Учебный план

PDF

Тип:

Бакалавр

Профессия:

055102.02.6 - Ռադիոֆիզիկա

Специализация:

055102.02.6 - Ռադիոֆիզիկա և համակարգչային տեխնոլոգիաներ

Присвоенная квалификация:

Ֆիզիկայի բակալավր

Учебный год программы:

2024/2025

Форма обучения:

Полная занятость

Язык обучения:

Հայերեն

Общеобразовательный модуль

Код кафедры	Название обязательного курса	Кредиты
1602	Անգլերեն-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2ժամ / շաբ. գործ. – 2ժամ Обязательный 1602/Բ06 1. Цель курса 1. լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին, 2. հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում, 3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում, 4. մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում: 2. Результаты обучения по программе 1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը, 2. տիրապետել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերին՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ, 3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն, 5. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ, 6. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով 3. Описание 1. լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին, 2. հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում, 3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում, 4. մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, 2. անհատական և խմբային աշխատանք, 3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք, 4. ինքնուրույն աշխատանք 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: 1. գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ), 2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը): 6. Список основной литературы Avetikian M., Grigoryan A. “English for Students of Physics and Radiophysics” Yerevan 2006 Mkhitaryan Ye. “Basic English for University Student” Yerevan 2008 Margaryan Ye. “A Guide to Science” Yerevan 2014 7. Основная часть курса 1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ 2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն 3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում 4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում 5. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
1311	Փիլիսոփայություն	4
4-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-24ժամ, սեմ. -6 ժամ Обязательный 1311/Բ11 1. Цель курса · ուսումնասիրել փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները և փիլիսոփայության դերը մարդ-աշխարհ փոխհարաբերություններում, · վերլուծել աշխարհի փիլիսոփայական պատկերը, · ներկայացնել փիլիսոփայական հիմանական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տիրապետել փիլիսոփայության գիտական - մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները, 2. հասկանալ ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները, 3. ճանաչել քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություննեն ու միտումները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. պարզաբանել բնական և հասարակական գիտությունների գործառույթները, 2. տարբերակել քաղաքակրթական հայեցակարգերն ու դրանց հարացույցերը, 3. գնահատել փակ և բաց համակարգերի զարգացման առանձնահատկությունները, 4. վերլուծել հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները : գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. կատարել սոցիալ-փիլիսոփայական ընդհանրացումներ և կիրառել համապատասխան մեթոդներ, 2. իմաստավորել աշխարհի գիտական պատկերը և մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը: 3. Описание · ուսումնասիրել փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները և փիլիսոփայության դերը մարդ-աշխարհ փոխհարաբերություններում, · վերլուծել աշխարհի փիլիսոփայական պատկերը, · ներկայացնել փիլիսոփայական հիմանական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսությունների, առաջադրանքների քննարկում, տեքստի մեկնաբանում 2.տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն 3.առաջադրանքներ և տարբեր մոդելների համեմատական վերլուծություն 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Список основной литературы Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016 Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012 Канке, В. А. Основы философии, М., 2014. Губин, В. Д. Философия, М., 2013. Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013. 7. Основная часть курса 1. Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ: 2. Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները: 3. Պատմափիլիսոփայական ակնարկ: 4. Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը: 5. Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները: 6. Հոգեկանի ծագման վարկածները: 7. Իմացության էությունը և կառուցվածքը: 8. Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ: 9. Գիտական ճանաչողության մեթոդները: 10. Գիտություն և բարոյականություն: 11. Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները: 12. Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ: 13. Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը : 14. Մշակույթ և քաղաքակրթություն: 15. Հասարակական կյանքի ոլորտները: 16. Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
0708	Էկոլոգիայի և բնապահպանության հիմունքներ	2
4-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս-2 ժամ Обязательный 0708/Բ10 1. Цель курса Ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին, ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին: 2. Результаты обучения по программе 1. նկարագրել էկոլոգիայի` որպես գիտության ձևավորման պատմություն, բացատրել տնտեսակագիտական էկոլոգիայի հիմունքները և առանձնահատկությունները, 2. ձևակերպել էկոհամակարգի, կենսացենոզի և նոոսֆերայի ուսմունքներիը, 3. նկարագրել մարդկության կայուն զարգացման սկզբունքները, 4. լուսաբանել աշխարհում և Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները, 5. բացատրել բնական և անթրոպոգեն էկոհամակարգերի զարգացման ընդհանուր սկզբունքները և օրինաչափությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառել և գործնականում իրականացնել ՀՀ կլիմայի փոփոխության մասին, կենսաբազմազանության մասին, անապատացման դեմ պայքարի ազգային զեկույցները, 2. իրականացնել էկոլոգիական տնտեսական հաշվարկներ, ռեսուրսների տնտեսական հասանելիության գնահատում, 3. վերլուծություններ կատարել տնտեսակագիտական էկոլոգիայի ոլորտում ռիկսերի հաշվարկման ժամանակ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ, 2. կազմակերպել տրամաբանական և վերլուծական աշխատանքներ: 3. Описание Ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին, ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ /Moodle համակարգով/ և դասախոսություններ: Ուսումնառության ձևեր 2. ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք. Ստուգարքն անցկացվում է թեստային համակարգով, on-line, տրվում է առավելագույնը 60 հարց, նախապես կազմված հարցաշարից: 6. Список основной литературы Մ.Հ. Սարգսյան, Գ.Ֆ. Գալստյան, Բնապահպահպանություն, դասագիրք, Երևան, Ճարտարագետ, 2016 թ., 301էջ. Հովհաննիսյան Ն., Մելիքյան Ա., Դանիելյան Ա. «Ագրոկենսաբազմազանություն», Երևան: «ԹԱՍԿ» ՍՊԸ, 2014, 136 էջ. Գրիդել Տ.Ե., Ալլենբի Բ.Ր. Տնտեսական էկոլոգիա, 2012 թ. Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ: Լ.Ս. Մելքումյան, Մ.Հ. Գալստյան, «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010 թ., 311 էջ: Հայրապետյան Է.Մ. և ուրիշներ, «Շրջակա միջավայրի պահպանություն», Երևան, 2005 թ.: Էկոլոգիական կառավարման համակարգ: ISO 14000 միջազգային ստանդարտ, 2004 թ: 7. Основная часть курса Ներածություն: Էկոլոգիայի համառոտ պատմություն, կառուցվածքը, առարկան և օբյեկտը: Օրգանիզմների գոյության միջավայրը և պայմաններին հարմարվելը: Կյանքի գոյատեվման հիմնական միջավայրերը: Պոպուլյացիաների էկոլոգիա: Կենսացենոզներ: Էկոհամակարգեր: Նյութերի շրջանառությունը էկոհամակարգերում: էկոհամակարգերի ինքնազարգացում: Կենսոլորտ: Մարդու փոխազդեցությունը բնության հետ: Մթնոլորտի պահպանությունը: Երկրի կլիմայի փոփոխության և անապատացման հիմնախնդիրները: Ջրային պաշարների պահպանությունը: Հողային պաշարների պահպանությունը: Երկրի կենսաբանական բազմազանությունը: Կենսաբազմազանության պահպանությունը: Շրջակա միջավայրը և մարդու առողջությունը:
1106	Հայոց պատմություն 2	2
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2 ժամ Обязательный 1106/Բ04 1. Цель курса Դասընթացի նպատակը հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Ներկայացնելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը, 2. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները, 3. Բացատրելու հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները, 4. Վերլուծելու նորագույն ժամանակաշրջանում հայոց պետականության վերականգնումն ու զարգացումը՝ վերարժևորելով և իր գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 5. Տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները, 6. Կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. Նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային-ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը: 3. Описание Դասընթացի նպատակը հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսություն, 2. Սեմինար, 3. Քննարկում: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Տոմսերը պարունակում են երկու հարց: 6. Список основной литературы Պ. Հովհաննիսյան, Է. Մինասյան և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012: Հ. Ժամկոչյան, Ա. Աբրահամյան, Ս. Մելիք-Բախշյան, Ս. Պողոսյան, Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1975: Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., «Զանգակ-97» հրատ., հ. III, գ. I, 2010, հ. III, գ. II, 2015, հ. IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016: 7. Основная часть курса Հայ ազատագրական շարժումը XVI դ. կեսերից մինչև XVIII դ.: Ազատագրական պայքարը Սյունիքում և Սյունիքում 1722-1730 թթ.: Ռուս-թուրքական և ռուս-պարսկական պատերազմները և Հայաստանը XIX դ. առաջին երեսնամյակում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը և հայ ազատագրական շարժումը XIX դ. վերջին - XX դ. սկզբին: Հայոց ցեղասպանությունը: Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Խորհրդային Հայաստանը (1920-1991 թթ.): Հայերի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին: Արցախյան շարժումը (1988-1991 թթ.) և պատերազմը (1991-1994 թթ.): Հայաստանի Երրորդ Հանրապետությունը (1991 թվականից):
1705	Ռուսաց լեզու-2	2
3-րդ` աշնանային կիսամյակ 2ժամ/շաբ. գործ.- 2 ժամ Обязательный 1705/ Բ 08 1. Цель курса ● զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները ● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն ● ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ցուցաբերել մասնագիտական բառապաշարի հստակ իմացություն 2. ցուցաբերել միջազգային չափորոշիչներով սահմանված В1 մակարդակին համապատասխանող ռուսաց լեզվի իմացություն բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 3. կազմել մասնագիտական թեմայով զեկույցներ 4. տիրապետել մասնագիտական լայնածավալ տեղեկատվությանը 5. կատարել միջազգային չափանիշների B1 մակարդակին համապատասխանող թեստային աշխատանք գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 6. օգտագործել ձեռք բերած հաղորդակցման և լեզվական հմտությունները 7. օգտագործել ձեռք բերած իմացությունները մասնագիտական ոլորտում 3. Описание ● զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները ● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն ● ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունքներ 2. ինքնուրույն աշխատանք 3. թիմային աշխատանք 4. բանավոր ներկայացում/զեկույց/ 5. բանավեճ 6. ստուգողական աշխատանք 7. թեստային աշխատանք 8. վիկտորինա 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք 1. թեստային առաջադրանք 2. բանավոր հարցում 3. ստուգարք 6. Список основной литературы Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005. Андрюшина Н.П., Жорова А.П., Макова М.Н. Тренировочные тесты по русскому языку как иностранному. М., 2008-2010. Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015. Карапетян Н.Г., Королева Л.Б., Черненко Н.М.. Учебные задания по русскому языку. Обучение дискуссионному общению. Для студентов-иностранцев. М.: РУДН, 2010. Кирейцева А.Н., Селиверстова Е.И., Химик В.В. Сборник тестовых заданий по русскому языку для иностранцев: Грамматика. Лексика. СПБ, 1998. 7. Основная часть курса Շարահյուսական կառուցվածքներ: Սուբյեկտիվ գնահատման արտահայտման միջոցներ Պարզ և բարդ նախադասություններ: Կապեր և կապական բառեր: Գիտական ոճի ժանրերը և դրանց շարադրման սկզբունքները: Մասնագիտական լեզվին բնորոշ ոճաբանական սկզբունքները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
1106	Հայոց պատմություն 1	2
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2 ժամ Обязательный 1106/Բ03 1. Цель курса Դասընթացի նպատակը հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն` 1. Ներկայացնելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը, 2. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները, 3. Բացատրելու հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ` 4. Տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները, 5. Կիրառելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ՝ 6. Նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը: 3. Описание Դասընթացի նպատակը հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսություն, 2. Սեմինար, 3. Քննարկում: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Տոմսերը պարունակում են երկու հարց: 6. Список основной литературы Պ. Հովհաննիսյան, Է. Մինասյան և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012: Հ. Ժամկոչյան, Ա. Աբրահամյան, Ս. Մելիք-Բախշյան, Ս. Պողոսյան, Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1975: Հայոց պատմություն, հ. II, գ. II, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., «Զանգակ-97» հրատ., 2014: 7. Основная часть курса Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները: Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում: Վանի թագավորությունը (Ք.ա. IX-VII դդ.): Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա. VI-III դդ.): Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա. 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք: Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.): Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք: Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.): Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան: Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը: Հայաստանը ուշ միջնադարում:
1608	Ֆրանսերեն-2	2
2-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործն.՝ 2 ժամ Обязательный 1608/Բ15 1. Цель курса · ձարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տարորոշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական ցուցիչները, 2. տարբերակելու մասնագիտական տեքստերի համընդհանուր և տերմինային բառաշերտերը, 3. բացատրելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. մենախոսելու և երկխոսել մասնագիտական թեմաների շուրջ, 2. թարգմանելու (գրավոր և բանավոր) մասնագիտական տեքստեր, 3. բանավիճելու մասնագիտական թեմաների շուրջ: 3. Описание · ձարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ: 4. Стили и методы преподавания и обучения · գործնական պարապմունք, · հանձնարարված գրականության ընթերցում, քննարկումներ, ինքնուրույն հետազոտություն, խմբային աշխատանք, · դասավանդման նորարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Список основной литературы Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013. Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009. 7. Основная часть курса · Les professions - les métiers · La technologie · La communication · L’argent- la banque · Le caractère et la personnalité
1205	Չինարեն-2	2
2-րդ ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ. -2 ժամ Обязательный 1205/Բ15 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը, 2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները), 3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն), բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. կառուցելու կապակցված խոսք, 5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում, 6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ, 7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները, 9. կառուցելու երկխոսություն, 10. թարգմանելու պարզ տեքստեր: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ, · կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով, · հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով, · հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի, · ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով, · գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց, · կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ, · հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով, · հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը, · թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք։ Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։ 6. Список основной литературы 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书，北京语言大学出版社，2015年姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册，北京语言大学出版社，2015年刘珣著，《新实用汉语课本》2学生书, 北京语言大学出版社，2006年刘珣著，《新实用汉语课本》2练习册, 北京语言大学出版社，2006年姜丽萍著，《HSK标准教程》2学生书，北京语言大学出版社，2015年姜丽萍著，《HSK标准教程》2练习册，北京语言大学出版社，2015年 7. Основная часть курса Թեմա 1：第十二课你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法） Թեմա 2：第十三课我去图书馆借书（连动词，A不A/V不V） Թեմա 3：第十四课我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿） Թեմա 4：第十五课明天是我朋友的生日（单元语言点小结） Թեմա 5：第十六课周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语） Թեմա 6：第十七课做客（（是）A还是B，就是，会） Թեմա 7：第十八课做客（得，反问句，如果……，就……） Թեմա 8：第十九课现在习惯了（了，还，年龄表达法） Թեմա 9：第二十课看病人（单元语言点小结） Թեմա 10：第二十一课我喝了半斤白酒（又，了，好像） Թեմա 11：第二十二课他感冒了（能，，最好，日期表达法） Թեմա 12：第二十三课你学了多长时间汉语（了，“就”的小结） Թեմա 13：第二十四课你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
1803	Թուրքերեն-2	2
2-րդ ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.-2 ժամ Обязательный 1803/Բ15 1. Цель курса · սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն, · ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ, · զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու թուրքերենի տիպաբանական առանձնահատկությունները, 2. սահմանելու թուրքերենի եղանակներն ու ժամանակաձևերը, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. վերարտադրելու թուրքերեն երկխոսություններ և պարզ տեքստեր, 2. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն միջին բարդության տեքստեր: 3. Описание · սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն, · ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ, · զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն, 2. տեքստերի և երկխոսությունների վերարտադրում, 3. բանավոր խոսքի զարգացում: 5. Методы и критерии оценки Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: 1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա), 2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը): 6. Список основной литературы Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015: Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980. Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999. Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996. 7. Основная часть курса Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը: Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում: Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը: Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում: Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում: Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը: Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում: Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1604	Գերմաներեն-2	2
2-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.-2 Обязательный 1604/Բ06 1. Цель курса · ուսանողների մեջ զարգացնել ուսուցման նախորդ փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականության բնագավառներում, · ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտիվացնել այդ բառապաշարը և քերականական գիտելիքները` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստերի վերարտադրման նպատակով, · ամբողջացնել բակալավրիատի ընդհանուր կրթական մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. պատկերացում կազմել գերմաներենի ձևաբանական և քերականական ընդարձակ կաղապարների մասին, 2. ընդլայնել կոնկրետ թեմատիկ բառապաշարը, 3. պատկերացում կազմել երկխոսությունների կառուցվածքի և տեքստերի վերարտադրության ու փոխադրման սկզբունքների մասին: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. ճիշտ կազմել գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները, 5. համապատասխան ձևով գործադրել ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը, 6. կազմել երկխոսություններ, գրել փոխադրություններ: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. վերլուծել գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույցային ձևերը, 8. գործնականում կիրառել թեմատիկ բառապաշարը, 9. մեկնաբանել գերմաներենում խոսքի ձևավորման յուրահատկությունները: 3. Описание · ուսանողների մեջ զարգացնել ուսուցման նախորդ փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականության բնագավառներում, · ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտիվացնել այդ բառապաշարը և քերականական գիտելիքները` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստերի վերարտադրման նպատակով, · ամբողջացնել բակալավրիատի ընդհանուր կրթական մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունք, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. խմբային աշխատանք: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Список основной литературы Kessler H., Levin V., Deutsch für Ausländer, Teil 2, Berlin, 1992. Griesbach H., Schulz D., Deutsche Sprachlehre für Ausländer, Ismaning, 2004. Gabrieljan J. u. A., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017. Dreyer-Schmidt, Lehr-und Übungsbuch der deutschen Grammatik, Ismaning, 2002. 7. Основная часть курса 1. Գոյականի նշանակությունը և շարահյուսական գործառույթները: Հոգնակի թվի կազմության հիմնական տիպերը: Անհոգնական և անեզական գոյականներ: Գոյականների հոլովման համակարգը և գերմաներենի հոլովների կիրառական նշանակությունները: 2. Բայերի ձևաբանական և իմաստաքերականական դասակարգումը: Անցողական և անանցողական երկսեռ բայեր: Բայի քերականական կարգերը: 3. Սահմանական եղանակի ակտիվ և ներգործական սեռերի բոլոր ժամանակների կազմությունն ու գործառույթը: Ժամանակաձևերի բացարձակ և հարաբերական գործառույթը: Ստորոգյալի համաձայնեցումը ենթակայի հետ: Հրամայական եղանակի ձևերը և նրանց քերականական հոմանիշները: Երկանդամ, եռանդամ և միանդամ կրավորական կառույցները: 4. Թեմատիկ բառապաշարն ընդգրկում է «Գերմանիայի մեծ քաղաքները», «Ընկերական շրջապատում», «Տնտեսություն և քաղաքականություն», «Իմ զբաղմունքը», «Իմ ուսումը», «Հայաստանի պատմությունից», «Համագործակցություն» և այլն:
1401	Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ-1	2
6. 1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ. -2 ժամ Обязательный 1401/Բ01 1. Цель курса · ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները, · ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին, · նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփոխությունները։ 2. Результаты обучения по программе ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1.ճանաչել լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները, 2. սահմանել լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները, 3. ընտրել լեզվական ճիշտ ձևերը: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ, 2. հիմնավորել լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը: գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ 1. Սովորեցնել լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը: 3. Описание · ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները, · ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին, · նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփոխությունները։ 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսություն, · գործնական աշխատանք, · սլայդի ցուցադրում, · ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է 4-5 հարց: 6. Список основной литературы Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016: Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու, Երևան, 2007: 7. Основная часть курса 1. Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները, 2. Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները, 3. Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
1705	Ռուսաց լեզու-1	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.-2ժամ Обязательный 1705/ Բ 07 1. Цель курса · ընդլայնել բանավոր խոսքի բառապաշարը · զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները · ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին · ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին · ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը · ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը · զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները · ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ցուցաբերել բառապաշարի հստակ իմացություն 2. կարդալ և վերարտադրել գրական և մասնագիտական տեքստը 3. մեկնաբանել մասնագիտական տերմինները 4. տիրապետել պահանջվող քերականական կանոններին 5. գտնել տեքստի գլխավոր իմաստը բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 6. կազմել երկխոսություններ առաջարկված թեմայով 7. կրճատել/ընդլայնել տեքստը 8. պատասխանել հարցերին 9. կազմել բառակապակցություններ, օգտագործելով համապատասխան շարահյուսական կառուցվածքները գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 10. տվյալ թեմայով տեղեկատվության որոնում 11. տեղեկատվական աղբյուրների ընդլայնւմ 12. թեմայի շուրջ մտքերի փոխանակում 3. Описание · ընդլայնել բանավոր խոսքի բառապաշարը · զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները · ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին · ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին · ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը · ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը · զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները · ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունքներ 2. ինքնուրույն աշխատանք 3. թիմային աշխատանք 4. բանավոր ներկայացում 5. հարց և պատասխան 6. ստուգողական աշխատանք 7. ուսուցողական ֆիլմի դիտում 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք 1. թեստային առաջադրանք 2. բանավոր հարցում 3. ստուգարք 6. Список основной литературы Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005. Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015. Лексический минимум для студентов-иностранцев естественных и технических специальностей (Балыгина Т.М., Василишина Т.И., Леонова Э.Н., Пугачев И.А.). М.: РУДН, 2010. 7. Основная часть курса Քերականության հիմնական հարցերը: Խոսքի մշակույթի հիմնախնդիրները: Գիտական ոճի ոճաբանական առանձնահատկությունները: Շարահյուսական կառուցվածքները: Գիտական ոճի ձևաբանական առանձնահատկությունները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
1401	Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.- 2 ժամ Обязательный 1401/Բ02 1. Цель курса · ներկայացնել լեզվի և խոսքի փոխհարաբերության խնդիրները, · ծանոթացնել խոսքի հիմնական արժանիքներին, · նկարագրել բանավոր և գրավոր խոսքի կառուցվածքային յուրահատկությունները։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ճանաչել խոսքի մշակույթի վերաբերյալ տեսությունները, 2. սահմանել լեզվի ու խոսքի հատկանիշները, 3. ընտրել խոսքային իրավիճակին համապատասխան լեզվական միավորներ: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ, 2. հիմնավորել տեքստերի գործառական պատկանելությունը, 3. կառուցել գործառական տարաբնույթ տեքստեր (ըստ խոսքային իրավիճակի): գ. ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ 1. կառուցել ճիշտ և գրագետ խոսք, 2. սովորեցնել խոսքային վարվեցողության հիմնական առանձնահատկությունները: 3. Описание · ներկայացնել լեզվի և խոսքի փոխհարաբերության խնդիրները, · ծանոթացնել խոսքի հիմնական արժանիքներին, · նկարագրել բանավոր և գրավոր խոսքի կառուցվածքային յուրահատկությունները։ 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսություն, · գործնական աշխատանք, · սլայդի ցուցադրում, · ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքը բանավոր է, որն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Քննատոմսը բաղկացած է երեք հարցից. Առաջին և երկրորդ հարցերը տեսական հարցեր են և գնահատվում են 7-ական միավոր, իսկ երրորդ հարցը գործնական առաջադրանք է, որը գնահատվում է 6 միավոր: 6. Список основной литературы Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016: Եզեկյան Լ., Ոճագիտություն, Երևան, 2003: Մելքոնյան Ս., Ակնարկներ հայոց լեզվի ոճաբանության, Երևան, 1984: Պողոսյան Պ., Խոսքի մշակույթի և ոճագիտության հիմունքներ, 2 հատորով, Երևան, 1990, 1991: 7. Основная часть курса 1. գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները, 2. Խոսքի արժանիքները (ճշտություն, ճշգրտություն, սեղմություն և այլն), 3. խոսքային վարվեցողություն, 4. գործառական ոճեր:
1608	Ֆրանսերեն-1	2
1-ին աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործն.՝ 2 ժամ Обязательный 1608/Բ14 1. Цель курса · զարգացնել ծրագրային թեմատիկայի սահմաններում բառային և քերականական հմտություններ, · ձևավորել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողություններ, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի բանավոր և գրավոր թարգմանության կարողություններ: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. մատնանշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական առանձնահատկությունները, 2. տարորոշելու մասնագիտական տերմինները համատասխան տեքստերում, 3. սահմանելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. մեկնաբանելու մասնագիտական տեքստերի բառաքերականական դժվարությունները, 5. մենախոսելու մասնագիտական թեմաների շուրջ, 6. թարգմանելու (գրավոր-բանավոր) մասնագիտական տեքստեր, գ. փոխանցելի կարողություններ 7. թարգմանելու հմտություններ, 8. բառարաններից օգտվելու կարողություններ: 3. Описание · զարգացնել ծրագրային թեմատիկայի սահմաններում բառային և քերականական հմտություններ, · ձևավորել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողություններ, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի բանավոր և գրավոր թարգմանության կարողություններ: 4. Стили и методы преподавания и обучения · գործնական պարապմունք, · հանձնարարված գրականության ընթերցում, քննարկումներ, ինքնուրույն հետազոտություն, խմբային աշխատանք, · դասավանդման նորարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Список основной литературы Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013. Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009. 7. Основная часть курса · Présentations et usages : · La famille - les âges de la vie : · Le temps qui passe : · Le physique - l’apparence : · Les activités quotidiennes :
1205	Չինարեն-1	2
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային 2 ժամ/շաբ. գործ.- 2 ժամ Обязательный 1205/Բ14 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մեջ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մեջ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը, 2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները), 3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն), բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կառուցելու կապակցված խոսք, 2. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում, 3. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ, 4. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները, 2. կառուցելու երկխոսություն, 3. թարգմանելու պարզ տեքստեր: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մեջ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մեջ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ, · կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով, · հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով, · հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի, · ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով, · գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց, · կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ, · հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով, · հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը, · թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք։ Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։ 6. Список основной литературы 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书，北京语言大学出版社，2015年姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册，北京语言大学出版社，2015年] 7. Основная часть курса Թեմա 1：语音（声母、韵母、声调） Թեմա 2：语音（声调、音变、拼写规则） Թեմա 3：第一课你好（“是”字句，“吗”疑问句） Թեմա 4：第二课你是哪国人（们、也、呢） Թեմա 5：第三课那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语） Թեմա 6：第四课课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词） Թեմա 7：第五课在北京大学的东边（语音点小结） Թեմա 8：第六课现在几点（钟点表达法，数字表达法） Թեմա 9：第七课明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语） Թեմա 10：第八课你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”） Թեմա 11：第九课多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法） Թեմա 12：第十课你家有几口人（语音点小结） Թեմա 13：第十一课北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1803	Թուրքերեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.-2 ժամ Обязательный 1803/Բ14 1. Цель курса · սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները, · ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ, · զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու թուրքերենի հնչյունական համակարգը, 2. սահմանելու թուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. վերարտադրելու թուրքերեն պարզ նախադասություններ, 2. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն պարզ տեքստեր: 3. Описание · սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները, · ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ, · զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն, 2. երկխոսությունների կազմում և բանավոր խոսք, 3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն։ 5. Методы и критерии оценки 1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա), 2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը): 6. Список основной литературы Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015: Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980. Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999. Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996. 7. Основная часть курса Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը: Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում: Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը: Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում: Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում: Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը: Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում: Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1604	Գերմաներեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.-2ժամ Обязательный 1604/Բ 05 1. Цель курса · տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում, · ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. սովորել արտասանական նորմերը և հնչաբանական յուրահատկությունները, 2. պատկերացում կազմել ուսուցման տվյալ փուլում նախատեսված բառապաշարի մասին, 3. ունենալ անհրաժեշտ գիտելիքներ գերմաներենի ելակետային քերականական կառույցների մասին: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. ճիշտ արտաբերել գերմաներենի առանձին հնչյունները և դրանց արտասանական տարբերակները, 5. հասկանալ և խոսքում գործադրել այս փուլի համար անհրաժեշտ բառապաշարը, 6. ձեռք բերած քերականական գիտելիքների հիման վրա կառուցել նախադասություններ և կիրառել դրանք խոսքում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. ընկալել և մեկնաբանել գերմաներենի արտասանական յուրահատկությունները, 3. Описание · տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում, · ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունք, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. խմբային աշխատանք: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Список основной литературы Kessler H., Levin V., Deutsch für Ausländer, Teil 1, Berlin, 1982. Griesbach H., Schulz D., Deutsche Sprachlehre für Ausländer, Ismaning, 2004. Gabrieljan J. u. A., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017. G. Helbig, J. Buscha, Deutsche Grammatik für Ausländer, Leipzig, 2001. 7. Основная часть курса 1. Գերմաներենի արտասանական նորմերը: Արտասանություն և գրություն: Հնչյունաբանական տառադարձություն: Գերմաներենի ձայնավորական և բաղաձայնական համակարգերը: 2. Քերականական կարգեր, դրանց արտահայտման միջոցները գերմաներենում: Գոյականի, ածականի և բայի ձևաբանական ու քերականական նշանակությունները: Գոյականի հոլովման տիպերը: Հոլովների նշանակությունը և գործածությունը: Ածականի համեմատության աստիճանները: Համեմատության աստիճանների կարգ: Բայի ձևաբանական տիպերը: Լիիմաստ և սպասարկու բայեր: Նախդիրների գործառույթը նախադասության մեջ: 3. Պարզ նախադասություն, դրա շարադասությունը: Ուղիղ և շրջուն շարադասություն, դրանց առանձնահատկությունները: 4. Թեմատիկ բառապաշարն ընդգրկում է հետևյալ թեմաները՝ «Ընտանիք», «Իմ մասնագիտությունը», «Համալսարան», «Իմ հանգստյան օրը», «Ճանապարհորդություն», «Գերմանիա»:
1602	Անգլերեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2ժամ / շաբ. գործ. – 2ժամ Обязательный 1602/Բ 05 1. Цель курса 1. ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում, 2. մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում, 3. հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում, 4. մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները , 2. ներկայացնլ մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, 4. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, գ. ընդհանրական /փոխանցելի/ կարողությունները 5. օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից, 3. Описание 1. ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում, 2. մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում, 3. հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում, 4. մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ 2. անհատական և խմբային աշխատանք 3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք 4. ինքնուրույն աշխատանք 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: 1. գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ): 2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը): 6. Список основной литературы Toumanyan S. “Insight into the science of physics” 2006 Хомутова Е.В. “Intensive Course of the English Language for Physicists and Radiophysicists” Моска, 1992. Kirsten A. H. , Katz D. M. “The Physics Toolbox ” 2002 7. Основная часть курса 1. անգլերենի քերականական կառույցները 2. ընդհանուր բառապաշարի զարգացում 3. մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը 4. մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում
0002	Քաղաքացիական պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակներում բնակչության առաջին բուժօգնություն	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս. – 10ժամ, գործ. – 20ժամ Обязательный 0002/Բ09 1. Цель курса Սովորողների մոտ ձևավորել ԱԻ-ների մասին պատկերացում, ԱԻ-ներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ: 2. Результаты обучения по программе 1. պատկերացնել տարաբնույթ ԱԻ-ների հետևանքով ստեղծված իրավիճակը և դրան դիմակայելու ուղիները, 2. ներկայացնել տեղեկատվություն ԱԻ-ում և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների մասին՝ ուղղված բնակչության պաշտպանությանը, 3. քննարկել ՀՀ-ում հավանական ԱԻ-ներից բխող ռիսկի գնահատման մեթոդները, 4. գնահատել տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և տիրապետել առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հիմնահարցերին, 5. տիրապետել համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիներին ու պաշտպանության ձևերին: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 6. կիրառել անհրաժեշտ հմտություններ, տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ, 7. ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում, 8. օգտագործել ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 9. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում, 10. աշխատել թիմում և լուծել բարդ խնդիրներ, 11. վերլուծել իրավիճակը և կատարել անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար: 3. Описание Սովորողների մոտ ձևավորել ԱԻ-ների մասին պատկերացում, ԱԻ-ներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսություն, մեթոդական և գործնական պարապմունք: 2. Անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ: 3. Թեմատիկ ուսումնական խաղեր, ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում: 4. Ուսումնամեթոդական վարժանք: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարք. անց է կացվում բանավոր կարգով և հարցաթերթիկներով (2 հարց, ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի ապահովում): 6. Список основной литературы Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա., Օհանջանյան Մ.Մ.,Հարությունյան Ա.Ա., Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քաղպաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր», Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ: Հեղինակների կոլլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ: Կ.Ա.Մանասյան, «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, 44 էջ: Մ.Խ.Ադամյան, «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ: Ս.Ա.Մանուկյան, Գ.Հ.Ճաղարյան «Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017 7. Основная часть курса 1. Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ: 2. Քաղաքացիական պաշտպանություն: 3. ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:

Код кафедры	Название необязательного курса	Кредиты
1308	Հոգեբանության հիմունքներ	2
3-րդ`աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/ շաբ. դաս.-2ժամ Факультативный 1308/Բ18 1. Цель курса · մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմների, օրինաչափությունների և առանձնահատկությունների ուսումնասիրումը, · ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին ծանոթացումը, · հոգեբանական կրթվածության և մշակույթի զարգացումը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ձևակերպել բարձրագույն հոգեկան գործառույթների ձևավորման, զարգացման և դրսևորման մեխանիզմները և օրինաչափությունները, 2. սահմանել անձի կենսագործունեության հոգեկան հիմքերը, 3. սահմանել անձի կառուցվածքը, անձի հոգեբանական տեսությունների հիմնական ուղղությունները, մոտիվացիայի տեսությունները, 4. ներկայացնել միջանձնային հարաբերությունների և միջանձնային ընկալման ու հաղորդակցման հոգեբանական հիմքերը, 5. ներկայացնել փոքր և մեծ խմբերի սոցիալ-հոգեբանական բնութագիրը, դրանց հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. օգտագործել հոգեբանական գիտելիքները գիտահետազոտական և պրակտիկ աշխատանքներում, 2. կազմակերպել և ծրագրավորել ուսումնական և մասնագիատական գործունեությունը հաշվի առնելով անհատատիպաբանական և անձնային առանձնահատկությունները, 3. կիրառել հոգեբանական կարողությունները միջանձնային շփման և փոխազդեցության ժամանակ: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. տիրապետել գիտական գրականության հետ աշխատելու հմտություններին 2. կիրառել տեղեկության բանավոր և գրավոր ներկայացնելու հմտությունները, 3. օգտագործել անձի խնդրային դաշտը նկարագրող հասկացութային ապարատի իմացությունը: 3. Описание · մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմների, օրինաչափությունների և առանձնահատկությունների ուսումնասիրումը, · ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին ծանոթացումը, · հոգեբանական կրթվածության և մշակույթի զարգացումը: 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսություն, · սեմինար պարապմունք, · քննարկում, · պրակտիկ աշխատանքներ, · հետազոտական աշխատանքների իրականացում և դրա ներկայացում, 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Список основной литературы Նալչադյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ Немов Р. С., Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002. Психология личности. Хрестоматия в 2-х т./ Под. Ред. Д.Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002 Introduction to Psychology// . 7. Основная часть курса 1. Հոգեբանության զարգացման համառոտ պատմությունը, փուլերը: Ժամանակակից հոգեբանության ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական հիմքերը: Հոգեբանության սոցիալական հիմքերը: 2.Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: 3.Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Մոտիվացիայի տեսությունները: 4. Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Գործարար հաղորդակցման հոգեբանական մոտեցումները: 5. Մեծ և փոքր խմբերի սոցիալ-հոգեբանական առանձնահատկությունները:
0000	Քննական և ստեղծագործական մտածողություն	2
. 3-րդ՝աշնանային կիսամյակ դաս.-2 ժամ 2 ժամ/շաբ. Факультативный 1311/Բ01 1. Цель курса ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները, 2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները, 3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը, 5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները, 6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ, 8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։ 3. Описание ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսություն, 2. լսարանային քննարկում, 3. իրավիճակային վերլուծություն, 4. ներլսարանային խմբային բանավեճ, 5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։ 5. Методы и критерии оценки Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխատանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։ 6. Список основной литературы Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, «Զանգակ» հրատ., Երևան, 2016: Բրուտյան Գ.Ա., Ձևական տրամաբանության դասընթաց, «Լույս» հրատարակչություն, Երևան, 1967։ Սիմյան, Տ. Լեզվական նշանը. Բյուլլեր/Սոսյուր. URL: https://www.youtube.com/watch?v=8qIJPdvPMuE&list=PL4KoDsFlfH10959_k8Iba…. Սիմյան, Տ. Նշանների դասակարգումը.Չ. Ս. Պիրս II .. URL: https://www.youtube.com/watch?v=8mZWTJwKZPk&list=PL4KoDsFlfH10959_k8Iba…. Սիմյան, Տ. Սեմիոզիս (նշանակերտում). Չ. Ս. Պիրս I. URL: https://www.youtube.com/watch?v=VAf5nOpkjHA&list=PL4KoDsFlfH10959_k8Iba…. Cialdini, R. (2021). Influence: The Psychology of Persuasion. 7th edition. Frege, G. [As reprinted in A.W. Moore (ed.) Meaning and Reference. Oxford: Oxford University Press.]. URL: https://philosophy.ucsc.edu/courses/images/Frege_%20ON%20SENSE%20AND%20… Gabora, L., & Russon, A. (2011). The evolution of human intelligence. In R. Sternberg & S. Kaufman (Eds.), The Cambridge handbook of intelligence (pp. 328-350). doi:10.1017/CBO9780511977244.018 Jung, Sebastian. (2021). The 5 Axioms of Communication by Watzlawick, Beavin and Jackson. URL: https://www.youtube.com/watch?v=bNeQUW2-Hp. 0. Pease, Allan & Barbara (2004). BODY LANGUAGE. URL: https://e-edu.nbu.bg/pluginfile.php/331752/mod_resource/content/0/Allan…. 7. Основная часть курса 1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։ 2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։ 3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։ 4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։ 5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։ 6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։ 7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։ 8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։ 9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
1207	Քաղաքագիտության հիմունքներ	2
3-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ Факультативный 1207/Բ15 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին, · ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին, · ուսանողների մոտ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ըմբռնել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, դրանց իմաստն ու նշանակությունը, 2. պատկերացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը, 3. ընկալել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կատարել բավարար քաղաքագիտական վերլուծություններ, 2. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում, 3. մատնանշել դեմոկրատիայի, քաղաքական մշակույթի, քաղաքական սոցիոլոգիայի հիմնահարցերը գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել մասնագիտական գրականությունից, 2. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին, · ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին, · ուսանողների մոտ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ: 2. Գիտական աշխատանքների քննարկումներ՝ փոխներգործող (ինտերակտիվ) բանավեճերի առաջադրմամբ: 3. Ինքնուրույն աշխատանք՝ ընդգրկելով նախատեսված վերլուծական նյութերը: 4. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ պատրաստում: 5. Բանավոր ներկայացումներ: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 3 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից: Ստուգարքն ստանալու համար անհրաժեշտ է հավաքել առնվազն 8 միավոր: 6. Список основной литературы Дегтерев А.А., Основы политической теории, М.: Высш. шк., 1998, 239 с. Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999. Мухаев Р.Т.Теория политики. М.:ЮНИТИ,2005. Соловьев, А.И. Политология: политическая теория, политические технологии : Учебник для студентов вузов . - М.: Аспект Пресс, 2006. 7. Основная часть курса 1. Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։ 2. Քաղաքական իշխանության էությունը, կառուցվածքը և լեգիտիմությունը։ 3. Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը որպես քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։ 4. Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր։ 5. Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: 6. Քաղաքական գաղափարախոսություններ: 7. Քաղաքական էլիտա և լիդերություն:
1311	Տրամաբանության հիմունքներ	2
3-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ Факультативный 1311/Բ19 1. Цель курса · տրամաբանության դասընթացի հիմնական հասկացությունների և օրենքների ու սկզբունքների իմացությունը, որն ունի ինչպես ընդհանուր կրթական, այնպես էլ իմացաբանական ու մեթոդաբանական նշանակություն: · ուսանողը ոչ միայն բացահայտում և կատարելագործում է իր տրամաբանական կարողությունները, այլև ձեռք է բերում գիտելիքներ, որոնք նպաստում են մասնագիտական առարկաների տեսությունների հիմնական հասկացությունների ու կառուցվածքի յուրացմանը, հետազոտական հմտությունների ձևավորմանը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. հասկանալ մտքի կառուցվածքը, 2. իմանալ տրամաբանական կանոնների և օրենքների մասին, որոնք կշռադատության ընթացքում ապահովում են մեր մտքի կանոնավորությունը ու հետևողականությունը, ճշմարիտ եզրակացությունների ստացումը և գիտական գիտելիքների հիմնավորվածությունը, 3. հասկանալ տրամաբանական գիտելիքի էությունը և գործառնական տեսանկյունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. հասկանալ տրամաբանության ճանաչողական և մեթոդաբանական գործառույթների անհրաժեշտությունը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ, 2. ճիշտ կատարել և գնահատել հասկացությունների հետ կապված տրամաբանական գործողությունները, 3. իրականացնել դատողությունների և անհրաժեշտ մտահանգումների տրամաբանական վերլուծություն և գնահատում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. կարողանալ դրսևորել տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից բխող մասնավոր նորմերի պահանջները: 3. Описание · տրամաբանության դասընթացի հիմնական հասկացությունների և օրենքների ու սկզբունքների իմացությունը, որն ունի ինչպես ընդհանուր կրթական, այնպես էլ իմացաբանական ու մեթոդաբանական նշանակություն: · ուսանողը ոչ միայն բացահայտում և կատարելագործում է իր տրամաբանական կարողությունները, այլև ձեռք է բերում գիտելիքներ, որոնք նպաստում են մասնագիտական առարկաների տեսությունների հիմնական հասկացությունների ու կառուցվածքի յուրացմանը, հետազոտական հմտությունների ձևավորմանը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսություն, 2. քննարկում, 3. անհատական աշխատանք: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա: 6. Список основной литературы Գևորգյան Հ.Ա., Բաղդասարյան Վ.Խ.,Տրամաբանություն: Եր. , 2015: Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М.,2005. Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005. Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002. А.Гетманова. Логика. 9-ое изд., Moсква, 2006. 7. Основная часть курса Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Բազմատրամաբանության սկզբունքը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալն ու բովանդակությունը: Հասկացության տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները. որոշակիության, անհակասականության, հետևողականության և հիմնավորվածության պահանջները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կոնոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ:
1007	Տնտեսագիտության հիմունքներ	2
4-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2 ժամ Факультативный 1007/Բ 12 1. Цель курса Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին հաղորդել համապատասխան գիտելիքներ տնտեսական երևույթների բովանդակության դրանց մեկանաբանության, ժամանակակից տնտեսական համակարգերում առկա տնտեսական մեխանիզմների գործողության, դրանց իրավատնտեսական կարգավորման մասին: Այդ գիտելիքները կօժանդակեն ուսանողներին՝ իրական կյանքում արդյունավետ տնտեսական որոշումների կայացման համար: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Բացահայտել տնտեսական համակարգերի կենսագործունեությունը, լուսաբանել հասարակության տնտեսական նպատակները և հիմնական տնտեսագիտական հասկացությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. շուկայական տնտեսության պայմաններում և տարբեր տնտեսական իրավիճակներում 2. արդյունավետ հիմնավորված որոշումների ընդունմանը, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. յուրաքանչյուր մասնագիտական ոլորտում (ըստ ֆակուլտետների, մասնագիտությունների) որոշումների ընդունման տնտեսական հիմնավորմանը: 3. Описание Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին հաղորդել համապատասխան գիտելիքներ տնտեսական երևույթների բովանդակության դրանց մեկանաբանության, ժամանակակից տնտեսական համակարգերում առկա տնտեսական մեխանիզմների գործողության, դրանց իրավատնտեսական կարգավորման մասին: Այդ գիտելիքները կօժանդակեն ուսանողներին՝ իրական կյանքում արդյունավետ տնտեսական որոշումների կայացման համար: 4. Стили и методы преподавания и обучения դասախոսություններ, առաջադրանքներ, . դասախոսության ժամանակ առանձնացվող և ուսանողներին առավել կողմնորոշող` իրական կյանքից բերված տարբեր օրինակների ներկայացում և պարզաբանում, . ինտերակտիվ (փոխներգործուն) ուսուցման ապահովման համար ուսանողների հետ տնտեսական քաղաքականության տարբեր ոլորտներին առնչվող առավել կարևոր հիմնախնդիրների պարզաբանում: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: 6. Список основной литературы Ջեյմս Դ. Գոռթնի, Ռիչարդ Լ. Ստրոուպ, Տնտեսագիտություն.Մասնավոր և հասարակական ընտրություն, Երևան, ԵրՊԺՏԻ-ի ,,Տնտեսագետ,, հրատարակություն, 1999: Հ. Լ. Սարգսյան, Հ. Գ. Մարգարյան, Տնտեսագիտության տեսություն, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2017թ.: Լևոն Խաչատրյան, Լևոն Մարգարյան, Անուշ Խանդամիրյան, Տնտեսագիտության հիմունքներ, Ուսումնամեթոդական ձեռնարկ (ոչ տնտեսագիտական ֆակուլտետների համար), Երևան, Լիմուշ հրատարակչություն, 2014: Стэнли Л. Брю, Кэмпбелл Р. Макконнелл, Экономикс. Краткий курс, Москва, Изд-во ,,Инфра-М,, , 2015: www.armstat.am www.gov.am 7. Основная часть курса 1. Տնտեսագիտության առարկան և խնդիրները: 2. Հասարակության տնտեսական հիմնահարցերը: Տնտեսական համակարգերը: 3. Պահանջարկ և առաջարկ: Շուկայական հավասարակշռությունը: 4. Սպառողի վարքի մեկանաբանությունը: 5. Արտադրության ծախքերը ,գնագոյացումը և շուկայական տարբեր կառուցվածքները: 6. Մակրոտնտեսական ցուցանիշները: 7. Տնտեսական անկայունությունը: Գնաճն ու գործազրկությունը: 8. Փողը, բանկային համակարգը, դրամավարկային քաղաքականություն: 9. Պետական բյուջեն, եկամտային և ծախսային մասերը: 10. Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունը: Տնտեսական զարգացման խնդիրները:
2203	Սոցիոլոգիայի հիմունքներ	2
3-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս. 2-ժամ Факультативный 2203/Բ21 1. Цель курса Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություններին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները, 2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան, 3. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ, 4. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները: 3. Описание Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություններին: 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց: 6. Список основной литературы Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005. Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина. - М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с. Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с. Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012. 7. Основная часть курса 1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները 2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ 3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում 4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա 5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը 6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը 7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր 8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկա 9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ 10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ 11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում 12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն 13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն 14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա 15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ
1705	Ռուսաց լեզու-3	2
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործնական.-2 ժամ Факультативный 1705/ Բ16 1. Цель курса ● զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները, ● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն, ● ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն ● ցուցաբերել մասնագիտական բառապաշարի հստակ իմացություն, ● ցուցաբերել միջազգային չափորոշիչներով սահմանված В1 մակարդակին համապատասխանող ռուսաց լեզվի իմացություն, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ ● կազմել մասնագիտական թեմայով զեկույցներ, ● տիրապետել մասնագիտական լայնածավալ տեղեկատվությանը, ● կատարել միջազգային չափանիշների B1 մակարդակին համապատասխանող թեստային աշխատանք, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) ● օգտագործել ձեռք բերած հաղորդակցման և լեզվական հմտությունները, ● օգտագործել ձեռք բերած իմացությունները մասնագիտական ոլորտում։ 3. Описание ● զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները, ● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն, ● ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունքներ, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. թիմային աշխատանք, 4. բանավոր ներկայացում/զեկույց/, 5. բանավեճ, 6. ստուգողական աշխատանք, 7. թեստային աշխատանք, 8. վիկտորինա: 5. Методы и критерии оценки 1. թեստային առաջադրանք, 2. բանավոր հարցում, 3. ստուգարք: 6. Список основной литературы Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005. Андрюшина Н.П., Жорова А.П., Макова М.Н. Тренировочные тесты по русскому языку как иностранному. М., 2008-2010. Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015. Карапетян Н.Г., Королева Л.Б., Черненко Н.М.. Учебные задания по русскому языку. Обучение дискуссионному общению. Для студентов-иностранцев. М.: РУДН, 2010. Кирейцева А.Н., Селиверстова Е.И., Химик В.В. Сборник тестовых заданий по русскому языку для иностранцев: Грамматика. Лексика. СПБ, 1998. 7. Основная часть курса Շարահյուսական կառուցվածքներ: Սուբյեկտիվ գնահատման արտահայտման միջոցներ Պարզ և բարդ նախադասություններ: Կապեր և կապական բառեր: Գիտական ոճի ժանրերը և դրանց շարադրման սկզբունքները: Մասնագիտական լեզվին բնորոշ ոճաբանական սկզբունքները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
1107	Մշակութաբանության հիմունքներ	0
3-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս-2 ժամ. Факультативный 1107/Բ17 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին: · ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին կայուն գիտելիքներ: · ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. վերարտադրել «մշակույթ» հասկացության ամենատարածված սահմանումները, մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները, 2. ներկայացնել մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները, 3. նկարագրել մշակութաբանության շրջանակներում ուսումնասիրվող հիմնական ոլորտները, 4. քննարկել համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները, 5. ճանաչել ժամանակակից մշակութային գործընթացները։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները, 2. ճանաչել և իրարից զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները, 3. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ, 2. ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին: · ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին կայուն գիտելիքներ: · ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսություն 2. Գործնական պարապմունք 3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց`նախապես տրամադրված հարցաշարից: 6. Список основной литературы Գուրևիչ Պ. Մշակութաբանություն, Ե., 2002: Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004: Кравченко А. И. Культурология, М., 2003. Розин В.М. Культурология. М., 1998. Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press, 2001. 7. Основная часть курса 1. Մշակութաբանության ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները: 2. «Մշակույթ» հասկացության սահմանումները, մշակույթի բնույթի, ծագման և զարգացման վերաբերյալ տեսությունները: 3. Մշակույթն ուսումնասիրող գիտակարգերը: 4. Մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները: 5. Մշակութային գործընթացներ: 6. Մշակութային նորմեր, պրակտիկաներ և մշակութային կապիտալ հասկացությունները: 7. Մշակութային ավանդույթը և նորույթը, ադապտացման, ինտեգրման և ձուլման հասկացությունները: 8. Մշակույթը և բնությունը, մշակութայինի և բնականի հարաբերակցութունը: 9. Մշակույթը «անհատ», «հասարակություն», «էթնոս», «քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում: 10. Մշակույթը և գենդերը: 11. Մշակույթը և սոցիալական կառուցվածքը: 12. Մշակույթի քաղաքական և տնտեսական չափումները: 13. Մշակույթը և լեզուն: 14. «Զանգվածային», «էլիտար», «քաղաքային» մշակույթ հասկացությունները։ 15. Համաշխարհային մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ: 16. Հայ մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ: Ժամանակակից մշակութային գործընթացները և գլոբալացման խնդիրը:
0000	Մեդիագրագիտություն	2
3-րդ՝աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/ շաբ. դաս.-2 ժամ Факультативный 1501/Բ01 1. Цель курса · մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմներին ծանոթացում, · մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն, · թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները, 2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները, 3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները, 4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը, 5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 6. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները, 7. ստեղծել մեդիաբովանդակություն սոցիալական պատասխանատվությամբ և բարոյական սկզբունքների պահպանմամբ, 8. բացահայտել տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները, իրականացնել նշանագիտական վերլուծություն, 9. իրականացնել փաստերի ստուգում, 10. վերլուծել մեդիաազդեցության մեխանիզմները, չեզոքացնել տեղեկատվական սպառնալիքները, կիրառել անվտանգության ապահովման մեխանիզմներ: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ · աշխատել գիտական գրականության հետ, 11. կիրառել տեղեկությունը գրագետ ընկալելու, բանավոր/գրավոր ներկայացնելու և փոխանցելու հմտությունները, 12. քննադատորեն վերլուծել: 3. Описание · մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմներին ծանոթացում, · մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն, · թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում: 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսություն, · սեմինար պարապմունք, · քննարկում, · պրակտիկ աշխատանքներ, · հետազոտական աշխատանքների իրականացում: 5. Методы и критерии оценки Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում՝ ըստ առաջադրված հարցաշարի։ Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Список основной литературы Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017: Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015. Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll. «Communication et civilisation», 2014. Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016. Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. ... 7. Основная часть курса · Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր: · Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը: · Փաստերի ստուգում: · Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ: · Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն: · Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը: Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
1602	Անգլերեն-3	2
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ. – 2 ժամ Факультативный 1602/Բ16 1. Цель курса · լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին, · հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում, · մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում, · մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ, 2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ, 3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ. 1. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, 2. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, գ. ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները 1. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից, 2. դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցանց միջոցները։ 3. Описание · լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին, · հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում, · մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում, · մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, 2. անհատական և խմբային աշխատանք, 3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք, 4. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Методы и критерии оценки Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: 1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա), 2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը): 6. Список основной литературы Edward R. Kolevzon, John A. Heine «Our world and Its People» the USA 1977 М.А. Васильева «English for the students of Geography part II « Издательство «Менеджер», 2001 Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007. 7. Основная часть курса 1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում, 2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում, 3. մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում:
1501	Հաղորդակցման հմտություններ	2
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.- 2 ժամ Факультативный 1501/Բ01 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին, · ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տարբերակել, անվանել հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանել և համեմատել դրանք, 2. վերլուծել հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. ձևավորել և գնահատել հաղորդակցման ռազմավարություններ, 2. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծել և գնահատել ռիսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը, 3. մշակել արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. կիրառել ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին, · ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսություն, 2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում, 3. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Методы и критерии оценки Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։ Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։ 6. Список основной литературы Գրիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։ Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։ Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/ կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։ Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c. Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012. Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c. Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c. Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c. Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с. 0. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c. S. Shyam Sundar ., (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology. The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit… The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills// 7. Основная часть курса 13. Դասընթացը բաղկացած է հետևյալ հիմնական բաժիններից. Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները: Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները: Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում: Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում: Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում: Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները: Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։ Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
2101	Կրոնագիտության հիմունքներ	2
3-րդ` աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ, Факультативный 2101/Բ16 1. Цель курса · տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել, · տալ ընդհանուր գիտելիքներ աշխարհում գոյություն ունեցող կրոնների, դրանց դասակարգման սկզբունքների, օրինաչափությունների, առանձնահատկությունների, Հայոց եկեղեցու հիմնական առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · ծանոթանալ ժամանակակից ավանդական և ոչ ավանդական կրոնների աշխարհայացքային և դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին, 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ, 2. նկարագրելու ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը, 3. լուսաբանելու Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկությունները և ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. հասկանալու և վերլուծելու կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը, 2. դասակարգելու կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ, 3. բացահայտելու և վերլուծելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում, 2. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ, 3. Описание · տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել, · տալ ընդհանուր գիտելիքներ աշխարհում գոյություն ունեցող կրոնների, դրանց դասակարգման սկզբունքների, օրինաչափությունների, առանձնահատկությունների, Հայոց եկեղեցու հիմնական առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · ծանոթանալ ժամանակակից ավանդական և ոչ ավանդական կրոնների աշխարհայացքային և դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին, 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների շուրջ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում քննարկումներին: 3. ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն հետազոտություն որոշակի թեմաներով: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա: 6. Список основной литературы Քրիստոնյա Հայաստան։ Հանրագիտարան, Երևան, Հայկ. հանրագիտ., 2002։ История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007. Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013. Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005. Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012. 7. Основная часть курса 1. Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: 2. «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների համակարգը։ 3. «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տիպաբանությունը և պատմական ձևերի դասակարգման սկզբունքները։ 4. Կրոնի վաղ ձևերը: Նախնադարյան (վաղ) հավատալիքներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազմաստվածություն և միաստվածություն։ 5. Հայոց դիցաբանություն: 6. Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: 7. Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), 8. Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էությունը և բնութագրիչ առանձնահատկությունները։ 9. Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: 10. Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: 11. Ուղղափառություն. Կաթոլիկություն. Բողոքականություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: 12. Իսլամի առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: 13. Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
0105	Կիրառական վիճակագրություն	2
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործն. -2 ժամ Факультативный 0105/Բ01 1. Цель курса · ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդներին, · սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները՝ գործնական խնդիրներ լուծելու համար, · ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժիններին։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն · ձևակերպել վիճակագրական խնդիրներ, · կառուցել նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ · վերլուծելով առկա տվյալները` կատարել վիճակագրական հետևություններ, · ստանալ տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ · համակարգել և վերլուծել ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ։ 3. Описание · ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդներին, · սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները՝ գործնական խնդիրներ լուծելու համար, · ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժիններին։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսություն, 2. գործնական աշխատանք, 3. ինքնուրույն աշխատանք։ 5. Методы и критерии оценки Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։ 6. Список основной литературы Գասպարյան Կ. Վ., <<Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու>>, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017, Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014, Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, <<Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք>>, ԵՊՀ, 2016, Ե. Հարությունյան և այլոք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։ 7. Основная часть курса · Նկարագրական վիճակագրություն: · Նմուշային եղանակ: · Գնահատման տեսություն: · Միջակայքային գնահատականներ։
1901	Իրավունքի հիմունքներ	2
4-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ Факультативный 1901/Բ14 1. Цель курса Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, մշակել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բնութագրել /բացատրել/ պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները, 2. տարբերել օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները, 3. բացատրել իրավունքի հիմնական ճյուղերի կարևոր հասկացությունները, կարգավորման առարկան, հիմնադրույթները։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. համեմատել և տարբերակել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստճանակարգությունը, 2. իրականացնել իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություննե, 3. դրսևորել իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթ: գ. գ. ընդհանրական կարողություններ 1. ինքնուրույն ուսումնասիրել իրավական կարգավորման աղբյուրները, 2. օգտվել իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ), 3. օժանդակել օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերել ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալ բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում։ 3. Описание Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, մշակել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, 2. անհատական և խմբային աշխատանք, 3. ինքնուրույն աշխատանք, 4. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա 5. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում, 6. իրավիճակային խնդիրների քննարկում: 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից: 6. Список основной литературы ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ: ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը: Հասարակագիտություն, դասագիրք 9-րդ դասարանի համար, Ղազինյան Գ., Վաղարշյան Ա. և այլոք, Եր., Տիգրան Մեծ, 2014: Հասարակագիտություն, դասագիրք 11-րդ դասարանի համար, Ղազինյան Գ., Վաղարշյան Ա. և այլոք, Եր., Տիգրան Մեծ, 2015: 7. Основная часть курса Դասընթացը բաղկացած է հետևյալ հիմնական բաժիններից. Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական իրավունք: Դատավարական իրավունք: Միջազգային իրավունք։
1005	Գործարարության հիմունքներ	2
4-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ Факультативный 1005/Բ13 1. Цель курса · տրամադրել ձեռներեցության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիքներ և իմացություն, · ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական հիմունքներն անհրաժեշտ հմտությունները, · տրամադրել բիզնես պլանների մշակման և այլ կարևոր կարողություններ, որոնք կարող են օգտակար լինել շրջանավարտի մասնագիտական կարիերայի ընթացքում: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. սահմանել ձեռներեցության էությունը և հիմնական հասկացությունները, գործարարության առանձնահատկությունները և մոդելային բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման բնորոշիչները և առանձնահատկությունները, 2. ներկայացնել ձեռներեցության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական հիմունքնեըը, 3. լուսաբանել ձեռներեցության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. վերլուծել և տարբերակել ձեռներեցության համակարգերն ու տիպերը, գտնել բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները, ընտրել գործարարության կազմակերպման ու կառավարման տեսա-գործնական հիմքերը և դրանց կիրարկման ձևերը, 2. գնահատել ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնել գործարարության զարգացման հնարավորությունները և խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսել գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները, 3. օգտվել բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, օգտվել Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքներից և կատարել բիզնես նախագծի արդյունավետության և նպատակահարմարության գնահատում, կատարել բիզնես հաշվարկներ, գնահատել հնարավոր ֆինանսավորման աղբյուրները գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ, կատարել անհրաժեշտ վերլուծություններ և այլն, 2. իրականացնել գործարարության խաղարկային ներկայացումներ: 3. Описание · տրամադրել ձեռներեցության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիքներ և իմացություն, · ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական հիմունքներն անհրաժեշտ հմտությունները, · տրամադրել բիզնես պլանների մշակման և այլ կարևոր կարողություններ, որոնք կարող են օգտակար լինել շրջանավարտի մասնագիտական կարիերայի ընթացքում: 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսություններ · ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի խորացման միջոց և դասախոսության նյութերի յուրացման ակտիվ մեթոդ. -ի լրումն դասախոսության ժամանակ ներկայացված նյութերի, ուսանողներին՝ ինքնուրույն պարապելու համար, հանձնարարվում է համապատասխան գրականություն, -կազմակերպվում են անհատական և խմբային քննարկումներ, -այն կրում է խորհրդատվական բնույթ և կարող է որոշակիացվել դասախոսի կողմից 5. Методы и критерии оценки Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: 6. Список основной литературы Бекетова О.Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч.пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с. Буров В.Ю. “Основы предпринимательства” Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с. Организация предпринимательской деятельности: Учебник /А.Н.Асаул.-СПб.: АНО ИПЭВ, 2009, 336с. Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: “И.Д.Вильямс”,2009, 432с. Попков В. П., Евстафьева Е. В. “Организация предпринимательской деятельности”. Схемы и таблицы, СПб., 2007, 352 с. 7. Основная часть курса Թեմա 1. Գործարարության էությունը և ձեռներեցության տեսության զարգացման փուլային բնորոշիչները 1.1. Ձեռներեցության էությունը և դրսևորման ձևերը, գործառույթները և խնդիրները 1.2. Ձեռնարկատիրական գործունեության չափորոշիչները և մոդելային առանձնահատկությունները 1.3. Ձեռներեցության տեսություն. զարգացման փուլերը և դրանց բնորոշիչները: Թեմա 2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ 2.1. Կողմնորոշում դեպի շուկա: Ձեռներեցական գաղափարը և դրա գնահատումը: 2.2. Շուկայական տեղեկատվությունը` ձեռներեցական որոշումների կայացման հիմք: Թեմա 3. Ֆինանսավորման աղբյուրները և ձևերը Թեմա 4. Ձեռներեցի գործունեության համընդհանուր բնույթը և տրամաբանությունը: Թեմա 5. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը: 5.1. Ձեռներեցի գործողությունների երեք հիմնական ուղղությունները. արտադրության կառավարում, կողմնորոշում դեպի շուկա, գործարար կապերի կառավարում 5.2. Ձեռներեցի գործողությունների սխեման և դրանց ունիվերսալ բնույթը ձեռներեցական գաղափարների մշակման փուլում: Թեմա 6. Ձեռներեցության տեսակները և դրանց չափորոշիչները Թեմա 7. Ձեռներեցության ձևերը և տիպերը, մասնավորապես. 7.1. Start-up-երը իբրև ինովացիոն գործարարության արդի ձև. -դրանց հիմնադրման ու զարգացման ձևերը և ֆինանսավորման աղբյուրնևերը, -Start-up տարածքներ և կենտրոններ. միջազգային փորձը, ՀՀ-ի start-up միջավայրը և հնարավորությունները: 7.2. b2b, b2c, c2c, միջնորդային հարթակները, 7.3.Սոցիալական ձեռներեցությունը: Թեմա 9. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը Թեմա 10. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը. էությունը, սկզբունքները և գործառույթները Թեմա 11. Բիզնեսի ռազմավարական կառավարումը. էությունը և իրագործման փուլային առանձնահատկությունները Թեմա 12. Ռազմավարական պլանավորումը և կառավարումը. փոխազդեցությունը և մոտեցումները Թեմա 13. Ձեռներեցական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան 13.1. Ձեռներեցության կազմակերպման մոտեցումները և խնդիրները 13.2.Բիզնես պլանի էությունը և կառուցվածքը 13.3 .Շուկայի ուսումնսիրությունը և վերլուծությունը 13.4.Բիզնեսի շրջական միջավայրը. արտաքին և ներքին միջավայրերը և դրանց բնորոշիչները 13.5.Շուկայավարության, արտադրական և կազմակերպչական պլանների կազմը, կառուցվածքը, բնութագրիչները 13.6.Ֆինանսավորման ռազմավարություն և ֆինանսական պլան: Ֆինանսական պլանի կառուցվածքը և բնութագրիչները 13.7.Բիզնես պլանի նորմատիվա-իրավական բնութագիրը
0404	Բնագիտության ժամանակակից հայեցակարգեր	2
4-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2 Факультативный 0404/Բ22 1. Цель курса ծանոթացնել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական մասնագիտությունների ուսանողներին բնագիտական գրագիտության հիմունքներին XXI դարի մակարդակով, ապագա մասնագետին ուսանել բնագիտության, մաթեմատիկայի և հումանիտար գիտությունների ուսումնասիրման առարկաների ու մեթոդաբանության ընդհանրություններն ու տարբերությունները` զանազան մոլորություններից, նախապաշարմունքներից, սնահավատություններից և, ընդհանրապես, փսևդոգիտությունից զերշ պահելու նպատակով: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել բնագիտության հիմնական սկզբունքներն և հայեցակարգերը, 2. մեկնաբանել գիտության տարբեր բնագավառների ուսումնասիրման մեթոդաբանության ընդհանրություններն ու տարբերությունները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառել ձեռք բերած գիտելիքները հետագա մասնագիտական գործունեության ընթացքում, 2. կանխարգելել հումանիտար և տեխնածին աղետները 3. հանգեցնել տարբեր երևույթները պարզ նկարագրական մոդելների և վերլուծել, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. ստեղծագործաբար կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները, ընկալել և տարածել նորերը, 2. ձևակերպել նոր գիտական խնդիրներ և մասնակցել քննարկումներին 3. ինքնուրույն զբաղվելու գիտական աշխատանքով և դասավանդել մասնագիտացման որոշ դասընթացներ 3. Описание ծանոթացնել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական մասնագիտությունների ուսանողներին բնագիտական գրագիտության հիմունքներին XXI դարի մակարդակով, ապագա մասնագետին ուսանել բնագիտության, մաթեմատիկայի և հումանիտար գիտությունների ուսումնասիրման առարկաների ու մեթոդաբանության ընդհանրություններն ու տարբերությունները` զանազան մոլորություններից, նախապաշարմունքներից, սնահավատություններից և, ընդհանրապես, փսևդոգիտությունից զերշ պահելու նպատակով: 4. Стили и методы преподавания и обучения · Դասախոսություններ` ժամանակակից տեխնիկական մեթոդների կիրառմամբ, · Սեմինար պարապմունքներ` դժվար յուրացվող հարցերի պարզաբանման նպատակով, · Անհատական ռեֆերատներ և դրանց միասնական քննարկում սեմինար պարապմունքների ժամանակ, 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք. Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 3 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից: 6. Список основной литературы Լ. Ս.Ասլանյան, Հ. Ս. Կարայան. Ժամանակակից բնագիտության հայեցակարգերը, Երևան, 2011թ.: С. Н. Карпенков. Концепции современного естествознания. М. Академический проект. 2006. В. В. Свиридов. Концепции современного естествознания. Питер, 2005. В. А. Канке. Концепции современного естествознания.М. Логос. 2002 Д. А. Симонов. Концепции современного естествознания в вопросах и ответах. М. Проспект,2005. А. В. Волошинов. Математика и искусство. М. Просвещение.2000. 7. Основная часть курса Ընդհանուր դրույթներ: 1. Բնագիտության գիտական մեթոդները: 2. Բնագիտությունը և մաթեմատիկան: 3. Ֆիզիկական պատկերացումները և նրանց էվոլյուցիան: 4. Տիեզերագիտական կոնցեպցիաներ: 5. Քիմիական հիմնախնդիրներ: 6. Բիոէթիկայի ներածություն:
1302	Բարոյագիտության հիմունքներ	2
3-րդ` գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. դաս.-2 ժամ Факультативный 1302/Բ20 1. Цель курса · վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները, · կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները, · ծանոթանալ սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմանահրցերին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տիրապետել բարոյական հարաբերությունների հիմունքներին և տիպաբանությանը, 2. ծանոթանալ սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության հիմնախնդիրներին: 3. տիրապետել բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաներին, ինչպես նաև սոցիալական կյանքի, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի հիմունքներին: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. հասկանալ բարոյական ընտրության և կյանքի իմաստի ձևավորման մեխանիզմները: 5. ընտրել բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելներ: 6. գնահատել բարոյականության դերը կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը, 8. վերլուծել արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները: 3. Описание · վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները, · կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները, · ծանոթանալ սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմանահրցերին: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսությունների, առաջադրանքների քննարկում, տեքստի մեկնաբանում 2.տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն 3.առաջադրանքներ և տարբեր մոդելների համեմատական վերլուծություն 5. Методы и критерии оценки Ստուգարք Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Список основной литературы Апресян Ю. Этика. М., 2004. Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011. Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014. Фромм Э. Искусство любить. М., 2008. Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010. 7. Основная часть курса 1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը: 2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը 3. Կրոնական էթիկա: 4. Բիոէթիկա: 5. Քաղաքական էթիկա: 6. Սիրո մետաֆիզիկա: 7. Կյանքի իմաստը:

Специализированный модуль

Код кафедры	Название обязательного курса	Кредиты
0502	Էլեկտրադինամիկա	9
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. 9 ECTS կրեդիտ Обязательный 0502/Բ37 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել դասական էլեկտրադինամիկայի հիմնական օրենքներին և նրանց հիման վրա էլեկտրադինամիկական տարբեր համակարգերի վերաբերյալ կիրառական խնդիրների լուծման մեթոդներին: · սովորեցնել ազատ տարածությունում, ուղղորդված համակարգերում և տարածական ռեզոնատորներում էլեկտրամագնիսական ալիքի տարածման օրինաչափությունները: · պարզաբանել հաղորդման գծերում, ռեզոնատորներում և RLC շղթաներում ընթացող պրոցեսների տեսական հիմնավորումներն ու բնութագրերի հաշվման մեթոդաբանությունը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել գծային շղթաներում առաջացող անցումային պրոցեսները, հաղորդման գծերում և ռեզոնատորներում ընթացող ֆիզիկական երևույթները, 2. լուսաբանել դասական էլեկտրադինամիկայի հիմնարար օրենքները և տալ նրանց մաթեմատիկական նկարագրությունը, 3. ներկայացնել կիրառական էլեկտրադինամիկայի խնդիրների մաթեմատիկական դրվածքն ու լուծման եղանակները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառել էլեկտրամագնիսական դաշտի Մաքսվելյան տեսությունը էլեկտրադինամիկական տարբեր համակարգերի (ալիքատարներ, ռեզոնատորներներ, ալեհավաքներ և այլն) բնութագրերի հաշվման համար, 2. վերլուծել էլեկտրադինամիկայի կիրառական խնդիրների լուծման արդյունքում ստացված ֆիզիկական բնութագրերի վարքը և իրականացնել համապատասխան համակարգչային գրաֆիկական ներկայացում, 3. կիրառել մաթեմատիկական ժամանակակից թվային մեթոդներ էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման և համակարգչային մոդելավորման համար: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվելով տեղեկատվական զանազան աղբյուրներից՝ դասակարգել և վերլուծել տեսական և փորձարարական արդյունքները, 2. արդյունավետ պլանավորել առաջադրված խնդիրների լուծման սկզբունքային ուղիներն ու ընթացքը: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել դասական էլեկտրադինամիկայի հիմնական օրենքներին և նրանց հիման վրա էլեկտրադինամիկական տարբեր համակարգերի վերաբերյալ կիրառական խնդիրների լուծման մեթոդներին: · սովորեցնել ազատ տարածությունում, ուղղորդված համակարգերում և տարածական ռեզոնատորներում էլեկտրամագնիսական ալիքի տարածման օրինաչափությունները: · պարզաբանել հաղորդման գծերում, ռեզոնատորներում և RLC շղթաներում ընթացող պրոցեսների տեսական հիմնավորումներն ու բնութագրերի հաշվման մեթոդաբանությունը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն և անցկացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցություն ունենալով գործընթացին անձնական քննարկումներով, ստացած գիտելիքները կիրառում են հանձնարարված խնդիրները լուծելու համար՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականություն և ինտերակտիվ նյութեր: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուր 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы David H. Staelin, Electromagnetics and Applications, Department of Electrical Engineering and Computer Science Massachusetts Institute of Technology, Cambridge 2011 Wen Geyi, Foundations of Applied Electrodynamics, A John Wiley and Sons, Ltd., Publication, 2010 Л.Д.Ландау, Е.М.Лифшиц. Теория поля, Наука, 1988 Л.Д.Ландау, Е.М.Лифшиц. Электродинамика сплошных сред, Наука, 1982 Г.Д.Богомолов, Прикладная электродинамика, Издательство: МФТИ, 2014 Յու.Լ.Վարդանյան, Էլեկտրադինամիկա, ԵՊՀ հրատ. 2000 Fawwaz T. Ulaby, Umberto Ravaioli , Fundamentals of Аpplied Еlectromagnetics, Pearson, 2015 A. Bondeson, T. Rylander, and P. Ingelstrom, Computational Electromagnetics, Springer, 2005 7. Основная часть курса 1. Ներածություն: Էլեկտրադինամիկայի հիմնական առնչություններն ու հավասարումները: 2. Էլեկտրամագնիսական դաշտերը պարզ սարքերում և շղթաներում: Անցումային պրոցեսները երկտարր շղթաներում, RLC ռեզոնատորներ: 3. Ստատիկ և քվազիստատիկ դաշտեր, Լապլասի հավասարումը, հոսքի խողովակ և դաշտի արտապատկերում: 4. Հաղորդման գծեր: Ալիքատարներ, Լորենցի լեմման, Կորուստներն ալիքատարներում: Ալիքի անդրադարձումը ալիքատարում: 5. Տատանողական համակարգեր, ռեզոնատորներ: Ծավալային ռեզոնատորի կապը հաղորդման գծերի հետ: 6. Ճառագայթում և ալեհավաքներ: Հերցի դիպոլը, Ալեհավաքի հզորության խտությունը, ճառագայթման դիագրամը, ուղղորդվածությունը: Կես-ալիքային երկբևեռ ալեհավաք: Ընդունող ալեհավաքի արդյունավետ տիրույթը:
0502	Ֆիզիկական պրոցեսների համակարգչային մոդելավորում	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Обязательный 0502/Բ57 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ռադիոֆիզիկայի ոլորտին բնորոշ ֆիզիկական երևույթների նկարագրման/մոդելավորման համակարգչային մեթոդներին · ծանոթացնել համակարգչային մոդելավորմնան ժամանակակից փաթեթներին, դրանց հիմքում ընկած մոտեցումներին և մոտարկումներին · ներկայացնել էլեկտրամագնիսական պրոցեսների համակարգչային նկարագրման վերջավոր տարրերի (FEM) և ժամանակային տիրույթի վերջավոր տարբերությունների եղանակներին (FDTD) 2. Результаты обучения по программе · ուսանողներին ծանոթացնել ռադիոֆիզիկայի ոլորտին բնորոշ ֆիզիկական երևույթների նկարագրման/մոդելավորման համակարգչային մեթոդներին · ծանոթացնել համակարգչային մոդելավորմնան ժամանակակից փաթեթներին, դրանց հիմքում ընկած մոտեցումներին և մոտարկումներին · ներկայացնել էլեկտրամագնիսական պրոցեսների համակարգչային նկարագրման վերջավոր տարրերի (FEM) և ժամանակային տիրույթի վերջավոր տարբերությունների եղանակներին (FDTD) 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ռադիոֆիզիկայի ոլորտին բնորոշ ֆիզիկական երևույթների նկարագրման/մոդելավորման համակարգչային մեթոդներին · ծանոթացնել համակարգչային մոդելավորմնան ժամանակակից փաթեթներին, դրանց հիմքում ընկած մոտեցումներին և մոտարկումներին · ներկայացնել էլեկտրամագնիսական պրոցեսների համակարգչային նկարագրման վերջավոր տարրերի (FEM) և ժամանակային տիրույթի վերջավոր տարբերությունների եղանակներին (FDTD) 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական/լաբորատոր պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, · ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы David B. Davidson, Computational Electromagnetics for RF and Microwave Engineering, Second Edition, Cambridge University Press, 2010. D. Braess, “FINITE ELEMENTS: Theory, Fast Solvers, and Applications in Elasticity Theory,” Cambridge University Press 2007. Anastasis C. Polycarpou, “Introduction to the Finite Element Method in Electromagnetics,” Morgan & Claypool 2006. P. Boeraeve, “Introduction To The Finite Element Method (FEM),” Institut Gramme - LIEGE, 2010. A. Taflove, “Computational Electrodynamics: The Finite Difference Time Domain Method,” Artech House, 1995. 7. Основная часть курса 1. Ծանոթացում ֆիզիկական պրոցեսի մոդելավորման հիմնական քայլերին և առանձնահատկություններին: 2. Վերջավոր տարրերի մեթոդի կիրառումը Մաքսվելլի հավասարումների լուծման թվային եղանակներում: 3. Ժամանակային տիրույթի վերջավոր տարբերությունների եղանակների կիրառումը Էեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման համար: 4. Ծանոթացում COMSOL ծրագրային փաթեթի տարրերի հետ: 5. 2D և 3D երկրաչափական կառուցվածքների իրականացում COMSOL-ում: 6. Նախնական պայմանների, հաստատունների, փոփոխականների, ֆունկցիաների հայտարարում: 7. Հաշվման տարատեսակ մոտեցումների իրականցում, ստացված արդյունքների վերլուծություն, արտահանում:
0501	Լազերներ և կապի օպտիկական համակարգեր	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, լաբ.-2 Обязательный 0501/Բ48 1. Цель курса · ուսանողներին գիտելիքներ մատուցել լազերային ֆիզիկայի հիմնադրույթների վերաբերյալ՝ ներկայացնել լազերների աշխատանքի սկզբունքը, կառուցվածքը և տեսակները, · վերլուծել լազերային ճառագայթման կիրառությունները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. նկարագրել լազերային ճառագայթման հիմնական առանձնահատկությունները, 2. բացատրել քվանտային դիպոլային ճառագայթչի հետ լույսի փոխազդեցության եղանակները, 3. վերլուծել ստիպողական ճառագայթմամբ պայմանավորված ուժեղացման երևույթը և ճառագայթման գծի նեղացումը 4. ներկայացնել հետադարձ կապի դերը լազերային ճառագայթման գեներացման պրոցեսում: 5. նկարագրել մոդեր սինքրոնացման եղանակները և գերկարճ իմպուլսների ձևավորումը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. նկարագրել լազերի կառուցվածքը և կառավարել նրա աշխատանքը, 2. վերլուծել լազերային ճառագայթման բնութագրիչները՝ ուղղորդվածություն, մոնոքրոմատիկություն, բևեռացվածություն և կոհերենտություն: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործել լազերային ազդանշանը, որպես ինֆորմացիայի օպտիկական մշակման և հաղորդման միջոց: 2. կիրառել լազերային ճառագայթումը սպեկտրասկոպիկ հետազոտություններում: 3. Описание · ուսանողներին գիտելիքներ մատուցել լազերային ֆիզիկայի հիմնադրույթների վերաբերյալ՝ ներկայացնել լազերների աշխատանքի սկզբունքը, կառուցվածքը և տեսակները, · վերլուծել լազերային ճառագայթման կիրառությունները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Н. Карлов, Лекции по квантовой электронике, "Наука"» 1983 г. B, E. A. Saleh, M. C. Teich, Fundamentals of Photonics, 2nd Edition, 2013 7. Основная часть курса 1. Լազերային ճառագայթման հիմնական բնութագրիչները: 2. Ճառագայթման գծի լայնություն: 3. Կլանում, ինքնակամ և ստիպողական ճառագայթում: 4. Բնակեցվածության ինվերսիա, եռամակարդակ և քառամակարդակ քվանտային դիպոլային ճառագայթիչնեչ:: 5. Ուժեղացում և ճառագայթման գծի նեղացում: 6. Բաց ռեզոնատորներ և մոդեր: 7. Հետադարձ կապ և գեներացիա: 8. Միամոդ և բազմամոդ ճառագայթում, մոդերի սինքրոնացում: 9. Գերկարճ լազերային իմպուլսներ: 10. Գազային լազերներ: 11. Պինդմարմնային լազերներ: 12. Կիսահաղորդչային լազերներ: 13. Ռամանյան ցրման երևույթը: 14. Երկրորդ հարմոնիկի գեներացիան: 15. Բազմաֆոտոն պրոցեսներ: 16. Ինքնաֆոկուսացում:
0501	Սխեմատեխնիկայի հիմունքներ	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, լաբ.-2 Обязательный 0501/Բ47 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ռադիոէլեկտրոնային սխեմատեխնիկայի հիմունքներին ու սխեմաների նախագծման ժամանակակից տեխնոլոգիական մակարդակին: · սովորեցնել նախագծել և կառուցել պարզագույն էլեկտրոնային սխեմաներ հիմնվելով նախագծվող սարքի կամ հանգույցի սկզբունքային առանձնահատկությունների վրա: · մոդելավորել և վերլուծել նախագծվող և արդեն պատրաստի սարքերի առանձին հանգույցները նմանակաման արդի համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ: · ուղենշել սխեմատեխնիկայում հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել անալոգային և թվային շղթաների տարրերի դերն ու աշխատանքի սկզբունքները: 2. լուսաբանել թվա-անալոգային սխեմաներում ընթացող պրոցեսները և առկա խնդիրների լուծման եղանակները: 3. ներկայացնել թվային սխեմատեխնիկայի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. տարանջատել սխեմատեխնիկայիում հիմնական ուղություները և բաժիները: 2. վերլուծել սխեմատեխնիկայում առկա հասանելի տվյալների բազան՝ համապատասխան օպտիմալ նախագծման և գործառման նպատակով: 3. կողմնորոշվել և գնահատել էլեռկտրոնային սխեմատեխնիկայի զարգացման խոստումնալից ուղղությունները և հեռանկարները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները սխեմատեխնիկայում: 2. առաջադրել և նախագծել սխեմաներ տրված խնդիրների հնարավոր լուծման վերաբերյալ: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ռադիոէլեկտրոնային սխեմատեխնիկայի հիմունքներին ու սխեմաների նախագծման ժամանակակից տեխնոլոգիական մակարդակին: · սովորեցնել նախագծել և կառուցել պարզագույն էլեկտրոնային սխեմաներ հիմնվելով նախագծվող սարքի կամ հանգույցի սկզբունքային առանձնահատկությունների վրա: · մոդելավորել և վերլուծել նախագծվող և արդեն պատրաստի սարքերի առանձին հանգույցները նմանակաման արդի համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ: · ուղենշել սխեմատեխնիկայում հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննություններից մեկը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Երկրորդ ընթացիկը՝ հետազոտական բաղադրիչով՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы P. Horowits and W. Hill, "The art of Electronics", 2nd ed. Cambridge University Press, London, 1989. Г. И. Волович, "Схемотехника аналоговых и аналого-цифровых электронных устройств", Додэка-XXI, Москва, 2005. N Kularatna, "Electronic Circuit Design: From Concept to Implementation", CRC Press, New York, 2008. 7. Основная часть курса 1. Էլեկտրական շղթաների տարրերը: 2. Հիմնական տոպոլոգիական հասկացությունները սխեմատեխնիկայում: 3. Կիրխհովի օրենքներ, վերադրման սկզբունք, համարժեք երկբևեռի թեորեմա: 4. Օպերացիոն ուժեղարարներ: 5. Անցումային պրոցեսները էլեկտրական շղթաներում: 6. Ինտեգրող և դիֆերենցող շղթաներ: 7. Հիմանական հասկացությունները և սահմանումները ազդանշաների տեսությունում 8. Թվային ինֆորմացիայի փոխանցման ազդանշաններ 9. Կոդի հասկացություն 10. Տրամաբանական ֆունկցիաներ և դրանց սխեմատեխնիկական իրականացումը 11. Տրանզիստորային բանալիներ, արագագործություն 12. Տրամաբանական տարրեր՝ Կոմպլիմենտար մետաղ-օքսիդ-լիսահաղորդիչ (ՄՕԿ-ԿՄՕԿ) կառուցվածքների հիման վրա 13. Կոմբինացված սարքեր 14. Թվային սարքերի հիմնական հանգույցները (տրիգերներ, գրանցիչներ, հաշվիչներ, գումարիչներ) 15. Էլեկտրոնային սարքերի նախագծման հիմնական սկզբունքները:
0504	Ինֆորմացիայի տեսություն և կոդավորում	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.-2 Обязательный 0504/Բ46 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ինֆորմացիայի տեսության տարրերին · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կապուղու կոդավորման թեորեմներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերի տվյալների առանց կորուստների և կորուստներով սեղմման եղանակները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել ինֆորմացիայի տեսության տարրերը. 2. մեկնաբանել ինֆորմացիայի և էնտրոպիայի փոխհարաբերակցությունը, թվային կապի համակարգերում կիրառվող կապուղու կոդավորման եղանակները. 3. ներկայացնել թվային կապի համակարգերի տվյալների առանց կորուստների և կորուստներով սեղմման եղանակները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. հաշվել էնտրոպիան և գնահատել կապուղու թողունակությունը. 2. գնահատել կոդավորման տեսակի ընտրության նպատակահարմարությունը և աղմկականունության աստիճանը 3. կիրառել և տարանջատել տվյալների առանց կորուստների և կորուստներով սեղմման ալգորիթմները. գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ինֆորմացիայի տեսության տարրերին · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կապուղու կոդավորման թեորեմներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերի տվյալների առանց կորուստների և կորուստներով սեղմման եղանակները 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, · ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Gallager, R. Information Theory and Reliable Communication. New York: John Wiley and Sons, 1968 Reza, F. An Introduction to Information Theory. New York: McGraw-Hill 1961. New York: Dover 1994. James V Stone, “ Information Theory: A Tutorial Introduction” 2015 B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001. 7. Основная часть курса 1. Ինֆորմացիայի ներկայացման ձևերը: Հաղորդակցությունների ձևափոխություն: 2. Էնտրոպիայի հասկացությունը որպես անորոշության չափանիշ: 3. Աղմկող կապուղիների տեսակները, նոդելները (բինար, գաուսյան, առանց հիշողության և հիշողությամբ կաուղիներ) 4. Շենոնի թեորեմ, Շենոնի սահման: 5. Տվյալների սեղմման հիմնական դրույթները և ալգորիթմները: 6. Ռիդ Սոլոմոնի կոդեր: Հաֆմանի կոդավորում: 7. Վիտերբիի կոդեր: Հեմինգի կոդեր:
0501	Վիճակագրական ռադիոֆիզիկա և հավանականությունների տեսություն	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2, Обязательный 0501/Բ45 1. Цель курса · ուսանողներին ներկայացնել վիճակագրական ռադիոֆիզիկայի հիմնական խնդիրները: · ուսանողներին ծանոթացնել վիճակագրական ռադիոֆիզիկայի խնդիրների լուծման հիմնական մեթոդներին 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. կիմանա վիճակագրական ռադիոֆիզիկայի հիմնախնդիրները 2. կիմանա էլեկտրական աղմուկների հիմնական տեսակները 3. կհասկանա աղմուկից ազդանշանի օպտիմալ զտման հիմնական հայտանիշները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կկարողանա որոշել աղմուկների բնույթը և գնահատել նրանց վիճակագրական պարամետրերը: 2. կկարողանա մոդելավորել օպտիմալ գծային զտիչ՝ տրված ազդանշան-աղմուկ խառնուրդի դեպքում 3. կկարողանա մշակել ռադիոէլեկտրոնային համակարգեր` ինֆորմացիայի արդյունավետ փոխանակման համար: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները սխեմատեխնիկայում: 2. առաջադրել և նախագծել սխեմաներ տրված խնդիրների հնարավոր լուծման վերաբերյալ: 3. Описание · ուսանողներին ներկայացնել վիճակագրական ռադիոֆիզիկայի հիմնական խնդիրները: · ուսանողներին ծանոթացնել վիճակագրական ռադիոֆիզիկայի խնդիրների լուծման հիմնական մեթոդներին 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումների, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանքներ՝ օգտվելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով իրական սարքավորումներ, ինչպես նաև մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Минаков А.А., О.Д. Тырнов - “Статистическая радиофизика”, Харьков, 2003г. Баскаков С. И. - “Радиотехнические цепи и сигналы”, Москва, 2002г. И.С. Гоноровский - “Радиотехнические цепи и сигналы”, Москва, 1986г. С.М. Рытов - “Введение в статистическую радиофизику”, часть 1, Москва, 1976г. В.И. Тихонов - “Статистическая радиотехника”, Москва, 1980г. Ա.Ժ.Բաբաջանյան, Վ.Ռ.Թադևոսյան, Հ.Ս.Հարոյան, Ա.Հ.Մակարյան - "Վիճակագրական ռադիոֆիզիկա", Լաբորատոր աշխատանքների ձեռնարկ, Երևան 2012. В.И.Тихонов-“Примеры и задачи по статистической радиотехнике”, Москва, 1970. 7. Основная часть курса 1. Պատահական պրոցեսներ, նրանց վիճակագրական պարամետրերը: 2. Պատահական ազդանշանների անցումը գծային և ոչ գծային համակարգերով: 3. Էլեկտրական աղմուկներ, նրանց հիմնական տեսակները (ջերմային և կոտորակային աղմուկներ): 4. Ազդանշանների հայտնաբերումը աղմուկների մեջ: Օպտիմալ զտում: Համաձայնեցված զտիչ: 5. Պատահական դաշտեր և ալիքներ: Ինֆորմացիայի տեսության հիմունքներ:
0501	Ռադիոտեխնիկայի և տատանումների տեսության հիմունքներ-2	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Обязательный 0501/Բ44 1. Цель курса · ուսանողներին ներկայացնել ոչ գծային շղթաների ուսումնասիրման եղանակները, · ծանոթացնել ռադիոընդունիչ և ռադիոհաղորդիչ համակարգերում կիրառվող ոչ գծային հիմնական հանգույցների հետ, · լուսաբանել տատանումների տեսության հիմնական խնդիրները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. կիմանա ռադիոտեխնիկական ոչ գծային շղթաների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, 2. ծանոթ կլինի լայնորեն կիրառվող ոչ գծային ռադիոտեխնիկական շղթաների հետ: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կկարողանա հաշվարկել լայնորեն օգտագործվող ոչ գծային էլեկտրական շղթաները, 2. Կկարողանա նախագծել կապի խնդիրների համար նախատեսված ռադիոտեխնիկական ոչ գծային շղթաներ: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Կկարողանա հայթայթել և վերլուծել ժամանակակից տեղեկատվություն, 3. Описание · ուսանողներին ներկայացնել ոչ գծային շղթաների ուսումնասիրման եղանակները, · ծանոթացնել ռադիոընդունիչ և ռադիոհաղորդիչ համակարգերում կիրառվող ոչ գծային հիմնական հանգույցների հետ, · լուսաբանել տատանումների տեսության հիմնական խնդիրները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում, 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննություններից մեկը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Երկրորդ ընթացիկը՝ հետազոտական բաղադրիչով՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы The Electronics Handbook, J.Whitaker, 2005. А.А Харкевич, Основы радиотехники. М., 2007. С.И. Баскаков, Радиотехнические цепи и сигналы, М. 2002. М.Т. Иванов, А.Б. Сергиенко, В.Н. Ушаков, Теоретические основы радиотехники. М., 2002. Ղազարյան Ռ.Ա. Ռադիոտեխնիկական ոչ գծային և պարամետրական շղթաների տեսություն, Եր., 1987 7. Основная часть курса 1. Ալիքատարներ և ծավալային ռեզոնատորներ, 2. Ոչ գծային շղթաների ուսումնասիրման եղանակներ, 3. Ֆունկցիոնալ ռադիոտեխնիկական ոչ գծային շղթաներ (մոդուլյատոր, դետեկտոր, հաճախության փոխակերպիչ, և այլն): 4. Մոդուլման եղանակներ, նրանց առավելությունները և թերությունները, 5. Հետադարձ կապի ազդեցությունը ուժերարարներում, 6. Գեներատորներ և նրարնց ուսումնասիրությունը տատանումների տեսության շրջանակներում, փուլային պատկեր:
0503	Կիսահաղորդչային սարքերի ֆիզիկա	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Обязательный 0503/Բ42 1. Цель курса · Ծանոթացնել կիսահաղորդչային սարքերի տեսակներին, · Ծանոթացնել կիսահաղորդչային սարքերում ընթացող ֆիզիկական պրոցեսներին, · Ներկայացնել ամենատարբեր բնագավառներում դրանց կիրառությունները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Ներկայացնելու կիսահաղորդիչ-մետաղ կոնտակտում ընթացող ֆիզիկական պրոցեսները, ուղղման դիֆուզիոն և դիոդային տեսությունները, 2. Ներկայացնելու p-n անցմումը հավասարակշռության վիճակում, անցումային պրոցեսները հաստատուն և փոփոխական արտաքին շեղման պայմաններում, 3. Լուսաբանելու բիպոլյար և դաշտային տրանզիստորները, դրանց տեսակները, աշխատանքի սկզբունքները, 4. Լուսաբանելու էլեկտրաստատիկ դոմենների առաջացման մեխանիզմը, Գանի էֆեկտը, Գանի գեներատորները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կիրառելու դիոդային ուղղման դիֆուզիոն և դիոդային տեսությունները, 2. Վերլուծելու կիսահաղորդչային դիոդների և տրանզիստորների վոլտամպերային բնութագծերը, 3. Վերլուծելու բիպոլյար և դաշտային տրանզիստորներըում ընթացող ֆիզիկական պրոցեսները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. Օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. Արդյունավետ օգտագործել կիսահաղորդիչների ֆիզիկական հատկությունները կոնկրետ խնդիրների լուծման համար: 3. Описание · Ծանոթացնել կիսահաղորդչային սարքերի տեսակներին, · Ծանոթացնել կիսահաղորդչային սարքերում ընթացող ֆիզիկական պրոցեսներին, · Ներկայացնել ամենատարբեր բնագավառներում դրանց կիրառությունները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Ֆ.Վ. Գասպարյան, Պինդմարմնային էլեկտրոնիկա և կիսահաղորդիչների ֆիզիկա, Ե., ԵՊՀ, 2011: S.M. Sze, K.Ng. Kwork, Physics of semiconductor devices, John Wiley & Sons, Inc., 2007. В.И. Гаман, Физика полупроводниковых приборов, Томск, Изд-во НТЛ, 2000. J. Singh, Semiconductor devices, John Wiley & Sons, Inc., 2002. Դասախոսությունների նյութեր էլեկտոնային կրիչով: 7. Основная часть курса 1. Մակերևույթային վիճակներ, մակերևույթային պոտենցիալ: 2. Թերմոէլեկտրական էմիսիա: 3. Կոնտակտային պոտենցիալների տարբերություն: Մետաղ-կիսահաղորդիչ կոնտակտը: 4. Շոտկի դիոդներ: p-n անցումը հավասարակշռության վիճակում: 5. Ուղիղ և հակադարձ շեղված p-n անցում: 6. Արգելքային և դիֆուզիոն ունակություններ: Ինժեկցիա և էքստրակցիա: p-n անցման իմպուլսային հատկությունները: 7. Ուղղիչ դիոդներ: 8. Բիպոլյար տրանզիստորի աշխատանքի սկզբունքը: Հոսանքի ուժեղացումը բիպոլյար տրանզիստորում: Անցումային պրոցեսները բիպոլյար տրանզիստորում: 9. Դաշտի էֆեկտ: Դաշտային տրանզիստորներ: p-n անցումով դաշտային տրանզիստորներ: 10. ՄԴԿ տրանզիստորներ: 11. Դաշտային տրանզիստորի ՎԱԲ-ը: Դաշտային տրանզիստորի հիմնական պարամետրերը: 12. Թունելային դիոդներ: 13. Գանի դիոդներ:
0501	Գիտափորձի ավտոմատացում	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. լաբ.-4 Обязательный 0501/Բ64 1. Цель курса · ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ աշխատելու հարմարավետությանը · սովորեցնել LabVIEW միջավայրում թվային-անալոգային փոխակերպիչների հետ աշխատելու սկզբունքները · ծանոթացնել NI-ի տարբեր ֆիզիկական սարքավորումների հետ աշխատելու սկզբոունքներին · ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրում տվյալների ներմուծման, մշակման և արտածման հնարավորություններին 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրի հնարավորությունները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. LabVIEW ծրագրային միջավայրի միջոցով իրականացնել տարատեսակ ազդանշանների գեներացումը և ըմդունումը օգտագործելով NI-ի ֆիզիկական սարքավորումները 2. NI ELVIS II սարքի միջոցով իրականացնել տարատեսակ ռադիոտեխնիկական խնդիրների մոդելավորում/լուծում LabVIEW ծրագրային միջավայրի օգնությամբ 3. USB 6008 և USB 6009 անալոգաթվային փոխակերպիչների միջոցով կատարել ազդանշանների/տվյալների հավաքագրում LabVIEW ծրագրային միջավայրում 4. Ծրագրավորել GPIB և serial port-ով աշխատող սարքավորումները 5. LabVIEW միջավայրում ծրագրավորել NI PXI 1042 սարքի մոդուլները 6. Տեսապատկերների և քայլային շարժիչների հետ աշխատել NI Vison & Motion ծրագրի միջոցով 7. LabVIEW միջավայրում ծրագրավորել FPGA Interface (myRIO, myRIO Evaluation Kit)-ով սարքավորումները գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ աշխատելու հարմարավետությանը · սովորեցնել LabVIEW միջավայրում թվային-անալոգային փոխակերպիչների հետ աշխատելու սկզբունքները · ծանոթացնել NI-ի տարբեր ֆիզիկական սարքավորումների հետ աշխատելու սկզբոունքներին · ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրում տվյալների ներմուծման, մշակման և արտածման հնարավորություններին 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում վարում է լաբորատոր պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, տալիս համապատասխան ցուցումներ, ներկայացնում է տիպական օրինակներ · ուսանողները կիրառում են ստացած գիտելիքները, ինքնուրույն կազմում են ծրագրեր օգտագործելով NI ֆիզիկական սարքավորումները 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы LabVIEW for Engineers, RONALD W. LARSEN, Montana State University 2011 Bitter, Rick, Taqi Mohiuddin, Matthew R. Nawrocki, «LabVIEW Advanced Programming Techniques», 2-nd edition, Taylor & Francis Group, LLC 2007. Cory L. Clark, «LabVIEW Digital Signal Processing, and Digital Communications», The McGraw-Hill Companies, 2005. 7. Основная часть курса 1. Ընդհանուր ծանոթացում National Instrument-ի (NI) LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ: 2. Թվային և անալոգային փոխակերպիչներ usb 6008 և usb 6009 (DAC) 3. Տվյալների ներմուծում համակարգիչ, մշակում. տվյալների արտածում (DAQ) 4. NI MAX (Measurement & Automation Explorer) 5. GPIB և serial port-ով աշխատող սարքավորումներ 6. NI Elvis II սարքի աշխատանքի սկզբունքը 7. NI PXI 1042 սարքի աշխատանքի սկզբունքը 8. Տեսապատկերների հետ աշխատելու սկզբունքները NI Vison & Motion 9. FPGA Interface (myRIO, myRIO Evaluation Kit)
0502	Միկրոաշխարհի քվանտային ֆիզիկա	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Обязательный 0502/Բ40 1. Цель курса · Ծանոթացնել քվանտային ֆիզիկայի հիմնական գաղափարներին, · Ծանոթացնել քվանտային ֆիզիկայի փորձնական հիմնավորմանը, · Ծանոթացնել քվանտային ֆիզիկայի օգտագործմանը ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներում: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու քվանտային ֆիզիկայի հիմնական սկզբունքները, 2. ձևակերպելու քվանտային ֆիզիկայի հիմնական օրենքները, 3. կկարողանա լուծել քվանտային ֆիզիկայի խնդիրները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կիրառելու քվանտային ֆիզիկայի հիմնական սկզբունքները, 2. Վերլուծելու քվանտային մֆիզիկայի հիմնական օրինաչափությունները, 3. Կիրառելու քվանտային ֆիզիկայի մեթոդները ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Օգտվելու տարբեր աղբուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել: 2. Արդյունավետ օգտագործել քվանտային ֆիզիկայի հիմնական օրինաչափությունները խնդիրները լուծելիս: 3. Описание · Ծանոթացնել քվանտային ֆիզիկայի հիմնական գաղափարներին, · Ծանոթացնել քվանտային ֆիզիկայի փորձնական հիմնավորմանը, · Ծանոթացնել քվանտային ֆիզիկայի օգտագործմանը ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներում: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասխոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քնարկնում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասխոսություն, մասնակցում են քնարկնումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասխոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականություն ընթերցում, տեղեկատվություն հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հար¬ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանա¬բար 3 միավոր: Միա¬վոր¬ների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Блохинцев Д.И., Основы квантовой механики, М.: Наука, 1976, Изд. стереотип. 2019. Иродов И.Е., Квантовая физика. Основные законы, М.: 2014. Գ.Ս. Սահակյան, Է.Վ. Չուբարյան, Քվանտային մեխանիկա, ԵՊՀ հր., Երևան, 2009 , Է.Վ. Չուբարյան, Ռ.Մ. Ավագյան, Քվանտային մեխանիկայի խնդիրների ժողովածու, ԵՊՀ հր., Երևան, 2012 , Л.Д. Ландау, Е.М. Лифшиц, Квантовая механика, Физматлит, Москва, 2004. 7. Основная часть курса 1. Քվանտային ֆիզիկայի ձևավորման սկզբնաղբյուրները, սև մարմնի ճառագայթում, ֆոտոէֆեկտ, Ռեզերֆորդի մոդելը, Դե-Բրոյլի ալիք, Բորի պոստուլատները։ Անորոշությունների առնչությունները։ 2. Շրեդինքերի հավասարումը, ալիքային հավասարում, ֆիզիկական մեծությունների փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում, շարժման ինտեգրալներ, հավանականության պահպանման օրենքը, ազատ մասնիկի շարժումը, քվանտային մասնիկը պոտենցիալային հորում, մասնիկի անցումը պոտենցիալային արգելքով, թունելային էֆեկտ, գծային հարմոնիկ օսցիլյատոր: 3. Իմպուլսի մոմենտի օպերատորները, սեփական արժեքները և սեփական ֆունկցիաները, մասնիկի շարժումը կենտրոնահամաչափ դաշտում, ջրածնանման ատոմներ, էլեկտրոնի սպինը, տարածական քվանտացում, միատեսակ մասնիկների համակարգեր, Ֆերմիի և Բոզեի մասնիկներ, փոխանակային էնեգիա, էլեկտրոնների վիճակները ատոմներում, Պաուլիի սկզբունքը: 4. Ատոմի փոխազդեսաւթյունը էլեկտրամագնիսական ալիքի հետ. կլանում, դիսպերսիա, ճառագայթում։ 5. Քվանտային մասնիկը պարբերական դաշտում։ 6. Քվանտային ինֆումատիկա։
0501	Ռադիոտեխնիկայի և տատանումների տեսության հիմունքներ-1	9
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. դաս.-3, գործ.-3 Обязательный 0501/Բ39 1. Цель курса · ուսանողներին ներկայացնել գծային շղթաների հաշվարկման եղանակները · ծանոթացնել ժամանակային և հաճախային տիրույթներին հաշվարկման մեթոդաբանության հետ, · լուսաբանել ռադիոտեխնիկական հանգուցային շղթաների բնութագրերը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. կիմանա ռադիոտեխնիկական շղթաների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, 2. ծանոթ կլինի լայնորեն օգտագործվող ռադիոտեխնիկական սարքավորումների հետ: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կկարողանա հաշվարկել պարզագույն գծային էլեկտրական շղթաները և նրանց բնութագրերը 2. Կկարողանա նախագծել և կառուցել ռադիոտեխնիկական գծային շղթաներ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Կկարողանա հայթայթել և վերլուծել ժամանակակից տեղեկատվություն, 3. Описание · ուսանողներին ներկայացնել գծային շղթաների հաշվարկման եղանակները · ծանոթացնել ժամանակային և հաճախային տիրույթներին հաշվարկման մեթոդաբանության հետ, · լուսաբանել ռադիոտեխնիկական հանգուցային շղթաների բնութագրերը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы The Electronics Handbook, J.Whitaker, 2005. А.А Харкевич, Основы радиотехники. М., 2007. С.И. Баскаков, Радиотехнические цепи и сигналы, М. 2002. М.Т. Иванов, А.Б. Сергиенко, В.Н. Ушаков, Теоретические основы радиотехники. М., 2002 W. Hayt, J. Kemmerly, S. Durbin, Engineering Circuit Analysis, McGraw-Hill, 2012. 7. Основная часть курса 1. Փոփոխական հոսանքի անցումը ռադիոտեխնիկական շղթաների պարզագույն տարրերով: 2. Շղթաների հաշվարկը հաճախային և ժամանակային տիրույթներում: 3. Ֆունկցիոնալ ռադիոտեխնիկական շղթաներ (տատանողական կոնտուր, զտիչ և այլն): 4. Ալիքային պրոցեսները բաշխված պարամետրերով շղթաներում: Երկար գծեր, նրանց համաձայնեցման եղանակները:
0404	Ֆոտոնիկայի հիմունքներ	6
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-1, լաբ-1 Обязательный 0501/Բ38 1. Цель курса · Ծանոթացնել օպտիկական երևույթների հետ կապված՝ հիմնարար փորձերին և պատկերացումների զարգացմանը, · Ծանոթացնել լույսի էլեկտրամագնիսական տեսությանն ու փորձարարական հիմունքնարին, · Ծանոթացնել լույսի քվանտային բնույթին և փորձերին, որոնք հիմնաքվորում են դրանք, · Ծանոթացնել փորձարարական օպտիկայի հնարավորություններին և դրանց կիրառությանը պածտպանական համակարգերում: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու օպտիկական երևույթներն ու դրանց հետ կապված հիմնարար փորձերը մարդկային մտածողության փոփոխության տեսանկյունից, 2. լուսաբանելու լույսի ինտերֆերենցի, դիֆրակտի ու դիսպերսի հետ կապված դասական երևութները, 3. մեկնաբանելու լույսի քվանտային բնույթի հետ կապված դասական երևույթներն ու փորձերը, 4. կունենա գիտելիքներ և իմացություն առօրյայում և պաշտպանական համակարգերում դասական օպտիկական երևույթները ստեղծագործաբար օգտագործելու : բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու լույսի էլեկտրամագնիսական տեսությունը, 2. կիրառելու լույսի քվանտային տեսությունը, 3. կունենա օպտիկական երևույթները վերլուծելու և եզրակացություններ անելու ունակություն: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օպտիկական երևույթների հետ կապված կարող է՝ օգտվել տարբեր աղբյուրներից, տեղեկույթ հայթայթել և վերլուծել, 2. Հմտորեն օգտագործել օպտիկական երևույթները հետազոտական և պաշտպանական համակարգերում: 3. Описание · Ծանոթացնել օպտիկական երևույթների հետ կապված՝ հիմնարար փորձերին և պատկերացումների զարգացմանը, · Ծանոթացնել լույսի էլեկտրամագնիսական տեսությանն ու փորձարարական հիմունքնարին, · Ծանոթացնել լույսի քվանտային բնույթին և փորձերին, որոնք հիմնաքվորում են դրանք, · Ծանոթացնել փորձարարական օպտիկայի հնարավորություններին և դրանց կիրառությանը պածտպանական համակարգերում: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. ուսանողները լսարանում կատարում են իրական՝ ոչ երևակայական (ոչ վիրտուալ) լաբորատոր աշխատանքներ, օգտագործելով դասական և ժամանակակից սարքավորումներ և միջոցներ: 4. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուր 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы А. М. Саржевский. Оптика. Полный курс, 2018. Е. И. Бутиков. Оптика, М. Высшая школа, 1986. Д. В. Сивухин. Общий курс физики. Том IV. Оптика, 2006. Г. С. Ландсберг. Оптика. Учебное пособие, 2017. Л.В. Тарасов, Введение в квантовую оптику, М. Вышая школа, 2014, 7. Основная часть курса 1. Համառոտ պատմական ակնարկ: Լույսի տարածման վերջավոր արագությունը: ՀՀՏ փորձարարական հիմունքները: 2. Լույսի ֆիզիկական բնույթը. լույսը որպես էլեկտրամագնիսական ալիք: 3. Յունգի փորձը: Լուսային ալիքի երկարությունը: Էլեկտրամագնիսական ալիքների սանդղակը: 4. Լույսի ինտերֆերենցը: Ինտերֆերաչափ: 5. Լույսի դիֆրակտը: Ֆրենալի գոտիները: Պուասոնի բիծը: 6. Երկու միջավայրերի բաժանման սահմանում ընթացող երևույթներ: 7. Ֆրենելի բանաձևերը: Լույսի լրիվ ներքին անդրադարձումը: լուսատարներ: Գաղափար օպտիկական կապի մասին: 8. Լույսը միջավայրում: Լույսի դիսպերսը: Պրիզման որպես սպեկտրային սարք: Սպեկտրաչափ: 9. Լույսի ֆիզիկական բնույթը. սև մարմնի ճառագայթումն ու օրենքները: Լույսի քվանտ: Պլանկի հաստատուն: 10. Ֆոտոէֆեկտը, Ստոլետովի փորձերը: Ֆոտոէֆեկտի բացատրությունը: Ֆոտոէֆեկտի կիրառությունները: 11. Լույսի ճառագայթումն ու կլանումը ատոմների կողմից: Էյնշտեյնի գործակիցները: 12. Լույսի ուժեղացումը, լազերներ: 13. Մեծ ինտենսիվություններ: Ոչ գծային օպտիկական երևույթներ:
0504	Մաթեմատիկական անալիզ-1	6
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2 Обязательный 0504/Բ25 1. Цель курса · ծանոթացնել ֆունկցիայի գաղափարի հետ, · փոխանցել հաջորդականությունների և ֆունկցիաների սահմանները հաշվելու հմտությունները և կարողությունները, · սովորեցնել գտնել ֆունկցիայի ածանցյալը, · բացատրել ածանցյալի կիրառությունները տարբեր բնագավառներում։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. հաշվել հաջորդականությունների և ֆունկցիաների սահմանները: 2. հետազոտել ֆունկցիայի անընդհատությունը: 3. գտնել ֆունկցիայի ածանցյալը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. հաշվել հաջորդականությունների և ֆունկցիաների սահմանները: 2. հետազոտել ֆունկցիայի անընդհատությունը: 3. գտնել ֆունկցիայի ածանցյալը։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները սխեմատեխնիկայում: 3. Описание · ծանոթացնել ֆունկցիայի գաղափարի հետ, · փոխանցել հաջորդականությունների և ֆունկցիաների սահմանները հաշվելու հմտությունները և կարողությունները, · սովորեցնել գտնել ֆունկցիայի ածանցյալը, · բացատրել ածանցյալի կիրառությունները տարբեր բնագավառներում։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական աշխատանքներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Г. М. Фихтенгольц, "Курс дифференциального и интегралного исчисления", т. 1, Физматлит, Москва 2003г. Վ. Հ. Օհանյան, «Մաթեմատիկական անալիզ։ Դասախոսություններ»։ I մաս։ Մեկ փոփոխականի ֆունկցիայի դիֆերենցիալ հաշիվ։ Ե., ԵՊՀ, 2008։ Л. Д. Кудрявцев, "Курс математического анализа", М.: Дрофа, т.1, 2003. Գ. Գ. Գևորգյան և ուրիշներ, "Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք", մաս առաջին, ԵՊՀ հրատ, Երևան, 2014։ 7. Основная часть курса 1. Թվային բազմություններ, միավորումը և հատումը: 2. Հաջորդականությունների սահմաններ: 3. Ֆունկցիայի սահման: 4. Ֆունկցիայի անընդհատություն: 5. Ֆունկցիայի ածանցյալ: 6. Ֆունկցիաների հետազոտում ածանցյալի միջոցով: 7. Ֆունկցիայի գրաֆիկի կառուցում: 8. Թեյլորի բանաձև։ 9. Լոպիտալի կանոն։
0501	Էլեկտրականություն և մագնիսականություն -2	6
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 1, լաբ.-3 Обязательный 0501/Բ36 1. Цель курса · ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթացի սահմաններում ուսանողներին հանգամամանալի գիտելիքներ մատուցել Էլեկտրական և մագնիսական պրոցեսների վերաբերյալ, որոնք հիմք կծառայեն մասնագիտության խորացված յուրացմանը միտված հետագա դասընթացների համար: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. վերլուծել ու բացատրել էլեկտրական և մագնիսական պրոցեսների հիմնական օրինաչափությունները: 2. լուծել էլեկտրականություն և մագնիսականություն ոլորտին նվիրված խնդիրները: 3. լուսաբանել էլեկտրական և մագնիսական երևույթների փորձարարական հետազոտման եղանակները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. նկարագրել էլեկտրական և մագնիսական դաշտերի բաշխվածության սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները վակումում և միջավայրում: 2. կառուցել էլեկտրական և մագնիսական շղթաներ՝ հոսանքի և լարման մեծությունները կապող արտահայտությունների օգնությամբ: 3. վերլուծել էլեկտրական և մագնիսական փոխկապակցվածությունն արտահայտող օրենքները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործել էլեկտրականության և մագնիսականության առանցքային օրենքները ազդանշանների մշակման սկզբունքների յուրացման ոլորտում: 2. կիրառել էլեկտրադինամիկայի հավասարումները հեռահաղորդակցության, հեռազննման և հեռակառավարման ոլորտներում: 3. Описание · ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթացի սահմաններում ուսանողներին հանգամամանալի գիտելիքներ մատուցել Էլեկտրական և մագնիսական պրոցեսների վերաբերյալ, որոնք հիմք կծառայեն մասնագիտության խորացված յուրացմանը միտված հետագա դասընթացների համար: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Электричество, Калашников С.Г., М.: ФИЗМАТЛИТ, 2003. - 624 с. Сивухин Д.В., Общий курс физики. В 5 т. Том III. Электричество. М.: ФИЗМАТЛИТ; Изд-во МФТИ, 2004 MIT Course, Physics II: Electricity and Magnetism, 7. Основная часть курса 1. Էլեկտրական լիքեր և դաշտ: 2. Կուլոնի օրենքը և Գաուսի թեորեմը: 3. Հաղորդիչներ, Օհմի օրենքը դիֆերենցիալ տեսքով ևԿիրխհովի կանոնները: 4. Էլեկտրաունակություն: 5. Հոսանի աղբյուրներ և էլեկտրոլիզ: 6. Դիէլեկտրիկներ: 7. Էլեկտրական դաշտի էներգիան: 8. Հոսանքի մագնիսական ազդեցությունը: 9. Ամպերի և Բիո Սավարի օրենքները: 10. Մագնիսական շրջապտույտի թեորեմը: 11. Մագնետիկներ: 12. Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի երևույթը: 13. Ինքնինդուկցիա, ինդուկտիվություն: 14. Մագնիսական դաշտի էներգիան: 15. Սկին և մագնիսամեխանիկական երևույթներ: Սպինի գաղափարը: 16. Շեղման հոսանք: 17. Մաքսվելի հավասարումները:
0504	Կոմպլեքս անալիզ	9
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. դաս.- 3, գործ.-3 Обязательный 0504/Բ34 1. Цель курса · Ծանոթացնել կոմպեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության հիմնական գաղափարներին, · Ծանոթացնել ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներում այդ տեսությունը կիրառության հետ։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու կոմպլեքս թվերի հետ կատարվող գործողությունները, 2. ներկայացնելու կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության առանձնահատկությունները, 3. լուսաբանելու մնացքների տեսության էությունը ֆիզիկական խնդիրներ լուծելիս: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կիրառելու կոմպլեքս թվերի հետ կատարվող գործողությունները, 2. Վերլուծելու կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության առանձնահատկությունները, 3. Կիրառելու մնացքների տեսությունը ֆիզիկական խնդիրներ լուծելիս: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. Արդյունավետ օգտագործել կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության առանձնահատկությունները ֆիզիկական խնդիրներ լուծելիս 3. Описание · Ծանոթացնել կոմպեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության հիմնական գաղափարներին, · Ծանոթացնել ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներում այդ տեսությունը կիրառության հետ։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական աշխատանքներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Ю. В. Сидоров, М. В. Федорюк, М. И. Шабунин, "Лекции по теории функций комплексного переменного", Учеб. для инж.-физ. и физ.-техн. спец. вузов, Наука, Москва, 1989г. М. А. Лаврентев, Б. В. Шабат, "Методы теории функций комлексного переменого", А. В. Бицадзе, "Основы теории аналитических функции комплексного переменного", М. Наука, 1984г. Ա. Ա. Կիտբալյան, Ս.Ա. Հակոբյան, Լ. Վ. Միքայելյան, «Կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության խնդիրներ և վարժություններ», Երևան, 1990թ.։ 7. Основная часть курса 1. Կոմպլեքս թցեր, գործողություններ դրանց հետ։ 2. Մուվրի բանաձև։ 3. Կոմպլեքս թվային հաջորդականության սահմանը, կոմպլեքս անդամներով շարքեր։ 4. Կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիա, սահմանը, անընդհատությունը։ 5. Կոմպլեքս ֆունկցիոնալ հաջորդականություններ և շարքեր, դրանց զուգամիտության հայտանիշները։ 6. Կոմլպեքս փոփոխականի ֆունկցիայի դիֆերենցելիությունը, Կոշի-Ռիմանի պայմանները, անալիտիկ ֆունկցիա։ 7. Կոմպլեքս ինտեգրալ, հատկությունները։ 8. Կոշիի ինտեգրալային թեորեմը, դրա ընդհանրացումները։ 9. Մորերայի թեորեմը։ 10. Վայերշտրասի թեորեմները անալիտիկ ֆունկցիաների համար։ 11. Աստիճանային շարքեր, դրանց հատկությունները և զուգամիտությունը։ 12. Աստիճանային շարքի գումարի անալիտիկությունը։ 13. Թեյլորի շարք, անալիտիկ ֆունկցիայի զրոները, միակության թեորեմը, Կոշիի անհավասարությունները, Լիուվիլի թեորեմը։ 14. Լորանի շարք։ 15. Մնացքի գաղափարը, հաշվումը բևեռի դեպքում, հիմնական թեորեմը։ 16. Ինտեգրալի հաշվումը մնացքների օգնությամբ։ 17. Կոնֆորմ արտապատկերումներ։
0504	Մաթեմատիկական անալիզ-3	6
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.-2 Обязательный 0504/Բ33 1. Цель курса · Ներկայացնել թվային և ֆունկցիոնալ շարքերի տեսությունը։ · Ծանոթացնել կորագիծ և մակերևութային ինտեգրալների տեսությանը։ · Ներկայացնել կրկնակի և եռակի ինտեգրալների գաղափարները։ · Ծանոթացնել Ֆուրիեի շարքերի գաղափարներին։ · Լուսաբանել պարամետրից կախված ինտգերալների տեսությունը։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Բացատրելու թվային և ֆունկցիոնալ շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: 2. Հետազոտելու անիսկական ինտեգրալների և շարքերի կապը: 3. Պարզաբանելու պարամետրից կախված ինտեգրալների անընդհատությունը, ածանցելիությունը և ինտեգրելիությունն ըստ պարամետրի։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1.Գտնելու ֆունկցիոնալ շարքերի զուգամիտության տիրույթները։ 2.Հաշվելու կորագիծ, մակերևութային, կրկնակի և եռակի ինտեգրալները, կատարելով համապատասխան փոփոխականի փոխարինում։ 3. Վերլուծելու տրված ֆունկցիաները Ֆուրիեի շարքի և հաշվելով դրա գործակիցները։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները սխեմատեխնիկայում: 2. Առաջադրել և նախագծել սխեմաներ տրված խնդիրների հնարավոր լուծման վերաբերյալ: 3. Описание · Ներկայացնել թվային և ֆունկցիոնալ շարքերի տեսությունը։ · Ծանոթացնել կորագիծ և մակերևութային ինտեգրալների տեսությանը։ · Ներկայացնել կրկնակի և եռակի ինտեգրալների գաղափարները։ · Ծանոթացնել Ֆուրիեի շարքերի գաղափարներին։ · Լուսաբանել պարամետրից կախված ինտգերալների տեսությունը։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական աշխատանքներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Г. М. Фихтенгольц, "Курс дифференциального и интегралного исчисления", т. 1, Физматлит, Москва 2003г. Л. Д. Кудрявцев, "Курс математического анализа", М.: Дрофа, т.1, 2003. Գ. Գ. Գևորգյան և ուրիշներ, "Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք", մաս առաջին, ԵՊՀ հրատ, Երևան, 2014։ 7. Основная часть курса 1. Թվային շարքեր: 2. Թվային շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: 3. Ֆունկցիոնալ հաջորդականություններ և շարքեր: 4. Ֆունկցիոնալ շարքի հավասարաչափ զուգամիտությունը։ 5. Ֆուրիեի շարքեր։ 6. Աստիճանային շարքեր, զուգամիտություն տիրույթ: 7. Կորագիծ ինտեգրալներ և դրանց կիրառությունները: 8. Կրկնակի ինտեգրալները և դրանց կիրառությունները: Գրինի բանաձև։ 9. Եռակի ինտեգրալները և դրանց կիրառությունները: 10. Փոփոխականի փոխարինումը կրկնակի և եռակի ինտեգրալներում։ 11. Մակերևութային ինտեգրալներ։ Գաուս‐Օստրոգրադկսու բանաձևը։ 12. Պարամետրից կախված ինտեգրալներ։
0502	Համակարգչային պրակտիկում	3
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 3 ժամ/շաբ. լաբ.-2 ժամ Обязательный 0502/Բ35 1. Цель курса · Ծանոթացնել Matlab ծրագրային փաթեթի հետ, · ծանոթացնել գրաֆիկների և մակերևույթների կառուցման և հետազոտության մեթոդների հետ։ · ծանոթացնել Matlab ծրագրավորման լեզվի հիմնական գաղափարների հետ։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Ձևակերպել Matlab ծրագրային փաթեթի հիմնական գաղափարները։ 2. Ներկայացնել պարզագույն խնդիրների մոդելավորումը և գրաֆիկական պատկերումը։ 3. Ներկայացնել աշխատանքը վեկտորների և մատրիցների հետ։ 4. Նկարագրել Matlab միջավայրում ծրագրավորման գաղափարները։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կատարել հաշվարկներ Matlab ծրագրային փաթեթում։ 2. Կառուցել երկչափ և եռաչափ գրաֆիկներ, ստեղծել անիմացիոն պատկերներ։ Հետազոտել գրաֆիկները։ 3. Կառուցել մակերևույթներ և կատարել վերլուծություն։ 4. Գործնականում իրականացնել սեփական ծրագրերը Matlab ծրագրավորման լեզվով։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. Օգտագործել ստացված գիտելիքները ֆիզիկայի խնդիրներ լուծելիս, մոդելավորել և հետազոտել ստացված լուծումները 3. Описание · Ծանոթացնել Matlab ծրագրային փաթեթի հետ, · ծանոթացնել գրաֆիկների և մակերևույթների կառուցման և հետազոտության մեթոդների հետ։ · ծանոթացնել Matlab ծրագրավորման լեզվի հիմնական գաղափարների հետ։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ գնահատման քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են, ընդհանուր 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Հարությունյան Տ.Ա. - Ռադիոֆիզիկական խնդիրների համակարգչային մոդելավորումը Matlab միջավայրում։ Matlab միջավայրի կառուցվածքը։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2016 Ануфриев И. - Самоучитель Matlab 5.3/6.х, БХВ-Петербург, 2002. Andrew Knight - Basics of Matlab And Beyond, CRC Press LLC, 2000. 7. Основная часть курса 1. MatLab ծրագրի աշխատանքային միջավայրը։ Պարզագույն հաշվարկներ։ Թվաբանական գործողություններ։ Թվերի տիպերը։ Ներդրված փոփոխականներ և ֆունկցիաներ։ 2. Աշխատանք վեկտորների հետ։ Թվաբանական գործողություններ վեկտորների հետ։ Դիմումը վեկտորի տարրերին։ 3. Մեկ փոփոխականից կախված ֆունկցիաների գրաֆիկական ներկայացումները։ Գրաֆիկների կառուցումը գծային և լոգարիթմական մասշտաբներով։ Գրաֆիկների և գրաֆիկական պատուհանների ձևավորման հրամանները։ Գրաֆիկների կառուցումը բևեռային կոորդինատական համակարգում։ Պարամետրական գրաֆիկներ։ Կետի շարժման ընթացքի ուսումնասիրությունը։ 4. Աշխատանք մատրիցների հետ։ Թվաբանական գործողություններ մատրիցների հետ։ Հակադարձ մատրից։ Հանրահաշվական հավասարումների համակարգերի լուծում։ 5. Եռաչափ գրաֆիկներ։ Մակերևույթների կառուցումը և ձևավորումը։ Կոնտուրային գրաֆիկներ։ Պարամետրական մակերևույթներ։ Տարբեր կոորդինատական համակարգերի կոորդինատական մակերևույթների կառուցում։ 6. Ծրագրավորումը Matlab-ում։ M-ֆայլեր և M-ֆունկցիաներ։ Համեմատության և տրամաբանական օպերատորներ։ if/else պայմանի օպերատոր։ switch-case ընտրման օպերատոր։ while և for ցիկլի օպերատորներ։ Ներդրված ցիկլեր։ Աշխատանք տողերի հետ։ Աշխատանք ֆայլերի հետ։ 7. Մեկ փոփոխականով հավասարումներ։ Կորերով մոտարկումը բազմանդամային և այլ ֆունկցիաներով։ Ինտերպոլացում: 8. Թվային ինտեգրում, կրկնակի ինտեգրալներ։ 9. Դիֆերենցիալ հավասարումների լուծումը։ Առաջին, երկրորդ, չորրորդ կարգի Ռունգե-Կուտտայի եղանակներ։ Կոշտ դիֆերենցիալ հավասարումներ։ Դիֆերենցիալ հավասարումների լուծումը MatLab-ի օգնությամբ։ 10. Սիմվոլային (անալիտիկ) հաշվարկներ։ Թվային և սիմվոլային (անալիտիկ) հաշվարկներ։ Սիմվոլային վեկտորներ և մատրիցներ։ Գրաֆիկներ և մակերևույթներ։ 11. Սիմվոլային արտահայտությունների սահմանը։ Սիմվոլային արտահայտությունների ածանցում, ինտեգրում։ Սիմվոլային արտահայտության վերլուծումը Թեյլորի շարքի։ 12. Հանրահաշվական հավասարումների և համակարգերի լուծում ։ Դիֆերենցիալ հավասարումների և հավասարումների համակարգերի լուծում։
0501	Էլեկտրականություն և մագնիսականություն -1	6
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.- 2 Обязательный 0501/Բ32 1. Цель курса · ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթացի սահմաններում ուսանողներին հանգամամանալի գիտելիքներ մատուցել Էլեկտրական և մագնիսական պրոցեսների վերաբերյալ, որոնք հիմք կծառայեն մասնագիտության խորացված յուրացմանը միտված հետագա դասընթացների համար: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. վերլուծել ու բացատրել էլեկտրական և մագնիսական պրոցեսների հիմնական օրինաչափությունները: 2. լուծել էլեկտրականություն և մագնիսականություն ոլորտին նվիրված խնդիրները: 3. լուսաբանել էլեկտրական և մագնիսական երևույթների փորձարարական հետազոտման եղանակները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. նկարագրել էլեկտրական և մագնիսական դաշտերի բաշխվածության սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները վակումում և միջավայրում: 2. կառուցել էլեկտրական և մագնիսական շղթաներ՝ հոսանքի և լարման մեծությունները կապող արտահայտությունների օգնությամբ: 3. վերլուծել էլեկտրական և մագնիսական փոխկապակցվածությունն արտահայտող օրենքները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործել էլեկտրականության և մագնիսականության առանցքային օրենքները ազդանշանների մշակման սկզբունքների յուրացման ոլորտում: 2. կիրառել էլեկտրադինամիկայի հավասարումները հեռահաղորդակցության, հեռազննման և հեռակառավարման ոլորտներում: 3. Описание · ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթացի սահմաններում ուսանողներին հանգամամանալի գիտելիքներ մատուցել Էլեկտրական և մագնիսական պրոցեսների վերաբերյալ, որոնք հիմք կծառայեն մասնագիտության խորացված յուրացմանը միտված հետագա դասընթացների համար: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Электричество, Калашников С.Г., М.: ФИЗМАТЛИТ, 2003. - 624 с. Сивухин Д.В., Общий курс физики. В 5 т. Том III. Электричество. М.: ФИЗМАТЛИТ; Изд-во МФТИ, 2004 MIT Course, Physics II: Electricity and Magnetism, 7. Основная часть курса 1. Էլեկտրական լիքեր և դաշտ: 2. Կուլոնի օրենքը և Գաուսի թեորեմը: 3. Հաղորդիչներ, Օհմի օրենքը դիֆերենցիալ տեսքով ևԿիրխհովի կանոնները: 4. Էլեկտրաունակություն: 5. Հոսանի աղբյուրներ և էլեկտրոլիզ: 6. Դիէլեկտրիկներ: 7. Էլեկտրական դաշտի էներգիան: 8. Հոսանքի մագնիսական ազդեցությունը: 9. Ամպերի և Բիո Սավարի օրենքները: 10. Մագնիսական շրջապտույտի թեորեմը: 11. Մագնետիկներ: 12. Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի երևույթը: 13. Ինքնինդուկցիա, ինդուկտիվություն: 14. Մագնիսական դաշտի էներգիան: 15. Սկին և մագնիսամեխանիկական երևույթներ: Սպինի գաղափարը: 16. Շեղման հոսանք: 17. Մաքսվելի հավասարումները:
0407	Մոլեկուլային ֆիզիկա և ջերմադինամիկա	6
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-1, լաբ.-1 Обязательный 0407/Բ31 1. Цель курса · Ծանոթացնել նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային - կինետիկ տեսությանը, · Ծանոթացնել մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական մեթոդին, · Ծանոթացնել նյութի գազային, հեղուկ և պինդ վիճակների ֆիզիկական հատկություններին, այդ վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափություններին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային - կինետիկ տեսությունը, 2. լուսաբանելու մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական մեթոդը, 3. լուսաբանելու նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներում, այդ վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կիրառելու նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային - կինետիկ տեսությունը, 2. Կիրառելու մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական մեթոդը, 3. Վերլուծելու նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներում: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. Արդյունավետ օգտագործել նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափությունները խնդիրներ լուծելիս: 3. Описание · Ծանոթացնել նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային - կինետիկ տեսությանը, · Ծանոթացնել մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական մեթոդին, · Ծանոթացնել նյութի գազային, հեղուկ և պինդ վիճակների ֆիզիկական հատկություններին, այդ վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափություններին: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում, 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Матвеев А. Н., Молекулярная физика. Изд.Вышая Школа, 1981. Сивухин Д.В., Общий курс физики, том 2, Термодинамика и молекулярная физика, Изд. Наука, 1990. Կիկոին Ի.Կ., Կիկոին Ա.Կ., Մոլեկուլային ֆիզիկա՚, Ե.ԼԴՍ, 1968: Բարխուդարյան Վ., Մոլեկուլային ֆիզիկա, ԵՊՀ հրատարակչություն, Երևան, 2014: Сивухин Д.В., Сборник задач по общему курсу физики.Термодинамика и молекулярная физика, Изд. Наука, 1976. Վարդանյան Վ., Դալյան Ե., Վարդանյան Ի., Թումյան Վ., Մոլեկուլային ֆիզիկայի խնդիրների ժողովածու, ԵՊՀ , Երևան, 2009: 7. Основная часть курса Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն: Վիճակագրական բաշխումներ: Ջերմադինամիկայի առաջին, երկրորդ և երրորդ սկզբունքները: Իդեալական և իրական գազեր: Փոխանցման երևույթները գազերում: Փուլային հավասարակշռություն և փուլային անցումներ: ` Հեղուկներ: Մակերևութային լարվածություն:
0502	Ծրագրավորման հիմունքներ -2	3
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. գործ.-2 ժամ Обязательный 0502/Բ30 1. Цель курса · Ծանոթացնել ծրագրավորման լեզվի հիմնական գաղափարներին։ · Ծանոթացնել ստրուկտուրացված և օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորման գաղափարների հետ։ · Ուսուցանել աշխատել մեծ թվով տվյալների հետ։ · Ծանոթացնել համակարգչի հիշողության հետ։ · Ուսուցանել աշխատել տողերի և ֆայլերի հետ։ · Ծանոթացնել տարբեր գրադարանների հետ։ · Ուսուցանել օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորման հիմնական գաղափարները։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Բացատրել ծրագրավորման հիմնական գաղափարները Python լեզվի օրինակով, 2. ձևակերպել խնդիրների ալգորիթմներ, 3. ընտրել Python լեզվի համար նախատեսված միջավայրերը։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կառուցել ոչ բարդ խնդիրների ալգորիթմներ և գրել Python լեզվով։ 2. վերլուծել գրված ծրագրերը և քայլ առ քայլ ստուգելով՝ հայտնաբերել գրված ծրագրում առկա սխալները։ 3. լուծել խնդիրներ՝ օգտագործելով օբյեկտ կողնմնորոշված ծրագրավորման մոտեցումները (OOP)։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1 օգտվելով ստացված գիտելիքներից՝ հետագայում հեշտությամբ յուրացնել այլ ծրագրավորման լեզուներ կամ խորացնել Python լեզվի գիտելիքները։ 2 կառուցել բարդ ալգորիթմներ և ծրագրավորել։ 3. Описание · Ծանոթացնել ծրագրավորման լեզվի հիմնական գաղափարներին։ · Ծանոթացնել ստրուկտուրացված և օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորման գաղափարների հետ։ · Ուսուցանել աշխատել մեծ թվով տվյալների հետ։ · Ծանոթացնել համակարգչի հիշողության հետ։ · Ուսուցանել աշխատել տողերի և ֆայլերի հետ։ · Ծանոթացնել տարբեր գրադարանների հետ։ · Ուսուցանել օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորման հիմնական գաղափարները։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Գնահատվում է եզրափակիչ քննության և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Եզրափակիչ քննությունը գրավոր է, ընդհանուր 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Дейтел Х.М., Дейтел П. Дж. - Как программировать на С++. Бином Пресс, 2008. Learning Python 5ed: Powerful Object-Oriented Programming, Mark Lutz, O’Reilly, 5th edition, 2013 Python Crash Course, Eric Matthes, 3 rd edition, 2015 O’Reilly, - Learning Python, 5thedition Tarek Ziade’, - Expert Python Programming, 2008 Learning Python 5ed: Powerful Object-Oriented Programming, Mark Lutz, O’Reilly, 5th edition, 2013 Python Crash Course, Eric Matthes, 3 rd edition, 2015. 7. Основная часть курса 1. Ֆունկցիաներ։ Ներդրված և ծրագրավորողի կողմից սահմանվող ֆունկցիաներ։ Ռեկուրսիոն ֆունկցիաներ։ 2. Numpy գրադարան։ Math գրադարան։ Միաչափ, երկչափ, n չափանի զանգվածներ։ 3. Գրաֆիկների կառուցում Python-ում։ Matplotlib գրադարան։ 4. Մակերևույթներ։ Մակերևույթ կառուցող տարբեր ֆունկցիաներ։ Գրաֆիկական պատուհանների ձևավորում։ 5. Պղպջակային սորտավորման ալգորիթմի, Երկուական որոնման ալգորիթմի (Binary search algorithm) ստեղծումը Python-ում։ 6. Աշխատանք ֆայլերի հետ։ 7. Օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորում (OOP)։ Class, object հիմնական գաղափարներ։ 8. Ժառանգականություն, դրա տեսակները։ 9. Պոլիմորֆիզմի գաղափարը։ 10. Exceptions in python (Բացառություններ): Base exceptions. Python Exception Handling 11. Different types of exceptions in Python: Syntax, Type, Name, Value, Key, Index Errors.
0504	Մաթեմատիկական անալիզ-2	9
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. դաս.- 3, գործ.-3 Обязательный 0504/Բ29 1. Цель курса · Ծանոթացնել դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշվի գաղափարներին և մեթոդներին, · Ներկայացնել դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշվի կիրառություններին ռադիոֆիզիկայում: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Լուսաբանելու անորոշ և որոշյալ ինտեգրալների սահմանումը և հատկությունները: 2. Բացատրելու անիսկական ինտեգրալների սահմանումները և հատկությունները: 3. Ներկայացնելու շատ փոփոխականի ֆունկցիաները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Գտնելու ֆունկցիայի նախնականները և հաշվել որոշյալ ինտեգրալները: 2. Հետազոտելու անիսկական ինտեգրալների զուգամիտությունը: 3.Կիրառելու դիֆերենցիալ հաշվի հիմունքները և մեթոդները շատ փոփոխականի ֆունկցիաների համար։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. Արդյունավետ օգտագործել դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվը կոնկրետ խնդիրների լուծման համար: 3. Описание · Ծանոթացնել դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշվի գաղափարներին և մեթոդներին, · Ներկայացնել դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշվի կիրառություններին ռադիոֆիզիկայում: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական աշխատանքներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Г. М. Фихтенгольц, "Курс дифференциального и интегралного исчисления", т. 1, Физматлит, Москва 2003г. Վ.Օհանյան, Մաթեմատիկան անալիզ: Դասախոսություններ: II մաս: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիայի դիֆերենցիալ հաշիվ և շատ փոփոխականների ֆունկցիաներ, Ե., ԵՊՀ, 2013: Л. Д. Кудрявцев, "Курс математического анализа", М.: Дрофа, т.1, 2003. Գ. Գ. Գևորգյան և ուրիշներ, "Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք", մաս առաջին, ԵՊՀ հրատ, Երևան, 2014։ 7. Основная часть курса 1. Անորոշ ինտեգրալ և նրա գտնելու մեթոդները: 2. Որոշյալ ինտեգրալ և նրանց հատկությունները: 3. Որոշյալ ինտգերալի կիրառությունները: 4. Անիսկական ինտեգրալներ և նրանց հատկությունները: 5. Անիսկական ինտեգրալների զուգամիտությունը: 6. Շատ փոփոխականի ֆունկցիաներ, անընդհատություն, ածանցյալ: 7. Ածանցյալ տրված վեկտորի ուղղությամբ, գրադիենտ: 8. Թեյլորի բանաձև շատ փոփոխականի ֆունկցիաների համար։ 9. Շատ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումներ։
0502	Հետազոտության պլանավորում և մեթոդներ	3
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 0502/Բ28 գործ.-2 ժամ Обязательный 0502/Բ28 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման և պլանավորման առանձնահատկություններին: · լուսաբանել գիտական հետազոտությունների մեթոդաբանությունը և հիմանական ժամանակագրությունը, գիտական հետազոտություւներում տվյալների փորձարարական գրանցման, տեսական մեկնաբանություն, համակարգչային մշակաման և նմանակաման արդի եղանակները: · ուղենշել գիտական աշխատանքների կատարման ձևաչափերը և էթիկայի նորմերը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման հիմնական մոտեցումները: 2. լուսաբանել հետազոտությունների տվյալ բնագավառում հետաքրքրություն ներկայացնող ակնարկային գրականությունը և առկա խնդիրների լուծման առաջարկվող եղանակները: 3. ներկայացնել գիտական հետազոտություններ արդյունքների ներկայանալի մատուցում և հարցերի քննարկում: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. նկատի ունենալ գիտական էթիկայի նորմերը գիտահետազոտություն աշխատանք կատարելիս: 2. վերլուծել հետազոտության բնագավառի առկա տվյալների բազան՝ մոտեցման եղանակները: 3. պատկերացնել հետազոտությունների մեթոդաբանությունը: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և փորձարարական առանցքային արդյունքները ժամանակակից գիտական հետազոտություւներում: 2. առաջադրել խնդիրներ ատենախոսական աշխատանքում և տալ դրանց հնարավոր լուծման ուղիները: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման և պլանավորման առանձնահատկություններին: · լուսաբանել գիտական հետազոտությունների մեթոդաբանությունը և հիմանական ժամանակագրությունը, գիտական հետազոտություւներում տվյալների փորձարարական գրանցման, տեսական մեկնաբանություն, համակարգչային մշակաման և նմանակաման արդի եղանակները: · ուղենշել գիտական աշխատանքների կատարման ձևաչափերը և էթիկայի նորմերը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում են քննարկումներին, կարդում են լրացուցիչ գրականություն: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы В.И.Комлацкий, С.в. Логинов, Г.В. Комлацкий, "Планирование и организация научных исследований: учебное пособие", Феникс, 2014, GCE A2 UNITS, "Scientific investigations: Getting started", The Nuffield Foundation, 2008, M. Hackling, "Working scientifically: Implementing and assessing open investigation work in Science", Cowan University, 2005. 7. Основная часть курса 1. Գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպում: 2. Գիտություն և գիտական հետազոտություններ: 3. Գիտական հետազոտությունների մեթոդաբանություն: 4. Ատենախոսական հետազոտություների հիմանկան փուլերը: 5. Գիտական հետազոտությունների տեղեկատվական ապահովումը: 6. Գիտական աշխատանքի կատարում և ձևակերպում: 7. Գիտական էթիկայի նորմերը:
0502	Մեխանիկայի հիմունքներ	9
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2, լաբ.-2 Обязательный 0502/Բ27 1. Цель курса · Ուսանողներին ծանոթացնել մեխանիկայի, մոլեկուլային ֆիզիկայի և ջերմադինամիկայի հիմնական օրենքներին, · ուսուցանել մեխանիկական շարժման օրենքներն ու օրինաչափությունները, նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսությունը, մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական եղանակը: · պատկերացում ձևավորել տարբեր բնագիտական ու տեխնիկական խնդիրների լուծման նպատակով ֆիզիկայի օրենքների ու մոդելների գործնական կիրառման վերաբերյալ: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. նկարագրելու մեխանիկական շարժման և մոլեկուլային-կինետիկ տեսության հիմնական օրինաչափությունները, 2. լուսաբանելու պահպանվող մեխանիկական բնութագրերը և ջերմադինամիկական պարամետրերի միջև առկա առնչությունները, 3. ներկայացնելու մեխանիկայի և մոլեկուլային ֆիզիկայի խնդիրների լուծման եղանակները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու պահպանման օրենքները՝ շարժման խնդրի լուծման համար, 2. օգտագործելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնական համապատասխան խնդիրների լուծման համար, 3. բացահայտելու համակարգում տեղի ունեցող փուլային անցման երևույթները, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. կիրառելու մեխանիկայից և մոլեկուլային ֆիզիկայից ստացած գիտելիքները ֆիզիկայի այլ բաժինների ուսումնառության մեջ: 3. Описание · Ուսանողներին ծանոթացնել մեխանիկայի, մոլեկուլային ֆիզիկայի և ջերմադինամիկայի հիմնական օրենքներին, · ուսուցանել մեխանիկական շարժման օրենքներն ու օրինաչափությունները, նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսությունը, մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական եղանակը: · պատկերացում ձևավորել տարբեր բնագիտական ու տեխնիկական խնդիրների լուծման նպատակով ֆիզիկայի օրենքների ու մոդելների գործնական կիրառման վերաբերյալ: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում: 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին դասախոսություններից ստացած գիտելիքները կիրառում խնդիրների լուծման համար: 3. Ուսանողները ուսումնական լաբորատորիայում դասախոսի ղեկավարությամբ կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ։ 4. Լսարանից դուրս՝ հանձնարարված խնդիրների լուծում, տեղեկատվության հայթայթում։ 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы А.Н. Механика и теория относительности. М., 1986 Сивухин Աբրահամյան Մ.Գ. մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները, ԵՊՀ հրատ., 2008 Матвеев Д.В. Общий курс физики. т.1, Механика, М., 1990 Յուզբաշյան Է.Մ. Ֆիզիկայի ընդհանուր դասընթացի խնդրագիրք, Մեխանիկա, ԵՊՀ, 1982. Сивухин Д.В., Общий курс физики, том 2, Термодинамика и молекулярная физика, Изд. Наука, 1990. Բարխուդարյան Վ., Մոլեկուլային ֆիզիկա, ԵՊՀ հրատարակչություն, Երևան, 2014: 7. Основная часть курса 1. Նյութական կետի կինեմատիկա: Պինդ մարմնի կինեմատիկա: 2. Նյութական կետերի համակարգի դինամիկա։ Փակ համակարգի իմպուլսի պահպանման օրենքը։ իմպուլսի մոմենտի պահպանման օրենքը։ 3. Աշխատանք և կինետի էներգիա: Պոտենցիալ էներգիա: Էներգիայի պահպանման օրենքը մեխանիկայում: 4. Պինդ մարմնի դինամիկա։ Իներցիայի մոմենտ: Հյուգենսի և Շտեյների թեորեմը: Աշխատանքը պտտական շարժման դեպքում: Պտտական շարժման կինետիկ էներգիան: Հոլի շարժումը: Պրեցեսիա: Նուտացիա: 5. Հաշվարկման ոչ իներցիալ համակարգեր։ Պտտվող ոչ իներցիալ համակարգ: Կորիոլիսյան արագացում: 6. Ձգողականության դաշտում շարժումը։ Կեպլերի օրենքները: Տիեզերական առաջին, երկրորդ և երրորդ արագություններ: 7. Տատանողական շարժում։ Ներդաշնակ տատանումներ: Մաթեմատիկական ճոճանակ: Զսպանակային ճոճանակ: Սեփական տատանումներ: Տատանման էներգիան: 8. Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն: Վիճակագրական բաշխումներ: 9. Ջերմադինամիկայի առաջին, երկրորդ և երրորդ սկզբունքները: Իդեալական և իրական գազեր: Փոխանցման երևույթները գազերում: 10. Փուլային հավասարակշռություն և փուլային անցումներ: 11. Հեղուկներ: Մակերևութային լարվածություն:
0502	Ծրագրավորման հիմունքներ -1	6
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. գործ.-4 ժամ Обязательный 0502/Բ26 1. Цель курса · Ծանոթացնել ծրագրավորման լեզվի հիմնական գաղափարներին։ · Ծանոթացնել պայմանի և ցիկլի օպերատորների հետ։ · Ուսուցանել աշխատել մեծ թվով տվյալների հետ։ · Ծանոթացնել համակարգչի հիշողության հետ։ · Ուսուցանել աշխատել տողերի և ֆայլերի հետ։ · Ծանոթացնել տարբեր գրադարանների հետ։ · Ուսուցանել օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորման հիմնական գաղափարները։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել ծրագրավորման հիմնական գաղափարները Python լեզվի օրինակով, 2. ձևակերպել խնդիրների ալգորիթմներ, 3. ընտրել Python լեզվի համար նախատեսված միջավայրերը։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կառուցել ոչ բարդ խնդիրների ալգորիթմներ և գրել Python լեզվով։ 2. վերլուծել գրված ծրագրերը և քայլ առ քայլ ստուգելով՝ հայտնաբերել գրված ծրագրում առկա սխալները։ 3. լուծել խնդիրներ՝ օգտագործելով օբյեկտ կողնմնորոշված ծրագրավորման մոտեցումները (OOP)։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվելով ստացված գիտելիքներից՝ հետագայում հեշտությամբ յուրացնել այլ ծրագրավորման լեզուներ կամ խորացնել Python լեզվի գիտելիքները։կառուցել բարդ ալգորիթմներ և ծրագրավորել։ 3. Описание · Ծանոթացնել ծրագրավորման լեզվի հիմնական գաղափարներին։ · Ծանոթացնել պայմանի և ցիկլի օպերատորների հետ։ · Ուսուցանել աշխատել մեծ թվով տվյալների հետ։ · Ծանոթացնել համակարգչի հիշողության հետ։ · Ուսուցանել աշխատել տողերի և ֆայլերի հետ։ · Ծանոթացնել տարբեր գրադարանների հետ։ · Ուսուցանել օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորման հիմնական գաղափարները։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ գնահատման քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են, ընդհանուր 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Digital design, Fifth edition, M.Morris Mano, Michael D.Ciletti. Конова Е., Поллак Г. - Алгоритмы и программы. Язык С++. Лань, 2017. Г.Россум, Ф.Л.Дж. Дрейк, Д.С. Откидач, - Язык программирования Python. Дейтел Х.М., Дейтел П. Дж. - Как программировать на С++. Бином Пресс, 2008. Learning Python 5ed: Powerful Object-Oriented Programming, Mark Lutz, O’Reilly, 5th edition, 2013. Python Crash Course, Eric Matthes, 3 rd edition, 2015. 7. Основная часть курса 1. Թվային համակարգեր։ Թվերի ներկայացումը տարբեր թվային համակարգերում։ 10-ական, 2-ական, 8-ական, 16-ական համակարգեր։ Անցումներ մի թվային համակարգից մյուսին։ 2. Բացասական թվեր։ Թվի կոմպլեմենտ։ Թվաբանական գործողություններ 2-ական համակարգում։ 3. Կոդավորման հիմնական գաղափարներ։ BCD, ASCII, Gray կոդավորումներ։ 4. Տրամաբանական տարրեր։ AND, OR, Nor, NAND, Ex-Or և այլ տարրեր։ Հուսալիության աղյուսակ։ The truth table։ 5. Տրամաբանական սխեմաների կառուցում։ Բուլյան հանրահաշիվ։ Հիմնական աքսիոմներ և թեորեմներ։ 6. Բուլյան արտահայտությունների պարզեցում։ Ֆունկցիայի կոմպլեմենտ։ Կոմպլեմենտի հաշվում։ 7. Python լեզվի հիմնական գաղափարները։ Տվյալների մուտք և ելք։ Փոփոխականներ և հաստատուններ։ Վերագրման օպերատոր։ Թվաբանական գործողություններ։ Ստանդարտ գրադարանային ֆունկցիաներ։ 8. Համեմատության և տրամաբանական օպերատորներ։ if-else պայմանի օպերատոր: switch-case ընտրման օպերատոր։ 9. Ցիկլեր։ while ցիկլի օպերատոր։ for ցիկլի օպերատոր։ Ներդրված ցիկլեր։ 10. Բացառություններ։ break/continue օպերատորներ։ 11. Ցուցակներ (lists, tuple), բառարաններ (dictionaries): 12. Math library in Pyhton: Import and use math functions.

Код кафедры	Название необязательного курса	Кредиты
0503	Կիսահաղորդիչների ֆիզիկա	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2 ժամ, գործ.-2 ժամ Факультативный 0503/Բ68 1. Цель курса ծանոթացնել կիսահաղորդիչների էլեկտրաֆիզիկական հատկություններին, - ներկայացնել կիսահաղորդիչների գոտիական տեսության հիմնադրույթները, - ներկայացնել էլեկտրոնների և խոռոչների վիճակագրությունը, անհավասարակշիռ հոսանքակիրների գեներացիայի և ռեկոմբինացիայի, դիֆուզիայի և դրեյֆի երևույթները, 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու կիսահաղորդիչների տեսակները, հիմնական էլեկտրաֆիզիկական հատկությունները, էլեկտրոնների և խոռոչների վիճակագրությունը, 2. ներկայացնելու կիսահաղորդչի էներգիաների գոտիական կառուցվածքը, անհավասարակշիռ լիցքակիրների գեներացիայի ու ռեկոմբինացիայի ֆիզիկական մեխանիզմները, 3. լուսաբանելու հոսանքակիրների դիֆուզիայի, դրեյֆի երևույթները և դրանց հետ առընչվող խնդիրները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու կիսահաղորդիչների հիմնական էլեկտրաֆիզիկական հատկությունները, 2. վերլուծելու կիսահաղորդչի գոտիական կառուցվածքը, անհավասարակշիռ լիցքակիրների գեներացիան ու ռեկոմբինացիայի պրոցեսները, 3. վերլուծելու կիսահաղորդչում հոսանքակիրների դիֆուզիայի և դրեյֆի պրոցեսները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու, 2. արդյունավետ օգտագործելու կիսահաղորդիչների ֆիզիկական հատկությունները կոնկրետ խնդիրների լուծման համար: 3. Описание ծանոթացնել կիսահաղորդիչների էլեկտրաֆիզիկական հատկություններին, - ներկայացնել կիսահաղորդիչների գոտիական տեսության հիմնադրույթները, - ներկայացնել էլեկտրոնների և խոռոչների վիճակագրությունը, անհավասարակշիռ հոսանքակիրների գեներացիայի և ռեկոմբինացիայի, դիֆուզիայի և դրեյֆի երևույթները, 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատումով Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է` 9 միավոր առավելագույն արժեքով, երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են` ընդհանուր 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է առավելագույնը 3 միավոր: 6. Список основной литературы Վ.Լ. Բոնչ-Բրուևիչ, Ս.Գ. Կալաշնիկով, Կիսահաղորդիչների ֆիզիկա, Ե., ԵՊՀ, 1988: Ֆ.Վ. Գասպարյան, Պինդմարմնային էլեկտրոնիկա և կիսահաղորդիչների ֆիզիկա, Ե., ԵՊՀ, 2011: Ю. Питер, М. Кардона, Основы физики полупроводников, М., Физматлит, 2002. M. Gardman, The physics of semiconductors, Springer, 2010. Դասախոսությունների նյութեր էլեկտոնային կրիչով: 7. Основная часть курса Կիսահաղորդիչներ, հիմնական հատկությունները և տեսակները Պինդ մարմնի գոտիական տեսություն, էներգետիկ գոտիներ Խառնուրդային վիճակների էլեմենտար տեսություն, դոնորային և ակցեպտորային խառնուրդներ Սեփական և խառնուրդային կիսահաղորդիչներ էլեկտրոնների և խոռոչների վիճակագրություն Ազատ լիցքակիրների գեներացիա և ռեկոմբինացիա Անհավասարակշիռ լիցքակիրների դիֆուզիան և դրեյֆը
0504	Իրերի ինտերնետ և կիրառություններ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0504/Բ69 1. Цель курса · ուսանողներին ներկայացնել իրերի ինտերնետի էությունը · ծանոթացնել իրերի ինտերնետում ներգրավված սենսորների միջև կապի մեխանիզմները, · լուսաբանել անլար կապի համակարգով իրերի ինտերնետի կառուցման սկզբունքները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. կիմանա թե ինչ է իրենից ներկայացնում իրերի ինտերնետը, 2. ծանոթ կլինի իրերի ինտերնետը կառուցման առանձնահատկություններին և դրանց կապին ամպային տեխոնոլոգիաներ հետ: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Կկարողանա կատարել իրերի ինտերնետի տվյալների փոխանցման հնարավորությունների գնահատում 2. Կկարողանա նախագծել սենսորների ցանց գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Կկարողանա հայթայթել և վերլուծել ժամանակակից տեղեկատվություն, 3. Описание · ուսանողներին ներկայացնել իրերի ինտերնետի էությունը · ծանոթացնել իրերի ինտերնետում ներգրավված սենսորների միջև կապի մեխանիզմները, · լուսաբանել անլար կապի համակարգով իրերի ինտերնետի կառուցման սկզբունքները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսություններ և գործնական պարապմունքներ: 2. Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Cuno Pfister “Getting Started with the Internet of Things: Connecting Sensors and Microcontrollers to the Cloud (Make: Projects)”, O’Reilly Media, 2011. S. Greengard “The Internet of Things, Revised And Updated Edition” The MIT press, 2021. R. Gravina et al., “Integration, Interconnection, and Interoperability of IoT Systems” Springer, 2018 J. Batalla et al. “Beyond the Internet of Things” Springer, 2018. 7. Основная часть курса 1. Իրերի ինտերնետի (IoT) էության պարզաբանում 2. Իրերի ինտերենտը 5G ցանցերի համատեքստում, տվյալների փոխանցման սպեկտրալ առանձնահատկությունները 3. Իրերի ինտերնետի իրականացում ամպային տեխոնոլոգիաների կիրառմամբ 4. Սենսորների ցանցի կառաուցում, տվյալների անլար փոխանցման սկզբունքեր 5. IoT պրոտակոլներ
0504	Շարժական կապի համակարգեր	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.-2 Факультативный 0504/Բ67 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից մոբիլ կապի համակարգերի աշխատանքի սկզբունքներին · ծանոթացնել շարժական կապի համակարգերում առկա հիմնախնդիրներին և դրանց լուծման ուղղիներին · ներկայացնել մոբիլ կապի համակարգերում կիրառվող մոդուլման և կոդավորման եղանակները, հավանաակն սխալների դեմ պայքարի մեթոդները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել մոբիլ կապի կառուցվածն ու հանգույցների աշխատանքի սկզբունքները 2. ներկայացնել շարժական կապի համակարգերի առանձնահատկությունները և դրանց նախագծման սկզբունքները 3. մեկնաբանել շարժական կապի համակարգերի յուրահատկությունները, ազդանշանների ձևավորման եղանակները և կապուղիների կառուցման ձևերը բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. իրականացնել շարժական կապի համակարգի ռադիտեխնիկական հանգույցների նախագծում 2. կիրառել տարբեր տիպի շարժական համակարգերի նախագծման և պլանավորման հմտությունները 3. գնահատել շարժական բջջային համակարգերում ազդանշանների տարածման կորուստները` կապված տեղանքի յուրահատկությունների հետ և կատարել համապատասխան հաշվարկները գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից մոբիլ կապի համակարգերի աշխատանքի սկզբունքներին · ծանոթացնել շարժական կապի համակարգերում առկա հիմնախնդիրներին և դրանց լուծման ուղղիներին · ներկայացնել մոբիլ կապի համակարգերում կիրառվող մոդուլման և կոդավորման եղանակները, հավանաակն սխալների դեմ պայքարի մեթոդները 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, · ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Попов В. И. “Основы сотовой связи стандарта GSM: Учебное пособие”, М.2005. “GSM System and Products Overview” Nortel Matra Cellular and Northern Telecom 2000. Кааранен Х., Ахтиайнен А., “Сети UMTS. Архитектура, мобильность и сервисы.- Серия "Мир связи" , Технсфера 2007. “Обзор системы GSM” Вымпелком 2004. B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001. 7. Основная часть курса 1. Բազմակի մուտքի իրականացման եղանակները՝ TDMA, FDMA, TDMA+FDMA, CDMA, SDMA. 2. Շարժական կապի կառուցվածքը, բջջային կառուցվածք: 3. Հաճախությունների վերաօգտագործման սկզբունքը, կլաստերներ: 4. Մոբիլ կապի GSM ստանդարտի հիմնական հանգույցները: 5. Մոբիլ կապի նախագծման ու կառավարման խնդիրները: 6. Ֆիզիկական և տրամաբանական կանալներ, դրանց կառուցվածքները. կադրեր դրանց տեսակները: 7. Մոդուլացման և կոդավորման սկզբունքները շարժական կապի համակարգերում: 8. Ռադիոալիքների տարածման առանձնահատկությունները քաղաքային պայմաններում: 9. Գրանցման կետում էլեկտրամագնիսական դաշտի որոշումը բազմաճառագայթային տարածման պայմաններում: 10. Շարժական կապի թողունակությունը, Էռլանգի մոդելները: 11. 2G-ից մինչև 5G սերնդի ցանցերի համեմատական վերլուծություն:
0502	Հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորում	6
7րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս. -2, լաբ. -2 Факультативный 0504/Բ62 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորման ժամանակակից միջոցներին · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերի մոդելավորմանը · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Ներկայացնել հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորման ժամանակակից միջոցներ: 2. Ներկայացնել մոդելավորված կապի համակարգ : 3. Վերլուծել թվային կապի համակարգում սխալների առաջացման պատճառները և գնահատել այն: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. իրականացնել հեռահաղորդակցման համակարգերի՝ օրինակ բջջային կապի նախագծում և կառուցում. 5. գնահատել թվային կապի՝ օրինակ DVB-S2 արբանյակային հեռարձակման, որակը, սխալների հայտնվելու հավանականությունը. 6. իրականցնել կապի հակարգի հաղորդիչ/ընդունիչ հանգույցների բնութագրերի լավարկում ըստ դրված խնդրի առանձնահատկությունների. գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել։ 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորման ժամանակակից միջոցներին · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերի մոդելավորմանը · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկընդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները համակարգչային լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ օգտվելով համապատասխան ծրագրային փաթեթներից: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001. K. Devendra, “Modeling and Simulation of Systems Using MATLAB and Simulink,” CRC Press, 2010. H. Monson, “Statistical Digital Signal Processing and Modeling,” John Wiley & Sons, 1996. S. Haykin, “Modern Wireless Communications,” Pearson Pentice Hall, 2005. 7. Основная часть курса 1. ծանոթացում Matlab/Simulink միջավայրի Communications Toolbox գործիքակազմին 2. Բինար բազմամակարդակ ազդանշենների գեներացում 3. MFSK, MPSK, MQAM, MAPSK մոդուլյացիայով կապի համակարգերի մոդելավորում 4. ադիտիվ սպիտակ գաուսյան (AWGN) աղմուկով կապուղու մոդելավորում 5. RRC/RC Gaussian ձևավորող ֆիլտրերի մոդելավորում 6. ծանոթացում կապի համակարգում բիթի սխալի հայտնվելու (BER) հաշվարկի եղանակին և մոդելավորում 7. BER-ի բարելավում կոդավորման եղանակների կիրառմամբ. կոդավորոիչ/դեկոդավորիչ հանգույցների մոդելավորում 8. DVB-S2 թվային արբանյակային համակարգի մոդելավորում
0502	Կիրառական միկրոալիքային էլեկտրադինամիկա	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0502/Բ59 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական համակարգերը նկարագրող դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ: · ուսուցանել “Consol” համակարգով ռադիոֆիզիկական խնդիրների լուծման ձևերը: · հմտություններ ձևավորել էլեկտրադինամիկական համակարգերի համակարգչային մոդելավորման ուղղությամբ: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. նկարագրելու էլեկտրամագնիսական երևույթները նկարագրող դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակները: 2. կիրառելու “Consol” համակարգչային փաթեթները էլեկտրադինամիկական երևույթների մոդելավորման համար: 3. ներկայացնելու և վերլուծելու էլեկտրադինամիակական համակարգերի մոդելավորման արդյունքները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. օգտագործելու ձեռքբերած գիտելիքները էլեկտրադինամիկական համակարգերի բնութագրիչների համակարգչային որոշման համար: 2. Կիրառելու “Consol” համակարգչային փաթեթները էլեկտրադինամիկական համակարգերի վերաբերյալ խնդիրների լուծման համար: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. արդյունավետ օգտագործել “Consol” և նմանատիպ համակարգչային փաթեթների էլեկտրադինամիկական համակարգերի ուսումնասիրման համար: 2. կիրառելու ստացած գիտելիքները բնության այլ երևույթների համակարգչային մոդելավորման և ուսումնասիրման համար: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական համակարգերը նկարագրող դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ: · ուսուցանել “Consol” համակարգով ռադիոֆիզիկական խնդիրների լուծման ձևերը: · հմտություններ ձևավորել էլեկտրադինամիկական համակարգերի համակարգչային մոդելավորման ուղղությամբ: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Григорьев А.Д. Методы вычислительной электродинамики - М.: Физматлит, 2012. Гринев А.Ю., Гиголо А.И. Математические основы и методы решения задач электродинамики-М.: Радиотехника, 2015. Bondeson A., Rylander T., Ingelstrom P.Computational Electromagnetics, Springer, 2005. Taflove A., Hagness S.C. Computational Electrodynamics: The Finite-Difference Time-Domain Method, Norwood, MA: Artech House, 2005. 7. Основная часть курса 1. Ծանոթացում սովորական մասնական ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ, 2. ծանոթացում “Consol” ծրագրային փաթեթի հետ, 3. “Consol” փաթեթի օգնությամբ էլեկտրամագնիսական երևույթների մոդելավորում, 4. տարատեսակ ալիքատարներում էլեկտրամագնիսական դաշտի մոդելավորումներ, 5. տարատեսակ ռեզոնատորներում էլեկտրամագնիսական դաշտի մոդելավորումները, 6. էլեկտրամագնիսական ալիքների դիֆրակցիայի երևույթների մոդելավորումը, 7. պարբերական հատկություններով միջավայրում էլեկտրամագիսական դաշտի մոդելավորումը:
0502	Էլեկտրադինամիկական պրոցեսների նմանակում	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0502/Բ43 1. Цель курса · ներկայացնել համակարգչային մոդելավորման արդի փաթեթները, դրանց սկզբունքները և կիրառությունների շրջանակները, · ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման համակարգչային մեթոդների առանձնահատկություններին, · տալ հմտություններ էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման միջավայրերի, սահմանային պայմանների, նյութերի և լուծման մեթոդների ընտրության սկզբունքների մասին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու էլեկտրադինամիկական պրոցեսների համակարգչային մոդելավորման եղանակները, 2. դասակարգելու խնդրի համակարգչային նմանակման և լուծման քայլերը, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. ընտրելու խնդրի մոդելավորման միջավայրը, մեթոդը և սահմանային պայմանները, 2. բացատրելու ստացված արդյունքները, հնարավորության դեպքում համեմատելու դրանք տեսական մոդելների հետ, 3. գործնականում իրականացնելու էլեկտրադինամիկական խնդրի մոդելավորում, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, հայթայթելու և վերլուծելու տեղեկատվությունը, համեմատելու արդյունքները գրականության տվյալների հետ: 3. Описание · ներկայացնել համակարգչային մոդելավորման արդի փաթեթները, դրանց սկզբունքները և կիրառությունների շրջանակները, · ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման համակարգչային մեթոդների առանձնահատկություններին, · տալ հմտություններ էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման միջավայրերի, սահմանային պայմանների, նյութերի և լուծման մեթոդների ընտրության սկզբունքների մասին: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները համակարգչային լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Jin, Jian-Ming. The finite element method in electromagnetics. John Wiley & Sons, 2015. Jin, Jian-Ming. Theory and computation of electromagnetic fields. John Wiley & Sons, 2015. Pozar, David M. Microwave engineering. John wiley & sons, 2011. 7. Основная часть курса 1. Ներածություն: Ծանոթացում ֆիզիկական պրոցեսի մոդելավորման ծրագրային փաթեթներին, աշխատանքի սկզբունքներին, դրանց հնարավորություններին և առանձնահատկություններին: 2. Վերջավոր տարրերի մեթոդի կիրառումը Մաքսվելի հավասարումների լուծման համար: Խնդրի մոդելի երկրաչափության կառուցումը: Սահմանային պայմանների ընտրությունը և դրանց ֆիզիկական նկարագրությունը: Դիսկրետիզացիա: Պարամետրիզացում, ֆունկցիաների, ինտեգրալների, փոփոխականների, մաթեմատիկական այլ օպերատորների սահմանում: Արդյունքների վիզուալիզացիա և վերլուծություն: 3. Էլեկտրամագնիսական ալիքներ: Ալիքների տարածումը հոծ համասեռ միջավայրերում: Անվերջ տարածության մոդելավորում: Գաուսյան և հարթ էլեկտրամագնիսական ալիքներ: 4. Շղթային պարզագույն բաղադրիչների հետազոտում: Ռեզիստիվ, ինդուկտիվ ու ունակային տարրեր, դրանց մոդելավորումը և բնութագրերի հաշվարկ: 5. ԳԲՀ ալիքատարներ: Ուղղանկյուն ալիքատարի տեսությունը և մոդելավորումը: Ալիքատարի մոդերը: Աշխատանքային սպեկտրը, կտրման հաճախության կապը ալիքատարի չափերի հետ: Ալիքատարի գրգռումը: Ցրման պարամետրեր: 6. Միկրոշերտավոր գծեր: Միկրոշերտավոր հաղորդման գծերի և ֆիլտրերի տեսությունը և մոդելավորումը: Գրգռման առանձնահատկությունները: Էլեկտրամագնիսական դաշտերը: Միկրոշերտավոր ռեզոնատորներ և ֆիլտրեր: Դրանց կիրառությունները, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և էլեկտրամագնիսական բնութագրերի միջև կապը: 7. Բազմաֆիզիկական մոդելավորման սկզբունքները: Էլեկտրամագնիսականության և ջերմափոխանակության հիմնական հավասարումների միջև կապը: Էլեկտրամագնիսական տաքացման մոդելավորում:
0502	Միկրո և նանո համակարգերի նմանակում	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, լաբ.-2 Факультативный 0502/Բ63 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել միկրո և նանոչափային համակարգերի հիմունքներին և դրանց մոդելավորման ժամանակակից տեխնոլոգիական մեթոդներին, · ուսանողներին սովորեցնել իրականացնել հետազոտվող ֆիզիկական համակարգի տեսական մոդելի պարամետրերի վերլուծություն, · ուսանողներին սովորեցնել կառուցել դիտարկվող տեսական համակարգը՝ արդի համակարգչային տեխնիկայի և մոդելավորման ծրագրերի կիրառությամբ: · ուղենշել գերփոքր չափսերով համակարգերի մոդելավորման հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. կատարել միկրո և նանոչափային համակարգերի պարամետրերի տեսական վերլուծություն, 2. մեկնաբանել գերփոքր չափսերով համակարգերում ընթացող ֆիզիկական պրոցեսները և դրանց ընթացքում առաջացող խնդիրների լուծման եղանակները, 3. ներկայացնել միկրո և նանոչափային համակարգերի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. տարանջատել ֆիզիկական համակարգերի մոդելավորման մեթոդները և ուղություները, 2. վերլուծել գերփոքր չափսերով համակարգերի մոդելավորման առկա հասանելի տվյալների բազան՝ համապատասխան օպտիմալ նախագծման նպատակով, 3. կատարել միկրո և նանոչափային համակարգերի մոդելավորման հեռանկարային ուղղությունների ընտրություն: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները միկրո և նանոչափային համակարգերում, 2. առաջարկել և տրամադրել օպտիմալ նախագծված մոդելներ հետազոտվող գերփոքր չափսերով ֆիզիկական համակարգերում առաջացող վերլուծական խնդիրների լուծման համար: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել միկրո և նանոչափային համակարգերի հիմունքներին և դրանց մոդելավորման ժամանակակից տեխնոլոգիական մեթոդներին, · ուսանողներին սովորեցնել իրականացնել հետազոտվող ֆիզիկական համակարգի տեսական մոդելի պարամետրերի վերլուծություն, · ուսանողներին սովորեցնել կառուցել դիտարկվող տեսական համակարգը՝ արդի համակարգչային տեխնիկայի և մոդելավորման ծրագրերի կիրառությամբ: · ուղենշել գերփոքր չափսերով համակարգերի մոդելավորման հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ, 2. ուսանողները լսարանում լսում են դասախոսություն՝ մասնակցում են քննարկումներին, օգտվում են լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից, 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական և լաբորատոր աշխատանքներ՝ կիրառելով ֆիզիկական կառուցվածքների արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցները: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Torre, Charles G., "Foundations of Wave Phenomena: Complete Version" (2016). Foundations of Wave Phenomena. 1. Jian-Ming Jin, "The Finite Element Method in Electromagnetics", 3rd Edition, 2014 7. Основная часть курса 1. Էլեկտրոմագնիսական տեսության հիմունքները 2. Ծանոթացում վերջավոր տարրերի մեթոդին 3. Միաչափ վերջավոր տարրերի վերլուծություն 4. Երկչափ վերջավոր տարրերի վերլուծույթուն 5. Եռաչափ վերջավոր տարրերի վերլուծություն 6. Էլեկտրոմագնիսական համակարգի վարիացիոն սկզբունքները 7. Վեկտորական վերջավոր էլեմենտներ 8. Կլանող սահմանային պայմաններ 9. Վերջավոր տարրերի սահմանային ինտեգրալ մեթոդները 10. Վերջավոր տարրեի սեփական ֆունկցիաների մեթոդը
0501	Ծրագրավորվող էլեկտրոնիկա	6
7-րդ՝աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. գործ.-2, լաբ.-2 Факультативный 0501/Բ51 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրոնային սարքավորումներ նկարագրող լեզուներին (VHDL, Verilog) · ծանոթացնել անալոգային, թվային և խառը էլեկտրոնային համակարգերի, թվային համակարգերի մոդելավորման սկզգունքներին · ներկայացնել VHDL լեզվի կառուցվածքը, էլեկտրոնային համակարգերի տարրերի նկարագրման եղանակները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. պատկերացնելու էլեկտրոնային սարքավորումները նկարագրող և ծրագրավորող լեզուների կիրառման սկզբունքները 2. ներկայացնելու անալոգային, թվային և խառը էլեկտրոնային համակարգերի մոդելավորման առանձնահատկությունները 3. հասկանալու VHDL լեզվի կառուցվածքը, ալգորիթմական առանձնահատկությունները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կարող է կիրառել էլեկտրոնային սարքերի մոդելավորման և նախագծման գործիքներ (Xilinx ընկերության ISE14.7 միջավայրը) 2. կտիրապետի անալոգային, թվային և խառը էլեկտրոնային համակարգերի մոդելավորման սկզբունքները 3. նախագծել էլեկտրոնային սարքերը կիրառելով ծրագրավորման VHDL լեզուն գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. պլանավորել ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների և հեռահաղորդակցության ոլորտների հիմնական սկզբունքների արդյունավետ յուրացման ընթացքը: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրոնային սարքավորումներ նկարագրող լեզուներին (VHDL, Verilog) · ծանոթացնել անալոգային, թվային և խառը էլեկտրոնային համակարգերի, թվային համակարգերի մոդելավորման սկզգունքներին · ներկայացնել VHDL լեզվի կառուցվածքը, էլեկտրոնային համակարգերի տարրերի նկարագրման եղանակները 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Douglas L. Perry, “VHDL: Programming by Example”, McGraw-Hill 2002. Pter J. Ashenden, Jim Lewis, “The designer’s guide to VHDL, Third Edition,” Elseiver Inc. 2008. Samir Palnitkar, “Verilog HDL: A Guide to Digital Design and Synthesis, Second Edition,” Prentice Hall PTR 2003. 7. Основная часть курса 1. Էլեկտրոնային սարքավորումներ նկարագրող լեզուներ VHDL, Verilog:Անալոգային, թվային և խառը էլեկտրոնային համակարգեր,թվային համակարգերի մոդելավորում: Վարքային տարրեր: Կառուցվածքային տարրեր: Ստուգման համակարգեր: Վերլուծություններ և գործարկում 2. VHDL լեզվի համեմատությունը ալգորիթմական լեզուների հետ: Մեկնաբանություններ, նույնացուցիչներ, հանգուցային բառերը, տվյալների տեսակները: 3. Սկալյար տեսակներ: Ենթատեսակներ: Ամբողջ թվերի տեսակներ: Սահող ստորակետով թվերի տեսակներ: Ֆիզիկական մեծությունների տեսակներ, Ժամանակի տեսակներներ: Թվակրկվող տեսակներ: Նշաններ, Բուլյան, “Standard Logic” տեսակներ: 4. Հաջորդական արտահայտութուններ: Զանգվածի տեսակներ և օպերատորներ: Մոդելավորման հիմնարար կառույցները, ենթածրագրեր:
0504	Թվային կապի համակարգեր	6
7-րդ՝ աշնանային կիսմյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2 Факультативный 0504/Բ54 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել թվային կապի հիմունքներին, ժամանակակից թվայի կապի կառուցվածքային առանձնահատկություններին · ծանոթացնել անալոգային ազդանշանների թվայնացման հիմունքներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման եղանակներին 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել թվային կապի հիմունքները. 2. ներկայացնել հեռահաղորդակցական համակարգերում անալոգային ազդանշանների թվայնացման եղանակները. 3. մեկնաբանել հեռահաղորդակցական համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման առանձնահատկությունները. բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. իրականացնել թվային կապի համակարգի ռադիոտեխնիկական հանգույցների հաշվարկ. 2. գնահատել ազդանշանների թվայնացման որակը և այդ ընթացքում ի հայտ եկող սխալների հայտնվելու հավանականությունը. 3. կիրառել կապի հակարգի հաղորդիչ/ընդունիչ հանգույցների հաշվարկի եղանակները հաշվի առնելով համակարգի առանձնահատկությունները. գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել թվային կապի հիմունքներին, ժամանակակից թվայի կապի կառուցվածքային առանձնահատկություններին · ծանոթացնել անալոգային ազդանշանների թվայնացման հիմունքներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման եղանակներին 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, · ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001. S. Haykin, “Modern Wireless Communications,” Pearson Pentice Hall, 2005. Andrea Goldsmith, “ Wireless Communications,” Cambridge University Press, 2005. M Pischella, D. Le Ruyet, “Digital Communications 1,2”, Wiley 2015. 7. Основная часть курса 1. Անալոգային ազդդանշանի թվայնացում: Դիսկրետացում ըստ ժամանակի. Նայքվիստի չափանիշ: 2. Քվանտացում, քվանտացման աղմուկներ, կոմպանդացում: 3. PCM, PAM, PWM, PDM կոդավորումեր: PCM կոդերի տարատեսակները (NRZ, RZ, Bi-phi): 4. Թվային ազդանշանների ընդունում, մաքսիմալ ճշմարտանմանության չափանիշ, սխալ բիթ հայտնվելու հավանականություն (BER): 5. Միջսիմվոլային ինտերֆերենցիա, դրա հաղթահարման Նայքվիստի եղանակը: Նայքվիսիտի իդելական զտիչ, Նայքվիսիտի իմպուլսներ: Բարձրացված կոդինուսոիդալ զտիչ (RC filter): 6. Թվային մոդուլման եղանակներ ( ASK, FSK, PSK, CPM, APSK, QAM, OQPSK, DQPSK, π/4 QPSK, GMSK, OOK); BPSK կոհերենտ և ոչ կոհերենտ ընդունում, բիթի սխալի հավանականությունը: 7. Բազմակի մուտքի իրականացումը թվային համակարգերում (TDMA, FDMA, SDMA, PDMA, CDMA- FHSS, DSSS).
0501	Թվային ԻՍ և միկրոպրոցեսորներ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.-2, Факультативный 0501/Բ70 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել թվային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների ընտանիքների առանձնահատկություններին, նրանց կառուցվածքին ու ճարտարապետությանը: · ուղենշել ժամանակակից հիշասարքերի գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: · սովորեցնել միկրոպրոցեսորների հրամանների համակարգը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. լուսաբանել թվային սխեմաների նկարագրման մաթեմատիկական ապարատը: 2. ներկայացնել ստատիկ և դիմանիկ թվային շղթաների կառուցման սկզբունքները։ 3. ներկայացնել թվային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների զարգացման հեռանկարային ուղղությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կառուցել տարբեր թվային սխեմաներ տվյալ տեխնիկական առաջադրանքին համապատասխան: 2. վերլուծել սխեմաների արագագործության, ցրաման հզորության և աղմկակայունության խնդիրները: 3. Օգտագործել միկրոպրոցեսորների հրամանների համակարգը: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել թվային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների ընտանիքների առանձնահատկություններին, նրանց կառուցվածքին ու ճարտարապետությանը: · ուղենշել ժամանակակից հիշասարքերի գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: · սովորեցնել միկրոպրոցեսորների հրամանների համակարգը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում գործնական պարապմունքներ և քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական աշխատանքներ՝ օգտագործելով մոդելավորման արդի համակարգչային ծրագրերը: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы R. J. Baker, H. W. Li, D. E. Boyce. CMOS Circuit Design, Layout, and Simulation. 1998. Д.А. Безуглов, И.В. Калиенко, Цифровые устройства и микропроцессоры, ЕНИКС, 2008. 7. Основная часть курса 1. Թվայիս խեմաների նկարագրման մաթեմատիկական ապարատ։ 2. Երկբևեռ, մետաղ-օքսիդ-կիսահաղորդիչ (ՄՕԿ) տրանզիտորների հիման վրա տրամաբանական շղթաներ։ 3. Համակցական գործողության կոմպլեմենտար տրամաբանական բջիջներ։ Մուլտիպլեքսորներ և դեմուլտիպլեքսորներ։ Թվային գումարիչներ։ 4. Ստատիկ և դինամիկ տիրամաբանական շղթաներ։ 5. Հաջորդական գործողության տրամաբանական բջիջներ։ Տրիգերներ։ Տակտային ազդանշանի մակարդակով և ճակատով ղեկավարվող տրիգերներ։ Առավելագույն տակտավորման հաճախություն։ Ռեգիստրներ և հաշվիչներ։ 6. Փուլահաճախականային համակարգեր։ 7. Կիսահաղորդչային հիշասարքեր։ 8. Միկրոպրոցեսորների հրամանների համակարգը: Հիշողության կազմկերպում։ Միկրոպրոցեսորի մուտք/ելք ենթահամակարգեր։ 9. Կառավարման համակարգ և սինքրոնացում։ 10. Միկրոպրոցեսորի և կառավարման օբյեկտի հետ համագործակցության կազմակերպում։
0503	Կիսահաղորդիչ նյութերի և սարքերի տեխնոլոգիա	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ, գործ.-2 ժամ Факультативный 0503/Բ69 1. Цель курса - ծանոթացնել կիսահաղորդչային տեխնալոգիաների ընդհանուր ավանդական խնդիրներին և արդիական պրոբլեմներին, - ծանոթացնել կիսահաղորդիչների ստացման, կիսահաղորդչային սարքերի և ինտեգրալ միկրոսխեմաների պատրաստման մեթոդներին, - ծանոթացնել կիսահաղորդչային սարքերի և ինտեգրալ միկրոսխեմաների պատրաստման տեխնալոգիական փուլերին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու կիսահաղորդչային տեխնոլոգիայի ֆիզիկական հիմունքները, 2. ներկայացնելու կիսահաղորդչային նյութերի, սարքերի և ԻՄ-ի պատրաստման տեխնալոգիական մեթոդները, 3. լուսաբանելու ինտեգրալ միկրոսխեմաների արտադրության տեխնալոգիական փուլերը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու կիսահաղորդչային տեխնոլոգիայի ֆիզիկական հիմունքների մասին գիտելիքները, 2. վերլուծելու կիսահաղորդչային նյութերի, սարքերի և ԻՄ-ի պատրաստման տեխնալոգիական մեթոդների առանձնահատկությունները, 3. վերլուծելու ինտեգրալ միկրոսխեմաների արտադրության տեխնալոգիական փուլերը: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու, 2. արդյունավետ օգտագործելու բյուրեղների ֆիզիկական հատկությունները կոնկրետ խնդիրների լուծման համար: 3. Описание - ծանոթացնել կիսահաղորդչային տեխնալոգիաների ընդհանուր ավանդական խնդիրներին և արդիական պրոբլեմներին, - ծանոթացնել կիսահաղորդիչների ստացման, կիսահաղորդչային սարքերի և ինտեգրալ միկրոսխեմաների պատրաստման մեթոդներին, - ծանոթացնել կիսահաղորդչային սարքերի և ինտեգրալ միկրոսխեմաների պատրաստման տեխնալոգիական փուլերին: 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է լաբորատոր աշխատանք, անց է կացնում քննարկում: Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները: Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ գնահատման Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն երկուսն ընտրում է դասավանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում: 6. Список основной литературы Կ.Մ. Ղամբարյան, Կիսահաղորդչային էպիտաքսիալ բարակ թաղանթների աճեցման տեխնոլոգիական մեթոդները. Երևան, ԵՊՀ հրատար., 2008, 45 էջ: П.С. Степаненко. Микроэлектроника, М., 2001. Р. Бургер, Р. Донована. Основы технологии кремниевых интегральных микросхем, 1993. И.А. Малышева. Технология производства интегральных микросхем., М., 1991. У. Тилл, Дж. Лаксон. Интегральные схемы, материалы и приборы, М., 1990. С.С. Горелик, М.Я. Дашевский. Материаловедение полупроводников и диэлектриков. М., Металлургия, 1988 г. К.Д. Товстонюк. Полупроводниковое материаловедение. Киев, Наукова думка, 1984 г. В.В. Крапухин, И.А. Соколов, Г.Д. Кузнецов. Физико-химические основы технологии полупроводниковых материалов. М., Металлургия, 1982 г. В.М. Глазов, Л.М. Павлова. Химическая термодинамика и фазовые превращения. М., Металлургия, 1981 г. 7. Основная часть курса Նյութերի դասակարգումը: Հիմնական և օժանդակ նյութեր: Մաքուր նյութեր, տարրական և բարդ կիսահաղորդիչներ: Պինդ լուծույթներ: Ծավալային մոնոբյուրեղային ձուլակտորների աճի օրինաչափությունները և աճեցման մեթոդները: Էպիտաքսիա: Էպիտաքսիալ թաղանթների աճի օրինաչափությունները և սկզբունքները: Էպիտաքսիա գազային փուլից: Մոլեկուլափնջային, հեղուկային և էլեկտրահեղուկային էպիտաքսիա: Քիմիական և մետաղ օրգանական նստեցում գազային փուլից (CVD և MOCVD): ՄՍ-ի հիմնական կոնստրուկտիվ էլեմենտները, դասակարգումը և նրանց պատրաստման հիմնական էտապները: Հարթակներ և տակդիրներ, դրանց պատրաստման մարշրուտները: Ձուլակտորների նախապատրաստումը և նրանց թիթեղների վերածումը: Սիլիցիումի երկօքսիդ և սիլիսիումի նիտրիդ, դրանց ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Սիլիցիումի ջերմաօքսիդացում: Վերահսկվող և չվերահսկվող խառնուրդները կիսահաղորդիչներում, դրանց ներմուծումը ծավալային և թաղանթային միաբյուրեղների աճի ընթացքում: Դիֆուզիայի օրենքները: Ֆիկի օրենքները: Լեգիրացնող նյութի բաշխումը դիֆուզիոն շերտի խորությամբ: ՄՍ պատրաստման ժամանակ դիֆուզիայի առանձնահատկությունները և լեգիրացման մեթոդները: Իոնային լեգիրացում: Ջերմավակուումային գոլորշիացում: Իոնային ռմբակոծմամբ փոշեցրում: Կաթոդային, իոնապլազմային, ռեակտիվ փոշեցրում: Լիտագրաֆիայի էությունը, նպատակը և ֆիզիկաքիմիական հիմունքները:
0503	Կիսահաղորդչային սարքեր և նանոսենսորներ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ դաս.-2 ժամ, գործ.-1 ժամ, լաբ.-1 ժամ Факультативный 0503/Բ70 1. Цель курса - ծանոթացնել կիսահաղորդչային սենսորների առանձնահատկություններին։ - ծանոթացնել ռեզիստիվ գազային սենսորների բնութագրերին։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել կիսահաղորդչային սենսորների տեսակները, 2. հասկանալ սենսորների աշխատանքի սկազբունքը, 3. մեկնաբանել սենսորների արտադրման գործընթացը, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. մասնակցել սենսորների պատրաստման գործընթացին, 2. չափել պատրաստի սենսորների գազազգայունության բնութագրերը, 3. մշակել ստացված փորձարարական արդյունքները, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելով ստացված գիտելիքներից՝ հետագայում հեշտությամբ յուրացնել այլ տեսակի սենսորների պատրաստման տեխնոլոգիաները, նախագծել լավարկված պարամետրերով սենսորներ։ 3. Описание - ծանոթացնել կիսահաղորդչային սենսորների առանձնահատկություններին։ - ծանոթացնել ռեզիստիվ գազային սենսորների բնութագրերին։ 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատումով Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է` 9 միավոր առավելագույն արժեքով, երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են` ընդհանուր 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է առավելագույնը 3 միավոր: 6. Список основной литературы D. Kohl, J. Phys. D: Appl. Phys. Vol. 34, 2001, pp. R125-R149. Մ. Ս. Ալեքսանյան: Կիսահաղորդչային գազային սենսորների առանձնահատկությունները։ ԵՊՀ հրատարակչություն, 2020, 52 Էջ: G. Korotcenkov, Material Scince and Engineering R, Vol. 61, 2008, pp. 1-39. Hgh G. Korotcenkov, Material Scince and Engineering B, Vol. 139, 2007, pp. 1-23. 7. Основная часть курса Կիսահաղորդչային սենսորների տեսակները։ Ռեզիստիվ սենսորների կառուցվածքը։ Գազազգայուն նյութեր։ Մետաղական էլեկտրոդներ։ Սենսորի արձագանքման կոր։ Զգայունություն։ Ընտրողունակություն։ Կայունություն։ Արձագանքման և վերակնգնման ժամանակներ։ Սենսորի զգայունության մեխանիզմներ։ Կատալիզային հատիկների ազդեցությունը։
0503	Օպտոէլեկտրոնիկա և վերականգվող էներգիայի աղբյուրներ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ դաս.-2, գործ.-1, լաբ-1 Факультативный 0503/Բ71 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել կիսահաղորդչի կողմից ճառագայթման կլանման, կիսահաղորդչից առաքվող ճառագայթման մեխանիզմներին, ակլընտրանքալին վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներին, · ծանոթացնել ֆոտոընդունիչների, ճառագայթիչների, արեգակնային էլեմենտների տեսակներին և աշխատանքի սկզբունքներին, , · ծանոթացնել ճառագայթների ադրադարձմանը և կլանմանը, կիսահաղորդիչների ֆոտոզգայնությանը, հայտնաբերողունակությանը, աղմուկներին և ազդանշան/աղմուկ հարաբերությանը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու կիսահաղորդչի կողմից ճառագայթման կլանման մեխանիզմները, կիսահաղորդչից առաքվող հարկադրական և սպոնտան ճառագայթման եղանակները, 2. ներկայացնելու ֆոտոընդունիչների, ճառագայթիչների, վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների տեսակները և աշխատանքի սկզբունքները,, 3. լուսաբանելու ֆոտոզգայնությանը, հայտնաբերողունակությանը, աղմուկնորն ու ազդանշան/աղմուկ հարաբերությանը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու կիսահաղորդչի կողմից ճառագայթման կլանման, անդրադարձման, կիսահաղորդչից առաքվող հարկադրական և սպոնտան ճառագայթման մեխանիզմների մասին իմացությունը, 2. վերլուծելու ֆոտոընդունիչների, աևեգակնային էլեմենտների և ճառագայթիչների տեսակները և աշխատանքի սկզբունքները, 3. գնահատելու ֆոտոզգայնության, հայտնաբերողունակության, աղմուկների ու ազդանշան/աղմուկ հարաբերության առանձնահատկությունները, ֆոտոընդունիչների և ճառագայթիչների զարգացման և օգտագործման հեռանկարները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, արդյունավետ պլանավորելու կիսահաղորդչի կողմից ճառագայթման կլանման, անդրադարձման և կիսահաղորդչից ճառագայթման մեխանիզմների օգտագործմամբ ստեղծվող օպտրոնային զույգի հետազոտության փուլերըև հիմնավորել դրանց կիրառության կարևորությունը: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել կիսահաղորդչի կողմից ճառագայթման կլանման, կիսահաղորդչից առաքվող ճառագայթման մեխանիզմներին, ակլընտրանքալին վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներին, · ծանոթացնել ֆոտոընդունիչների, ճառագայթիչների, արեգակնային էլեմենտների տեսակներին և աշխատանքի սկզբունքներին, , · ծանոթացնել ճառագայթների ադրադարձմանը և կլանմանը, կիսահաղորդիչների ֆոտոզգայնությանը, հայտնաբերողունակությանը, աղմուկներին և ազդանշան/աղմուկ հարաբերությանը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում, 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, 3. ինքնուրոյն պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, մշակում և ներկայացնում անհատական նախագծեր, մասնակցում քննարկումներին, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ գնահատման Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն երկուսն ընտրում է դասավանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում: 6. Список основной литературы Ֆ.Վ. Գասպարյան: Կիսահաղորդիչների ֆիզիկա և պինդմարմնային էլեկտրոնիկայի հիմունքներ: ԵՊՀ, Երևան, 2011. Ս.Վ. Մելքոնյան. Կիսահաղորդիչների օպտիկայի հիմունքներ: ԵՊՀ, Երևան, 2015. Ю. Абрамян, Ф. Гаспарян, Р. Мартиросян. Пороговые характеристики фотодетекторов, ИК-радиометры и основные материалы современной фотоэлектроники. ЕГУ, Ереван, 2000. Т. Мосс, Г. Баррелл, Б. Эллис. Полупроводниковая оптоэлектроника. М., 1976. Y.A. Cengel, Dr. , J.M. Cimbala , M. Kanoglu . Fundaments and applications of renewable energy. McGraw-Hill Education, 2019 7. Основная часть курса 1. Սպեկտրի տեսանելի տիրույթի էլեկտրամագնիսական ալիքների փոխազդեցությունը նյութի հետ: 2. Կլանման սպեկտրի ուսումնասիրությունը ուղղագոտի և թեք գոտով կիսահաղորդիչների համար: 3. Կլանման մեխանիզմների ուսումնասիրություն, մասնավորապես կլանում ազատ լիցքակիրների կողմից, խառնուրդային կլանում, սեփական կլանում և էքսիտոնային կլանում: 4. Սպեկտրի տարբեր տիրույթների համար նախատեսված ֆոտոընդունիչների նյութի ընտրություն: 5. Ֆոտոընդունիչների հիմնական պարամետրերը: 6. Հարկադրական և սպոնտան ճառագայթում: 7. Լազերային էֆեկտ: 8. Կիսահաղորդչային ինժեկցիոն լազերների և լուսադիոդների աշխատանքի սկզբունքն ու դրանց առանձնահատկությունները: 9. Այլընտրանքային էներգիայի աղբյուրները և տեսակները։ Արեգակնային էլեմենտ։ Օգտագործվող նյութերն ու կառուցվածքները։
0503	Ծավալային բյուրեղների, բարակ թաղանթների և նանոկառուցվածքների աճեցման տեխնոլոգիական եղանակներ	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 15 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2 Факультативный 0503/Բ72 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել բարակ թաղանթների ստեղծման ինչպես դասական, այնպես էլ գերժամանակակից նանոտեխնոլոգիական մեթոդների հետ, · ծանոթացնել տեխնոլոգիաների և սարքավորումների հնարավորություններին և առանձնահատկություններին, · ծանոթացնել բարակ թաղանթների ստեղծման տեխնոլոգիական մեթոդների աշխատանքի ֆիզիկական սկզբունքներին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու բարակ թաղանթների ստեղծման տեխնոլոգիական մեթոդների աշխատանքի ֆիզիկական սկզբունքները, 2. ներկայացնելու գերժամանակակից նանոտեխնոլոգիական մեթոդները, ինչպես նաև սարքավորումները, 3. ներկայացնելու կիսահաղորդչային նոր նյութերի և սարքերի ստեղծման առանձնահատկությունները և զարգացման ուղղությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու բարակ թաղանթների ստեղծման տեխնոլոգիական մեթոդների աշխատանքի ֆիզիկական սկզբունքների մասին իմացությունը, 2. վերլուծելու գերժամանակակից նանոտեխնոլոգիական մեթոդները, ինչպես նաև սարքավորումները, 3. գնահատելու կիսահաղորդչային նոր նյութերի և սարքերի ստեղծման առանձնահատկությունները և զարգացման ուղղությունները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել, 2. արդյունավետ պլանավորելու բարակ թաղանթների ստեղծման տեխնոլոգիական մեթոդների աշխատանքի փուլերը, օգտվելու բարակ թաղանթների աճի տեխնոլոգիայի առանձնահատկություններից: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել բարակ թաղանթների ստեղծման ինչպես դասական, այնպես էլ գերժամանակակից նանոտեխնոլոգիական մեթոդների հետ, · ծանոթացնել տեխնոլոգիաների և սարքավորումների հնարավորություններին և առանձնահատկություններին, · ծանոթացնել բարակ թաղանթների ստեղծման տեխնոլոգիական մեթոդների աշխատանքի ֆիզիկական սկզբունքներին: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում, 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, 3. ինքնուրոյն պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, մշակում և ներկայացնում անհատական նախագծեր, մասնակցում քննարկումներին, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Կ. Մ. Ղամբարյան: Կիսահաղորդչային էպիտաքսիալ բարակ թաղանթների աճեցման տեխնոլոգիական մեթոդները. ԵՊՀ, Երևան, 2008: Է.Մ. Ղազարյան, Ս.Գ. Պետրոսյան. Կիսահաղորդչային նանոէլեկտրոնիկայի ֆիզիկական հիմունքները, ՌՀՀ հրատ., Երևան, 2005: D. Bimberg, M. Grundmann, N.N. Ledentsov. Quantum Dot Heterostructures, Wiley, New York, 1998. A. Krier (Ed.). Mid-infrared Semiconductor Optoelectronics (Springer Series in Optical Sciences), Springer-Verlag London Limited ©, 2006. Կ.Մ. Ղամբարյան. Կիսահաղորդչային նանոկառուցվածքների աճեցման տեխնոլոգիական մեթոդները: Ուս. ձեռնարկ, ԵՊՀ , Երևան, 2015: www.semiconductors.co.uk 7. Основная часть курса 1. Ջերմավակուումային գոլորշացում: Կաթոդային փոշեցրում: Կաթոդային ռեակտիվ փոշեցրում: 2. Իոնա-պլազմային փոշեցրում: Էլեկտրոնային փոշեցրում: Մագնետրոնային փոշեցրում: Լազերային փոշեցրում: 3. Ավանդական իոնային ներդրման եղանակ: Ֆոկուսացված իոնային փնջերի մեթոդ: Դիմակազերծ լիտոգրաֆիա: Նանոլիտոգրաֆիա: 4. Ավանդական գազաֆազային էպիտաքսիա: Էպիտաքսիա մետաղաօրգանական միացությունների գազային ֆազից: 5. Հեղուկային էպիտաքսիա ջերմաստիճանի ցածրացմամբ: Հեղուկային էպիտաքսիա ջերմաստիճանային գրադիենտում: 6. Իզոթերմ խառնման մեթոդ: Քայլային սառեցմամբ հեղուկային էպիտաքսիա: Հեղուկային էպի- տաքսիա` հեղուկ ֆազի արագ տեղաշարժմամբ: 7. Էլեկտրահեղուկային էպիտաքսիա: Մոլեկուլյար փնջային էպիտաքսիա պինդ մարմնային աղբյուրներից: Մոլեկուլյար փնջային էպիտաքսիա էֆուզիոն աղբյուրներից: Քիմիական և մետաղաօրգանական մոլեկուլյար փնջային էպիտաքսիա:
0503	Կոմպոզիտ նյութերի ֆիզիկա, ճարտարագիտություն և տեխնոլոգիա	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 15 ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ, գործ.-2ժամ Факультативный 0503/Բ05 1. Цель курса Ծանոթացնել կոմպոզիտային նյութերի հիմնական ֆիզիկական և նյութաբանական հատկություններին: - Ծանոթացնել կոմպոզիտային նյութերի ստեղծման հիմնական տեխնոլոգիաներին: - Ծանոթացնել կոմպոզիտային նյութերի կիրառություններին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. մեկնաբանել կոմպոզիտային նյութերի ֆիզիկական և նյութաբանական հատկությունները, 2. նկարագրել կոմպոզիտային նյութերի ստեղծման տեխնոլոգիական մեթոդները, 3. ներկայացնել կոմպոզիտային նյութերի տարատեսակները և հատկությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. աշխատել կոմպոզիտային նյութերի հետ, 2. ստեղծել համապատասխան հատկություններով կոմպոզիտային նյութեր, 3. ելնելով դրված կիրառական խնդրից՝ որոշել համապատասխան կոմպոզիտային նյութը, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. համադրել կոմպոզիտային նյութերի տարատեսակները ճարտարագիտական և այլ խնդիրների լուծման նպատակով, 2. օգտագործել կոմպոզիտային նյութերը նանոտեխնոլոգիայում և այլ հարակից ոլորտներում: 3. Описание Ծանոթացնել կոմպոզիտային նյութերի հիմնական ֆիզիկական և նյութաբանական հատկություններին: - Ծանոթացնել կոմպոզիտային նյութերի ստեղծման հիմնական տեխնոլոգիաներին: - Ծանոթացնել կոմպոզիտային նյութերի կիրառություններին: 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: Գործնական պարապմունքների ընթացքում դիտվում են նաև YouTube տեսահոլովակներ: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Donald R. Askeland, Pradeep P. Fulay, Wendelin J. Wright. The Science and Engineering of Materials, Sixth Edition, Publisher, Global Engineering: Christopher M. Shortt, © 2011, USA Amit Kumar, Kamal Sharma, and Amit Rai Dixit. Carbon nanotube- and graphene-reinforced multiphase polymeric composites: review on their properties and applications. J. Mater. Sci. (2020) 55:2682-2724. А.И. Черепанов. Теория и технология литейных композиционных материалов. - Красноярск: ИПК СФУ, 2008. 7. Основная часть курса Կոմպոզիտ նյութերի (ԿՆ) և կառուցվածքների պատմական ակնարկ ԿՆ-ի կիրառության ոլորտները ԿՆ-ը բնությունում ԿՆ-ի դասակարգումը և առավելությունները ԿՆ-ի սահմանափակումները Լամինացված և բազմաշերտ ԿՆ Մատրիցային նյութեր, ամրապնդման մասնիկներ և մանրաթելեր Ապակե մանրաթելեր Ածխածնային մանրաթելեր Արամիդային (օրգանական) մանրաթելեր Կեվլար, պոլիմերային ԿՆ Բորային մանրաթելեր Կերամիկական մանրաթելեր Գերբարձր ջերմաստիճանային ԿՆ Նանոկոմպոզիտ նյութեր, նանոծակոտկեն ԿՆ Ապակե պլաստիկներ: Հատկությունները և կիրառությունները Ածխածնային պլաստիկներ: Հատկությունները և կիրառությունները Բազալտային, օրգանական և բորային պլաստիկներ: Հատկությունները և կիրառությունները Հիբրիդային ԿՆ: Բանական (ինտելեկտուալ) և խելացի ԿՆ
0503	Միկրոէլեկտրոնիկա և չիպ դիզայն	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2 ժամ, գործ.-2 ժամ Факультативный 0503/Բ74 1. Цель курса - ծանոթացնել միկրոէլեկտրոնիկայի տրանզիստորների և դիոդների տարարեսակներին, - ներկայացնել միկրոէլեկտրոնային ֆունկցիոնալ էլեմենտների հատկությունները, - ծանոթացնել միկրոէլեկտրոնային ֆունկցիոնալ-ինտեգրացված սարքերին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու միկրոէլեկտրոնիկայի տարբեր սխեմաների և հանգույցների ստեղծման մոտեցումները, 2. ներկայացնելու բազմաթիվ տրամաբանական, նմանակային և ԳԲՀ-տիրույթի ինտեգրալ սխեմաների ստեղծման մեթոդները, 3. լուսաբանելու միկրոէլեկտրոնիկայի զարգացման հեռանկարները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու միկրոէլեկտրոնային սխեմաների և հանգույցների ստեղծման մասին ունեցած գիտելիքները, 2. վերլուծելու կիսահաղորդչային միկրոէլեկտրոնիկայի զարգացման հեռանկարները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու, 2. արդյունավետ օգտագործելու բյուրեղների ֆիզիկական հատկությունները կոնկրետ խնդիրների լուծման համար: 3. Описание - ծանոթացնել միկրոէլեկտրոնիկայի տրանզիստորների և դիոդների տարարեսակներին, - ներկայացնել միկրոէլեկտրոնային ֆունկցիոնալ էլեմենտների հատկությունները, - ծանոթացնել միկրոէլեկտրոնային ֆունկցիոնալ-ինտեգրացված սարքերին: 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում: Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները: Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Վ.Մ. Հարությունյան: Միկրոէլեկտրոնիկայի ֆիզիկական հիմունքներ, Ե., ԵՊՀ, 2009: И.Е. Ефимов, И.Я. Козырь, Ю.И. Горбунов. Микроэлектроника, М., Высшая школа, 1986. Դասախոսությունների նյութեր էլեկտոնային կրիչով: 7. Основная часть курса Ինտեգրալ միկրոսխեմաներում էլեմենտների մեկուսացման եղանակները: Պլանար-էպիտաքսիալ երկբևեռ տրանզիստորներ: Դաշտային տրանզիստորներ:Կառավարող p-n անցումով դաշտային տրանզիստորներ: Մեկուսացված փականով դաշտային տրանզիստորներ (ՄՄԿ տրանզիստոր): Լիցքային կապով սարքեր: Ինտեգրալ տրամաբանական էլեմենտներ: Ֆունկցիոնալ էլեմենտներ: Հիշասարքեր: Անալոգ ինտեգրալային սխեմաներ: Հիբրիդային և ԳԲՀ տիրույթի ինտեգրալ սխեմաներ: Սքեյլինգի օրենքները, սահմանափակումները միկրոէլեկտրոնիկայում, ինտեգրալ սխեմաների հուսալիությունը: Պատկերացում նոր ֆունկցիոնալ-ինտեգրացված սարքերի և նրանց հիման վրա ստեղծված ինտեգրալ սարքերի մասին:
0503	Ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման տեսություն	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2 ժամ, լաբ.-2 ժամ Факультативный 0503/Բ07 1. Цель курса ծանոթացնել ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման եղանակներին և ԻՍ-երի մոդելների դասակարգմանը, - ներկայացնել Ֆունկցիոնալ սխեմաների բազային տարրերը, տիպային կառուցվածքների մոդելավորման ալգորիթմները և հաշվողական առանձնահատկությունները, - ծանոթացնել տրամաբանական մոդելավորման մեջ օգտագործվող արժեքների բազմությանը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման եղանակները և դասակարգել ԻՍ-երի մոդելները, 2. ներկայացնելու Ֆունկցիոնալ սխեմաների բազային տարրերը, տիպային կառուցվածքների մոդելավորման ալգորիթմները և հաշվողական առանձնահատկությունները, 3. լուսաբանելու տրամաբանական մոդելավորման առանձնահատկությունները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման եղանակները, 2. վերլուծելու Ֆունկցիոնալ սխեմաների բազային տարրերը, տիպային կառուցվածքների մոդելավորման ալգորիթմները, 3. վերլուծելու տրամաբանական մոդելավորման եղանակները, գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու, 2. արդյունավետ օգտագործելու ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման եղանակները և մոդելները կոնկրետ խնդիրների լուծման համար: 3. Описание ծանոթացնել ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման եղանակներին և ԻՍ-երի մոդելների դասակարգմանը, - ներկայացնել Ֆունկցիոնալ սխեմաների բազային տարրերը, տիպային կառուցվածքների մոդելավորման ալգորիթմները և հաշվողական առանձնահատկությունները, - ծանոթացնել տրամաբանական մոդելավորման մեջ օգտագործվող արժեքների բազմությանը: 4. Стили и методы преподавания и обучения Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է վարում լաբորատոր աշխատանք, անց է կացնում քննարկում: Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները: Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы M. Sandler. SPICE Circuit Handbook, McGraw-Hill Professional, 1st edition, 2006. V. Litovski, M. Zwolinski. VLSI Circuit Simulation and Optimization, Springer, 1st edition, 1996. M. Lee, Verilog. Quick start: A Practical Guide to Simulation and Synthesis in Verilog, Springer, 3rd edition, 2005. S. Sandler. Switch-Mode Power Supply Simulation: Designing with SPICE 3, McGraw-Hill Professional, 1st edition, 2005. L. Kenneth, VHDL for Engineers, Prentice Hall, 2008. Cavanagh, Verilog HDL: Digital Design and Modeling, CRC, 1st edition, 2007. J. Cavanagh, Digital Design and Verilog HDL Fundamentals, CRC, 1st edition, 2008. 7. Основная часть курса Ինտեգրալ սխեմաների մոդելավորման ակնարկ: Մոդելավորման նպատակները: Խառը մակարդակային մոդելավորում: ԻՍ-երի մոդելների դասակարգումը: Համակարգային մակարդակի մոդելավորման հիմնական եղանակները: Զանգվածային սպասարկման համակարգերի վերաբերյալ հիմնական տեղեկություններ: Համակարգային մակարդակի մոդելավորման տիպային խնդիրները, բանաձևային և նմանակային մոդելների օրինակներ: Համակարգային մակարդակի մոդելավորման լեզուների և ծրագրային գործիքային միջոցների կառուցման առանձնահատկությունները: Միջռեգիստրային փոխանցումների մակարդակի նախագծման գործընթացը: Միջռեգիստրային փոխանցումների մակարդակի մոդելավորման հիմնական սկզբունքները: Ֆունկցիոնալ սխեմաների բազային տարրերը, տիպային կառուցվածքների մոդելավորման ալգորիթմները և հաշվողական առանձնահատկությունները: Ֆունկցիոնալ մոդելավորման ծրագրային գործիքային միջոցների կառուցման առանձնահատկությունները: Տրամաբանական մոդելավորման մեջ օգտագործվող արժեքների բազմությունը: Սինքրոն և ասինքրոն տրամաբանական մոդելավորում: Ստատիկ և դինամիկ խափանման ռիսկերի որոշման ալգորիթմները: Սինքրոն տրամաբանական մոդելավորման մեթոդները: Կոմպիլացված մոդելավորում:
0501	Անլար կապի հիմունքներ	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.-2 Факультативный 0501/Բ49 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել անլար կապի ժամանակակից հիմնախնդիրներին և տեխնոլոգիաներին: · սովորեցնել կապի տարատեսակները և իրականացման մեխանիզմները: · ուղենշել անլար կապի գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել կապի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները: 2. լուսաբանել անլար կապի ներկայիս խնդիրները։ 3. բացատրել ինֆորմացիայի հաղորդման անլար կապի եղանակները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. հաշվել ճառագայթիչի ստեղծած դաշտը ընդունման կետում։ 2. գնահատել մթնոլորտի ֆիզիկական հատկությունների ազդեցությունը էլեկտրամագնիսական ալիքների տարածման վրա։ 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել անլար կապի ժամանակակից հիմնախնդիրներին և տեխնոլոգիաներին: · սովորեցնել կապի տարատեսակները և իրականացման մեխանիզմները: · ուղենշել անլար կապի գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 4. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում։ 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Г. Т. Марков, Д. М. Сазонов, Антенны, Москва, "Ýíåðãèÿ", 1975. T. Milligan, "Modern antenna design", Wiley & Sons, 2005, Г.В. Мамчев, Основы радиосвязи и телевидения, «горячая линия-Телеком», 2007. Изюмов Н.М., Линде Д.П. Основы радиотехники, Радио и связь, 1983. 7. Основная часть курса 1. Աղմուկներ, աղմուկի գործակից, աղմկային ջերմաստիճան: 2. Ալեարձակների տեսակները և պարամետրերը: 3. Էլեկտրամագնիսական ալիքների տարածումը մթնոլոտում: 4. Ռադիոկապի հիմնական հավասարումը։ 5. Ռադիոդիտում։ 6. Ազդանշանի դիսկրետացում և թվային մոդուլացիա: 7. Ազդանշան-աղմուկ հարաբերության կախումը մոդուլման ձևից:
0504	Արհեստական բանականությամբ համակարգեր	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0504/Բ71 1. Цель курса · ուսանողին տալ գիտելիքներ մեքենայական ուսուցման մեթոդների վերաբերյալ, որոնք ընկած են արհեստական բանականության ոլորտի հիմքում։ · ուսանողներին ներկայացնել արհեստական բանականության և տվյալների մշակման դերը արդի տեխնոլոգիաներում։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն ձևակերպելու մեքենայական ուսուցման մոդելներ վերաբերյալ, 2. գործնական մասնագիտական կարողություններ իրականացնելու կլաստերիզացիա վերարտադրելու մեքենայական ուսուցման կլասիկ մոդելները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կատարելու ձայնային, թվային ազդանշանների և ֆիզիկայի տարբեր ոլորտներում ի հայտ եկած թվային տվյալների մշակում, կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները մեքենայական ուսուցման նոր մոդելներ ստանալու համար։ 3. Описание · ուսանողին տալ գիտելիքներ մեքենայական ուսուցման մեթոդների վերաբերյալ, որոնք ընկած են արհեստական բանականության ոլորտի հիմքում։ · ուսանողներին ներկայացնել արհեստական բանականության և տվյալների մշակման դերը արդի տեխնոլոգիաներում։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում, 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Flasiński, Mariusz. Introduction to artificial intelligence. Springer, 2016. Goodfellow, Y. Bengio, A. Courville. Deep learning. MIT press. 2015. Geron. Hands-on Machine Learning with Scikit-Learn and TensorFlow. Concepts, Tools, and Techniques to Build Intelligent Systems. O'Reilly Media, 2017. 7. Основная часть курса Պատմական ակնարկ արհեստական բանականության և տվյալների մշակման ոլորտների վերաբերյալ։ Արհեստական բանականության և տվյալների մշակման դերը ապագա աշխարհում։ Գծային հանրահաշվի կիրառությունը մեքենայական ուսուցման մեջ։ Տվյալների բազայի անալիզ, տվյալների նորմավորում, ուսուցման, տեստավորման և վալիդացիայի համար նախատեսված տվյալների տրոհում, սինթետիկ տվյալների գեներացում։ Ուսուցման տեսություն։ Գրադիենտի անկման ալգորիթմը։ Նեյրոնային ցանցեր, ընդհանուր դրույթները: Նեյրոնային ցանցերի ուսուցում։ Մոդելների աշխատանքի գնահատման մետրիկաներ։ Մոդելների ստեղծման պրակտիկ հարցեր։ Փաթույթային ցանցեր։ Կիրառություններ ֆիզիկայում, ազդանշանների և պատկերների թվային մշակման մեջ։
0000	Մասնագիտական պրակտիկա	3
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 շաբաթ 90 ժամ Факультативный 0 501/Բ67 1. Цель курса Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Աշխատել ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումների հետ 2. Չափել ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումների բնութագրերը, 3. Մշակել ռադիոէլեկտրոնային համակարգի մոդել՝ տրված խնդրի լուծման համար բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Գործնականում օգտվել ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումներից, 2. Կիրառել համապատասխան սարքավորումները՝ տրված խնդրի լուծման համար 3. Կատարել չափումներ անալոգային և թվային չափիչ սարքերի օգնությամբ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. Ինքնուրույն հայթայթել տեղեկատվություն ժամանակակից ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումների և համակարգերի վերաբերյալ և վերլուծել այն 3. Описание Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Ուսանողները ծանոթանում են ռադիոսարքավորումների հետ աշխատելու անվտանգության կանոններին, 2. Ուսանողները ծանոթանում են ուսումնական և գիտահետազոտական լաբորատորիաների սարքավորումների աշխատանքին և կատարում իրական չափումներ 3. Ամփոփում և ներկայացնում են կատարված չափումների արդյունքները 5. Методы и критерии оценки Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկան դրական (ստուգված) է համարվում, եթե ուսանողը մասնակցել է պրակտիկային և կատարել ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները 6. Список основной литературы ,,National Instruments” միջազգային կազմակերպության հայկական բաժանմունք ,,ԵԻԱ ինժեներինգ” ՍՊԸ ՀՀ ԳԱԱ Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտ ԵՊՀ Ռադիոֆիզիկայի ֆակուլտետ ,,Թիմ Տելեկոմ Արմենիա” ՓԲԸ 7. Основная часть курса 1. ՈՒսանողները ծանոթանում են լաբորատոր սարքավորումների և համապատասխան համակարգչային ծրագրերի ախատանքին: 2. Ղեկավարի կողմից տրվում է հանձնարարություն՝ մասնագիտական նախագիծ։ 3. ՈՒսանողները կատարում են հանձնարարված նախագիծը
0501	Գիտափորձի ավտոմատացման պրակտիկում	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. լաբ.-4ժամ Факультативный 0501/Բ41 1. Цель курса · Ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում գիտական վիրտուալ և իրական փորձերի իրականացման մասին · ներկայացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրը · ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրում տվյալների ներմուծման, մշակման և արտածման հնարավորություններին 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել գիտական վիրտուալ և իրական փորձերի իրականացման մեխանիզմները. 2. ներկայացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրի հնարավորությունները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառել LabVIEW ծրագրային միջավայրը տարատեսակ ազդանշանների գեներացման և ըմդունման համար. 2. իրականացնել ռադիոտեխնիկական խնդիրների մոդելավորում LabVIEW ծրագրային միջավայրում 3. կիրառել LabVIEW ծրագրային միջավայրը ազդանշանների/տվյալների մշակման գործընթացում գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · Ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում գիտական վիրտուալ և իրական փորձերի իրականացման մասին · ներկայացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրը · ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրում տվյալների ներմուծման, մշակման և արտածման հնարավորություններին 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում վարում է լաբորատոր պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, տալիս համապատասխան ցուցումներ, ներկայացնում է տիպական օրինակներ · ուսանողները կիրառում են ստացած գիտելիքները, ինքնուրույն կազմում են ծրագրեր: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ գնահատման Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Дж. Тревис, «LabVIEW для всех», Москва, 2005. Bitter, Rick, Taqi Mohiuddin, Matthew R. Nawrocki, «LabVIEW Advanced Programming Techniques», 2-nd edition, Taylor & Francis Group, LLC 2007. Cory L. Clark, «LabVIEW Digital Signal Processing, and Digital Communications», The McGraw-Hill Companies, 2005. 7. Основная часть курса 1. Ընդհանուր ծանոթացում National Instrument-ի (NI) LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ: 2. Տվյալների տեսակները LabVIEW-ում 3. Պայմանական հրամաններ, ցիկլեր, տեղաշարժող ռեգիստր 4. Միաչափ և երկչափ զանգվածներ, կլաստերներ 5. Լոկալ և Գլոբալ փոփոխականներ: Հատկությունների հանգույցներ: Ենթածրագրերի հայտարարում և կիրառում:
0504	Համակարգչային ցանցեր և տեղեկատվական անվտանգություն	6
8-րդ` գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0504/Բ56 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության համակարգերի ժամանակակից պաշտպանման միջոցներին, · ծանոթացնել համակարգչային ցանցերին, · ուղենշել տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման եղանակներին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տիրապետելու հեռահաղորդակցման և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի անվտանգության ապահովման հիմնական սկզբունքներին, 2. ծանոթանալու հեռահաղորդակցման և տեղեկատվական համակարգերի արտաքին պարագծի պաշտպանման եղանակներին, 3. ներկայացնելու պաշտպանիչ միջցանցային էկրանների կառուցման և կիրառման եղանակները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառելու պաշտպանված հեռահաղորդակցման կապուղիների կառուցման հիմնական եղանակներին, 2. իրականացնելու հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի տրամաբանական բաժանում, 3. կատարելու հեռահաղորդակցման ցանցերի արտաքին պարագծի պաշտպանություն: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության համակարգերի ժամանակակից պաշտպանման միջոցներին, · ծանոթացնել համակարգչային ցանցերին, · ուղենշել տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման եղանակներին: 4. Стили и методы преподавания и обучения · Դասավանդում ցուցադրական նյութերի ուղեկցությամբ, · գործնական աշխատանքներ՝ համակարգչային տարբեր ծրագրային փաթեթներով առցանց և ոչ առցանց ռեժիմներում 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы M.Harkins, Managing Risk and Information Security, Apress, 145 pages, 2016. Turnbull Nigel ‘Foreword’ in Calder, Alan and Watkins, Steve, IT Governance: A Manager's Guide to Data Security & BS 7799/ISO 17799 (2nd edn), (2003). 7. Основная часть курса 1. Տեղեկատվական համակարգի և հեռահաղորդակցման ցանցերի անվտանգության ապահովման հիմնական սկզբունքները: Տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության քաղաքականություն: 2. Հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման միջազգային ստանդարտներ ISO 17999 և ISO 2007: 3. Հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի անվտանգության ապահովում, ցանցային իրավասությունների տրամադրում, լիազորությունների տարանջատում: 4. Հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի տրամաբանական բաժանում անվտանգության ենթահամակարգերի: 5. VLAN-ների կառուցման եղանակները: 6. Հեռահաղորդակցման ցանցերի արտաքին պարագծի պաշտպանություն: Պաշտպանիչ միջցանցային էկրանների կառուցման և կիրառման եղանակները: DMZ ապառազմականացված տիրույթի կառուցման եղանակները:
0501	Ռադիո և հեռուստատեսության հիմունքներ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4ժամ/շաբ. դաս.-2ժամ, գործ.-2ժամ Факультативный 0501/Բ52 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից ռադիոկապի հիմունքներին, ոլորտի հիմնախնդիրներին ուսանողներին ներկայացնել ռադիո և հեռուստատեսային սփռման համակարգերը: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. պատկերացնել ռադիո և հեռուստատեսության աշխատանքի սկզբունքները 2. իմանալ ժամանակակից ռադիոկապի հիմնախնդիրները 3. ներկայացնել ռադիոազդանշանների և հեռուստատեսային ազդանշանների ձևավորման և հաղորդման եղանակներն ու միջոցները, բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. գնահատել ռադիոհեռուստակապի որակը և բարելավել այն 2. պարզաբանել թվային ռադիոհեռուստատեսային համակարգերի առանձնահատկությունները 3. հաշվարկել արբանյակային, մալուխային և եթերային սփռման ցանցեր: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ ժամանակակից ռադիոհեռուստակապի հիմնախնդիրները: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից ռադիոկապի հիմունքներին, ոլորտի հիմնախնդիրներին ուսանողներին ներկայացնել ռադիո և հեռուստատեսային սփռման համակարգերը: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անցկացնում է սեմինար պարապմունքներ: 2. ուսանողները ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում սեմինարներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանքներ՝ օգտվելով հիմնական և լրացուցիչ գրականությունից, ինչպես նաև ինտերակտիվ նյութերից: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննություններից մեկը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Երկրորդ ընթացիկը՝ հետազոտական բաղադրիչով՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Հիմնական գրականության ցանկ. Мамчев Г.В. Основы радиосвязи и телевидения.Учебное пособие для ВУЗ-ов.-М:Горячая линия-Телеком, 2007.- 416с. Телекоммуникационные системы и сети: Учебное пособие в 3 томах. Том 2- Радиосвязь, радиовещание, телевидения (Катунин Г. П. И др.; Под ред. В. П. Шувалова.- 2-е изд., М:Горячая линия-Телеком, 2004.- 672с. Мамчев Г.В. Перспективные системы телевидения.Учебное пособие.-Новосибирск, НЭИС, 1994.- 49с. Мамчев Г.В. Основы цифрового телевидения.Учебное пособие.-Новосибирск, СибГУТИ, 2003.- 248с. Левченко В. Н. Спутниковое телевидение.-СПб: Издательство BHV,1998.-288с. Мамчев Г.В. Современные системы кабельного телевидения.Учебное пособие.-Новосибирск, СибГУТИ, 1999.- 102с. 7. Основная часть курса 1. Ռադիոալիքների տարածումը մերձերկրյա տիրույթում:: 2. Ռադիոհաղորդիչ համակարգեր: 3. Ռադիոընդունիչ համակարգեր: 4. Հեռուստատեսության ֆիզիկական հիմունքները: Պատկերի և գույների տեսողական ընկալումը: X,Y,Z-գունային համակարգը: Հեռուստաազդանշանի ձևավորումը: 5. Հեռուստասարքավորումների կառուցվացքը: 6. Թվային ռադիո և հեռուստատեսություն: 7. Հեռուստատեսային ցանցեր:
0504	Հեռահաղորդակցության պրակտիկում	6
8-րդ` գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. լաբ.-4ժամ Факультативный 0502/Բ72 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության պրակտիկ լուծումներին · կոնկրետ օրինակների վրա առավել խորացված ներակայացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման/դեմոդոուլման իրականացման եղանակներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում ընդունիչ/հաղորդոիչ հանգույցներում առկա հիմնախնդիրները, դրանց լուծման ուղիները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել մի շարք հեռահաղորդակցման համակարգերի կառուցման հիմնական սկզբունքները 2. մեկնաբանել հեռահաղորդակցական համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման եղանակները. 3. ներկայացնել թվային կապի համակարգում սխալների գնահատման/չափման եղանակները. բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. իրականացնել հեռահաղորդակցման համակարգերի՝ օրինակ համակարգչային ցանցերի նախագծում և կառուցում. 2. գնահատել թվային կապի՝ օրինակ օպտիկականի թողունակությունը, որակը, սխալների հայտնվելու հավանականությունը. 3. իրականցնել կապի հակարգի հաղորդիչ/ընդունիչ հանգույցների բնութագրերի լավարկում ըստ դրված խնդրի առանձնահատկությունների. գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության պրակտիկ լուծումներին · կոնկրետ օրինակների վրա առավել խորացված ներակայացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման/դեմոդոուլման իրականացման եղանակներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում ընդունիչ/հաղորդոիչ հանգույցներում առկա հիմնախնդիրները, դրանց լուծման ուղիները 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական և լաբորատոր պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, · ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լաբորատոր աշխատանքներում պրակտիկ աշխատանքների տեսքով կիրառում ստացված տեսական և գործնական գիտելիքները: Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001. S. Haykin, “Modern Wireless Communications,” Pearson Pentice Hall, 2005. M Pischella, D. Le Ruyet, “Digital Communications 1,2”, Wiley 2015. 7. Основная часть курса 1. Կոդավորող հանգույցի ներդնում հաղորդչում և դեկոդավորման իրականացում ընդունիչում 2. Թվային I/Q մոդուլյատորի և դեմոդուլյատորի կառուցման առանձնահատկությունները: 3. Ընունիչ հանգույցում կրող հաճախության վերականգում և ժամանակի սինքրոնիզմի իրականացում: 4. Սխալ բիթ հայտնվելու հավանականության գնահատում և չափում eye diagram-ի օգնությամբ (չափումները կատարվում են օպտիակական կապի համակարգում) 5. Միջսիմվոլային աղավաղումների դեմ պայքարող տարատեսակ էկվալայզերների կառուցում: 6. SDR թվային ռադիոյի կազմակերպում և փորձարկում
0504	Պաշտպանված կապի համակարգեր	6
6-րդ` գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2 Факультативный 0504/Բ66 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության համակարգերի ժամանակակից պաշտպանման միջոցներին, · սովորեցնել համակարգչային ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման եղանակները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել հեռահաղորդակցության համակարգերի ժամանակակից պաշտպանման միջոցները, 2. վերլուծել համակարգչային ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման եղանակները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Վերլուծել հեռահաղորդակցման և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի անվտանգության ապահովման հիմնական սկզբունքները, ինչպես նաև հեռահաղորդակցման և տեղեկատվական համա կարգերի արտաքին պարագծի պաշտպանման եղանակները, 2. Ներկայացնել պաշտպանված հեռահաղորդակցման կապուղիների կառուցման հիմնական եղանակները 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության համակարգերի ժամանակակից պաշտպանման միջոցներին, · սովորեցնել համակարգչային ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման եղանակները 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է լաբորատոր աշխատանք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում, 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы M.Harkins, Managing Risk and Information Security, Apress, 145 pages, 2016. Turnbull Nigel ‘Foreword’ in Calder, Alan and Watkins, Steve, IT Governance: A Manager's Guide to Data Security & BS 7799/ISO 17799 (2nd edn), (2003). 7. Основная часть курса 1. Տեղեկատվական համակարգի և հեռահաղորդակցման ցան¬ցերի անվտան¬գու¬թյան ապահովման հիմնական սկզբունքները: 2. Տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության քաղաքականություն: 3. Հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ապահովման միջազգային ստանդարտներ: 4. Հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի անվտանգության ապահովում, ցանցային իրավասությունների տրամադրում, լիազորությունների տարանջատում: 5. Հեռահաղորդակցման ցանցերի և տեղեկատվական համակարգերի ներքին կառուցվածքի տրամաբանական բաժանում անվտանգության ենթահամակարգերի: VLAN-ների կառուցման եղանակները: 6. Հեռահաղորդակցման ցանցերի արտաքին պարագծի պաշտպանություն: Պաշտպանիչ միջցանցային էկրանների կառուցման և կիրառման եղանակները: DMZ ապառա¬զմա¬կանացված տիրույթի կառուցման եղանակները: 7. Հեռահաղորդակցման կապուղիների պաշտպանվածության ապահովում: Էլեկտրո¬նային ստորա-գրության կիրառման և վերծանման եղանակներ: Վիրտուալ մաս¬նավոր ցան¬ցերի կառուցման նպատակներն ու եղանակները:
0502	Ալիքային պրոցեսների տեսություն	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2 Факультативный 0502/Բ61 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել տարաբնույթ ալիքների գծային տարածման ֆիզիկայի հիմնահարցերին · ուսուցանել ալիքների տարածման օրենքներն ու օրինաչափությունները · պատկերացում ձևավորել մեխանիկական, էլեկտրամագնիսական և այլ բնույթների ալիքների վերաբերյալ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու համակարգված գիտելիքներ ալիքային պրոցեսների տեսության վերաբերյալ, 2. լուսաբանելու ալիքների գծային տարածման ընդհանուր օրինաչափությունները, 3. ներկայացնելու ալիքային երևույթների վերաբերյալ խնդիրների լուծման եղանակները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. օգտագործելու ձեռք բերած գիտելիքները տարբեր միջավայրերում տարաբնույթ ալիքների տարածման օրենքների որոշման համար, 2. կիրառելու ստացած գիտելիքները ալիքների տարածման վերաբերյալ խնդիրների լուծման համար, 3. բացատրելու ալիքների բնույթները և առաջացման պատճառները գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. արդյունավետ օգտագործելու ալիքային երևույթների վերաբերյալ խնդիրների լուծման եղանակները 2. կիրառելու ալիքային երևույթների վերաբերյալ ստացած գիտելիքները ֆիզիկայի այլ բնագավառների ուսումնասիրության համար 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել տարաբնույթ ալիքների գծային տարածման ֆիզիկայի հիմնահարցերին · ուսուցանել ալիքների տարածման օրենքներն ու օրինաչափությունները · պատկերացում ձևավորել մեխանիկական, էլեկտրամագնիսական և այլ բնույթների ալիքների վերաբերյալ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին անց է կացնում քննարկում և համապատասխան խնդիրների լուծում համակարգչի միջոցով, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս` հանձնարարված խնդիրների լուծում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Виноградова М.Б., Руденко О.В., Сухоруков А.П. Теория Волн. М.: Наука, 1990. Горелик Г.С. Колебания и волны. М.: Наука, 2011. Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М. Теоретическая физика. Том VIII. Электродинамика сплошных сред. М.: Наука, 1982. Հաջյան Գ.Ս., Ալիքային պրոցեսների տեսության հիմունքներ, ԵՊՀ, Երևան 2013: 7. Основная часть курса 1. Հոծ միջավայրերի շարժման նկարագրության եղանակները և հավասարումները: 2. Մեխանիկական ալիքների գծային տարածումը իդեալական հոծ միջավայրերում: 3. Բևեռացված, մասակի բևեռացված և չբևեռացված էլեկտրամագնիսական ալիքներ, բևեռացման մատրիցան: 4. Անիզոտրոպ միջավայրերում էլեկտրամագնիսական ալիքների տարածման ընդհանուր օրինաչափությունները: 5. Անհամասեռ, իզոտրոպ միջավայրում էլեկտրամագնիսական դաշտի հավասարումը: 6. Երկրաչափական օպտիկայի մոտավորությունը էյկոնալի և տեղափոխման հավասարումները: 7. Շերտավոր անհամասեռ միջավայրերում ճառագայթների ընթացքը բեկման ցուցիչի տարբեր տարածական կախումների դեպքում: 8. Ալիքային փնջերի տարածումը անիզոտրոպ միջավայրերում: 9. Էլեկտրամագնիսական ալիքների բեկումը: Լեոնտովիչի մոտավոր եզրային պայմանը: 10. Մեխանիկական ալիքները գծային շղթաներում: 11. Բևեռացումների և արագ փոփոխվող դաշտերի կապը: Դիսպերսային առընչություններ: 12. Ալիքային հավասարումը դիէլեկտրիկում դիսպերսիայի առկայությամբ: 13. Դիսպերսող միջավայրերում ալիքային փաթեթների տարածման վերաբերյալ խնդիրների լուծման եղանակները: 14. Ալիքային փաթեթների տարածումը հաճախային դիսպերսիայի օրենքի վերլուծության առաջին և երկրորդ մոտավորություններով: 15. Տեղեկատվություն ալիքային փաթեթների միջոցով, փաթեթների ճապաղման երկարություն:
0502	Ռադիոֆիզիկական խնդիրների համակարգչային մոդելավորում	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. լաբ.-4 Факультативный 0502/Բ60 1. Цель курса · Ծանոթացնել տարբեր կիրառական խնդիրների մոդելավորմանը MatLab միջավայրում։ · սովորեցնել հետազոտել ստացված թվային արդյունքները։ 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ռադիոֆիզիկակական տարբեր խնդիրների լուծում և մոդելավորում, 2. լուծումների հետազոտություն, գրաֆիկական պատկերում։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. կիրառել ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի տարբեր մեթոդներ ռադիոֆիզիկական խնդիրները լուծելիս, 2. ընտրել ամենաարդյունավետ եղանակը տվյալ ռադիոֆիզիկական խնդիրը MatLab միջավայրում մոդելավորելիս։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. ստացված գիտելիքները կիրառել առավել բարդ խնդիրներ լուծելու և համակարգչով մոդելավորելու, լուծումները հետազոտելու համար: 3. Описание · Ծանոթացնել տարբեր կիրառական խնդիրների մոդելավորմանը MatLab միջավայրում։ · սովորեցնել հետազոտել ստացված թվային արդյունքները։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. Դասախոսը վարում է լաբորատոր աշխատանք, անց է կացնում քննարկում, 2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են տեսական մասը, մասնակցում քննարկումներին, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին կիրառում ստացած գիտելիքները, 3. Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները լաբորատոր աշխատանքներ են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Коткин Г.Л., Черкасский В.С. - Компютерное моделирование физических процессов с использованием Matlab. Новосибирск, 2001. John W. Leis - Digital Signal Processing using Matlab for Students and Researchers. John Wiley & Sons, 2011. Steven W. Smith - the Scientist and Engineer's Guide to Digital Signal Processing. CaliforniaTechnical Publishing, 1999. Վարդանյան Յու.Լ. Էլեկտրադինամիկա, Երևան, ԵՊՀ հրատ. 2000. Левич В.Г. - Курс теоретической физики, том 1. Наука, 1969. Вайнштейн Л.А. - Электромагнитные волны. Москва, "Радио и связь", 1988. 7. Основная часть курса 1. Դիպոլի դաշտի հետազոտությունը։ 2. Լիցքավորված մասնիկների շարժման մոդելավորումը էլեկտրական դաշտում։ 3. Լիցքավորված մասնիկների շարժման մոդելավորումը մագնիսական դաշտերում։ 4. Տատանողական կոնտուրների ուսումնասիրությունը։ Զուգահեռ, հաջորդական, կապված տատանողական կոնտուրներ։ 5. Մարող տատանումներ և հարկադրական տատանումների ուսումնասիրությունը։ 6. Անվերջ գլանի էլեկտրաստատիկ և մագնիսաստատիկ դաշտերի հաշվարկը և լուծումների հետազոտությունը վերջավոր տարրերի եղանակով։ 7. Խոռոչով անվերջ գլանի էլեկտրաստատիկ և մագնիսաստատիկ դաշտերի հաշվարկը և լուծումների հետազոտությունը։ 8. Սկին-երևույթի ուսումնասիրությունը անվերջ գլանային հաղորդիչներում։ 9. Ուղղանկյուն, շրջանաձև և էլիպտական լայնական կտրվածքներով ալիքատարներ։ Ալիքատարների սեփական հաճախությունները և սեփական ֆունկցիաները։ Անալիտիկ և թվային եղանակներով ստացված լուծումների հետազոտությունը։ 10. Ամպլիտուդային, հաճախային և փուլային մոդուլացումների մոդելավորումը։ Սպեկտրի դիտումն ու համեմատությունները։ 11. Անալոգային և թվային ֆիլտրերի մոդելավորումը։ 12. Լիսաժուի կորերի և բաբախումների ուսումնասիրությունը։
0501	Ռադիոտեխնիկական համակարգեր	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, գործ.- 2, Факультативный 0501/Բ55 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից ռադիոհամակարգերի տեսակներին և նրանց առանձնահատկություններին, · ուսանողներին սովորեցնել աղմուկների ու խանգարումների ֆոնի վրա ռադիոազդանշանների հայտնաբերման հիմնական սկզբունքներիը: · սովորեցնել նախագծել պարզագույն ռադիոհամակարգերի բլոկ սխեմաներ՝ ելնելով պահանջվող ֆունկցիոնալ առանձնահատկություններից: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. դասակարգել ռադիոհամակարգերը ըստ տեսակների, 2. ներկայացնել ռադիոտեխնիկական համակարգերի կառուցվածքային առանձնահատկություններն ու նրանց կիրառման ոլորտները, 3. ներկայացնել ռադիոտեխնիկական համակարգերի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. տարանջատել ռադիոհամակարգերի հիմնական տեսակները, 2. վերլուծել ժամանակակից ռադիոհամակարգերի աշխատանքը 3. գնահատել ռադիոհամակարգերի աշխատանքի արդյունավետությունը և որոնել ուղիներ արդյունավետության բարձրացման համար: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները սխեմատեխնիկայում: 2. առաջադրել և նախագծել սխեմաներ տրված խնդիրների հնարավոր լուծման վերաբերյալ: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից ռադիոհամակարգերի տեսակներին և նրանց առանձնահատկություններին, · ուսանողներին սովորեցնել աղմուկների ու խանգարումների ֆոնի վրա ռադիոազդանշանների հայտնաբերման հիմնական սկզբունքներիը: · սովորեցնել նախագծել պարզագույն ռադիոհամակարգերի բլոկ սխեմաներ՝ ելնելով պահանջվող ֆունկցիոնալ առանձնահատկություններից: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 5. Методы и критерии оценки Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հար¬ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միա¬վոր¬ների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։ 6. Список основной литературы Ա. Առաքելյան - "Ռաիոտեխնիկական համակարգեր", Երևան 2012. Merill Skolnik, Radar Handboock, 2008. Ю.П. Гришин, В.П. Ипатов, Ю.М. Казаринов, Ю.А. Коломенский, Ю.Д. Ульяницкий, Радио/технические системы, Москва, Высшая школа-1990. Радиоэлектронные системы, основы построения и теория, под ред.Я.Д. Ширмана, Москва, Падиотехника-2007. Ю.Т. Зарянов, О.А. Белоусов, П.А. Федюнин, Основы радиотехнических систем, ТГТУ-2011. 7. Основная часть курса 1. Ռադիոտեղորոշող համակարգեր: 2. Ռադիոնավիգացիոն համակարգեր: 3. Ինֆորմացիայի փոխանակման համակարգեր: 4. Հեռաառավարման ռադիոէլեկտրոնային համակարգեր: 5. Կենսաբժշկական ռադիոէլեկտրոնային համակարգեր 6. Թվային համակարգեր: Համակարգիչներ: 7. Էներգետիկական ռադիոէլեկտրոնային համակարգեր: 8. Ադապտիվ ռադիոէլեկտրոնային համակարգեր: 9. Ռադիոէլեկտրոնային հակազդեցություն: 10. Ազդանշաններն ու աղմուկները ռադիոէլեկտրոնային համակարգերում: 11. Էլեկտրամագնիսական համատեղելիություն:
0501	ԳԲՀ միկրոէլեկտրոնիկա	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0501/ Բ53 1. Цель курса Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ԳԲՀ միկրոէլեկտրոնիկայի հիմունքներին, բնագավառի հիմնական տարրերին և նրանց նկարագրման մաթեմատիկական եղանակներին: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Կիմանա ԳԲՀ միկրոէլեկտրոնային սարքերի մաթեմատիկական նկարագրման մասին: 2. Կհասկանա նշված սարքերի համակարգչային մոդելավորման առավելությունները: 3. Կկարողանա ինքնուրույն մշակել պարզագույն ԳԲՀ սարքերի համակարգչային մոդելներ: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ Իննուրույն աշխատել ''Microwave office'' ծրագրային միջավայրում առկա տվյալների բազայի հետ՝ համապատասխան նմանակման և գործառման նպատակով: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ Օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ կարողանալ համացանցի օգնւթյամբ ներբեռնել ԳԲՀ սարքերի մաթեմատիկական մոդելները ''Microwave office'' ծրագրային միջավայր, և հմակարրգչային նմանակմամբ դորս բերել ԳԲՀ համակարգի հիմնական բնութագրերը : Առաջադրել և նախընտրել տարբերակներ տրված խնդիրների հնարավոր լուծումների վերաբերյալ: 3. Описание Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ԳԲՀ միկրոէլեկտրոնիկայի հիմունքներին, բնագավառի հիմնական տարրերին և նրանց նկարագրման մաթեմատիկական եղանակներին: 4. Стили и методы преподавания и обучения դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы К.Гупта,Р.Гардж,Р. Чадха "Машинное проектирование СВЧ устройств", Москва, 1987. Л. Г. Гассанов, А.А. Липатов "Твердотельные устройсва СВЧ в технике связи",Москва, 1988. "S parameters: Motivation and introduction", CAS, Aarhus,, june 2010. David M. Pozar. “Microwave Engineering” Fourth Edition University of Massachusetts at Amherst . 2011. 7. Основная часть курса 1. Գաղափար ԳԲՀ քառաբևեռների նկարագրման մաթեմատիկական մոդելների մասին: քառաբևեռների ABCD մատրիցա: 2. Գաղափար ԳԲՀ բազմաբևեռ սարքերի մաթեմատիկական նկարագրման մասին, ցրման “S” մատրիցա: 3. ԳԲՀ-միկրո էլեկտրոնիկայում օգտագործվող հաղորդման հիմնական գծերը և նրանց մաթեմատիկական նկարագրուքյունը: ԳԲՀ սարքեր որոնց աշխատանքի հիմքում ընկած են ԳԲՀ հաղորդման գծերի հատկությունները: 4. Գաղափար ԳԲՀ սարքերի համաձայնեցման մասին, մաքսիմում հզորության և Բոդե-Ֆանոյի սահմանային թեորեմներ: 5. Ծանոթացում ԳԲՀ մոդելավորման ''Microwave office'' ծրագրային միջավայրին: 6. ԳԲՀ Տարրական սարքերի մոդելավորում ''Microwave office'' ծրագրով :
0504	Ազդանշանների թվային մշակում	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.- 2, լաբ.-2 Факультативный 0504/Բ68 1. Цель курса · ծանոթացնել ազդանշանների թվային մշակման հիմունքների և հիմնական գաղափարների հետ, · պարզաբանել փաթեթի գաղափարը ու նրա նշանակությունը ազդանշանների թվային մշակման համար, · ներկայացնել ֆուրիեի դիսկրետ ձևափոխությունը և նրա հաշվման արագ ալգորիթմը, · բացատրել թվային զտիչների նախագծման եղանակները։ 2. Результаты обучения по программе ամասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. Լուսաբանել թվային զտիչների ելքի հաշվումը տրված մուտքով: 2. Բացատրել Ֆուրիեի դիսկրետ ձևափոխության նշանակությունը ազդանշանների թվային մշակման հարցում: 3. Ներկայացնել թվային զտիչի փոխանցման ֆունկցիայի կառուցվածքը: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. Հաշվել թվային ազդանշանի Ֆուրիեի դիսկրետ ձևափոխությունը: 2. Կիրառել տարբեր եղանակներ թվային զտիչ նախագծելու համար: 3. Կառուցել պահանջվող հատկություններով օժտված թվային զտիչի փոխանցման ֆունկցիան։ 3. Описание · ծանոթացնել ազդանշանների թվային մշակման հիմունքների և հիմնական գաղափարների հետ, · պարզաբանել փաթեթի գաղափարը ու նրա նշանակությունը ազդանշանների թվային մշակման համար, · ներկայացնել ֆուրիեի դիսկրետ ձևափոխությունը և նրա հաշվման արագ ալգորիթմը, · բացատրել թվային զտիչների նախագծման եղանակները։ 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական աշխատանքներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы А. И. Солонина и др., "Основы цифровой обработки сигналов". С.-П. 2003г. Monson H. Hayes, "Digital signal processing". Schaum's outline series. McGRAWHill, 1999. Sanjit K. Mitra, " Digital signal processing ". McGRAWHill, 2000. 7. Основная часть курса 1. Գծային համակարգեր: 2. Ֆուրիեի ձևափոխություն: 3. Անընդհատ ազդանշանի դիսկրետացման պարբերությունը, Նայկվիստի թեորեմը: 4. Անընդհատ ազդանշանի վերականգնումը: 5. Կոտելնիկով‐Շենոնի թեորեմը: 6. Պարզագույն թվային զտիչներ: 7. Վերջավոր իմպուլսային բնութագրիչ ունեցող զտիչների նախագծումը: 8. Գծային փուլ ունեցող զտիչների նախագծումը։ 9. Օպտիմալ զտիչների նախագծումը։ 10. Անվերջ իմպուլսային բնութագրիչ ունեցող զտիչների նախագծումը։
0504	Հեռահաղորդակցության հիմունքներ	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, գործ.-2 Факультативный 0504/Բ65 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության հիմունքներին, ժամանակակից թվայի կապի սկզբունքներին. ծանոթացնել անալոգային ազդանշանների թվայնացման հիմունքներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման եղանակներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերի տեսակները առկա հիմնախնդիրները, դրանց լուծման ուղիները 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել թվային հեռահաղորդակցության հիմունքները. 2. ներկայացնել հեռահաղորդակցական համակարգերում անալոգային ազդանշանների թվայնացման եղանակները. 3. մեկնաբանել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները 4. մեկնաբանել հեռահաղորդակցական համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման եղանակները. 5. ներկայացնել թվային կապի համակարգերի տեսակները, առկա հիմնախնդիրները. բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. իրականացնել թվային կապի համակարգի հիմնական հանգույցների հաշվարկ. 2. գնահատել ազդանշանների թվայնացման որակը և այդ ընթացքում ի հայտ եկող սխալների հայտնվելու հավանականությունը. 3. գնահատել թվային կապի հակակարգի թողունակությունը, որակը, սխալների հայտնվելու հավանականությունը. 4. կիրառել կապի հակարգի հաղորդիչ/ընդունիչ հանգույցների հաշվարկի եղանակները հաշվի առնելով համակարգի առանձնահատկությունները. գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցության հիմունքներին, ժամանակակից թվայի կապի սկզբունքներին. ծանոթացնել անալոգային ազդանշանների թվայնացման հիմունքներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները · ծանոթացնել թվային կապի համակարգերում կիրառվող կոդավորման և մոդուլման եղանակներին · ներկայացնել թվային կապի համակարգերի տեսակները առկա հիմնախնդիրները, դրանց լուծման ուղիները 4. Стили и методы преподавания и обучения · դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, · ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում: 5. Методы и критерии оценки Առանց եզրափակիչ քննության Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննությունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները լաբորատոր աշխատանքներ են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ առավելագույնը 8 միավոր։ 6. Список основной литературы B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001. S. Haykin, “Modern Wireless Communications,” Pearson Pentice Hall, 2005. Andrea Goldsmith, “ Wireless Communications,” Cambridge University Press, 2005. M Pischella, D. Le Ruyet, “Digital Communications 1,2”, Wiley 2015. 7. Основная часть курса Ազդանշանների տեսակները՝ անալոգային, թվային, դրանց առանձնահատկությունները. համեմատություններ: 1. Անալոգային ազդդանշանի թվայնացում: Դիսկրետացում ըստ ժամանակի. Նայքվիստի չափանիշ: 2. Քվանտացում, քվանտացման աղմուկներ, կոմպանդացում: 3. PCM, PAM, PWM, PDM կոդավորումեր: PCM կոդերի տարատեսակները (NRZ, RZ, Բi-phi): 4. Դետերմինացված և պատահական ազդանշաններ: 5. Աղմուկներ, ադիտիվ սպիտակ գաուսյան աղմուկ (AWGN): 6. Թվային ազդանշանների ընդունում, մաքսիմալ ճշմարտանմանության չափանիշ, սխալ բիթ հայտնվելու հավանականություն (BER): 7. Համաձայնեցված զտում: Կոհերենտ և ոչ կոհերենտ ընդունման եղանակները: 8. Միջսիմվոլային ինտերֆերենցիա, դրա հաղթահարման Նայքվիստի եղանակը: Նայքվիսիտի իդելական զտիչ, Նայքվիսիտի իմպուլսներ: Բարձրացված կոդինուսոիդալ զտիչ (RC filter): 9. Շենոնի թեորեմ, Շենոնի սահման: 10. Թվային մոդուլման եղանակներ ( ASK, FSK, PSK, CPM, APSK, QAM, OQPSK, DQPSK, π/4 QPSK, GMSK, OOK); BPSK կոհերենտ և ոչ կոհերենտ ընդունում, բիթի սխալի հավանականությունը: 11. Կապուղիների դասակարգում: Կանալային կոդավորում: Բլոկային, փաթույթային կոդեր: 12. Բազմակի մուտքի իրականացումը թվային համակարգերում (TDMA, FDMA, SDMA, PDMA, CDMA- FHSS, DSSS)
0502	Համակարգչային ցանցեր	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0502/Բ58 1. Цель курса · ուսանողներին ծանոթացնել ինտերնետի աշխատանքի հիմունքներին, դրա ժամանակակից տեխնոլոգիական մակարդակին և ներկա զարգացումներին: · սովորեցնել նախագծել և կառուցել լոկալ ցանցային համակարգեր՝ ժամանակակից ստանդարտների օգտագործմամբ: · լաբորատոր աշխատանքների միջոցով ուսանողներին փոխանցել պրակտիկ փորձառություն պրոտոկոլների, կոդավորման, ապակոդավորման վերաբերյալ: · ուղենշել համացանցի այնպիսի հեռանկարները ինչպիսիք են իրերի համացանցը (IoT), բլոկչեյնը (blockchain), հինգերորդ սերնդի անլար կապը և ժամանակազգայուն ցանցեր (TSN): 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բացատրել ցանցերի OSI մակարդակների կառուցվածքի բոլոր շերտերում պրոտոկոլների աշխատանքի սկզբունքը (ֆիզիկական մակարդակից մինչև վեբ կայքերի դիմում): 2. լուսաբանել համացանցի տարբեր մակարդակներում անվտանգության և հասանելիության առկա խնդիրների լուծման եղանակները: 3. ներկայացնել ցանցային տեխնոլոգիաների զարգացման հեռանկարային ուղղությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. տարանջատել համացանցի տարբեր մակարդակներում գործող պրոտոկոլները և դրանց հիմնական խնդիրները: 2. վերլուծել ցանցային փաթեթները, պրոտոկոլների գլխագրերը: 3. կողմնորոշվել և գնահատել ցանցի խոցելի կետերը կատարելով ցանցի մոնիտորինգ: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. Ավելացնել սեփական պաշտպանվածությունը ՏՏ ժամանակակից խոցելի վտանգների նկատմամբ: 2. առաջադրել և նախագծել փոքր և միջին լոկալ ցանցեր՝ կազմակերպության խնդիրներին համապատասխան: 3. Описание · ուսանողներին ծանոթացնել ինտերնետի աշխատանքի հիմունքներին, դրա ժամանակակից տեխնոլոգիական մակարդակին և ներկա զարգացումներին: · սովորեցնել նախագծել և կառուցել լոկալ ցանցային համակարգեր՝ ժամանակակից ստանդարտների օգտագործմամբ: · լաբորատոր աշխատանքների միջոցով ուսանողներին փոխանցել պրակտիկ փորձառություն պրոտոկոլների, կոդավորման, ապակոդավորման վերաբերյալ: · ուղենշել համացանցի այնպիսի հեռանկարները ինչպիսիք են իրերի համացանցը (IoT), բլոկչեյնը (blockchain), հինգերորդ սերնդի անլար կապը և ժամանակազգայուն ցանցեր (TSN): 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն սլայդերի օգնությամբ, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով ցանցային մոնիտորինգի, սիմուլյացիայի և նախագծման արդի համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы Andrew S. Tanenbaum "Computer Networks", 5th ed. Boston, Massachusetts USA, 2011. В. Олифер, Н. Олифер «Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. Учебник», 2016. 7. Основная часть курса 1. Դասընթացի նպատակը և մոտիվացիան։ Համակարգչային ցանցեր։ Պատմական ակնարկ, համացանցի կարևորությունը, ցանցերի օրինակներ։ 2. Ցանցերի ֆիզիկական մակարդակ: 3. Միացման մակարդակ, ընդհարումների ղեկավարում: Ցանցային switch -եր 4. Ցանցային մակարդակ, ներածություն: 5. IP հասցեավորում, երթուղիչներ (router): Ենթացանցերի ձևավորում։ 6. Երթուղային ցուցակներ, երթուղիչների կիրառությունները, հիերարխիկ միացումներ։ 7. Տրանսպորտային մակարդակ, UDP պրոտոկոլ։ Հոսքի ղեկավարում։ 8. TCP պրոտոկոլ, վիճակների դիագրամը։ Տվյալների փոխանցման արագության ղեկավարումը։ 9. Կիրառության (application) մակարդակ: DNS 10. HTTP պրոտոկոլ։ Քեշավորում։ 11. Կապի/Ծառայությունների որակի ապահովում, իրական ժամանակի հոսքեր։ 12. Ցանցային անվտանգություն, ներածություն։ Ցանցային վտանգները, կոնֆիդենցիալություն, ինֆորմացիայի կոդավորում, նույնականացում։ 13. Անլար կապի անվտանգություն, Վեբ անվտանգություն։ DNS անվտանգություն։ 14. Ֆայրվոլներ։ VPN: DDOS հարձակումներ։
0501	Ֆիզիկական էլեկտրոնիկա	6
5-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. դաս.-2, լաբ.-2 Факультативный 0501/Բ50 1. Цель курса · ուսանողներին ներկայացնել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի հիմնական խնդիրները: · ծանոթացնել վակումային, գազապարպման և կիսահաղորդչային ռադիոէլեկտրոնային սարքերի աշխատանքի սկզբունքներին: · ուղենշել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի զարգացման հեռանկարները: 2. Результаты обучения по программе ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. լուսաբանել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի հիմնական խնդիրները: 2. բացատրել վակումային, գազապարպման և կիսահաղորդչային ռադիոէլեկտրոնային սարքերի աշխատանքի սկզբունքները: 3. ներկայացնել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները: բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ 1. տարանջատել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի հիմնական ուղություները և բաժիները: 2. վերլուծել ռադիոէլեկտրոնային սարքերի աշխատանքը՝ համապատասխան ոլորտում օպտիմալ կիրառման նպատակով: 3. գնահատել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի զարգացման խոստումնալից ուղղություններն ու հեռանկարները: գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ արդի ռադիոէլեկտրոնային սարքերի աշխատանքը: 2. առաջադրել ռադիոէլեկտրոնային սարքեր տրված խնդիրների հնարավոր լուծման համար: 3. Описание · ուսանողներին ներկայացնել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի հիմնական խնդիրները: · ծանոթացնել վակումային, գազապարպման և կիսահաղորդչային ռադիոէլեկտրոնային սարքերի աշխատանքի սկզբունքներին: · ուղենշել ֆիզիկական էլեկտրոնիկայի զարգացման հեռանկարները: 4. Стили и методы преподавания и обучения 1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտվելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից: 3. ուսանողները կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արդի չափիչ սարքեր և համակարգչային միջոցներ: 5. Методы и критерии оценки Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն Երկու ընթացիկ քննություններից մեկը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Երկրորդ ընթացիկը՝ հետազոտական բաղադրիչով՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսի մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: 6. Список основной литературы The Electronics handbook, Ed. J. Whitaker, 2005. 2539p. Щука А.А., Электроника, БХВ-Петербург, Санкт-Петербург: 2006, 800с. Фридрихов С.А., Мовнин С.М. Физические основы электронной техники, Высшая школа. Москва: 1982, 608с. Трубецков Д.И., Храмов А.Е. Лекции по сверхвысокочастотной электронике для физиков. В 2т. Т.2. -Москва: ФИЗМАТЛИТ, 2004.648 с. 7. Основная часть курса 1. Լիցքակիրների վարքը էլեկտրական և մագնիսական դաշտերում: 2. Վակումային էլեկտրոնիկայի հիմունքները (էլեկտրոնային էմիսիա, էլեկտրոնային թնդանոթ, էլեկտրոնային փնջի կառավարումը): 3. Վակումային էլեկտրոնային սարքեր (ԳԲՀ սարքեր, էլեկտրոնա-ճառագայթային սարքեր, էլեկտրոնային մանրադիտակ, ռենդգենյան խողովակ, օնդուլյատոր, ազատ-էլեկտրոնային լազեր, ֆոտոզգայուն սարքեր): 4. Պլազմային էլեկտրոնիկայի հիմունքներ: Պարպումը գազերում: Պլազմա: 5. Իոնային սարքեր (ստաբիլիտրոն, տիրատրոն, պլազմային մոնիտոր, գազապարպման լազերներ): 6. Կիսահաղորդչային էլեկտրոնիկայի հիմունքներ: p-n անցում: Կիսահաղորդչային դիոդներ: Տրանզիստորներ:

Радиофизика и компьютерные технологии

Программа бакалавриата

Учебный план

Общеобразовательный модуль

Специализированный модуль

Другие образовательные модули