Ֆիզիկական աշխարհագրության և ջրաօդերևութաբանության ամբիոնը կազմավորվել է 1933թ-ին` սկզբից որպես Ֆիզիկական աշխարհագրության ամբիոն, իսկ 2009 թվականից վերանվանվել է Ֆիզիկական աշխարհագրության և ջրաօդերևութաբանության ամբիոն:

Ամբիոնի հիմնադիրն ու առաջին վարիչը եղել է Հայրապետ Հովհաննիսյանը: Այնուհետև ամբիոնը տարբեր տարիներին ղեկավարել են պրոֆեսորներ Ստեփան Լիսիցյանը, Գևորգ Զուբյանը, Անդրանիկ Բաղդասարյանը, Հրաչյա Գաբրիելյանը, դոցենտներ Կիրակոս Օհանյանը, Խաչիկ Նազարյանը, Աշոտ Խոյեցյանը, Վիլեն Մեթանջյանը (ամբիոնի վարիչի պաշտոնակատար), Բորիս Մնացականյանը: Ներկայումս ամբիոնի վարիչ է ա.գ.դ., պրոֆեսոր Թրահել Վարդանյանը:

Ամբիոնը ապահովում է ֆիզիկաաշխարհագրական, ջրաօդերևութաբանական դասընթացների ավանդումը: ՈՒսանողները մասնագիտանում են ֆիզիկական աշխարհագրության և ջրաօդերևութաբանության մասնագիտությունների գծով:

Անցած ժամանակաշրջանում ամբիոնի գիտահետազոտական աշխատանքները հիմնականում ընթացել են ֆիզիկական աշխարհագրության, բնական լանդշաֆտների, ֆիզիկաաշխարհագրական և ջրաօդերևութաբանական տարբեր պրոցեսների հետազոտման ուղղությամբ:

Ավելի մանրամասն` այստեղ:

Կազմավորվել է 1933 թ.-ին: Հիմնադրումից մինչև 1936 թվականը այն ղեկավարել է պրոֆեսոր Տիգրան Աթաբեկյանը, նրան հաջորդել են պրոֆեսոր Գուրգեն Քոչարյանը, դոցենտներ Սիրաք Բերբերյանը, Երեմ Եղիազարյանը, Արամ Օհանյանը, պրոֆեսորներ Թադևոս Հակոբյանը, Լեմվել Վալեսյանը, Արամայիս Ավագյանը:

Ամբիոնը ապահովել է սոցիալական, տնտեսական, աշխարհագրական, հայրենագիտական, բնօգտագործման, բնապահպանական, սերվիսի և զբոսաշրջության դասընթացների ուսուցանումը: Ուսանողները մասնագիտացել են հասարակական աշխարհագրության, բնօգտագործման և բնապահպանության, սերվիսի գծով:

Ամբիոնում պրոֆեսոր Գ. Քոչարյանի ղեկավարությամբ կազմվել է ՀՍՍՀ խոշոր մասշտաբի տնտեսաաշխարհագրական քարտեզ: Մեծ է եղել պրոֆեսոր Թ. Հակոբյանի ներդրումը Հայաստանի պատմական աշխարհագրության և բառարանակազմության բնագավառներում: Նա հիմնադրել և ղեկավարել է Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների հանրագիտական հինգ հատորանոց բառարանի ստեղծման աշխատանքները:

Ամբիոնի պրոֆեսոր Լ. Վալեսյանի խմբագրությամբ ամբիոնի պրոֆեսոր Ա. Ավագյանի, Կ. Դանիելյանի, դոցենտներ Մ. Թորոսյանի, Մ. Մանասյանի, Ս. Սուվարյանի, Ա. Պոտոսյանի մասնակցությամբ հրատարակվել է Հայաստանի հանրապետության աշխարհագրական ատլասը:

Պրոֆեսոր Լ. Վալեսյանի ղեկավարությամբ հրատարակման է նախապատրաստվել «Հայ բնակչության և մշակույթի» ատլասը:

Մեծ է ամբիոնի ներդրումը կրթական համակարգի զարգացման գործում: Ամբիոնի դասախոսներ Ա. Ավագյանի, Գ. Հովհաննիսյանի, Մ. Թորոսյանի, Մ. Մանասյանի, Ա. Պոտոսյանի, Լ. Վալեսյանի մասնակցությամբ ստեղծվել են հանրակրթական դպրոցների 4-11 դասարանի աշխարհագրության դասագրքեր:

Ամբիոնի պրոֆեսորադասախոսական կազմի կողմից հրատարակվել են 30-ից ավելի մենագրություններ, բուհական դասագրքեր: Մեծ աշխատանքներ են կատարվում բարձրորակ մասնագետների պատրաստման գործում, գործում են երկու մագիստրոսական ծրագրեր: 2010 - 2011 ուսումնական տարում ամբիոնում սովորում են 13 ասպիրանտներ (որոնցից 12-ը` օտարերկրյա քաղաքացիներ, 4-ը` հայցորդներ):

Ամբիոնում իրագործվում են գիտահետազոտական աշխատանքներ, դոց. Ս. Սուվարյանի ղեկավարությամբ կատարվում է «ՀՀ կայուն զարգացման ինտեգրալ աշխարհագրական կանխատեսում» գիտահետազոտական թեման: ԵՊՀ հայագիտության կենտրոնում պրոֆ. Ա. Ավագյանի խմբագրությամբ վերահրատարակման է նախապատրաստվում «Հայաստանի և հարակից շրջանների» տեղանունների բառարանը:

Ամբիոնի ներկա կազմն է` Ավագյան Ա. - աշխ. գ. դ. պրոֆ., Դանիելյան Կ. - աշխ. գ. դ. պրոֆ., աշխ. գ. դոկ. - Մանասյան Մ., դոցենտներ Թորոսյան Մ., Հովհաննիսյան Գ., Պոտոսյան Ա., Սուվարյան Ս., աշխ. գ. թ. ասիստենտներ Սարգսյան Տ. ,Պետրոսյան Շ., դասախոսներ Սարգսյան Լ., Շախոյան Կ., լաբորանտներ Հակոբյան Լ. Խաչատրյան Ս., Անդրեասյան Վ., Չիքիլիզյան Մ.:

1966 թ. Երկրաբանական ֆակուլտետի կազմում բացվում է օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման երկրաֆիզիկական մեթոդների ամբիոնը, որի առաջին վարիչ է ընտրվում դոցենտ Հ. Վանցյանը: Հետագայում ամբիոնի վարիչի պարտականությունները կատարում են դոցենտ Մ. Գրիգորյանը և պրոֆեսոր Հ. Ավչյանը: Յուրաքանչյուր ուստարի երկրաֆիզիկայի բաժին մեծ մրցույթով ընդունվում էին 25 ուժեղագույն դիմորդներ: Հետագայում ամբիոնը համալրվում է բաժինն ավարտած լավագույն շրջանավարտներով, որոնք, զբաղվելով ամբիոնի գիտական ուղղվածության հետ կապված հետազոտություններով, հաջողությամբ պաշտպանում են թեկնածուական ատենախոսություններ և անցնում ամբիոն դասախոսական աշխատանքի:

Ամբիոնի առաջին վարիչ Հ. Վանցյանը (1966 - 1976 թթ.), զբաղվելով էլեկտրահետախուզությամբ, նպատակային աշխատանքներ է կատարում Հայաստանի տարբեր շրջաններում այդ մեթոդի նորագույն մոդիֆիկացիաների փորձարկման, դաշտային հանույթի մեթոդիկայի մշակման և արդյունքների գործնական ներդրման ասպարեզում: Առանձնապես նշանակալի են նրա հետազոտությունները Ալավերդու և Կապանի հանքային դաշտերի հեռանկարային գնահատման գործում:

Ամբիոնի ստեղծման օրից ուսումնասիրություններ են իրականացվում հետևյալ բնագավառներում` գրավիմագնիսահետախուզություն, էլեկտրահետախուզություն, սեյսմահետախուզություն, ռադիոմետրիա, սեյսմաբանություն և լեռնային ապարների ֆիզիկական հատկությունների որոշում: Գործում են համապատասխան լաբորատորիաներ, որտեղ կատարվում են ուսումնամեթոդական, գիտահետազոտական և կիրառական նշանակություն ունեցող աշխատանքներ: Մասնավորապես համալիր ուսումնասիրություններ են կատարվել ՀՀ տարածքի երկրակեղևի, երկրաֆիզիկական դաշտերում երկրաբանական տարբեր կառուցվածքների առանձնահատկությունների արտահայտման, օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման նպատակներով: Կատարվում են աշխատանքներ գեոդինամիկ բազմանկյուններում երկրաշարժերի կանխագուշակման նպատակով երկրաֆիզիկական դաշտերի ոչ մակընթացային վարիացիաների ուսումնասիրման ուղղությամբ: ՀՀ տարածքի երկրակեղևի խորքային կառուցվածքի երկրաֆիզիկական մեթոդներով ուսումնասիրման, տեկտոնական գոտիավորման, դրանց սահմանների հետամտման, խորքային խզումների քարտեզագրման հարցերով զբաղվել են ամբիոնի դոցենտներ Է. Հաջիմամուդովը և Լ. Թադևոսյանը: Նրանց կողմից կազմվել են ՀՀ տարածքի գրավիմետրական դաշտի քարտեզներ` Մ 1:500000 և Մ 1:200000:

ՀՀ տարածքում լանջերի կայունության սողանքային մարմինների դինամիկայի հակասողանքային միջոցառումների հետ կապված հարցերը ամբիոնում կատարված գիտական հետազոտությունների շարքին են դասվում:

Ամբիոնի ուսումնասիրությունների ուղղությունը երկրաշարժերի կանխագուշակման նպատակով Արմավիր - Տաշիր և ՀՀ ԱԷԿ-ի շրջակա տարածքում գեոդինամիկ բազմանկյունների ստեղծումն էր, որտեղ երկար տարիների ընթացքում ամբիոնի աշխատակիցները հետևում էին գրավիտացիոն դաշտի ոչ մակընթացային փոփոխությունների բնույթին:

1984 - 93 թթ. ամբիոնի վարիչ պրոֆ. Հ. Ավչյանի ղեկավարությամբ ամբիոնում ստեղծվում է լեռնային ապարների ֆիզիկական հատկությունների ուսումնասիրման լաբորատորիան, որտեղ սկսվում են ՀՀ տարածքում լայն տարածում ունեցող լեռնային ապարների ֆիզիկամեխանիկական հատկությունների ուսումնասիրությունները: Հետագայում այդ աշխատանքները շարունակվեցին ամբիոնի ասիստենտ Գ. Մարկոսյանի կողմից, և այդ գիտական հետևություններն ու արդյունքները ներկայացվեցին նրա թեկնածուական թեզի մեջ, որը ներկայումս զբաղվում է նաև հանքային երկրաֆիզիկայի հարցերով: Ամբիոնի դասախոս, դոց. Վ. Բալասանյանի գիտական հետաքրքրությունները կապված են հիմնականում կիրառական սեյսմաբանության, սեյսմիկ շրջանացման և սեյսմոգեոդինամիկայի խնդիրների հետ:

2001 թ.-ից ամբիոնը վերանվանված է և կոչվում է երկրաֆիզիկայի ամբիոն: Այն ղեկավարում է պրոֆ. Ռ. Մինասյանը, որը, սկսած 1970-ական թվականներից, մշտապես կապված է եղել ամբիոնի դասախոսական և գիտահետազոտական աշխատանքների հետ: Ամբիոնում տարվող դասախոսությունների համալիրը լրացվում է երկրաֆիզիկայի բնագավառի ժամանակակից առարկաներով: Գիտահետազոտական աշխատանքները ավելի են ակտիվանում ինժեներական երկրաֆիզիկայի ուղղությամբ: Գիտամեթոդական և կիրառական ուսումնասիրություններ են իրականացվում հիդրոերկրաբանության, ճարտարագիտական երկրաբանության, սեյսմոշրջանացման, էկոլոգիական խնդիրներ լուծելու նպատակներով: Ամբիոնի դոցենտ Վ. Վարդանյանը (ներկայումս պրոֆեսոր), ամփոփելով իր բազմամյա գիտահետազոտական ուսումնասիրությունների փորձը ջրաերկրաֆիզիկայի բնագավառում, պաշտպանում է դոկտորական ատենախոսություն, որը պետք է համարել ամբիոնի հաջողություններից մեկը:

Վերականգնված են մասնագիտական կապերը ԱՊՀ երկրների բուհական և գիտահետազոտական կազմակերպությունների հետ, ակտիվ աշխատանքներ են տարվում ասպիրանտական և հայցորդական ուսուցման ուղղությամբ:Հենվելով կատարված գիտահետազոտական, ուսումնամեթոդական աշխատանքների արդյունքների վրա` ամբիոնի աշխատակիցները, հանրապետության տարբեր կազմակերպությունների մասնագետներ, ինչպես նաև արտերկրի ուսանողներ, պաշտպանել են գիտական և մագիստրոսական թեզեր (Լ. Միրզոյան, Լ. Սարգսյան ՍԱհ-ից Ա. Իդրիս, Ս. Զեյզաֆուն): Ամբիոնի աշխատակիցները ակտիվորեն մասնակցել և շարունակում են մասնակցել միջազգային և հանրապետական տարբեր կոնգրեսներին, կոնֆերանսներին: Ուսանողների հետ տարվող լեկցիոն և գործնական աշխատանքներին (դաս. Մ. Մկրտչյան, լաբ. Ա. Մելքոնյան) զուգահեռ ամբիոնում իրականացվել և իրականացվում են պլանային գիտահետազոտական (թեմատիկ) և պայմանագրային հիմունքներով ուսումնասիրություններ:

Քարտեզագրության և գեոմորֆոլոգիայի ամբիոնը հիմնադրվել է 1968 թ.-ին աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆ. Ս. Բալյանի ակտիվ մասնակցությամբ: Նա էլ ամբիոնն անընդմեջ ղեկավարել է մինչև 1997 թ.-ի հուլիսի 1-ը: 1997 թ.-ի հուլիսի 1-ից մինչև 2014թ. հոկտեմբերի 1-ը ամբիոնը ղեկավարում էր աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վ. Ռ. Բոյնագրյանը: 2014թ. հոկտեմբերի 1-ից մինչև առ այսօր ամբիոնի վարիչ է աշխարհագրական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Պետրոս Գարուշի Դավթյանը:

Քարտեզագրության և գեոմորֆոլոգիայի ամբիոնը ունի հետևյալ կառուցվածքը՝

բակալավրիատ

«Քարտեզագրություն և կադաստրային գործ» մասնագիտություն,

աշխարհագետ-բակալավրը երրորդ կուրսում կարող է ընտրել «Գեոմորֆոլոգիա» մասնագիտացումը,

մագիստրատուրա

«Քարտեզագրություն և կադաստրային գործ» մասնագիտություն, որը ներառում է «Քարտեզագրություն» և «Կադաստրային գործ» մասնագիտացումները,

«Գեոմորֆոլոգիա» մասնագիտացում:

ասպիրանտուրա

«Գեոմորֆոլոգիա»

Գործում է և առկա և հեռակա ուսուցում վերը նշված բոլոր մասնագիտություններով:

Ամբիոնում գործում է «Քարտեզագրության և գեոդեզիայի լաբորատորիա», որը “Tempus” ծրագրի շրջանակներում ընդլայնվել և լրացվել է համակարգչային և այլ տեխնիկայով, ինչի շնորհիվ ամբիոնում դասավանդվում են մի շարք դասընթացներ, այդ թվում՝ «ԱՏՀ տեխնոլոգիաների կիրառում», «Թվային քարտեզագրություն», «Գեոինֆորմատիկա և ԱՏՀ տեխնոլոգիաներ», «Ավտոմատացումը քարտեզագրության մեջ», «ԱՏՀ ծրագրավորում», «Ազատ օգտագործման ԱՏՀ-ներ», «Քարտեզների ձևավորում և համակարգչային դիզայն», «Գեոինֆորմատիկա և գեոինֆորմացիոն քարտեզագրություն», «Թվային ֆոտոգրամմետրիա և հեռազննում», «Ժամանակակից գեոդեզիական սարքավորումներ» և այլն:

Ուսման ընթացքում ուսանողները անցնում են ուսումնական և արտադրական պրակտիկաներ: Խորհրդային կարգերի օրոք գեոմորֆոլոգիական մասնագիտացման բաժնի 3 կուրսի ուսանողները արտադրական պրակտիկան անցկացնում էին ԽՍՀՄ-ի տարբեր վայրերում գտնվող արշավախմբերում (Կամչատկա, Պատոմի սարահարթ, Ուրալ, Ղազախստան և այլն), իսկ քարտեզագրական մասնագիտացման բաժնի ուսանողները` Նովոսիբիրսկի, Մինսկի, Սվերդլովսկի, Տաշքենդի քարտեզագրական ֆաբրիկաներում: Այժմ կազմակերպվում են երթուղիներ ՀՀ տարածքում տարբեր ուղղություններով, երկարատև պրակտիկան՝ համալսարանի «Մարմարիկ» ուսումնական հանգրվանում, իսկ գեոդեզիական առարկաների պրակտիկան անցկացվում է Երևան քաղաքում: Պրակտիկայի ընթացքում ուսանողները ամրապնդում են տեսական գիտելիքները: Արտադրական պրակտիկան ուսանողները անց են կացնում Կադաստրի պետական կոմիտեի տարբեր ստորաբաժանումներում, ընդգրկվում են աշխատանքային ընթացքի մեջ և ձեռք բերում պրակտիկ գիտելիքներ:

Իր գոյության 47 տարիների ընթացքում ամբիոնը պատրաստել է 600-ից ավելի մասնագետ` ավելի քան 250 գեոմորֆոլոգ, 1980 թ.-ից` 150 քարտեզագիր, իսկ 2008 թ.-ից նաև քարտեզագրության և կադաստրային գործի ավելի քան 200 մասնագետ:

Ամբիոնի շրջանավարտները աշխատում են հանրապետության և արտերկրների տարբեր հիմնարկներում` ՀՀ ԳԱԱ երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտ, Կադաստրի պետական կոմիտե, «Հայերկրաբանության» ԱՄ Հայինժեներական, Ատոմաէներգիա, Հայկական գեոդեզիայի, Հայջրնախագծի ինստիտուտներ, Ջրաօդերևութաբանական ծառայություն, Ազգային անվտանգության ծառայություն, Ռազմական ինստիտուտ, Բանակի գլխավոր շտաբ, Բնապահպանության նախարարություն, Արտակարգ իրավիճակների վարչություն, հանրակրթական դպրոցներ և այլն:

Օգտակար հանածոների հանքավարերի (ՕՀՀ) որոնման և հետախուզման ամբիոնը կազմավորվել է 1952 թ.: Դա ժամանակի հրամայականն էր: Հիսունական թվականների սկզբում մեծ թափ առան երկրաբանահետախուզական աշխատանքները, նպատակ ունենալով ստեղծելու և հանքային հումքով ապահովելու բուռն զարգացում ապրող Հանրապետության ավանդական և նոր կազմավորվող արդյունաբերության ճյուղերը` գունավոր մետաղագործությունը, շինանյութերի, քիմիական և սննդի արդյունաբերությունները: Այդ տարիներին բարձր էր գնահատվում հանրապետության տարածքի ոսկեբերությունը, ինչն ապացուցվեց հետագա երկրաբանահետախուզական աշխատանքներով, որոնց արդյունքում հայտնաբերվեցին Սոտքի, Մեղրաձորի ոսկու հանքավայրերը և նրանց հենքի վրա ստեղծվեց լեռնային արդյունաբերության նոր ճյուղ: Հանքարդյունաբերության ոլորտը այսօր էլ շարունակում է մնալ տնտեսության կարևորագույն ճյուղերից մեկը և ապահովում է երկրաբան-հանքաբան մասնագետների պատրաստման պահանջարկը:

Ամբիոնի առաջին վարիչը եղել և երկար տարիներ այն ղեկավարել է (1952 – 1978 թթ.) երկր.-հանք. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր, հանրապետության գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ Բ.Ս. Վարդապետյանը: Այնուհետև, 1978 – 1994 թթ., ամբիոնը ղեկավարել է երկր.-հանք. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր Բ.Հ. Բեզիրգանովը: 1994թ. մինչ օրս ամբիոնը ղեկավարում է երկր.-հանք. գիտ. թեկնածու, դոցենտ Ռ.Ս. Մովսեսյանը:

Ուսուցման պրոցեսը վարում են ամբիոնի գիտաարտադրական և մանկավարժական փորձ ունեցող մասնագետները: Ամբիոնը համալրված է երիտասարդ հեռանկարային գիտական աստիճան ունեցող դասախոսներով:

Ամբիոնի աշխատակիցների գիտական գործունեությունն ընդգրկում է լայն շրջանակներ: Նրանց ուշադրության կենտրոնում են գտնվում ՕՀՀ որոնման, հետախուզման և երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման հիմնահարցերը, որոնք ուղղված են հանքավայրերի հետախուզվածության նպատակահարմար աստիճանի որոշման, հետախուզման սխալների պարզաբանման, գնահատողական կոնդիցիաների մշակման, ինչպես նաև երկրաբանահետախուզական ու շահագործական աշխատանքների ժամանակ շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրների լուծմանը: Նրանք զբաղվում են խոշորամասշտաբ կանխատեսումային մետաղածնական քարտեզների կազմմամբ, հանքային դաշտերի ու հանքավայրերի կառուցվածքների ուսումնասիրությամբ, մետաղական օգտակար հանածոների հանքային շրջանների, հանգույցների ու դաշտերի ձևավորման և հանքայնացման տեղայնացման օրինաչափությունների պարզաբանմամբ, թաքնված ներծին հանքայնացման երկրաքիմիական որոնումների մեթոդիկայի մշակմամբ:

Ամբիոնի մասին առավել մանրամասն կարելի է ծանոթանալ հղմամբ:

Պատմական և ռեգիոնալ երկրաբանության ամբիոնը կազմավորվել է 1949 թ.` ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս Ա. Հ. Գաբրիելյանի նախաձեռնությամբ: Սկզբում այն կոչվել է հնէաբանության և պատմական երկրաբանության ամբիոն, 1980 թ. ից այն կոչվում է ռեգիոնալ և պատմական երկրաբանության ամբիոն: Ամբիոնը ղեկավարել են պրոֆեսորներ Ա. Հ. Գաբրիելյանը (1949 - 1981), Հ. Հ. Սարգսյանը (1981 - 1997), Գ. Պ. Սիմոնյանը (1997 - 2005), Է. Խ. Խարազյանը (2005 թ-ից մինչ այժմ): Այժմ ամբիոնում աշխատում են պրոֆեսոր, ՀԽՍՀ վաստակավոր երկրաբան Հ. Հ. Սարգսյանը, դոցենտներ` Ա. Վ. Վարդանյանը, Հովհ.Հ.Սարգսյանը, պրոֆեսորի պաշտոնակատար, երկրաբանական գիտությունների դոկտոր Կ.Մ.Մուրադյանը, դոցենտի պաշտոնակատար Ա. Գ. Գրիգորյանը, դասախոս Ս. Վ. Ոսկանյանը, ավագ լաբորանտներ Ռ. Սարգսյանը, Լ. Ավագյանը, լաբորանտ Գ. Մանուկյանը: Տարբեր տարիներին ամբիոնում աշխատել են ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս Ս. Ս. Մկրտչյանը, դոցենտներ Հ. Մ. Նազարյանը, Հ. Գյոլեցյանը, Է. Խ. Խարազյանը:

Պատմական և ռեգիոնալ երկրաբանության ամբիոնը լուրջ ավանդ ունի Հայաստանում երկրաբանական գիտության զարգացման և մայրենի լեզվով երկրաբանական տերմինաստեղծման բնագավառներում: Այն երկար տարիներ համարվում է Հայաստանի ռեգիոնալ երկրաբանության ուսումնասիրման առաջատար գիտական ստորաբաժանումը հանրապետությունում:

Ամբիոնի գիտահետազոտական ուսումնասիրությունների հիմնական ուղղություններն են ՀՀ և հարակից տարածքների տեկտոնիկան, սեյսմատեկտոնիկան, Հայաստանի տարածքի շերտագրությունը, նորագույն հրաբխականությունը, երկրաբանական զարգացման պատմությունը և երկրաբանական քարտեզագրումը:

Դեռևս անցյալ դարի երկրորդ կեսում ամբիոնի աշխատակիցների բազմամյա դաշտային ուսումնասիրությունների արդյունքները, մեծաքանակ մենագրությունների ու հոդվածների հրատարակումը, բազմաթիվ տարաբնույթ քարտեզների ու սխեմաների կազմումը հնարավորություն տվեցին բացահայտելու ՀՀ տարածքի երկրաբանական կառուցվածքի առանձնահատկությունները, պարզաբանելու երկրաբանական զարգացման և օգտակար հանածոների տարածական տեղաբաշխման հիմնական օրինաչափությունները: Այդ ընթացքում ՀՀ երկրաբանական կառուցվածքի շատ հիմնախնդիրներ առաջին անգամ ուսումնասիրվել և իրենց լուծումներն ստացել են ամբիոնի աշխատակիցների աշխատություններում:

1968 թ. ակադեմիկոս Ա. Գաբրիելյանի ղեկավարությամբ և պրոֆեսոր Հ. Սարգսյանի ակտիվ մասնակցությամբ առաջին անգամ հրատարակվեցին Հայաստանի 1:500000 մասշտաբի տեկտոնական և ինտրուզիվ ֆորմացիաների քարտեզները, որոնք հիմք հանդիսացան հետագայում սեյսմատեկտոնական, սեյսմաշրջանացման, մետաղագոյացման շրջանացման և այլ մասնագիտացված քարտեզների կազմման համար: Կարևոր գիտագործնական նշանակություն ունեցավ Ալպ-Հիմալայան մարզի Կովկաս-Անատոլիական հատվածի տեկտոնական շրջանացման (Ա. Գաբրիելյան) և Հայաստանի սեյսմատեկտոնական և սեյսմաշրջանացման քարտեզների կազմումը (Ա. Գաբրիելյան, Հ. Սարգսյան, Գ. Սիմոնյան, Մ 1:500000, 1976, 1981): Քարտեզներում առանձնացվեցին սեյսմածին բեկվածքները, սեյսմաակտիվ զոնաները, ստացված տվյալները օգտագործվեցին քաղաքաշինության մեջ և հակասեյսմիկ շինարարական նորմերը մշակելիս:

Հայաստանի շերտագրության մեջ բացառիկ կարևոր դեր խաղաց պալեոգենի ու նեոգենի մանրամասն, ֆաունիստիկորեն հիմնավորված շերտագրական սխեմաների (Ա. Գաբրիելյան, 1964, Հ. Սարգսյան, 1966), ինչպես նաև նորագույն հրաբխային գոյացությունների քարտեզահասակային մասնատման (Է. Խարազյան) սխեմաների մշակումը: Դրանք հետագայում լայնորեն օգտագործվեցին տարբեր տեսակի ուսումնասիրությունների և հատկապես երկրաբանահանութային և քարտեզագրական աշխատանքներ կատարելիս:

Ամբիոնի աշխատակիցների ուսումնասիրությունները հնարավորություն տվեցին վերականգնելու ՀՀ տարածքի երկրաբանական զարգացման էտապները, լեռնագոյացման փուլերը, կառուցվածքային հարկերը, ֆիզիկա-աշխարհագրական պայմանները: Արդյունքներն ամփոփվել են բազմաթիվ հնաշխարհագրական (Ա. Գաբրիելյան, 1964, Հ. Սարգսյան 1966) և հնատեկտոնական (Հ. Սարգսյան, 1972) քարտեզներում, որոնք օգտակար են ՀՀ տարածքում որոշ նստվածքային օգտակար հանածոների (նավթ, ածուխ, աղ և այլն) առկայության և հեռանկարային գնահատման համար:

Երկրաշարժերի կանխագուշակման պրոբլեմի կապակցությամբ Ա. Գաբրիելյանը, Հ. Սարգսյանը և Է. Խարազյանը մանրամասն աշխատանքներ են կատարել Արարատյան փորձատարածքում, կազմել են տարածքի 1:100000 մասշտաբի երկրաբանական, տեկտոնական և սեյսմատեկտոնական քարտեզները: Ամբիոնի գիտահետազոտական աշխատանքներում կարևոր տեղ է գրավում Հայաստանի 1:500000 մասշտաբի երկրաբանական քարտեզի հրատարակումը (հեղինակ Է. Խարազյան, 2005): Դա առաջին համընդհանուր ընդունելություն գտած քարտեզն է, որն ամփոփում է ՀՀ տարածքի երկարատև խոշորամասշտաբ երկրաբանահանութային աշխատանքների արդյունքները: Հետագա տարիներին է. Խարազյանը հրատարակել է Հայաստանի Հանրապետության և ազատագրված տարածքների 1:750000 մասշտաբի երկրաբանական, 1:1000000 մասշտաբի նորագույն հրաբխականության, Մեծ Երևանի 1:43000 մասշտաբի երկրաբանական քարտեզները (2009):

2007 թ. հրատարակվեց «Երկրաբանական տերմինների եռալեզու (ռուսերեն-հայերեն-անգլերեն) հանրագիտական բառարանը» (հեղինակներ Հ. Սարգսյան, Ռ. Սարգսյան), որը լայն տարածում ստացավ երկրաբանության և հարակից գիտությունների մասնագետների շրջանում: Այդ եզակի և արժեքավոր աշխատությունը խոշոր ներդրում է հայերեն երկրաբանական տերմինաստեղծման բնագավառում:

Նշված աշխատանքներին զուգընթաց ամբիոնը մասնակցել է մի շարք միջազգային նշանակություն ունեցող պրոբլեմների ու ծրագրերի մշակմանը: Ամբիոնի աշխատակիցները «Եվրոպայի միջազգային տեկտոնական քարտեզի» (Ա. Գաբրիելյան, 1962, 1970), ԽՍՀՄ ֆացիալ-հնաշխարհագրական քարտեզների (Ա. Գաբրիելյան, Հ. Սարգսյան, Գ. Սիմոնյան, 1975), «Կովկասի տեկտոնական քարտեզի» (Ա. Գաբրիելյան, Հ. Սարգսյան, 1974), Միջազգային երկրաբանական կոնգրեսի թիվ 174 նախագծի (Ա. Գաբրիելյան, Հ. Սարգսյան, 1988) «Կովկաս-Ղրիմ-Կարպատների 1:1000000 մասշտաբի երկրաբանական ատլասի (Է. Խարազյան, 2008) համահեղինակներ են:

Պրոֆեսորներ Ա. Գաբրիելյանը և Հ. Սարգսյանը ակտիվորեն մասնակցել են «Հայկական ԽՍՀ երկրաբանություն» բազմահատորյակի կազմման աշխատանքներին (1960 - 1974):

Ամբիոնի աշխատակիցները հրատարակել են մոտ 500 գիտական հոդվածներ, 30 մենագրություններ, 3 բառարաններ, 5 ուսումնական ձեռնարկներ: Առավել կարևոր մենագրություններն են А. А. Габриелян «Третичные отложения Котайкского района Арм ССР» (Ер. 1947), А. А. Габриелян «Основные вопросы тектоники Армении» (Ер. 1959), А. А. Габриелян «Палеоген и неоген Арм ССР» (Ер. 1964), А. А. Габриелян, О. А. Саркисян, Г. П. Симонян «Тектоническая карта Арм ССР» (Ер. 1968), О. А. Саркисян, Г. П. Симонян «Сейсмотектоника Армянской ССР» (Ер. 1981), А. А. Габриелян, О. А. Саркисян «Геология Армянской ССР» Е (тт. 1, 2, 5, 7, 1960-1974) А. А. Габриелян, О. А. Саркисян «Стратиграфический словарь СССР» (М. 1982), О. А. Саркисян «Палеоген Севано-Ширакского синклинория» (Ер. 1966), Հ. Հ. Սարգսյան «Երկրաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բառարան» (Եր. 1984), Հ. Հ. Սարգսյան «Հայաստանի ռեգիոնալ երկրատեկտոնիկա» (1989):

1934 թ. պրոֆ. Տ. Ջրբաշյանի նախաձեռնությամբ կազմավորվեց ընդհանուր և կիրառական երկրաբանության ամբիոնը (այդ ժամանակ առաջինը և միակը):

Հետագայում, նկատի ունենալով հանրապետությանն անհրաժեշտ որակյալ կադրերի պահանջը (հիդրոերկրաբան, ինժեներ-երկրաբան), 1952 թ. ընդհանուր և կիրառական երկրաբանության ամբիոնում մտցվեց ինժեներ-երկրաբան, հիդրոերկրաբան մասնագիտացումը, որը և պահպանվում է մինչև այժմ: Տարբեր ժամանակներում ամբիոնը ղեկավարել են այնպիսի գիտնականներ, ինչպիսիք են պրոֆ. Հ. Ստեփանյանը, ակադ. Ա. Ասլանյանը, պրոֆեսորներ Վ. Ավետիսյանը, Պ. Բոշնաղյանը, դոցենտներ Վ. Հասրաթյանը, Ա. Անանյանը, Հ. Գյոլեցյանը, Էդ. Բարսեղյանը: 2002 թ.-ից ամբիոնը ղեկավարում է դոց. Ս. Հայրոյանը: 2004 թ. ընդհանուր և կիրառական երկրաբանության ամբիոնը վերանվանվեց ջրաերկրաբանության և ճարտարագիտական երկրաբանության ամբիոն: Հիմնադրման օրից ամբիոնը զբաղվել է այնպիսի հիմնախնդիրների ուսումնասիրությամբ, ինչպիսիք են ռեգիոնալ հիդրոերկրաբանությունը, ստորերկրյա հոսքի ձևավորման և հաշվեկշռի հաշվարկները, հիդրոերկրաքիմիայի, մելիրորացիայի նպատակով հիդրոերկրաբանական հետազոտությունները, երկրաբանական միջավայրի բնապահպանությունը, ապարների կազմը, կառուցվածքը, տարբեր գործոնների ազդեցությամբ դեֆորմացիոն և ամրության հատկությունները, լանջերի ձևավորման օրինաչափությունները, նրանց կայունության գնահատումը, կլիմայական գործոնների գլոբալ փոփոխությունները և հանրապետության տարածքում իրականացվող ջրատնտեսական միջոցառումները (միջգետավազանային ջրափոխադրումներ, հիդրոտեխնիկական կառույցներ, ինտենսիվ ջրօգտագործում), ցեմենտագրունտները, հիդրոտեխնիկական կառույցներում հակաֆիլտրացիոն միջոցառումների իրականացումը և այլն: Ամբիոնի անդամները տարբեր ժամանակներում գործուն մասնակցություն են ունեցել հանրապետության ստորերկրյա ջրերի ռեսուրսների հետախուզության, շահագործական պաշարների գնահատման և 1:500000 մասշտաբի հիդրոերկրաբանական շահագործական պաշարների և հանքային ջրերի քարտեզների կազմման գործում: Ամբիոնը լուրջ ներդրումներ ունի որոշ բնակավայրերի (Երևան, Գյումրի, Վարդենիս), այդ թվում նաև Երևանի մետրոպոլիտենի, ինժեներական պաշտպանության միջոցառումների մշակման գործում: Որոշակի ուսումնասիրություններ են իրականացվել Հայաստանի տարածքի կավճի և պալեոգենի հասակի նստվածքների լիթոլոգիական կազմի որոշման ուղղությամբ (Վ. Հասրաթյան, Մ. Մովսիսյան):

Ամբիոնն ունի ընդհանուր երկրաբանության, հիդրոերկրաբանության, հիդրոերկրաքիմիայի, գրունտագիտության, գրունտների մեխանիկայի, ինժեներային երկրաբանության, լիթոլոգիայի նոր սարքավորումներով հագեցած լաբորատորիաներ և կաբինետներ:

Ամբիոնում փորձառու, վաստակաշատ դասախոսների կողքին աշխատում են երիտասարդ, խոստումնալից մասնագետներ: Այսօր ամբիոնի աշխատակիցները մեծ պատասխանատվությամբ մասնակցում են համալսարանում ուսումնամեթոդական հիմնախնդիրների լուծմանը` իրենց աշխատանքով նպաստելով հանրապետության համար մեծ պահանջարկ ունեցող բարձր որակավորմամբ հիդրոերկրաբան, ինժեներ-երկրաբան մասնագետների պատրաստմանը:

Ամբիոնի աշխատակիցները ակտիվորեն մասնակցել և շարունակում են մասնակցել միջազգային և հանրապետական տարբեր կոնգրեսներին, կոնֆերանսներին, գիտաժողովներին: Ուսանողների հետ տարվող դասախոսություններին և գործնական աշխատանքներին (դոցենտներ Ս. Հայրոյան, Ժ. Աչոյան, ասիստենտ Ա. Աղինյան, դասախոս Տ. Մկրտչյան, դասախոս Հ. Շահնազարյան) զուգահեռ ամբիոնում իրականացվել և իրականացվում են պլանային գիտահետազոտական (թեմատիկ) և պայմանագրային հիմունքներով ուսումնասիրություններ:

Ներկայումս ամբիոնի ուսանողները մասնագիտանում են ջրաերկրաբան, ճարտարագետ-երկրաբան մասնագիտացումներով:

Հիդրոերկրաբան, ճարտարագետ-երկրաբան մասնագիտություն ընտրող դիմորդը պետք է իմանա, որ նա ընտրել է բնագավառ, որը գտնվում է երկրաբանության և ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների հանգուցակետում: Նա ստանալու է գիտելիքներ, լուծելու է երկրաբանության, ճարտարագիտա-երկրաբանության (հատկապես վտանգավոր երկրաբանական երևույթների), ջրաերկրաբանության, տարբեր ինժեներական կառույցների շինարարության և էկոլոգիական բնագավառների բազմաթիվ խնդիրներ: Խնդիրների լուծման համար ինքն օգտագործելու է ժամանակակից փորձասարքեր և համակարգչային տեխնոլոգիաներ: Ուսումնառության տարիներին մասնագիտության գծով ձեռք բերված տեսական և գործնական գիտելիքների յուրացման նպատակով անց է կացնելու իր ուսումնական պրակտիկան Հայաստանի Հանրապետության տարբեր տարածքներում: Մասնակցելու է ամբիոնում իրականացվող գիտահետազոտական և արտադրական աշխատանքներին, որոնք կատարվելու են հանրապետությունում և դրա սահմաններից դուրս: Իր ուսումն ավարտելուց հետո հնարավորություն կունենա աշխատել որպես ճարտարագետ-երկրաբան, ջրաերկրաբան Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտներում, ՀՀ Սեյսմիկ պաշտպանության ազգային ծառայությունում, բնապահպանության նախարարությունում, հանքային ջրերի գործարաններում, նախագծային, շինարարական, ջրատնտեսական պետական և մասնավոր այլ ձեռնարկություններում:

Սերվիսի ամբիոնը ստեղծվել է 2013 թ. դեկտեմբերին: Մինչ այդ, ԵՊՀ աշխարհագրության ֆակուլտետի պրոֆեսորա-դասախոսական անձնակազմի ջանքերով 2008 թ. բացվել է ՙսերվիս՚ մասնագիտությունը և 7 տարի նույն ֆակուլտետում գործել որպես առանձին մասնագիտություն: Սերվիսի ամբիոնի բացումը դարձրել էր հասարակական օբյեկտիվ պահանջ, որը պայմանավորված էր մի շարք գործոններով՝ հատկապես դիմորդների հետաքրքրության ու քանակի կտրուկ աճով և ՙսերվիսային հասարակության ու պետության՚ հրամայականով:

Ամբիոնի ներկայիս և առաջին վարիչն է ա.գ.թ., դոցենտ Սեյրան Ռաֆիկի Սուվարյանը:

Մասնագիտացումներ և մասնագիտական որակներ
Սերվիսի ամբիոնում կան երկու մասնագիտացումներ (և′ բակալավրիատում, և′ մագիստրատուրայում)` սերվիսային գործունեության կազմակերպում և կայուն զբոսաշրջություն: Այս մասնագիտացումներն ավարտելուց հետո յուրաքանչյուր ուսանող ձեռք է բերում որոշակի գիտելիքներ, կարողություններ և հմտություններ.
Գիտելիք.
• Ունի սերվիսի ոլորտի և սերվիսային գործունեության տարբեր տեսակների մասին համակարգված գիտելիք և մասնագիտական բառապաշար,
• Տիրապետում է ոլորտի հիմնական տեսություններին, հարացույցներին, սկզբունքներին, նորարարություններին և հարակից բնագավառների հիմնարար գիտելիքներին:
Կարողություն.
• Կարող է օգտագործել ոլորտին հատուկ հետազոտական մեթոդները և կատարել գիտահետազոտական աշխատանք սերվիսի բնագավառում:
• Կարող է հավաքագրել, վերլուծել, համադրել սերվիսի ոլորտի փաստերը և տեղեկատվությունը և տալ մասնագիտական-ակադեմիական մեկնաբանություն:
• Կարող է կառավարել սերվիսային գործունեությունն ու ոլորտը:
Հմտություններ.
• Ունակ է գնահատել սերվիսի ոլորտի և սերվիսային գործունեության տեսակները:
• Ունակ է կազմել սերվիսի բնագավառի ռազմավարական զարգացման նախագծեր:
• Ունակ է համակարգված և համալիրային ուսումնասիրության ենթարկել սերվիս բնագավառը՝ աշխարհագրական, տնտեսական, սոցիալական, բնապահպանական, հոգեբանական, կառավարչական տեսանկյուններից:
• Ունակ է կիրառել նորագույն տեխնոլոգիաները մասնագիտական դաշտում:


Աշխատանքի բնագավառը և ուղղությունները
Սերվիս մասնագիտության ուսանողը, զինված լինելով համապատասխան գիտելիքներով, կարողություններով և հմտություններով, կարող է աշխատել հասարակությանը սպասարկող ձեռնարկություններում (մասնավորապես զբոսաշրջային ինդուստրիայի և սոցիալ մշակութային ծառայությունների)՝ որպես կառավարիչներ, խորհրդատուներ, սպասարկող անձնակազմ:

Համագործակցություն
Ամբիոնը համագործակցում է և′ արտասահմանյան, և′ ՀՀ բուհերի հետ: Միջազգային համագործակցություն.
• Եվրամիության TEMPUS ծրագրի SuToMa նախագիծ (միջազգային փորձագետների (Գերմանիա) մասնակցությամբ կայուն զբոսաշրջության կառավարման և ընդհանրապես զբոսաշրջության կայուն զարգացման վերաբերյալ կրթական նոր մոդուլների պատարաստում):
• ՌԴ Ռոստովի դաշնային համալսարանի հետ համատեղ կազմակերպվում է ուսանողների և դասախոսների փոխադարձ այցելություններ՝ մասնագիտական պրակտիկա անցկացնելու նպատակով:
• Ժողովուրդների բարեկամության ռուսական համալսարանի հետ (ԺԲՌՀ-РУДН) համագործակցության շնորհիվ ուսանողները մագիստրատուրայի երկամյա ուսուցման առաջին տարում սովորում են ԺԲՌՀ-ում, իսկ երկրորդում` ԵՊՀ-ում, և ստանում են երկու դիպլոմ:
Տեղական համագործակցություն.
Ամբիոնը համագործակցում է նաև ՀՀ համապատասխան մասնագիտություններ ունեցող ուումնական հաստատությունների հետ:

Պրակտիկա
Առաջին կուրսից սկսած ամբիոնի ուսանողներն ունենում են մասնագիտական անվճար պրակտիկաներ դեպի ՀՀ զբոսաշրջային տարբեր դեստինացիաներ (մարզային և մայրաքաղաքային պատմամշակութային օբյեկտներ` եկեղեցիներ, վանքեր, թանգարաններ, բնական հուշարձաններ, զբոսաշրջային ինդուստրիան սպասարկող կազմակերպություններ՝ հյուրանոցներ, զբոսաշրջային ընկերություններ, սննդի օբյեկտներ ևն): Պրակտիկաներն ըստ տևողության լինում են կարճ և երկար, իսկ ըստ բնույթի` ուսումնական (ճանաչողական) և արտադրական: Կարճի դեպքում (ուսումնական-ճանաչողական պրակտիկա) ուսանողների ճանապարհորդությունը տևվում է մինչև մեկ օր և լինում է երթուղիների տեսքով (առաջինից երրորրդ կուրսերում` հունիս-հուլիս ամիսներին), իսկ երկարի դեպքում, որը լինում է 3-րդ կուրսն ավարտելուց հետո (ամռանը` հուլիսին) ուսանողները եռօրյա արտադրական պրակտիկայի են մեկնում դեպի հարավային Հայաստան:
Ամբիոնի ուսանողները հնարավորություն ունեն նաև հեռավոր մասնագիտական պրակտիկա անցնելու արտասահմանում (Գերմանիա, Ռուսաստան):

Կենտրոնը հիմնադրվել է 2012 թ.-ի մարտի 2-ին ԵԱՀԿ Երևանյան գրասենյակի և ԵՊՀ-ի կողմից ստորագրված փոխըմբռնման հուշագրի հիման վրա:

Կենտրոնի ռազմավարությունն է. 1) ուսումնասիրել ՀՀ հանքահումքային և ջրային ռեսուրսների նպատակային, արդյունավետ ու անվտանգ օգտագործման ուղիները՝ երկրի առջև ծառացած սոցիալ-տնտեսական խնդիրները լուծելու և կայուն զարգացումն ապահովելու նպատակով՝ չվտանգելով ապագա սերունդների հնարավորությունները լիարժեք օգտվելու նշված բնական ռեսուրսներից, 2) աջակցել ՀՀ Կառավարությանը ՄԱԿ-ի Կայուն Զարգացման փաթեթի իրագործմանն ազգային և տեղական մակարդակներում, ապահովելով հանրության մասնակցությունը շրջակա միջավայրի հարցերի քննարկման և որոշումների ընդունման բոլոր փուլերում:

Կենտրոնի կողմից պարբերաբար կազմակերպվելում են կլոր-սեղան քննարկումներ ՀՀ լեռնային արդյունաբերության տեխնածին հանքահումքային թափոնների խնդիրների, շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության վտանգների նվազեցման, ջրային ռեսուրսների կառավարման և այլ հարցերով:

Աշխատանքների կատարման արդյունքում ձևավորվում և ՀՀ Կառավարությանը տրվում են կոնկրետ առաջարկություններ խնդիրների լուծման ուղղությունների վերաբերյալ, տպագրվում են գիտական աշխատանքներ:

Ծրագրերի իրականացման սպասվելիք կարևորագույն արդյունքներից են Օրենսդրական դաշտում փոփոխությունների իրականացումը և նպաստումը ՀՀ Բնական պաշարների կառավարման ռազմավարության մշակմանը: 2014թ.-ին կենտրոնն ընդգրկվել է «Բնական պաշարների կառավարման ռազմավարության» և «ՀՀ Ընդերքի մասին օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատերելու մասին հայեցակարգային մոտեցումների» մշակման գործընթացներում: Կենտրոնի առաջարկություններն արդեն իսկ ընդունված են վերջիններիս նախագծային փաստաթղթերում: Կենտրոնի կողմից մշակված հիմնական առաջարկություններն ընդգրկվել են նաև «ՌԻՈ+20» վեհաժողովի որոշումների իրականացման 2015-2025 թթ. ազգային ռազմավարական ծրագրի հայեցակարգերի «Հանքարդյունաբերության գործունեություն, բնապահպանություն և մարդկանց առողջություն» բաժնում:

Կենտրոնում ծրագրերն իրականացվում են ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի անմիջական աջակցությամբ:

Կայուն զարգացման կենտրոնի կանոնադրություն

ԵՊՀ Կայուն զարգացման կենտրոնի գործունեությանն (հաշվետվություններ) ու նորություններին կարելի է ծանոթանալ www.aarhus.am կայքի Կայուն զարգացման կենտրոնի էջում:

Կենտրոնի ղեկավար` Ռուբեն Սուրենի Մովսեսյան
Հեռ.` (+374 60) 710 452, (+374 93) 85 98 93
Էլ. հասցե` rubmov@ysu.am

Կենտրոնի աշխատակից՝ Լիանա Մանուկյան
Հեռ. (+374 60) 710 453,
Էլ. հասցե info_sdc@aarhus.am
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալ. Մանուկյան 1, Երևանի պետական համալսարան № 1 ուս. մ/շ, Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ, 318 աշխատասենյակ

Աշխատանքները հիմնականում ընթանում են հետևյալ ուղղություններով.

Մերձերևանյան շրջանի երկրաբանական կառուցվածքի ուսւոմնասիրում, կապված խախտման տեղամասերի սեյմոծին բնույթը պարզաբանելու նպատակով:

Ողջաբերդի և Նուբարաշենի սողանքային դաշտերի ուսումնասիրությունը:

Թաքնված և հողմնահարված հանքավայրերի լիթոերկրաքիմիական որոնումների մշակված մեթոդիկայի փորձարկում դաշտային ուսումնասիրությունների ժամանակ:

Արդիականությունը
Ծրագրի շրջանակներում շարունակվելու են աշխատանքները Մերձերևանյան շրջանի երկրաբանական քարտեզի (1:25 000 մասշտաբի) ճշգրտման, սողանքային երևույթների ակտիվացման, սողանքային մարմնի պարամետրերի ճշգրտման ուղղությամբ:

Աշխատանքներ են տարվելու նոր մշակված մեթոդիկայի կիրառումը թաքնված և հողմնահարված հանքավայրերի լիթոերկրաքիմիական որոնումների ուղղությամբ:

Վերլուծվելու են Մերձերևանյան շրջանի ուսումնասիրությունների արդյունքները, քարտեզագրվելու են ոչ ամբողջովին ուսումնասիրված խախտման գոտիները, տրվելու են գնահատականներ ուսումնասիրված խախտումների երկրաշարժածին լինելու վերաբերյալ` ելնելով վերջին ժամանակաշրջանում Մերձերևանյան շրջանին հարող տարածքներում տեղի ունեցած երկրաշարժերի բնութագրերից:

Բուլղարիայի Հանրապետության Բուրգաս քաղաքի Ազատ համալսարանի հետ համագործակցության արդյունքում արբանյակային կայնների օգնությամբ շարունակվելու են ուսումնասիրությունները Ողջաբերդի և Նուբարաշենի սողանքային տարածքներում:

Նպատակները եւ խնդիրները
Ելնելով նախկինում կատարած աշխատանքների արդյունքների վերլուծությունից և դաշտային ուսումնասիրությունից բնութագրել Մերձերևանյան շրջանի խախտումային տեղամասերի սեյսմոակտիվությունը, տալ Ողջաբերդի սողանքային դաշտի առանձնահատկությունները, որոշել սողանքային մարմնի գործող պարամետրերը:

Դաշտային ուսումնասիրությունների ժամանակ փորձարկել գեոքիմիական որոնումների մշակված մեթոդիկայի կիրառումը ՀՀ տարածքում թաքնված հանքավայրերի հայտնաբերման նպատակով:

ԳՀ լաբորատորիայի գիտական ղեկավարն է ե.գ.թ., դոցենտ Մարատ Արիսի Գրիգորյանը:

«Կլիմայական տեխնոլոգիաների հայկական ուսումնագիտական ցանց»-ը (ՀայԿՏՈՒՑ) հիմնվել է 2017 թ. մարտի 20-ին՝ շահառուների կողմից ստորագրված փոխըմբռնման հուշագրի հիման վրա:

«ՀայԿՏՈՒՑ»-ի նպատակը`

խթանել կլիմայական տեխնոլոգիաների զարգացման, փոխանցման ու ներդրման համագործակցության ակտիվացմանը,

նպաստել կրթության, կադրերի պատրաստման և հանրային իրազեկման գործընթացներին`երկրի կարողությունների ամրապնդման և հզորացման համար,

միաժամանակ կապ ապահովել համագործակցող կողմերի և «Կլիմայական տեխնոլոգիական կենտրոն և ցանց»-ի հետ:

«ՀայԿՏՈՒՑ »-ի գործունեությունը
1. «ՀայԿՏՈՒՑ»-ը ստեղծվել է ՄԱԿ-ի «Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի» պահանջների ու դրույթների կատարման միջգերատեսչական համակարգման խորհրդի ընդհանուր ղեկավարության ներքո:
2. «ՀայԿՏՈՒՑ»-ը կամավոր և անվճար հիմունքներով ստեղծված կառույց է, որը բաց է բոլոր շահագրգիռ կազմակերպությունների ու անհատների համար:
3. «ՀայԿՏՈՒՑ»-ի քարտուղարությունը գտնվում է ԵՊՀ Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետում և գործելու է անվճար հիմունքներով:

«Կլիմայական տեխնոլոգիաների հայկական ուսումնագիտական ցանց»-ի (ՀայԿՏՈՒՑ) շահառուների առաջարկությունները կլիմայի փոփոխության մեղմման և հարմարվողականության նոր սեկտորների և նոր տեխնոլոգիաների վերաբերյալ

Հեռ. (+374 99) 655810
Էլ. հասցե` maratg@ysu.am
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալ. Մանուկյան 1, Երևանի պետական համալսարան № 1 ուս. մ/շ, Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ