География

Программа бакалавриата

Учебный план

Тип:
Бакалавр
Профессия:
054201.01.6 - Աշխարհագրություն
Специализация:
054201.01.6 - Աշխարհագրություն
Присвоенная квалификация:
Աշխարհագրության բակալավր
Учебный год программы:
2024/2025
Форма обучения:
Полная занятость
Язык обучения:
Հայերեն

Общеобразовательный модуль

Код кафедры Название обязательного курса Кредиты
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
2 ժամ գործ.
Обязательный
1205
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
· ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն)

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կառուցելու կապակցված խոսք,
5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
9. կառուցելու երկխոսություն,
10. թարգմանելու պարզ տեքստեր
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
· ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին
4. Стили и методы преподавания и обучения
· դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
· կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
· հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
· հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
· ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
· գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
· կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
· հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
· հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
· թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք՝
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական
6. Список основной литературы
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Основная часть курса
Թեմա 1：第十二课 你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法）
Թեմա 2：第十三课 我去图书馆借书 （连动词，A不A/V不V）
Թեմա 3：第十四课 我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿）
Թեմա 4：第十五课 明天是我朋友的生日（单元语言点小结）
Թեմա 5：第十六课 周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语）
Թեմա 6：第十七课 做客（（是）A还是B，就是，会）
Թեմա 7：第十八课 做客（得，反问句，如果……，就……）
Թեմա 8：第十九课 现在习惯了（了，还，年龄表达法）
Թեմա 9：第二十课 看病人（单元语言点小结）
Թեմա 10：第二十一课 我喝了半斤白酒（又，了，好像）
Թեմա 11：第二十二课 他感冒了（能，，最好，日期表达法）
Թեմա 12：第二十三课 你学了多长时间汉语（了，“就”的小结）
Թեմա 13：第二十四课 你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
1-ին՝աշնանային կիսամյակ 2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ (առցանց), գործ. – 4 ժամ (լսարանային)
Обязательный
0002/Բ01
1. Цель курса
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գնահատել տարաբնույթ ԱԻ-ը և ցուցաբերել նախընտրելի վարքագիծ,
2. ներկայացնել ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ բնակչության պաշտպանությանն ուղղված միջոցառումները և քաղաքացիների գործառույթները,
3. գնահատել տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և ներկայացնել առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հմտությունները,
4. մեկնաբանել համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիները և պաշտպանության ձևերը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. կիրառել անհրաժեշտ հմտություններ, տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ,
6. ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում,
7. օգտագործել ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
9. վերլուծել իրավիճակը և կատարել անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար:
3. Описание
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. Դասախոսություն, մեթոդական և գործնական պարապմունք:
2. Անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ:
3. Թեմատիկ ուսումնական խաղեր, ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
4. Ուսումնամեթոդական վարժանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք. անց է կացվում թեստային եղանակով (ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի ապահովում):
6. Список основной литературы
  • Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա., Օհանջանյան Մ.Մ.,Հարությունյան Ա.Ա., Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քաղպաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր», Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ:
  • Հեղինակների կոլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ:
  • Կ.Ա.Մանասյան, «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, 44 էջ:
  • Մ.Խ.Ադամյան, «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ:
  • Ս.Ա.Մանուկյան, Գ.Հ.Ճաղարյան «Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017։
7. Основная часть курса
1. Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ:
2. Քաղաքացիական պաշտպանություն:
3. ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործնական – 2 ժամ
Обязательный
1401/Բ02
1. Цель курса
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.կազմել արտահայտիչ խոսք,
2.ներկայացնել խոսքի գործառական ոճերի առանձնահատկությունները
3.կազմել գրագրության տարբեր նմուշներ

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.գործնականում կիրառել հրապարակային խոսքի կանոնները
5.պահպանել խոսքի էթիկետը

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կազմել բանավոր և գրավոր գեղեցիկ խոսք:
3. Описание
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
4. Стили и методы преподавания и обучения
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
·լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
·ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Список основной литературы
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Основная часть курса
1. Խոսքի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները։
2. Խոսքի գործառական տարբերակները։
3. ԶԼՄ-ների և գովազդի լեզու։
4.Հրապարակային խոսք և բանավեճի արվեստ։
5.Խոսքի էթիկետ։
6.Գրագրության ձևեր։
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործնական -2 ժամ
Обязательный
1401/Բ01
1. Цель курса
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. առանձնացնել լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները,
2. սահմանել լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները
3. ընտրել լեզվական ճիշտ ձևերը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ
5.հիմնավորել լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. ցույց տալ լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը։
3. Описание
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք,
3. լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
4. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Список основной литературы
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Основная часть курса
1. Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները,
2. Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները,
3. Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
գործնական- 2 ժամ
Обязательный
1608/Բ17
1. Цель курса
· զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
· ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
· զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկելու գիտական տարաբնույթ տեքստերի լեզվաոճական և կառուցվածքային առանձնահատկությունները,
2. մեկնաբանելու լեզվաբանական տերմինաբանությանն առնչվող տարբեր խնդիրներ

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարելու գիտական տեքստերի հաղորդակցական ներուժի վերլուծություն,
4. գործնականում կատարելու տարբեր գիտական տեքստերի ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ՝ այդ տեքստերի թարգմանության համարժեքության սկզբունքներին համապատասխան

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. օգտվելու տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, գիտական հոդվածներ և այլն),
6. ձեռքբերված գիտելիքները կիրառելու նաև այլ՝ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություններում
3. Описание
· զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
· ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
· զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք,
2. հանձնարարված գրականության ընթերցում,
3. քննարկումներ,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք դասավանդման,
6. նորարարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց:
6. Список основной литературы
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 1. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Основная часть курса
1. Գիտական ոճ (բնորոշ գծերը, ժանրային առանձնահատկությունները, ենթաոճերը:
2. Գիտական ֆրանսերենի ձևաբանական-շարահյուսական առանձնահատկությունները:
3. Գիտական լեզվի նորմայի օրինաչափությունները:
4. Բառապաշարի դասակարգման հիմնական սկզբունքները ֆրանսերենում:
5. Բառապաշարի հարստացման հիմնական ուղիները:
6. Տարաբնույթ տեքստերի գիտական շարադրանքի լեզվաոճական առանձնահատկությունների քննություն:
7. Դարձվածքի մեկնաբանությունները ֆրանսիական աղբյուրներում: Դարձվածքը որպես ժողովրդի լեզվամտածողության առանձնահատուկ տարր:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
4. 2 ժամ/շաբ.
2 ժամ գործ.
Обязательный
1205
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
· ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն),

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կառուցելու կապակցված խոսք,
5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
9. կառուցելու երկխոսություն,
10. թարգմանելու պարզ տեքստեր:

3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
· ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
· դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
· կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
· հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
· հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
· ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
· գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
· կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
· հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
· հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
· թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Список основной литературы
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Основная часть курса
Թեմա 1：语音 （声母、韵母、声调）
Թեմա 2：语音 （声调、音变、拼写规则）
Թեմա 3：第一课 你好（“是”字句，“吗”疑问句）
Թեմա 4：第二课 你是哪国人（们、也、呢）
Թեմա 5：第三课 那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语）
Թեմա 6：第四课 课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词）
Թեմա 7：第五课 在北京大学的东边（语音点小结）
Թեմա 8：第六课 现在几点（钟点表达法，数字表达法）
Թեմա 9：第七课 明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语）
Թեմա 10：第八课 你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”）
Թեմա 11：第九课 多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法）
Թեմա 12：第十课 你家有几口人（语音点小结）
Թեմա 13：第十一课 北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
գործ.-2
Обязательный
1803/41
1. Цель курса
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի հնչյունական համակարգը,
2. սահմանելու թուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերարտադրելու թուրքերեն պարզ նախադասություններ,
4. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն պարզ տեքստեր

3. Описание
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. երկխոսությունների կազմում և բանավոր խոսք,
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն։
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Список основной литературы
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
Շաբաթական 2 ժամ
գործ.-2
Обязательный
1604/Բ00
1. Цель курса
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու մենախոսական և երկխոսական ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. ճիշտ օգտագործելու տարբեր իրավիճակներում բարեկիրթ խոսքի կաղապարները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
3. իրականացնելու տարբեր տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
4. գրելու համառոտ տեքստեր՝ հիմնավորելով իր տեսակետը

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Описание
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Список основной литературы
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Основная часть курса
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
· Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին՝ աշնանային
2 / շաբ.
գործ. – 2
Обязательный
1602/Բ 01
1. Цель курса
. ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
. մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
. հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների
ներմուծում և ուսուցում,
. մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները, 2. ներկայացնել մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
4. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի
հիմնական հմտությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5.օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական օտարալեզու աղբյուրներից:
3. Описание
. ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
. մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
. հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների
ներմուծում և ուսուցում,
. մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և
բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ):
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Список основной литературы
  • Mkhitaryan Ye. “Basic English for University Student” Yerevan 2008.
  • Walker R. and Harding K., Tourism1. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2006.
  • Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007.
7. Основная часть курса
1. անգլերենի քերականական կառույցները,
2. ընդհանուր բառապաշարի զարգացում,
3. մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը,
4. մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
գործնական-2 ժամ
Обязательный
1608/Բ01
1. Цель курса
· ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռքբերած գիտելիքները,
· ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
· ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
· ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել օտար լեզվի իմացություն միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան,
2. նկարագրել միջազգային թեստավորման և գնահատման սկզբունքները և պահանջները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարել թեստային աշխատանքներ` կազմված համաեվրոպական չափանիշների մակարդակին համապատասխան

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. արտահայտել մասնագիտական (ակադեմիական) գիտելիքները գրավոր և բանավոր խոսքով:
3. Описание
· ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռքբերած գիտելիքները,
· ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
· ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
· ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք,
4. գրավոր փորձնական միջազգային թեստի անցկացում և գնահատում:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է թեստավորման միջոցով
6. Список основной литературы
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 2. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Основная часть курса
1. Ֆրանսերենի իմացության միջազգային թեստավորման յուրահատկությունները:
2. Ֆրանսերենի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և թեստավորման հիմանական սկզբունքները:
3. Ֆրանսերենի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
4. Միջազգային թեստերի առանձնահատկությունները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ գործ.
2 ժամ/շաբ.
Обязательный
1705/Բ01
1. Цель курса
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
· խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. նկարագրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
5. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
6. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները՝ լեզվի տարբեր մակարդակներում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.ստեղծագործաբար կիրառել ձեռք բերած գիտելիքները:
3. Описание
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
· խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունքներ,
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք է վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Список основной литературы
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Введенская Л.А. Словарь ударений для работников радио и телевидения. Ростов-на-Дону, 2012.
  • Вербицкая Л.А. и др. Давайте говорить правильно! Трудности современного русского произношения и ударения: Краткий словарь-справочник. Москва, 2003.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • 0. Розенталь Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. Под ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Основная часть курса
Խոսքի մշակույթ որպես լեզվաբանական առարկա: Լեզվի հասարակական դերը: Գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ռուս գրական լեզվի նորմերի համակարգը: Հնչյունական (արտասանական) նորմեր: Բառագիտական նորմեր:
2-րդ ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ.-2
Обязательный
1803/41
1. Цель курса
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի տիպաբանական առանձնահատկությունները
2. սահմանելու թուրքերենի եղանակներն ու ժամանակաձևերը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերարտադրելու թուրքերեն երկխոսություններ և պարզ տեքստեր,
4. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն միջին բարդության տեքստեր
3. Описание
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. տեքստերի և երկխոսությունների վերարտադրում
3. բանավոր խոսքի զարգացում
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը)
6. Список основной литературы
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը
Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
2 ժամ շաբ.
գործ.-2
Обязательный
1604/Բ01
1. Цель курса
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
2. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կառուցելու բանավոր կապակցված խոսք՝ հիմնավորելով իր տեսակետը,
4. հանպատրաստից մասնակցելու երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Описание
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ
6. Список основной литературы
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Основная часть курса
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
· Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/
2-րդ՝ գարնանային
2 / շաբ.
գործ. - 2
Обязательный
1602/Բ02
1. Цель курса
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. կիրառել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում,վերարտադրում և թարգմանություն,
5. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
6. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր օտարալեզու աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով


3. Описание
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Список основной литературы
  • Sukiasyan S., Grigoryan H. - “English for Geo- students” 2012.
  • Walker R. and Harding K.,Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press,
  • 007.
  • Walker R. and Harding K.,Tourism 3. Oxford English for Careers, Oxford University Press,
  • 008.
7. Основная часть курса
1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ
2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն
3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում
4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում
5. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ
5-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
դաս.-1. սեմ. -1
Обязательный
1311/Բ18
1. Цель курса
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դասակարգել փիլիսոփայության գիտական - մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները
2. բացատրել ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները
3. մեկնաբանել քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություններն ու արդի միտումները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. հարցադրումներ կատարել էութենականի մասին, էականը տարանջատել երևութականից, առաջնայինը՝ երկրորդայինից,
5. համադրել երևույթների իմացաբանական և արժեքաբանական մոտեցումները,
6. վերլուծել հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կատարել ընդհանրացումներ՝ կիրառելով մտածողության համապատասխան մեթոդները,
8. իմաստավորել աշխարհի ամբողջական պատկերը և այս համատեքստում մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը,
9. ակտիվացնել քննադատական մտածողությունը, դրսևորել ինքնավերլուծության հմտություններ։
3. Описание
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի:
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան, պատասխանների հիմնավորվածություն և ամբողջականություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Список основной литературы
  • Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016։
  • Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012.
  • Канке В. А., Основы философии, М., 2014.
  • Губин В. Д. Философия, М., 2013.
  • Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013.
7. Основная часть курса
1. Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ:
2. Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները:
3. Պատմափիլիսոփայական ակնարկ:
4. Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը:
5. Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները:
6. Հոգեկանի ծագման վարկածները:
7. Իմացության էությունը և կառուցվածքը:
8. Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ:
9. Գիտական ճանաչողության մեթոդները:
10. Գիտություն և բարոյականություն:
11. Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները:
12. Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ:
13. Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը :
14. Մշակույթ և քաղաքակրթություն:
15. Հասարակական կյանքի ոլորտները:
16. Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
4-րդ` գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
2 ժամ դաս.
Обязательный
1106/Բ05
1. Цель курса
հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը,
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. բացատրելու հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները,
4. վերլուծելու նորագույն ժամանակաշրջանում հայոց պետականության վերականգնումն ու զարգացումը՝ վերարժևորելով և իր գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
6. կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
8. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային-ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը:
3. Описание
հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. սեմինար,
3. քննարկում:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով՝
կիսամյակի ավարտին նախատեսված է ստուգարք, որն իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է երկու հարց: Ուսանողը «ստուգված» ստանում է հարցերը հիմնական գծերով, բավարար չափով ներկայացնելու դեպքում:
6. Список основной литературы
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Ե., 1975:
  • Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ.,Ե., ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., հ. III, գ. I, 2010, հ. III, գ. II, 2015, հ. IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016:
7. Основная часть курса
1. Հայ ազատագրական շարժումը XVI դ. կեսերից մինչև XVIII դ.: 2. Ազատագրական պայքարը Սյունիքում և Սյունիքում 1722-1730 թթ.: 3. Ռուս-թուրքական և ռուս-պարսկական պատերազմները և Հայաստանը XIX դ. առաջին երեսնամյակում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը: 4. Հայ քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը և հայ ազատագրական շարժումը XIX դ. վերջին - XX դ. սկզբին: 5. Հայոց ցեղասպանությունը: 6. Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): 7. Խորհրդային Հայաստանը (1920-1991 թթ.): 8. Հայերի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին: 9. Արցախյան շարժումը (1988-1991 թթ.) և պատերազմը (1991-1994 թթ.): 10. Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը (1991 թվականից):
3-րդ` աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
2 ժամ դաս.
Обязательный
1106/Բ04
1. Цель курса
· հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը
· բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները
3.բացատրելու հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները
5.կիրառելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու
7. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը:
3. Описание
· հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը
· բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով՝
կիսամյակի ավարտին նախատեսված է ստուգարք, որն իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է երկու հարց: Ուսանողը «ստուգված» ստանում է հարցերը հիմնական գծերով, բավարար չափով ներկայացնելու դեպքում:
6. Список основной литературы
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 1975:
  • Հայոց պատմություն, հ. II, գ. II, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ., Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., 2014:
7. Основная часть курса
1. Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները: 2. Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում: 3. Վանի թագավորությունը (Ք.ա. IX-VII դդ.): Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա. VI-III դդ.): 4. Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա. 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք: 5. Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.): 6. Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք: 7. Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.): 8. Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան: 9. Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը: 10. Հայաստանը ուշ միջնադարում:
4-րդ` գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
2 ժամ դաս
Обязательный
0901/Բ01
1. Цель курса
ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել էկոլոգիա գիտության տեսական հիմնախնդիրների, բնության պահպանության առկա խնդիրների լուծման առաջարկվող եղանակների և կիրառվող մեթոդների մասին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.ներկայացնելու էկոլոգիայի և բնության պահպանության արդի խնդիրների տեսական ու մեթոդաբանական հարցերը
2.բնութագրելու էկոլոգիայի և բնության պահպանության զարգացման հիմնական փուլերն ու ուղղությունները
3.որոշելու էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմնախնդիրների առաջացման պատճառներ, մարդ-բնություն փոխհարաբերության հետևանքները
4. բացատրելու և դասակարգելու էկոլոգիայի և բնության պահպանության ռիսկայնության աստիճանը և լուծման ուղիները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5.համակարգելու և վերլուծելու էկոլոգիայի և բնության պահպանության ժամանակակից խնդիրներին առնչվող ամբողջ ինֆորմացիան
6.իրականացնելու տարբեր հիմնախնդիրների գնահատում, դրանց առաջացման պատճառների բացահայտում և լուծման ուղիների մշակում
7.մշակելու և կատարելու տարբեր հիմնախնդիների էկոլոգիական ուղղվածություն ունեցող ծրագրեր

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները:
3. Описание
ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել էկոլոգիա գիտության տեսական հիմնախնդիրների, բնության պահպանության առկա խնդիրների լուծման առաջարկվող եղանակների և կիրառվող մեթոդների մասին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ռեֆերատների զեկուցում և կարևոր հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտական բանավեճի կազմակերպում,
3. քարտեզագրական աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
6. Список основной литературы
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ բուհերի համար, Երևան, «Զանգակ-97» հրատ. 2010թ., 224 էջ,
  • Հայրապետյան Է.Մ. և ուրիշներ, «Շրջակա միջավայրի պահպանություն», Երևան 2005թ., 203էջ,
  • Մելքումյան, Լ.Ս. Գալստյան Հ.Մ., «Բնության հիմունքներ», Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, «Զանգակ-97» հրատ. 2010թ., 312 էջ,
  • Валова В. Д., Основы экологии, изд. ''Торговая корпорация Дашков и К '', 2005г,, 281стр.:
7. Основная часть курса
Էկոլոգիայի զարգացման պատմական ուղին: Նրա տեղն ու դերը մյուս գիտությունների համակարգում: Օրգանիզմներ և էկոհամակարգ: Էկոլոգիական հիմնական օրենքներ:
Էկոհամակարգի տարրերը և տրոֆիկ մակարդակները: Էկոլոգիական գործոններ, օրգանզմների և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Թեմա 4՝ Պոպուլյացիաները, տիպերը, զարգացումը: Էկոհամակարգերի էներգիան: Սննդային շղթաներ, կենսաբանական ցիկլեր:Մարդու էկոլոգիա, շրջակա միջավայր: Բնական ռեսուրսներ ու պաշարներ, դրանց դասակարգումը: Շրջակա միջավայրի ոլորտների բնութագիրը, պահպանության հիմնական խնդիրները: Գլոբալ էկոլոգիական պրոբլեմներ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
2 գործն. ժամ
Обязательный
1705/Բ02
1. Цель курса
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում, խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից
2.ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը
3.բացատրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը
5.կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան
6.վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները լեզվի տարբեր մակարդակներում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտելիքները:
3. Описание
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում, խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունքներ
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք էէ վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Список основной литературы
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • Розенталь, Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. По ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • 0. www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Основная часть курса
1. Ձևաբանական նորմեր:
2. Շարահյուսական նորմեր:
3. Խոսքային գործունեության տեսակները:
4. Հաղորդակցական նորմեր:
5. Խոսքային էթիկետ (խոսքի մշակույթի էթիկական նորմերը):
Код кафедры Название необязательного курса Кредиты
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
0102/Բ01
1. Цель курса
· ներկայացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները,
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության գաղափարներն ու մեթոդները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. կատարելու գործողություններ վեկտորների, մատրիցների, որոշիչների հետ, լուծելու գծային համակարգեր,
3. գտնելու ֆունկցիայի սահմանը, ածանցյալը, հետազոտելու ֆունկցիան ածանցյալի միջոցով, հաշվելու որոշ­յալ և անորոշ ինտեգրալներ, մակերեսներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. յուրացված մեթոդների կիրառումը այլ տեսություններում:
3. Описание
· ներկայացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները,
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություններ,
2. ինքնուրույն աշխատանք,
3. գործնական պարապմունքներ։
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Գալստյան Լ., «Բարձրագույն մաթեմատիկա», Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2012, 2017,
  • Հակոբյան Գ., Դավթյան Ա., Սահակյան Ռ., «Վերլուծական երկրաչափության և գծային հանրահաշվի խնդրագիրք տնտեսագետների համար», ԵՊՀ հրատ., 2005,
  • Հովհաննիսյան Ս, Թասլաքյան Ա., «Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք տնտեսագետների համար», Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2016 թ., 2013թ,
  • Միքայելյան Գ., Միքայելյան Զ., «Մաթեմատիկական մեթոդներ բնագիտության մեջ», Երևան, 2011 թ.,
  • Պիսկունով Ն.Ս., «Դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվներ», ԲՏՈւՀ-ների համար, հ. 1,2, Երևան, 1979 թ.,
7. Основная часть курса
Վերլուծական երկրաչափության տարրեր՝ կոորդինատային հար­թու­­թյուն, ուղիղ գիծ, երկրորդ կարգի կորեր, վեկ­տորներ, գործողություններ վեկտորների հետ։ Գծային հանրահաշվի տարրեր՝ մատրիցներ և որոշիչներ, գծային հավասարում­նե­րի համակար­գեր։ Հա­ջորդականության և ֆունկցիայի սահման, անընդհատ ֆունկցիաներ, հատ­կությունները։ Ֆունկցիայի ածանցյալ, ածանցման կանոնները, դի­ֆերենցիալ։ Բարձր կարգի ածանցյալներ։ Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները։ Ֆունկցիայի հետա­զո­տումն ածանցյալի միջոցով, ֆունկցիայի գրաֆիկի կառուցումը։ Նախ­­նա­կան ֆունկցիա, անորոշ ինտեգրալ։ Որոշյալ ինտեգրալ, հատկու­թյուն­ները, կիրառությունները, մակերեսի հաշվում։ Պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ։ Գծային դիֆերենցիալ հավասարումներ և համակարգեր։ Մի քանի փոփոխա­կանի ֆունկ­ցիաներ, սահմանը, անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, բարձր կար­գի ածանցյալներ և էքստրեմումներ։
3-րդ՝աշնանային կիսամյակ, 4-րդ կիսամյակ
դաս.-2
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1311/Բ
1. Цель курса
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները,
3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը,
5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները,
6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ,
8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։
3. Описание
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. լսարանային քննարկում,
3. իրավիճակային վերլուծություն,
4. ներլսարանային խմբային բանավեճ,
5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխա­տանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։
6. Список основной литературы
7. Основная часть курса
1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։
2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։
3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։
4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։
5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։
6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։
7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։
8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։
9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս. – 2
2 ժամ/շաբ
Факультативный
1207/
1. Цель курса
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
· ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը,
2. ներկայացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը,
3. ներկայացնել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կատարել քաղաքագիտական վերլուծություններ,
5. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում,
6. մատնանշել տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերըգ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.օգտվել մասնագիտական գրականությունից,
8. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը
3. Описание
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
· ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ:
2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ պատրաստում:
3. Սեմինար պարապմունքներ
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Список основной литературы
  • Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006:
  • Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97:
  • Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։
  • Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997.
  • Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999.
7. Основная часть курса
Թե­մա 1՝ ­ Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղա­քագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։ Թե­մա 2՝ Քաղաքական իշխանության էությունն, կառուցվածքը և լեգիտի­մու­թյունը։ Թե­մա 3՝ Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։ Թե­մա 4՝ Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։ Թե­մա 5՝ ­ Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: Թե­­­մա 6՝­ Քաղաքական գաղափարախոսություններ: Թե­­­մա 7`­ Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ դաս.
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1311/Բ02
1. Цель курса
· ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
· նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել մտքի կառուցվածքը,
2. սահմանել-մեկնաբանել տրամաբանական ընդհանուր և մասնավոր օրենքները, որոնք ապահովում են կշռադատությունների կանոնավորությունը,
3. բացատրել տրամաբանական գիտելիքի ընդհանուր ճանաչողական և գործառնական տեսանկյունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. դրսևորել մասնագիտական գիտելիքների յուրացման և տեղեկատվության վերլուծության տրամաբանական պատշաճ հմտություններ,
5. ճիշտ կատարել և գնահատել հասկացությունների, դատողությունների, մտահանգումների հետ կապված, ինչպես նաև ապացուցման և հերքման տրամաբանական գործողությունները, նկատել ու շտկել սխալները,
6. պարզաբանել տրամաբանական գիտելիքի ու հմտությունների դերը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. դրսևորել տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից բխող մասնավոր նորմերի պահանջները:
3. Описание
· ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
· նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. քննարկում,
3. անհատական աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ առաջադրված հարցաշարի թեմաներով գրավոր աշխատանք՝ տեսական և գործնական կարողությունները վերհանող առաջադրանքերով,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Список основной литературы
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանության դասընթաց: Եր., 1987:
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանություն: Եր., 1998:
  • Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005.
  • Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002.
  • Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М., 2005.
7. Основная часть курса
Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալը բովանդակությունը և տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կանոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ: Սիլլոգիզմ: Կրճատ մտահանգումներ: Հավանական մտահանգումներ: Ինդուկցիա և դեդուկցիա: Ոչ լրիվ ինդուկցիայի տեսակները: Ինդուկտիվ հետազոտման մեթոդներ: Հմանմանություն: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները հավանական մտահանգումների ընթացքում:
Ապացուցում և հերքում, տարրերը և եղանակները: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները ապացուցման և հերքման ընթացքում: Պարալոգիզմ, սոփեստություն, սրամտություն, պարադոքս:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ
Факультативный
0107/Բ01
1. Цель курса
· ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ:
· Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի
տնտեսական քաղաքականության մշակման համար
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել սպառողի և արտադրողի վարքի հիմքում ընկած հիմնական տեսական գործոնները,
2. ներկայացնել շուկայի կառուցվածքը, տիպային մոդելները, հավասարակշռության և արդյունավետության պայմանները,
3. ձևակերպել տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների և կառավարության տնտեսական վարքագծի հիմնական սկզբունքները, ներկայացնել մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշները և հավասարակշռության մոդելները,
4. ձևակերպել մակրոտնտեսական մոդելների միջոցով տնտեսական տարբեր քաղաքականությունների իրականացման ընդհանրական հետևանքները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. լուծել միկրո և մակրոտնտեսագիտական պարզ խնդիրներ,
6. կատարել տնտեսագիտական վերլուծություններ ու պարզ կանխատեսումներ, օգտագործել դրանց արդյունքները
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.օգտվել գիտական տարբեր աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ),
8. պատրաստել հետազոտություններ, ներկայացնել դրանց արդյունքները, վարել
9. մասնագիտական բանավեճեր
3. Описание
· ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ:
· Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի
տնտեսական քաղաքականության մշակման համար
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն
2. խմբային աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից։
6. Список основной литературы
  • McConnell, Economics, 2021.
  • Сидорович А.В.-Курс экономической теории-2001.
  • Հ. Սարգսյան, Հ. Մարգարյան, «Տնտեսագիտության տեսություն», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017թ.։
7. Основная часть курса
Տնտեսագիտության տեսության առարկան և մեթոդը: Շուկայական տնտեսական համակարգ: Սպառողական վարքի տեսություն: Արտադրության տեսություն: Արտադրական գործոնների շուկաները: Շուկայի կառուցվածքը՚ մենաշնորհ, բազմաշնորհ, մենաշնորհային մրցակցություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների սահմանումները և չափումը, համախառն եկամուտներ: Տնտեսական տատանումներ, զբաղվածություն և գործազրկություն: Ամբողջական պահանջարկ և առաջարկ: Փողը և վարկային շուկաները:
Ապրանքային և ֆինանսական շուկաները:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործ.-2,
Շաբ. 2 ժամ
Факультативный
2301/Բ01
1. Цель курса
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. աշխատել տեքստի, գրաֆիկական օբյեկտների, աղյուսակների հետ,
2. կատարել հաշվարկներ, կազմել դիագրամներ և գրաֆիկներ,
3. ինքնուրույն կատարել իր թղթավարությունը (կուրսային և ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցումների համար սլայդների պատրաստում և այլն)։
3. Описание
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. Դասերն անցկացվում են համակարգչի միջոցով, հանձնարարվում են խնդիրներ և ինքնուրույն առաջադրանքներ:
2. Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով՝ փոխանցվում են էլեկտրոնային կրիչով կամ ուղարկում էլ. փոստին
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքն անցկացվում է համակարգչի միջոցով՝ ուսանողի ամփոփիչ աշխատանքի հիման վրա։ Առաջադրանքներն հիմնված են դասընթացի ընթացքում անցած թեմաների վրա։
Կամավորության սկզբունքով հնարավոր է ստուգարքը հանձնել առցանց եղանակով:
6. Список основной литературы
  • Серогородский В., Сурин Д., Тихомиров А., Microsoft Office 2016 / Office 365, 2017 Наука и техника.
  • Katherine Murray, First Look Microsoft Office 2010, Microsoft Press.
  • Ю. Стоцкий, А. Васильев, И.Телина, Microsoft Office 2010, Питер.
  • Առաջադրանքներ՝ էլեկտրոնային կրիչով:
7. Основная часть курса
Բաժին 1 - Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունքները։
Բաժին 2 - Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները:
Բաժին 3 - Տեքստային փաստաթղթերի ստեղծման և մշակման տեխնոլոգիաներ:
Բաժին 4 - Հաշվարկներ էլեկտրոնային աղյուսակներում, դիագրամներ, գրաֆիկներ։
Բաժին 5 - Ներկայացման մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաներ՝ ստեղծում և ցուցադրում:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս. 2
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
2203/Մ22
1. Цель курса
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները,
2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան,
3. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ,
4. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները

3. Описание
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
Կիրառվում են դասավանդման և ուսումնառության հետևյալ ձևերն ու մեթոդները.
Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց:
6. Список основной литературы
  • Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005.
  • Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина. - М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с.
  • Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с.
  • Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012.
7. Основная часть курса
1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները
2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ
3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում
4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա
5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը
6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը
7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր
8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկա
9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ
10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ
11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում
12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն
13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն
14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա
15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ գործ.
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1705/Բ01
1. Цель курса
· խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
· ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
· ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դրսևորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի խորացված իմացություն,
2. ներկայացնել մասնագիտական տեքստի քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները,
3. դրսևորել լեզվի պաշտոնական ոճի քերականական և կառուցվածքային առանձնահատկությունների իմացություն

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. նկարագրել մասնագիտական լեզվի տերմինաբանական համակարգը,
5. վերարտադրել (սեղմ և ընդարձակ) ունկնդրած/կարդացած մասնագիտական տեքստը և մեկնաբանել այն,
6. դրսևորել գործարար նամակագրության տարբեր ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրություն, CV, դիմում, համառոտագրություն կազմելու ունակություններ,
7. հանդես գալ գիտական շրջանակներում հոդվածներով և զեկուցումներով։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. ընդարձակել տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունները՝ օգտվելով ռուսալեզու աղբյուրներից
3. Описание
· խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
· ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
· ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում
5. գրավոր և բանավոր հարցում
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում երկու ստուգողական աշխատանքների տվյալների հիման վրա
6. Список основной литературы
  • Беляева Е.А., Голосная Н.П., Ефимова Д.А., Кондрашова Н.В., Нечаева Т.В., Стукова Е.Г. Русский язык как иностранный. Научный стиль речи: Учебное пособие. - Санкт-Петербург: Университет ИТМО, 2019.
  • Буре Н.А., Волкова Л.Б., Косарева Е.В. Основы русской деловой речи. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений, СПб, 2011.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Грамматика в упражнениях - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 232с.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Русский язык. Учебник для гуманитарных факультетов вузов Армении. Издание 2-е, перераб. и доп. - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 320с.
  • Лысакова И.П. Практическая стилистика русского языка. Учебное пособие, изд. 2-е, исправл., СПб, 1996.
  • Найденова Н.С., Сапрыкина О.А. Hаучный стиль речи. Теория, практика, компетенции 1. Учебное пособие. Издательство: ИНФРА-М, 2023 г.
  • Русский язык для делового человека: www.mylanguage.ru
  • Химик В.В. Практический синтаксис русского языка, СПб, 1995.
  • Шатилов А.С. Читаем тексты по специальности. Вып. 2, Гуманитарные науки: учебное пособие по языку специальности, СПб, 2011.
7. Основная часть курса
· Ոճաբանություն. Լեզվի պաշտոնական ոճի բառային, քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները:
· Գործարար նամակագրության որոշ ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրության, դիմումի, CV, համառոտագրության շարադրման ձևերը և սկզբունքները:
· Լեզվի գիտական ոճ, գիտական ոճին բնորոշ շարահյուսական կառուցվածքներ, գիտական կապակցված տեքստի կառուցման միջոցներ՝ բառային, ձևաբանական և շարահյուսական:
· Մասնագիտական տեքստի թարգմանություն. գիտական տեքստի թարգմանության տեսության հիմնական խնդիրներ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ դաս.
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1107\Բ
1. Цель курса
● ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
● ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
● ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել «մշակույթ» հասկացության ամենատարածված սահմանումները, մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ներկայացնել մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
3. քննարկել համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները, նկարագրել ժամանակակից մշակութային գործընթացները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
5. զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները,
6. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Описание
● ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
● ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
● ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական պարապմունք,
3. դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր:
Տրվում է առավելագույնը 4 հարց`նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Список основной литературы
  • Գուրևիչ Պ. Մշակութաբանություն, Ե., 2002:
  • Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004:
  • Кравченко А. И. Культурология, М., 2003.
  • Розин В.М. Культурология. М., 1998.
  • Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press, 2001.
7. Основная часть курса
Մշակութաբանության ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները:
«Մշակույթ» հասկացության սահմանումները, մշակույթի բնույթի, ծագման և զարգացման վերաբերյալ տեսությունները:
Մշակույթն ուսումնասիրող գիտակարգերը:
Մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները:
Մշակութային գործընթացներ:
Մշակութային նորմեր, պրակտիկաներ և մշակութային կապիտալ հասկացությունները:
Մշակութային ավանդույթը և նորույթը, ադապտացման, ինտեգրման և ձուլման հասկացությունները:
Մշակույթը և բնությունը, մշակութայինի և բնականի հարաբերակցութունը:
Մշակույթը «անհատ», «հասարակություն», «էթնոս», «քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում:
Մշակույթը և գենդերը:
Մշակույթը և սոցիալական կառուցվածքը:
Մշակույթի քաղաքական և տնտեսական չափումները:
Մշակույթը և լեզուն:
«Զանգվածային», «էլիտար», «քաղաքային» մշակույթ հասկացությունները։
Համաշխարհային մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ:
Հայ մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ:
Ժամանակակից մշակութային գործընթացները և գլոբալացման խնդիրը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-2
2 ժամ/ շաբ.
Факультативный
1501/Բ38
1. Цель курса
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
· թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները,
2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները,
3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները,
4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը,
5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները,
7. ստեղծել մեդիաբովանդակություն՝ սոցիալական պատասխանատվությամբ և բարոյական սկզբունքների պահպանմամբ,
8. բացահայտել տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները, իրականացնել նշանագիտական վերլուծություն,
9. իրականացնել փաստերի ստուգում,
10. վերլուծել մեդիաազդեցության մեխանիզմները, չեզոքացնել տեղեկատվական սպառնալիքները, կիրառել անվտանգության ապահովման մեխանիզմներ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
11. աշխատել գիտական գրականության հետ,
12. կիրառել տեղեկությունը գրագետ ընկալելու, բանավոր/գրավոր ներկայացնելու և փոխանցելու հմտությունները,
13. քննադատորեն վերլուծել:
3. Описание
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
· թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
· դասախոսություն,
· սեմինար պարապմունք,
· քննարկում,
· պրակտիկ աշխատանքներ,
· հետազոտական աշխատանքների իրականացում:
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի։
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Список основной литературы
  • Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017:
  • Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015.
  • Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll. «Communication et civilisation», 2014.
  • Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016.
  • Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. ...
7. Основная часть курса
· Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր:
· Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը:
· Փաստերի ստուգում:
· Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ:
· Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն:
· Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը:
· Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործ. – 2
2/շաբ.
Факультативный
1602/Բ 03
1. Цель курса
· մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն),
· մասնագիտական բառապաշարի զարգացում
· հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ
2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ
3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
5. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից,
7. դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցանց միջոցները։
3. Описание
· մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն),
· մասնագիտական բառապաշարի զարգացում
· հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
2. անհատական և խմբային աշխատանք
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
4. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Список основной литературы
  • Robin Walker and Keith Harding Tourism 2 Oxford University Press 2009.
  • Peter Strutt English for International Tourism (intermediate), Longman 2007.
  • Murphy R. English grammar in Use - Cambridge , 1990.
7. Основная часть курса
1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում,
2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում,
3. մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1308 / Բ 17
1. Цель курса
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու հոգեբանության, հոգեբանական երևույթների, գործընթացների, անձի հոգեկան առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու անձի կառուցվածքային և անհատատիպաբանական առանձնահատկությունները, պահանջմունքների և դրդապատճառների հիերարխիան,
3. թվարկելու միջանձնային հարաբերությունների, դրանց տեսակների, միջանձնային ընկալման և դրանց դերի մասին կրթական միջավայրում

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու աշակերտների, աշակերտ-ուսուցիչ հարաբերությունների ձևավորման և զար­գացման վրա տարբեր ներքին և արտաքին հոգեբանական գոր­ծոն­­ների ազդեցության առանձնահատկությունները:
3. Описание
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք,
3. քննարկում,
4. պրակտիկ աշխատանքներ
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան,
Գնահատման չափանիշները՝ էսսե-ի ներկայացում:
6. Список основной литературы
  • Նալչաջյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ
  • Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., Ավանեսյան Հ. և համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ:
  • Հոգեբանության հիմունքներ. Դ. Ռ. Հայրապետյան/Դասընթացի ուսումնական ծրագիր. Եր: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008 թ., 64 էջ
  • Հովհաննիսյան Ս. Մասնագիտական կողմնորոշման հիմունքներ (գործնական հոգեբանություն). Ուս. ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 թ., 332 էջ
  • Տարիքային և մանկավարժական հոգեբանություն:/պրոֆ. Ա. Վ. Պետրովսկու խմբագրու­թյամբ. - Թարգմանիչ Ա. Ա. Նալչաջյան. - Երևան, «Լույս» հրատարակչություն. - 1977.
  • Немов Р. С. Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002.
  • Психология личности. Хрестоматия в 2-х т. / Под. Ред. Д. Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002.
  • Introduction to Psychology//
7. Основная часть курса
1. Ժամանակակից հոգեբանության մարտահրավերները և ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական և սոցիալական հիմքերը:
2. Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: Հոգեկանի զարգացման շարժիչ ուժերն ու պայմանները:
3. Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Դպրոցական տարիքի հոգեբանություն:
4. Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Հաղորդակցման հոգեբանական յուրահատկությունները դպրոցում:
5. Մանկավարժի մասնագիտական գործունեության հոգեբանական առանձնահատկությունները:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ
Факультативный
1306 /Բ
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
· ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակել, անվանել հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանել և համեմատել դրանք,
2. վերլուծել հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. ձևավորել և գնահատել հաղորդակցման ռազմավարություններ,
4. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծել և գնահատել ռիսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը,
5. մշակել արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառել ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
· ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում:
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։
Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։
6. Список основной литературы
  • Գրիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։
  • Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։
  • Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/ կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։
  • Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c.
  • Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012.
  • Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c.
  • Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c.
  • Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c.
  • Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с.
  • 0. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c.
  • S. Shyam Sundar ., (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology.
  • The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit…
  • The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills//
7. Основная часть курса
Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները:
Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները:
Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում:
Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում:
Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում:
Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները:
Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։
Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
2101/Բ1
1. Цель курса
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
· ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ,
2. նկարագրելու ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը,
3. լուսաբանելու Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկություններն ու ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը,
5. դասակարգելու կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ,
6. բացահայտելու և վերլուծելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.արժևորելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները,
8. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում
3. Описание
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
· ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների վերաբերյալ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում թեմատիկ քննարկումներին:
3. ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք. ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա:
6. Список основной литературы
  • Կրոնագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Մաս 1, Կրոնագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2020, (համահեղ.` Անուշավան եպս. Ժամկոչյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Պարգև Բարսեղյան, Գոհար Սարգսյան):
  • Քրիս­տոնյա Հայաս­տան։ Հան­րա­գիտա­րան, Երևան, Հայկ. հան­րա­գիտ., 2002։
  • История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007.
  • Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013.
  • Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005.
  • Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012.
7. Основная часть курса
Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների հա­մա­կարգը։ «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տի­պա­բանությունը և պատ­մա­կան ձևերի դա­սա­կարգման սկզ­բուն­քները։ Կրոնի վաղ ձևերը: Նախ­նա­դարյան (վաղ) հա­վա­տա­լիք­ներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազ­մաստվածություն և միաստվածություն։ Հայոց դիցաբանություն: Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էու­թյունը և բնու­թագ­րիչ ա­ռանձնա­հատ­կու­թյուն­ները։ Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Ուղղափառություն. Կա­թո­լիկություն. Բո­ղո­քա­կանություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Իսլամի առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ գործն.
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
0105/Բ01
1. Цель курса
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
· ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել վիճակագրական խնդիրներ,
2. կառուցել նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելով առկա տվյալները` կատարել վիճակագրական հետևություններ,
4. կարողանալ ստանալ տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. համակարգել և վերլուծել ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ
3. Описание
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
· ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։
6. Список основной литературы
  • Գասպարյան Կ. Վ., <<Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու>>, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017,
  • Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014,
  • Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, <<Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք>>, ԵՊՀ, 2016,
  • Ե. Հարությունյան և այլոք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։
7. Основная часть курса
· Նկարագրական վիճակագրություն:
· Նմուշային եղանակ:
· Գնահատման տեսություն:
· Միջակայքային գնահատականներ։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1901/Բ01
1. Цель курса
· սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բնութագրել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները,
2. տարբերել օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. համեմատել և տարբերակել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստիճանակարգությունը,
4. իրականացնել իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություններ։
5. դրսևորել իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթգ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. ինքնուրույն ուսումնասիրել իրավական կարգավորման աղբյուրները,
7. օգտվել իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ),
8. օժանդակել օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերել ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալ բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում

3. Описание
· սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. ինքնուրույն աշխատանք,
2. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
3. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք՝ անցկացվում է բանավոր կամ գրավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Список основной литературы
  • ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ:
  • ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան ''Պետության և իրավունքի տեսություն -1'', Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան Պետության և իրավունքի տեսություն-2, Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
7. Основная часть курса
Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական իրավունք:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1005/Բ24
1. Цель курса
· տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
· ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
· ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել ձեռնարկատիրական գործունեության էությունը և հիմնական հասկացությունները, բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնել գործարարության տեսա-մեթոդական և տեսա-գործնական հենքերը,
3. լուսաբանել գործարարության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել և տարբերակել գործարարության համակարգերն ու տիպերը, գտնել բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները,
5. գնահատել ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնել գործարարության զարգացման հնարավորությունները, խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսել գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները,
6. օգտվել բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, կիրառել Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքները, կատարել բիզնես նախագծի արդյունավետության գնահատում
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. օգտվել տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից՝ ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ, կատարել անհրաժեշտ վերլուծություններ
3. Описание
· տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
· ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
· ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություններ
2. ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի յուրացման առավել արդյունավետ միջոց,
- անհատական և խմբային քննարկումներ,
- իրավիճակային խնդիրների լուծում։
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք՝ անցկացվում է բանավոր եղանակով՝ համաձայն հաստատված հարցաշարի
6. Список основной литературы
  • Դավոյան Ս., Բիզնեսի կառավարում, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017 թ.։
  • Бекетова О.Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч.пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с.
  • Буров В.Ю. “Основы предпринимательства” Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с.
  • Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: “И.Д.Вильямс”, 2009, 432с.
  • Business Management, L. loykie, M. Mushena, Robert A. Pierce, 2022
  • Principles of Business Management, Dr. S. C., Saksena, 2020.
7. Основная часть курса
Թեմա 1. Գործարարության էությունը և զարգացման փուլային բնորոշիչները
Թեմա 2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ
Թեմա 3. Ձեռնարկատիրական գործունեության ֆինանսավորման աղբյուրները և եղանակները։
Թեմա 4. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը
Թեմա 5. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները և դրանց չափորոշիչները:
Թեմա 6. Ձեռներեցության ձևերը և մոդելները
Թեմա 7. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը:
Թեմա 8. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը և ռազմավարական կառավարումը.
իրագործման փուլային առանձնահատկությունները:
Թեմա 9. Բիզնեսի ռազմավարական պլանի մշակման և ռազմավարական կառավարման գործնական քննարկումներ՝ անհատական (խմբային) աշխատանքների շրջանակներում:
Թեմա 10. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան
Թեմա 11. Բիզնեսի իրավիճակային վերլուծություններ և խնդիրներ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ դաս.
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
0901/Բ02
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել բնական գիտությունների զարգացման պատմությանը և մեթոդոլոգիային,
· ուսանողների մոտ ձևավորել ժամանակակից պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման օրինաչափությունների և հայեցակարգերի մասին, նրանց մատուցել այն գիտելիքների պաշարը, որոնք անհրաժեշտ են լայն աշխարահայացքի ձևավորման համար
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու բնագիտության զարգացման պատմությունը,
2. մեկնաբանելու հիմնական սկզբունքներն ու հայեցակարգերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները հետագա մասնագիտական գործունեության ընթացքում,
4. մշակելու բնական և մարդածին աղետների կանխարգելման միջոցառումներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. վերլուծելու առկա խնդիրները և գնահատել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները,
6. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռքբերված գիտելիքները, ընկալել և տարածել նորերը
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել բնական գիտությունների զարգացման պատմությանը և մեթոդոլոգիային,
· ուսանողների մոտ ձևավորել ժամանակակից պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման օրինաչափությունների և հայեցակարգերի մասին, նրանց մատուցել այն գիտելիքների պաշարը, որոնք անհրաժեշտ են լայն աշխարահայացքի ձևավորման համար
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. անհատական ռեֆերատներ և դրանց միասնական քննարկում:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքային՝ ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում են հարցեր` նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Список основной литературы
  • Ասլանյան Լ. Ս., Կարայան Հ. Ս., Ժամանակակից բնագիտության հայեցակարգերը, Երևան, 2011թ.,
  • Գագինյան Ռ. Խ., Բնաաշխարհագրական տեսություններ, Ե., 2010թ.,
  • Վալեսյան Լ.Հ., Աշխարհագրական գիտությունների մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ, Ե., 2004թ.,
  • Иорданский Н.Н. Эволюция жизни. 2001г.,
  • Карпенков С.Х., Концепции современного естествознания. 488с., 2003г.,
  • Концепции современного естествознания. (Учебник) Под ред. Михайлова Л.А. 336с., 2008г.,
  • Стивен Хокинг. Краткая история времени. От большого взрыва до черных дыр. 2001г.,
  • Хорошавина С. Г., Концепции современного естествознания. Курс лекций. 480с., 2005г.:
7. Основная часть курса
Բնագիտության զարգացման պատմությունը: Բնագիտության գիտական մեթոդները: Աշխարհի գիտական նկարագիրը: Դասական և ժամանակակից կոնցեպցիաները: Տիեզերքի ծագման և զարգացման գիտական կոնցեպցիաները և դրանց պատմական զարգացումը: Կոսմոգոնիկ տեսություն: Երկրի ծագման և ձևավորման կոնցեպցիաները: Կյանքի ծագում:
6. 3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ, 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-2.
2 ժամ/շաբ.
Факультативный
1302/Բ. 00
1. Цель курса
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
· ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել բարոյական հարաբերությունների հիմունքները և տիպաբանությունը,
2. ձևակերպել սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության արդի մարտահրավերները,
3. մատնանշել բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաները, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի գործառնական սկզբունքները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. առանձնացնել բարոյական ընտրության գործընթացներում վճռորոշ գործոնները և մեխանիզմները,
5. ընտրել տարբեր միջավայրերում բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելները,
6. գնահատել բարոյականության դերը հասարակական կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը,
8. վերլուծել արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները
3. Описание
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
· ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ
5. Методы и критерии оценки
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան,
պատասխանների ամբողջականություն և հիմնավորվածություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ։
6. Список основной литературы
  • Апресян Ю. Этика. М., 2004.
  • Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011.
  • Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014.
  • Фромм Э. Искусство любить. М., 2008.
  • Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010.
7. Основная часть курса
1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը:
2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը
3. Կրոնական էթիկա:
4. Բիոէթիկա:
5. Քաղաքական էթիկա:
6. Սիրո մետաֆիզիկա:
7. Կյանքի իմաստը:

Специализированный модуль

Код кафедры Название обязательного курса Кредиты
4-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործն.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել բնակչության աշխարհագրության տեսական և մեթոդաբանական հիմունքներին,
· բնակչության աշխարհագրության հիմնական ուղղություններին և բաժիններին, դրանցում առկա հիմնախնդիրներին,
· բնակավայրերի աշխարհագրության հիմնական ուղղություններին, դրանցում առկա հիմնախնդիրներին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել բնակչության աշխարհագրության հիմնական հասկացությունները, տեսական և մեթոդաբանական հիմնահարցերը :
2. բացատրել բնակչության բնական ու մեխանիկական շարժերի, կառուցվածքի և տեղաբաշխման տարածական տարբերություններն ու առանձնահատկությունները, դրանք պայմանավորող գորժոնները
3. բացատրել բնակավայրերի, դրանց տարածական խմբերի, տարաբնակեցման և ուրբանիզացման աշխարհագրական առանձնահատկություններնն ու օրինաչափությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու բնակչության և բնակավայրերի տարածքային կազմակերպման գործոնները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները:
5. պարզաբանելու բնակչության վերարտադրության, կազմի և միգրացիա­ների առանձնահատկությունները աշխարհի տարբեր երկրներում և տարածաշրջաններում:
6. իրականացնելու տարբեր կարգի տարածաշրջանների բնակչության համալիր աշխարհագրական վերլուծությունը,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ ՀՀ բնակչության և բնակավայրերի տարածքային կազմակերպման կատարելագործման հիմնական ուղիների և հիմնախնդիրների շուրջ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել բնակչության աշխարհագրության տեսական և մեթոդաբանական հիմունքներին,
· բնակչության աշխարհագրության հիմնական ուղղություններին և բաժիններին, դրանցում առկա հիմնախնդիրներին,
· բնակավայրերի աշխարհագրության հիմնական ուղղություններին, դրանցում առկա հիմնախնդիրներին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն, դաշտային սոցիոլոգիական հետազոտությունների համար հարցաթերթիկների կազմում:
3. ուսանողները ծանոթանում են ՀՀ կառավարության համապատասխան
գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Մանասյան Մ. Բնակչության աշխարհագրություն, Եր. 2011, 320էջ
  • Ковалев С. Ковальская Н. География населения СССР М. 1980
  • Лаппо Г.М. География городов. М.1997.
  • Перцик Е.Н. Города мира, М. 1999.
  • Шувалов Е. География населения. М. 1985.
  • Ягельский А. География населения. Пер. с польск. М. 1980.
7. Основная часть курса
Բնակչության աշխարհագրության առարկան, կառուցվածքը, մեթոդները և հիմնական խնդիրները: Բնակչության վերարտադրությունը: Բնակչության կազմը Բնակչության սոցիալական կառուցվածքը և աշխատանքային ռեսուրսները: Բնակչության միգրացիան և տեղաբաշխումը: Տարաբնակեցումը և նրա ձևերը:
Ուրբանիզացիա, քաղաքների տիպերը, քաղաքային ագլոմերացիաներ:
ՀՀ բնակչության և բնակավայրերի աշխարհագրական առանձնահատկությունները և հիմնախնդիրները:
1-ին՝ աշնանային
3 ժամ շաբ.
2 ժսմ դաս., 1 ժամ գործն.
Обязательный
0410
1. Цель курса
- Ուսանողներին գիտելիքներ հաղորդել մեխանիկայի, մոլ. ֆիզիկայի, էլեկտրականության և օպտիկայի
հիմնական օրենքներին:
- Ծանոթացնել հեղուկների մեխանիկայի, մթնոլորտային երևույթների :
- Ձևավորել բնագիտական մտածողություն:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. հասկանալ և մեկնաբանել բնության երևույթները, նրանց միջև գործող պատճառա- հետևանքային կապերը և օրինաչափությունները
2.կիրառել կենսաֆիզիկային հարակից ֆիզիկական հետազոտությունների սկզբունքները և արդյունքների մշակման ժամանակակից միջոցները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. օգտագործել ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության,
խնդիրների լուծման համար
5. կիրառել կենսաֆիզիկական հետազորությունների ժամանակակից եղանակները

3. Описание
- Ուսանողներին գիտելիքներ հաղորդել մեխանիկայի, մոլ. ֆիզիկայի, էլեկտրականության և օպտիկայի
հիմնական օրենքներին:
- Ծանոթացնել հեղուկների մեխանիկայի, մթնոլորտային երևույթների :
- Ձևավորել բնագիտական մտածողություն:
4. Стили и методы преподавания и обучения
· դասախոսություններ, ցուցադրություններ,
· սեմինարներ, քննարկումներ,
· լաբորատոր աշխատանքներ,
· գործնական աշխատանքներ
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 5 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 9 միավոր:
Միավորների քայլը 0.5 է:



6. Список основной литературы
  • Սավելև Ի. Վ.<<Ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթաց>>1, 2, 3 “Լույս” Երևան 1982.
  • Савельев И. В. Курс физикитом 1,2,3 Москва 2016
  • H. C. Ohanian, J.T. Markert. Physics for Engineers and Scientists. Vol. 1,2 2007 by W.W.Norton & Company, Inc., New York-London.
  • Թերմոդինամիկա (Ս. Մխիթարյան դասախոսություններ PDF)
  • Էլեկտրաստատիկա (Ս. Մխիթարյան դասախոսություններ PDF)
  • Մ. Աբրահամյան, Ռ. Գաբրիելյան և այլոք. Լաբորատոր պարապմունքների ուղեգույց, Մեխանիկա Երևան 2018
  • Գաբրիելյան Ռ.Ց., Բադալյան Դ. Հ., Բադալյան Գ.Գ. Մոլեկուլային ֆիզիկա, լաբորատոր աշխատանքների ձեռնարկ, Երևան 2011
  • Ա. ուրադիան Ս. խիթարյան և այլոք. Էլեկտրականություն և մագնիսականություն ԵՊՀհատարակչություն Երևան 2019
  • Ա. Մուրադյան,Հ.Բադալյան և այլոք. Լաբորատոր պարապմունքների ուղեգույց, Օպտիկա աոմային ֆիզիկա Երևան 2018
7. Основная часть курса
Թեմա 1. Կինեմատիկա: Թեմա 2. Դինամիկա: Թեմա 3. Աշխատանք, էներգիա և հզորություն: Թեմա 4. Պինդ մարմնի դինամիկա: Թեմա 5. Հիդրոդինամիկա և հիդրոստատիկա:Թեմա 6. Տատանումներ և ալիքներ: Թեմա 7.Մոլեկուլային ֆիզիկա: Թեմա 8.Էլեկտրաստատիկա: Թեմա 9. Հաստատոն հոսանք: Թեմա 9 Հոսանքը տարբեր միջավայրերում:
1-ին՝ աշնանային
6 ժամ շաբ.
4 ժամ դաս., 2 ժամ գործն.
Обязательный
0903
1. Цель курса
. ուսանողներին ծանոթացնել գեոմորֆոլոգիական երևույթների հետ, որի արդյունքում գաղափար կկազմեն տարբեր ծագում և հատկանիշներ ունեցող ռելիեֆի ձևերի մասին,
. տեսական գիտելիքների հիման վրա գործնականում կարողանան կատարել գեոմորֆոլոգիական ուսումնասիրություններ և եզրահանգումներ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կկարողանան նկարագրելու երկրագնդի ռելիեֆի ներկա վիճակը,
2. ներկայացնեուլ ռելիեֆում տեղի ունեցող պրոցեսները,
3. կթվարկեն ռելիեֆը ըստ ծագման և հատկանիշների,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. հիմնավորելու այն մեթոդները, որոնցով դաշտում իրականացվում է գեոմորֆոլոգիական ուսումնասիրություն,
5. տվյալների հիմա վրա կազմելու գեոմորֆոլոգիական սխեմաներ և քարտեզներ
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. իրականացնելու տարածքի գեոմորֆոլոգիական տեսակետից գնահատում,
7. իրականացնելու գեոմորֆոլոգիական երևույթների կադաստրային գնահատում:

3. Описание
. ուսանողներին ծանոթացնել գեոմորֆոլոգիական երևույթների հետ, որի արդյունքում գաղափար կկազմեն տարբեր ծագում և հատկանիշներ ունեցող ռելիեֆի ձևերի մասին,
. տեսական գիտելիքների հիման վրա գործնականում կարողանան կատարել գեոմորֆոլոգիական ուսումնասիրություններ և եզրահանգումներ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
- դասախոսություն,
- գործնական աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կազմակերպվում է 2 ընթացիկ քննություններով. 1-ինը՝ 4 միավոր, երկրորդը՝ 5մ.: Բաղադրիչներից ընացիկ ստուգմանը հատկացվում է 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանքին՝ 6 միավոր:

6. Список основной литературы
  • Короновскй Н.В., Общая геология М. 2006, 528 ст.
  • Ричагов Г.И., Общая геоморфология, М. наука 2006, 416 ст
7. Основная часть курса
Էնդոգեն պրոցեսները և ռելիեֆը, կազմը և կառուցվածքը: Էկզոգեն պրոցեսները և ռելիեֆը, կազմը և կառուցվածքը: Գեոմորֆոլոգիական հետազոտության մեթոդները
8-րդ` գարնանային կիսամյակ
7.5 ժամ / Շաբաթ
1 ժամ դաս, 1 ժամ գործ
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել. «Աշխարհագրություն» գիտության ձևավորման և զարգացման նախադրյալները պատմական անցած ժամանակաշրջանում,
· «Աշխարհագրության», որպես գիտության առանձին ճյուղի, ձևավորումը և զարգացման փուլերը,
· ՀՀ-ում «Աշխարհագրություն» գիտության ձևավորումը, զարգացումը և ժամանակակից խնդիրները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու «Աշխարհագրություն» գիտության ձևավորման և զարգացման առանձնահատկությունները տարբեր ժամանակաշրջաններում,
2. բացատրելու աշխարհագրական մտքի զարգացման բնորոշ գծերը և առանձնացնել «Աշխարհագրության» զարգացման փուլերը,
3. բացատրելու ժամանակակից «Աշխարհագրության» զարգացման հիմնական ուղղությունները և խնդիրները:
4. բացատրել աշխարհի գիտական պատկերը,
5. մեկնաբանել աշխարհագրական մտածողությունը, աշխարհագրության լեզուն,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. վերլուծելու «Աշխարհագրության» զարգացման նախադրյալները և առանձնա­հատկությունները տարբեր ժամանակաշրջաններում, տարբեր երկրներում,
7. պարզաբանելու աշխարհագրական մտքի զարգացման գործում առանձին երկրների ու աշխարհագրական դպրոցների ներդրումը,
8. իրականացնելու ՀՀ-ում աշխարհագրական գիտության զարգացման վերլուծություն, ամփոփում և հիմնական ուղղությունների առանձնացում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
9. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ աշխարհագրության զարգացման ժամանակակից խնդիրների վերաբերյալ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել. «Աշխարհագրություն» գիտության ձևավորման և զարգացման նախադրյալները պատմական անցած ժամանակաշրջանում,
· «Աշխարհագրության», որպես գիտության առանձին ճյուղի, ձևավորումը և զարգացման փուլերը,
· ՀՀ-ում «Աշխարհագրություն» գիտության ձևավորումը, զարգացումը և ժամանակակից խնդիրները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Աշխարհագրության համառոտ պատմություն, Ե. 1976թ.,
  • Աշխարհագրական գիտությունը Հայաստանում, ներկան և ապագան, Ե.2006թ.,
  • Վալեսյան Լ.Հ. Հասարակական աշխարհագրության ներածություն 1999թ.,
  • Богучарсков В.Т. История географии, М. 2006г.,
  • Джонсон Р.Дж. -География и географии М. 1987г.,
  • Джеймс П., Дж. Мартин, Все возможные миры. М. 1988г.,
  • Саушкин Ю.Г. История и методология географической науки, МГУ, М., 1976г.,
  • Саушкин Ю.Г. Экономическая география: история, теория, методы, практика М. 1973г.,
  • Максаковский В.П. Географическая культура. М., 1998г.:
7. Основная часть курса
Ներածություն (դասընթացի բովանդակությունը, կառուցվածքը, նպատակները և խնդիրները) Առաջին մաս. Դասական աշխարհագրության զարգացման փուլ. Աշխարհագրական մտքի զարգացումը Հին աշխարհի (Մերձավոր և Հեռավոր Արևելքի) երկրներում։ Աշխարհագրության զարգացումը Հին Հունաստանում։ Աշխարհագրությունը Հին Հռոմի տիրապետության ժամանակաշրջանում։ Աշխարհագրական մտքի զարգացումը 5-10-րդ դարերում։ Աշխարհագրական մտքի զարգացումը 11-15-րդ դարերում։ Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունների դերը աշխարհագրության զարգացման գործում։ Աշխարհագրության զարգացումը 18-19-րդ դարերում: Երկրորդ մաս. Նոր աշխարհագրության զարգացման փուլ։Նոր աշխարհագրության ձևավորումը և զարգացման առանձնահատկությունները։ Նոր աշխարհագրությունը Գերմանիայում։ Նոր աշխարհագրությունը Ֆրանսիայում։ Նոր աշխարհագրությունը Ռուսաստանում և ԽՍՀՄ-ում։ Նոր աշխարհագրությունը Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆում: Երրորդ մաս . ժամանակակից աշխարհագրություն։ Ժամանակակից աշխարհագրություն, Աշխարհագրության դիֆերենցումը և ինտեգրացումը:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
6 ժամ/ շաբաթ
4 ժամ դաս., 2 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել արտասահմանյան երկրների դասակարգումն ըստ սոցիալ-տնտեսական զարգացման մակարդակի,
· առանձին խմբերի երկրների զարգացման առկա հիմնախնդիրները,
·յուրաքանչյուր խմբի երկրների տեղն ու դերը աշխատանքի միջազգային աշխարհագրական բաժանման մեջ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու երկրների սոցիալ-տնտեսական զարգացման տարբերությունների պատճառները,
2. վերլուծելու և բացահայտելու առանձին երկրների զարգացման մակարդակի կապը աշխարհագրական դիրքի, քաղաքական կառուցվածքի, ռեսուրսային կարո- ղությունների, աշխատանքային նորույթների միջև,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. պարզաբանելու այն տրամաբանական կապը, որ կա երկրների առանձին խմբերի ձևավորման և տնտեսական, քաղաքական, աշխարհաքաղաքական գործընթաց­ների հետ,
4. հիմնավորելու երկրների զարգացման մակարդակի և քաղաքակրթության անցած միջև կապը,
5. հիմնավորելու երկրի զարգացման մակարդակի, մշակութային ժառանգության և կայուն զարգացման գործընթացների միջև կապը,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կատարելու գիտահետազոտական աշխատանքներ առանձին երկրների տնտեսա­կան կառուցվածքի,բնառեսուրսային կարողությունների, աշխա­տան­քային նորույթների, մարդկային կապիտալի փոխկապակցությունների վերաբերյալ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել արտասահմանյան երկրների դասակարգումն ըստ սոցիալ-տնտեսական զարգացման մակարդակի,
· առանձին խմբերի երկրների զարգացման առկա հիմնախնդիրները,
·յուրաքանչյուր խմբի երկրների տեղն ու դերը աշխատանքի միջազգային աշխարհագրական բաժանման մեջ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր
6. Список основной литературы
  • Ավագյան Ա.Ռ. Ռեգիոնալ աշխարհագրություն, Մաս 1, Եվրոպա, Երևան 2015թ.,
  • Ավագյան Ա.Ռ. Արտասահմանյան երկրների սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրություն, մաս II, Ասիա, Երևան 2010թ.,
  • Ավագյան Ա.Ռ. Արտասահմանյան երկրների սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրություն, մաս III, Ամերիկա, Աֆրիկա, Ավստրալիա, Երևան 2015թ։
7. Основная часть курса
Աշխարհի քաղաքական քարտեզի ձևավորումը, երկրների հիմնական խմբավո- րումները ըստ սոցիալ-տնտեսական զարգացման մակարդակի: Աշխարհի պետությունների բաժանումը ըստ տարածաշրջանների: Արևմտյան Եվրոպայի տնտեսաաշխարհագրական ընդհանուր բնութագիրը. Ֆրանսիա, Գերմանիա, Ավստրիա, Բելգիա: Հյուսիսային Եվրոպա. Մեծ Բրիտանիա, Սկանդինավյան երկրներ, Ֆինլանդիա, : Հարավային Եվրոպա, Իտալիա, Իսպանիա, Հունաստան: Ուկրանիա,Բելոռուս, Լեհաստան, Չեխիա: Ռուսաստանի Դաշնություն: Հարավ-Արևմտյան Ասիա, Իրան, Թուրքիա, Իսրայել, Արաբական երկրներ: Հարավային Ասիա, Հնդկաստան: Հարավ Արևելյան Ասիա, Ինդոնեզիա, Սինգապուր։ Արևելյան Ասիա, Չինաստան, Ճապոնիա, Հարավային Կորեա: Կենտրոնական Ասիա, Ղազախստան: Հյուսիսային Ամերիկա, ԱՄՆ, Կանադա: Լատինական Ամերիկա, Մեքսիկա, Բրազիլիա: Ավստրալիա և Օվկիանիա: Աֆրիկա, Եգիպտոս, Հարավային Աֆրիկա:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
7.5 ժամ/ շաբաթ
1 ժամ դաս., 1 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել անհրաժեշտ տեսական և կիրառական գիտելիքներ բնության վրա մարդու տնտե- սական գործունեության հետևանքով առաջացող գեոէկոլոգիական հիմնախնդիր­ների, դրանց լուծման ուղիների, արդյունավետ բնօգտագործման և բնապահպանության մասին,
· մարդ-բնություն-տնտեսություն եռամիասնության զարգացման օրենքներն ու օրինաչափությունները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու գեոէկոլոգիա գիտության էությունը, այն օրինաչափությունները, միտումները և հակասությունները, որոնք բնորոշ են արդի երկրաէկոլոգիական հիմնախնդիրներին,
2. նկարագրելու բնության վրա մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացող երկրաէկոլոգիական հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու շրջակա միջավայրում մարդածին գործոնի դերն ու նշանակությունը,
4. պարզաբանելու բնապահպանական կառավարման և շրջակա միջավայրի պահպանության միջազգային համագործակցության խնդիրները,
5. իրականացնելու առանձին երկրների և տարածաշրջանների երկրաէկոլոգիական իրավիճակների վերլուծություն, հիմնախնդիրների բացահայտում և հնարավոր զարգացման կանխատեսում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6.կատարելու հետազոտական աշխատանքներ երկրաէկոլոգիական հիմնախնդիրների շուրջ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել անհրաժեշտ տեսական և կիրառական գիտելիքներ բնության վրա մարդու տնտե- սական գործունեության հետևանքով առաջացող գեոէկոլոգիական հիմնախնդիր­ների, դրանց լուծման ուղիների, արդյունավետ բնօգտագործման և բնապահպանության մասին,
· մարդ-բնություն-տնտեսություն եռամիասնության զարգացման օրենքներն ու օրինաչափությունները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են գործնական պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն,
3. ուսանողները ծանոթանում են միջազգային համապատասխան գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում
6. Список основной литературы
  • Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. Москва, изд. “ЮНИТИ”, 1998, 455 с.
  • Бахтеев М.К. Геоэкология. Москва, изд. института общего среднего образования РАО, 2001, 336 с.
  • Голубев Г. Н. Геоэкология. Москва, изд. “ГЕОС”, 1999, 338 с.
  • Основы геоэкологии. Под. ред. Морочевского В.Г. с/л. 1994.
  • Прозаров Л.Л. Энциклопедический словарь “Геоэкология”. Москва, изд. “Научный мир”, 2004, 396 с.
  • Реймерс Н.Ф. Экология. Москва, изд. “Россия молодая”, 1994, 367 с.
  • Степановски А.С. Общая экология. Москва, изд. “ЮНИТИ-ДАНА”, 2002, 510 с.
  • Топчиев А.Г. Геоэкология. Географические основы природопользования.1996, 391с.
  • Топчиев А.Г. Геоэкология: географические основы природопользования. Одесса, изд. “Астропринт“, 1996, 391 с.
  • 0. Шилов И. А. Экология. Москва, изд. “Высшая школа”, 2001, 512 с.
7. Основная часть курса
Գեոէկոլոգիան որպես գիտություն: Շրջակա միջավայր: Մարդածին ազդեցություն: Հասարակության կայուն զարգացում: Տնտեսության էկոլոգացում: Բնապահ­պանությունը Հայաստանի Հանրապետությունում: Միջազգային համագործակ­ցությունը գեոէկոլոգիական խնդիրների լուծման բնագավառում: Չվերականգնվող ռեսուրսներ: Վերականգնվող ռեսուրսներ: Բնության տնտեսական արժեքավո­րությունը: Պետության և շուկայի անարդյունավետությունը շրջակա միջավայրի պահպանության բնագավառում: Տնտեսության էկոլոգացման տնտեսական մեխանիզմը:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
5 ժամ/շաբ.
3,5 ժամ դաս., 1,5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել կանխատեսման տեսական հիմունքներին, մեթոդաբանությանը, կառուցվածքին, արդի հիմնախնդիրներին, հեռանկարներին, աշխարհագրական թաղանթում տեղի ունեցող աղետների տարբեր տիպերին, դրանց առաջացման մեխանիզմին, պաշտպանության միջոցառումներին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու աշխահագրության կառուցվածքը, տեսական հիմունքները և մեթոդաբանական հիմքը,
2. իմանալու աշխարհագրության ուսումնասիրության օբյեկտ հանդիսացող աշխարհագրական թաղանթի և նրա բաղադրիչների զարգացման հիմնական փուլերն ու ուղղությունները,
3. բացահայտելու աշխարհագրական թաղանթի բոլոր ոլորտների (քարոլորտ, ջրոլորտ, մթնոլորտ, կենսոլորտ և մարդոլորտ) հիմնական հատկանիշները և պատճառահետևանքային կապերը,
4. որոշելու բոլոր ոլորտների և նրանց բաղադրիչների փոխադարձ կապերն ու պայմանավորվածությունները,
5. ձևակերպելու աշխարհագրության տեսական և գործնական հետազոտությունների հիմնարար մեթոդներն ու սկզբունքները,
6. դասակարգելու բնական աղետներն ըստ ծագման,
7. ցույց տալու աղետների դեմ տարվող պայքարի միջոցառումները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
8. համակարգելու և վերլուծելու «աշխարհագրություն» գիտությանն առնչվող ամբողջ տեղեկատվությունը,
9. լուծելու աշխարհագրությանը վերաբերող տարբեր հիմնախնդիրներ, կատարելու կանխատեսումներ,
10. իրականացնելու առարկային վերաբերող տարբեր հիմնախնդիրների գնահատում, դրանց առաջացման պատճառների բացահայտում և լուծման ուղիների մշակում,
11. վերլուծելու, գնահատելու բնական աղետների առաջացման պատճառները, քարտեզագրելու բնական աղետներն ու դրանց տարածական բաշխման առանձնահատկությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
12. վերլուծելու աշխարհագրության ժամանակակից առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ուղիները և ռեսուրսները,
13. զարգացնելու և առաջ քաշելու նոր գաղափարներ և ծրագրեր:
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել կանխատեսման տեսական հիմունքներին, մեթոդաբանությանը, կառուցվածքին, արդի հիմնախնդիրներին, հեռանկարներին, աշխարհագրական թաղանթում տեղի ունեցող աղետների տարբեր տիպերին, դրանց առաջացման մեխանիզմին, պաշտպանության միջոցառումներին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. ռեֆերատների կազմում և զեկուցում, ինչպես նաև կարևոր հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտական բանավեճի կազմակերպում,
3. քարտեզագրական աշխատանքներ աշխարհագրական տարբեր երևույթների տարածական պատկերը ներկայացնելու և վերլուծելու համար:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Վալեսյան Լ.Հ., «Աշխարհագրական գիտությունների մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ» դասագիրք, Երևան, ԵՊՀ հրատ. 2004թ., 264 էջ,
  • Վալեսյան Լ.Հ., «Հասարակական աշխարհագրության ներածություն» դասագիրք, 228 էջ, Երևան 1999թ.,
  • Алымов В.Т. "Техногенный риск. Анализ и оценка" учеб. пособие для студентов вузов, обучающихся по специальности "Охрана окружающей среды и рацион. использование природ. ресурсов" направления подготовки димломир. специалистов "Защита окружающей среды" / В. Т. Алымов, Н. П. Тарасова. - Москва : Академкнига, 2006 г., 118 с.,
  • Ананьев Г.С. "Катастрофические процессы в рельефообразовании" Учебное пособие. М.: Изд-во МГУ, 102 стр.,1998 г.,
  • Жекулин В.С. "Введение в географию" 321 ст.,Л. 1989 г.,
  • Мягков С.М. "География природного риска". 224 стр., М.1995 г.,
  • Исаченко А.Г. "География в современном мире" 281 ст., .Москва 1998 г.։
7. Основная часть курса
Աշխարհագրության տեղը գիտությունների դասակարգման համակարգում: Աշխարհագրությունը որպես բնական և սոցիալական գիտություն, կառուցվածքը, արդի հիմնախնդիրները: Աշխարհի աշխարհագրական պատկերի ձևավորումը և զարգացումը: Աշխարհագրական մշակույթ, աշխարհագրական մտածողություն, աշխարհագրության լեզու: Աշխարհագրական հետազոտութունների մեթոդները: Աշխարհագրական հիմնական տեսություններ: Բնական աշխարհագրություն, կառուցվածքը, ուսումնասիրության օբյեկտը, զարգացման պատմությունը: Ռիթմիկ երևույթներն աշխարհագրական թաղանթում (օրական, տարեկան, բազմամյա, արեգակնային, գալակտիկային ռիթմեր, դրանց առաջացումը, հետևանքները): Աշխարհագրական թաղանթի ոլորտային կառուցվածքը (քարոլորտ, մթնոլորտ ջրոլորտ, կենսոլորտ, մարդոլորտ), դրանց ձևավորման, զարգացման պատմությունը, փոխադարձ կապը և փոխպայմանավորվածությունը, տնտեսական նշանակությունը: Աղետների դասակարգումը, կանխատեսումը: Երկրաշարժեր և հրաբուխներ: Պաշտպանական միջոցառումները: Ջրի ներգործությամբ առաջացած, մթնոլորտային ու տիեզերական երևույթների հետ կապված աղետներ: Երկրի արտաքին ուժերի ազդեցությամբ առաջացած աղետներ (լեռնալանջերի անկայունություն, ձնահյուսեր և այլն): Աշխարհագրությունը և էկոլոգիան: Հասարակական աշխարհագրություն, կառուցվածքը, արդի խնդիրները: Երկրագնդի բնառեսուրսային ներուժը: Հասարակական աշխարհագրության հիմնարար հասկացությունները (տարածքային կառուցվածք, շրջան): Հասարակական աշխարհագրության գիտությունների համակարգը: Աշխարհագրական կանխատեսում:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
4 ժամ դաս., 2 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել Հայկական լեռնաշխարհի և ՀՀ մակերևույթի ձևածագումնաբանական տարրերին, բնակլիմայական պայմաններին,
· հնարավորություն ստեղծել բացահայտելու տարածքի բնակլիմայական պայմանների, ռելիեֆի, ջրագրության և երկրաբանական կառուցվածքի միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերին,
· բացահայտել ՀՀ տարածքում գոյություն ունեցող բնաաշխարհագրական հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել տարածքի հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,
2. լուսաբանել բնության բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը,
3. դասակարգել բնապահպանության ենթակա բաղադրիչների հաջորդականությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները շրջակա միջավայրի փոփոխությունների դինամիկան բացահայտելու համար,
5. գնահատել ՀՀ բնության ներկա վիճակը, ինչպես նաև նկատվող նեգատիվ երևույթները,
6. կատարել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել Հայկական լեռնաշխարհի և ՀՀ մակերևույթի ձևածագումնաբանական տարրերին, բնակլիմայական պայմաններին,
· հնարավորություն ստեղծել բացահայտելու տարածքի բնակլիմայական պայմանների, ռելիեֆի, ջրագրության և երկրաբանական կառուցվածքի միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերին,
· բացահայտել ՀՀ տարածքում գոյություն ունեցող բնաաշխարհագրական հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Գաբրիելյան Հ. Կ. «Հայկական լեռնաշխարհ», Երևան 2000թ.,
  • Շիրինյան Գ. Թ. «Հայկական լեռնաշխարհ», Երևան 2008թ.,
  • Պողոսյան Դ. Ս. Խոեցյան Ա. Վ. «Հայկական լեռնաշխարհի լանդշաֆտները և ֆիզաշխարհագրական շրջանները», Երևան 2008թ.,
  • Бойнагрян В. Р. “Озепа Армения нагорья”, Ереван 2007г.:
7. Основная часть курса
Հայկական լեռնաշխարհի ֆիզաշխարհագրական ընդհանուր բնութագիրը: ՀՀ տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը, ռելիեֆը: ՀՀ տարածքի կլիման, ջրագրությունը: ՀՀ հողերը, բույսերը, կենդանական աշխարհը: ՀՀ բնական լանդշաֆտային գոտիները, դրանց տեղաբաշխման օրինաչափությունները: ՀՀ բնության պահպանությունը։
6-րդ` գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2,5 ժամ դաս., 1,5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և գործնական կայուն գիտելիքներ մայրցամաքների և դրանց առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների, բնական ռեսուրսների մասին,
· բացատրել դրանց փոխադարձ կապերն ու փոխհարաբերությունների պատճառները, հիմնավորել և քննարկել առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների և ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման և պահպանության հիմնախնդիրները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու մայրցամաքների արդի խնդիրների տեսական և մեթոդաբանական հարցերը,
2. իմանալու մայրցամաքի և օվկիանոսի աշխարհագրության դասընթացի զարգացման հիմնական փուլերը ու ուղղությունները,
3. որոշելու դասընթացի հիմնախնդիրների առաջացման պատճառները, մարդ-բնություն փոխհարաբերության հետևանքները,
4. բացատրելու և դասակարգելու ուսումնասիրվող տարածաշրջանների (Հս. Ամերիկա, Հվ. Ամերիկա, Եվրոպա) հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,
5. ձևակերպելու դասընթացի տեսական և գործնական հետազոտությունների, ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացման հիմնական սկզբունքները և մեթոդները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. վերլուծելու և համակարգելու դասընթացի ժամանակակից խնդիրներին առնչվող ամբողջ տեղեկատվությունը,
7. լուծելու դասընթացին վերաբերող բազմաբնույթ խնդիրներ, կատարելու կանխատեսումներ,
8. իրականացնելու մայրցամաքների տարբեր տարածաշրջանների հիմնախնդիրների գնահատում, դրանց առաջացման պատճառների բացահայտում և լուծման ուղիների մշակում,
9. մշակելու և կատարելու տարբեր հիմնախնդիների էկոլոգիական ուղղվածություն ունեցող ծրագրեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
10. համակարգելու մայրցամաքների և առանձին շրջանների ժամանակակից հիմնախնդիրները, դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները ու ուղիները:
3. Описание
· ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և գործնական կայուն գիտելիքներ մայրցամաքների և դրանց առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների, բնական ռեսուրսների մասին,
· բացատրել դրանց փոխադարձ կապերն ու փոխհարաբերությունների պատճառները, հիմնավորել և քննարկել առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների և ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման և պահպանության հիմնախնդիրները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ռեֆերատների զեկուցում և կարևոր հիմնախնդիրներ վերաբերյալ գիտական բանավեճի կազմակերպում, քարտեզագրական աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Влаоова Т.В., Аршинова М.А., Ковалева Т.А. физическая география материков и океанов. Учебник, 686с., Моква, 2005г.,
  • Притула Т.Щ., Еремина В.А. и др. Физическая география материков и океанов, 498с., М.2004г.,
  • Физическая география материков и океанов. Под. общ. ред. А.М. Рябчикова.учебник, Москва, 598с., 2004г.։
7. Основная часть курса
Մայրցամաքների և օվկիանոսների առաջացումը, աշխարհագրական դիրքը, սահմանները, ափագիծը: Հյուսիսային Ամերիկայի, Հարավային Ամերիկայի և Եվրոպայի երկրաբանական կառուցվածքը, ռելիեֆի ձևերը, կլիմայական պայմանները, ջրագրությունը, օգտակար հանածոները և բնական հարստությունները, հողաբուսական ծածկույթը, կենդանական աշխարհը, դրանց աշխարհագրկան տարածումը: Ուսումնասիրվող տարածաշրջանների ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացումը: Առանձին տարածաշրջանների (ֆիզիկաաշխարհագրական երկիր, մարզ, պրովինցիա) բնութագիրը, հիմնախնդիրները, լուծման ուղիները:
5-րդ` աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2,5 ժամ դաս., 1,5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մայրցամաքների և օվկիանոսների ու դրանց առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների և բնական ռեսուրսների մասին,
· ծանոթացնել դրանց փոխպայմանավորվածությունների պատճառահետևանքային կապերին,
· քննարկել առանձին ռեգիոնների բնական պայամնների և ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման և էկոլոգիական խնդիրները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկել մայրցամաքների և առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների և ռեսուրսների արդի խնդիրների տեսական և մեթոդաբանական հարցերը,
2. դասակարգել երկրագնդի ոլորտների փոփոխությամբ պայմանավորված մասնագիտական գործունեության նոր ուղղություններ,
3. լուսաբանել երկրագնդի ոլորտների զարգացման միտումները և դրանց հնարավոր ազդեցությունը աշխարհագրական թաղանթի զարգացման վրա,
4. ճանաչել և որոշել ուսումնասիրվող տարածաշրջանների (Աֆրիկա, Ամերիկա Եվրասիա, Ավստրալիա և Օվկիանիա, օվկիանոսներ ) հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,
5. ձևակերպել մայրցամաքների և օվկիանոսների ֆիզիկաաշխրահագրական շրջանացման հիմնական սկզբունքները և մեթոդները,
6. հիմնավորել մասնագիտական գործության ոլորտում հնէաշխարհագրական ուսումնասիրությունների կարևորությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
7. համակարգել և վերլուծել մայրցամաքների և օվկիանոսների աշխարագրության դասընթացի առկա հիմնախնդիրներին վերաբերող ողջ տեղեկատվությունը,
8. վերլուծել բազմաթիվ պրոբլեմներ, կատարել կանխատեսումներ,
9. իրականացնել մայրցամաքների, օվկիանների և դրանց տարբեր տարածաշրջանների հիմնախնդիրների արժևորում ու գնահատում, դրանց առաջացման պատճառների բացահայտում և լուծման ուղիների մշակում,
10. մշակել և իրականացնել էկոլոգիական տարբեր ծրագրեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
11. արժևորել և համակարգել դասընթացին վերաբերող բոլոր հիմնախնդիրները,
12. որոշել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսներն ու ուղիները:
3. Описание
· ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մայրցամաքների և օվկիանոսների ու դրանց առանձին տարածաշրջանների բնական պայմանների և բնական ռեսուրսների մասին,
· ծանոթացնել դրանց փոխպայմանավորվածությունների պատճառահետևանքային կապերին,
· քննարկել առանձին ռեգիոնների բնական պայամնների և ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման և էկոլոգիական խնդիրները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով,1-ինը՝ 4, երկրորդը՝ 5 միավոր: Գնահատման բաղադրիչներ՝ ընթացիկ ստուգում 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր։
6. Список основной литературы
  • Влаоова Т.В., Аршинова М.А., Ковалева Т.А. “Физическая география материков и океанов”. Учебник, 686с., Моква, 2005г.,
  • Марков К. “Полеогеография”, 360 ст., М. 2004г.,
  • Притула Т.Щ., Еремина В.А. и др. “Физическая география материков и океанов”, 498с., М.,
  • 004г.,
  • Рухин К. “Основы полеогеография”, 310 ст., М. 2006г.,
7. Основная часть курса
Մայրցամաքների և օվկիանոսների առաջացումը, նրանց դիրքը ու սահմանները: Մայրցամաքների երկրաբանական կառուցվածքը, ռելիեֆի ձևերը, կլիմայական պայմանները, ջրագրությունը /գետեր, լճեր/, օգտակար հանածոները և բնական հարստությունները: Մայրցամաքների հողաբուսական ծածկույթը, կենդանական աշխարհը, նրանց տարածումը: Համաշխարհային օվկիանոսի գոյացումը, նրա նշանակությունը, հատակի ռելիեֆը, տարածումը: Վերը նշված ֆիզիկաաշխարհագրության ուսումնասիրություններին տալ տնտեսաաշխարհագրական նշանակություն: Երկրի զարգացման կոսմոգոնիկ կոնցեպցիաները: Երկրի քարոլորոտի զարգացումը: Ջրային թաղանթի զարգացումը: Մթնոլորտի զարգացումը: Կենսոլորտի զարգացումը: Բնական պայմանների զարգացումը անթրոպոգենում: Աշխարհագրական միջավայրի զարգացման հիմնական օրինաչափությունները:
5-րդ` աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/ շաբաթ
1 ժամ դաս., 1 ժամ սեմինար
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել ՀՀ բնական պայմանների, ռեսուրսների, բնակչության, տնտեսության (արտադրական և ոչ արտադրական), տրանսպորտի, տնտեսական կապերի առկա վիճակի, զարգացման միտումների, տարածքային կազմակերպման առանձնահատկությունները, առկա հիմնախնդիրները, հեռանկարային զարգացման հիմնական ուղղությունները,
· ՀՀ բնական պայմանների ու ռեսուրսների, բնակչության, տնտեսության, տրանսպորտի, տնտեսական կապերի զարգացման ուղղությունների, միտումների փոխպայմա­նավորությունն ու փոխազդեցությունը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու ՀՀ տնտեսության ճյուղային և տարածքային կառուցվածքի ձևավորման պայմաններն ու գործոնները,
2. վերլուծելու ՀՀ ժամանակակից տնտեսության զարգացման վրա բնական, սոցիալա- կան, աշխարհաքաղաքական և այլ գործոնների ազդեցությունը,
3. պարզաբանելու շուկայական հարաբերությունների պայմաններում ՀՀ տնտեսության զարգացման հիմնական ուղղությունները,
4. իրականացնելու ՀՀ առանձին տարածաշրջանների և մարզերի տնտեսության ճյուղային և տարածքային կառուցվածքի վերլուծություն, հիմնախնդիրների բացահայտում և զարգացման հեռանկարների կանխատեսում,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. պարզաբանելու ՀՀ տնտեսության ժամանակակից առանձնահատկությունների ձևավորման գործընթացում զարգացման նախադրյալների, շուկայական մրցակցային հարաբերությունների ու տնտեսական տարածաշրջանային ինտեգրումների ազդեցությունը,
6. կատարելու ՀՀ տնտեսության զարգացման միտումների և ուղղությունների փոփոխությունների պատճառահետևանքային վերլուծություն,
7. պարզաբանելու ՀՀ-ում առկա հիմնախնդիրներն ու գտնելու լուծման ուղիներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ ՀՀ տնտեսության զարգացման, տեղաբաշխման և հիմնախնդիրների շուրջ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել ՀՀ բնական պայմանների, ռեսուրսների, բնակչության, տնտեսության (արտադրական և ոչ արտադրական), տրանսպորտի, տնտեսական կապերի առկա վիճակի, զարգացման միտումների, տարածքային կազմակերպման առանձնահատկությունները, առկա հիմնախնդիրները, հեռանկարային զարգացման հիմնական ուղղությունները,
· ՀՀ բնական պայմանների ու ռեսուրսների, բնակչության, տնտեսության, տրանսպորտի, տնտեսական կապերի զարգացման ուղղությունների, միտումների փոխպայմա­նավորությունն ու փոխազդեցությունը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ, քննարկումներ,
2. կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ ու գործնական աշխատանքներ,
3. ուսանողներին հանձնարարվում են ինքնուրույն աշխատանքներ հիմնախնդիրերի բացահայտման, դրանց պատճառների պարզաբանման ու լուծման ուղիների առաջարկման վերաբերյալ,
4. ուսանողները ծանոթանում են ՀՀ կառավարության համապատասխան
գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով,1-ինը՝ 4 միավոր, 2-րդը՝ 5: Ընթացիկ ստուգմանը հատկացվում է առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանքին՝ 6 միավոր, մասնակցությանը՝ 0մ.:
6. Список основной литературы
  • Գալոյան Դ., Տնտեսական ինտեգրման տարածաշրջանային ասպեկտները, Երևան, հեղ. Հրատարակություն, 294 էջ, 2014թ.,
  • Մարկոսյան Ա.,Հախվերդյան Դ., Նազարյան Գ., Հայաստանը միջազգային տնտեսական հարաբերությունների համակարգում, Երևան, ԱՌՏ, 432 էջ, 2002թ.,
  • Մելքումյան Ս., Հայաստանի Հանրապետության և ԼՂՀ սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրություն, 520 էջ, Ե. 2016թ.,
  • Հայաստանի վիճակագրական տարեգիրք 2017, Ե., ՀՀ ԱՎԾ, 2017:
  • Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և Երևան քաղաքը թվերով, 2017, ՀՀ ԱՎԾ, Եր. 2017թ.,
  • Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ծրագիր, 2017-2022, Երևան 2017թ.,
  • Սարգսյան Հ., Մարկոսյան Ա. Հայաստանի տնտեսության վերափոխումները և վերելքի հեռանկարները, 552 էջ, Ե., 2014թ.:
7. Основная часть курса
Հայկական լեռնաշխարհի բնական պայմանների և ռեսուրսների համառոտ բնութագիրը:
Աշխարհագրական դիրքը, սահմանները, երկրաբանությունը, ռելիեֆի ձևաբանական-ծագումնաբանային տիպերը, կլիման, ջրագրությունը, հողերը, բուսականությունը, կենդանական աշխարհը, բնական լանդշաֆտային գոտիները: ՀՀ բնական և տնտեսական ներուժի գնահատականը, բնօգտագործման և բնապահպանության խնդիրները: Բնակչությունը: Հայաստանի բնակչության շարժընթացը: Բնակչության կառուցված­քային առանձնահատկությունները: Աշխատանքային ռեսուրսները: ՀՀ տնտեսության ձևավորման և զարգացման պատմաաշխարհագրական առանձնա­հատկությունները: ՀՀ տնտեսության (արդյունաբերության, գյուղատնտեսության, տրանսպորտի, ծառայությունների) ժամանա­կակից վիճակը. Ճյուղային և տարածքային կառուցվածքի առանձնահատկու- թյունները, հիմնախնդիրները: ՀՀ տնտեսության տարածաշրջանային զարգացման հիմնախնդիրները: ՀՀ արտաքին տնտեսական կապերը. հիմնական ուղղությունները, հիմնախնդիրները: ՀՀ տնտեսության զարգացման առկա միտումները և գերակա ուղղությունները շուկայական հարաբերությունների պայմաններում: ՀՀ-ն միջազգային տնտեսական հարաբերու­թյուններում: Հայաստանի տնտեսությունը համաշխարհային տնտեսության գլոբալացման պայմաններում:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/ շաբաթ
1 ժամ դաս., 1 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել քաղաքական աշխարհագրության օբյեկտը, առարկան և կառուցվածքը,
· քաղաքական աշխարհագրության հիմնական բնութագրիչները,
· աշխարհաքաղաքականություն հասկացությունը և աշխարհի քաղաքական քարտեզի ձևավորումը,
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու քաղաքական աշխարհագրության զարգացման հիմնական փուլերը և քաղաքական ոլորտի տարածքային կառուցվածքի միավորները,
2. նկարագրելու պետության գլխավոր քաղաքաաշխարհագրական բնութագրիչները,
3. նկարագրելու աշխարհի աշխարհաքաղաքական գործընթացները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու պետականության հատկանիշները և գործառույթները,
5. պարզաբանելու պետականագիտությունում քաղաքաաշխարհագրական մոտե ցումները և հիմնական կատեգորիաները,
6. նկարագրելու աշխարհաքաղաքական հայեցակարգերը և հիմնական տեսությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները քաղաքական աշխարհագրու թյանը վերաբերող կարևորագույն խնդիրների լուծման գործընթացներում,
8. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ քաղաքաաշխարհագրական խնդիրների շուրջ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել քաղաքական աշխարհագրության օբյեկտը, առարկան և կառուցվածքը,
· քաղաքական աշխարհագրության հիմնական բնութագրիչները,
· աշխարհաքաղաքականություն հասկացությունը և աշխարհի քաղաքական քարտեզի ձևավորումը,
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են գործնական պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն:
5. Методы и критерии оценки
Գնահատումը կազմակերպվու է 2 ընթացիկ քննություններով. 1-ինը՝ 4 միավոր, 2-րդը՝ 5մ.: Բաղադրիչներից ընթացիկ ստուգմանը հատկացվում է 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանքին՝ 6 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Վալեսյան Ա.Լ., Վալեսյան Լ.Հ. Քաղաքական աշխարհագրություն - Եր., ԵՊՀ հրատ. 342 էջ, 2009թ.,
  • Бусыгина И.М. Полотическая география. Формирование политической карты мира: учеб.-М.: Проспект, 384 с., 2010г.,
  • Голубчик М.М. Политическая география мира: Учебное пособие. - Смоленск: Изд-во СГУ, 312 с., 1998г.,
  • Дугин А.Г. Геополитика: Учебное пособие для вузов. - М.: Академический Проект; Гаудеамус, 583 с., 2011г.,
  • Колосов В.А., Мироненко Н.С. Геополитика и политическая география: Учебник для вузов. М.: Аспект Пресс, 479 с.,2001г.,
  • Макошев А.П. Политическая география и геополитика: Учебное пособие. - Горно - Алтайск, 125 с., 2005г.,
  • Попов Ф.А. География сецессионизма в современном мире / Фёдор Попов.-М.: Новый Хронограф, 672 с., 2012г.։
7. Основная часть курса
Քաղաքական աշխարհագրությունը որպես գիտության ճյուղ: Պետականագիտություն: Պետականագիտության հատկանիշները: Պետության գլխավոր քաղաքաաշխարհագրական բնութագրիչները: Աշխարհաքաղաքականություն: Աշխարհի քաղաքական քարտեզը: Սեցեսիոնիզմի աշխարհագրություն:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
2,5 ժամ դաս., 1,5 ժամ գործն.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել Հայկական լեռնաշխարհի և ՀՀ մակերևույթի ձևածագումնաբանական տարրերին, բնակլիմայական պայմաններին,
· հնարավորություն ստեղծել բացահայտելու տարածքի բնակլիմայական պայմանների, ռելիեֆի, ջրագրության և երկրաբանական կառուցվածքի միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերին,
· բացահայտել ՀՀ տարածքում գոյություն ունեցող բնաաշխարհագրական հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել տարածքի հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,
2. լուսաբանել բնության բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը,
3. դասակարգել բնապահպանության ենթակա բաղադրիչների հաջորդականությունը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները շրջակա միջավայրի փոփոխությունների դինամիկան բացահայտելու համար,
5. գնահատել ՀՀ բնության ներկա վիճակը, ինչպես նաև նկատվող նեգատիվ երևույթները,
6. կատարել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել Հայկական լեռնաշխարհի և ՀՀ մակերևույթի ձևածագումնաբանական տարրերին, բնակլիմայական պայմաններին,
· հնարավորություն ստեղծել բացահայտելու տարածքի բնակլիմայական պայմանների, ռելիեֆի, ջրագրության և երկրաբանական կառուցվածքի միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերին,
· բացահայտել ՀՀ տարածքում գոյություն ունեցող բնաաշխարհագրական հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Գաբրիելյան Հ. Կ. «Հայկական լեռնաշխարհ», Երևան 2000թ.,
  • Շիրինյան Գ. Թ. «Հայկական լեռնաշխարհ», Երևան 2008թ.,
  • Պողոսյան Դ. Ս. Խոեցյան Ա. Վ. «Հայկական լեռնաշխարհի լանդշաֆտները և ֆիզաշխարհագրական շրջանները», Երևան 2008թ.,
  • Бойнагрян В. Р. “Озепа Армения нагорья”, Ереван 2007г.:
7. Основная часть курса
Հայկական լեռնաշխարհի ֆիզաշխարհագրական ընդհանուր բնութագիրը: ՀՀ տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը, ռելիեֆը: ՀՀ տարածքի կլիման, ջրագրությունը: ՀՀ հողերը, բույսերը, կենդանական աշխարհը: ՀՀ բնական լանդշաֆտային գոտիները, դրանց տեղաբաշխման օրինաչափությունները: ՀՀ բնության պահպանությունը։
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ լաբ.
Обязательный
0903/Բ33
1. Цель курса
· ապագա մասնագետներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիք գեոդեզիական աշխատանքների իրականացման վերաբերյալ, ինչպես նաև տեսական ու գործնական հմտություններ դրանք պրակտիկայում կիրառելու համար,
· ուսանողներին ծանոթացնել տեղագրական քարտեզների և հատակագծերի կազմման եղանակներին, երկրի ձևին և չափերին, գեոդեզիական չափումների սխալների տեսությանը, ռելիեֆի պատկերման ձևերին,
· ուսանողներին ծանոթացնել գեոդեզիական ցանցերի կառուցման սկզբունքներին,
· ուսանողին տրամադրել գեոդեզիայի ոլորտի հիմնարար գիտելիքներ՝ ապագա մասնագիտական գործունեությանը համապատասխան:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու երկրագնդի հիմնական կետերը, գծերը և հարթությունները,
2. նկարագրելու գեոդեզիայում կիրառվող կոորդինատային համակարգերը,
3. ներկայացնելու մասշտաբների ձևերը և դրանց ճշտությունը,
4. բացատրելու ռելիեֆի արտահայտումը հատակագծերի և քարտեզների վրա,
5. ներկայացնելու գեոդեզիական ցանցերի կառուցման սկզբունքը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. ներկայացնելու տրված գծի մագնիսական ազիմուտը, ազիմուտը, դիրեկցիոն անկյունը և ռումբը,
7. կառուցելու գծային և ընդլայնական մասշտաբներ, տեղանքում իրականացնել գծերի ձողում,
8. որոշելու քարտեզի վրա գտնվող կետի ուղղանկյուն և աշխարհագրական կոորդինատները
9. չափելու հորիզոնական և ուղղաձիգ անկյուններ գեոդեզիական սարքավորումների միջոցով,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
10. կիրառելու գիտելիքները պրակտիկայում և աշխատել համապատասխան կազմակերպություններում, որպես բանիմաց մասնագետ,
11. օգտվելու տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից:
3. Описание
· ապագա մասնագետներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիք գեոդեզիական աշխատանքների իրականացման վերաբերյալ, ինչպես նաև տեսական ու գործնական հմտություններ դրանք պրակտիկայում կիրառելու համար,
· ուսանողներին ծանոթացնել տեղագրական քարտեզների և հատակագծերի կազմման եղանակներին, երկրի ձևին և չափերին, գեոդեզիական չափումների սխալների տեսությանը, ռելիեֆի պատկերման ձևերին,
· ուսանողներին ծանոթացնել գեոդեզիական ցանցերի կառուցման սկզբունքներին,
· ուսանողին տրամադրել գեոդեզիայի ոլորտի հիմնարար գիտելիքներ՝ ապագա մասնագիտական գործունեությանը համապատասխան:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. լաբորատոր աշխատանք,
3. գեոդեզիական խնդիրների լուծում:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Բաբայան Հ., Էֆենդյան Պ., Մեթանջյան Վ., Գեոդեզիա Մաս II, Ուսումնական ձեռնարկ Երևան 2009թ.,
  • Բաբայան Հ., Էֆենդյան Պ., Մեթանջյան Վ., Գեոդեզիա Մաս III, Ուսումնական ձեռնարկ Երևան 2009թ.,
  • Մեթանջյան Վ.Ա., Բաբայան Հ.Ա., Էֆենդյան Պ.Ս., Գեոդեզիա Մաս I, Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան 2008թ.,
  • Մովսիսյան Ռ.Հ., Գեոդեզիա, դասագիրք մաս 1, Երևան 2002թ.,
  • Подшивалов В. П.,. Нестеренок М. С, Инженерная геодезия, Минск 2011г.:
7. Основная часть курса
Տեղագրական պլան և քարտեզ: Ընդհանուր տեսություն գեոդեզիական հանույթի
վերաբերյալ: Համառոտ տեղեկություն սխալների տեսության վերաբերյալ: Կողմնորոշում տեղանքում: Անկյունաչափական և գծաչափական գործիքներ և սարքեր: Պլանային հանույթ: Երկրաչափական նիվելիրացում: Տախիոմետրական հանույթ
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ լաբ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել ջրաբանության բնագավառի գիտական հիմնական հասկացություններին և ուսումնասիրման մեթոդներին, տալ պատկերացում ջրաբանության առավել ընդհանուր պրոցեսների օրինաչափությունների մասին,
· ցույց տալ ջրոլորտի, մթնոլորտի, քարոլորտի և կենսոլորտի փոխադարձ կապը,
· ծանոթացնել ջրային օբյեկտների առանձին տիպերի աշխարհագրական տարածման գլխավոր օրինաչափություններին, դրանց հիմնական առանձնահատկություններին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալ ջրի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները,
2. բնութագրել ջրային օբյեկտների առանձին տիպերի` ստորերկրյա ջրերի, գետերի, լճերի, ջրամբարների, ճահիճների, սառցադաշտերի, օվկիանոսների ու ծովերի, ջրաբանությունը, տարածման առանձնահատկությունները և ուսումնասիրման մեթոդները,
3. ներկայացնել ջրոլորտի առավել ընդհանուր պրոցեսների փոխադարձ կապերը,
4. լուսաբանել ջրաբանության արդի հիմնախնդիրները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. իրականացնել ջրաբանական ուսումնասիրություններ և բացահայտել ընդհանուր օրինաչափությունները,
6. վերլուծել և գնահատել ջրային օբյեկտների գլխավոր առանձնահատկությունները,
7. կատարել ջրաբանական դիտարկումներ և հաշվարկներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել ջրաբանության բնագավառի գիտական հիմնական հասկացություններին և ուսումնասիրման մեթոդներին, տալ պատկերացում ջրաբանության առավել ընդհանուր պրոցեսների օրինաչափությունների մասին,
· ցույց տալ ջրոլորտի, մթնոլորտի, քարոլորտի և կենսոլորտի փոխադարձ կապը,
· ծանոթացնել ջրային օբյեկտների առանձին տիպերի աշխարհագրական տարածման գլխավոր օրինաչափություններին, դրանց հիմնական առանձնահատկություններին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. լաբորատոր աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Գաբրիելյան Հ. Կ. «Երկրագնդի ջրային ոլորտը», Երևան, 1987թ., 345 էջ.,
  • Добровольский А. Д., Добролюбов С. А., Михайлов В. Н. “Гидрология”, М.: Высшая школа, 2007 г., 463 с.,
  • Михайлов В. Н., Добровольский А. Д., Добролюбов С. А. “Гидрология”, М.: Высшая школа, 2005, 464 с.
7. Основная часть курса
Ջրաբանության ուսումնասիրման մեթոդները: Ջրի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Ջրի շրջապտույտը բնության մեջ, երկրագնդի ջրային պաշարները: Ստորերկրյա ջրերի ջրաբանություն: Գետերի ջրաբանություն: Լճերի և ջրամբարների ջրաբանություն: Ճահիճների ջրաբանություն: Սառցադաշտերի ջրաբանություն: Օվկիանոսների և ծովերի ջրաբանություն: Ջրաբանության արդի հիմնախնդիրները:
4-րդ ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
1 ժամ դաս., 1 ժամ լաբ.
Обязательный
0903
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ ձևավորել գեոինֆորմատիկայի բնագավառում տեսական և կիրառական գիտելիքներ,
· ձևավորել տեսական և գործնական հմտություններ աշխարհագրական տվյալների հավաքման, մշակման, պահպանման, վերլուծության և տարածման նպատակով,
· փոխանցել տեսական գիտելիքներ և գործնական կարողություններ վեկտորային և ռաստրային տվյալների մշակման և վերլուծության նպատակով,
· փոխանցել գիտելիքներ արբանյակային պատկերների վերծանման մեթոդների մասին,
· ձևավորել գործնական կարողություններ արբանյակային պատկերների վերծանման նպատակով:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել աշխարհագրական տվյալների հավաքման, մշակման, պահպանման, վերլուծության և տարածման սկզբմունքներն ու մեթոդները,
2. պարզաբանել տարածական գրաֆիկական մոդելների ստեղծման հիմնական սկզբմունքներն ու դրանց տեսական հիմքերը,
3. կիրառել աշխարհագրական տվյալների հավաքման, պահպանման և մշակման տեխնոլոգիական հնարները,
4. ներկայացնել թռչող և հանույթ իրականացնող սարքավորումների տեսակները, դրանց կիրառելիության ոլորտները,
5. պարզաբանել պատկերների վերծանման տեսական հիմքերը և օգտագործման առանձնահատկությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. համապատասխան ներկայացվող պահանջների, տարբեր աղբյուրներից հավաքել, պահպանել և մշակել գրաֆիկական և թեմատիկ տվյալներ,
7. ինքնուրույն կերպով լուծել տարբեր տեսակի միջին բարդության գեոինֆորմացիոն խնդիրներ,
8. զանազանել և ընտրել տարբեր արբանյակային պատկերները վերծանման նպատակով,
9. իրականացնել արբանյակային պատկերների նախնական պարզ մշակումներ և անհրաժեշտ չափաբերումներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
10. հավաքել, վերլուծել և համակարգել տարբեր տիպի աշխարհատեղեկատվական տվյալներ,
11. արդյունավետ կերպով իրականացնել գեոինֆորմացիոն վերլուծություններ՝ խնայելով ժամանակը և միջոցները,
12. աշխատել ԱՏՀ հետազոտական խմբում:

3. Описание
· ուսանողների մոտ ձևավորել գեոինֆորմատիկայի բնագավառում տեսական և կիրառական գիտելիքներ,
· ձևավորել տեսական և գործնական հմտություններ աշխարհագրական տվյալների հավաքման, մշակման, պահպանման, վերլուծության և տարածման նպատակով,
· փոխանցել տեսական գիտելիքներ և գործնական կարողություններ վեկտորային և ռաստրային տվյալների մշակման և վերլուծության նպատակով,
· փոխանցել գիտելիքներ արբանյակային պատկերների վերծանման մեթոդների մասին,
· ձևավորել գործնական կարողություններ արբանյակային պատկերների վերծանման նպատակով:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. լաբորատոր աշխատանք,
3. ինտերակտիվ մեթոդներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • ДеМерс Майкл Н. “Географические информационные системы”. Основы// Пер. с англ. М.: Дата+, 1999. 478 с.
  • Журкин И. Г., Шайтура С. В. “Геоинформационные системы”. Москва: Кудиц-пресс, 2009. 272 с
  • Капралов Е., Кошкарев А., Тикунов В., Лурье И., Семин В., Серапинас Б., Сидоренко В. , Симонов А. “Геоинформатика”. В 2 книгах. Москва: Academia, 2010
  • Кузнецов О. Л., Никитин А. А., Черемисина Е. Н. “Геоинформатика и геоинформационные системы” , Москва, ВНИИгеосистем, 2005г.
  • ArcGIS “Руководство пользователя” ESRI 2003-2004
  • Ինտերնետային կայքեր՝
  • «Landsat» արբանյակային պատկերների արխիվ
  • ԵՄ «Copernicus» ծրագրի կայքը
  • «Sentinel» արբանյակային պատկերների արխիվը
7. Основная часть курса
Գեոինֆորմատիկայի ընդհանուր դրույթները: Տվյալների գրանցումը, մուտքագրումը և պահպանումը: Տարածական տվյալների կառուցումը: Տվյալների վերլուծությունը և մոդելավորումը: Տվյալների բազաների կառավարման համակարգերը: Հասկացություն ինտեգրացիոն համակարգերի մասին: Մեքենայական գրաֆիկայի տեխնիկական միջոցները, տվյալների տեսանելիացման մեթոդները և միջոցները: Համակարգչային քարտեզների և ատլասների ստեղծման առանձնահատկությունները: Գեոինֆորմատիկայի կիրառական ասպեկտները: Աերոտիեզերական նկարների վերծանման վրա ազդող գործոնները: Աէրոտիեզերական նկարների նյութերը: Վերծանման հատկանիշները: Վերծանման մեթոդիկան և տեխնոլոգիան: Աէրոտիեզերական նկարների վերծանման համակարգչային նտեխնոլոգիաները: Ակնադիտական վերծանում: Թվային նկարների վերծանում: Վերծանման արդյունքների հուսալիությունը: Վերծանման տեսակները և մեթոդները, վերծանման որակի գնահատումը: Ռելիեֆի ձևերի և տիպերի վերծանումը հողերի որակի կադաստրային գնահատման համար:Ապարների վերծանումը: Հողաբուսական ծածկոցի վերծանումը: Ջրաբանական օբյեկտների վերծանումը: Մարդածին օբյեկտների վերծանումը:
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Обязательный
0903
1. Цель курса
· ուսանողին տալ գիտելիքներ քարտեզագրության տեսական հիմքի մասին:
· ուսանողին տալ պատկերացումներ գիտական ուսումնասիրու­թյուններում քարտեզների օգտագործման հնարավորությունների և խնդիրների մասին
· ծանոթացնել քարտեզների հետ աշխատելու նոր մեթոդների և ստացվող արդյունքների ճշտության գնահատման եղանակների հետ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել քարտեզի ստեղծման օրենքները և դրանց հիմնական եղանակները,
2. բացատրել քարտեզի լեզվի կառուցվածքը և քարտեզագրական պատկերների ընկալման առանձնահատկությունները,
3. ներկայացնել քարտեզի մաթեմատիկական հիմքի տարրերը, քարտեզագրական պրոյեկցիաները և դրանց տարբերությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. որոշել քարտեզագրվող օբյեկտների միջև եղած փոխազդեցությունները,
5. կունենա գործնական գիտելիքներ պատկերման եղանակների, պայմանական նշանների նախագծման և ձևավորման հիմնական օրենքների ու չափորոշիչների մասին,
6. կարդալ և դուրս բերել քարտեզից անհրաժեշտ տեղեկատվությունը՝ որի միջոցով կկարողանա բացահայտել քարտեզագրված տարածքների առանձնահատկությունները, տարբերություններն ու ընդհանրությունները:
3. Описание
· ուսանողին տալ գիտելիքներ քարտեզագրության տեսական հիմքի մասին:
· ուսանողին տալ պատկերացումներ գիտական ուսումնասիրու­թյուններում քարտեզների օգտագործման հնարավորությունների և խնդիրների մասին
· ծանոթացնել քարտեզների հետ աշխատելու նոր մեթոդների և ստացվող արդյունքների ճշտության գնահատման եղանակների հետ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. լաբորատոր աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Берлянт А.М. Картография - М. Асцент Пресс, 2002.
  • Берлянт А.М. Картографический метод исследования (2-е изд. ) - М.: из-во МГУ, 1988.
  • Салищев К.А. Картография. (3-е изд. ) - М.: Высш. Школа, 1982.
7. Основная часть курса
Քարտեզագրություն առարկան: Կառուցվածքը, նպատակը և խնիրները: Աշխարհագրական քարտեզ, տարրերը, հատկությունները, դասակարգման սկզբունքները: Քարտեզի մաթեմատիկական հիմքը: Քարտեզագրական պրոյեկցիաներ, պրոյեկցիաների դասակարգումը: Քարտեզի լեզուն: Պատկերման քարտեզագրական եղանակները: Քարտեզագրական տոպոնոմիկա: Քարտեզագրական ընդհանրացում (գեներալիզացիա): Աշխարհագրական ատլասներ: Ուսումնասիրության քարտեզագրական մեթոդները:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողների գիտելիքների ձևավորում` կենդանի օրգանիզմների աշխարհագրական տարածման և տեղաբաշխման մասին, երկրագնդի և դրա առանձին ռեգիոնների բուսական ծածկույթի և կենդանական աշխարհի կառուցվածքի կարևորագույն օրինաչափությունների մասին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել ցամաքային և ջրային էկոհամակարգերի կազմակերպման կարևորագույն սկզբունքները, դրանց տարածաժամանակային փոփոխականության հիմնական օրինաչափությունները,
2. բացատրել բիոտայի տարածման օրինաչափությունների մասին,
3. լուսաբանել կենսաբազմազանության փոխությունների պատճառները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել և գնահատել կենսաշխարհագրական քարտեզները,
5. կիրառել համեմատական աշխարհագրական մեթոդները` կենսաշխարհագրական օբյեկտների նկատմամբ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. տարատեսակ աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել, մշակել և վերլուծել:
3. Описание
ուսանողների գիտելիքների ձևավորում` կենդանի օրգանիզմների աշխարհագրական տարածման և տեղաբաշխման մասին, երկրագնդի և դրա առանձին ռեգիոնների բուսական ծածկույթի և կենդանական աշխարհի կառուցվածքի կարևորագույն օրինաչափությունների մասին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. լսարանային ուսուցման ձև,
2. ինտերակտիվ (նորարական) ուսուցման մեթոդ,
3. իրավիճակների նկարագրության մեթոդ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Գասպարյան Ա.,«Կենսաշխարհագրություն», Երևան, 2009թ.,
  • Воронов А. Г., Дроздов Н. Н. и др. “Биогеография с основами экологии”, Учебное пособие. 4- е изд. М.: изд. МГУ, 392 с., 2002г.,
  • Второв П. П., Дроздов Н. Н. “Биогеография”, М.: ВЛАДОС-ПРЕСС, 304 с., 2001г. :
7. Основная часть курса
Ներածություն: Կենսաշխարհագրության հիմնական հասկացությունները: Հասկացություն կենսոլորտի մասին: Հասկացություն կենսացենոզի մասին: Հասկացություն արեալի մասին: Ժամանակակից ֆլորայի և ֆաունայի ծագումը: Ցամաքի ֆլորիստական և ֆաունիստական ռեգիոնները: Ցամաքի հիմնական բիոմները: Բարձրադիր գոտիականությունը`ցամաքային օրգանիզմների տարածման գործում: Կյանքը կղզիներում: Կյանքի առանձնահատկությունները ներքին ջրային ավազաններում: Կյանքի առանձնահատկությունները Համաշխարհային օվկիանոսում:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
3.5 ժամ դաս., 2.5 ժամ լաբ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտելիքներ կլիման պայմանավորող հիմնական գործոնների, կլիման բնութագրող օդերևութաբանական տարրերի, դրանց տարածական բաշխման և երկրագնդի ու Հայաստանի կլիմայական գոտիների վերաբերյալ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալ մթնոլորտի կազմը, կառուցվածքը, այնտեղ ընթացող ֆիզիկական պրոցեսներն ու երևույթները, դրանց ձևավորման պատճառները, պատճառահետևանքային կապերը,
2. իմանալ օդերևութաբանական հիմնական տարրերը, դրանց ձևավորման առանձնահատկությունները, տարածական և ժամանակային բաշխման օրինաչափությունները,
3. ծանոթանալ վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթներին, դրանց ձևավորումը պայմանավորող գործոններին, դասակարգմանը, դրանց դեմ պայքարի եղանակներին,
4. ներկայացնել կլիմայական գոտիները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. կատարել համապատասխան աշխատանքներ օդերևութաբանական կայաններում և դիտակետերում,
6. վերլուծել և բացահայտել օդերևութաբանական տարրերի և պրոցեսների տարածաժամանակային բաշխման օրինաչափությունները,
7. գնահատել ՀՀ կլիմայական ռեսուրսների ներուժը,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կիրառելով ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում
3. Описание
ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտելիքներ կլիման պայմանավորող հիմնական գործոնների, կլիման բնութագրող օդերևութաբանական տարրերի, դրանց տարածական բաշխման և երկրագնդի ու Հայաստանի կլիմայական գոտիների վերաբերյալ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. լաբորատոր պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Վարդանյան Թ. Գ., Մարգարյան Վ. Գ. «Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն», Ձեռնարկ բուհերի համար , Եր.: Աստղիկ Գրատուն, 2014թ., 532 էջ,
  • Полякова Л. С., Кашарин Д. В. “Метеорология и климатология”. Новочеркасск: НГМА, 107 с., 2004г.,
  • Хромов С. П., Петросянц М. А. “Метеорология и климатология”. Учебник. 5-е изд., перераб. и доп. М.: Изд-во МГУ, 528 с., 2001 г.։
7. Основная часть курса
Ներածություն, օդերևութաբանության առարկան և խնդիրները, կապը մյուս գիտությունների հետ, մթնոլորտի կազմությունը և հիմնական հատկությունները, սահմանը և ուղղաձիգ շերտավորումը: Արեգակնային, երկրային և մթնոլորտային ճառագայթում, երկրի մակերևույթի և մթնոլորտի ջերմային հաշվեկշիռները: Գոլորշիացում, մառախուղներ, ամպամածություն: Մթնոլորտի ջրաշրջանառության սխեման: Մթնոլորտային տեղումներ, ամպերի վրա ակտիվ ներգործությունը: Մթնոլորտային ճնշման, քամու դաշտեր, քամու փոփոխությունը ըստ բարձրության: Էկմանի սպիրալ: Օդային զանգվածներ, ցիկլոններ և անտիցիկլոններ, մթնոլորտային ճակատներ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
5 ժամ/շաբ.
3 ժամ դաս., 2 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ ձևավորել բնական և բնամարդածին տարածքային համալիրների և երկրահամակարգերի ձևավորման մասին պատկերացումները,
· ստեղծել հնարավորություն բացահայտելու լանդշաֆտի բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը, ուսանողների մոտ ձևավորել բնության ցանկացած երևույթին համակարգային մոտեցում ցուցաբերելու կարողություն:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել լանդշաֆտային բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը,
2. նկարագրել լանդշաֆտային թաղանթում տեղի ունեցող նյութերի շրջանառությունը,
3. լուսաբանել լանդշաֆտի տարրերի փոխպայմանավորվածությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. տեսական գիտելիքները կիրառել կոնկրետ հետազոտություններ կատարելու համար,
5. վերլուծել տարածքային համալիրների ձևավորումը,
6. բացահայտել տարածքային համալիրների փոփոխության պատճառները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները,
8. վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ:
3. Описание
· ուսանողների մոտ ձևավորել բնական և բնամարդածին տարածքային համալիրների և երկրահամակարգերի ձևավորման մասին պատկերացումները,
· ստեղծել հնարավորություն բացահայտելու լանդշաֆտի բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը, ուսանողների մոտ ձևավորել բնության ցանկացած երևույթին համակարգային մոտեցում ցուցաբերելու կարողություն:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Պողոսյան Դ. Ս., Խոեցյան Ա. Վ. «Հայկական լեռնաշխարհի լանդշաֆտները և ֆիզաշխարհագրական շրջանները», Երևան 2008թ.,
  • Арманд Д. “Наука о ландшафте”, М. 1995г.,
  • Дьяконин К. “Геофизика ландшафта", М. 1987г.,
  • Исаченко А. Р. “Ввехниы в экологическая география”, 2003 г.:
7. Основная часть курса
Լանդշաֆտագիտության մեթոդաբանությունը և ուսումնասիրման մեթոդները: Լանդշաֆտային թաղանթի դիֆերենցիացիան: Լանդշաֆտային թաղանթի կառուցվածքը: Լանդշաֆտային թաղանթի զարգացումը: Բնա-անթրոպոգեն լանդշաֆտներ: Կիրառական լանդշաֆտագիտություն: Լանդշաֆտագիտական նոր ուղղություններ:
2-րդ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքի ու տարածքային առանձնահատկությունները,
· աշխարհատնտեսական կապերի ձևավորման և զարգացման օրենքներն ու օրինաչափությունները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել, համաշխարհային տնտեսության էությունը, այն օրինաչափությունները, միտումները և հակասությունները, որոնք բնորոշ են արդի համաշխարհային տնտեությանը,
2. նկարագրել համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքը, սուբյեկտները, զարգացման փ փուլերը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծել համաշխարհային տնտեսության զարգացման վրա ազդող տնտեսական, սոցիալական, աշխարհաքաղաքական և այլ գործոնների ազդեցությունը,
4. պարզաբանել համաշխարհային տնտեսության զարգացման ժամանակակից հիմնական ուղղությունները,
5. իրականացնել առանձին տարածաշրջանների և երկրների տնտեսության ճյուղային և տարածքային կառուցվածքի վերլուծություն, հիմնախնդիրների բացահայտում և զարգացման հեռանկարների մատնանշում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կատարել հետազոտական աշխատանքներ համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքի, տեղաբաշխման և զարգացման հիմնախնդիրների շուրջ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքի ու տարածքային առանձնահատկությունները,
· աշխարհատնտեսական կապերի ձևավորման և զարգացման օրենքներն ու օրինաչափությունները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն,
3. ուսանողները ծանոթանում են միջազգային համապատասխան գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Մարգարյան Թ., «Համաշխարհային տնտեսություն», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., ԵՊՀ, 2012թ.,
  • Մարկոսյան Ա., Նազարյան Գ., Հախվերդյան Դ. «Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ»: Ոսումնական ձեռնարկ երկու մասով, Եր.: ԵՃՇՊՀ, 2012. Մաս 1, 640 էջ: ԵՃՇՊՀ, 2012. Մաս 2, 640 էջ,
  • “Глобализация и мировые рынки товаров, услуг и капиталов”, под ред. Б. М. Смитиенко, В. К. Поспелова. М.: ФГОУ ВПО, Финансовая академия при Правительстве РФ, 2001 г.։
7. Основная часть курса
“Համաշխարհային տնտեսություն” հասկացությունը և զարգացման փուլերը։ Համաշխարհային տնտեսության սուբյեկտները և զարգացման արդի միտումները: Համաշխարհային տնտեսության ռեսուրսային ներուժը: Համաշխարհային տնտեսության ճյուղային և տարածքային կառուցվածքը: Աշխատանքի միջազգային բաժանում: Աշխատուժի միջազգային միգրացիա: Համաշխարհային տնտեսության միջազգային հարաբերությունների համակարգը: Գիտատեխնիկական առաջընթացն ու համաշխարհային տնտեսությունը: Միջազգային կորպորացիաներ: Միջազգային տնտեսական ինտեգրում: Համաշխարհային տնտեսության գլոբալացումը: Մրցունակությունը համաշխարհային տնտեսությունում: Աշխարհի երկրները համաշխարհային տնտեսության համակարգում:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
3 ժամ/շաբ.
2 ժամ դաս., 1 ժամ գործ.
Обязательный
0102/Բ01
1. Цель курса
· ներկայացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները,
· ծանոթացնել պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավա­սա­րում­ների լուծման եղանակների հետ, մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների մասնակի ածանցյալների և էքստրեմումների հետ։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության գաղափարներն ու մեթոդները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. կատարելու գործողություններ վեկտորների, մատրիցների, որոշիչների հետ, լուծելու գծային համակարգեր,
3. գտնելու ֆունկցիայի սահմանը, ածանցյալը, հետազոտելու ֆունկցիան ածանցյալի միջոցով, հաշվելու որոշ­յալ և անորոշ ինտեգրալներ, մակերեսներ,
4. լուծելու պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ,
5. ցույց տալու մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների հատկությունները, հաշվելու նրանց մասնակի ածանցյալները, գտնելու էքստրեմումները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. յուրացված մեթոդների կիրառումը այլ տեսություններում
3. Описание
· ներկայացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները,
· ծանոթացնել պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավա­սա­րում­ների լուծման եղանակների հետ, մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների մասնակի ածանցյալների և էքստրեմումների հետ։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություններ,
2. ինքնուրույն աշխատանք,
3. գործնական պարապմունքներ։
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Գալստյան Լ., «Բարձրագույն մաթեմատիկա», Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2012, 2017,
  • Հակոբյան Գ., Դավթյան Ա., Սահակյան Ռ., «Վերլուծական երկրաչափության և գծային հանրահաշվի խնդրագիրք տնտեսագետների համար», ԵՊՀ հրատ., 2005,
  • Հովհաննիսյան Ս, Թասլաքյան Ա., «Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք տնտեսագետների համար», Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2016 թ., 2013թ,
  • Միքայելյան Գ., Միքայելյան Զ., «Մաթեմատիկական մեթոդներ բնագիտության մեջ», Երևան, 2011 թ.,
  • Պիսկունով Ն.Ս., «Դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվներ», ԲՏՈւՀ-ների համար, հ. 1,2, Երևան, 1979 թ.,
  • Матейко О.М., Таныгина А.Н., "Высшая математика для географов", Части 1, 2, БГУ, Минск, 2011г.,
  • Широкова Е.А., Тюленева О.Н., "Курс лекций по математике (для геологов и др.)", Казанский ун-т, Казань, 2012г.,
  • Fleurant C, Bodin-Fleurant S., "Mathematics for Earth Science and Geography", Springer, 2019y.:
7. Основная часть курса
Վերլուծական երկրաչափության տարրեր՝ կոորդինատային հար­թու­­թյուն, ուղիղ գիծ, երկրորդ կարգի կորեր, վեկ­տորներ, գործողություններ վեկտորների հետ։ Գծային հանրահաշվի տարրեր՝ մատրիցներ և որոշիչներ, գծային հավասարում­նե­րի համակար­գեր։ Հա­ջորդականության և ֆունկցիայի սահման, անընդհատ ֆունկցիաներ, հատ­կությունները։ Ֆունկցիայի ածանցյալ, ածանցման կանոնները, դի­ֆերենցիալ։ Բարձր կարգի ածանցյալներ։ Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները։ Ֆունկցիայի հետա­զո­տումն ածանցյալի միջոցով, ֆունկցիայի գրաֆիկի կառուցումը։ Նախ­­նա­կան ֆունկցիա, անորոշ ինտեգրալ։ Որոշյալ ինտեգրալ, հատկու­թյուն­ները, կիրառությունները, մակերեսի հաշվում։ Պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ։ Գծային դիֆերենցիալ հավասարումներ և համակարգեր։ Մի քանի փոփոխա­կանի ֆունկ­ցիաներ, սահմանը, անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, բարձր կար­գի ածանցյալներ և էքստրեմումներ։
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
3 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործն.
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողին ծանոթացնել հետազոտությունների պլանավորման հետ
· ուսանողի մոտ ձևավորել անհարժեշտ գիտելիքներ հետազոտության պլանավորման մեթոդների վերաբերյալ
· արդյունավետ կիրառել մաթեմատիկայից և հարակից մյուս առարկաներից ստացված գիտելիքները հետազոտությունների պլանավորման մեջ։
· առավել խորը հասկանալ և գնահատել չափագրման արդյունքներին ներկայացվող պահանջները
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գիտափորձերի արդյունքների հիման վրա կիրառել հետազոտվող օբյեկտների տվյալների մշակում և ընդունել որոշումներ,
2. ընկալել բնության օրենքները և ձևավորել տեսական հիպոթեզներ,
3. գիտափորձերի արդյունքների հիման վրա կիրառվել հետազոտվող օբյեկտի մշակում և ընդունել որոշումներ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. էական ազդեցություն ունեցող գործոնների ընտրություն,
5. տեսական մոդելների հստակեցում և գնահատում,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. արդյունավետ կազմակերպելու սեփական հետազոտությունները՝խնայելով ժամանակն ու նյութական միջոցները,
7. աշխատելու հետազոտող խմբերում,
8. պատրաստելու հաշվետվություններև զեկուցումներ,
9. վերլուծական արդյունքների տարածում:
3. Описание
· ուսանողին ծանոթացնել հետազոտությունների պլանավորման հետ
· ուսանողի մոտ ձևավորել անհարժեշտ գիտելիքներ հետազոտության պլանավորման մեթոդների վերաբերյալ
· արդյունավետ կիրառել մաթեմատիկայից և հարակից մյուս առարկաներից ստացված գիտելիքները հետազոտությունների պլանավորման մեջ։
· առավել խորը հասկանալ և գնահատել չափագրման արդյունքներին ներկայացվող պահանջները
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Գրիգորյան Շ.Մ. և ուրիշներ՝ Մաթեմատիկական վիճակագրության տարրերը և գիտափորձերի պլանավորման տեսությունը, Ուսումնական ձեռնարկ, Եր.-2001 թ.:
  • Պետրոսյան Դ.Պ. Գիտափորձերի պլանավորման տեսություն և արդյունքների մշակման մեթոդներ, Եր.։ ՀՍՍՀ, 2020 թ.:
  • Сидняев Н.И. Вилисова Н.Т. Введение в теорию планирования экспериментов. уч. пособие для вузов. Москва: МГТУ, им. Баумана, 2011г.
  • Спирин Н.А., Лавров В. В., Методы планирования и обработки результатов инженерного эксперимента. Екатеринбург, 2001г.
7. Основная часть курса
Մաթեմատիկական վիճակագրության տարրերը: Չափումների դիտարկումների սխալների տեսություն: Գիտափորձերի արդյունքների նախնական մշակումը: Հետազոտման պլանավորման տեսություն: Հետազոտությունների մաթեմատիկական մոդելի ընտրությունը: Հետազոտությունների պլանավորման մեթոդները և օրինակները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ներկայացնել տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության որպես գիտության ճյուղի ձևավորումը, զարգացումը, ուսումնասիրության օբյեկտը և առարկան, կառուցվածքը, մեթոդաբանությունը, տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության հիմնարար հասկացությունները, տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության հիմնական բաղադրիչների բնութագիրը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության տեսական և մեթոդական հարցերը,
2. նկարագրել սոցիալ-տնտեսական տարածքային համակարգերը և ենթահամակարգերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծել տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության տեսական և մեթոդա կան հարցերը, հիմնարար հասկացությունները,
4. պարզաբանել սոցիալ-տնտեսաաշխարհագրական հետազոտությունների փուլերը, մեթոդները և խնդիրները,
5. իրականացնել սոցիալ-տնտեսաաշխարհագրական ուսումնասիրություններ և վերլուծություններ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կատարել վերլուծական հետազոտական աշխատանքներ սոցիալ- տնտեսաաշխարհագրական բնույթի խնդիրների վերաբերյալ:
3. Описание
ուսանողներին ներկայացնել տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության որպես գիտության ճյուղի ձևավորումը, զարգացումը, ուսումնասիրության օբյեկտը և առարկան, կառուցվածքը, մեթոդաբանությունը, տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության հիմնարար հասկացությունները, տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության հիմնական բաղադրիչների բնութագիրը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ,
2. կազմակերպվում են գործնական պարապմունքներ,
3. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Վալեսյան Լ. Հ. «Հասարակական (սոցիալ-տնտեսական) աշխարհագրության ներածություն», 1999թ.,
  • Վալեսյան Լ. Հ. «Աշխարհագրական գիտությունների մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ», Ե.2004թ.,
  • Վալեսյան Լ. Հ. «Աշխարհագրական կանխատեսում», Ե. 2008թ.,
  • Баранский Н. Н. “Становление советской экономической географии”, М.1980г.,
  • Голубчик М. М., Файбусович Э.Л., Носонов А.Н., Макар С.В., “Экономическая и социальная география”, Основы науки. Владос М.2003г.,
  • Голубчик М. М., Евдокимов С. П., Максимов Г. Н., Носонов А. М.,
  • “Теория и методология географической науки”. Владос.М. 2005г.,
  • Скопин А. Ю., “Введение в экономическую географию”, М. 2001г. :
7. Основная часть курса
Աշխարհագրական գիտությունների համակարգը: Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության տեսությունը և մեթոդաբանությունը, հետազոտման մեթոդները: Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության ձևավորումը և զարգացումը: Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության հիմնարար հասկացությունները: Բնական պայմանների և ռեսուրսների տնտեսաաշխարհագրական ուսումնասիրությունը: Տարածքային օրինաչափությունների ուսումնասիրությունը սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության մեջ: Ժամանակակից հասարակության նյութատեխնիկական բազայի տնտեսաաշխարհագրական վերլուծությունը: Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության հիմնական բաղադրիչները: Մարդկության համամոլորակային հիմնախնդիրների աշխարհագրական ասպեկտները: Գիտական կանխատեսումը սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության մեջ:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ լաբ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողների մոտ ձևավորել լանդշաֆտային թաղանթի “հայելին” հանդիսացող հողի ձևավորման գործոնների, կազմի, հատկությունների, բերրիության և աշխարհագրական տեղաբաշխման մասին պատշաճ մասնագիտական պատկերացումներ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել հողագոյացման պրոցեսի բովանդակությունը, հողի ծագումնաբանական առանձնահատկությունները,
2. նկարագրել հողի կազմի, հատկությունների, բերրիության և աշխարհագրական տեղաբաշխման առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարել հողագիտական դաշտային աշխատանքներ,
4. իրականացնել հողերի ախտորոշում, ծագումնաբանական հորիզոնների բնութագրում, հողերի քարտեզագրում և գնահատում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. իրականացնել թիմային աշխատանք,
3. Описание
ուսանողների մոտ ձևավորել լանդշաֆտային թաղանթի “հայելին” հանդիսացող հողի ձևավորման գործոնների, կազմի, հատկությունների, բերրիության և աշխարհագրական տեղաբաշխման մասին պատշաճ մասնագիտական պատկերացումներ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. էլեկտրոնային գրատախտակի միջոցով դասախոսություն և նյութերի ցուցադրում,
2. սեմինարների անցկացում, համատեղ քնարկումներ,
3. ուսանողների մասնակցություն քննարկումներին,
4. նախադեպերի վերլուծություն և բանավեճերի իրականացում,
5. գործնական աշխատանքների իրականացում, լաբորատոր փորձարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Հայրապետյան Է. Մ., «Հողագիտություն», Եր., 2000թ., 456 էջ,
  • Մուրադյան Վ. Ս., «Հողերի աշխարհագրություն: Դաշտային պրակտիկայի
  • կազ մակերպման ուսումնամեթոդական ուղեցույց», Եր., ԵՊՀ հրատ., 2016թ., 52 էջ,
  • Геннадиев А.Н., Глазовская М.А., “География почв с основами почвоведения” М.: Издательство “Высшая школа”, 2005г., 461 с.,
  • Добровольский Г.В., Урусевская И.С., “География почв”, М.: Изд-во МГУ, Изд-во “КолосС”, 2004г., 460 с.:
7. Основная часть курса
Հողագիտության տեղը բնական և կիրառական գիտությունների համակարգում, զարգացման պատմություն: Հողի օրգանահանքայի կազմը և հողային պրոցեսներ: Հողերի ֆիզիկամեխանիկական հատկանիշներ: Հողերի աշխարհագրական ընդհանուր օրինաչափություններ: Հողատիպերի բնութագիրը:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողին ծանոթացնել երկիր մոլորակի աշխարհագրական թաղանթի (ԱԹ) կառուցվածքին, նրա երկրաֆիզիկական և երկրաքիմիական առանձնահատկու­թյուններին, հիմնական հատկանիշներին, դինամիկային, զարգացման առանձնահատկություններին, բնական երևույթների պատճառահետևանքային, մարդու և ԱԹ-ի փոխհարաբերություններին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել երկրագիտության տեսական և մեթոդաբանական հիմքերը,
2. իմանալ երկրագիտության և նրա ուսումնասիրության օբյեկտ հանդիսացող ԱԹ-ի զարգացման հիմնական փուլերն ու ուղղությունները,
3. բացատրել ԱԹ-ի հիմնական հատկանիշները և դրանց պատճառահետևանքային կապերը,
4. որոշել ԱԹ-ում նյութերի, էներգիայի և ինֆորմացիայի շրջապտույտների փոխադարձ կապերն ու փոխպայմանավորվածությունը,
5. ձևակերպել երկրագիտության տեսական և գործնական հետազոտու­թյունների հիմնարար մեթոդներն ու սկզբունքները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. համակարգել և վերլուծել երկրագիտության առնչող ամբողջ տեղեկատվությունը,
7. լուծել երկրագիտությանը վերաբերող բազմաբնույթ խնդիրներ, կատարել կանխատեսումներ,
8. իրականացնել առարկային վերաբերող տարբեր հիմնախնդիրների գնահատում, դրանց առաջացման պատճառների բացահայտում և լուծման ուղիների մշակում,
9. մշակել և կատարել տարբեր հիմնախնդիների էկոլոգիական և տեսական ուղղվածություն ունեցող ծրագրեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
10. առաջ քաշել և զարգացնել նոր գաղափարներ և ծրագրեր:
3. Описание
ուսանողին ծանոթացնել երկիր մոլորակի աշխարհագրական թաղանթի (ԱԹ) կառուցվածքին, նրա երկրաֆիզիկական և երկրաքիմիական առանձնահատկու­թյուններին, հիմնական հատկանիշներին, դինամիկային, զարգացման առանձնահատկություններին, բնական երևույթների պատճառահետևանքային, մարդու և ԱԹ-ի փոխհարաբերություններին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի մասնակցությամբ),
2. ռեֆերատների զեկուցում և կարևոր հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտական բանավեճի կազմակերպում,
3. քարտեզագրական աշխատանքներ երևույթների տարածական պատկերը ներկայացնելու և վերլուծելու համար,
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է 3 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 7 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Գաբրելյան Հ.Կ., «Երկիր մոլորակը և նրա աշխարհագրական թաղանթը», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1983, 318 էջ.
  • Боков Б. А., Селиверстов Ю. П., Черванов И. Г., “Общее землеведение”, Изд. СПБ ун-та, 380с., 2005г.,
  • Любикина С. Г., Пашканг К.В., Чернов А. В. “Общее землеведение”. Учеб. Пособие для студ. Вузов, обуч. по спец. '' География'' М., Просвещение, 288с., 2004г.:
7. Основная часть курса
Աշխարհագրական գիտությունների համակարգը և կառուցվածքը: Երկրագիտության առարկան, խնդիրները: Երկրագիտության մեթոդաբանական հիմքը և ուսումնասիրության մեթոդները: Տեղեկություններ երկիր մոլորակի մասին, արեգակնային համակարգ, Երկիր մոլորակի ձևը, խտությունը, ծանրության ուժի արագացումը, մագնիսականությունը, ոլորտների երկրաքիմիական կառուցվածքը: Քլարկ: Երկրակեղևի կառուցվածքը` սալեր, պլատֆորմներ, գեոսինկլինալներ, երկրի ներքին ջերմությունը և դերը երկրակեղևի ձևավորման գործում: Երկրի ռելիեֆի դասակարգումն ըստ չափերի և ծագումնաբանության: Աշխարհագրական թաղանթ, կառուցվածքը, հիմնական հատկանիշները: Աշխարհագրական թաղանթի ռիթմիկ երևույթները` օրական ռիթմեր, տարեկան ռիթմեր, բազմամյա ռիթմեր, արեգակնային և գալակտիկային ցիկլեր: Աշխարհագրական թաղանթի դինամիկան, բաղադրիչների զարգացումը, երկրաբանական ժամանակագրական աղյուսակ: Նյութերի էներգիայի շրջապտույտներն ԱԹ-ում, դրանց փոխադարձ կապը: Աշխարհագրական գոտիականություն և զոնայականություն: Աշխարհագրական գոտիներ և բնական զոնաներ: ԱԹ-ի լանդշաֆտային կառուցվածքը, մարդու ծագումը: Մարդ-բնություն փոխհարաբերությունները կլիմայի գլոբալ փոփոխության համատեքստում:
Код кафедры Название необязательного курса Кредиты
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին տալ աշխարհագրական գիտելիքների կիրառումը գյուղատնտեսության, քաղաքաշինության, հիդրոտեխնիկական կառույցների, ճանապարհաշինության, խողովակաշարերի նախագծման, ջրամատակարարման կառույցների նախագծման, օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և շահագործման իրականացման բնագավառներում,
· ուսանողներին ծանոթացնել կլիմայի փոփոխության հետ, մարդածին գործոնի ազդեցությանը այդ երևույթի ու, հատկապես, ջրոլորտի վրա, կլիմայի ու ջրակլիմայական փոփոխության դեմ պայքարին,
· ուսանողներին ծանոթացնել կլիմայի փոփոխությանը հարմարվելուն նպատակաուղղված միջազգային գործնթացներին և տվյալ բնագավառում տարբեր երկրների, այդ թվում և Հայաստանի ջանքերին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու աշխարհագրական գիտելիքների կիրառման ոլորտները ,
2. լուսաբանելու կիրառական աշխարհագրության հետազոտության մեթոդները և առանձնահատկությունները
3. իմանալու ջրակլիմայական և ջրաէկոլոգիական համակարգի ձևավորման առանձնահատկությունները,
4. իմանալու ջրակլիմայական համակարգի վրա բնական ու մարդածին ազդեցության առանձնահատկությունները, կանխատեսվող վտանգը, կլիմայի փոփոխությունը, գետային հոսքի բաղադրիչների հարաբերակցությունը, դրանց էկոլոգիական նշանակությունը,
5. իմանալու կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարի ու հետևանքներին հարմարվելու ազգային ու միջազգային ռազմավարությունները, հասկանալու գլոբալ տաքացման հետևանքով ջրակլիմայական համակարգի փոփոխության օրինաչափություններն ու անորոշությունների օբյեկտիվ պատճառները,
6. հասկանալու կլիմայի փոփոխության հիմնախնդրի լուծման ազգային ու միջազգային քաղաքականությունը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
7. վերլուծելու և գնահատելու ռելիեֆի գյուղատնտեսական նշանակությունը,
8. բացատրելու տնտեսական տարբեր խնդիրների լուծման գործում աշխարհագրության անհրաժեշտությունը,
9. վերլուծելու ջրոլորտի վրա կլիմայի փոփոխության հետևանքները,
10. գնահատելու և կանխատեսելու կլիմայի փոփոխությունը,
11. մշակելու անթրոպոգեն ազդեցության հետևանքների կանխման ուղիներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
12. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողներին տալ աշխարհագրական գիտելիքների կիրառումը գյուղատնտեսության, քաղաքաշինության, հիդրոտեխնիկական կառույցների, ճանապարհաշինության, խողովակաշարերի նախագծման, ջրամատակարարման կառույցների նախագծման, օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և շահագործման իրականացման բնագավառներում,
· ուսանողներին ծանոթացնել կլիմայի փոփոխության հետ, մարդածին գործոնի ազդեցությանը այդ երևույթի ու, հատկապես, ջրոլորտի վրա, կլիմայի ու ջրակլիմայական փոփոխության դեմ պայքարին,
· ուսանողներին ծանոթացնել կլիմայի փոփոխությանը հարմարվելուն նպատակաուղղված միջազգային գործնթացներին և տվյալ բնագավառում տարբեր երկրների, այդ թվում և Հայաստանի ջանքերին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • “Կլիմայի փոփոխության մասին երրորդ ազգային հաղորդագրություն”, ՀՀ ԲՆ, Երևան, 2015թ.,
  • Վարդանյան Թ. Գ., Մարգարյան Վ. Գ. «Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն», ձեռնարկ բուհերի համար, Երևան, Աստղիկ գրատուն, 2014թ., 532 էջ,
  • Анисимов О. А., Белолуцкая М. А. “Современное потепление как аналог климата будущего”, изв. РАН, ФАО. 2003г.։
  • Анишко В. С. “Прикладная география”, учебное пособие для студентов ВУЗ, Минск, 2011г.,
  • Вдовюк Л. Н. “Прикладные аспекты физической географии”, учебно-методический комплекс, Тюмень, 2015г.,
  • Макунина Г. С. “Методика полевых физико-географических исследований. Структура и динамика ландшафта”, М., изд-во Московского ун-та, 1987г.:
7. Основная часть курса
Կիրառական աշխարհագրության խնդիրները, զարգացման հիմնական ուղղությունները, հետազոտությունների առանձնահատկությունները տնտեսական գործունեության կոնկրետ գծերի համար: Հովտա-գետային ցանցի ուսումնասիրման տեսական և գործնական նշանակությունը: Ռելիեֆի գյուղատնտեսական գնահատումը/հողերի որակական գնահատում, լանդշաֆտային գոտիների գյուղատնտեսական գնահատում/: Կանխատեսումը կիրառական աշխարհագրության մեջ: Սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրությունների կիրառական նշանակությունը տնտեսության տարբեր խնդիրների լուծման գործում: Տարածքային արտադրական կառուցվածքի կիրառական նշանակությունը: Ջրակլիմայական գլոբալ փոփոխություն: Ջրաէկոլոգիա: Գետային հոսք, ջրի հոսք: Կենսաբանական հոսք, գեոհոսք հասկացությունները: Ջերմոցային գազերի մարդածին արտանետումների աճը որպես կլիմայի փոփոխության հիմնական մարտահրավեր: Կլիմայի փոփոխության ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիա: Կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարի միջազգային ջանքերը: Կիոտոյի արձանագրությունը: Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությունը կլիմայի փոփոխության հիմնախնդրի լուծման միջազգային գործնթացներին, այդ թվում ջրային էկոհամակարգերի ու ջրային ռեսուրսների խոցելիության նվազեցման բնագավառում: Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությունը կլիմայի փոփոխությանը ջրային ռեսուրսների հարմարվողականությանը տարածաշրջանային մակարդակում: Կլիմայի փոփոխության հիմնախնդրի լուծման միջազգային վերջին զարգացումները և Հայաստանի Հանրապետության դիրքորոշումը: Էկոլոգիական ջրաբանությունը և ջրաէկոլոգիան գիտությունների համակարգում: Ջրաէկոլոգիա և գետային հոսք: Անթրոպոգեն ազդեցությունը գետային հոսքի վրա: Ջրաէկոլոգիական ուսումնասիրությունները գետային համակարգի տարբեր շղթաներում:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել տեսական գիտելիքներ քարտեզագրության, քարտեզների դասակարգման, թեմա­տիկ քարտեզի կառուցվածքային տարրերի, սոցիալ-տնտեսական քարտեզների կազման սկզբնաղբյուրների, քարտեզների կազման եղանակների վերաբերյալ,
· հեղինակային թեմատիկ քարտեզների ստեղծումը և դիզայնը,
· համակարգչային քարտեզագրական (գրագիկական) ծրագրերով քարտեզների կազմումը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տիրապետելու սոցիալ-տնտեսական թեմատիկ քարտեզների կազման մեթոդներին և եղանակներին,
2. կազմելու հեղինակային թեմատիկ քարտեզներ,
3. տիրապետելու համակարգչային քարտեզագրական ծրագրին,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. մշակելու սկզբնական աղբյուրներն, ընտրելու քարտեզագրման եղանակներ և կազմելու վերլուծական թեմատիկ քարտեզներ,
5. թվայնացնելու և ձևավորելու հեղինակային քարտեզները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6.հետազոտական աշխատանքներն ամփոփել քարտեզներով:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել տեսական գիտելիքներ քարտեզագրության, քարտեզների դասակարգման, թեմա­տիկ քարտեզի կառուցվածքային տարրերի, սոցիալ-տնտեսական քարտեզների կազման սկզբնաղբյուրների, քարտեզների կազման եղանակների վերաբերյալ,
· հեղինակային թեմատիկ քարտեզների ստեղծումը և դիզայնը,
· համակարգչային քարտեզագրական (գրագիկական) ծրագրերով քարտեզների կազմումը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ, գործնական աշխատանքներ,
2. ուսուցանվում է համակարգչային քարտեզագրական ծրագիր,
3. իրականացվում է անհատական հետազոտական աշխատանքի շրջանակներում թեմատիկ քարտեզների կազմում:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Հովհանիսյան Հ., Քարտեզագրություն, Երևան, 1973թ.,
  • Берляант А., Картография, Москва, 2001г.,
  • Салищев К., Картоведение, Москва, 1976г.,
  • Яковлева С.И. Социально-экономическая картография, Тверь: Твер. гос. ун-т, 101 с., 2003г.։
7. Основная часть курса
Սոցիալ տնտեսական քարտեզագրության առարկան, խնդիրները, կառուցվածքը, տեղը աշխարհագրական գիտությունների համակարգում: Սոցիալ-տնտեսական թեմատիկ քարտեզների տեսակները: Թեմատիկ քարտեզի կառուցվածքային տարրերը: Սոցիալ-տնտեսական քարտեզների կազմման սկզբնաղբյուրները: Հեղինակային թեմատիկ քարտեզների ստեղծումը և դիզայնը: Սոցիալ- տնտեսական քարտեզների կազմման եղանակները (նշանների, շարժման գծերի, արեալների, իզոգծերի, պսևդոիզոգծերի, կետային, տեղայնացված դիագրամների, որակական և քանակական ֆոնի, քարտեզադիագրամի, քարտեզագրամի և այլն): Քարտեզների ձևավորում և համակարգչային դիզայն: Համակարգչային ծրագրի ուսուցում և տեսական գիտելիքների կիրառում:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել ՀՀ բնակչության շարժի գործընթացը, կազմը,
· տալ տեսական գիտելիքներ տեղաբաշխման և տարաբնակեցման առանձնահատկությունների մասին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. արտահայտելու սեփական պատկերացումները բնակչության սոցիալական կազմի և աշխատանքային ռեսուրսների վերաբերյալ,
2. ներկայացնելու տեղեկատվություն բնակչության մեխանիկական շարժի և բնական աճի վերաբերյալ,
3. նկարագրելու բնակչության ազգային կազմը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գնահատելու բնակչության շարժի դինամիկան,
5. լուսաբանելու բնակչության կրոնական, լեզվական, ազգային կազմի առանձնահատկությունները
6. բացահայտելու սեռատարիքային կազմի առանձնահատկությունները ըստ մարզերի,
7. իրականացնելու բնակչության և բնակավայրերի աճին վերաբերվող թեմատիկ աշխատանքներ, զեկուցումներ, ռեֆերատներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ բնակչության և բնակավայրերի տարածքային կազմակերպման հիմնախնդիրների շուրջ,
9. օգտագործելու ստացած գիտելիքներն ու հմտությունները բնակչության և բնակավայրերի աշխարհագրության տեսական գիտելիքների մատուցման գործում:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել ՀՀ բնակչության շարժի գործընթացը, կազմը,
· տալ տեսական գիտելիքներ տեղաբաշխման և տարաբնակեցման առանձնահատկությունների մասին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար և բանավեճեր:
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն,
3.ուսանողները ծանոթանում են ՀՀ կառավարության համապատասխան գերատեսչությունների գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքով: Գնահատման բաղադրիչներ՝ ընթացիկ ստուգում 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր։ Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Ավետիսյան Ս.Ս., Գրիգորյան Վ.Վ. Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի տեղեկատու, Ե. 2018, 1056 էջ,
  • Ավագյան Գ.Ե., Հայկական ՍՍՀ բնակչությունը, Ե. 1975, 303 էջ,
  • Ավագյան Գ.Ե., Հայաստանը 1920-1990 թթ., Ե. 1997 թ., 417 էջ,
  • Խոջաբեկյան Վ.Ե., Հայկական ՍՍՀ բնակչությունը և աշխատանքային ռեսուրսների վերարտադրության արդի պրոբլեմները, Ե. 1976, 348 էջ,
  • Հակոբյան Թ.Խ. և ուրիշներ Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հատոր 1-5, Ե. 1986, 1988, 1991, 1998, 2001 թթ.,
  • Հայկական ՍՍՀ վարչատարածքային բաժանումը, Ե. 1955 թ., 1971, 1976, 1988 թթ.,
  • Հարությունյան Ս.Հ., Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանումը, Ե. 2003 թ., 268 էջ,
  • Մելքումյան Ս., Հայաստանի Հանրապետության և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրություն, Ե.2007 թ.,
  • Саркисян Г.Г. Население восточной Армении в XIX - начале XX в. Е. 2002г.:
7. Основная часть курса
Դասընթացի բովանդակությունը: ՀՀ բնակչության շարժը: ՀՀ բնակչության վերարտադրությունը և ներքին ու արտաքին միգրացիաները: ՀՀ բնակչության սեռատարիքային կազմը: ՀՀ բնակչության սոցիալական կազմը: ՀՀ բնակչության կրոնական և լեզվական կազմը: ՀՀ բնակչության կրոնական կազմը: ՀՀ աշխատանքային ռեսուրսների բնութագիրը: ՀՀ բնակչության տեղաբաշխումը ըստ վերընթաց գոտիների և մարզերի: ՀՀ քաղաքային տարաբնակեցումը, ուրբանացման գործընթացները քաղաքային բնակավայրերի դասակարգումը: ՀՀ գյուղական տարաբնակեցումը, բնակավայրերի դասակարգումը ըստ տեղաբաշխման և մարդաշատության:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ / շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1 .5ժամ գործն.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել ռեկրեացիայի որպես ոլորտի նախադրյալների, առկա խնդիրներին, նպատակներին,
· տեսական գիտելիքներ և գործնական հմտություններ ռեկրեացիոն համակարգերի և դրանց առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ռեկրեացիայի կայուն զարգացման համակարգային հիմնախնդրի լուծման կարողություն:
· ծանոթացնել ռեկրեացիայի կապը զբոսաշրջության այլ տեսակների հետ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. արտահայտելու սեփական պատկերացումները ռեկրեացիայի աշխարհագրության ու նրա տարածքային կազմակերպման վերաբերյալ,
2. ներկայացնելու տեղեկատվություն ռեկրեացիոն ռեսուրսների և դրանց դասակարգման վերաբերյալ,
3. նկարագրելու ռեկրեացիայի համաշխարհային կարևորագույն ռեգիոնները,
4. վերլուծելու միջազգային զբոսաշրջության հիմնական ուղությունները, տեսակները,
5. իրականացնելու միջազգային զբոսաշրջության առանձին տարածաշրջանների սոցիալ-տնտեսաաշխարհագրական վերլուծություներ, բացահայտել առկա հիմնախնդիրները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. գնահատելու տարածքի ռեկրեացիոն ներուժը,
7. լուսաբանելու ռեկրեացիայի տարածքային կազմակերպման հեռանկարները,
8. բացահայտելու ռեկրեացիայի տարածքային կազմակերպման առանձնահատկությունները ըստ մարզերի,
9. իրականացնելու ռեկրեացիային վերաբերվող թեմատիկ աշխատանքներ, զեկուցումներ, ռեֆերատներ,
10. կատարելու առանձին երկրների կամ ռեգիոնների տուրիստա- ռեկրեացիոն ռեսուրսների, ներուժի համալիրային վերլուծություններ,
11. պարզաբանելու միջազգային զբոսաշրջության դերն առանձին երկրների ու ռեգիոնների սոցիալ-տնտեսական զարգացման գործում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
12. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ ռեկրեացիայի տարածքային կազմակերպման հիմնախնդիրների շուրջ,
13. օգտագործելու ստացած գիտելիքներն ու հմտություններն ռեկրեացիայի զարգացման և մասնագետների վերապատրաստման գործընթացներում:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել ռեկրեացիայի որպես ոլորտի նախադրյալների, առկա խնդիրներին, նպատակներին,
· տեսական գիտելիքներ և գործնական հմտություններ ռեկրեացիոն համակարգերի և դրանց առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ռեկրեացիայի կայուն զարգացման համակարգային հիմնախնդրի լուծման կարողություն:
· ծանոթացնել ռեկրեացիայի կապը զբոսաշրջության այլ տեսակների հետ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքով: Գնահատման բաղադրիչներ՝ ընթացիկ ստուգում 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր։ Միավորների քայլը 0.5 է
6. Список основной литературы
  • Մարտիրոսյան Լ.Մ., Ռեկրեացիոն աշխարհագրություն, Վանաձոր, 2014թ., 277 էջ,
  • Մարտիրոսյան Լ.Մ., Էկոզբոսաշրջությունը Հայաստանում, Վանաձոր, 2018թ., 291 էջ,
  • Պոտոսյան Ա.Հ. Զբոսաշրջության հիմունքներ, Ե. 2016թ.,
  • Александрова А.Ю. Экономика и территориальная организация меж­дународного туризма: Учебное пособие. М.: Издательство МГУ, 1996г. 104 с. ,
  • Александрова А.Ю. (под редакцией). География туризма. М. 2008г.,
  • Александрова А.Ю. Международный туризм. М. 2010г.,
  • Воскресенский в.ю. международный туризм., м. 2003г.,
  • Драчева Е.Л., Забаев Ю.В., Исмаев Д.К. Экономика и организация туризма. Международный туризм: учебное пособие - М.: Кнорус, 2005г. - 576 с.,
  • Фесенко в.в., зализняк е.а. география туризма. М. 2003г.;
  • 0. Inskeep E. Tourism Planning. An Intagrated and Sustainable Develop­ment Approach. New York, 1991y.
7. Основная часть курса
Ռեկրեացիայի աշխարհագրության ուսումնասիրության առարկան, նպատակը և խնդիրները: Ռեկրեացիայի աշխարհագրության հիմնական հասկացությունները: Ռեկրեա­ցիայի աշխարհագրության կապը այլ գիտությունների և դասընթացների հետ: Ռեկրեացիոն տարածքների հիմնական տիպերը: Ռեկրեացիայի հիմնական գործա­ռույթ­ները՝ ֆիզիկաաշխարհագրական: Ռեկրեացիայի հիմնական գործառույթները՝ տնտեսաաշխար­հագրական: Ռեկրեացիայի հիմնական գործառույթները՝ էթնիկ: Ռեկրեացիայի գործունեության կառուցվածքը և դասակարգումը: Ռեկրեացիայի սոցիալ-տնտեսական էությունը: Ռեկրեացիոն բնօգտագործումը և բնապահպա­նությունը: Ռեկրեացիայի տարածքային կազմակերպման հեռանկարները: Բնական ռեկրեացիոն ռեսուրսների տնտեսական գնահատման հիմնախնդիրները: Ռեկրեացիայի կապը զբոսաշրջության տեսակների հետ: Քարանձավային տուրիզմ: Արկածային տուրիզմ: Առողջարարական տուրիզմ: Սպորտային տուրիզմ: Ճանաչողական տուրիզմ:Էկոլոգիական տուրիզմ: Աշխարհի նշանավոր ռեկրեացիոն ռեգիոնների բնութագիրը: ՀՀ մարզերի ռեկրեացիոն բնութագիրը: Արագածոտն մարզի ռեկրեացիայի ընդհանուր բնութագիրը: Արարատ մարզի ռեկրեացիայի ընդհանուր բնութագիրը: Արմավիր մարզի ռեկրեացիայի ընդհանուր բնութագիրը: Գեղարքունիք մարզի ռեկրեացիայի ընդհանուր բնութագիրը: Միջազգային զբոսաշրջության տեսական հարցերը:Միջազգային զբոսաշրջության ձևավորման պատմական և սոցիալ- տնտեսական նախադրյալները: Միջազգային զբոսաշրջության հիմնական հասկացությունները (զբոսաշրջային պահանջարկ և առաջարկ, զբոսաշրջային շուկա, զբոսաշրջային դեստինացիա, զբոսաշրջային ռեսուրսներ, զբոսաշրջային արտադրանք): Ապահովագրությունը և իրավական ապահովումը միջազգային զբոսաշրջության մեջ: Զբոսաշրջության ինդուստրիա. կառուցվածքը և առանձնահատկությունները: Աշխարհի զբոսաշրջային ռեսուրսների և կենտրոնների աշխարհագրություն: Վերազգայացման և գլոբալացման գործընթացը միջազգային զբոսաշրջության մեջ: Միջազգային զբոսաշրջային կազմակերպությունները և նրանց դերը զբոսաշրջության զարգացման համար:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
6 շաբաթ
180 ժամ
Факультативный
0906
1. Цель курса
· գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները,
· լաբորատոր և գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի գիտահետազոտական աշխատանքներ կատարելու փորձառությունը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու մասնագիտական աշխատանքի հիմնական առանձնահատկությունները,
2. բացատրելու բնական, սոցիալ-տնտեսական, ջրաօդերևութաբանության ոլորտների ուսումնասիրությունների հիմնական խնդիրները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. գործնականում կիրառելու ստացած տեսական գիտելիքները,
4. իրականացնելու գիտահետազոտական աշխատանք,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. համակարգելու աշխարհագրության ոլորտի ուսումնասիրությունների վերաբերյալ տվյալներ,
6. մեկնաբանելու գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման ընթացքը:
3. Описание
· գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները,
· լաբորատոր և գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի գիտահետազոտական աշխատանքներ կատարելու փորձառությունը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. մասնագիտական տեսական աղբյուրների և վիճակագրական տվյալների վերլուծություն,
2. մասնագիտական տեսական և տեղեկատվական նյութերի համեմատական ուսումնասիրում և վերծանում,
3. աշխարհագրական տարբեր բնույթի աղբյուրների ուսումնասիրման աշխատանքներ,
4. աշխատանքն իրականացնելու համար անհրաժեշտ տեխնիկական միջոցների կիրառում:
5. Методы и критерии оценки
Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկան դրական (ստուգված) է գնահատվում այն դեպքում, եթե ուսանողը մասնակցել է պրակտիկային, կատարել ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները, սահմանված ժամկետում ներկայացրել պրակտիկայի օրագիրը:
6. Список основной литературы
  • ՇՄՆ <<Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորիգի կենտրոն>> ՊՈԱԿ,
  • ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարություն,
  • ՀՀ կառավարման գերատեսչություններ (Էկոնոմիկայի,ԿԳՄՍ,Շրջակա միջավայրի նախարարություններ),
  • ՀՀ վիճակագրության պետական կոմիտե,
  • ՀՀ մարզպետարաններ, քաղաքապետարաններ, համայնքապետարաններ,
  • ՀՀ Արգելոցապարկային համալիր ՊՈԱԿ (Ջրվեժ)։
7. Основная часть курса
· ծանոթացում պրակտիկայի անցկացման վայրի աշխատանքային առանձնահատկություններին,
· ուսումնասիրվող նյութերի ներկայացում և դրանց առանձնահատկությունների մեկնաբանում,
· կատարելիք աշխատանքի հստակ նպատակադրում,
· կատարելիք աշխատանքի ժամանակացույցի կազմում ,
· ըստ ժամանակացույցի անհրաժեշտ աշխատանքների կատարում,
· վերջնարդյունքների ամփոփում և գնահատում:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
տեսական և կիրառական գիտելիքներ, կարողություններ ու հմտություններ հաղորդել ուսանողներին Հայաստանի կլիմայի ձևավորման, տարածական առանձնահատկությունների, կլիմայի տիպերի, ջրային հիմնական օբյեկտների, ջրային պաշարների, ջրօգտագործման, ջրասպառման և ջրերի պահպանության վերաբերյալ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու կլիմայական և ջրաբանական հիմնական հասկացություններն և եզրույթները,
2. նկարագրելու Հայաստանի կլիման ձևավորող հիմնական գործոնները, կլիմայի առանձնահատկությունները հանրապետության տարբեր շրջաններում, կլիմայի հիմնական տիպերը և կլիմայի գլոբալ ազդեցությունը,
3. ներկայացնելու, Հայաստանի ջրային հիմնական օբյեկտները, ջրային պաշարները, Սևանա լճի հիմնախնդիրը, ջրօգտագործման և ջրապահպանության հարցերն ու խնդիրները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գնահատելու կլիմայական հիմնական ցուցանիշների սահմանային արժեքները, կապել կլիմայական ցուցանշները տնտեսության տարբեր ճյուղերի, հատկապես գյուղատնտեսության հետ ,
5. գնահատելու ջրային հաշվեկշռի տարրերը, ջրօգտագործման ծավալները, ջրային օբյեկտների աղտոտվածությունը,
6. կատարելու առաջարկներ կլիամայական և ջրաբանական խնդիրների արդյունավետ կառավարման վերաբերյալ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու առկա խնդիրները և գնահատել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ուղիները:
3. Описание
տեսական և կիրառական գիտելիքներ, կարողություններ ու հմտություններ հաղորդել ուսանողներին Հայաստանի կլիմայի ձևավորման, տարածական առանձնահատկությունների, կլիմայի տիպերի, ջրային հիմնական օբյեկտների, ջրային պաշարների, ջրօգտագործման, ջրասպառման և ջրերի պահպանության վերաբերյալ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն և հիմնախնդրին ուղված,
2. քննարկումներ, սեմինարներ,
3. վերլուծական և գործնական աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքներով: Գնահատման բաղադրիչներ՝ ընթացիկ ստուգում 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր։ Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Աբրահամյան Հ. Ա., Սիմոնյան Ա. Վ., Թոքմաջյան Հ. Վ., Սարգսյան Վ. Հ. «Ջրային ռեսուրսների օգտագործման հեռանկարները Հայաստանի Հանրապետությունում», Երևան, 2012թ. 204էջ,
  • Գաբրիելյան Ա. Հ «Հայաստան: Կլիմայի փոփոխության հիմնահարցերը», հոդվածների ժողովածու, II թողարկում, Երևան, 2006թ., 335 էջ,
  • «Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն», Երևան, 2015թ., 191 էջ,
  • «Հայկական ՍՍՀ ջրագրությունը», ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, 1981թ., 177 էջ,
  • Варданян Т. Г. “Сток рек Армении и оценка его изменения при глобальном потеплении
  • Климата”, Ереван, изд-во ЕГУ, 2006г., 178 с.:
7. Основная часть курса
Ներածություն: Առաջին օդերևութաբանական և ջրաբանական դիտարկումների կազմակերպումը Հայաստանում և Հայկական լեռնաշխարհի կլիմայի ուսումնասիրությունը, Կլիմայագոյացնող գործոններ: Տարվա եղանակների կլիմայական բնութագիրը: Կլիմայի բնութագրումն ըստ օդերեվութաբանական տարրերի: Մթնոլորտային երեվույթներ: Երաշտ և խորշակ: Ամպրոպ, մառախուղ, ջինջառ, մերկասառույց և այլն: Կլիմայական շրջանացում: Կլիմայական շրջանացման համար հիմք ծառայող ցուցանիշները և շրջանացման սկզբունքները: ՀՀ կլիմայի հիմնական տիպերը: Ջրային ռեսուրսները ձևավորող գործոնները. ՀՀ ջրաբանական հիմնական օբյեկտներ, ջրային հաշվեկշիռը և դրա բաղադրիչները:
ՀՀ ջրաբանական դիտարկումների և ջրային ռեսուրսների մոնիթորինգի համակարգը: Գետային ցանցի ընդհանուր բնութագիրը: Գետերի սնումը և ռեժիմը: Գետերի միջին տարեկան, առավելագույն և նվազագույն հոսքը: ՀՀ լճերը և ջրամբարները: Սևանա լճի հիմնախնդիրը: Ստորերկրյա և հանքային ջրեր: ՀՀ դինամիկ ջրային պաշարները և դրանց ձևավորումը: ՀՀ ռազմավարական և ազգային ջրային պաշար: Ջրային ռեսուրսների օգտագործման ոլորտները: Մակերևույթային ջրերի արդյունավետ օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները: Կլիմայի գլոբալ փոփոխության ազդեցությունը ջրային ռեսուրսների քանակի և որակի վրա: Ջրօգտագործում և ջրասպառում: մակերևույթային ջրերի պահպանությունը և կայուն կառավարումը:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական հասկացությունների և բնորոշումների, ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների մշակման, մաթեմատիկական վիճակագրության և հավանականության տեսության կիրառման,
· ուսանողներին ծանոթացնել բնական երևույթների մաթեմատիկական մոդելավորման, տեղեկատվական համակարգերի և ԷՀՄ կիրառման հետ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների հավաքագրման և մաթեմատիկական մշակման մեթոդները,
2. բացատրելու ջրաօդերևութաբանական երևույթների բազմագործոն կապերի և մաթեմատիկական մոդելավորման անհրաժեշտության մասին,
3. լուսաբանելու մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդների կիրառման առանձնահատկությունները ջրաօդերևութաբանության մեջ,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու և գնահատելու ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների շարքերը,
5. կառուցելու կոռելացիոն կապեր, բաշխման կորեր,
6. հաշվելու և կառուցելու էմպիրիկ և տեսական ապահովվածության կորեր,
7. կատարելու ջրաօդերևութաբանական կանխատեսում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կատարելու վիճակագրական տեղեկատվության հայթայթում, մշակում և վերլուծում:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական հասկացությունների և բնորոշումների, ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների մշակման, մաթեմատիկական վիճակագրության և հավանականության տեսության կիրառման,
· ուսանողներին ծանոթացնել բնական երևույթների մաթեմատիկական մոդելավորման, տեղեկատվական համակարգերի և ԷՀՄ կիրառման հետ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Рождественский А. В., Чеботарев А. И. “Статистические методы в гидрологии”, Л., 1974г., 424с.,
  • Сикан А. В. “Методы статистической обработки гидрометеорологической информации”, учебник. Специальность «Гидрология» направления подго товки “Гидрометеорология”, СПб., изд. РГГМУ, 2007г., 279 с.,
  • Христофоров А. В. “Теория случайниых процессов в гидрологии”, М., изд-во МГУ, 1994г.:
7. Основная часть курса
Ընդհանուր տեղեկություններ ջրաօդերևութաբանական տեղեկատվության մասին: Ջրաօդերևութաբանական տվյալների մշակման համակարգերի առանձնահատկություններն ու խնդիրները: Հավանականության տեսության հիմնարար հասկացությունները: Պատահական երևույթների տեսության հիմունքների կիրառումը ջրաօդերևութաբանության մեջ: Մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդների կիրառումը ջրաօդերևութաբանության մեջ: Հաճախականության և բինոմական բաշխվածության կորեր: Էմպիրիկ և տեսական ապահովվածության կորեր: Կոռելացիոն կապեր, ռեգրեսիայի հավասարում: Բնական համակարգերի մաթեմատիկական մոդելավորում:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից ջրաբանության կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնական ճյուղերից մեկի` ջրաբանական կանխատեսումների առջև դրվող խնդիրներին և դրանց լուծման համար անհրաժեշտ մեթոդներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական հասկացություններին և բնորոշումներին, ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործման ու պահպանման հիմնախնդիրներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել ջրային տնտեսության, ջրային ռեսուրսների կառավարման հարցերին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ջրաբանական կանխատեսումների հիմնական հասկացությունները և հիմնարար սկզբունքները,
2. բացատրելու ջրաբանական կանխատեսումների մեթոդները,
3. ներկայացնելու հիմնական հասկացությունները և հիմնարար սկզբունքները,
4. բացատրելու Երկրագնդի ջրային ռեսուրսների ծավալի ու որակի, դրանց օգտագործման ոլորտների ու տեսակների, աղտոտման աղբյուրների մասին,
5. լուսաբանելու «ջրային ռեսուրսների պահպանման կանոնների» հիմնական դրույթների նորմավորումը, վնասակար նյութերի սահմանային թույլատրելի խտության կարևորությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. կազմելու ջրային օբյեկտների առանձին տարրերի կանխատեսումներ,
7. հաշվարկելու ջրաբանական կանխատեսումների թույլատրելի սխալը,
8. գնահատելու ջրաբանական կանխատեսումների հուսալիության աստիճանը,
9. գնահատելու ջրի որակի անթրոպոգեն բազմամյա փոփոխությունները, ջրային ռեսուրսների կառավարման պայմանները ,
10. իրականացնելու ջրատնտեսական միջոցառումների էկոլոգիական փորձաքննություն,
11. հաշվարկելու հոսքաջրերի միջոցով ջրային ավազաններ մուտք գործող աղտոտող նյութերի քանակը,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
12. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից ջրաբանության կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնական ճյուղերից մեկի` ջրաբանական կանխատեսումների առջև դրվող խնդիրներին և դրանց լուծման համար անհրաժեշտ մեթոդներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական հասկացություններին և բնորոշումներին, ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործման ու պահպանման հիմնախնդիրներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել ջրային տնտեսության, ջրային ռեսուրսների կառավարման հարցերին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց.
Գնահատման բաղադրիչներն են՝ 2 ընթացիկ քննություն 4 միավոր և 5 միավոր գնահատմամբ:
Մասնակցություն դասընթացին՝ 0 միավոր: Ընթացիկ ստուգումներ 4 միավոր: Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Боголюбов С. А., Позднякова Е. А. “Правовые основы природопользования и охраны окружающей среды”, учебник для академического бакалавриата, М., издательство Юрайт, 2015г., 395 с.:
  • Георгиевский Ю. М., Шаночкин С. В. “Гидрологические прогнозы”, учебник, СПб, изд. РГГМУ, 2007г., 436 с.,
  • Коваленко В. В., Гайдукова Е. В. Практикум по дисциплине “Моделирование гидрологических процессов. Часть I. Динамические модели” (на базе языка С++), учебное пособие, СПб., изд. РГГМУ, 2010г., 152 с.,
  • Коваленко В. В., Гайдукова Е. В., Викторова Н. В. Практикум по дисциплине
  • “Моделирование гидрологических процессов. Часть II. Стохастические модели” (на базе языка С++), учебное пособие, СПб., изд. РГГМУ, 2012г, 247 с.,
  • Коваленко В. В., Гайдукова Е. В., Викторова Н. В. Практикум по дисциплине “Моделирование гидрологических процессов. Часть III. Частично инфинитное модели- рование” (на базе языка С++ Builder), учебное пособие, СПб.:, изд. РГГМУ, 2013г., 102 с.
  • Игнатьева Л. П. “Санитарная охрана водных объектов”, учебное пособие, ФГБОУ ВО ИГМУ Минздрава России, Иркутск, ИГМУ, 2016г., 97 с.,
  • Маркин В. Н., Раткович Л. Д., Соколова С. А. “Комплексное использование водных ресурсов и охрана водных объектов”, часть 1, учебное пособие, М., МГУП, 2015г., 312 с.,
  • ,Рябчикова С.С. “Комплексное использование и охрана водных ресурсов”, методические указания к изучению дисциплины и организации самостоятельной работы для студентов “Природопользование”, Саратов, 2013г., 48 с.։
7. Основная часть курса
Ջրաբանական կանխատեսումները որպես ջրաբանության կիրառական հիմնական ճյուղ, նրա կապը այլ գիտությունների հետ, մեթոդների հիմնավորումը: Կանխատեսումների դասակարգումը, սխալի թույլատրելի սահմանը, արդարացման և մեթոդիկայի ճշտության գնահատումը: Գետերի գարնանային վարարումները և անձրևային հորդացումների հոսքի կանխատեսման մեծությունները, թողարկված կանխատեսումների արդարացման գնահատումը: Վեգետացիոն և սակավաջուր փուլերի հոսքի և դրանց առանձին տարրերի կանխատեսման մեթոդները: Սառցային երևույթների կանխատեսման մեթոդները: Կանխատեսումների հաղորդման ձևերը: Երկրագնդի ջրային ռեսուրսները և դրանց օգտագործումը: Ջրօգտագործման ոլորտները: Ջրային ավազանների աղտոտման աղբյուրները: Ջրի որակի գնահատումն ըստ ջրօգտագործողների և ջրսպառողների: Հետադարձ ջրեր, դրանց մաքրումը և օգտագործումը: Ջրային օբյեկտների պահպանումը աղտոտումից: Բնական ջրերի աղտոտումից պահպանման մեթոդները: Ջրային ռեսուրսների հաշվարկը և կառավարումը:
7-րդ՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին հաղորդել ՀՀ տարածքի լանդշաֆտների արդի էկոլոգիական վիճակի մասին տեղեկություններ,
· բացահատել լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրները,
· մշակել այդ հիմնախնդիրների լուծմանն ուղղված միջոցառումներ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ՀՀ լանդշաֆտների արդի էկոլոգիական վիճակ մասին տեղեկություններ,
2. բացատրելու լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. գնահատելու լանդշաֆտների տրանսֆորմացիան,
4. բացահայտելու ՀՀ լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրների լուծման ուղիները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողներին հաղորդել ՀՀ տարածքի լանդշաֆտների արդի էկոլոգիական վիճակի մասին տեղեկություններ,
· բացահատել լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրները,
· մշակել այդ հիմնախնդիրների լուծմանն ուղղված միջոցառումներ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Առանց ընթացիկ գնահատումով դասընթաց է: Գնահատման բաղադրիչներն են՝ եզրափակիչ քննություն՝ 9 միավոր, մասնակցություն դասընթացին՝ 2 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ 6 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 3 միավոր: Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց՝ յուրաքանչյուրը 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Список основной литературы
  • Գաբրիելյան Հ. Կ. Երկրագնդի լանդշաֆտային թաղանթը, Եր., 2001թ.
  • Գաբրիեյան Հ. Կ. Հայկական լեռնաշխարհ, Եր., 2000թ.
  • Соболева Н. П. Ландшафтоведение, учебное пособие , Н.П. Соболева, Е.Г. Язиков. Томск: .изд-во Томского политехнического университета, 2010. 175с .։
7. Основная часть курса
Ներածություն: Լանդշաֆտագիտություն առարկան, խնդիրները, մեթոդաբանական հիմքը, ուսումնասիրման մեթոդները: ՀՀ լանդշաֆտների պահպանման ձևերը, տարածման օրինաչափությունները, վերընթաց գոտիականությունը: ՀՀ անապատային, կիսաանապատային, չոր լեռնատափաստանային, լեռնատափաստանային, լեռնաանտառային, մերձալպյան և ձնամերձ (նիվալ) լանդշաֆտները: ՀՀ լանդշաֆտների պահպանության ձևերը: ՀՀ արգելոցների, ազգային պարկերի, արգելավայրերի կազմակերպումը: Խոսրովի, Շիկահողի, Էրեբունու արգելոցների լանդշաֆտների պահպանությունը: Սևան, Դիլիջան, Արփի լիճ ազգային պարկերի լանդշաֆտների պահպանությունը: ՀՀ լանդշաֆտների պահպանության և օգտագործման բարելավման ուղիները:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողին ծանոթացնելու մարդու առողջության վրա լանդշաֆտների բաղադրիչների ազդեցությանը:
· ուսանողին ծանոթացնելու նոզոարեալների և նոզոհամակարգերի առանձնացման սկզբունքները, բնաէնդեմիկ հիվանդությունների բնույթըև տարածման օրինաչափությունները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու լանդշաֆտի յուրաքանչյուր բաղադրիչի ազդեցության հետևանքները մարդու առողջության վրա,
2. լուսաբանելու մարդու առողջության վրա լանդշաֆտային բաղադրիչների ազդեցության համակարգային մոտեցման առանձնահատկությունները,
3. բացատրելու շրջակա միջավայրի «Դիսկոմֆորտայնություն» և «Կոմֆորտայնություն» հասկացությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու բժշկական աշխարհագրության զարգացման փուլերը, հետազոտման մեթոդները,
5. համադրելու և գնահատելու ՀՀ տարածքի բնաէնդեմիկ հիվանդությունները,
6. բացահայտելու բնաէնդեմիկ հիվանդությունների տարածման օրինաչափությունները:
3. Описание
· ուսանողին ծանոթացնելու մարդու առողջության վրա լանդշաֆտների բաղադրիչների ազդեցությանը:
· ուսանողին ծանոթացնելու նոզոարեալների և նոզոհամակարգերի առանձնացման սկզբունքները, բնաէնդեմիկ հիվանդությունների բնույթըև տարածման օրինաչափությունները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքով: Գնահատման բաղադրիչներ՝ ընթացիկ ստուգում 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր։ Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Кучер Т., Колпащикова И. “Медицинская география”, изд. “Просвещение”, 1996г, 160 с.,
  • Воронов А. Г. “Медицинская география” (для вузов), Москва, изд-во МГУ, 1981г.,
  • “Руководство по медицинской географии”, под ред. А. А. Келлера и др., Гиппократ, 1993г., 352 с.:
7. Основная часть курса
Բժշկական աշխարհագրության առարկան, հետազոտման օբյեկտը, խնդիրները, կիրառական նշանակությունը, զարգացման փուլերը, հետազոտման մեթոդները: Լանդշաֆտի բաղադրիչների ազդեցությունը մարդու առողջության վրա /կլիմայական, հողային (էդաֆիկ), բիոտիկ, հիդրոլոգիական, օրոգրաֆիկ (լեռնագրական), անթրոպոգեն/: Շրջակա միջավայրի «դիսկոմֆորտայնություն և կոմֆորտայնություն» հասկացությունը և դրա ազդեցությունը մարդու առողջության վրա: Նոզոաշխարհագրություն: ՀՀ լանդշաֆտների բարձրադիր գոտիականությունը և դրա հետ կապված պատալոգիաները: ՀՀ տարածքի բնաէնդեմիկ հիվանդությունների բնութագիրը:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 շաբաթ
120 ժամ
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ամրապնդել տեսական գիտելիքները և ձևավորել գործնական կարողություններ աշխարհագրական դաշտային ուսումնասիրությունների և կամերալ մշակման համար,
· ծանոթացնել դաշտային պայմաններում ֆիզիկաաշխարհագրական, հողագիտական և սոցիալ-տնտեսական երևույթների առաջացման, զարգացման պայմաններին, դրանց ձևավորման պատճառներին, գենետիկական տիպերին, հողային կտրվածքներին, երկրաձևաբանությանը, բնօգտագործման և բնապահպանության խնդիրներին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու պրակտիկայի ընթացքում ուսումնասիրված տարածքների ֆիզիկաաշխարհագրական, հողային և սոցիալ-տնտեսական պայմանները,
2. բացատրելու նշված երևույթների առաջացման պատճառները,
3. ներկայացնելու ֆիզիկաաշխարհագրական և սոցիալ-տնտեսական տարբեր երևույթների զարգացման ընթացքը, հողերի գենետիկական տիպերը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ներկայացնելու պրակտիկայի ընթացքում ուսումնասիրված տարածքների ֆիզիկաաշխարհագրական, հողային և սոցիալ-տնտեսական պայմանները,
2. բացատրելու նշված երևույթների առաջացման պատճառները,
3. ներկայացնելու ֆիզիկաաշխարհագրական և սոցիալ-տնտեսական տարբեր երևույթների զարգացման ընթացքը, հողերի գենետիկական տիպերը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. բացատրելու տարբեր պրոցեսների (հողմնահարում, էրոզիա, տեղատարում, դենուդացիա, դեգրադացիա, տարաբնակեցում, տարածքային կառավարում, հողերի գենետիկական հորիղոններ) առաջացման, տարածման ու զարգացման ընթացքը և ռիսկերը ուսումնասիրվող տարածքներում,
5. օգտագործելու տարբեր սարքերն ու գործիքները վերոհիշյալ պրոցեսներն ուսումնասիրելու ընթացքում,
6. ճանաչելու բնական ու հասարակական տարբեր երևույթները, բացատրելու դրանց ծագումը և զարգացումը (քարե վարդեր, չինգիլներ (քարե կարկառներ)), հողային պրոֆիլներ, բնակչության խտություն, ազգային կազմի, տարաբնակեցման, տարածքի բնական ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման երևույթներն ու ուղիները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից անհրաժեշտ տեղեկատվություն ստանալու համար,
8. վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ,
9. պահպանելու աշխատանքային և դաշտային անվտանգության կանոնները և մասնագիտական էթիկայի կանոնները:
3. Описание
· ամրապնդել տեսական գիտելիքները և ձևավորել գործնական կարողություններ աշխարհագրական դաշտային ուսումնասիրությունների և կամերալ մշակման համար,
· ծանոթացնել դաշտային պայմաններում ֆիզիկաաշխարհագրական, հողագիտական և սոցիալ-տնտեսական երևույթների առաջացման, զարգացման պայմաններին, դրանց ձևավորման պատճառներին, գենետիկական տիպերին, հողային կտրվածքներին, երկրաձևաբանությանը, բնօգտագործման և բնապահպանության խնդիրներին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դաշտային հետազոտություններ,
2. նմուշարկումներ,
3. կամերալ (լաբորատոր) հետազոտություններ,
4. գծանկարչական աշխատանքներ (բլոկդիագրամայի, պրոֆիլի կազմում),
5. սխեմաների և քարտեզների կազմում,
6. ինքնուրույն և թիմային աշխատանք,
7. մտքերի փոխանակում, քննարկումներ,
8. հաշվետվության կազմում և ներկայացում:
5. Методы и критерии оценки
Պրակտիկան ավարտվում է ստուգարքով: Պրակտիկայի ավարտին ուսանողը ներկայացնում է իր դաշտային գրքույկը (պրակտիկայի օրագիրը) և ավարտուն հաշվետվությունը, որի հիման վրա ստանում է ստուգարքը:
6. Список основной литературы
  • Գաբրիելյան Հ. Կ., Աշխարհագրական և երկրաբանական գծանկարչություն, ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, ԵՊՀ, 1991 թ.,
  • Մուրադյան Վ. Ս., Հողագիտության պրակտիկայի ուղեցույց, Երևան, 2015 թ.:
7. Основная часть курса
Պրակտիկան բաղկացած է հետևյալ հիմնական բաժիններից.
· ուսումնական պրակտիկա երկրագիտությունից,
· ուսումնական պրակտիկա հողագիտությունից,
· ուսումնական պրակտիկա սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրությունից:
Ø Կամերալ աշխատանքներ - հավաքագրված դաշտային փաստացի նյութի և նմուշների մշակում:
Ø Երևան - Ապարանի ջրամբար - Փամբակի լեռնանցք - Սպիտակ - Վանաձոր - Դիլիջան - Սևան - Երևան: Արարատյան դաշտի, Քասախ, Փամբակ, Աղստև, Ձկնագետ, Հրազդան գետերի հովիտների, Սևանա լճի ավազանի, դրանց շրջակա լեռների, լանդշաֆտների, կլիմայական, հողային, կենսաբանական, հանքային ռեսուրսների, ռեկրեացիոն, տնտեսական պոտենցիալի, բնակչության, նրա տնտեսական գործունեության ուսումնասիրություններ:
Ø Երևան - Արենի - Երևան: Արարատյան դաշտի, Արփայի հովտի բնական և սոցիալ-տնտեսական պայմանների, կարստային ռելիեֆի ձևերի ուսումնասիրություններ,գյուղատնտեսական կուլտուրաների մշակման, խաղողագործության, գինեգործության զարգացման և պոտենցիալի և այլ ռեսուրսների ուսումնասիրություններ:
Ø Բյուրականի ուսումնական հանգրվան - Ամբերդ - Քարի լիճ - Բյուրականի ուսումնական հանգրվան - Արագած լեռան հարավային լանջի բնական պայմանների, ռելիեֆի, կլիմայի, ջրագրության, վերընթաց գոտիականության, սառցադաշտային ռելիեֆի ձևերի (տրոգների, մորենների) և հողերի, լճերի, հրաբխային ապարների (տուֆ, բազալտ, անդեզիտաբազալտ, դացիտ), Արքաշեն և Ամբերդ գետերի հովիտների, պատմաճարտարապետական հուշարձանների, ամրոցների, դղյակների, անասնապահության, բնօգտագործման և բնապահպանության ուսումնասիրություններ:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործն.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել հասարակության տարածքային կազմակերպման էությունը և հիմնական կողմերը,
· հասարակության տարածքային կազմակերպման հիմնական տեսություններն ու հայեցակարգերը,
· հասարակական- տարածական համակարգերը, դրանց ձևավորումը և կառուցվածքը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների տարածքային կազմակերպման գործոնները, սկզբունքները և օրինաչափությունները,
2. բացատրելու հասարակության տարածքային կառուցվածքի հիմնական գծերը, դրանց ձևավորման պայմաններն ու գործոնները,
3. բացատրելու ՀՀ տարածքային կազմակերպման առանձնահատկությունները և կատարելագործման ուղիները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու տաբեր բնույթի և մակարդակի հասարակական-տարածական համակարգերի կառուցվածքային բաղադրիչներն ու դրանց ձևավորման գործոնների ազդեցությունը,
5. պարզաբանելու հասարակության տարածքային կազմակերպման սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները տարբեր տիպի երկրներում,
6. իրականացնելու ՀՀ օրինակով տնտեսության և տարաբնակեցման տարածքային կառուցվածքի վերլուծություն, հիմնախնդիրների բացահայտում և զարգացման հեռանկարների մատնանշում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ ՀՀ հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների տարածքային կազմակերպման կատարելագործման հիմնական ուղիների և հիմնախնդիրների շուրջ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել հասարակության տարածքային կազմակերպման էությունը և հիմնական կողմերը,
· հասարակության տարածքային կազմակերպման հիմնական տեսություններն ու հայեցակարգերը,
· հասարակական- տարածական համակարգերը, դրանց ձևավորումը և կառուցվածքը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն,
3. ուսանողները ծանոթանում են ՀՀ կառավարության համապատասխան
գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Алаев Э.Б. Социально-экономическая география. Понятийно-терминологический словарь. М. 1983г., 350с.,
  • Голубчик М.М. и др. Экономическая и социальная география, М. 2003г.,
  • Скопин А.Ю. Введение в экономическую географию. М 2001г.,
  • Шарыгин М. Экономическая и социальная география. Основы науки. М. 2003г.,
  • Хорев Б.С. Территориальная организация общества. М. 1981г.:
7. Основная часть курса
Հասարակության տարածքային կազմակերպման էությունը, հիմնական կողմերն ու օրինաչափությունները: Հասարակական-տարածական համակարգերը, դրանց ձևավորումն ու կառուցվածքը: Հասարակական կյանքի քաղաքական ոլորտի տարածքային կազմակերպման հիմնահարցերը: Հասարակական կյանքի տնտեսական ոլորտի տարածքային կազմակերպման հիմնահարցերը: Հասարակական կյանքի սոցիալական և հոգևոր-մշակութային ոլորտների տարածքային կազմակերպման հիմնահարցերը: Տարաբնակեցման համակարգեր: ՀՀ հասարակական կյանքի տարածքային կազմակերպման առանձնահատկությունները, հիմնախնդիրները, կատարելագործման ուղիները:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործն.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· տարածաշրջանային քաղաքականության (ՏՔ) նպատակները, հիմնական խնդիրները տեսակներն ու ուղղությունները
· տարածաշրջանային զարգացման ռազմավարության հիմնավորումը,
· տարածաշրջանային քաղաքականության համաշխարհային և ՀՀ փորձը,
· գիտելիքներ հաղորդել ժամանակակից քաղաքակրթական փուլում ծավալվող համաշխարհային գործընթացների, երկխոսությունների և բախումների վերաբերյալ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու տարածաշրջանային քաղաքականության հիմնական հասկացություններն ու գիտական մոտեցումները,
2. բացատրելու տարածաշրջանային զարգացման հիմնական տեսությունները,
3. բացատրելու ռեգիոնալ հետազոտությունների մեթոդները,
4. նկարագրելու պետության գլխավոր քաղաքակրթական բնութագրիչները,
գործընթացները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. վերլուծելու տարածաշրջանային քաղաքականության իրականացման մեխանիզմները և մեթոդները,
6. պարզաբանելու պետականագիտությունում քաղաքակրթական մոտեցումները և հիմնական կատեգորիաները,
7. պարզաբանելու տարածքային պլանավորման, քաղաքների հատակագծման և համալիրային զարգացման ծրագրերը;
8. իրականացնելու ՀՀ առանձին տարածաշրջանների դիագնոստիկան, պարզելու դրանց ուժեղ և թույլ կողմերի, զարգացման հեռանկարները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
9. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ ՀՀ բնակչության և տնտեսության տարածքային կազմակերպման և զարգացման հիմնախնդիրների շուրջ:
3. Описание
· տարածաշրջանային քաղաքականության (ՏՔ) նպատակները, հիմնական խնդիրները տեսակներն ու ուղղությունները
· տարածաշրջանային զարգացման ռազմավարության հիմնավորումը,
· տարածաշրջանային քաղաքականության համաշխարհային և ՀՀ փորձը,
· գիտելիքներ հաղորդել ժամանակակից քաղաքակրթական փուլում ծավալվող համաշխարհային գործընթացների, երկխոսությունների և բախումների վերաբերյալ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ,
2. կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
3. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն,
4. ուսանողները ծանոթանում են ՀՀ կառավարության համապատասխան
գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Մուրադյան Յու., «Քաղաքակրթությունների աշխարհագրություն», 2011թ.
  • Սուվարյան Ս. Չոբանյան Ս. Տնտեսության տարածքային կառավարում, մեթոդաբանությունը և հիմնախնդիրները:Ե.2007թ., 3I2 էջ,
  • Бабурин В.А. Мазуров Ю.Л. Географические основы управления М. 2000г., 286 с.,
  • Гладкий Ю Н Чистобаев А.И. Основы региональной политики.С-П,1998,659с.,
  • Грицак Ю,, «Цивилизации и страны на карте мира», 1999г.,
  • Ларина Н.И. Касельникова А.А, Региональная политика в странах рыночной экономики. М. 1998г.,172с.
  • Максаковский В.П., Историческая география мира, Ленанд, 2016г.,
  • Моисеева Л. А., История цивилизаций, Ростов-на-Дону, 2000г.,
  • Тойнби А, Цивилизация перед судом истории, М. 2003г
  • 0. Хантингтон С., Столкновение цивилизации, М. 2003г.:
7. Основная часть курса
13. Դասընթացը բաղկացած է հետևյալ հիմնական բաժիններից. Տարածաշրջանային քաղաքականության էությունը, նպատակները, խնդիրները և տեսակները: Հասարակական աշխարհագրությունը և տարածաշրջանային քաղաքա­կանու­թյունը: Տարածաշրջանային քաղաքականության գիտական մոտեցումները: Տարածաշրջանային զարգացման հիմնական գաղափարներն ու տեսություններ: Տարածաշրջանային քաղաքականության հիմնական ուղղությունների և իրականացման ձևերի համաշխարհային փորձի վերլուծությունը: ՀՀ տարածքային կառավարման ևտեղական ինքնակառավարման համակարգը, տարածաշրջանային քաղաքականության հիմնական ուղղությունները: Տարածաշրջանային զարգացման ռազմավարության հիմնավորումը: Տարածաշրջանի զարգացման այեցակարգը: «Մշակույթ» և «քաղաքակրթություն» հասկացությունների, դրանց բաղադրիչների և ենթահամակարգերի ընդհանուր և տարբերիչ գծերը: Քաղաքակրթությունների ծագման և առաջացման աշխարհագրական նախադրյալները: Քաղաքակրթու-թյունների ծագման օջախները: Ն. Քաղաքակրթությունների զարգացման փուլերը. առաջացման, աճի և մայրամուտի օրինաչափությունները: Քաղաքակրթությունների տիպաբանությունը: Լոկալ, ռեգիոնալ և գլոբալ քաղաքակրթություններ: «Մշակույթ» և «քաղաքակրթություն» հասկացությունների, դրանց բաղադրիչների և ենթահա­մակարգերի ընդհանուր և տարբերիչ գծերը: Անհետացած քաղաքակրթություններ: Քաղաքակրթությունների տիպաբանությունը: Գոյություն ունեցող քաղաքակրթություններ: Չինական քաղաքակրթություն: Անհետացած և գոյություն ունեցող քաղաքակրթություններ: Հնդկական քաղաքակրթություն: Քաղաքակրթու­թյունների և մշակույթների փոխհարաբերությունները: Քաղաքակրթությունների և մշակույթների փոխհարաբերությունները (Երկխոսություն կամ բախում): Ժամանակակից աշխարհի քաղաքակրթական-աշխարհագրական պատկերը: Հայկական քաղաքակրթություն:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/ շաբաթ
2.5 ժամ դաս., 1.5ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ներկայացնել հասարակական -աշխարհագրական հետազոտությունների հիմնական սկզբունքներին, մոտեցումներին և մեթոդներին,
· հասարակական աշխարհագրության հետազոտության տեսակներին և կազմակերպման փուլերին,
· սոցիալ-տնտեսական տարբեր օբյեկտների աշխարհագրական հետազոտությունների մեթոդիկային:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու հասարակական աշխարհագրության օբյեկտների վերլուծության հիմնական մոտեցումներն ու մեթոդները,
2. բացատրելու հետազոտության մեթոդների աշխարհագրական բնույթն ու կիրառման բնագավառները,
3. բացատրելու հասարակական աշխարհագրական հետազոտությունների փուլերն ու տեսակները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու հասարակական աշխարհագրական հետազոտության փուլերը, դրանցում օգտագործվող մեթոդները,
5. պարզաբանելու հասարակական աշխարհագրության տարբեր օբյեկտների հե­տա­զոտությունների հիմնական ուղղություններն ու հիմնական ցուցանիշները,
6. իրականացնելու հասարակական տարբեր օբյեկտների դաշտային աշխարհագ­­րական հետազոտություններ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կատարելու հետազոտական աշխատանքներ հասարակական-աշխարհագ­րական տարբեր օբյեկտների և երևույթների վերաբերյալ:
3. Описание
· ուսանողներին ներկայացնել հասարակական -աշխարհագրական հետազոտությունների հիմնական սկզբունքներին, մոտեցումներին և մեթոդներին,
· հասարակական աշխարհագրության հետազոտության տեսակներին և կազմակերպման փուլերին,
· սոցիալ-տնտեսական տարբեր օբյեկտների աշխարհագրական հետազոտությունների մեթոդիկային:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. անցկացվում են դասախոսություններ և դրանց քննարկումներ, կազմակերպվում են սեմինար պարապմունքներ,
2. ուսանողներին հանձնարարվում է ինքնուրույն աշխատանքի համար համապատասխան գրականություն,
3. ուսանողները ծանոթանում են ՀՀ կառավարության համապատասխան
գործընթացներին և կազմակերպում են քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Մանասյան Մ. Հասարակական աշխարհագրական հետազոտությունների մեթոդները:Եր, 2008թ., 260էջ:
  • Алаев Э.Б. Социально-экономическая география. Понятийно-терминологический словарь. М. 1983г., 350с.,
  • Голубчик М.М. и др. Экономическая и социальная география, М. 2003г.,
  • Дзенис З.Е. Методология и методика социально-экономических и сследований. Рига,1980г.,
  • Скопин А.Ю. Введение в экономическую географию. М 2001г.,
  • Тойн П.НьюбиП.Методы географических исследований М.1977г.:
7. Основная часть курса
Հասարակական աշխարհագրության հետազոտության տեսակները և հիմնական խնդիրները: Հասարակական աշխարհագրության հետազոտությունների հիմնական սկզբունքներն ու մոտեցումները: Հասարակական աշխարհագրության հետա­զոտության մեթոդները: Հասարակական-աշխարհագրական հետազոտությունների փուլերը: Հասարակական տարածական համակարգերի հետազոտության հիմնահարցերը: Բնակչության և բնակավայրերի աշխարհագրական հետազոտության հիմնական խնդիրները և մեթոդները: Տնտեսության առանձին ճյուղերի աշխարհագրական հետազոտության հիմնական խնդիրները և մեթոդները:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ լաբ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ ձևավորել հիդրոլոգիական դիտակետերում դիտարկումների կատարման և արդյունքների մշակման կարողություն, հիդրոլոգիական չափիչ սարքավորումներով և գործիքներով աշխատելու ունակություն,
· դաշտային աշխատանքների հիման վրա գետային հոսքի տարրերը և հոսքը հաշվարկելու,
· գետի լայնակի և երկայնակի կտրվածքների, ջրի շարժման արագության էպյուրների կառուցման ունակություն:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալու հիդրոմետրիայի հիմնական հասկացությունները և հիմնարար սկզբունքները,
2. իմանալու հիդրոլոգիական դիտարկումների կազմակերպումը, աշխատանքների կատարման եղանակները և ընթացքը,
3. իմանալու ջրային օբյեկտների ռեժիմի տարրերի քանակի որոշման մեթոդները և գործիքները,
4. իմանալու գետային հոսքի բնութագրիչների որոշման մեթոդները և գործիքները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. կատարելու հիդրոլոգիական դիտակետերում համապատասխան ջրաչափական աշխատանքներ,
6. գրանցելու դիտարկումների արդյունքները հիդրոլոգիական դիտարկումների գրանցման գրքույկներում,
7. մշակելու և վերլուծելու հիդրոլոգիական դիտարկումների արդյունքները,
8. որոշելու դիտարկումների հիման վրա ջրի ելքի տարրերը և ելքը, կոշտ հոսքը,
9. կառուցելու ջրի ելքի և մակարդակի միարժեք կապը,
10. կատարելու ելքի կորի արտարկում,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
11. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողների մոտ ձևավորել հիդրոլոգիական դիտակետերում դիտարկումների կատարման և արդյունքների մշակման կարողություն, հիդրոլոգիական չափիչ սարքավորումներով և գործիքներով աշխատելու ունակություն,
· դաշտային աշխատանքների հիման վրա գետային հոսքի տարրերը և հոսքը հաշվարկելու,
· գետի լայնակի և երկայնակի կտրվածքների, ջրի շարժման արագության էպյուրների կառուցման ունակություն:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Гриневский С. О. “Гидрогеодинамическое моделирование взаимодействия подземных и поверхостных вод”, Монография, М., ИНФРА-М, 2012г., 152 с.,
  • Кожевникова, Н. Г., Тогунова Н. П., Ещин А. В., Шевкун Н. А. “Практикум по гидравлике”, учебное пособие, М.: НИЦ ИНФРА-М, 2014г., 248 с.,
  • Парахневич В. Т. “Гидравлика, гидрология, гидрометрия водотоков”, учебное пособие для вузов, М., ИНФРА-М, 2015г., 368 с.,
  • Посыпанов С. В. “Гидрометрия”, Методические указания к проведению учебной практики, Архангельск, РИО С(А)ФУ, 2010г., 40 с.,
  • Шарифуллин А. Н. “Методы расчёта стока растворённых веществ”, учебный практикум, изд-во Казан. ун-та, 2009г., 28 с.:
7. Основная часть курса
Առարկայի նշանակությունը, խնդիրները, հիդրոլոգիական դիտարկումների ցանցը և կառուցվածքը: Ջրի մակարդակի դիտարկումներ: Ջրի խորության և արագության չափումներ: Ջրաչափական պտուտան: Ջրի ելքի որոշում: Ջրի ելքի և մակարդակի կապի կորերի կառուցման մեթոդները: Գետային կոշտ հոսքի դիտարկումներ: Ջրի ջերմաստիճանի, գույնի և թափանցիկության որոշում: Գետային հոսքի կարգավորում:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտելիքներ միկրոկլիմայի և այն ձևավորող բնական ու անթրոպոգեն հիմնական գործոնների, · ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտելիքներ միկրոկլիմայի և այն ձևավորող բնական ու անթրոպոգեն հիմնական գործոնների, օդերևութաբանական տարրերի գյուղատնտեսական նշանակության, վտանգավոր ագրոօդերևութաբանական երևույթների և դրանց դեմ պայքարի եղանակների, ագրոօդերևութաբանական դիտարկումների ու կանխատեսումների վերաբերյալ,
· ուսանողին ծանոթացնել մթնոլորտի շրջանառության առանձնահատկություններին, տեղանքի եղանակակլիմայական պայմանները ձևավորող մթնոլորտային երևույթների ֆիզիկական և աշխարհագրական կառուցվածքին, եղանակի կանխատեսման մեթոդներին և տեխնոլոգիաներին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալու ագրոօդերևութաբանության հիմնական հասկացությունները և հիմնարար սկզբունքները,
2. իմանալու ագրոօդերևութաբանության դիտարկումների կառուցվածքը և էությունը,
3. տիրապետելու ագրոօդերևութաբանական դիտարկումների մեթոդաբանությանը և չափման մեխանիզմներին,
4. լուսաբանելու ՀՀ ագրոկլիմայական ռեսուրսների բնութագիրը,
5. ներկայացնելու և բացահայտելու ագրոկլիմայական ռեսուրսների ճիշտ օգտագործման տարածաժամանակային առանձնահատկությունները,
6. բացատրելու եղանակը ձևավորող մթնոլորտային երևույթների օդերևութաբանական առանձնահատկությունները,
7. լուսաբանելու մթնոլորտային երևույթների կանխատեսման գիտական մեթոդները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
8. վերլուծելու և գնահատելու ՀՀ ագրոկլիմայական ռեսուրսների ներուժը,
9. կատարելու ագրոօդերևութաբանական կայաններում և դիտակետերում համապատասխան աշխատանքներ,
10. մշակելու ագրոօդերևութաբանության դիտարկումների արդյունքները,
11. համակարգելու և վերլուծելու եղանակին առնչող ամբողջ տեղեկատվությունը,
12. լուծելու եղանակի կանխատեսմանը վերաբերող բազմաբնույթ խնդիրներ, կատարելու կանխատեսումներ,
13. մշակելու և կատարելու հատկապես վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների կանխատեսման ուղղվածություն ունեցող ծրագրեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
14. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտելիքներ միկրոկլիմայի և այն ձևավորող բնական ու անթրոպոգեն հիմնական գործոնների, · ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտելիքներ միկրոկլիմայի և այն ձևավորող բնական ու անթրոպոգեն հիմնական գործոնների, օդերևութաբանական տարրերի գյուղատնտեսական նշանակության, վտանգավոր ագրոօդերևութաբանական երևույթների և դրանց դեմ պայքարի եղանակների, ագրոօդերևութաբանական դիտարկումների ու կանխատեսումների վերաբերյալ,
· ուսանողին ծանոթացնել մթնոլորտի շրջանառության առանձնահատկություններին, տեղանքի եղանակակլիմայական պայմանները ձևավորող մթնոլորտային երևույթների ֆիզիկական և աշխարհագրական կառուցվածքին, եղանակի կանխատեսման մեթոդներին և տեխնոլոգիաներին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ռեֆերատների զեկուցում և կարևոր հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտական բանավեճի կազմակերպում,
4. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • «Հայաստանի ագրոկլիմայական ռեսուրսները», ՀՀ Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն, Հայաստանի հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի պետական ծառայություն, Երևան 20112թ., էջ 155:
  • Սուրենյան Գ. Հ. «ՀՀ եղանակակլիմայական պայմանները ձևավորող բարիկական դաշտերի սինօպտիկական վերլուծությունը», Երևան, 2010թ.,
  • Воробьев В. И. “Синоптическая метеорология”, Ленинград гидрометеоиздат, 2000 г.,
  • Юдин М. И. "Новые методы и проблемы краткосрочного прогноза погоды", 2000 г.:
  • Грингоф И. Г., Клещенко А. Д. “Основы сельскохозяйственной метеорологии” Том I. Потребность сельскохозяйственных культур в агрометеорологических условиях и опасные для сельскохозяйственного производства погодные условия. Учебное пособие, Обнинск, ФГБУ "вниигми-мцд", М.2011г., 808 c.,
  • Журина Л. Л. “Агрометеорология”, учебник,М.2012г., 368 с.:
7. Основная часть курса
Ագրոկլիմայագիտության առարկան, խնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդները: Ագրոկլիմայական գործոնները: Ֆենոլոգիայի հիմունքները: Միկրոկլիման և ֆիտոկլիման գյուղ. արտադրության մեջ: Ագրոկլիմայական ռեսուրսների գնահատումը և շրջանացումը: Սինոպիկական վերլուծության միջոցները և եղանակի կանխատեսումը: Եղանակի քարտեզների կազմման սկզբունքները: Բարիկական և տոպոգրաֆիական իենտրոպիկական քարտեզներ: Եղանակի կանխատեսման մեթոդների էությունը և դրանց իրականացման ուղիները: Եղանակի կարճաժամկետ կանխատեսման մեթոդները: Օդերևութաբանակն ինֆորմացիա: Առաջնային օդերևութաբանական ինֆորմացիայի պահանջները: Օդերևութաբանական ինֆորմացիայի ստացման համակարգերը։ Սինօպտիկական և Աէրոլոգիական երկրամերձ դիտակետերի ցանցը: Ստացիոնար և ռադիոլոկացիոն կայաններ: Օդերևութաբանական և տիեզերական համակարգեր և եղանակի ավիացիոն հետազոտություն: Աշխարհագրական գոտիներ և բնական զոնաներ: Եղանակի միջազգային ծառայություն: Եղանկի քարտեզների վերլուծությունը: Իզոբարերի իզոտենդենցների անցկացումը երկրամերձ քարտեզների վրա։ Ցիկլոնների և անտիցիկլոնների կենտրոնների բացահայտումը։ Ցիկլոնների տեսակները և զարգացման փուլերը։ Անտիցիկլոնների տեսակները և զարգացման փուլերը։ Մթնոլորտային ճակատներ։ ՀՀ տարածքի եղանակակլիմայական պայմանները ձևավորող սինօպտիկական պրոցեսները, ցիկլոնները և անտիցիկլոնները։
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ լաբ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել ջրաէկոլոգիայի գիտական հիմնական հասկացություններին և ուսումնասիրման մեթոդներին,
· տալ պատկերացում ջրաէկոլոգիական վիճակի վերաբերյալ, ծանոթացնել ջրաէկոլոգիական առկա հիմնախնդիրներին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալու ջրային էկոլոգիայի հիմնական հասկացությունները և հիմնարար սկզբունքները, բնակչության առանձնահատկությունները տարբեր տիպի ջրային ավազաններում,
2. իմանալու ջրային ավազանների հիմնական կենսատոպերի և հիդրոբիոնտների կենսաձևերի տարածական բաշխման օրինաչափությունները,
3. հասկանալու, թե ինչպես են ազդում էկոլոգիական գործոնները հիդրոբիոնտների և ջրոլորտում տեղի ունեցող էկոհամակարգային պրոցեսների վրա,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. համակարգելու իր գիտելիքները ջրային ավազանների բնակչության և ջրային օբյեկտների էկոլոգիական վիճակի մասին,
5. առաջարկելու և մշակելու միջոցառումներ ջրային էկոհամակարգերի ճիշտ կառավարման և պահպանման վերաբերյալ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել ջրաէկոլոգիայի գիտական հիմնական հասկացություններին և ուսումնասիրման մեթոդներին,
· տալ պատկերացում ջրաէկոլոգիական վիճակի վերաբերյալ, ծանոթացնել ջրաէկոլոգիական առկա հիմնախնդիրներին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Антоненко В. Н. “Общая геоэкология”, методические указания по выполнению лабораторных работ. КазНТУ, 2003г.,
  • Бахтеев М. К. “Геоэкология”, М., изд. ун-та Дубна, 2001г.,
  • Белоусова А. П., Гавич И. К. и др.” Экологическая гидрогеология”, учебник, М., ИКЦ “Академкнига”, 2007г.:
7. Основная часть курса
Ներածություն: Ջրային էկոլոգիայի հիմնական դրույթները և հասկացությունները: Ջրային ավազանների կենսատոպերը և հիդրոբիոնտների կենսաձևերը: Ջրի ֆիզիկաքիմիական հատկությունները. դերն ու նշանակությունը հիդրոբիոնտների կյանքում: Ջրային ավազանում տեղի ունեցող ֆիզիկաքիմիական երևույթները. դերն ու նշանակությունը հիդրոբիոնտների կյանքում: Կենսածին հարաբերությունները ջրային ավազաններում: Տարբեր տիպի ջրային ավազանների ջրային էկոլոգիան: Ջրային ավազանների աղտոտումը և կենսաբանական ինքնամաքրումը: Ջրային օբյեկտների պահպանման էկոլոգիական հիմունքները:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին սովորեցնել ինքնուրույն պատրաստվելու, դաշտային, համալիրային ֆիզիկաաշխարհագրական հետազոտություններին: Պարզաբանել համալիրային ֆիզիկաաշխարհագրական մեթոդների կապը բնական, բնամարդածին գեոհամակարգերի և ժամանակակից ֆիզիկաաշխարհագրական տեղեկատվական բազայի միջև,
· ծանոթացնել առարկայի տեսական և գործնական խնդիրների լուծման, եղանակներին, գիտական ուսումնասիրությունների մեթոդներին և մեթոդիկային:
· հետազոտման ժամանակակից մեթոդների հիման վրա ուսանո,ների մոտ ձևավորել էկոհամակարգերի ֆունկցիոնալ կազմակերպման և տարածական տարբերակման մասին տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ:
· սովորեցնել ժամանակակից էկոհամակարգերի բնութագրիչ գծերի ուսումնասիրման ուղիները, լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտությունների հիմնական ուղղությունները, լանդշաֆտաէկոլոգիական բնութագրիչների, տարածքի պրոֆիլավորման և քարտեզագրման հմտություններ և կարողություններ:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ժամանակակից էկոհամակարգերի դինամիկան, ֆունկցիոնալ կազմակերպվածությունը և կառուցվածքը, բացատրելու համալիր ֆիզիկաաշխարհագրական ուսումնասիրման մեթոդները
2. բացահայտելու ժամանակակից էկոհամակարգերի բնութագրիչ գծերի ուսումնասիրման և հետազոտման մեթոդները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու և համադրելու ֆիզիկական աշխարհագրության հետազոտությունների մեթոդները
4. համադրելու լոկալ, ռեգիոնալ և գլոբալ մակարդակներում լանդշաֆտաէկոլոգիական խնդիրները,
5. վերլուծելու և գնահատելու կենսաբանական համակեցությունների տրանսֆորմացիան,
6. կախված դրանց մեջ ընդգրկված լանդշաֆտների տիպից և անթրոպոգեն ազդեցության ինտենսիվությունից,
7. կատարելու դաշտային համալիր ֆիզիկաաշխարհագրական հետազոտություններ, կազմելու լանդշաֆտաէկոլոգիական քարտեզներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. տեղեկատվություն հայթայթելու, մշակելու և վերլուծելու կարողություն:
3. Описание
· ուսանողներին սովորեցնել ինքնուրույն պատրաստվելու, դաշտային, համալիրային ֆիզիկաաշխարհագրական հետազոտություններին: Պարզաբանել համալիրային ֆիզիկաաշխարհագրական մեթոդների կապը բնական, բնամարդածին գեոհամակարգերի և ժամանակակից ֆիզիկաաշխարհագրական տեղեկատվական բազայի միջև,
· ծանոթացնել առարկայի տեսական և գործնական խնդիրների լուծման, եղանակներին, գիտական ուսումնասիրությունների մեթոդներին և մեթոդիկային:
· հետազոտման ժամանակակից մեթոդների հիման վրա ուսանո,ների մոտ ձևավորել էկոհամակարգերի ֆունկցիոնալ կազմակերպման և տարածական տարբերակման մասին տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ:
· սովորեցնել ժամանակակից էկոհամակարգերի բնութագրիչ գծերի ուսումնասիրման ուղիները, լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտությունների հիմնական ուղղությունները, լանդշաֆտաէկոլոգիական բնութագրիչների, տարածքի պրոֆիլավորման և քարտեզագրման հմտություններ և կարողություններ:
4. Стили и методы преподавания и обучения
· լսարանային ուսուցման ձև,
· ինտերակտիվ (նորարական) ուսուցման մեթոդ,
· գործնական և լաբորատոր պարապմունք,
· իրական իրավիճակների նկարագրության մեթոդ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Գաբրիելյան Հ.Կ., «Երկրագնդի լանդշաֆտային թաղանթը» 183 էջ, Երևան 2000թ.,
  • Լանդշաֆտագիտության և էկոլոգիայի հարցեր, 176 էջ, Երևան 2013թ.,
  • Беручашвили Н. Л., Жучкова В. К. “Методы комплексных физико-географических исследований”, М. Изд-во Московского ун-та, 1997г.,
  • Виноградов Б.В. "Основы ландшафтной экологии" 418 с., М.1998г.,
  • Гунин П.Д., Востокова Е.А. "Ландшафтная экология" 232 с.,М., 2000г.:
  • Дьяконов К .Н., Касимов Н. С., Тикунов B. C. “Современные методы географических исследований” , М. просвещение, 1996г.,
  • Жучкова В. К. “Организация и методы комплексных физико-географических исследований”, М. Изд-во Московского ун-та, 1977г.:
7. Основная часть курса
Լանդշաֆտային էկոլոգիա ուղղության առաջացումը, տեղը գիտությաունների համակարգում: Լադշաֆտային էկոլոգիա. Պրոբլեմները և օրինաչափությունները: Ժամանակակից էկոհամակարգերի բնորոշ գծերը: Ժամանակակից էկոհամակարգերի դինամիկան: Լանդշաֆտաէկոլոգիական ուսումնասիրություններ: Լանդշաֆտա­էկոլո­գիական ուսումնասիրությունների մեթոդիկան: Լանդշաֆտաէկոլոգիական քարտեզագրում: Լանդշաֆտային էկոլոգիայի կիրառական ասպեկտները: Համալիր ֆիզիկաաշխարհագրական ուսումնասիրման մեթոդները, նրանց առանձնահատկությունները: Համալիր ֆիզաշխարհագրական ուսումնասիրման նախապատրաստական փուլի խնդիրները, նպատակը, հետագա աշխատանքների համար քարտեզագրական հիմքի, գրական և ֆոնդային նյութի նախապատրաստում: Դաշտային փուլի նշանակությունը, կատարվող աշխատանքների բովանդակությունը, ծավալը և ճիշտ կազմակերպման կարևորությունը: Հետաշխատանքային/կամերալ/ թուլի խնդիրները, նյութերի վիճակագրական, քարտեզագրական և անալիտիկ վերլուծության ամփոփում:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել հողերի մելիորացիայի դերին և նշանակությանը գյուղատնտեսության զարգացման գործում, որպես գյուղատնտեսության ինտեսիֆիկացման կարևոր միջոց:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու մելիորատիվ աշխատանքների դերը և ազդեցությունը բերքատվության բարձրացման գործում,
2. բացատրելու գյուղատնտեսության օգտագործումից դուրս եկած հողերի պատճառները և դրանց յուրացման ուղիրները,
3. դասակարգելու ՀՀ տարծքում մելիորատիվ աշխատանքների ձևերը տարբեր հողհանդակներում,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու և գնահատելու ՀՀ-ում հողերի մելիորացիայի զարգացման արդի խնդիրները և հեռանկարները,
5. կատարելու մելիորատիվ աշխատանքներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել հողերի մելիորացիայի դերին և նշանակությանը գյուղատնտեսության զարգացման գործում, որպես գյուղատնտեսության ինտեսիֆիկացման կարևոր միջոց:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. գործնական պարապմունք,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Հայրապետյան Է.Մ., «Հողագիտություն՚» Երևան 2000թ.,
  • Дъяконов К.Н., Аношко В.С. “Мелиоративная география”. Изд. МГУ, 1995г.,
  • Федотов Ю.Д., “Мелиоративная география” М.1989г.:
7. Основная часть курса
Դասընթացի ուսումնասիրման առարկան, խնդիրները և զարգացման ուղիները արդի ժամանակաշրջանում: Ջրային մելիորացիա, դրա նշանակությունը, ժամանակակից վիճակը և դրա խնդիրները: Ձյան մելիորացիա, դրա նշանակությունը և էֆեկտիվությունը: Ֆիտոմելիորացիա, դրա էֆեկտիվությունը և դրա ազդեցությունը աrանձին տարածքների բնական պայմանների վրա: Հողային մելիորացիա, դրա ֆիզիկաաշխարհագրական պայմանները: Հակաէռոզիոն միջոցառումների կիրառման շրջանացման տիպերը: Կլիմայական մելիորացաի, դրա կիրառման ուղիները և եղանակները: Մարդու ակիվ ազդեցության մեթոդները միկրոկլիմայի և եղանակի վրա: Մելիորատիվ աշխարհագրությունը ՀՀ-ում, դրա վիճակը: ՀՀ-ում հողերի մելիորացիայի զարգացման հեռանկարները ըստ մարզերի:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
2.5 ժամ դաս., 1.5 ժամ գործ.
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ տարածքի բնօգտագործման և բնապահպանության արդի հիմնախնդիրներին, մարդ-բնություն փոխհարաբերությունների կառավարմանը,
· ուսանողների մեջ ձևավորել սեր դեպի հայրենի բնությունը և դրա պահպանումը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ՀՀ էկոլոգիական իրավիճակը, բնօգտագործման և բնապահպանության հիմնախնդիրների էությունը,
2. բացատրելու ՀՀ օդային, ջրային ավազանների էկոլոգիական բնութագիրը, կենսաբազմազանության և ընդերքի ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները,
3. ներկայացնելու Սևանա լճի հիմնախնդիրը,
4. լուսաբանելու ՀՀ բնապահպանական օրենսդրական դաշտը, միջազգային բնապահպանական համագործակցությունը և էկոլոգիական կրթությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. վերլուծելու և գնահատելու ՀՀ օդային, ջրային ավազանների էկոլոգիական վիճակը, կենսաբազմազանության և ընդերքի ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները,
6. գնահատելու բնական միջավայրը խաթարող մարդածին գործոնների ազդեցությունը և մշակելու մեղմման ու հարմարվողականության ուղիներ,
7. մեկնաբանելու և գնահատելու ՀՀ բնապահպանական օրենսդրական խնդիրները, և էկոլոգիական կրթության վիճակ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8.վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման ուղիները:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ տարածքի բնօգտագործման և բնապահպանության արդի հիմնախնդիրներին, մարդ-բնություն փոխհարաբերությունների կառավարմանը,
· ուսանողների մեջ ձևավորել սեր դեպի հայրենի բնությունը և դրա պահպանումը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ),
2. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Բնապահպանական խնդիրների ռազմավարական պլանավորման հայեցակարգ, ՀՀ կառավարության 2014թ. փետրվարի 6-ի նիստի N 5,
  • Գևորրգյան Ս.. և ուրիշ. «Էկոլոգիական անվտանգության հիմնախնդիրները ՀՀ- ում» Եր. Տնտեսագետ, 2014 թ.,
  • Գևորգյան Ս., Պետրոսյան Ռ., Գևորգյան Ա., Կարապետյան Ա. «Շրջակա միջավայրի պահպանության և էկոլոգիական փորձաքննության հիմունքներ» Երևան, 2011թ.,
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ.
  • Հայաստանի Հանրապետության Օրենքը բնակչության էկոլոգիական կրթության և դաստիարակության մասին, 20.11.2001թ.,
  • Հայաստանի Հանրապետության Բնապահպանության նախարարության կայքը :
7. Основная часть курса
ՀՀ էկոլոգիական վիճակի ընդհանուր բնութագիրը: Արդյունավետ բնօգտագործման բնապահպանության հիմնախնդրի էությունը: ՀՀ տարածքի բնապահպանական վիճակը ձևավորող բնական և մարդածին գործոնները: Բնապահպանության և կայուն ռեսուրսաօգտագործման տնտեսական լծակները: ՀՀ օդային, ջրային ավազանների էկոլոգիական բնութագիրը, հիմնական ախտոտիչները, պահպանության հիմնախնդիրները: ՀՀ տարածքի կենսաբազմազանության և ընդերքի ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները: Սևանա լճի հիմնախնդիրը: ՀՀ բնապահպանական օրենսդրական դաշտը, միջազգային բնապահպանական համագործակցությունը և էկոլոգիական կրթությունը:

Другие образовательные модули

Адрес: Республика Армения, г. Ереван, 0025, Алека Манукяна, 1 (+37460) 710000 info@ysu.am