Гидрометеорология

Магистерская программа

Учебный план

Тип:
Магистр
Профессия:
054201.03.7 - Աշխարհագրություն
Специализация:
054201.03.7 - Ջրաօդերևութաբանություն
Присвоенная квалификация:
Աշխարհագրության մագիստրոս
Учебный год программы:
2024/2025
Форма обучения:
Полная занятость
Язык обучения:
Հայերեն

Общеобразовательный модуль

Код кафедры Название обязательного курса Кредиты
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1602/Մ03
1. Цель курса
· անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
· մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները , 2. ներկայացնլ մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3.կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
4. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից
3. Описание
· անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
· մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
2. անհատական և խմբային աշխատանք
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
4. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Mkhitaryan Ye. “Basic English for University Student” Yerevan 2008
  • Walker R. and Harding K., Tourism1. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2006
  • Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007
7. Основная часть курса
Անգլերենի քերականական կառույցները, ընդհանուր բառապաշարի զարգացում, մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը, մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում:
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ
գործ. 2
Обязательный
1604/Մ04
1. Цель курса
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալ արտասանական նորմերը և հնչաբանական յուրահատկությունները,
2. պատկերացում կազմել ուսուցման տվյալ փուլում նախատեսված բառապաշարի մասին,
3. ունենալ անհրաժեշտ գիտելիքներ գերմաներենի ելակետային քերականական կառույցների մասին:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. ճիշտ արտաբերել գերմաներենի առանձին հնչյունները և դրանց արտասանական տարբերակները,
5. հասկանալ և խոսքում գործադրել այս փուլի համար անհրաժեշտ բառապաշարը,
6. ձեռք բերած քերականական գիտելիքների հիման վրա կառուցել նախադասություններ և կիրառել դրանք խոսքում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ընկալել և մեկնաբանել գերմաներենի արտասանական յուրահատկությունները,
8. կազմել գերմաներենին բնորոշ բառային կաղապարներ,

3. Описание
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք,
2. ինքնուրույն աշխատանք,
3. խմբային աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Kessler H., Levin V., Deutsch für Ausländer, Teil 1, Berlin, 1982.
  • Griesbach H., Schulz D., Deutsche Sprachlehre für Ausländer, Ismaning, 2004.
  • Gabrieljan J. u. A., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017.
  • G. Helbig, J. Buscha, Deutsche Grammatik für Ausländer, Leipzig, 2001.
7. Основная часть курса
1. Գերմաներենի արտասանական նորմերը: Արտասանություն և գրություն: Հնչյունաբանական տառադարձություն: Գերմաներենի ձայնավորական և բաղաձայնական համակարգերը:
2. Քերականական կարգեր, դրանց արտահայտման միջոցները գերմաներենում: Գոյականի, ածականի և բայի ձևաբանական ու քերականական նշանակությունները: Գոյականի հոլովման տիպերը: Հոլովների նշանակությունը և գործածությունը: Ածականի համեմատության աստիճանները: Համեմատության աստիճանների կարգ: Բայի ձևաբանական տիպերը: Լիիմաստ և սպասարկու բայեր: Նախդիրների գործառույթը նախադասության մեջ:
3. Պարզ նախադասություն, դրա շարադասությունը: Ուղիղ և շրջուն շարադասություն, դրանց առանձնահատկությունները:
4. Թեմատիկ բառապաշարն ընդգրկում է հետևյալ թեմաները՝ «Ընտանիք», «Իմ մասնագիտությունը», «Համալսարան», «Իմ հանգստյան օրը», «Ճանապարհորդություն», «Գերմանիա»:
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1704/Մ05
1. Цель курса
· զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները
· ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին
· ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին
· ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը
· ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը
· զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները
· ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել բառապաշարի հստակ իմացություն
2. կարդալ և վերարտադրել գրական և մասնագիտական տեքստը
3. մեկնաբանել մասնագիտական տերմինները
4. տիրապետել պահանջվող քերականական կանոններին
5. գտնել տեքստի գլխավոր իմաստը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. կազմել երկխոսություններ առաջարկված թեմայով
7. կրճատել/ընդլայնել տեքստը
8. պատասխանել հարցերին
9. կազմել բառակապակցություններ, օգտագործելով համապատասխան շարահյուսական կառուցվածքները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
10. տվյալ թեմայով տեղեկատվության որոնում
11. տեղեկատվական աղբյուրների ընդլայնւմ
12. թեմայի շուրջ մտքերի փոխանակում

3. Описание
· զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները
· ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին
· ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին
· ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը
· ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը
· զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները
· ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունքներ
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում
5. հարց և պատասխան
6. ստուգողական աշխատանք
7. ուսուցողական ֆիլմի դիտում
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005.
  • Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015.
  • Лексический минимум для студентов-иностранцев естественных и технических специальностей (Балыгина Т.М., Василишина Т.И., Леонова Э.Н., Пугачев И.А.). М.: РУДН, 2010.
7. Основная часть курса
Քերականության հիմնական հարցերը: Խոսքի մշակույթի հիմնախնդիրները:
Գիտական ոճի ոճաբանական առանձնահատկությունները: Շարահյուսական կառուցվածքները: Գիտական ոճի ձևաբանական առանձնահատկությունները:
Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1704/Մ05
1. Цель курса
· զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները
· ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին
· ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին
· ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը
· ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը
· զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները
· ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել բառապաշարի հստակ իմացություն
2. կարդալ և վերարտադրել գրական և մասնագիտական տեքստը
3. մեկնաբանել մասնագիտական տերմինները
4. տիրապետել պահանջվող քերականական կանոններին
5. գտնել տեքստի գլխավոր իմաստը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. կազմել երկխոսություններ առաջարկված թեմայով
7. կրճատել/ընդլայնել տեքստը
8. պատասխանել հարցերին
9. կազմել բառակապակցություններ, օգտագործելով համապատասխան շարահյուսական կառուցվածքները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
10. տվյալ թեմայով տեղեկատվության որոնում
11. տեղեկատվական աղբյուրների ընդլայնւմ
12. թեմայի շուրջ մտքերի փոխանակում

3. Описание
· զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները
· ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին
· ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին
· ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը
· ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը
· զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները
· ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունքներ
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում
5. հարց և պատասխան
6. ստուգողական աշխատանք
7. ուսուցողական ֆիլմի դիտում
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005.
  • Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015.
  • Лексический минимум для студентов-иностранцев естественных и технических специальностей (Балыгина Т.М., Василишина Т.И., Леонова Э.Н., Пугачев И.А.). М.: РУДН, 2010.
7. Основная часть курса
Քերականության հիմնական հարցերը: Խոսքի մշակույթի հիմնախնդիրները:
Գիտական ոճի ոճաբանական առանձնահատկությունները: Շարահյուսական կառուցվածքները: Գիտական ոճի ձևաբանական առանձնահատկությունները:
Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1602/Մ07
1. Цель курса
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. տիրապետել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերին՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն,
5. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
6. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով

3. Описание
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
զարգացում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Sukiasyan S., Grigoryan H. - “English for Geo- students” 2012
  • Walker R. and Harding K .,Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007
  • Walker R. and Harding K .,Tourism 3. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2008
7. Основная часть курса
1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ
2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն
3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում
4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում
5. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1604/Մ08
1. Цель курса
· ուսանողների մոտ զարգացնել ուսուցման նախորդ փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականության բնագավառներում,
· ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտիվացնել այդ բառապաշարը և քերականական գիտելիքները` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստերի վերարտադրման նպատակով,
· ամբողջացնել բակալավրիատի ընդհանուր կրթական մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. պատկերացում կազմել գերմաներենի ձևաբանական և քերականական ընդարձակ կաղապարների մասին,
2. ընդլայնել կոնկրետ թեմատիկ բառապաշարը,
3. պատկերացում կազմել երկխոսությունների կառուցվածքի և տեքստերի վերարտադրության ու փոխադրման սկզբունքների մասին:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. ճիշտ կազմել գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները,
5. համապատասխան ձևով գործադրել ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը,
6. կազմել երկխոսություններ, գրել փոխադրություններ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծել գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույցային ձևերը,
8. գործնականում կիրառել թեմատիկ բառապաշարը,
9. մեկնաբանել գերմաներենում խոսքի ձևավորման յուրահատկությունները
3. Описание
· ուսանողների մոտ զարգացնել ուսուցման նախորդ փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականության բնագավառներում,
· ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտիվացնել այդ բառապաշարը և քերականական գիտելիքները` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստերի վերարտադրման նպատակով,
· ամբողջացնել բակալավրիատի ընդհանուր կրթական մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունք,
2. ինքնուրույն աշխատանք,
3. խմբային աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Kessler H., Levin V., Deutsch für Ausländer, Teil 2, Berlin, 1992.
  • Griesbach H., Schulz D., Deutsche Sprachlehre für Ausländer, Ismaning, 2004.
  • Gabrieljan J. u. A., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017.
  • Dreyer-Schmidt, Lehr-und Übungsbuch der deutschen Grammatik, Ismaning, 2002.
7. Основная часть курса
1. Գոյականի նշանակությունը և շարահյուսական գործառույթները: Հոգնակի թվի կազմության հիմնական տիպերը: Անհոգնական և անեզական գոյականներ: Գոյականների հոլովման համակարգը և գերմաներենի հոլովների կիրառական նշանակությունները:
2. Բայերի ձևաբանական և իմաստաքերականական դասակարգումը: Անցողական և անանցողական երկսեռ բայեր: Բայի քերականական կարգերը:
3. Սահմանական եղանակի ակտիվ և ներգործական սեռերի բոլոր ժամանակների կազմությունն ու գործառույթը: Ժամանակաձևերի բացարձակ և հարաբերական գործառույթը: Ստորոգյալի համաձայնեցումը ենթակայի հետ: Հրամայական եղանակի ձևերը և նրանց քերականական հոմանիշները: Երկանդամ, եռանդամ և միանդամ կրավորական կառույցները:
4. Թեմատիկ բառապաշարն ընդգրկում է «Գերմանիայի մեծ քաղաքները», «Ընկերական շրջապատում», «Տնտեսություն և քաղաքականություն», «Իմ զբաղմունքը», «Իմ ուսումը», «Հայաստանի պատմությունից», «Համագործակցություն» և այլն:
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/ շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1608/Մ09
1. Цель курса
· Զարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները
· Ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարորոշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական ցուցիչները,
2. տարբերակելու մասնագիտական տեքստերի համընդհանուր և տերմինային բառաշերտերը
3. բացատրելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները


բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. մենախոսելու և երկխոսել մասնագիտական թեմաների շուրջ
5. թարգմանելու (գրավոր և բանավոր) մասնագիտական տեքստեր
6. բանավիճելու մասնագիտական թեմաների շուրջ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. թարգմանելու հմտություններ
8. բառարաններից օգտվելու կարողություններ
3. Описание
· Զարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները
· Ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ
4. Стили и методы преподавания и обучения
· գործնական պարապմունք
· հանձնարարված գրականության ընթերցում, քննարկումներ, ինքնուրույն հետազոտություն, խմբային աշխատանք
· դասավանդման նորարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013.
  • Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009.
7. Основная часть курса
· Les professions - les métiers
· La technologie
· La communication
· L’argent- la banque
· Le caractère et la personnalité
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ. 2
Обязательный
1704/Մ10
1. Цель курса
զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները
● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն
● ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ

2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել մասնագիտական բառապաշարի հստակ իմացություն
2. ցուցաբերել միջազգային չափորոշիչներով սահմանված В1 մակարդակին համապատասխանող ռուսաց լեզվի իմացություն
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կազմել մասնագիտական թեմայով զեկույցներ
4. տիրապետել մասնագիտական լայնածավալ տեղեկատվությանը
5. կատարել միջազգային չափանիշների B1 մակարդակին համապատասխանող թեստային աշխատանք

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. օգտագործել ձեռք բերած հաղորդակցման և լեզվական հմտությունները
7. օգտագործել ձեռք բերած իմացությունները մասնագիտական ոլորտում

3. Описание
զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները
● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն
● ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ

4. Стили и методы преподавания и обучения
1. գործնական պարապմունքներ
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում/զեկույց/
5. բանավեճ
6. ստուգողական աշխատանք
7. թեստային աշխատանք
8. վիկտորինա
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005.
  • Андрюшина Н.П., Жорова А.П., Макова М.Н. Тренировочные тесты по русскому языку как иностранному. М., 2008-2010.
  • Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015.
  • Карапетян Н.Г., Королева Л.Б., Черненко Н.М.. Учебные задания по русскому языку. Обучение дискуссионному общению. Для студентов-иностранцев. М.: РУДН, 2010.
  • Кирейцева А.Н., Селиверстова Е.И., Химик В.В. Сборник тестовых заданий по русскому языку для иностранцев: Грамматика. Лексика. СПБ, 1998.
7. Основная часть курса
Շարահյուսական կառուցվածքներ: Սուբյեկտիվ գնահատման արտահայտման միջոցներ
Պարզ և բարդ նախադասություններ: Կապեր և կապական բառեր: Գիտական ոճի ժանրերը և դրանց շարադրման սկզբունքները: Մասնագիտական լեզվին բնորոշ ոճաբանական սկզբունքները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
1-ին աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ.-2
Обязательный
0903
1. Цель курса
· Ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և գործնական գիտելիքներ մասնագիտության մեջ կիրառվող տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վերաբերյալ:
· Փոխանցել հմտություններ մասնագիտական խնդիրների լուծման նպատակով տարբեր համակարգչային ծրագրերի օգտագործման տեսանկյունից:
· Ձևավորել աշխարհատեղեկատվական համակարգերի և այլ համակարգերի հետ ինտեգրացված կերպով աշխատելու կարողություններ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ընտրել համակարգչային տարբեր ծրագրեր մասնագիտական հետազոտություններում համապատասխան խնդիրները լուծելու նպատակով
2. Պարզաբանել աշխարհատեղեկատվական համակարգերի տեսական հիմքերը և դրանց կիրառության ոլորտները
3. Բացատրել աշխարհատեղեկատվական և ինտեգրվող համակարգերի սկզբունքային առանձնահատկությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Կիրառել աշխարհատեղեկատվական և ինտեգրված համակարգերը մասնագիտական հետազոտություններում
5. Հավաքել, պահպանել և մշակել մասնագիտության հետ առնչվող գրաֆիկական և թեմատիկ տվյալներ
6. Ներկայացնել հետազոտության արդյունքները քարտեզների, աղյուսակների և գրաֆիկների տեսքով

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. Արդյունավետ կերպով կազմակերպել սեփական հետազոտությանները խնայելով ժամանակը և նյութական միջոցները
8. Աշխատել հետազոտող խմբերում
9. Պատրաստել հաշվետվություններ և զեկուցումներ
10. Օժանդակել տարբեր մասնագիտացված խմբերում աշխարհատեղեկատվական և ինտեգրվող համակարգերի կիրառմանը
3. Описание
· Ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և գործնական գիտելիքներ մասնագիտության մեջ կիրառվող տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վերաբերյալ:
· Փոխանցել հմտություններ մասնագիտական խնդիրների լուծման նպատակով տարբեր համակարգչային ծրագրերի օգտագործման տեսանկյունից:
· Ձևավորել աշխարհատեղեկատվական համակարգերի և այլ համակարգերի հետ ինտեգրացված կերպով աշխատելու կարողություններ
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. Գործնական պարապունքներ
2. Դասավանդման ինտերակտիվ մեթոդ
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։
6. Список основной литературы
  • А.Д. Иванников, В.П. Кулагин, А.Н. Тихонов, В.Я. Цветков Геоинформатика. - М.:МАКС Пресс, 2001. - 349 с.
  • Капралов Е., Кошкарев А., Тикунов В., Лурье И., Семин В., Серапинас Б., Сидоренко В. , Симонов А. Геоинформатика. В 2 книгах. - Москва: Academia, 2010
  • Журкин И. Г., Шайтура С. В. Геоинформационные системы. - Москва: Кудиц-пресс, 2009. - 272 с
  • ArcGIS/Руководство пользователя- ESRI 2003-2004
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Աշխարհատեղեկատվական և ինտեգրվող համակարգերը ֆիզիկական աշխարհագրության ոլորտում: Թեմա 2` Տվյալների տիպերը և դրանց ստացման աղբյուրները: Թեմա 3` Տվյալների մուտքագրումը համակարգ: Թեմա 4` Վեկտորացման գործընթացը: Թեմա 5` Տարածական տվյալների վերդրման ֆունկցիաները: Թեմա 6` Վերլուծության արդյունքների տարածում
1-ին՝աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-1
Обязательный
0906
1. Цель курса
· ուսանողներին ծանոթացնել ֆիզիկաաշխարհագրական և լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտության պլանավորմանը և մեթոդներին,
· նրանց մոտ ձևավորել հմտություններ և իմացություններ հետազոտության պլանավորման և գիտական ճանաչողության մեթոդոլոգիայի բնագավառում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել գիտական ճանաչողության մեթոդաբանական հիմքը, գիտական հետազոտության էմպիրիկ և տեսական մեթոդները, ուղղություններն ու փուլերը,
2. ձևակերպել տեսական հետազոտության խնդիրները և մեթոդները, բացատրել փորձարարական հետազոտությունները աշխարհագրության մեջ,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծել և գնահատել ջրաօդերևութաբանության գիտաճանաչողական ու կառուցողա­կան հատ­կա­նիշները և մեթոդները,
4. կիրառել մաթեմատիկական մեթոդները ջրաբանական և օդերևութաբանական հետազոտություն­ներում,
5. գնահատել ջրաբանական և օդերևութաբանական հիմնարար, որոնո­ղա­կան և կիրառական հետազոտությունները,
6. համադրել և դասակարգել փորձարարական հետազոտությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
· ուսանողներին ծանոթացնել ֆիզիկաաշխարհագրական և լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտության պլանավորմանը և մեթոդներին,
· նրանց մոտ ձևավորել հմտություններ և իմացություններ հետազոտության պլանավորման և գիտական ճանաչողության մեթոդոլոգիայի բնագավառում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ)
2. գործնական առաջադրանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Վալեսյան Լ.Հ., Աշխարհագրական գիտությունների մեթոդական և տեսական հիմունքներ: Երևան, ԵՊՀհրատ.,2004:
  • Основы научных исследований / Б.И. Герасимов, В.В. Дробышева, Н.В. Злобина и др. - М.:
  • Форум, 2009. - 272 с. http://www.znanium.com/catalog.php?bookinfo=175340
  • Кукушкина В. В. Организация научно-исследовательской работы студентов (магистров): Учебное пособие / В.В. Кукушкина. - М.: ИНФРА-М, 2011. - 265 с. http://znanium.com/catalog.php?bookinfo=207592
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Գիտական ճանաչողության մեթոդաբանական հիմքը: Գիտական հետազոտության էմպիրիկ և տեսական մեթոդները, ուղղություններնու փուլերը: Թեմա 2` Ֆիզիկաաշխարհագրական և լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտությունների օ­բյեկ­տը և ա­ռար­կան, հետազոտության տարատեսակները` հիմնարար, որոնո­ղա­կան, կիրառական: Թեմա 3` Տեսական հետազոտություն, խնդիրները և մեթոդները ֆիզիկաաշխարհագրական և լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտություններում: Թեմա4` Մաթեմատիկական մեթոդների կիրառումը ֆիզիկաաշխարհագրական և լանդշաֆտաէկոլոգիական հետազոտություններում: Անալիտիկ մեթոդներ: Հավանականության-վիճակագրական մեթոդները: Անալոգի մեթոդը և մաթեմատիկական մոդելավորում: Թեմա5` Փորձարարական հետազոտությունները աշխարհագրության և լանդշաֆտագիտության մեջ, դրանց դասակարգում: Գիտափորձի տեսակները և խնդիրները:

Специализированный модуль

Код кафедры Название обязательного курса Кредиты
1-ին՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.2, գործ. 2
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել մոնիթորինգի էությանը, կառուցվածքին և գիտական հիմունքներին, ջրաօդերևութաբանական փորձաքննության բովանդակության և դրանց ուսումնասիրման մեթոդներին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու բնական միջավայրի անթրոպոգեն փոփոխությունների դասակարգման և գեոհամակարգերի վիճակի դիտման մեթոդիկայի գիտական հիմունքները,
2. նկարագրելու ջրաօդերևութաբանական փորձաքննության բովանդակությունը, ուսումնասիրման մեթոդները և ընթացակարգը:
3. լուսաբանելու ջրաօդերևութաբանական մոնիթորինգի բովանդակությունը, ուսումնասիրման մեթոդները և ընթացակարգը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնելու անթրոպոգեն ներգործության աղբյուրների և գործոնների, ջրոլորտի և մթնոլորտի վիճակի փոփոխությունների վերաբերյալ դաշտային դիտումներ,
5. գնահատելու մարդու ներգործությունը շրջակա միջավայրի վրա,
6. իրականացնելու ջրաօդերևութաբանական փորձաքննություն,
7. կազմելու մոնիթորինգային համակարգի սխեման
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. 1. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
9. իրականացնելու թիմային աշխատանք
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել մոնիթորինգի էությանը, կառուցվածքին և գիտական հիմունքներին, ջրաօդերևութաբանական փորձաքննության բովանդակության և դրանց ուսումնասիրման մեթոդներին
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. Էլեկտրոնային գրատախտակի միջոցով դասախոսություն և նյութերի ցուցադրում,
2. Սեմինարների անցկացում, համատեղ քնարկումներ,
3. Իրականացնում նախադեպերի վերլուծություն և բանավեճեր:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Հարությունյան Վ., Շրջակա միջավայրի մոնիթորինգ: Երևան 2010, 450 էջ:
  • Дончева А.В. Экологическое проектирование и экспертиза: практика : учеб. пособие для студ. вузов, обуч. по спец. 012500 "География", 013100 "Экология", 013400 "Природопользование", 013600 "Геоэкология"/ . - Москва: Аспект Пресс, 2010.
  • Шубин М. А. Экологическая экспертиза [Электронный ресурс]: учебное пособие, 2011. - 87 с.
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Մոնիթորինգի նպատակը, խնդիրները, կառուցվածքը և գիտական հիմունքները, Թեմա 2՝ ջրաօդերևութաբանական մոնիթորինգ, մեթոդները , Թեմա 3` Գեոհամակարգերի առանձին տիպերի և բաղադրիչների մոնիթորինգ, Թեմա 4՝ ջրաօդերևութաբանական և էկոլոգիական փորձագիտության նպատակը, խնդիրները, հիմնական դրույթները, Թեմա 5` Փորձագիտության մեթոդները և ընթացակարգը:
1-ին՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս. 2, գործ. 2
Обязательный
0906
1. Цель курса
· գիտական ճանաչողությանը,
· աշխարհագրական գիտությունների հա­մակարգի հիմնական տեսություններին և հետա­զոտության մեթոդներին,
· ուսանողների մոտ զարգացնել աշխարհագրական գիտությունների համակարգի փիլիսոփայական և մեթոդաբանական հիմնա­խմդիրներն առանձնացնելու կարողություններ և հմտություններ:

2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնելու գիտության մեթոդաբանության և տեսության հասկացությունները, գիտական ճանաչողության մակարդակները և ձևերը
2. Նկարագրելու աշխարհագրական և ջրաօդերևութաբանական գիտությունների համակարգի հիմնական տեսությունները, հետազոտության մեթոդները և դրանց կիրառությունները
3. Լուսաբանելու ջրաօդերևութաբանության հետազոտության օբյեկտի և առարկայի առանձնահատուկ վիճակը բնական, հասարակական և տեխնիկական գիտությունների տիրույթում

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու և գնահատելու ջրաօդերևութաբանության գիտաճանաչողական ու կառուցողական հատկանիշները
5. պարզաբանելու ջրաօդերևութաբանական հետազոտությունների հիմնարար, որոնողական և կիրառական տարատեսակները
6. գնահատելու ջրաօդերևութաբանության հետազոտության օբյեկտը և առարկան

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում
3. Описание
· գիտական ճանաչողությանը,
· աշխարհագրական գիտությունների հա­մակարգի հիմնական տեսություններին և հետա­զոտության մեթոդներին,
· ուսանողների մոտ զարգացնել աշխարհագրական գիտությունների համակարգի փիլիսոփայական և մեթոդաբանական հիմնա­խմդիրներն առանձնացնելու կարողություններ և հմտություններ:

4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Список основной литературы
  • Վալեսյան Լ.Հ., Աշխարհագրական գիտությունների մեթոդական և տեսական
  • հիմունքներ: Երևան, ԵՊՀհրատ.,2004:
  • Проблемы гидрологии и гидроэкологии. Вып. 1 /Под ред. Н.И. Алексеевского. М., 1999,
  • Гидроэкология: теория и практика. Вып.2. Проблемы гидрологии и гидроэкологии /Под
  • ред. Н.И. Алексеевского. М., 2004
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Գիտության «Մեթոդաբանություն» և «Տեսություն» հասկացությունները: Մեթոդաբանության նշանակությունը: Մեթոդաբանության մակարդակները: Թեմա 2` Գիտական ճանաչողության մակարդակները և ձևերը: Թեմա 3` Ջրաօդերևութաբանության ճանաչողության պրոցեսը: Թեմա 4` Աշխարհագրական գիտությունների համակարգը: Թեմա 5` Ջրաօդերևութաբանական հետազոտությունների տարատեսակները` հիմնարար, որոնողական, կիրառական: Թեմա 6` Ջրաօդերևութաբանության հետազոտության օբյեկտը, առարկան: Դրանց առանձնահատուկ վիճակը բնական, հասարակական և տեխնիկական գիտությունների եզրակացման հատվածում: Թեմա 7` Ջրաօդերևութաբանությունը և գիտատեխնիկական հեղափոխությունը:
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.2
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ օդային ավազանի արդի վիճակի և էկոլոգիական անվտանգության կարգավորման քաղաքականությանը,
ցույց տալ մթնոլորտի վրա ներգործությունների փոխազդեցությունը ամբողջական էկոհամակարգում և էկոլոգիական անվտանգության ապահովման համար «էկոհամակարգային մոտեցման» արդյունավետությունն ու անհրաժեշտությունը
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ՀՀ օդային ավազանի արդի էկոլոգիական վիճակը, նրա վրա ազդող վտանգավոր գործոններն ու պրոցեսները:
2. նկարագրելու մարդու տնտեսական գործունեության ազդեցությունը ՀՀ օդային ավազանի վրա:
3. լուսաբանելու ՀՀ մթնոլորտի վիճակի վրա ազդեցության կարգավորման մոտեցումները, ազգային ու միջազգային քաղաքականությունը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտելու մարդու տնտեսական գործունեության ազդեցությունը ՀՀ օդային ավազանի վրա:
5. վերլուծելու և գնահատելու մթնոլորտի վրա մարդածին ներգործությունների կարգա- վորման իրավական նորմերը ՀՀ-ում:
6. իրագործելու էկոլոգիական մոնիթորինգ և կանխատեսում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ:
8. քանակական տվյալներից որակական հետևություններ անելու և գիտելիքները ստեղծագործաբար կիրառելու:
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ օդային ավազանի արդի վիճակի և էկոլոգիական անվտանգության կարգավորման քաղաքականությանը,
ցույց տալ մթնոլորտի վրա ներգործությունների փոխազդեցությունը ամբողջական էկոհամակարգում և էկոլոգիական անվտանգության ապահովման համար «էկոհամակարգային մոտեցման» արդյունավետությունն ու անհրաժեշտությունը
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Կլ ի մ ա յ ի փ ո փ ո խ ո ւ թ յ ա ն ե ր ր ո ր դ ա զ գ ա յ ի ն հ ա ղ ո ր դ ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն : Եր և ա ն , 2015թ . TNC_2015-ARM.pdf
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Մթնոլորտի վիճակը որպես էկոլոգիական իրավիճակի նախապայման: Թեմա 2` ՀՀ օդային ավազանի վիճակի վրա ազդող վտանգավոր ներգործությունները: Թեմա 3` ՀՀ մթնոլորտի էկոլոգիական մոնիթորինգ ու կանխատեսում Թեմա 4` Մթնոլորտի վրա մարդածին ներգործությունների կարգավորման իրավական նորմերը ՀՀ-ում: Թեմա 5` Մարդու տնտեսական գործունեության ազդեցությունը ՀՀ օդային ավազանի վրա: Թեմա 6` Մթնոլորտի պահպանումը աղտոտումից ու վնասակար ֆիզիկական ներգործությունից: Թեմա 7` Հայաստանը և միջազգային կառույցների համագործակցությունը մթնոլորտի պահպանության բնագավառում:
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.2
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսուցանել ջրաօդերևութաբանական երևույթների վիճակագրական և դինամիկ մոդելների աշխատանքային սկզբունքների, պահանջվող տվյալների, դրանց հուսալիության գնահատման,արդյունքների վերլուծության և կիրառման հետ:
Ծանոթացնել ՀՀ տարածքի համար ջրաօդերևութաբանական երևույթների փո- փոխությունների գնահատման և կանխատեսման մեթոդաբանությունների հետ, ոլորտում իրականացված մեթոդների ստացված արդյունքների հետ, լուծված խնդիրներում բացթողումների և դրանց զարգացման հեռանկարների հետ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.ներկայացնելուջրաօդերևութաբանական երևույթներիմոդելավորմանըներկայացվողընդհանուրպահանջները:
2. վերլուծելու ջրաօդերևութաբանական երևույթների մոդելները, դրանցում օգտագործվող տվյալները և ելքային արդյունքները:
3նկարագրելու Բաշխման պարամետրերովֆիզիկա-մաթեմատիկական և հոսքիձևավորմանդինամիկա-ստոխաստիկ մոդելները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կատարելու ջրաօդերևութաբանական երևույթների փոփոխությունների գնահատման և մոդելավորման աշխատանքներ:
5. կիրառելու Բաշխման պարամետրերովֆիզիկա-մաթեմատիկական և հոսքիձևավորմանդինամիկա-ստոխաստիկ մոդելները:
6. կազմելու և կիրառելու կլիմայական առանձին բաղադրիչների մոդելներ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.քանակական տվյալներից որակական հետևություններ անելու և գիտելիքները ստեղծագործաբար կիրառելու,
8. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում
3. Описание
ուսուցանել ջրաօդերևութաբանական երևույթների վիճակագրական և դինամիկ մոդելների աշխատանքային սկզբունքների, պահանջվող տվյալների, դրանց հուսալիության գնահատման,արդյունքների վերլուծության և կիրառման հետ:
Ծանոթացնել ՀՀ տարածքի համար ջրաօդերևութաբանական երևույթների փո- փոխությունների գնահատման և կանխատեսման մեթոդաբանությունների հետ, ոլորտում իրականացված մեթոդների ստացված արդյունքների հետ, լուծված խնդիրներում բացթողումների և դրանց զարգացման հեռանկարների հետ
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի)
2. գործնական աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Коваленко В.В. и др., Моделирование гидрологических процесов. Санкт-Петербург, 2006
  • Рождественский А.В., Чеботарев А.И. Статистические методы в гидрологии. Л., 1974
  • Светашев А.Г. Учебно-методический комплекс по дисциплине «Моделирование метеорологических процессов», 2012,
  • Трофимов А. М, Игонин Е. И. Концептуальные основы моделирования в географии. Казань, 2001
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Ջրաօդերևութաբանական մոդելավորման մասին ընդհանուր տեղեկություններ: Թեմա 2՝ Ջրաօդերևութաբանական պրոցեսների մոդելավորմանը ներկայացվող ընդհանուր պահանջներ: Թեմա 3՝ Գետային համակարգերում գետային տարածքներում ջրի ծախսի ձևափոխման մոդելներ: Թեմա 4՝ Կենտրոնացված գործակիցներով գետային հոսքի ձևավորման դինամիկ մոդելներ: Թեմա 5՝ Բաշխման պարամետրերով ֆիզիկա- մաթեմատիկական մոդելներ: Թեմա 6 ՝ Հոսքի ձևավորման դինամիկա-ստոխաստիկ մոդելներ: Թեմա 7՝ Մաթեմատիկական մոդելների տեղեկատվական ապահովում:
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.2
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել ջրային ռեսուրսների կառավարման սկզբունքներին և առանձնահատկություններին,
ջրային տնտեսության կառուցվածքին, ջրօգտագործողների և ջրսպառողների իրավունքներին ու պարտականություններին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնելու ջրային ռեսուրսների կառավարման առանձնահատկությունները, ջրօգտագործողների և ջրսպառողների իրավունքներն ու պարտականությունները,
2. Նկարագրելու ջրային տնտեսության կառուցվածքը,
3. Լուսաբանելու անդրսահմանային գետերի կառավարման և պահպանման հիմնախնդիրները ու առանձնահատկությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելուջրային տնտեսության կառուցվածքը և այն կառավարելու առանձնահատկությունները,
5. կազմելու ջրատնտեսական հաշվեկշիռ,
6. բացահայտելու ավազանային կառավարման հիմնախնդիրներն ու առանձնահատկությունները,
7. բացահայտելու և լուծելու սահմանային և անդրսահմանային գետերի ջրային ռեսուրսների համատեղ օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8.վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները, առաջ քաշելու և զարգացնելու նոր գաղափարներ,
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել ջրային ռեսուրսների կառավարման սկզբունքներին և առանձնահատկություններին,
ջրային տնտեսության կառուցվածքին, ջրօգտագործողների և ջրսպառողների իրավունքներին ու պարտականություններին
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Ջրային ռեսուրսների համապարփակ կառավարմանպլաններ: ՈՒսումնական ձեռնարկ և աշխատանքային ուղեցույց, Երևան 2005, 94 էջ
  • Арсеньев Г.С. Основы управления водными ресурсами водохранилищ. Учебное пособие. - СПб.: РГГМУ, 2003. - 78 с.
  • Соколов В.И. Интегрированное управление водными ресурсами. aral.uz/workshop_march08/pdf/sokolov_ru.pdf
  • Планы интегрированного управления водными ресурсами. Учебное пособие и руководство по применению Март 2005 г.
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Ջրային ռեսուրսների կառվարման սկզբունքները: Թեմա 2՝ Ջրային տնտեսութ- յան կառուցվածքը և այն կառավարելու առանձնահատկությունները: Թեմա 3՝ Ջրօգտագործողների և ջրսպառողների իրավունքներն ու պարտականությունները: Թեմա 4՝ Ավազանային կառավարման հիմնախնդիրները ու առանձնահատկությունները: Թեմա 5 ՝ Անդրսահմանային գետերի կառավարման և պահպանման հիմնախնդիրները ու առանձնահատկությունները:
2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.2, գործ.2,
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել կլիմայի գլոբալփոփոխության մասին տեսություններին,
ներկայացնել կլիմայի փոփոխությունների պատճառներնուհետևանքները
Հատուկ ուշադրություն դարձնել կլիմայի փոփոխության անթրոպոգեն պատճառներին` նշելով դրանց հավանական հետևանքները, ինչպես նաև
կլիմայի գլոբալ փոփոխության մեղմման և հարմարվողականության ուղիները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնելու կլիմայագոյացնող հիմնական գործոններն ու պրոցեսները,
2. բացատրելու կլիմայի գլոբալ փոփոխության որպես համամոլորակային հիմնախնդրի էությունը,
3. լուսաբանելու կլիմայի փոփոխության պատճառներն ու հետևանքները,
ներկայացնելու կլիմայի փոփոխության Միջազգային կոնվենցիաները և բանաձևերը2.

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու կլիմայի փոփոխության մեղմման ուղիներն ու տնտեսության հարմարվողականության հնարավորությունները,
5. բացահայտելու և մշակելու կլիմայի փոփոխության մեղմման և հարմարվողականության ուղիներ,
6. մեկնաբանելու և գնահատելու կլիմայի փոփոխության Միջազգային կոնվենցիաները և բանաձևերը,


գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման ուղիները
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել կլիմայի գլոբալփոփոխության մասին տեսություններին,
ներկայացնել կլիմայի փոփոխությունների պատճառներնուհետևանքները
Հատուկ ուշադրություն դարձնել կլիմայի փոփոխության անթրոպոգեն պատճառներին` նշելով դրանց հավանական հետևանքները, ինչպես նաև
կլիմայի գլոբալ փոփոխության մեղմման և հարմարվողականության ուղիները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ)
2. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը
6. Список основной литературы
  • Կլիմայի փոփոխության ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, Աստղիկ հրատ., 2013, 48 էջ:
  • Կլիմայի փոփոխությունը, Ուսումնական ձեռնարկ Հայաստանի Հանրապետության ԲՈՒՀ-երի ուսանողների համար, Երևան, 2007, 76 էջ
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ.
  • «Լուսաբաց» հրատարակչություն, 190 էջ:
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Հիմնական հասկացություններ և սահմանումներ: Կլիմայագոյացնող գործոններ և պրոցեսներ: Թեմա 2 ՝Ջերմոցային էֆեկտը և կլիման: Թեմա 3՝ Կլիմայի փոփոխության հիմնական պատճառները և դրսևորումները: Թեմա 4՝ Կլիմայի փոփոխության հետևանքները: Թեմա 5՝ Կլիմայի փոփոխության մեղմում և հարմարվողականություն: Թեմա 6՝ Կլիմայի փոփոխության Միջազգային կոնվենցիաները և բանաձևերը:Թեմա 7՝ Կլիմայի փոփոխության դրսևորման ձևերը ՀՀ տարածքում:
2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/ շաբ.
դաս.2, գործ. 2
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել հանրապետության տարածքի ջրային ռեսուրսների ձևավորման առանձնահատկություններին, ջրօգտագործման ոլորտներին, ջրային ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման ժամանակակից հիմնահարցերին:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնելու ՀՀ ջրային ռեսուրսները և դրանց տարածական բաշխման առանձնա- հատկությունները,
2. Նկարագրելու ավազանային կառավարման առանձին տարածքները, հանրապետության ջրերի ազգային, ռազմավարական ու օգտագործելի պաշարները և ջրային հաշվեկշռը,
3. Լուսաբանելու ՀՀ ջրային ռեսուրսների օգտագործման ոլորտները, Սևանա լճի հիմնախնդիրները, լուծման ուղիներ

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու ՀՀ ջրերի ազգային, ռազմավարական և օգտագործելի պաշարները,
5. կազմելու ՀՀ ջրային ռեսուրսների տարածական բաշխման քարտեզներ, առանձին տարածքների ջրային հաշվեկշիռներ,
6. բացահայտելու և լուծելու սահմանային և անդրսահմանային գետերի ջրային ռեսուրսների համատեղ օգտագործման հիմնախնդիրները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները, առաջ քաշելու և զարգացնելու նոր գաղափարներ
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել հանրապետության տարածքի ջրային ռեսուրսների ձևավորման առանձնահատկություններին, ջրօգտագործման ոլորտներին, ջրային ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման ժամանակակից հիմնահարցերին:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի)
2. գործնական աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը
6. Список основной литературы
  • Հայկական ՍՍՀ ջրագրությունը: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, 1981
  • Հայաստանի Հանրապետության ջրային օրենսգիրք, Երևան, 2004:
  • http://parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1310&lang=arm
  • Ջրային ռեսուրսների պահպանության և արդյունավետ օգտագործման տնտեսական մեխանիզմների զարգացման հեռանկարները Հայաստանում 5.
  • Мусаелян С. М. Водные ресурсы Армянской ССР. Ереван, 1989
  • Варданян Т. Г. Сток рек Армении и оценка его изменения при глобальном потеплении климата. Ереван: Изд-во ЕГУ, 2006,
7. Основная часть курса
Թեմա 1` ՀՀ ջրային ռեսուրսները և դրանց տարածակ անբաշխման առանձնա- հատկությունները: Թեմա 2` ՀՀ ջրերի ազգային, ռազմավարական և օգտագործելի պաշարները: Թեմա 3` ՀՀ ջրային ռեսուրսների օգտագործման ոլորտները: Թեմա 4` Սևանա լճի ջրային ռեսուրսների օգտագործման հիմնախնդիրները, լուծման ուղիները: Թեմա 5` ՀՀ ջրային ռեսուրսների էկոլոգիական հիմնախնդիրները, լուծման ուղիները: Թեմա 6` Սահմանային և անդրսահմանային գետերի ջրային ռեսուրսների համատեղ օգտագործման հիմնախնդիրները:
2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս. 2, գործ. 2
Обязательный
0906
1. Цель курса
մագիստրոսին ծանոթացնել տարբեր տիպի ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթների առաջացման, մեխանիզմի, պատճառների, հետևանքների և դրանց կանխատեսման և ռիսկի գնահատման հետ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Նկարագրելու և դասակարգելու ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր պրոցեսների տեսակները և դրանց ծագումնաբանությունը,
2. ներկայացնելու վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական երևույթների տիպերը, նրանց առաջացման մեխանիզմը, ուժը և ինտենսիվությունը, կրկնվելու հաճախականությունը և տևողությունը, ռիսկի գնահատումը,
3. լուսաբանելու ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթները ՀՀ-ում

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական երևույթների հաճախականությունը և տևողությունը,
5. իրականացնելու վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական երևույթների կանխատեսում և ռիսկի գնահատում
6. մշակելու վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական երևույթների մեղմման և կանխման միջոցառումներ

3. Описание
մագիստրոսին ծանոթացնել տարբեր տիպի ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթների առաջացման, մեխանիզմի, պատճառների, հետևանքների և դրանց կանխատեսման և ռիսկի գնահատման հետ
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի)
2. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Ստուգումը կատարվում է 2 ընթացիկ քննություններով, յուրաքանչյուրը գնահատվում է 4 միավոր առավելագույն
արժեքով: Գնահատման մյուս բաղադրիչներն են՝ ընթացիկ ստուգում՝ 4 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր, մասնակցություն՝ 2 միավոր։ Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Бузин В.А. Опасные гидрологические явления. Учебное пособие. - СПб.: изд. РГГМУ, 2008. - 228 с
  • Крепша Н.В. Опасные природные процессы: учебное пособие. Издательство Томского политехнического университета, 2014. - 290 с.
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական երևույթների ուսումնասիրությունների կարևորությունը և դասակարգումը: Թեմա 2՝ Վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների տիպերը, նրանց առաջացման մեխանիզմը, ուժը և ինտենսիվությունը, կրկնվելու հաճախականությունը և տևողությունը, ռիսկի գնահատումը: Թեմա 3՝ Վտանգավոր ջրաբանական երևույթների տիպերը, նրանց առաջացման եղանակները, տարածական ընդգրկումը, ինտենսիվությունը, տևողությունը և կրկնվելու հաճախականությունը, նեգատիվ ազդեցությունը, կանխատեսումը և ռիսկի գնահատումը: Թեմա 4 ՝ Ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթները դասակարգման սխեմայի կազմում: Թեմա 5՝ Ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթները ՀՀ-ում:
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել ջրաբանական և օդերևութաբանական երևույթների կառավարման արդի հիմնախնդիրներին, նրանց մոտ ձևավորել համակարգված դատողություն, որն ապահովում է ջրաօդերևութաբանական արդի
հիմնախնդիրների վերլուծման և գնահատման համալիր մոտեցում:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու գիտության ընդհանուր խնդիրները և զարգացման գլխավոր ուղղությունները:
2. նկարագրելու և դասակարգելու ջրաօդերևութաբանության արդի հիմնախնդիրները:
3. լուսաբանելու ջրակլիմայական գլոբալ փոփոխությունների հիմնախնդիրը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու ջրաօդերևութաբանության զարգացման գլխավոր ուղղությունները:
5. բացահայտելու հիմնախնդրի էությունը և առաջադրելու մեղմման ուղիներ:
6. կանխատեսելու հիմնախնդրի ապագա զարգացումները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.երլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ
8. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել ջրաբանական և օդերևութաբանական երևույթների կառավարման արդի հիմնախնդիրներին, նրանց մոտ ձևավորել համակարգված դատողություն, որն ապահովում է ջրաօդերևութաբանական արդի
հիմնախնդիրների վերլուծման և գնահատման համալիր մոտեցում:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։

6. Список основной литературы
  • Виноградов Ю.Б., Виноградова Т.А. Современные проблемы гидрологии. М.: Издательский центр «Академия», 2008
  • Хромов С.П., Петросянц М.А. Метеорология и климатология. 6-е изд, перераб. и доп. М. Изд-во МГУ, 2006. 582 с.
  • Проблемы гидрологии и гидроэкологии. Вып. 1 /Под ред. Н.И. Алексеевского. М., 1999,
  • Гидроэкология: теория и практика. Вып.2. Проблемы гидрологии и гидроэкологии /Под ред. Н.И. Алексеевского. М., 2004
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Դասընթացի նպատակը, խնդիրները, կառուցվածքը: Թեմա 2՝ Ջրաօդերևութաբանության արդի հիմնախնդիրները և դրանց դասակարգումը: Թեմա 3՝ Ջրաբանության զարգացման գլխավոր ուղղությունները և առկա հիմնախնդիրները: Թեմա 4՝ Օդերևութաաբանության և կլիմայագիտության զարգացման գլխավոր ուղղությունները և առկա հիմնախնդիրները: Թեմա 5՝ Ջրոլորտում և մթնոլորտում ընթացող պրոցեսների մոդելավորման հիմնախնդիրը: Թեմա 6՝ Ջրակլիմայական գլոբալ փոփոխությունների հիմնախնդիրը: Թեմա 7՝ Մթնոլորտի և ջրոլորտի հետազոտման միջազգային ծրագրերը:
3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/ շաբ.
դաս.2
Обязательный
0906
1. Цель курса
զարգացնել մագիստրոսի օդերևութաբանական և կլիմայական տեղեկատվության մշակումների և վերլուծության ունակությունները կիրառական ուսումնասիրությունների համար
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.ներկայացնելու օդերևութաբանական տեղեկատվության մշակման և վերլուծման եղանակները,
2. նկարագրելու և դասակարգելու կլիմայական ինֆորմացիայի օգտագործման մեթոդները քաղաքաշինությունում, գյուղատնտեսությունում, տուրիզմում, էկոլոգիական ուսումնասիրություններում,
3. լուսաբանելու գլոբալ տաքացման գործընթացի դերը բնական միջավայրի առանձին բաղադրիչների փոփոխություններում, տնտեսության առանձին ճյուղերի զարգացման գործում և մարդու առողջության վրա

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու լույսի, ջերմաստիճանի և խոնավության կենսաապա- հովածության առանձնահատկությունները,
5. հաշվելու և դասակարգելու կենսակլիմայական ինդեքսներ,
6. բացահայտելու կլիմայի ժամանակակից փոփոխությունների հետևանքները շրջակա միջավայրի համար5.

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Описание
զարգացնել մագիստրոսի օդերևութաբանական և կլիմայական տեղեկատվության մշակումների և վերլուծության ունակությունները կիրառական ուսումնասիրությունների համար
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի)
2. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Шталь В.А., Белов Н.Ф., Циценко Г.В. Прикладная климатология ...Учебник. - Ленинград: Гидрометеоиздат, 1989. - 568 с
  • Безуглая Э.Ю., Смиронова И.В. Воздух городов и его изменения. - Санкт-Петербург: Астерион, 2008
  • Гордеев А.В., Клещенко А.Д., и др., Биоклиматический потенциал России: теория и практика. М.:Товарищество научных изданий КМК, 2006. - 512 с
  • Хромов С.П., Петросянц М.А. Метеорология и климатология. 6-е изд, перераб. и доп. М. Изд-во МГУ, 2006. 582 с.
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Ներածություն: Թեմա 2՝ Օդերևութաբանական տեղեկատվական ցանց: Թեմա 3՝ Տնտեսության ճյուղերի մասնագիտացված օդերևութաբանական ապահովում: Թեմա 4՝ Կլիման որպես շրջակա միջավայրի էկոլոգիական գործոն: Թեմա 5՝ Լույսի, ջերմաստիճանի և խոնավության կենսաապահովածության դերը: Թեմա 6՝ Մարդը և կլիման: Թեմա 7՝ ակլիմայացում: Թեմա 8՝ Կենսակլիմայական ինդեքսներ: Թեմա 9՝ Կլիման որպես ռեկրեացիոն ռեսուրս: Թեմա 10՝ Կլիման և ինֆեկցիոն հիվանդությունները: Թեմա 11՝ Կլիմայի ժամանակակից փոփոխությունները և դրանց հետևանքները շրջակա միջավայրի համար:
Код кафедры Название необязательного курса Кредиты
3-րդ՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս. 2, գործ. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին տալ անհրաժեշտ տեսական ու գործնական գիտելիքներ ավիացիոն օդերևութաբանության վերաբերյալ: Ուսումնասիրել
ավիացիայի ընդհանուր գործունեության վրա օդերևութաբանական և եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը և թռիչքների անվտանգության ապահովման և պահպանության հարցերը: Պատրաստել մասնագետներ, որոնք կունենան համապատասխան մասնագիտական հմտություններ և կարողություններ ավիացիոն օդերևութաբանական փաստացի և կանխատեսվող եղանակների, ավիացիայի համար վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների և ոչ թռիչքային եղանակների սպասարկումների համար:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը ավիացիայի գործունեության վրա
2. թռիչքների օդերևութաբանական սպասարկման և անվտանգության ապահովման հարցերը
3. եղանակակլիմայական պայմանների առաջնային և որոշիչ դերը ավիացիայի գործունեության վրա

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. մշակել ավիացիոն օդերևութաբանական սպասարկումների համար՝ եղանակային փաստացի տվյալների ողջ բազան:
5. սինօպտիկական քարտեզների, մթնոլորտի վերին շերտերի զոնդարկումների տվյալների, ավիացիայի համար վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների վերաբերյալ հաղորդագրությունների և ռադիոլոկատորի տվյալների կարդալու, մշակելու և ավիացիայի համար եղանակի կանխատեսումների մշակման կարողություններ:
6. միջազգային գործող ավիացիոն ստանդարներին համապատասխան ավիացիոն օդերևութաբանական սպասարկուներ:
միջազգային ավիացիոն փաստաթղթերի իմացություն:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.ձեռք բերված գիտելիքների գործնականում կիրառելու հմտությունններ:
3. Описание
ուսանողներին տալ անհրաժեշտ տեսական ու գործնական գիտելիքներ ավիացիոն օդերևութաբանության վերաբերյալ: Ուսումնասիրել
ավիացիայի ընդհանուր գործունեության վրա օդերևութաբանական և եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը և թռիչքների անվտանգության ապահովման և պահպանության հարցերը: Պատրաստել մասնագետներ, որոնք կունենան համապատասխան մասնագիտական հմտություններ և կարողություններ ավիացիոն օդերևութաբանական փաստացի և կանխատեսվող եղանակների, ավիացիայի համար վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների և ոչ թռիչքային եղանակների սպասարկումների համար:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. լսարանային ուսուցման ձև
2. ինտերակտիվ (նորարական) ուսուցման մեթոդ
3. իրական իրավիճակների նկարագրության մեթոդ
4. հետազոտական աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. -ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Список основной литературы
  • Астапенко П. Д., и др., Погода и полеты самалетов и вертолетов, Ленинград, Гидрометеоиздат, 1981 250 с.
  • Баранов А. М., Солинин С.В., Авиационная метеорология, Ленинград, Гидрометеоиздат, 1981, 383 с.
  • Богодкин О. Г., Основы авиационной метеорологии, Санкт-Петербург, Изд. РГГМИ, 2009, 338стр.
  • Богадкин О., Г., Информационно-справочная книга авиационного метеоролога, Книга 1, Санкт-Петербург, Изд. РГГМИ, 2010, 219стр.
  • Богадкин О., Г., Информационно-справочная книга авиационного метеоролога, Книга 2, Санкт-Петербург, Изд. РГГМИ, 2010, 193стр.
  • Богадкин О. Г., Тараканов Г. Г., Авиационные прогнозы погоды, изд. ООО, Савож, СПБ, 2007г., 270с.
  • Руководство по авиационной метеорологии. Международная организация гражданской авиации - ICAO, изд. 11, 2010г., 174стр.
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Մթնոլորտը որպես միջավայր թռիչքների իրականացման համար: Թեմա 2՝ Մթնոլորտում որոշ ֆիզիկական պարամետրերի ազդեցությունը մթնոլորտի վիճակի և թռչող տեխնիկայի շահագործման վրա: Թեմա 3՝ Ավիացիայում եղանակի նվազագույն պայմաններ հասկացությունը, դրանց տօպերը: Թռիչքային պայմանները տարբեր օդային զանգվածներում: Թռիչքները եղանակակլիմայական տարբեր պայմաններում: Թռիչքային պայմանները ավիացիայի համար վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների դեպքում: Թեմա 4՝ Ավիացիայի համար վտանգավոր եղանակային պայմանների նախազգուշացումների կազմումն ու կարգը: Թռիչքների սահմանափակումներն ու դադարեցումը: Թեմա 5՝ Թռիչքային պայմանները տարբեր բարձրությունների և տարբեր աշխարհագրական լայությունների վրա: Թեմա 6՝ Միջազգային գործող ստանդարտներով ավիացիոն օդերևութաբանական ծածկագրերի ուսուցում (METAR, TAF, SPECI, SIGMET): Թեմա 7՝ Ավիացիոն օդերևութաբանական կանխատեսումների մշակում: Թեմա 8՝ Լեռնային և ցածր բարձրությունների վրա իրականացվող թռիչքները և դրանց առանձնահատկությունները (ՀՀ և ԱՀ օրինակներով): Թեմա 9՝ Թռիչքների ապահովումը փաստացի և կանխատեսվող եղանակային պայմաններով ու թռիչքների օդերևութաբանական անվտանգության կազմակերպման ընդհանուր կարգը: Թեմա 10՝ Թռիչքների կազմակերպման և անվտանգության պահպանության հետ կապված թռչնաբանական դիտարկումները և կանխատեսումների մշակումը:
3-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.2, գործ.2
Факультативный
0906
1. Цель курса
Սևանա լճի և առափնյա գոտու օրինակով ուսանողներին ծանոթացնել բնական լիմնոէկոհամակարգերին և առափնյա գոտու ջրաէկոլոգիական առանձնահատկություններին` որպես լճի կարևորագույն ակվատորիա. դրանց փոփոխությունների օրինաչափություններին, բնական և անթրոպոգեն գործոնների ազդեցությանը:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել և բացատրել էկոլոգիական խմդիրների առաջացման պատճառները
2. լուսաբանել լճերի էկոլոգիական խնդիրները
3. վերլուծել Սևանա լճի և առափնյա գոտու էկոլոգիան փոփոխությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել ունեցած գիտելիքները Սևանի պահպանությանն ուղված ծրագրերում
5. գնահատել Սևանա լճի արդի վիճակը
6. կատարել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանքներ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները:
8. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները
3. Описание
Սևանա լճի և առափնյա գոտու օրինակով ուսանողներին ծանոթացնել բնական լիմնոէկոհամակարգերին և առափնյա գոտու ջրաէկոլոգիական առանձնահատկություններին` որպես լճի կարևորագույն ակվատորիա. դրանց փոփոխությունների օրինաչափություններին, բնական և անթրոպոգեն գործոնների ազդեցությանը:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանքներ:
3. Հետազոտական աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Список основной литературы
  • Алексеевский Н. И. Экологическая гидрология и гидроэкология в системе наук. В кн.: Проблемы гидрологии и гидроэкологии //Гидроэкология: Теория и практика, вып. 2. /Под ред. Н. И. Алексеевского. М.: Изд-во МГУ, 2004, с. 9-37
  • Мусаелян С. М. Экология и экономика озера Севан и его бассейна. Ереван: Изд-во Ереванского университета, 1993, 162 с.
  • Экология озера Севан в период повышения его уровня. Результаты исследований Российско- Армянской биологической экспедиции по гид- роэкологическому обследованию озера Севан (Армения) (2005-2009 гг.). Махачка- ла: Наука ДНЦ, 2010. - 348 с
7. Основная часть курса
Էկոլոգիական ջրաբանություն։ Էկոլոգիականգործոնները, գործոնի առավելագույն և նվազագույն մեծությունը, դրանք պազաբանող օրենքները։ Ջրային ավազանի ուղղահայաց և հորիզոնական շերտավորումը։ Ջրհավաք ավազանի ազդեցությունը ջրաէկոհամակարգերում ընթացող ֆիզիկո-քիմիական և հիդրոէկոլոգիական պրոցեսների վրա։ Սևանա լճի ավազանի ջրաբանական առանձնահատկությունները։ Լճի հիմնախնդրին ուղղված միջոցառումները։ Սևանա լճի և առափնյա գոտու բուսական ծածկը։ Մակարդակի իջեցման բազմակողմանի բացասական հետևանքները։ Մակարդակի իջեցման բազմակողմանի բացասական հետևանքները։ Սևանի ժամանակակից էկոլոգիական հիմնահարցերը
3-րդ՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.2, գործ. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսանողների մոտ ձևավորել անհրաժեշտ տեսական ու կիրառական գիտելիքներ ջրային ռեսուրսների կադաստրի ստեղծման և մոնիթորինգի կազմակերպման սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնելու ջրային ռեսուրսների կադաստրի ստեղծման, վարման մեթոդները,
սկզբունքներն ու կարգերը,
2. Նկարագրելու ջրային ռեսուրսների դասակարգումը և պահպանումը, ճյուղային
կադաստրը:
3. Լուսաբանելու ջրոլորտի մոնիթորինգի անցկացման մեթոդները, սկզբունքներն ու
կարգերը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու ջրային ռեսուրսների դասակարգումը և պահպանումը:
5. պարզաբանելու ջրային ռեսուրսների կադաստրի առանձնահատկությունները և
վարման կարգերը:
6. կատարելու ջրային ռեսուրսների մոնիթորինգ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում
3. Описание
ուսանողների մոտ ձևավորել անհրաժեշտ տեսական ու կիրառական գիտելիքներ ջրային ռեսուրսների կադաստրի ստեղծման և մոնիթորինգի կազմակերպման սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. գործնական պարապմունք,
3. հետազոտական աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Список основной литературы
  • ՀՀ ջրային օրենսգիրք, ՀՀ ազգային ժողով, 4 հունիսի, 2002թ
  • Проблемы гидрологии и гидроэкологии. Вып. 1 /Под ред. Н.И. Алексеевского. М., 1999,
  • Гидроэкология: теория и практика. Вып.2. Проблемы гидрологии и гидроэкологии /Под ред. Н.И. Алексеевского. М., 2004
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Ջրային ռեսուրսների կադաստրի և մոնիթորինգի հիմանական հասկացությունները: Թեմա 2` Ջրային ռեսուրսների դասակարգումը և պահպանումը, ճյուղային կադաստր: Թեմա 3` Ջրային ռեսուրսների կադաստրի նշանակությունը և խնդիրները: Աշխատանքներն իրագործող պետական մարմինները և կարգերը: Թեմա 4` Ջրային ռեսուրսների պետական հաշվառումը, Ջրային օրենսգիրք: Թեմա 5` ՀՀ Ջրային օրենսգիրք: Ջրային ռեսուրսների օգտագործումը և պահպանումը: Թեմա 6` Ջրային ռեսուրսների մոնիթորինգի նշանակությունը և խնդիրները: Աշխատանքներն իրագործող պետական վերահսկող մարմինները և կարգերը: Թեմա 7` Ջրոլորտի մոնիթորինգ, մոնիթորինգի մեթոդները
/վերերկրյա, բիոինդիկացիոն, դիստանցիոն և ֆիզիկաքիմիական/: Պահպանման հիմնախնդիրները:
3-րդ՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.2, գործ. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսուցանել ջրաբանական երևույթների վիճակագրական տվյալների աշխատանքային սկզբունքներին, պահանջվող տվյալների, դրանց հուսալիության գնահատման, արդյունքների վերլուծության և կիրառման հետ: Կատարել ջրաբանական հաշվարկներ ժամանակակից մեթոդներով
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնելու ջրաբանական երևույթների հաշվարկներին ներկայացվող ընդհանուր պահանջները:
2. Վերլուծելու ջրաբանական երևույթների մոդելները, դրանցում օգտագործվող տվյալները և ելքային արդյունքները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.կատարելու ջրաբանական երևույթների փոփոխությունների գնահատման և մոդելավորման աշխատանքներ
5. կիրառելու ֆիզիկա-մաթեմատիկական և հոսքի ձևավորման դինամիկա-ստոխաստիկ մոդելները

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները
7. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները
3. Описание
ուսուցանել ջրաբանական երևույթների վիճակագրական տվյալների աշխատանքային սկզբունքներին, պահանջվող տվյալների, դրանց հուսալիության գնահատման, արդյունքների վերլուծության և կիրառման հետ: Կատարել ջրաբանական հաշվարկներ ժամանակակից մեթոդներով
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանքներ:
3. Հետազոտական աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա, որն ուսանողը պետք է ներկայացնի նաև բանավոր. առավելագույնը՝ 3 միավոր:
3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լաբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր:
4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը
6. Список основной литературы
  • Коваленко В.В. и др., Моделирование гидрологических процесов. Санкт-Петербург, 2006
  • Рождественский А.В., Чеботарев А.И. Статистические методы в гидрологии. Л., 1974
  • Трофимов А. М, Игонин Е. И. Концептуальные основы моделирования в географии. Казань, 2001
  • Волчек А.А., Гидрологические расчеты. (Бакалавриат). Учебное пособие, 2021
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Ջրաանական հաշվարկների մասին ընդհանուր տեղեկություններ: Թեմա 2՝ Ջրաբանական պրոցեսները թվային հաշվարկներով ներկայացվող ընդհանուր պահանջներ: Թեմա 3՝ Գետային համակարգերում գետային տարածքներում ջրի ծախսի ձևափոխման մոդելներ: Թեմա 4՝ Գետային հոսքի ձևավորման դինամիկ մոդելներ: Թեմա 5՝ Բաշխման պարամետրերով ֆիզիկա- մաթեմատիկական մոդելներ: Թեմա 6 ՝ Հոսքի ձևավորման դինամիկա-ստոխաստիկ մոդելներ: Թեմա 7՝ Մաթեմատիկական մոդելների տեղեկատվական ապահովում:
3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել մակերևութային ջրային ռեսուրսների ձևավորման առանձնահատկություններին, գետային հոսքի կարգավորման կարևորությանը, թույլատրելի սահմանային արտահոսքին, ջրօգտագործման թույլտվություններին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնելու մակերևութային ջրային ռեսուրսները, դասակարգելու ջրային ավազանների աղտոտման աղբ­յուրները, տալ ջրի որակի գնահատման մեթոդները,
2. Ներկայացնելու ջրային տնտեսության արդի վիճակը պայմանավորված ջրառի, ջրօգտագործման և կորուստների հետ։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Ջրային պաշարների արդյունավետ կառավարման մոդելների տիրապետում
5. Ոռոգման համակարգում կորուստների բարձր մակարդակից խուսափելու մեթոդների իմացություն
6. Գետային հոսքի կարգավորման ձևերի իմացություն

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները:
8. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել մակերևութային ջրային ռեսուրսների ձևավորման առանձնահատկություններին, գետային հոսքի կարգավորման կարևորությանը, թույլատրելի սահմանային արտահոսքին, ջրօգտագործման թույլտվություններին
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանքներ
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Հայաստանի Հանրապետության ջրային օրենսգիրք, Երևան, 2004: http://parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=1310&lang=arm
  • Ջրային ռեսուրսների պահպանության և արդյունավետ օգտագործման տնտեսական մեխանիզմների զարգացման հեռանկարները Հայաստանում: http://ah.do.am/referat/ekologia/Jrain_resursneri_pahpanutyan_ardyunave…
  • Գետերի ինքնամաքրման կարողության գնահատման մեթոդ օգտագործողի ձեռնարկ, հուլիս 2021թ.
  • Мусаелян С. М. Водные ресурсы Армянской ССР. Ереван, 1989
  • Варданян Т. Г. Сток рек Армении и оценка его изменения при глобальном потеплении климата. Ереван: Изд-во ЕГУ, 2006
  • Саргсян В. ВодыАрмении
7. Основная часть курса
Մակերևութային ջրային ռեսուրսներ, դասակարգումը: Հիմնական հասկացություններ։ Ջրային ռեսուրսների որակ։ Ջրօգտագործում և ջրատնտեսական հաշվեկշիռ։ Գետային հոսքի կարգավորում։ Ջրամբարներ։ Մակերևութային ջրային ռեսուրսների օգտագործման հիմնախնդիրներ։ Ջրավազանային կառավարման պլաններ։ Ջրային ռեսուրսներ ; Մակերևութային ջրերի որակ։ Թույլատրելի սահմանային արտահոսք։ Հիդրոօդերևութաբանական տեղեկագիր։ Ջրօգտագործման թույլտվություններ։
3-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին ծանոթացնել ջրաօդերևութաբանական ներկայիս տեղեկատվական համակարգերին, դրանց գիտական հնարավորություններին, դրանցով կատարվող ուսումնասիրություններին և ջրաօդերևութաբանական կանխատեսումներին
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնելու ջրաօդերևութաբանական ցանցի ձևավորման պատմությունը, կայանների բաշխվածության առանձնահատկությունները ՀՀ-ում,
2. նկարագրելու օդերևութաբանական երևույթների դիտարկումը արբանյակային լուսա- նկարներով և ռադարներով, բացատրելու ավտոմատ ջրաօդերևութաբանական կայանների աշխատանքի առանձնահատկությունները և առավելությունները,
3. լուսաբանելու ջրաօդերևութաբանական մեծությունների շարքերի վերլուծության նորագույն մեթոդները և համակարգչային ծրագրերը

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.վերլուծելու և գնահատելու ժամանակակից ջրաօդերևութաբանական ցանցի և կայանների աշխատանքը և բաշխվածության առանձնահատկությունները ՀՀ-ում,
5. կազմելու ջրաօդերևութաբանական երևույթների կանխատեսման մաթեմատիկական մոդելներ,
6. իրականացնելու ջրաօդերևութաբանական դիտարկումներ և կանխատեսումներ ավտոմատ ջրաօդերևութաբանական կայանների միջոցով, ջրաօդերևութաբանական երևույթների քարտեզագրման աշխատանքներ ԱՏՀ համակարգերով

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.քանակական տվյալներից որակական հետևություններ անելու և գիտելիքները ստեղծագործաբար կիրառելու
3. Описание
ուսանողներին ծանոթացնել ջրաօդերևութաբանական ներկայիս տեղեկատվական համակարգերին, դրանց գիտական հնարավորություններին, դրանցով կատարվող ուսումնասիրություններին և ջրաօդերևութաբանական կանխատեսումներին
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն (համակցությամբ ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի),
2. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Толмачева, Н.И. Т52 Методы и средства гидрометеорологических измерений (для метеорологов): учеб. пособие / Н.И. Толмачева; Перм. ун- т.- Пермь, 2011.- 223 с
  • Тудрий В.Д. Практическое руководство к производству первичной статистической обработки и анализа метеорологических рядов/ В.Д. Тудрий, М.А. Верещагин. - Казань: КГУ, 2009. - 36 с.
  • Базлова Т.А. Метеорологические автоматизированные радиоло- кационные сети / Т.А. Базлова, Н.В. Бочарников, Г.Б. Брылев, Л.И. Кузнецова и др. СПб.: Гидрометеоиздат, 2002. 332 с
  • Коровин В.П. Методы и средства гидрометеорологических из- мерений. Океанографические работы / В.П. Коровин, В.М. Тимец. СПб.: Гидрометеоиздат, 2000. 310 с.
  • Толмачева Н.И. Дистанционные методы исследования мезоме- теорологических процессов / Н.И. Толмачева; Перм. ун-т. Пермь, 2010. 200 с
7. Основная часть курса
Թեմա 1` Ջրաօդերևութաբանական ցանցի ձևավորման պատմությունը: Թեմա 2` Ջրաօդերևութաբանական կայանների բաշխվածության առանձնահատկությունները ՀՀ- ում: Թեմա 3` Երկրորդ սերնդի արբանյակներ: Թեմա 4 ` Օդերևութաբանական երևույթ- ների վերլուծությունը արբանյակային լուսանկարներով: Թեմա 5` Երաշտների և վեգետացիոն պրոցեսների գնահատումը արբանյակային լուսանկարներով: Թեմա 6` Օդերևութաբանական ռադարներ, կարկտամպրոպային երևույթների կանխատեսումը օդերևութաբանական ռադարներով: Թեմա 7` Ջրաօդերևութաբանական երևույթների կանխատեսման մաթեմատիկական մոդելներ: Թեմա8` Ջրաօդերևութաբանական երևույթների քարտեզագրումը ԱՏՀ համակարգերով: Թեմա 9` Ավտոմատ ջրաօդեր- ևութաբանական կայաններ: Թեմա10` Ավտոմատ ջրաօդերևութաբանական կայանների աշխատանքի առանձնահատկությունները և առավելությունները: Թեմա 11` Ջրաօդերևութաբանական մեծությունների շարքերի վերլուծության նորագույն մեթոդները և համակարգչային ծրագրերը:
3-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
Ուսանողներին տալ անհրաժեշտ տեսական և գործնական գիտելիքներ ռազմական օդերևութաբանության վերաբերյալ: Ուսումնասիրել երկրի զինված ուժերի խաղաղ և պատերազմական դրության ժամանակ օդերևութաբանական և եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը, զորքերի տեղակայման, դրանց տեղաշարժի, ինչպես նաև ռազմական տարբեր տեխնիկաների, այդ թվում ավիացիոն ուժերի և անօդաչու թռչող սարքերի գործունեության վրա, դրանց անվտանգության ապահովման ու խնդրի բարեհաջող իրականացման հարցերում: Պատրաստել մասնագետներ, որոնք կունենան համապատասխան մասնագիտական հմտություններ և կարողություններ խաղաղ և պատերազմական դրության ժամանակ կիրառելու օդերևութաբանական փաստացի և կանխատեսվող եղանակների տվյալները զինված ուժերի գործողությունների և տարբեր
զորատեսակների փոխհամագործակցության ժամանակ
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը զինված ուժերի զորատեսակների գործունեության վրա:
2. զորքերի և ռազմական տեխնիկայի օդերևութաբանական սպասարկման և անվտանգության ապահովման հարցերը:
3. եղանակակլիմայական պայմանների ինչպես նաև տեղանքի ռելիեֆի ¹»րն ու դրանց առաջացրած բարդություններն ու խոչընդոտները զինված ուժերի գործունեության

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. ստանալ և/կամ հայթայթել զինված ուժերի տարբեր զորատեսակներին եղանակակլիմայական պայմանների ապահովման և տեղեկատվության տրամադրման համար՝ եղանակային փաստացի և կանխատեսվող տվյալները:
5. սինօպտիկական քարտեզների, մթնոլորտի վերին շերտերի զոնդարկումների տվյալների, վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների վերաբերյալ հաղորդագրությունների և ռադիոլոկատորի տվյալների կարդալու և մշակելու կարողություններ:
6. զորքերի և տեխնիկայի հիմնական տեղակայման վայրերի և հավանական տեղաշարժի ուղների ու ճանապարհների տեղանքի ռելիեֆային պայմանների ու եղանակակլիմայական պայմանների ուսումնասիրություններ ու վերադաս հրամանատարությանը առաջարկությունների ներկայացման կարողություններ:
7. խաղաղ և պատերազական դրության ժամանակ եղանակակլիմայական պայմանների փոխանցման և ստացման ստանդարտ կանոնների իմացություն և փոխհամագործակցության կարողություն:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. ձեռք բերված գիտելիքների գործնականում /ինչպես խաղաղ, այնպես էլ պատերազմական
դրության ժամանակ/ կիրառելու հմտություններ
3. Описание
Ուսանողներին տալ անհրաժեշտ տեսական և գործնական գիտելիքներ ռազմական օդերևութաբանության վերաբերյալ: Ուսումնասիրել երկրի զինված ուժերի խաղաղ և պատերազմական դրության ժամանակ օդերևութաբանական և եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը, զորքերի տեղակայման, դրանց տեղաշարժի, ինչպես նաև ռազմական տարբեր տեխնիկաների, այդ թվում ավիացիոն ուժերի և անօդաչու թռչող սարքերի գործունեության վրա, դրանց անվտանգության ապահովման ու խնդրի բարեհաջող իրականացման հարցերում: Պատրաստել մասնագետներ, որոնք կունենան համապատասխան մասնագիտական հմտություններ և կարողություններ խաղաղ և պատերազմական դրության ժամանակ կիրառելու օդերևութաբանական փաստացի և կանխատեսվող եղանակների տվյալները զինված ուժերի գործողությունների և տարբեր
զորատեսակների փոխհամագործակցության ժամանակ
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. լսարանային ուսուցման ձև
2. ինտերակտիվ (նորարական) ուսուցման մեթոդ
3. իրական իրավիճակների նկարագրության մեթոդ
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Учебник сержанта войск. Основы военной метеорологии, Под ред. Мельникова Ю. Р.,Москва, Воениздат, 2006г., 736стр.
  • Тактика дествий частей и подразделений войск РХБ защиты. Часть1, Москва, Воениздат, 2014г., 256 стр. (стр. 190).
  • Богадкин О. Г., Основы авиационной метеорологии, Санкт-Петербург, Изд. РГГМИ, 2009, 338 стр.
  • Метедические рекомендации метеоподразделениям авиации вооруженных сил СССР, Министерство обороны СССР, Москва, Военное издателство, 1992, 112 стр.
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Տեղանքի եղանակակլինայական պայմանները որպես առաջնային գործոն զինված ուժերի գործունեության կազմակերպման վրա: Թեմա 2՝ Խաղաղ և պատերազմական դրության ժամանակ զորքերում եղանակի գործիքային և ակնադիտական դիտարկումների կազմակերպման կարգը: Թեմա 3՝ Զորքերի հիմնական տեղակայման և տեղաշարժի ուղիների վրա եղանակակլիմայական պայմանների ուսումնասիրումը, եղանակի կարճաժամկետ և գերկարճաժամկետ կանխատեսումների կազմումը և համապատասխան հասցեներով դրանց ուղարկման ու որոշումների կայացման հարցերը: Թեմա 4՝ Օդերևութաբանական պայմանների ազդեցությունը ռազմական ավիացիայի և անօդաչու թռչող սարքերի գործունեության, դրանց հաջող կիրառման ու անվտանգության ապահովման վրա: Թեմա 5՝ Եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը հրթիռահրետանային և տանկային զորքերի գործունեության և դրանց առջև դրված խնդիրների բարեհաջող իրականացման վրա: Թեմա 6՝ Եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը հակաօդային պաշտպանության զորքերի գործունեության վրա: Թեմա 7՝ Եղանակակլիմայական պայմանների աղդեցությունը հետևակի զորքերի մշտական տեղակայման և տեղաշարժի ուղիների վրա: Թեմա 8՝ Եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը կապի և ռադիոէլեկտրոնային պայքարի զորքերի գործունեության վրա: Թեմա 9՝ Եղանակակլիմայական պայմանների ազդեցությունը և դրանց առաջացրած խոչընդոտներն ու դժվարությունները մարտական հերթապահության կազմակերպման վրա: Թեմա 10՝ Օդերևութաբանական պայմանների ազդեցությունը ռադիացիոն, քիմիական և կենսաբանական տիպի զենքերի կիրառման վրա:
3-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
ուսուցանել Հայաստանի կլիմայական ռեսուրսները, կլիմայական արդի փոփոխությունները և դրանց ազդեցությունը տնտեսության վրա։ Ներկայացնել կայուն զարգացման հայեցակարգը, ԿԶ նպատակները ՀՀ-ում
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնելու կլիմայական փոփոխությունների հիմնական պատճառները
2. Վերլուծելու Հայաստանում կլիմայի փոփոխության ազդեցության հետևանքները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3.կատարելու կլիմայի փոփոխության խոցելիության գնահատում
4. մշակելու կլիմայական փոփոխություններին դիմակայելու մեղմման և հարմարվողականության ծրագրեր
5. Կայուն զարգացման նպատակները կիրառել կլիմայական փոփոխությունների հետևանքով առաջացած խնդիրները լուծելու գործընթացում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու առկա խնդիրները, գնահատելու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները
7. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները
3. Описание
ուսուցանել Հայաստանի կլիմայական ռեսուրսները, կլիմայական արդի փոփոխությունները և դրանց ազդեցությունը տնտեսության վրա։ Ներկայացնել կայուն զարգացման հայեցակարգը, ԿԶ նպատակները ՀՀ-ում
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանքներ
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Կլիմայի փոփոխության ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, Աստղիկ հրատ., 2013, 48 էջ:
  • Կլիմայի փոփոխությունը, Ուսումնական ձեռնարկ Հայաստանի Հանրապետության ԲՈՒՀ-երի ուսանողների համար, Երևան, 2007, 76 էջ
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ. «Լուսաբաց» հրատարակչություն, 190 էջ:
  • Կլիմայի փոփոխության չորրորդ ազգային հաղորդագրություն:
  • http://www.nature-ic.am
  • http://www.unep.org
7. Основная часть курса
Թեմա 1՝ Հիմնական հասկացություններ և սահմանումներ: Կլիմայագոյացնող գործոններ և պրոցեսներ: Թեմա 2 ՝Ջերմոցային էֆեկտը և կլիման: Թեմա 3՝ Կլիմայի փոփոխության հիմնական պատճառները և դրսևորումները: Թեմա 4՝ Կլիմայի փոփոխության հետևանքները: Թեմա 5՝ Կլիմայի փոփոխության մեղմում և հարմարվողականություն: Թեմա 6՝ Կլիմայի փոփոխության Միջազգային կոնվենցիաները և բանաձևերը: Թեմա 7՝ Կլիմայի փոփոխության դրսևորման ձևերը ՀՀ տարածքում: Թեմա 8. Կայուն զարգացման հայեցակարգը։ Թեմա 9. ԿԶ նպատակները Հայաստանում։
4-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ամբողջական պատկերացում տալ մթնոլորտի բնապահպանական առանձնահատկությունների, քաղաքային միջավայրում դրա շրջանառության առանձնահատկությունների մասին,
· պատկերացում կազմել կլիմայի մասին՝ որպես ուրբանիզացիայի պայմաններում կենդանի օրգանիզմների և մարդու գոյության ու զարգացման վրա ազդող կարևոր բնապահպանական գործոնի,
· բացահայտել մարդու տնտեսական գործունեության վրա կլիմայի ազդեցությունը, այդ թվում՝ եղանակային վտանգավոր երևույթների, ճառագայթման և օդի աղտոտման միջոցով:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.ներկայացնել տարածքի հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,
2. լուսաբանել բնության բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը,
3. դասակարգել բնապահպանության ենթակա բաղադրիչների հաջորդականությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները շրջակա միջավայրի փոփոխությունների դինամիկան բացահայտելու համար,
5. կլիման և մթնոլորտի հատկությունները որպես շրջակա միջավայրի գործոններ,
6. կատարել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները:
3. Описание
· ամբողջական պատկերացում տալ մթնոլորտի բնապահպանական առանձնահատկությունների, քաղաքային միջավայրում դրա շրջանառության առանձնահատկությունների մասին,
· պատկերացում կազմել կլիմայի մասին՝ որպես ուրբանիզացիայի պայմաններում կենդանի օրգանիզմների և մարդու գոյության ու զարգացման վրա ազդող կարևոր բնապահպանական գործոնի,
· բացահայտել մարդու տնտեսական գործունեության վրա կլիմայի ազդեցությունը, այդ թվում՝ եղանակային վտանգավոր երևույթների, ճառագայթման և օդի աղտոտման միջոցով:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն,
2. ինքնուրույն աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Исаев А.А. Экологическая климатология //Учебное пособие. - М.: Научный мир, 2001. 458 с.
  • Будыко М.И. Климат в прошлом и будущем. Л.: Гидрометеоиздат, 1981. 350 с.
  • Гарицкая М.Ю. Экологические особенности городской среды. Оренбург: ОГУ, 2012. 216 с.
  • Стоберг Ф.В. Экология города //Учебник. Киев: Амбра, 2000. 464 с.
  • Антипова А.В. География России. Эколого-географический анализ территории: Учебное пособие. М.: МНЭПУ, 2001
7. Основная часть курса
Դասընթացի ընդհանուր բնութագրերը: Ուրբանիզացման գործընթացները և կլիման: Օդային ավազանի աղտոտման վերահսկում և օդի պահպանության միջոցներ: Օդերևութաբանական անվտանգություն: Արդյունաբերական օբյեկտների միկրոկլիմա: Կլիմայի գլոբալ փոփոխություն և ուրբանիզացիա:
4-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս. 2
Факультативный
0906
1. Цель курса
· ծանոթացնել հիդրոէկոլոգիական հիմնախնդիրներին և անվտանգությանը,
· վերլուծել և բացահայտել տարածքի հիդրոէկոլոգիական հիմնախնդիրների ձևավորման ֆիզիկաանթրոպոգեն հիմքը և հետևանքների պատճառահետևանքային կապերը,
· բացահայտել ՀՀ տարածքում առկա հիդրոէկոլոգիական հիմնա խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել տարածքի հիդրոէկոլոգիական հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները,
2. լուսաբանել բնության բաղադրիչների միջև գոյություն ունեցող կապերը,
3. դասակարգել բնապահպանության ենթակա բաղադրիչների հաջորդականությունը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները շրջակա միջավայրի փոփոխությունների դինամիկան բացահայտելու համար,
5. գնահատել ՀՀ հիդրոէկոլոգիական ներկա վիճակը, ինչպես նաև նկատվող նեգատիվ երևույթները,
6. կատարել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել և զարգացնել առկա գիտելիքները:
3. Описание
· ծանոթացնել հիդրոէկոլոգիական հիմնախնդիրներին և անվտանգությանը,
· վերլուծել և բացահայտել տարածքի հիդրոէկոլոգիական հիմնախնդիրների ձևավորման ֆիզիկաանթրոպոգեն հիմքը և հետևանքների պատճառահետևանքային կապերը,
· բացահայտել ՀՀ տարածքում առկա հիդրոէկոլոգիական հիմնա խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. դասախոսություն
2. ինքնուրույն աշխատանքներ:
5. Методы и критерии оценки
1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր:
2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր:
3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի):
4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Список основной литературы
  • Авакян А. Б., Широков В. М. Рациональное использование и охрана водных ресурсов. Екатеринбург: Изд-во «Виктор», 1994. 319 с.
  • Алексеевский Н.И., Фролова Н. JI., Христофоров A.B. Мониторинг гидрологических процессов и повышение безопасности водопользования. М.: Географический ф-т МГУ, 2011. 367 с.
  • Безопасность России. Экологическая безопасность, устойчивое развитие и природоохранные проблемы. М.: Знание. 1999. 704 с.
  • Беркович К. М., Чалов Р. С., Чернов А. В. Экологическое русловедение. М.: ГЕОС. 2000. 332 с.
  • Болгов М. В., Мишон В. М, Сенцова Н. И. Современные проблемы водных ресурсов и водообеспечения. М.: Наука, 2005. 318 с.
  • Крицкий С. Н., Менкелъ М. Ф. Гидрологические основы управления речным стоком. М.: Наука, 1981. 255 с.
7. Основная часть курса
Հիդրոէկոլոգիական անվտանգության պահանջներ: Ջրի անվտանգ օգտագործումն ապահովելու համար հիդրոէկոլոգիական անվտանգության հաշվի առնելու մեթոդաբանություն: Ջրային ռեսուրսների բնութագրերի տարածական ժամանակային փոփոխականության ազդեցությունը ջրօգտագործման հիդրոէկոլոգիական անվտանգության վրա: Վտանգավոր հիդրոլոգիական երևույթների ազդեցությունը բնակչության և տնտեսության անվտանգության վրա: Ջրի օգտագործման անվտանգությունը բարելավելու համար հիդրոլոգիական մոնիտորինգի համակարգի կատարելագործում:

Другие образовательные модули

Код кафедры Название обязательного курса Кредиты
2-րդ՝ գարնանային, 3-րդ՝ աշնանային, 4-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
սեմինար՝2
Обязательный
0906
1. Цель курса
· Սովորեցնել և զարգացնել գիտական մտածողության հմտություններ
· Սովորեցնել և զարգացնել գիտական էթիկայի հմտություններ
· Սովորեցնել և զարգացնել գիտական գրավոր և բանավոր խոսք շարադրելու հմտություններ և ունակություններ
· Նախապատրաստել մագիստրոսական թեզի շարադրման կազմման և ձևավորման գործընթացին։
2. Результаты обучения по программе
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Բացատրել թեզ և մագիստրոսական թեզ գիտական եզրույթները,
2. Քննարկել գիտական բազմաթիվ հասկացություններ և կատեգորիաներ

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կազմել և ներկայացնել գիտական զեկույց
4. շարադրել գրավոր և բանավոր կարծիքներ
5. գրել հոդվածներ, թեզիսներ և այլ տիպի գիտական աշխատանքներ
6. առաջարկել գիտական թեմաներ՝ քննարկումների և ուսումնասիրությունների համար

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. մտածել և ստեղծագործել գիտականորեն
3. Описание
· Սովորեցնել և զարգացնել գիտական մտածողության հմտություններ
· Սովորեցնել և զարգացնել գիտական էթիկայի հմտություններ
· Սովորեցնել և զարգացնել գիտական գրավոր և բանավոր խոսք շարադրելու հմտություններ և ունակություններ
· Նախապատրաստել մագիստրոսական թեզի շարադրման կազմման և ձևավորման գործընթացին։
4. Стили и методы преподавания и обучения
1. սեմինար
2. ինքնուրույն աշխատանք
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարքը բանավոր է։ Այն անց է կացվում տրված հարցաշարով կամ հետազոտական ին­ք­նուրույն աշխատանքի ներկայացմամբ։

6. Основная часть курса
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
3-րդ՝ աշնանային
0
0
Обязательный
0906
1. Цель курса
ուսանողներին հնարավորություն տալ հնարավորություն ընձեռել ակադեմիական ու­սու­ց­­ման ընթացքում ձեռք բերված գիտելիքները կիրառել գործնականում՝ աշխատանքային մի­ջա­վայրում, ամբողջացնել ակադեմիական գիտելիքները և մասնագիտական հմտությունները,
զար­­գացնել մասնագիտական աշխատանքային հմտությունները, ծանոթանալ պոտենցիալ գոր­ծատուներին, ձեռք բերել աշխատանքային փորձ, ձեռք բերել անհրաժեշտ տեղեկույթ ավարտական աշխատանքների կատարման համար։
2. Результаты обучения по программе
ա.գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու մասնագիտական գիտելիքները աշխատանքային գործընթացներում,
2. կատարելու գործնական-աշխատանքային առաջադրանքներ,
3. ստուգելու սեփական գիտելիքները,
4. հավաքելու մասնագիտական տեղեկույթ ավարտական աշխատանք գրելու հա­մար,
գ.ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
5. կատարելու ինքնուրույն հետազոտական աշխատանքներ և առաջադրանքներ,
6. աշխատելու թիմում,
հաղորդակցվելու մասնագիտորեն
3. Описание
ուսանողներին հնարավորություն տալ հնարավորություն ընձեռել ակադեմիական ու­սու­ց­­ման ընթացքում ձեռք բերված գիտելիքները կիրառել գործնականում՝ աշխատանքային մի­ջա­վայրում, ամբողջացնել ակադեմիական գիտելիքները և մասնագիտական հմտությունները,
զար­­գացնել մասնագիտական աշխատանքային հմտությունները, ծանոթանալ պոտենցիալ գոր­ծատուներին, ձեռք բերել աշխատանքային փորձ, ձեռք բերել անհրաժեշտ տեղեկույթ ավարտական աշխատանքների կատարման համար։
4. Стили и методы преподавания и обучения
հետազոտական, գործնական աշխատանքների կատարում,
խմբային աշխատանքներ և քննարկումներ:
5. Методы и критерии оценки
Ստուգարք՝ հիմնված անհատական հաշվետվության կազմման և պաշտպանության վրա:
6. Список основной литературы
  • ՇՄՆ <<Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորիգի կենտրոն>> ՊՈԱԿ,
  • ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարություն,
  • ՀՀ կառավարման գերատեսչություններ (Էկոնոմիկայի,ԿԳՄՍ,Շրջակա միջավայրի նախարարություններ),
  • ՀՀ վիճակագրության պետական կոմիտե,
  • ՀՀ մարզպետարաններ, քաղաքապետարաններ, համայնքապետարաններ,
  • ՀՀ Արգելոցապարկային համալիր ՊՈԱԿ (Ջրվեժ)։
7. Основная часть курса
Նախապատրաստման, իրագործման և ավարտման փուլերից:
4-րդ՝ գարնանային
Ինքնուրույն աշխատանքի ժամաքանակը՝ ? ժամ
Обязательный
0906
1. Цель курса
Արտացոլել տվյալ մասնագիտության շրջանակներում ուսանողի ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու և մասնագիտական ոլորտին առնչվող խնդիրներ բարձրացնելու ու լուծումներ առաջադրելու հմտությունները։

2. Результаты обучения по программе
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. բացահայտելու մթեզին վերաբերվող նոր գիտելիքներ՝ տեսություններ, հայեցակարգեր, մոտեցումներ, սկզբունքներ,
2. ձևակերպելու գիտական խնդիրներ,
3. կատարելու գիտագործնական առաջարկներ՝ մասնագիտական խնդիրները լուծելու համար,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. աշխատելու ինքնուրույն,
6. մտածելու մասնագիտորեն և քննադատաբար:
3. Описание
Արտացոլել տվյալ մասնագիտության շրջանակներում ուսանողի ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու և մասնագիտական ոլորտին առնչվող խնդիրներ բարձրացնելու ու լուծումներ առաջադրելու հմտությունները։

4. Методы и критерии оценки
Տե՛ս «ԵՊՀ-ում բակալավրի ավարտական աշխատանքի պատրաստման և գնահատման կարգ»-ը։
5. Основная часть курса
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
Адрес: Республика Армения, г. Ереван, 0025, Алека Манукяна, 1 (+37460) 710000 info@ysu.am