«ԵՊՀ-ՈՒՄ Է ԳՈՐԾՈՒՄ ԻՐԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ԴՊՐՈՑՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ». ԵՊՀ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏ ՇՈՒՇԱՆ ԱԶԱՏՅԱՆ

- Շուշա՛ն, կպատմե՞ք Ձեր մասին։

- Ես Շուշան Ազատյանն եմ։ Դպրոցն ավարտելուց հետո սովորել եմ ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի իրանագիտության բաժնի բակալավրիատում։ Ուսումս գերազանցությամբ ավարտելուց հետո կրթությունս շարունակել եմ նույն բաժնի մագիստրատուրայում՝ «Թալիշագիտություն և էթնոդավանական հանրույթներ» մասնագիտացմամբ։ Ուսանողական տարիներին աշխատել եմ որպես գիդ-ուղեկցորդուհի, լրագրող-հետազոտող, պրակտիկա անցել ՀՀ ԱԳՆ-ում, ինչպես նաև Թեհրանի Ալամե Թաբաթաբայի համալսարանում։ Այնուհետև սովորել եմ Թեհրանի Շահիդ Բեհեշթի համալսարանի ասպիրանտուրայում (PhD)՝ «Ընդհանուր լեզվաբանություն» մասնագիտացմամբ։ Ունեմ լեզվաբանության դոկտորի աստիճան։

- Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս ընտրեցիք Ձեր մասնագիտությունը։

- Արևելքը գրավիչ խորհրդավորությամբ ու բազմաթիվ գաղտնիքներով լի աշխարհ է, իսկ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը մեզ հարևան և բարեկամ մի երկիր է, որն ունի հարուստ լեզու, մշակույթ, գրականություն և պատմություն։ Բացի դրանից՝ մասնագիտությունն ընտրելիս ես տեղեկացվել էի, որ ԵՊՀ-ում է գործում իրանագիտության լավագույն դպրոցներից մեկը, որի ղեկավարը բոլորիս կողմից շատ սիրված բարեգործ Գուրգեն Մելիքյանն է։ Հենց այդպես էլ որոշեցի ընտրել իրանագիտությունը։

- Ինչպե՞ս ստացվեց, որ ուսումը շարունակեցիք Իրանում։

- Այդ ժամանակ Հայաստանի և Իրանի միջև ուսանողների փոխանակման ծրագիր էր իրականացվում, ԵՊՀ իրանագիտության ամբիոնի վարիչն առաջադրեց իմ թեկնածությունը։ Ես էլ որոշեցի մասնագիտության գաղտնիքներին ավելի լավ ծանոթանալու համար կրթությունս շարունակել այնտեղ։

- Կրթական համակարգերի ի՞նչ տարբերություններ եք արձանագրել։ Ի՞նչ կուզեիք տեսնել ԵՊՀ-ում։

- Կրթական համակարգերի հիմնական տարբերությունը, ըստ իս, այն է, որ Իրանում կրթական համակարգն ավելի շուտ դասախոսակենտրոն է, քան ուսանողակենտրոն։ Այստեղ, հակառակը, ավելի ուսանողակենտրոն է։ Իրանում դասախոսները խրախուսում ու քաջալերում են ուսանողի գրանցած ամեն մի փոքր հաջողություն՝ անգամ ծափահարություններով։ Գուցե մանրուք է, բայց հաճելի է։ Իրանում համալսարանի լսարանները լավագույնս ապահովված են ուսումնական գործընթացին անհրաժեշտ տեխնիկայով և պարագաներով։

- Կպատմե՞ք գիտական Ձեր աշխատանքի մասին։ Ի՞նչ թեմայով է այն։

- Թեման խոսույթի վերլուծությունից է՝ «Հայաստանի Թավշյա հեղափոխության խոսույթի քննադատական վերլուծությունը հայկական, իրանական և ռուսական մամուլում»։ Այն ամբողջովին նոր է ու կիրառական նշանակություն ունի։ Ի դեպ, թեմայի ընտրությունը խոսում է այն մասին, որ իրանցիները հետաքրքրված են, թե ինչ է կատարվում հարևան երկրում, և ցանկանում են ավելի լավ ծանոթանալ տեղի ունեցող գործընթացներին։

- Ուշագրավ ի՞նչ դեպքեր են եղել Թեհրանում:

- Ուշագրավ դեպքեր շատ են եղել մշակույթների տարբերության պատճառով։ Լեզվական առումով ոչ մի խնդիր չի առաջացել, բայց մշակույթի և կենցաղի տեսանկյունից պետք է հաշվի առնել, որ այլ բան է, երբ ամենը գրքից ես կարդում ու ծանոթանում, և բոլորովին այլ է, երբ ամենը քո սեփական փորձով ես զգում, մանավանդ, երբ ապրում ես համալսարանական հանրակացարանում իրանցիների և Մերձավոր Արևելքի մյուս ժողովուրդների ուսանողների հետ կողք կողքի։ Բայց ինչ էլ լիներ, գիտեի, որ Իրանում ՀՀ դեսպանությունը իմ կողքին է ու պատրաստ է աջակցելու։

Սկզբնական շրջանում դուրս գալիս մոռանում էի գլխաշոր կրել, հետագայում էլ Հայաստանում էի մոռանում, որ գլխիս այլևս գլխաշոր չկա։ Հետաքրքիր էր, որ դեպքեր էին լինում, երբ իրանցի և օտարերկրյա մյուս ուսանողներին այնպիսի փաստեր էի ասում իրենց երկրների մասին, որ իրենք էլ չէին իմանում, իսկ ես ստիպված էի ճանաչողության ցածր մակարդակի պատճառով շատ բաներ պատմել Հայաստանից՝ լեզվից, պատմությունից, մշակույթից ու կրոնից մինչև մայրաքաղաք, տեսարժան վայրեր ու խոհանոց։ Ինձ շատ շոյված էի զգում, երբ համալսարանի դասախոսներից ասում էին, որ իրենք մեր երկրի երկրպագուն են, ու հետաքրքրությամբ զրուցում։ Վարչական հատվածում գործ ունենալու դեպքում ոմանք հայերին ավելի շուտ էին սպասարկում, քան մյուս օտարերկրացիներին՝ ասելով, որ իրանահայ ընկեր ունեն կամ եղել են Հայաստանում։

- Ի՞նչ նպատակներ և ծրագրեր ունեք առաջիկայում։

- Հոդվածներիցս մեկը տպագրվել է միջազգային գրախոսվող հայտնի «Discourse & Communication» (Մեծ Բրիտանիա) ամսագրում, որը ոլորտի առաջատար ամսագրերից է (ISI Q1)։ Կցանկանայի շարունակել հոդվածների տպագրումը միջազգային ամսագրերում։ Գիտական ոլորտում մի քանի առաջարկներ են եղել Իրանում, որոնց մասին մտածում եմ։ Բացի դրանից՝ կցանկանայի իմ ստացած տեսական և գործնական գիտելիքները փոխանցել ապագա իրանագետներին, ինչպես նաև ծառայեցնել հայ-իրանական հարաբերությունների զարգացմանը։

Քնար Միսակյան