Educational plan

PDF

Type:

Bachelor

Speciality:

054101.01.6 - Երկրաբանություն

Specialisation:

054101.01.6 - Երկրաբանություն

Qualification awarded:

Երկրաբանության բակալավր

Programme academic year:

2024/2025

Mode of study:

Full time

Language of study:

Հայերեն

General educational component

Chair code	Name of the course	Credits
1803	Թուրքերեն-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1803/Բ02 1. Purpose of the Course · սովորեցնել ժամանակակից գրական թյուրքերեն, · խորացնել թյուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակությունները, · զարգացնել հայերենից թյուրքերեն և թյուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ժամանակակից թյուրքերենի շարահյուսական ու ձևաբանական հիմնախնդիրները, 2. սահմանելու պարզ ընդարձակ և բարդ նախադասություն կազմելու տրամաբանությունը: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. թարգմանելու ոչ մեծ բարդության տեքստեր թյուրքերենից հայերեն և հայերենից թյուրքերեն: 3. Description · սովորեցնել ժամանակակից գրական թյուրքերեն, · խորացնել թյուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակությունները, · զարգացնել հայերենից թյուրքերեն և թյուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. թյուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն, 2. տեքստերի և վարժությունների կազմում, 3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Basic Bibliography Աաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թյուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015: Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980. Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999. Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996. 7. Main sections of the course Գոյականների և դերանունների հոլովումը: Թյուրքերենի հետդիրները և դրանց կիրառությունը: Ապառնի ժամանակը թյուրքերենում: Գոյական անունների կապակցությունները: Ընդարձակ ներկա ժամանկաձևը: Ըղձական եղանակը: Մակբայական դերբայներ:
1311	Փիլիսոփայություն	3
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 1.5 ժամ դաս., 0.5ժամ սեմ. MANDATORY 1301/Բ01 1. Purpose of the Course · ուսումնասիրել փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները և փիլիսոփայության դերը մարդ-աշխարհ փոխհարաբերություններում, · վերլուծել աշխարհի փիլիսոփայական պատկերը, · ներկայացնել փիլիսոփայական հիմանական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. տիրապետել փիլիսոփայության գիտական-մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները, 2. հասկանալ ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները, 3. ճանաչել քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություններն ու միտումները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. պարզաբանել բնական և հասարակական գիտությունների գործառույթները, տարբերակել քաղաքակրթական հայեցակարգերն ու դրանց հարացույցերը, 5. գնահատել փակ և բաց համակարգերի զարգացման առանձնահատկությունները, 6. վերլուծել հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. կատարել սոցիալ-փիլիսոփայական ընդհանրացումներ և կիրառել համապատասխան մեթոդներ, 8. իմաստավորել աշխարհի գիտական պատկերը և մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը: 3. Description · ուսումնասիրել փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները և փիլիսոփայության դերը մարդ-աշխարհ փոխհարաբերություններում, · վերլուծել աշխարհի փիլիսոփայական պատկերը, · ներկայացնել փիլիսոփայական հիմանական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. առաջադրանքների քննարկում, 3. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն, 4. առաջադրանքներ, 5. տարբեր մոդելների համեմատական վերլուծություն: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի: Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Basic Bibliography Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016 Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013. Губин, В. Д. Философия, М., 2013. Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012 Канке, В. А. Основы философии, М., 2014. 7. Main sections of the course Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ: Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները: Պատմափիլիսոփայական ակնարկ: Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը: Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները: Հոգեկանի ծագման վարկածները: Իմացության էությունը և կառուցվածքը: Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ: Գիտական ճանաչողության մեթոդները: Գիտություն և բարոյականություն: Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները: Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ: Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը: Մշակույթ և քաղաքակրթություն: Հասարակական կյանքի ոլորտները: Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
1705	Ռուսաց լեզու-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1704/Բ03 1. Purpose of the Course · ընդլայնել բանավոր խոսքի բառապաշարը, · զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները, · ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին, · ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին, · ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը, · ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը, · զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները, · ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ցուցաբերել մասնագիտական բառապաշարի հստակ իմացություն, 2. ցուցաբերել միջազգային չափորոշիչներով սահմանված В1 մակարդակին համապատասխանող ռուսաց լեզվի իմացություն, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. կազմել մասնագիտական թեմայով զեկույցներ, 5. տիրապետել մասնագիտական լայնածավալ տեղեկատվությանը, 6. կատարել միջազգային չափանիշների B1 մակարդակին համապատասխանող թեստային աշխատանք, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. օգտագործել ձեռք բերած հաղորդակցման և լեզվական հմտությունները, 8. օգտագործել ձեռք բերած իմացությունները մասնագիտական ոլորտում: 3. Description · ընդլայնել բանավոր խոսքի բառապաշարը, · զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները, · ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին, · ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին, · ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը, · ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը, · զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները, · ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունքներ, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. թիմային աշխատանք, 4. բանավոր ներկայացում՝ զեկույց, բանավեճ, 5. ստուգողական աշխատանք, 6. թեստային աշխատանք, 7. վիկտորինա: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անց է կացվում թեստային առաջադրանքի և բանավոր հարցման միջոցով: 6. Basic Bibliography Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005. Андрюшина Н.П., Жорова А.П., Макова М.Н. Тренировочные тесты по русскому языку как иностранному. М., 2008-2010. Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015. Карапетян Н.Г., Королева Л.Б., Черненко Н.М.. Учебные задания по русскому языку. Обучение дискуссионному общению. Для студентов-иностранцев. М.: РУДН, 2010. Кирейцева А.Н., Селиверстова Е.И., Химик В.В. Сборник тестовых заданий по русскому языку для иностранцев: Грамматика. Лексика. СПБ, 1998. 7. Main sections of the course Շարահյուսական կառուցվածքներ: Սուբյեկտիվ գնահատման արտահայտման միջոցներ Պարզ և բարդ նախադասություններ: Կապեր և կապական բառեր: Գիտական ոճի ժանրերը և դրանց շարադրման սկզբունքները: Մասնագիտական լեզվին բնորոշ ոճաբանական սկզբունքները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
0905	Երկրաէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմունքներ	2
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. MANDATORY 0905/Բ01 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել երկրաբնապահպանական հիմնախնդիրների երկրաբանական, երկրաքիմիական, ջրաերկրաբանական, ճարտարագիտաերկրաբանական ասպեկտներին, · էկոլոգիական տերմինաբանությանը, երկրոլորտում տեխնածին ազդեցությունների հետևանքով տեղի ունեցող փոփոխություններին, երկրաբանաէկոլոգիական մոնիթորինգ հասկացությանը, մոնիթորինգի տվյալների հավաքագրմանը և մշակմանը, · բնական-տեխնածին համակարգերի աշխատանքին՝ քաղաքաարդյունաբերական, լեռնաարդյունաբերական, էներգետիկ, տրանսպորտային, գյուղատնտեսական: 2. Educational Outcomes 1. գնահատելու երկրաբանական միջավայրի վտանգվածության աստիճանը, թվարկելու երկրաբանական միջավայրի հետ անմիջական փոխազդեցության մեջ գտնվող գործոնները, 2. ներկայացնելու երկրաբնապահպանական մոնիթորինգի վարման ընթացակարգը, 3. բացատրելու բնական-տեխնածին համակարգերի փոխազդեցության երկրաէկոլոգիական ասպեկտները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. վերլուծելու և գնահատելու երկրաբանական միջավայրի էկոլոգիական վիճակը օգտագործելու մոնիթորինգի վարման ժամանակակից մեթոդները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 5. օգտվելու տարատեսակ աղբյուրներից անհրաժեշտ տեղեկատվություն ստանալու համար, վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ, 6. առաջարկելու խնդիրների լուծման եղանակներ: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել երկրաբնապահպանական հիմնախնդիրների երկրաբանական, երկրաքիմիական, ջրաերկրաբանական, ճարտարագիտաերկրաբանական ասպեկտներին, · էկոլոգիական տերմինաբանությանը, երկրոլորտում տեխնածին ազդեցությունների հետևանքով տեղի ունեցող փոփոխություններին, երկրաբանաէկոլոգիական մոնիթորինգ հասկացությանը, մոնիթորինգի տվյալների հավաքագրմանը և մշակմանը, · բնական-տեխնածին համակարգերի աշխատանքին՝ քաղաքաարդյունաբերական, լեռնաարդյունաբերական, էներգետիկ, տրանսպորտային, գյուղատնտեսական: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. թիմային աշխատանք, 3. տեղեկատվական աղբյուրներից նյութերի հավաքագրում , 4. թեմատիկ ռեֆերատների կազմում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի: Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Basic Bibliography Инженерно-геологические аспекты рационального использования и охраны геологической среды. / Ред. Е.М. Сергеев. М.: Наука, 1981. Миланова Е.В., Рябчиков А.М. Использование природных ресурсов и охрана природы. М.: Высшая школа, 1986. Розанов Б.Г. Основы учения об окружающей среде. М.: МГУ, 1984. Теоретические основы инженерной геологии; социально-экономические аспекты. М.: Недра, 1985. 7. Main sections of the course Երկրաբնապահպանությունը որպես միջդիսցիպլինար գիտական ուղղություն: Հիմնական հասկացությունները, ուսումնասիրությունների օբյեկտը և խնդիրները: Բնական-տեխնածին համակարգերի փոխազդեցության երկրաէկոլոգիական ասպեկտները: Շրջակա միջավայրի պահպանության հասարակագիտական, էկոլոգիական էթիկայի դաստիարակման և քաղաքացիական պատասխանատվության դրույթները: Կենսոլորտը որպես շրջակա միջավայրի բաղկացուցիչ մաս: Մթնոլորտի էվոլյուցիան երկրաբանական ժամանակի ընթացքում, դրա ներկայիս բաղադրությունը: Մթնոլորտի վիճակի փոփոխությունները պայմանավորված տեխնածին գործոններով և դրանց էկոլոգիական հետևանքները: Ջրոլորտի դերը կենսոլորտում տեղի ունեցող գործընթացներում: Երկրաբանությունը որպես հիմնարար գիտություն երկրաբանական միջավայրի փոփոխությունները հասկանալու և գնահատելու առումով: Քարոլորտի վերին շերտի ծանրաբեռնվածությունը տեխնածին գործոնների հետևանքով: Երկրաբանական միջավայրի փոփոխությունների մասշտաբները և հետևանքները: Տեխնածին երկրաբանական պրոցեսներ, դրանց զարգացման առանձնահատկությունները կախված երկրաբանական միջավայրի կառուցվածքից: Քաղաքացիական-արդյունաբերական համալիրներ: Շրջակա միջավայրի արդյունաբերական աղտոտումը: Քաղաքային տարածքների խոշորացում և դրա էկոլոգիական հետևանքները: Էներգետիկայի երկրաէկոլոգիական ասպեկտները Էներգաարտադրության կառուցվածքը, հիդրո-, ջերմային, ատոմային էներգետիկա և դրանց գործունեության էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Ջրամբարների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա (սեյսմիկ իրավիճակի փոփոխություն, տարածքների ջրաողողում, ափերի ձևափոխում): Օգտակար հանածոների հանքավայրերի շահագործման երկրաբնապահպանական հիմնախնդիրները: Հանքահումքային ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործում: Օգտակար հանածոների հանքավայրերի շահագործման եղանակները և դրա արդյունքում շրջակա միջավայրի փոփոխությունները: Բացասական հետևանքների մեղմացման ճանապարհները:
1106	Հայոց պատմություն 2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. MANDATORY 1106/Բ04 1. Purpose of the Course · ուսանողներին տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ և դաստիարակել բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիներ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը, 2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները, 3. բացատրելու հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները, 4. վերլուծելու նորագույն ժամանակաշրջանում հայոց պետականության վերականգնումն ու զարգացումը՝ վերաարժևորելով և իր գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները, 6. հասարակական դիսկուրսում կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային-ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը: 3. Description · ուսանողներին տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ և դաստիարակել բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիներ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. սեմինար, 3. քննարկում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Տոմսերը պարունակում են երկու հարց: 6. Basic Bibliography Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ. Մելիք-Բախշյան Ս., Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1975: Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ. Սիմոնյան Հր., Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012: Հայոց պատմություն, խմբ. Մելքոնյան Ա. և ուրիշներ, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., «Զանգակ-97» հրատ., հ. III, գ.I, 2010, հ. III, գ.II, 2015, հ. IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016: 7. Main sections of the course Հայ ազատագրական շարժումը XVI դ. կեսերից մինչև XVIII դ.: Ազատագրական պայքարը Սյունիքում և Սյունիքում 1722-1730 թթ.: Ռուս-թուրքական և ռուս-պարսկական պատերազմները և Հայաստանը XIX դ. առաջին երեսնամյակում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը և հայ ազատագրական շարժումը XIX դ. վերջին - XX դ. սկզբին: Հայոց ցեղասպանությունը: Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Խորհրդային Հայաստանը (1920-1991 թթ.): Հայերի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին: Արցախյան շարժումը (1988-1991 թթ.) և պատերազմը (1991-1994 թթ.): Հայաստանի Երրորդ Հանրապետությունը (1991 թվականից):
1106	Հայոց պատմություն 1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. MANDATORY 1106/Բ03 1. Purpose of the Course · ուսանողներին տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ և դաստիարակել բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիներ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը, 2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները, 3. բացատրելու հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները, 5. կիրառելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը: 3. Description · ուսանողներին տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ և դաստիարակել բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիներ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. սեմինար, 3. քննարկում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Տոմսերը պարունակում են երկու հարց: 6. Basic Bibliography Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ. Մելիք-Բախշյան Ս., Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1975 Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է.և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ. Սիմոնյան Հր., Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012 Հայոց պատմություն, հ. II, գ.II, խմբ Մելքոնյան Ա.և ուրիշներ, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., «Զանգակ-97» հրատ., 2014 7. Main sections of the course Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները: Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում: Վանի թագավորությունը (Ք.ա) IX-VII դդ.): Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա) VI-III դդ.): Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա) 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք: Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.): Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք: Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.): Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան: Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը: Հայաստանը ուշ միջնադարում:
1705	Ռուսաց լեզու-1	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1704/Բ02 1. Purpose of the Course · ընդլայնել բանավոր խոսքի բառապաշարը, · զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները, · ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին, · ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին, · ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը, · ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը, · զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները, · ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ցուցաբերել բառապաշարի հստակ իմացություն, 2. կարդալ և վերարտադրել գրական և մասնագիտական տեքստը, 3. մեկնաբանել մասնագիտական տերմինները, 4. տիրապետել պահանջվող քերականական կանոններին գտնել տեքստի գլխավոր իմաստը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. կազմել երկխոսություններ, 6. առաջարկված թեմայով կրճատել/ընդլայնել տեքստը, 7. պատասխանել հարցերին, 8. կազմել բառակապակցություններ օգտագործելով համապատասխան շարահյուսական կառուցվածքները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 9. տվյալ թեմայով տեղեկատվության որոնում տեղեկատվական աղբյուրների ընդլայնում 10. թեմայի շուրջ մտքերի փոխանակում: 3. Description · ընդլայնել բանավոր խոսքի բառապաշարը, · զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները, · ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին, · ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին, · ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը, · ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և վերարտադրումը, · զարգացնել գրական և մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունները, · ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունքներ, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. թիմային աշխատանքի բանավոր ներկայացում, 4. հարց և պատասխան ստուգողական աշխատանք, 5. ուսուցողական ֆիլմի դիտում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. Թեստային առաջադրանք բանավոր հարցում ստուգարք: 6. Basic Bibliography Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005. Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015. Лексический минимум для студентов-иностранцев естественных и технических специальностей (Балыгина Т.М., Василишина Т.И., Леонова Э.Н., Пугачев И.А.). М.: РУДН, 2010. 7. Main sections of the course Քերականության հիմնական հարցերը: Խոսքի մշակույթի հիմնախնդիրները: Գիտական ոճի ոճաբանական առանձնահատկությունները: Շարահյուսական կառուցվածքները: Գիտական ոճի ձևաբանական առանձնահատկությունները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
0002	Քաղաքացիական պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակներում բնակչության առաջին բուժօգնություն	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 1 ժամ դաս., 1 ժամ գործն. MANDATORY 0002/Բ01 1. Purpose of the Course · սովորողների մոտ ձևավորել ԱԻ-ների մասին պատկերացում, ԱԻ-ներում գործելու հմտություններ, · փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ: 2. Educational Outcomes 1. պատկերացնել տարաբնույթ ԱԻ-ների հետևանքով ստեղծված իրավիճակը և դրան դիմակայելու ուղիները, 2. տալ տեղեկատվություն ԱԻ-ում և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների մասին՝ ուղղված բնակչության պաշտպանությանը, 3. քննարկել ՀՀ-ում հավանական ԱԻ-ներից բխող ռիսկի գնահատման մեթոդները, 4. գնահատել տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և տիրապետել առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հիմնահարցերին, 5. տիրապետել համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիներին ու պաշտպանության ձևերին, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. կիրառել անհրաժեշտ հմտություններ տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ, 7. ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում, 8. օգտագործել ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 9. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում, 10. աշխատել թիմում և լուծել բարդ խնդիրներ, 11. վերլուծել իրավիճակը և կատարել անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար: 3. Description · սովորողների մոտ ձևավորել ԱԻ-ների մասին պատկերացում, ԱԻ-ներում գործելու հմտություններ, · փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. մեթոդական և գործնական պարապմունք, 3. անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ, 4. թեմատիկ ուսումնական խաղեր, 5. ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում, 6. ուսումնամեթոդական վարժանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. անց է կացվում բանավոր կարգով և հարցաթերթիկներով (2 հարց, ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի ապահովում): 6. Basic Bibliography Ադամյան Մ.Խ., «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա), Օհանջանյան Մ.Մ., Հարությունյան Ա)Ա), Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քապաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր», Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ Մանասյան Կ.Ա), «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, Մանուկյան Ս.Ա), Ճաղարյան Գ.Հ. «Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017 Հեղինակների կոլլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ 7. Main sections of the course Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ: Քաղաքացիական պաշտպանություն: ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:
1608	Ֆրանսերեն-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1608/Բ33 1. Purpose of the Course · զարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. տարորոշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական ցուցիչները, 2. տարբերակելու մասնագիտական տեքստերի համընդհանուր և տերմինային բառաշերտերը բացատրելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. մենախոսելու և երկխոսել մասնագիտական թեմաների շուրջ, 4. թարգմանելու (գրավոր և բանավոր) մասնագիտական տեքստեր, 5. բանավիճելու մասնագիտական թեմաների շուրջ: 3. Description · զարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք, 2. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 3. քննարկումներ, 4. ինքնուրույն հետազոտություն, 5. խմբային աշխատանք, 6. դասավանդման նորարական մեթոդներ՝ ինտերակտիվ և այլն: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Basic Bibliography Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013. Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009. 7. Main sections of the course Les professions - les métiers La technologie. La communication L’argent- la banque. Le caractère et la personnalité
1205	Չինարեն-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1205/Բ02 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը, 2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները), 3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն), բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. կառուցելու կապակցված խոսք, 5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում, 6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ, 7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները, 9. կառուցելու երկխոսություն, 10. թարգմանելու պարզ տեքստեր: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods · դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ, · կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով, · հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով, · հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի, · ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով, · գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց, · կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ, · հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով, · հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը, · թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի և Չինաստանի սովորույթների առանձնահատկությունների վերաբերյալ: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական : 6. Basic Bibliography 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书，北京语言大学出版社，2015年姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册，北京语言大学出版社，2015年刘珣著，《新实用汉语课本》2学生书, 北京语言大学出版社，2006年刘珣著，《新实用汉语课本》2练习册, 北京语言大学出版社，2006年姜丽萍著，《HSK标准教程》2学生书，北京语言大学出版社，2015年姜丽萍著，《HSK标准教程》2练习册，北京语言大学出版社，2015年 7. Main sections of the course Թեմա 1：第十二课你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法） Թեմա 2：第十三课我去图书馆借书（连动词，A不A/V不V） Թեմա 3：第十四课我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿） Թեմա 4：第十五课明天是我朋友的生日（单元语言点小结） Թեմա 5：第十六课周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语） Թեմա 6：第十七课做客（（是）A还是B，就是，会） Թեմա 7：第十八课做客（得，反问句，如果……，就……） Թեմա 8：第十九课现在习惯了（了，还，年龄表达法） Թեմա 9：第二十课看病人（单元语言点小结） Թեմա 10：第二十一课我喝了半斤白酒（又，了，好像） Թեմա 11：第二十二课他感冒了（能，，最好，日期表达法） Թեմա 12：第二十三课你学了多长时间汉语（了，“就”的小结） Թեմա 13：第二十四课你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
1401	Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1401/Բ01 1. Purpose of the Course · ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները, · ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին, · նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփոխությունները։ 2. Educational Outcomes ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. առանձնացնել լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները, 2. սահմանել լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները, 3. ընտրել լեզվական ճիշտ ձևերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ, 5. հիմնավորել լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. սովորեցնել լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը: 3. Description · ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները, · ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին, · նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփոխությունները։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. գործնական աշխատանք, սլայդի ցուցադրում, 3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: 6. Basic Bibliography Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016: Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու, Երևան, 2007 7. Main sections of the course Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները: Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները: Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
1604	Գերմաներեն-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1604/Բ33 1. Purpose of the Course · ուսանողների մոտ զարգացնել ուսուցման նախորդ փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականության բնագավառներում, · ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտիվացնել այդ բառապաշարը և քերականական գիտելիքները` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստերի վերարտադրման նպատակով, · ամբողջացնել բակալավրիատի ընդհանուր կրթական մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. պատկերացում կազմել գերմաներենի ձևաբանական և քերականական ընդարձակ կաղապարների մասին, 2. ընդլայնել կոնկրետ թեմատիկ բառապաշարը, 3. պատկերացում կազմել երկխոսությունների կառուցվածքի և տեքստերի վերարտադրության ու փոխադրման սկզբունքների մասին, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. ճիշտ կազմել գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները, համապատասխան ձևով գործադրել ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը, 5. կազմել երկխոսություններ, գրել փոխադրություններ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. վերլուծել գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույթային ձևերը, գործնականում կիրառել թեմատիկ բառապաշարը, 7. մեկնաբանել գերմաներենում խոսքի ձևավորման յուրահատկությունները: 3. Description · ուսանողների մոտ զարգացնել ուսուցման նախորդ փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականության բնագավառներում, · ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտիվացնել այդ բառապաշարը և քերականական գիտելիքները` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստերի վերարտադրման նպատակով, · ամբողջացնել բակալավրիատի ընդհանուր կրթական մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. խմբային աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Basic Bibliography Dreyer-Schmidt, Lehr-und Übungsbuch der deutschen Grammatik, Ismaning, 2002. Kessler Griesbach H., Schulz D., Deutsche Sprachlehre für Ausländer, Ismaning, 2004. Gabrieljan J. u. A., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017. H., Levin V., Deutsch für Ausländer, Teil 2, Berlin, 1992. 7. Main sections of the course Գոյականի նշանակությունը և շարահյուսական գործառույթները: Հոգնակի թվի կազմության հիմնական տիպերը: Անհոգնական և անեզական գոյականներ: Գոյականների հոլովման համակարգը և գերմաներենի հոլովների կիրառական նշանակությունները: Բայերի ձևաբանական և իմաստաքերականական դասակարգումը: Անցողական և անանցողական երկսեռ բայեր: Բայի քերականական կարգերը: Սահմանական եղանակի ակտիվ և ներգործական սեռերի բոլոր ժամանակների կազմությունն ու գործառույթը: Ժամանակաձևերի բացարձակ և հարաբերական գործառույթը: Ստորոգյալի համաձայնեցումը ենթակայի հետ: Հրամայական եղանակի ձևերը և նրանց քերականական հոմանիշները: Երկանդամ, եռանդամ և միանդամ կրավորական կառույցները: Թեմատիկ բառապաշարն ընդգրկում է «Գերմանիայի մեծ քաղաքները», «Ընկերական շրջապատում», «Տնտեսություն և քաղաքականություն», «Իմ զբաղմունքը», «Իմ ուսումը», «Հայաստանի պատմությունից», «Համագործակցություն» և այլն:
1602	Անգլերեն-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1602/Բ02 1. Purpose of the Course · լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին, · հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում, մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում, · մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը, 2. տիրապետել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերին՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ, 3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն, 5. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ, 6. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով: 3. Description · լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին, · հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում, մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում, · մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, 2. անհատական և խմբային աշխատանք, 3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք, 4. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: Գրավոր ստուգում՝ թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ: Բանավոր ստուգում՝ կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը: 6. Basic Bibliography Sukiasyan S., Grigoryan H. - “English for Geo- students” 2012 Walker R. and Harding K.,Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007 Walker R. and Harding K.,Tourism 3. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2008 7. Main sections of the course Մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ: Անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն: Դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում: Տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում: Գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
1608	Ֆրանսերեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1608/Բ32 1. Purpose of the Course · զարգացնել ծրագրային թեմատիկայի սահմաններում բառային և քերականական հմտություններ, · ձևավորել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողություններ, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի բանավոր և գրավոր թարգմանության կարողություններ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. մատնանշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական առանձնահատկությունները, 2. տարրորոշելու մասնագիտական տերմինները համապատասխան տեքստերում, 3. սահմանելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. մեկնաբանելու մասնագիտական տեքստերի բառաքերականական դժվարությունները, 5. մենախոսելու մասնագիտական թեմաների շուրջ, 6. թարգմանելու (գրավոր-բանավոր) մասնագիտական տեքստեր, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. թարգմանելու հմտություններ, 8. բառարաններից օգտվելու կարողություններ: 3. Description · զարգացնել ծրագրային թեմատիկայի սահմաններում բառային և քերականական հմտություններ, · ձևավորել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողություններ, · ձևավորել մասնագիտական տեքստերի բանավոր և գրավոր թարգմանության կարողություններ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք, 2. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 3. քննարկումներ, 4. ինքնուրույն հետազոտություն, 5. խմբային աշխատանք, 6. դասավանդման նորարական մեթոդներ՝ ինտերակտիվ և այլն: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Basic Bibliography Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013. Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009. Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009. 7. Main sections of the course Présentations et usages La famille - les âges de la vie Le temps qui passe Le physique - l’apparence Les activités quotidiennes
1205	Չինարեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1205/Բ01 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը, 2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները), 3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն), բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. կառուցելու կապակցված խոսք, 5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում, 6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ, 7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները, 9. կառուցելու երկխոսություն, թարգմանելու պարզ տեքստեր: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին, · ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները, · ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, · ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods · դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ, · կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով, · հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով, · հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի, · ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով, · գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց, · կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ, · հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով, · հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը, · թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական: 6. Basic Bibliography 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书，北京语言大学出版社，2015年姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册，北京语言大学出版社，2015年 7. Main sections of the course Թեմա 1：语音（声母、韵母、声调） Թեմա 2：语音（声调、音变、拼写规则） Թեմա 3：第一课你好（“是”字句，“吗”疑问句） Թեմա 4：第二课你是哪国人（们、也、呢） Թեմա 5：第三课那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语） Թեմա 6：第四课课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词） Թեմա 7：第五课在北京大学的东边（语音点小结） Թեմա 8：第六课现在几点（钟点表达法，数字表达法） Թեմա 9：第七课明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语） Թեմա 10：第八课你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”） Թեմա 11：第九课多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法） Թեմա 12：第十课你家有几口人（语音点小结） Թեմա 13：第十一课北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1803	Թուրքերեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1803/Բ01 1. Purpose of the Course · սովորեցնել ժամանակակից գրական թյուրքերեն, · ձևավորել թյուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ, · զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու թյուրքերենի հնչյունական համակարգը, 2. սահմանելու թյուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. վերարտադրելու թյուրքերեն պարզ նախադասություններ, 4. թարգմանելու թյուրքերենից հայերեն և հայերենից թյուրքերեն պարզ տեքստեր: 3. Description · սովորեցնել ժամանակակից գրական թյուրքերեն, · ձևավորել թյուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ, · զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. թյուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն, 2. տեքստերի և վարժությունների կազմում, 3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Basic Bibliography Աաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թյուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015: Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980. Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999. Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996. 7. Main sections of the course Ժամանակակից թյուրքերենի հնչյունական համակարգը: Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թյուրքերենում: Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը: Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թյուրքերենում: Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թյուրքերենում:
1604	Գերմաներեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 գործն. MANDATORY 1604/Բ32 1. Purpose of the Course · տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում, · ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. իմանալ արտասանական նորմերը և հնչաբանական յուրահատկությունները, 2. պատկերացում կազմել ուսուցման տվյալ փուլում նախատեսված բառապաշարի մասին, 3. ունենալ անհրաժեշտ գիտելիքներ գերմաներենի ելակետային քերականական կառույցների մասին, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. ճիշտ արտաբերել գերմաներենի առանձին հնչյունները և դրանց արտասանական տարբերակները, 5. հասկանալ և խոսքում գործադրել այս փուլի համար անհրաժեշտ բառապաշարը, 6. ձեռք բերած քերականական գիտելիքների հիման վրա կառուցել նախադասություններ և կիրառել դրանք խոսքում, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. ընկալել և մեկնաբանել գերմաներենի արտասանական յուրահատկությունները, 8. կազմել գերմաներենին բնորոշ բառային կաղապարներ: 3. Description · տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում, · ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. խմբային աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա: 6. Basic Bibliography Kessler H., Levin V., Deutsch für Ausländer, Teil 1, Berlin, 1982. Griesbach H., Schulz D., Deutsche Sprachlehre für Ausländer, Ismaning, 2004. Gabrieljan J. u. A., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017. G. Helbig, J. Buscha, Deutsche Grammatik für Ausländer, Leipzig, 2001. 7. Main sections of the course Գերմաներենի արտասանական նորմերը: Արտասանություն և գրություն: Հնչյունաբանական տառադարձություն: Գերմաներենի ձայնավորական և բաղաձայնական համակարգերը: Քերականական կարգեր, դրանց արտահայտման միջոցները գերմաներենում: Գոյականի, ածականի և բայի ձևաբանական ու քերականական նշանակությունները: Գոյականի հոլովման տիպերը: Հոլովների նշանակությունը և գործածությունը: Ածականի համեմատության աստիճանները: Համեմատության աստիճանների կարգ: Բայի ձևաբանական տիպերը: Լիիմաստ և սպասարկու բայեր: Նախդիրների գործառույթը նախադասության մեջ: Պարզ նախադասություն, դրա շարադասությունը: Ուղիղ և շրջուն շարադասություն, դրանց առանձնահատկությունները: Թեմատիկ բառապաշարն ընդգրկում է հետևյալ թեմաները՝ «Ընտանիք», «Իմ մասնագիտությունը», «Համալսարան», «Իմ հանգստյան օրը», «Ճանապարհորդություն», «Գերմանիա»:
1602	Անգլերեն-1	2
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1602/Բ01 1. Purpose of the Course · ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում, · մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում, · հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում, · մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները, 2. ներկայացնլ մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, 4. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, գ) ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները. 5. օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից: ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները, 2. ներկայացնլ մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, 4. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, գ) ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները. 5. օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից: 3. Description · ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում, · մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում, · հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում, · մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, 2. անհատական և խմբային աշխատանք, 3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք, 4. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: Գրավոր ստուգում՝ թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ: Բանավոր ստուգում՝ արդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը: 6. Basic Bibliography Mkhitaryan Ye. “Basic English for University Student” Yerevan 2008 Walker R. and Harding K., Tourism1. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2006 Walker R. and Harding K., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007 7. Main sections of the course Անգլերենի քերականական կառույցները: Ընդհանուր բառապաշարի զարգացում: Մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը: Մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում:
1401	Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ-2	2
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. MANDATORY 1401/Բ02 1. Purpose of the Course · ներկայացնել լեզվի և խոսքի փոխհարաբերության խնդիրները, · ծանոթացնել խոսքի հիմնական արժանիքներին, · նկարագրել բանավոր և գրավոր խոսքի կառուցվածքային յուրահատկությունները։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնել խոսքի մշակույթի վերաբերյալ տեսությունները, 2. սահմանել լեզվի ու խոսքի հատկանիշները, 3. ընտրել խոսքային իրավիճակին համապատասխան լեզվական միավորներ, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ, 5. հիմնավորել տեքստերի գործառական պատկանելությունը, 6. կառուցել գործառական տարաբնույթ տեքստեր (ըստ խոսքային իրավիճակի): գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. կառուցել ճիշտ և գրագետ խոսք, 8. սովորեցնել խոսքային վարվեցողության հիմնական առանձնահատկությունները: 3. Description · ներկայացնել լեզվի և խոսքի փոխհարաբերության խնդիրները, · ծանոթացնել խոսքի հիմնական արժանիքներին, · նկարագրել բանավոր և գրավոր խոսքի կառուցվածքային յուրահատկությունները։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. գործնական աշխատանք, սլայդի ցուցադրում, 3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: 6. Basic Bibliography Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա) և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016: Եզեկյան Լ., Ոճագիտություն, Երևան, 2003: Պողոսյան Պ., Խոսքի մշակույթի և ոճագիտության հիմունքներ, 2 հատորով, Երևան, 1990, 1991: Մելքոնյան Ս., Ակնարկներ հայոց լեզվի ոճաբանության, Երևան, 1984: 7. Main sections of the course Գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Խոսքի արժանիքները (ճշտություն, ճշգրտություն, սեղմություն և այլն), խոսքային վարվեցողություն, գործառական ոճեր:

Chair code	Name of the elective course	Credits
0112	Մաթեմատիկայի հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 1 ժամ դաս.1 ժամ գործն. OPTIONAL 0102/Բ01 1. Purpose of the Course 1. ծանոթացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները, 2. ծանոթացնել պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ, մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների մասնակի ածանցյալների և էքստրեմումների հետ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության գաղափարներն ու մեթոդները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 2. կատարելու գործողություններ վեկտորների, մատրիցների, որոշիչների հետ, լուծելու գծային համակարգեր, 3. գտնելու ֆունկցիայի սահմանը, ածանցյալը, հետազոտելու ֆունկցիան ածանցյալի միջոցով, հաշվելու որոշյալ և անորոշ ինտեգրալներ, մակերեսներ, 4. լուծելու պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ, 5. ցույց տալու մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների հատկությունները, հաշվելու նրանց մասնակի ածանցյալները, գտնելու էքստրեմումները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. յուրացված մեթոդների կիրառումը այլ բնագավառներում: 3. Description 1. ծանոթացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները, 2. ծանոթացնել պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ, մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների մասնակի ածանցյալների և էքստրեմումների հետ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. գործնական պարապմունքներ։ 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից։ 6. Basic Bibliography Գալստյան Լ., Բարձրագույն մաթեմատիկա, Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2012, 2017 Հովհաննիսյան Ս., Թասլաքյան Ա., Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք տնտեսագետների համար, Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2016, 2013 Միքայելյան Գ., Միքայելյան Զ., Մաթեմատիկական մեթոդներ բնագիտության մեջ, Երևան, 2011 Պիսկունով Ն.Ս., Դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվներ, ԲՏՈւՀ-ների համար, հ. 1,2, Երևան, 1979 Матейко О.М., Таныгина А.Н., Высшая математика для географов, Части 1, 2, БГУ, Минск, 2011 Широкова Е.А., Тюленева О.Н., Курс лекций по математике (для геологов и др.), Казанский ун-т, Казань, 2012 Fleurant C., Bodin-Fleurant S., Mathematics for Earth Science and Geography, Springer, 2019 7. Main sections of the course Թեմա 1. Վերլուծական երկրաչափության տարրեր՝ կոորդինատային հարթություն, ուղիղ գիծ, երկրորդ կարգի կորեր, վեկտորներ, գործողություններ վեկտորների հետ։ Թեմա 2. Գծային հանրահաշվի տարրեր՝ մատրիցներ և որոշիչներ, գծային հավասարումների համակարգեր։ Թեմա 3. Հաջորդականության և ֆունկցիայի սահման, անընդհատ ֆունկցիաներ, հատկությունները։ Թեմա 4. Ֆունկցիայի ածանցյալ, ածանցման կանոնները, դիֆերենցիալ։ Բարձր կարգի ածանցյալներ։ Թեմա 5. Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները։ Ֆունկցիայի հետազոտումն ածանցյալի միջոցով, ֆունկցիայի գրաֆիկի կառուցումը։ Թեմա 6 . Նախնական ֆունկցիա, անորոշ ինտեգրալ։ Թեմա 7. Որոշյալ ինտեգրալ, հատկությունները, կիրառությունները, մակերեսի հաշվում։ Թեմա 8. Պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ։ Գծային դիֆերենցիալ հավասարումներ և համակարգեր։ Թեմա 9. Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ, սահմանը, անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, բարձր կարգի ածանցյալներ և էքստրեմումներ։
0000	Քննական և ստեղծագործական մտածողություն	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1311/Բ01 1. Purpose of the Course ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։ 2. Educational Outcomes ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները, 2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները, 3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։ բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը, 5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները, 6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։ գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ, 8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։ 3. Description ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լսարանային քննարկում, 3. իրավիճակային վերլուծություն, 4. ներլսարանային խմբային բանավեճ, 5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։ 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխատանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։ 6. Basic Bibliography Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, «Զանգակ» հրատ., Երևան, 2016: Բրուտյան Գ.Ա., Ձևական տրամաբանության դասընթաց, «Լույս» հրատարակչություն, Երևան, 1967։ Սիմյան, Տ. Լեզվական նշանը. Բյուլլեր/Սոսյուր. URL: https://www.youtube.com/watch?v=8qIJPdvPMuE&list=PL4KoDsFlfH10959_k8Iba…. Սիմյան, Տ. Նշանների դասակարգումը.Չ. Ս. Պիրս II .. URL: https://www.youtube.com/watch?v=8mZWTJwKZPk&list=PL4KoDsFlfH10959_k8Iba…. Սիմյան, Տ. Սեմիոզիս (նշանակերտում). Չ. Ս. Պիրս I. URL: https://www.youtube.com/watch?v=VAf5nOpkjHA&list=PL4KoDsFlfH10959_k8Iba…. Cialdini, R. (2021). Influence: The Psychology of Persuasion. 7th edition. Frege, G. [As reprinted in A.W. Moore (ed.) Meaning and Reference. Oxford: Oxford University Press.]. URL: https://philosophy.ucsc.edu/courses/images/Frege_%20ON%20SENSE%20AND%20… Gabora, L., & Russon, A. (2011). The evolution of human intelligence. In R. Sternberg & S. Kaufman (Eds.), The Cambridge handbook of intelligence (pp. 328-350). doi:10.1017/CBO9780511977244.018 Jung, Sebastian. (2021). The 5 Axioms of Communication by Watzlawick, Beavin and Jackson. URL: https://www.youtube.com/watch?v=bNeQUW2-Hp. 0. Pease, Allan & Barbara (2004). BODY LANGUAGE. URL: https://e-edu.nbu.bg/pluginfile.php/331752/mod_resource/content/0/Allan…. 7. Main sections of the course 1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։ 2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։ 3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։ 4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։ 5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։ 6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։ 7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։ 8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։ 9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
1207	Քաղաքագիտության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1207/Բ01 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին, · ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին, · ուսանողների մոտ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ձևակերպել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը, 2. ներկայացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը, 3. ներկայացնել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ։ բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. կատարել քաղաքագիտական վերլուծություններ, 5. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում, 6. մատնանշել տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերը։ գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. օգտվել մասնագիտական գրականությունից, 8. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը։ 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին, · ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին, · ուսանողների մոտ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ: 2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ պատրաստում: 3. Սեմինար պարապմունքներ: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Basic Bibliography Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006: Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97: Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։ Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997. Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999. 7. Main sections of the course Թեմա 1՝ Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։ Թեմա 2՝ Քաղաքական իշխանության էությունն, կառուցվածքը և լեգիտիմությունը։ Թեմա 3՝ Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։ Թեմա 4՝ Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։ Թեմա 5՝ Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: Թեմա 6՝ Քաղաքական գաղափարախոսություններ: Թեմա 7` Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն:
1311	Տրամաբանության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1311/Բ02 1. Purpose of the Course · ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ, · զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ, · նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել մտքի կառուցվածքը, 2. սահմանել-մեկնաբանել տրամաբանական ընդհանուր և մասնավոր օրենքները, որոնք ապահովում են կշռադատությունների կանոնավորությունը, 3. բացատրել տրամաբանական գիտելիքի ընդհանուր ճանաչողական և գործառնական տեսանկյունները: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. դրսևորել մասնագիտական գիտելիքների յուրացման և տեղեկատվության վերլուծության տրամաբանական պատշաճ հմտություններ, 5. ճիշտ կատարել և գնահատել հասկացությունների, դատողությունների, մտահանգումների հետ կապված, ինչպես նաև ապացուցման և հերքման տրամաբանական գործողությունները, նկատել ու շտկել սխալները, 6. պարզաբանել տրամաբանական գիտելիքի ու հմտությունների դերը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. դրսևորել տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից բխող մասնավոր նորմերի պահանջները: 3. Description · ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ, · զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ, · նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. քննարկում, 3. անհատական աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով Գնահատման մեթոդները՝ առաջադրված հարցաշարի թեմաներով գրավոր աշխատանք՝ տեսական և գործնական կարողությունները վերհանող առաջադրանքերով, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Basic Bibliography Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանության դասընթաց: Եր., 1987: Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանություն: Եր., 1998: Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005. Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002. Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М., 2005. 7. Main sections of the course Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալը բովանդակությունը և տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կանոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ: Սիլլոգիզմ: Կրճատ մտահանգումներ: Հավանական մտահանգումներ: Ինդուկցիա և դեդուկցիա: Ոչ լրիվ ինդուկցիայի տեսակները: Ինդուկտիվ հետազոտման մեթոդներ: Հմանմանություն: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները հավանական մտահանգումների ընթացքում: Ապացուցում և հերքում, տարրերը և եղանակները: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները ապացուցման և հերքման ընթացքում: Պարալոգիզմ, սոփեստություն, սրամտություն, պարադոքս:
1007	Տնտեսագիտության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 0107/Բ01 1. Purpose of the Course · ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ: · Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել սպառողի և արտադրողի վարքի հիմքում ընկած հիմնական տեսական գործոնները, 2. ներկայացնել շուկայի կառուցվածքը, տիպային մոդելները, հավասարակշռության և արդյունավետության պայմանները, 3. ձևակերպել տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների և կառավարության տնտեսական վարքագծի հիմնական սկզբունքները, 4. ներկայացնել մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշները և հավասարակշռության մոդելները, 5. ձևակերպել մակրոտնտեսական մոդելների միջոցով տնտեսական տարբեր քաղաքականությունների իրականացման ընդհանրական հետևանքները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 6. լուծել միկրո և մակրոտնտեսագիտական պարզ խնդիրներ, 7. կատարել տնտեսագիտական վերլուծություններ ու պարզ կանխատեսումներ, օգտագործել դրանց արդյունքները: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 8. օգտվել գիտական տարբեր աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ), 9. պատրաստել հետազոտություններ, ներկայացնել դրանց արդյունքները, վարել մասնագիտական բանավեճեր: 3. Description · ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ: · Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. Դասախոսություն, 2. խմբային աշխատանք, 3. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից։ 6. Basic Bibliography McConnell, Economics, 2021. Сидорович А.В.-Курс экономической теории-2001. Հ. Սարգսյան, Հ. Մարգարյան, «Տնտեսագիտության տեսություն», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017թ.։ 7. Main sections of the course Տնտեսագիտության տեսության առարկան և մեթոդը: Շուկայական տնտեսական համակարգ: Սպառողական վարքի տեսություն: Արտադրության տեսություն: Արտադրական գործոնների շուկաները: Շուկայի կառուցվածքը՚ մենաշնորհ, բազմաշնորհ, մենաշնորհային մրցակցություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների սահմանումները և չափումը, համախառն եկամուտներ: Տնտեսական տատանումներ, զբաղվածություն և գործազրկություն: Ամբողջական պահանջարկ և առաջարկ: Փողը և վարկային շուկաները: Ապրանքային և ֆինանսական շուկաները:
2301	Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառման հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. OPTIONAL 2301/Բ01 1. Purpose of the Course · ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ համակարգիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ, · ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կատարելու համար: 2. Educational Outcomes գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 1. աշխատել տեքստի, գրաֆիկական օբյեկտների, աղյուսակների հետ, 2. կատարել հաշվարկներ, կազմել դիագրամներ և գրաֆիկներ, 3. ինքնուրույն կատարել իր թղթավարությունը (կուրսային և ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցումների համար սլայդների պատրաստում և այլն)։ 3. Description · ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ համակարգիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ, · ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կատարելու համար: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. Դասերն անցկացվում են համակարգչի միջոցով, հանձնարարվում են խնդիրներ և ինքնուրույն առաջադրանքներ: 2. Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով՝ փոխանցվում են էլեկտրոնային կրիչով կամ ուղարկում էլ. փոստին: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է համակարգչի միջոցով՝ ուսանողի ամփոփիչ աշխատանքի հիման վրա։ Առաջադրանքներն հիմնված են դասընթացի ընթացքում անցած թեմաների վրա։ Կամավորության սկզբունքով հնարավոր է ստուգարքը հանձնել առցանց եղանակով: 6. Basic Bibliography Серогородский В., Сурин Д., Тихомиров А., Microsoft Office 2016 / Office 365, 2017 Наука и техника. Katherine Murray, First Look Microsoft Office 2010, Microsoft Press. Ю. Стоцкий, А. Васильев, И.Телина, Microsoft Office 2010, Питер. Առաջադրանքներ՝ էլեկտրոնային կրիչով: 7. Main sections of the course Բաժին 1 - Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունքները։ Բաժին 2 - Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները: Բաժին 3 - Տեքստային փաստաթղթերի ստեղծման և մշակման տեխնոլոգիաներ: Բաժին 4 - Հաշվարկներ էլեկտրոնային աղյուսակներում, դիագրամներ, գրաֆիկներ։ Բաժին 5 - Ներկայացման մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաներ՝ ստեղծում և ցուցադրում:
2203	Սոցիոլոգիայի հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 2203/Մ22 1. Purpose of the Course · ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները, 2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան, 3. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ, 4. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 5. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները: 3. Description · ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց: 6. Basic Bibliography Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005. Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина. - М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с. Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с. Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012. 7. Main sections of the course 1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները 2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ 3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում 4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա 5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը 6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը 7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր 8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկա 9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ 10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ 11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում 12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն 13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն 14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա 15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ։
1705	Ռուսաց լեզու-3	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործ. OPTIONAL 1702/Բ01 1. Purpose of the Course · խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում, · ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով, · ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. դրսևորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի խորացված իմացություն, 2. ներկայացնել մասնագիտական տեքստի քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները, 3. դրսևորել լեզվի պաշտոնական ոճի քերականական և կառուցվածքային առանձնահատկությունների իմացություն։ բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. նկարագրել մասնագիտական լեզվի տերմինաբանական համակարգը, 5. վերարտադրել (սեղմ և ընդարձակ) ունկնդրած/կարդացած մասնագիտական տեքստը և մեկնաբանել այն, 6. դրսևորել գործարար նամակագրության տարբեր ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրություն, CV, դիմում, համառոտագրություն կազմելու ունակություններ, 7. հանդես գալ գիտական շրջանակներում հոդվածներով և զեկուցումներով։ գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 8. ընդարձակել տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունները՝ օգտվելով ռուսալեզու աղբյուրներից։ 3. Description · խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում, · ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով, · ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք 2. ինքնուրույն աշխատանք 3. թիմային աշխատանք 4. բանավոր ներկայացում 5. գրավոր և բանավոր հարցում: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում երկու ստուգողական աշխատանքների տվյալների հիման վրա։ 6. Basic Bibliography Беляева Е.А., Голосная Н.П., Ефимова Д.А., Кондрашова Н.В., Нечаева Т.В., Стукова Е.Г. Русский язык как иностранный. Научный стиль речи: Учебное пособие. - Санкт-Петербург: Университет ИТМО, 2019. Буре Н.А., Волкова Л.Б., Косарева Е.В. Основы русской деловой речи. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений, СПб, 2011. Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Грамматика в упражнениях - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 232с. Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Русский язык. Учебник для гуманитарных факультетов вузов Армении. Издание 2-е, перераб. и доп. - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 320с. Лысакова И.П. Практическая стилистика русского языка. Учебное пособие, изд. 2-е, исправл., СПб, 1996. Найденова Н.С., Сапрыкина О.А. Hаучный стиль речи. Теория, практика, компетенции. Учебное пособие. Издательство: ИНФРА-М, 2023 г. Русский язык для делового человека: www.mylanguage.ru Химик В.В. Практический синтаксис русского языка, СПб, 1995. Шатилов А.С. Читаем тексты по специальности. Вып. 2, Гуманитарные науки: учебное пособие по языку специальности, СПб, 2011.. 7. Main sections of the course · Ոճաբանություն. Լեզվի պաշտոնական ոճի բառային, քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները: · Գործարար նամակագրության որոշ ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրության, դիմումի, CV, համառոտագրության շարադրման ձևերը և սկզբունքները: · Լեզվի գիտական ոճ, գիտական ոճին բնորոշ շարահյուսական կառուցվածքներ, գիտական կապակցված տեքստի կառուցման միջոցներ՝ բառային, ձևաբանական և շարահյուսական: · Մասնագիտական տեքստի թարգմանություն. գիտական տեքստի թարգմանության տեսության հիմնական խնդիրներ: · Գիտական զեկույցների և մասնագիտական ռեֆերատների կառուցման հիմնական սկզբունքներ:
1107	Մշակութաբանության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1107/Բ01 1. Purpose of the Course ● ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին, ● ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ, ● ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. վերարտադրել «մշակույթ» հասկացության ամենատարածված սահմանումները, մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները, 2. ներկայացնել մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները, 3. քննարկել համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները, նկարագրել ժամանակակից մշակութային գործընթացները։ բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները, 5. զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները, 6. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները։ գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ, 8. ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում: 3. Description ● ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին, ● ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ, ● ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. գործնական պարապմունք, 3. դիդակտիկ նյութերի մատուցում։ 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց`նախապես տրամադրված հարցաշարից: 6. Basic Bibliography Գուրևիչ Պ. Մշակութաբանություն, Ե., 2002: Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004: Кравченко А. И. Культурология, М., 2003. Розин В.М. Культурология. М., 1998. Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press,2001. 7. Main sections of the course Մշակութաբանության ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները: «Մշակույթ» հասկացության սահմանումները, մշակույթի բնույթի, ծագման և զարգացման վերաբերյալ տեսությունները: Մշակույթն ուսումնասիրող գիտակարգերը: Մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները: Մշակութային գործընթացներ: Մշակութային նորմեր, պրակտիկաներ և մշակութային կապիտալ հասկացությունները: Մշակութային ավանդույթը և նորույթը, ադապտացման, ինտեգրման և ձուլման հասկացությունները: Մշակույթը և բնությունը, մշակութայինի և բնականի հարաբերակցութունը: Մշակույթը «անհատ», «հասարակություն», «էթնոս», «քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում: Մշակույթը և գենդերը: Մշակույթը և սոցիալական կառուցվածքը: Մշակույթի քաղաքական և տնտեսական չափումները: Մշակույթը և լեզուն: «Զանգվածային», «էլիտար», «քաղաքային» մշակույթ հասկացությունները։ Համաշխարհային մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ: Հայ մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ: Ժամանակակից մշակութային գործընթացները և գլոբալացման խնդիրը:
0000	Մեդիագրագիտություն	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/ շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1501/Բ38 1. Purpose of the Course · մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում, · մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն, · թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները, 2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները, 3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները, 4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը, 5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 6. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները, 7. ստեղծել մեդիաբովանդակություն՝ սոցիալական պատասխանատվությամբ և բարոյական սկզբունքների պահպանմամբ, 8. բացահայտել տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները, իրականացնել նշանագիտական վերլուծություն, 9. իրականացնել փաստերի ստուգում, 10. վերլուծել մեդիաազդեցության մեխանիզմները, չեզոքացնել տեղեկատվական սպառնալիքները, կիրառել անվտանգության ապահովման մեխանիզմներ: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 11. աշխատել գիտական գրականության հետ, 12. կիրառել տեղեկությունը գրագետ ընկալելու, բանավոր/գրավոր ներկայացնելու և փոխանցելու հմտությունները, 13. քննադատորեն վերլուծել: 3. Description · մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում, · մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն, · թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում: 4. Teaching and Learning Styles and Methods · դասախոսություն, · սեմինար պարապմունք, · քննարկում, · պրակտիկ աշխատանքներ, · հետազոտական աշխատանքների իրականացում: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի։ Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Basic Bibliography Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017: Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015. Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll. «Communication et civilisation», 2014. Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016. Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. ... 7. Main sections of the course · Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր: · Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը: · Փաստերի ստուգում: · Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ: · Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն: · Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը: Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
1602	Անգլերեն-3	2
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ /շաբ. 2 ժամ գործն. OPTIONAL 1602/Բ03 1. Purpose of the Course · մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն), · մասնագիտական բառապաշարի զարգացում · հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում, մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ 2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ 3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով։ բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, 5. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները, գ) ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները 6. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից, դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցանց միջոցները։ 3. Description · մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն), · մասնագիտական բառապաշարի զարգացում · հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում, մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ 2. անհատական և խմբային աշխատանք 3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք 4. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ: 1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ), 2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը): 6. Basic Bibliography Robin Walker and Keith Harding Tourism 2 Oxford University Press 2009. Peter Strutt English for International Tourism (intermediate), Longman 2007. Murphy R. English grammar in Use - Cambridge , 1990. 7. Main sections of the course 1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում, 2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում, 3. մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում։
1308	Հոգեբանության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1306/Բ17 1. Purpose of the Course · ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները, · ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. սահմանելու հոգեբանության, հոգեբանական երևույթների, գործընթացների, անձի հոգեկան առանձնահատկությունները, 2. ներկայացնելու անձի կառուցվածքային և անհատատիպաբանական առանձնահատկությունները, պահանջմունքների և դրդապատճառների հիերարխիան, 3. թվարկելու միջանձնային հարաբերությունների, դրանց տեսակների, միջանձնային ընկալման և դրանց դերի մասին կրթական միջավայրում, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. վերլուծելու աշակերտների, աշակերտ-ուսուցիչ հարաբերությունների ձևավորման և զարգացման վրա տարբեր ներքին և արտաքին հոգեբանական գործոնների ազդեցության առանձնահատկությունները: 3. Description · ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները, · ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. սեմինար պարապմունք, 3. քննարկում, 4. պրակտիկ աշխատանքներ: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան, Գնահատման չափանիշները՝ էսսե-ի ներկայացում: 6. Basic Bibliography Նալչաջյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., Ավանեսյան Հ. և համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ: Հոգեբանության հիմունքներ. Դ. Ռ. Հայրապետյան/Դասընթացի ուսումնական ծրագիր. Եր: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008 թ., 64 էջ Հովհաննիսյան Ս. Մասնագիտական կողմնորոշման հիմունքներ (գործնական հոգեբանություն). Ուս. ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 թ., 332 էջ Տարիքային և մանկավարժական հոգեբանություն:/պրոֆ. Ա. Վ. Պետրովսկու խմբագրությամբ. - Թարգմանիչ Ա. Ա. Նալչաջյան. - Երևան, «Լույս» հրատարակչություն. - 1977. Немов Р. С. Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002. Психология личности. Хрестоматия в 2-х т. / Под. Ред. Д. Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002. Introduction to Psychology// 7. Main sections of the course 1. Ժամանակակից հոգեբանության մարտահրավերները և ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական և սոցիալական հիմքերը: 2. Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: Հոգեկանի զարգացման շարժիչ ուժերն ու պայմանները: 3. Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Դպրոցական տարիքի հոգեբանություն: 4. Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Հաղորդակցման հոգեբանական յուրահատկությունները դպրոցում: 5. Մանկավարժի մասնագիտական գործունեության հոգեբանական առանձնահատկությունները:
1306	Հաղորդակցման հմտություններ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1306 /Բ01 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին · ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. տարբերակել, անվանել հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանել և համեմատել դրանք, 2. վերլուծել հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից։ բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 3. ձևավորել և գնահատել հաղորդակցման ռազմավարություններ, 4. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծել և գնահատել ռիսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը, 5. մշակել արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 6. կիրառել ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին · ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում: 3. ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։ Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։ 6. Basic Bibliography Գրիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։ Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։ Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/ կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։ Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c. Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012. Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c. Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c. Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c. Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с. 0. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c. S. Shyam Sundar ., (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology. The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit… The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills// 7. Main sections of the course Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները: Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները: Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում: Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում: Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում: Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները: Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։ Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
2101	Կրոնագիտության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 2101/Բ01 1. Purpose of the Course · տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին, · տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ, · ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնելու կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ, 2. նկարագրելու ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը, 3. լուսաբանելու Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկություններն ու ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. վերլուծելու կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը, 5. դասակարգելու կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ, 6. բացահայտելու և վերլուծելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. արժևորելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, 8. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում: 3. Description · տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին, · տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ, · ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների վերաբերյալ: 2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում թեմատիկ քննարկումներին: 3. ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք. ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա: 6. Basic Bibliography Կրոնագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Մաս 1, Կրոնագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2020, (համահեղ.` Անուշավան եպս. Ժամկոչյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Պարգև Բարսեղյան, Գոհար Սարգսյան): Քրիստոնյա Հայաստան։ Հանրագիտարան, Երևան, Հայկ. հանրագիտ., 2002։ История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007. Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013. Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005. Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012. 7. Main sections of the course Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների համակարգը։ «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տիպաբանությունը և պատմական ձևերի դասակարգման սկզբունքները։ Կրոնի վաղ ձևերը: Նախնադարյան (վաղ) հավատալիքներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազմաստվածություն և միաստվածություն։ Հայոց դիցաբանություն: Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էությունը և բնութագրիչ առանձնահատկությունները։ Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Ուղղափառություն. Կաթոլիկություն. Բողոքականություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Իսլամի առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
0105	Կիրառական վիճակագրություն	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ գործն. OPTIONAL 0105/Բ01 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ, · սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար, · ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ձևակերպել վիճակագրական խնդիրներ, 2. կառուցել նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 3. վերլուծելով առկա տվյալները` կատարել վիճակագրական հետևություններ, 4. կարողանալ ստանալ տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 5. համակարգել և վերլուծել ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ։ 3. Description · ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ, · սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար, · ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. գործնական աշխատանք, 3. ինքնուրույն աշխատանք։ 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։ 6. Basic Bibliography Գասպարյան Կ. Վ., «Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու», ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017, Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014, Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, «Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք», ԵՊՀ, 2016, Ե. Հարությունյան և այլք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։ 7. Main sections of the course · Նկարագրական վիճակագրություն: · Նմուշային եղանակ: · Գնահատման տեսություն: · Միջակայքային գնահատականներ։
1901	Իրավունքի հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1901/Բ01 1. Purpose of the Course · Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. բնութագրել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները, 2. տարբերել օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 6. համեմատել և տարբերակել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստիճանակարգությունը, 7. իրականացնել իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություններ։ 8. դրսևորել իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթ: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 9. ինքնուրույն ուսումնասիրել իրավական կարգավորման աղբյուրները, 10. օգտվել իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ), 11. օժանդակել օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերել ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալ բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում։ 3. Description · Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. ինքնուրույն աշխատանք, 2. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում, 3. իրավիճակային խնդիրների քննարկում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք՝ անցկացվում է բանավոր կամ գրավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից: 6. Basic Bibliography ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ: ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը: Ա.Գ. Վաղարշյան ''Պետության և իրավունքի տեսություն -1'', Դասախոսություններ, Երևան, 2016: Ա.Գ. Վաղարշյան Պետության և իրավունքի տեսություն-2, Դասախոսություններ, Երևան, 2016: 7. Main sections of the course Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական իրավունք:
1005	Գործարարության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 1005/Բ24 1. Purpose of the Course · տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն, · ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները, · ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. սահմանել ձեռնարկատիրական գործունեության էությունը և հիմնական հասկացությունները, բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման առանձնահատկությունները, 2. ներկայացնել գործարարության տեսա-մեթոդական և տեսա-գործնական հենքերը, 3. լուսաբանել գործարարության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. վերլուծել և տարբերակել գործարարության համակարգերն ու տիպերը, գտնել բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները, 5. գնահատել ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնել գործարարության զարգացման հնարավորությունները, խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսել գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները, 6. օգտվել բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, կիրառել Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքները, կատարել բիզնես նախագծի արդյունավետության գնահատում։ գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. օգտվել տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից՝ ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ, կատարել անհրաժեշտ վերլուծություններ։ 3. Description · տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն, · ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները, · ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ 2. ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի յուրացման առավել արդյունավետ միջոց, - անհատական և խմբային քննարկումներ, - իրավիճակային խնդիրների լուծում։ 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք՝ անցկացվում է բանավոր եղանակով՝ համաձայն հաստատված հարցաշարի: 6. Basic Bibliography Դավոյան Ս., Բիզնեսի կառավարում, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017 թ.։ Бекетова О.Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч.пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с. Буров В.Ю. “Основы предпринимательства” Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с. Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: “И.Д.Вильямс”, 2009, 432с. Business Management, L. loykie, M. Mushena, Robert A. Pierce, 2022 Principles of Business Management, Dr. S. C., Saksena, 2020. 7. Main sections of the course Թեմա 1. Գործարարության էությունը և զարգացման փուլային բնորոշիչները Թեմա 2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ Թեմա 3. Ձեռնարկատիրական գործունեության ֆինանսավորման աղբյուրները և եղանակները։ Թեմա 4. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը Թեմա 5. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները և դրանց չափորոշիչները: Թեմա 6. Ձեռներեցության ձևերը և մոդելները Թեմա 7. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը: Թեմա 8. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը և ռազմավարական կառավարումը. իրագործման փուլային առանձնահատկությունները: Թեմա 9. Բիզնեսի ռազմավարական պլանի մշակման և ռազմավարական կառավարման գործնական քննարկումներ՝ անհատական (խմբային) աշխատանքների շրջանակներում: Թեմա 10. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան Թեմա 11. Բիզնեսի իրավիճակային վերլուծություններ և խնդիրներ:
0906	Բնագիտության ժամանակակից հայեցակարգեր	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս. OPTIONAL 0901/Բ02 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել բնական գիտությունների զարգացման պատմությանը և մեթոդոլոգիային, · ուսանողների մոտ ձևավորել ժամանակակից պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման օրինաչափությունների և հայեցակարգերի մասին, նրանց մատուցել այն գիտելիքների պաշարը, որոնք անհրաժեշտ են լայն աշխարահայացքի ձևավորման համար: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու բնագիտության զարգացման պատմությունը, 2. մեկնաբանելու հիմնական սկզբունքներն ու հայեցակարգերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները հետագա մասնագիտական գործունեության ընթացքում, 4. մշակելու բնական և մարդածին աղետների կանխարգելման միջոցառումներ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 5. վերլուծելու առկա խնդիրները և գնահատել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները, 6. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռքբերված գիտելիքները, ընկալել և տարածել նորերը: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել բնական գիտությունների զարգացման պատմությանը և մեթոդոլոգիային, · ուսանողների մոտ ձևավորել ժամանակակից պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման օրինաչափությունների և հայեցակարգերի մասին, նրանց մատուցել այն գիտելիքների պաշարը, որոնք անհրաժեշտ են լայն աշխարահայացքի ձևավորման համար: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն (ակտիվ և ինտերակտիվ անցկացման ձևերի համակցությամբ), 2. անհատական ռեֆերատներ և դրանց միասնական քննարկում: 5. Evaluation Methods and Criteria Ստուգարք՝ ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում են հարցեր` նախապես տրամադրված հարցաշարից: 6. Basic Bibliography Ասլանյան Լ. Ս., Կարայան Հ. Ս., Ժամանակակից բնագիտության հայեցակարգերը, Երևան, 2011թ., Գագինյան Ռ. Խ., Բնաաշխարհագրական տեսություններ, Ե., 2010թ., Վալեսյան Լ.Հ., Աշխարհագրական գիտությունների մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ, Ե., 2004թ., Иорданский Н.Н. Эволюция жизни. 2001г., Карпенков С.Х., Концепции современного естествознания. 488с., 2003г., Концепции современного естествознания. (Учебник) Под ред. Михайлова Л.А. 336с., 2008г., Стивен Хокинг. Краткая история времени. От большого взрыва до черных дыр. 2001г., Хорошавина С. Г., Концепции современного естествознания. Курс лекций. 480с., 2005г.: 7. Main sections of the course Բնագիտության զարգացման պատմությունը: Բնագիտության գիտական մեթոդները: Աշխարհի գիտական նկարագիրը: Դասական և ժամանակակից կոնցեպցիաները: Տիեզերքի ծագման և զարգացման գիտական կոնցեպցիաները և դրանց պատմական զարգացումը: Կոսմոգոնիկ տեսություն: Երկրի ծագման և ձևավորման կոնցեպցիաները: Կյանքի ծագում:
1302	Բարոյագիտության հիմունքներ	2
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 2ժամ. դաս. OPTIONAL 1302/Բ01 1. Purpose of the Course · վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները, · կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները, · ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն 1. ներկայացնել բարոյական հարաբերությունների հիմունքները և տիպաբանությունը, 2. ձևակերպել սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության արդի մարտահրավերները, 3. մատնանշել բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաները, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի գործառնական սկզբունքները: բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ 4. առանձնացնել բարոյական ընտրության գործընթացներում վճռորոշ գործոնները և մեխանիզմները, 5. ընտրել տարբեր միջավայրերում բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելները, 6. գնահատել բարոյականության դերը հասարակական կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում: գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ 7. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը, 8. վերլուծել արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները: 3. Description · վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները, · կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները, · ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ, 2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն, 3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։ 5. Evaluation Methods and Criteria Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան, պատասխանների ամբողջականություն և հիմնավորվածություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ: 6. Basic Bibliography Апресян Ю. Этика. М., 2004. Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011. Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014. Фромм Э. Искусство любить. М., 2008. Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010. 7. Main sections of the course 1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը: 2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը 3. Կրոնական էթիկա: 4. Բիոէթիկա: 5. Քաղաքական էթիկա: 6. Սիրո մետաֆիզիկա: 7. Կյանքի իմաստը:

Professional educational component

Chair code	Name of the course	Credits
0905	Լիթոլոգիա	3
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 1.5 ժամ դաս., 0.5 ժամ գործն. MANDATORY 0905/Բ05 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել երկրակեղևի նստվածքային շերտի՝ շերտոլորտի ծագումնաբանությանը և նյութական կազմին, նստվածքառաջացման սեդիմենտացիոն և հետսեդիմենտացիոն փուլերի զարգացման տեսությանը, · նստվածքային ապարների և միներալների հավաքածուների նկարագրությանը, նստվածքային ծագման օգտակար հանածոներին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու նստվածքառաջացման զոնայի և շերտոլոտի առանձնահատկությունները թվարկելու նստվածքային ապարների ձևավորման փուլերը, 2. մեկնաբանելու նստվածքային ապարների ձևավորման պայմանները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. մեկնաբանելու շերտի տեղադրան էլեմենտների ձևը պետրոլոգիական տեսանկյունից՝ դաշտային պայմաններում, 4. ճանաչելու նստվածքային ապարների միներալային կազմը, բացատրելու դրանց ձևավորման պայմանները, 5. տարբերակելու նստվածքային ապարներն ըստ նյութական կազմի և ծագումնաբանության՝ դաշտային պայմաններում, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. օգտվելու տարատեսակ աղբյուրներից՝ անհրաժեշտ տեղեկատվությունը ստանալու համար, 7. վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել երկրակեղևի նստվածքային շերտի՝ շերտոլորտի ծագումնաբանությանը և նյութական կազմին, նստվածքառաջացման սեդիմենտացիոն և հետսեդիմենտացիոն փուլերի զարգացման տեսությանը, · նստվածքային ապարների և միներալների հավաքածուների նկարագրությանը, նստվածքային ծագման օգտակար հանածոներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. հանձնարարված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Кузнецов В.Г. Литология. Осадочные горные породы и их изучение. М.: ООО "Недра- Бизнесцентр". - 2007. - 511 с. Логвиненко Н. В., Сергеева Э. И. Методы определения осадочных пород. - Л. Недра. - 1986. - Фролов В.Т. Литология. - М.: Изд-во МГУ. - Кн. 1. - 336 с. Кн. 2. - 430 с. Кн. 3. - 535 с Швецов М.С.”Петрография осадочных пород”, М., Госгеолтехиздат, 1978г. 7. Main sections of the course Նստվածքառաջացում: Սեդիմենտացիոն և հետսեդիմենտացիոն ստրուկտուրաներ և տեքստուրաներ: Բեկորային, ավազային և կավային ապարներ: Ցեմենտի ստրուկտուրային հատկանիշները: Կարբոնատային և կայծքարային ապարների ստրուկտուրաները: Կրաքարային ապարների խումբ: Նստվածքային ապարների ձևավորման հիմնական փուլերը: Քիմիական և կենսաքիմիական ծագման ապարներ: Հրաբեկորային և հրաբխանստվածքային ապարների պետրոլոգիան: Կավային ապարների մակրոսկոպիական և մանրադիտակային ուսումնասիրություն: Ապարների մեխանիկական մանրացման մեխանիզմը: Ապարների քայքայման գործում մթնոլորտային տեղումների և ռելիեֆի ազդեցությունը: Ապարների քիմիական քայքայման մեխանիզմը: Օքսիդացման երևույթները նստվածքառաջացման զոնայում: Ջրակալման (հիդրատացման) երևույթները նստվածքառաջացման զոնայում: Կատիոնների հեռացման երևույթները նստվածքառաջացման զոնայում: Կարբոնատացման երևույթներ: Ածխաթթու գազ (CO2) պարունակող ջրերի ազդեցությունը քիմիական հողմահարման ընթացքի վրա: Հումուսային թթուների ազդեցությունը արմատական ապարների վրա: Կայծքարազրկման երևույթները նստվածքառաջացման զոնայում: Սիլիկահողի (SiO2), կավահողի (Al2O), երկաթի օքսիդի (Fe2O3) կուտակման մեխանիզմը: Քիմիական տարրերի շարժունակության (լուծելիության) նկարագրում: Սառցային տիպի սեդիմենտոգենեզի նկարագրությունը: Հումիդ (խոնավ) տիպի սեդիմենտոգենեզի նկարագրությունը: Չոր կամ արիդ տիպի սեդիմենտոգենեզիկարագրությունը: Դիագենեզի փուլի նկարագրությունը, տիղմային ջրեր: Էպիգենեզի փուլի բնութագրումը: Էպիգենեզի ժամանակ տորֆի վերափոխությունների նկարագրումը: Էպիգենեզի փուլում ապարներից դուրս մղվող ջրի հետ կապված միներալային նորառաջացումները: Վաղ մետամորֆիզմ կամ մետագենեզ:
0808	Հանքային հումքի տնտեսագիտություն	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ11 1. Purpose of the Course · ձևավորել գիտելիքներ համաշխարհային տնտեսության մեջ հանքային հումքի դերի, նշանակության, հանքահումքային հենքի ընդլայնման ուղիների և համաշխարհային շուկայում գործող մեխանիզմների մասին, · զարգացնել կարողություններ հանքային հումքի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման և կոնդիցիոն ցուցանշների հաշվարկման համար, · ծանոթացնել հանքային հումքի արդյունաբերական դասակարգման խմբերին և այդ խմբերում ընդգրկված օգտակար հանածոների հիմնական տեսակներին, երկրակեղևում դրանց տարածման մարզերին, համաշխարհային արդյունահանողներին, հետախուզված պաշարներին և հեռանկարներին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. նկարագրելու և քննարկելու համախարհային տնտեսության մեջ հանքային հումքի դերն ու նշանակությունը, բազայի զարգացման ուղիներն ու ժամանակակից իրավիճակը, 2. բնութագրելու հանքային հումքի համաշխարհային շուկայում գործող մեխանիզմները, գնագոյացումը, պահանջարկն ու առաջարկը, շուկաների տեսակները, 3. նկարագրելու և քննարկելու հանքային հումքի ստացման հիմնական աղբյուրները, 4. նկարագրելու հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման գործոնները՝ կոնդիցիաների հիմնական ցուցանիշները, 5. ներկայացնելու հանքային հումքի համաշխարհային դասակարգման սխեման, տարբեր խմբերում ընդգրկված օգտակար հանածոների օգտագործման ոլորտները, տարածումը երկրագնդում, հիմնական արդյունաբերական տիպերը և արդյունահանող երկրները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. տարբերելու հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը, 7. վերլուծելու հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիատական գնահատման գործոնները հաշվարկելու հանքավայրերի տնտեսագիտական արժեքի որոշման կոնդիցիոն պարամետրերը տրված ցուցանիշների հիման վրա, 8. գնահատելու հանքավայրերի արդյունաբերական արժեքը և հեռանկարները՝ հաշվի առնելով տեխնիկական հնարավորությունները և գործող շուկայական պայմանները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 9. վերլուծելու առկա տեղեկատվությունը, քանակական տվյալներից անելու որակական եզրահանգումներ: 3. Description · ձևավորել գիտելիքներ համաշխարհային տնտեսության մեջ հանքային հումքի դերի, նշանակության, հանքահումքային հենքի ընդլայնման ուղիների և համաշխարհային շուկայում գործող մեխանիզմների մասին, · զարգացնել կարողություններ հանքային հումքի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման և կոնդիցիոն ցուցանշների հաշվարկման համար, · ծանոթացնել հանքային հումքի արդյունաբերական դասակարգման խմբերին և այդ խմբերում ընդգրկված օգտակար հանածոների հիմնական տեսակներին, երկրակեղևում դրանց տարածման մարզերին, համաշխարհային արդյունահանողներին, հետախուզված պաշարներին և հեռանկարներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն և թիմային աշխատանքների կատարում, խնդիրների լուծում, 4. կատարված աշխատանքների քննարկում, 5. հանձնարարված գրականության ընթերցում, տվյալների մշակում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է ներկայացված հետազոտական աշխատանքի (ՀԲ) հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Մետաղների Լոնդոնյան բորսայի տեղեկագրեր Авдонин В.В. и др. Месторождения металлических полезных ископаемых. М.: Академический Проект, Трикста, 2005, 720 с. (2-е изд.) Боярко Г.Ю. Экономика минерального сырья. Томск: Изд. Аудит-Информ, 2000, 361 с. Еремин Н.И., Дергачев Н.А. Экономика минерального сырья. М.: Изд. “КДУ”, 2007 Шумилин М.В., Аликсеров В.А. и др. Бизнес в ресурсодобывающих отраслях: Справочник. М.: ООО “Недра-Бизнесцентр”, 2001, 268 с. 7. Main sections of the course Հանքային հումքը և հանրային արտադրությունը: Հանքային հումքի աղբյուրները: Հանքային հումքի արդյունաբերական դասակարգումը: Համաշխարհային հանքահումքային հենքի իրավիճակը: Հանքային հումքի արտադրանքի շուկաները: Հանքային հումքի օգտագործման երկարաժամկետ միտումները: Հանքավայրերի արդյունաբերական արժեքը: Կոնդիցիաների հիմնական ցուցանիշները: Հանքային հումքի կարևորագույն տեսակների տնտեսագիտություն: Սև, գունավոր, ազնիվ մետաղներ: Էներգետիկ հումք: Քիմիական հումք: Շինարարական հումք: Թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարեր: Տեխնիկական հումք: Ջրեր: ՀՀ հանքահումքային հենքը:
0808	Երկրատեկտոնիկա երկրադինամիկայի հիմունքներով	6
8-րդ՝ գարնանային կիասամյակ 12 ժամ/շաբ. 10 ժամ դաս., 2 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ13 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել երկրատեկտոնիկա գիտության խնդիրներին, հետազոտման մեթոդներին, · Երկրի կառուցվածքին, Երկրի կեղևի ժամանակակից շարժումների մեխանիզմներին և դրանց հետազոտման մեթոդներին, լիթոսֆերայի սալերի կառուցվածքի ու զարգացման փուլերին սպրեդինգի, սուբդուկցիայի, կոլիզիայի և օբդուկցիայի հասկացություններին և դրսևորման, · մեխանիզմներին, ծալքավոր մարզերի ու պլատֆորմների կառուցվածքին ու զարգացման փուլերին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու Երկրի կեղևի և նրա խորը թաղանթների կառուցվածքը, տեկտոնասֆերայի գլխավոր կառուցվածքային տարրերը, 2. բացատրելու մայրցամաքների և օվկիանոսների ձևավորման երկրադինամիկական պրոցեսները, 3. ներկայացնելու երկրակեղևի շարժման մեխանիզմները և դրանց հետ կապված հրաբխային և երկրաշարժածին գոտիների տեղաբաշխման օրինաչափությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. տարբերելու լիթոսֆերայի սալերի սահմաններում տեղի ունեցող պրոցեսները՝ սպրեդինգ, օբդուկցիա, սուբդուկցիա, կոլիզիա և այլն, 5. վերականգնելու երկրաբանական անցյալի պատմութունը երկրաբանական փաստացի նյութի վերլուծութան հիման վրա, 6. կատարելու ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք օգտագործելով եկրատեկտոնիկայի վերլուծության մեթոդները: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել երկրատեկտոնիկա գիտության խնդիրներին, հետազոտման մեթոդներին, · Երկրի կառուցվածքին, Երկրի կեղևի ժամանակակից շարժումների մեխանիզմներին և դրանց հետազոտման մեթոդներին, լիթոսֆերայի սալերի կառուցվածքի ու զարգացման փուլերին սպրեդինգի, սուբդուկցիայի, կոլիզիայի և օբդուկցիայի հասկացություններին և դրսևորման, · մեխանիզմներին, ծալքավոր մարզերի ու պլատֆորմների կառուցվածքին ու զարգացման փուլերին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Аплонов СВ. Геодинамика. -СПб.: Изд-во Санкт-Петербургского университета, 2001. Зоненшаин Л.П., Кузьмин М.И., Натапов Л.М. Тектоника литосферных плит территории СССР, (в двух книгах). -М.: Недра, 1990. Кокс А., Харт. Тектоника плит. -М.: Мир, 1989. Хаин В.Е., Ломизе М.Г. Геотектоника с основами геодинамики. -М.: КДУ, 2005.-560 с. 7. Main sections of the course Դասընթացի զարգացման պատմութունը, առարկան, խնդիրները և հետազոտման մեթոդները: Երկրի կառուցվածքը: Լիթոսֆերային սալերի տեկտոնիկայի կոնցեպցիան և մանթիական պլյումներ: Երկրի կեղևի ժամանակակից շարժումները, դրանց հետազոտման մեթոդներն ու արդյունքները: Ռիֆտոգենեզ, լիթոսֆերային սալերի դիվերգենտ և տրանսֆորմ սահմանների տեկտոնական պրոցեսները: Սուբդուկցիա, օբդուկցիա և կոլիզիա: Լիթոսֆերաի սալերի կառուցվածքը և զարգացման փուլերը: Օվկիանոսների կառուցվածքը: Մայրցամաք-օվկիանոս անցման մարզերի կառուցվածքը: Մայրցամաքների ծալքավոր մարզեր և օռոգեններ: Պլատֆորմների կառուցվածքը և զարգացումը: Խզումներ և կարային զոնաներ, ծալքախզումային դիսլոկացիաններ: Տեկտոնական շրջանացման սկզբունքները: Երկրակեղևի զարգացման հիմնական էտապներն ու օրինաչափութունները:
0808	ԵԱՏՀ կիրառումը երկրաբանական աշխատանքներում	6
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 12 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 10 ժամ լաբ. MANDATORY 0808/Բ12 1. Purpose of the Course · տրամադրել գիտելիքներ երկրաբանահանութային աշխատանքներում կիրառվող երկրաբանաաշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, տեղեկատվական բազաների ստեղծման և պահպանման, երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների թվայնացման ու թվային մոդելների ստեղծման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · ձարգացնել կարողություններ եատհ գործիքակազմերի կիրառմամբ երկրաբանական տարբեր բնույթի խնդիրների լուծման, երկրաբանական դաշտային փաստագրման աշխատանքների և հետազոտության արդյունքների ներկայացման համար, · ծանոթացնել հաշվետվությունների ներկայացաման տեքստային և աղյուսական խմբագրիչներին (MO Word, Excel), ՏԲ-ի ստեղծման համակարգերին (MO Access, MM FieldMarshal, GeoBank), գրաֆիկական ծրագրային ապահովումներին (Surfer, AutoCAD, Micromine GGIS և այլն): 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու և նկարագրելու տեղեկատվական համակարգերի ու տեխնոլոգիաների կիրառման ոլորտները, 2. մեկնաբանելու ՏՏ և ՏՀ հնարավորություններն ու նրանց հետ աշխատանքի առանձնահատկությունները, աշխատանքների մեթոդական հիմունքները, 3. ներկայացնելու երկրաբանահանութային և որոնողական աշխատանքներում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների դերն ու նշանակությունը, համապատասխան մեթոդների ընտրության հիմնավորումները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. հավաքագրելու և ստեղծելու առաջնային փաստացի նյութերի տեղեկատվական թվային բազաներ և պահպանելու նյութերը տեքստային, գրաֆիկական և այլ ֆորմատներով 5. թվայնացնելու երկրաբանական քարտեզներն ու կտրվածքները, 6. համադրելու և հակադրելու երկրաբանական տարբեր բնույթի տեղեկատվույթունը կիրառլեով տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ու համակարգերի հնարավորությունները, 7. գործնականում կիրառելու MO Word, Excel, Access, Surfer, AutoCAD, Micromine GGIS, FieldMarshal, Geobank և այլ ծրագրային ապահովումների և տեղեկատվական համակարգերի հնարավորությունները երկրաբանահանության աշխատանքներում, 8. իրականացնելու տվյալների բազաների ստուգման, տեղեկատվության վերլուծության և արդյունքների դուրսբերման աշխատանքներ, 9. վերլուծելու քանակական տվյալներն ու անելու որակական եզրահանգումներ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 10. կիրառելու տեղեկատվական տեխնոլոգիաներն ու տեղեկատվության ստացման տարատեսակ աղբյուրները մասնագիտական և այլ բնույթի ուսումնասիրությունների արդյունավետ կազմակերպման և արդյունքների ներկայացման համար, 11. աշխատելու թիմում և ինքնուրույն, ցուցաբերելու աշխատանքային բարձր արդյունավետություն: 3. Description · տրամադրել գիտելիքներ երկրաբանահանութային աշխատանքներում կիրառվող երկրաբանաաշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, տեղեկատվական բազաների ստեղծման և պահպանման, երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների թվայնացման ու թվային մոդելների ստեղծման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · ձարգացնել կարողություններ եատհ գործիքակազմերի կիրառմամբ երկրաբանական տարբեր բնույթի խնդիրների լուծման, երկրաբանական դաշտային փաստագրման աշխատանքների և հետազոտության արդյունքների ներկայացման համար, · ծանոթացնել հաշվետվությունների ներկայացաման տեքստային և աղյուսական խմբագրիչներին (MO Word, Excel), ՏԲ-ի ստեղծման համակարգերին (MO Access, MM FieldMarshal, GeoBank), գրաֆիկական ծրագրային ապահովումներին (Surfer, AutoCAD, Micromine GGIS և այլն): 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. հանձնարարված տեխնիկական և մասնագիտական գրականության ընթերցում լաբորատոր աշխատանքներ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մասնագիտացված լաբորատորիայում, 3. աշխատանք surfer, autocad, micromine, mo word, excel, access ծրագրերով, 4. թիմային և ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, խնդիրների լուծում, 5. աշխատանք թվային տեղեկատվության հետ, 6. թեմատիկ ռեֆերատիվ աշխատանքի կատարում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Դասընթացի, լաբորատոր աշխատանքների նյութեր և էլեկտրոնային ուղեցույցեր MO Excel, MO Access, CorelDRAW, Surfer, AutoCAD, Micromine ծրագրերի օգտագորման ուղեցույցեր Баженова С. Г.; Математико-статистические методы в горной промышленности: учебное пособие/ Московский государственный горный университет. - 2-е изд., исправл. - М.: Изд-во Московского гос. горного ун-та, 2001. - 99 с. Капутин Ю.Е. Горные компьютерные технологии и геостатистика. - СПб.: «Недра», 2002. - 324 с Капутин Ю.Е. Информационные технологии планирования горных работ (для горных инженеров). - СПб.: «Недра», 2004. - 424 с. Капутин Ю.Е. Информационные технологии экономической оценки горных проектов (длягорных инженеров). - СПб.: «Недра», 2008. - 400 с. Коротаев М.В. Применение геоинформационных систем в геологии. Учебное пособие. М.: МГУ, 2008 Лурье И.К. Геоинформационное картографирование. Учебник. М.: 2008 Мазуров А.К., Гаврилов Р.Ю. Основы подсчета запасов рудных месторождений с использованием современных компьютерных технологий: учебный практикум / Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2011. - 84 с. 7. Main sections of the course Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և տեղեկատվական համակարգեր: Տվյալների բազաներ (ՏԲ): Տվյալների թվային բազաներ: ՏԲ կառուցում և կառավարում: Տվյալների բազաների ստեղծման սկզբունքներն ու մեթոդներն ըստ երկրաբանական տեղեկատվության առանձնահատկությունների: Մուտքագրված տեղեկատվության արտացոլում, արտածում, վերլուծում, ստուգում: Ծավալային պատկերների ստեղծում: Համակարգչային գրաֆիկական պատկերներ MO Word, Excel, Access - աշխատանքի հիմնական սկզբունքները, գործիքները, հնարավորությունները Surfer, AutoCad - աշխատանքի հիմնական սկզբունքները, գործիքները, հնարավորությունները: Գրաֆիկական մոդելավորման հիմունքները: Աշխատանք երկրաբանաաշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերում, աշխատանքի սկզբունքները և հիմնական գործիքները (Micromine):
0905	Գեոմորֆոլոգիա և չորրորդական նստվածքների երկրաբանություն	3
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. 4 ժամ դաս., 2 ժամ գործն. MANDATORY 0905/Բ10 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել գեոմորֆոլոգիայի և չորրորդական երկրաբանության տեսական հիմունքներին, ռելիեֆի հիմանակն ձևերին, դրանց ծագմանը, ռելիեֆի ձևավորման էնդոգեն և էկզոգեն գործոններին, պլեյստոցենի շերտագրությանը: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ժամանակակից ռելիեֆի ձևավորման տեսական հիմունքները պարզաբանելու չորրորդական հասակի շերտագրությունը, 2. թվարկելու չորրորդական հասակի ռելիեֆի մեգաձևերը բնութագրելու ծովափերի ռելիեֆի առանձնահատկությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. բազմակողմանիորեն վերլուծելու և գնահատելու ռելիեֆի տիպերը, 5. օգտագործելու ժամանակակից տեղեկատվական մեթոդները ռելիեֆի թեքությունները պարզելու բնագավառներում, վերլուծելու կլիմայի և ռելիեֆի կապը, 6. տարբերակելու չորրորդական նստվածքային ապարներն ըստ ծագման, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. օգտվելու տարատեսակ աղբյուրներից անհրաժեշտ տեղեկատվությունը ստանալու համար, 8. վերլուծելու առկա խնդիրները և առաջարկելու դրանց լուծման եղանակներ 9. պատրաստելու գիտական զեկուցումներ, 10. ներկայացնելու հետազոտությունների արդյունքները, վարելու գիտական բանավեճեր: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել գեոմորֆոլոգիայի և չորրորդական երկրաբանության տեսական հիմունքներին, ռելիեֆի հիմանակն ձևերին, դրանց ծագմանը, ռելիեֆի ձևավորման էնդոգեն և էկզոգեն գործոններին, պլեյստոցենի շերտագրությանը: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. գործնական աշխատանք, 3. թեմատիկ աշխատանք, 4. հանձնարարված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Кизевальтер Д.С., Раскатов Г.И., Рыжова А.А. Геоморфология и четвертичная геология. (Геоморфология и генетические типы отложений). - М., Недра, 1981. Кизевальтер Д.С., Рыжова А.А. Основы четвертичной геологии. - М., Недра, 1985. 7. Main sections of the course Հիմնական ռելիեֆառաջացնող գործոնները: Ներծին և արտածին պրոցեսներ, հողմահարում, հողմահարման էներգիայի աղբյուրները: Դենուդացիա և ակումուլյացիա: Մագմատիկ ծագման ռելիեֆի ձևերը, ինտրուզիվ ձևեր: Ռելիեֆի էֆուզիվ ձևեր, հրաբխային արտավիժումներ: Տեկտոնական խախտումներ, ծալքեր, հորստեր, գրաբեններ, երկրաշարժեր: Շերտի կառուցվածքը՝ հաստություն, ծալքեր, անկման անկյուն, անտիկլինալային և սինկլինալային ծալքեր: Լեռնային և հարթավայրային երկրների գեոմորֆոլոգիա: Ռելիեֆի մեգաձևերի դասակարգումը չորրորդական ժամանակաշրջանի դրությամբ, որտեղ հաշվի են առնվում տեկտոնական ռեժիմը, երկրակեղևի կառուցվածքը, նորագույն ռելեիֆի ձևերը: Օվկիանոսային իջվածքներ և մայրցամաքային բարձրացումներ: Լեռներին հարակից պլատֆորմներ, ծածկված չորրորդական մոլասներով: Նախալեռնային օրոգեն իջվածքներ: Արտաքին լեռնային կառույցներ: Միջլեռնային իջվածքներ: Մայրցամաքների էկզոգեն ռելիեֆը: Լանջային պրոցեսներ, ռելիեֆի ձևերըև նստվածքները: Լանջերի գենետիկ տիպերը: Լանջերի սողանքային տիպը: Սողանքառաջացնող գործոններ: Սողանքային լանջերի ձերը: Դելյուվիալ լանջեր: Լանջեր, որոնք ձևավորվել են բեկորային նյութի զանգվածային տեղափոխությունից: Գետային դարավանդների գեոմորֆոլոգիա: Գետահունի կառուցվածքը: Էռոզիայիբազիս: Ողողահուն: Փուլային խորացում, դարավանդեր: Ալյուվիալ նստվածքների օգտակար հանածոներ: Ծովափերի գեոմորֆոլոգիա: Ափի ռելիեֆի էլեմենտները: Աբրազիա: Ափերի ակումուլյացիոն և աբրազիոն ռելիեֆի ձևերը: Պլատֆորմային և լեռնային շրջանների սառցապատումների գեոմորֆոլոգիա: Սառցադաշտային էռոզիա և ակումուլյացիա: Սառցադաշտային կրկես, տրոգ: Կրիոգեն ռելիեֆ: Չորրորդական երկրաբանության հիմունքները: Էլյուվիալ նստվածքներ: Հողաբուսական ծածկ: Հողերի գենետիկական տիպերը: Չորրոդական հասակի շերտագրություն: ՀՀ լեռնային ռելիեֆի գլխավոր ձևերը: Մարդու գործունեությամբ պայմանավորված ռելիեֆի ձևեր:
0905	Ընդհանուր ինժեներային երկրաբանություն	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ09 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել երկրաբանական գիտական ուղղություն հանդիսացող ինժեներային երկրաբանության ուսումնասիրության օբյեկտին, բովանդակությանը, խնդիրներին, գրունտի սահմանման հետ, այն որպես հիմնատակ, որպես միջավայր և որպես շինանյութ, նրանց ջրաֆիզիկական և մեխանիկական հատկությունների և ցուցանիշների որոշման մեթոդիկայի հետ, երկրաբանական պրոցեսների և երևույթների հետ, որոնք կարող են ազդել մարդու նորմալ ինժեներա-տնտեսական գործունեության վրա: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. բացատրելու գրունտների դասակարգման հիմքում ընկած սկզբունքները, գրունտների միներալոգիական կազմի, ստրուկտուր-տեքստուրային առանձնահատկությունների և առաջացման պայմանների կապը գեոտեխնիկական հատկությունների հետ, 2. բացատրելու ինժեներաերկրաբանական պայմանները, նրա բաղադրիչները, 3. նկարագրելու երկրաբանական պրոցեսները և երևույթները, որոնք կարող են ազդել մարդու նորմալ ինժեներա-տնտեսական գործունեության վրա, տալով դրանց քանակական և որակական ցուցանիշները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. լուսաբանելու գրունտների ինժեներաերկրաբանական առանձնահատկությունները, դրա հետ կապված կանխատեսել հնարավոր վտանգավոր երկրաբանական երևույթները, 5. մեկնաբանելու գրունտների ինժեներաերկրաբանական հատկությունների առանձնահատկությունները կապված առաջացման պայմանների հետ, 6. մեկնաբանելու ինժեներաերկրաբանական պայմանների առանձնահատկությունները , 7. քննարկելու գրունտների ամրության և սողքի վերաբերյալ գոյություն ունեցող տեսությունների համապատասխանությունը, ստացված փորձարարական արդյունքները կապելու գրունտների ֆիզիկական վիճակը բնութագրող ցուցանիշների հետ: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել երկրաբանական գիտական ուղղություն հանդիսացող ինժեներային երկրաբանության ուսումնասիրության օբյեկտին, բովանդակությանը, խնդիրներին, գրունտի սահմանման հետ, այն որպես հիմնատակ, որպես միջավայր և որպես շինանյութ, նրանց ջրաֆիզիկական և մեխանիկական հատկությունների և ցուցանիշների որոշման մեթոդիկայի հետ, երկրաբանական պրոցեսների և երևույթների հետ, որոնք կարող են ազդել մարդու նորմալ ինժեներա-տնտեսական գործունեության վրա: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 4. նյութի մշակում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է ներկայացված հետազոտական (ՀԲ) աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Коломенский Н.В., Комаров И.С., Инженерная геология, Высшая школа, 1964 Ломтадзе В.Д. Инженерная геодинамика. - Л., Недра, 1984 Ломтадзе В.Д. Инженерная геодинамика. - Л., Недра, 1977, с. 480 Панюков П.Н., Инженерная геология, Издательство “Недра”, 1978, с. 296 Сергеев Е.М., Инженерная геология, М.МГУ, 1982, с. 384 Учебное пособие по инженерной геологии / Ред.Г.С.Золотарев. - М., МГУ, 1989, с. 380 7. Main sections of the course Ինժեներային երկրաբանությունը որպես երկրաբանական գիտություն: Ուսումնասիրության օբյեկտը, խնդիրները և բովանդակությունը: Գրունտների կազմը և կառուցվածքը: Գրունտների (դիսպերս) հատիկաչափական կազմը: Ջրերը գրունտներում` կապված ջուր: Ազատ ջուր: Բնական խոնավություն: Գրունտների ֆիզիկական հատկությունները: Խտություն, կմախքի խտություն, կարծր մասնիկների խտություն, ծակոտկենություն և ծակոտկենության գործակից և այլն: Կապակցված գրունտների պլաստիկություն: Պլաստիկության թիվ: Կոնսիստենցիայի ցուցիչ: Գրունտների սեղմելիությունը: Սեղմելիության գործակից: Կոմպրեսիա: Գրունտների սահքի դիմադրություն: Գրունտների ուռչում և կծկում: Գրունտների ընդհանուր դասակարգման սկզբունքները: Ինժեներային գեոդինամիկան որպես ինժեներային երկրաբանության գիտական ուղղություն, նրա ուսումնասիրության օբյեկտը, խնդիրները և բովանդակությունը Երկրաբանական պրոցեսներ և երևույթներ: Երկրաբանական պրոցեսների և երևույթների դասակարգումը: Ստորերկրյա և մակերևույթային ջրերի գործնեություն: Գերնստման երևույթները թերխիտ լյոսային և լյոսանման գրունտներում: Սուֆֆոզիոն երևույթներ: Կարստային երևույթներ: Սելավային երևույթներ: Սելավային հոսքեր: Գրավիտացիոն ուժերի գործնեություն: Սողանքներ և այլ լանջային գրավիտացիոն պրոցեսներ: Սողանքների դասակարգումը: Սողանքների դեմ պայքարի միջոցառումներ: Սեյսմիկ շրջանացում: Սեյսմիկ միկրոշրջանացում: Լեռնային ճնշում: Բնական հավասարակշռության թաղի տեսությունը: Մարդու տեխնածին գործունեություն: Հեղուկ և գազային օգտակար հանածոների արտամղման հետևանքով նստումնային երևույթներ:
0808	Երկրաքիմիա	3
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 1.5 ժամ դաս., 0.5 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ10 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել Երկրի, երկնաքարերի և երկնային մարմինների քիմիական կազմին, քիմիական տարրերի տարածման ու տեղաբաշխման օրինաչափություններին, բնական պրոցեսների ընթացքում քիմիական տարրերի զուգակցման և միգրացիայի երևույթներին, հանքառաջացմանբ պրոցեսների ընթացքում քիմիական տարրերի կուտակման և ցրման նախադրյալներին, հանքամագմատիկ համակարգերում քիմիական տարրերի ասոցիացիանների տեղաբաշխման օրինաչափություններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու երկրաքիմիա գիտութան տեսության էությունը, հիմնախնդիրները, հետազոտման մեթոդները, 2. բացահայտելու երկրակեղևում, ջրոլորտում և տիեզերական մարմիններում քիմիական տարրերի տարածվածության օրինաչափությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կատարելու քիմիական տարրերի տեղաբաշխման վերլուծություններ, 4. կանխորոշելու քիմիական տարրերի կուտակման առավել հնարավոր տեղամասերը, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 5. վերլուծելու և ներկայացնելու հետազոտման արդյունքները: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել Երկրի, երկնաքարերի և երկնային մարմինների քիմիական կազմին, քիմիական տարրերի տարածման ու տեղաբաշխման օրինաչափություններին, բնական պրոցեսների ընթացքում քիմիական տարրերի զուգակցման և միգրացիայի երևույթներին, հանքառաջացմանբ պրոցեսների ընթացքում քիմիական տարրերի կուտակման և ցրման նախադրյալներին, հանքամագմատիկ համակարգերում քիմիական տարրերի ասոցիացիանների տեղաբաշխման օրինաչափություններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Բալասանան Ս.Ի. Երկրաքիմիա: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1990: Сауков А.А. Геохимия. М.1975. Перелман А.И. Геохимия. М.: 1975 Геохимия: учеб. пособие / Н. К. Чертко. Мн.: БГУ, 2008. - 170 с. Алексеенко, В. А. Геохимические методы поисков месторождений полезных ископаемых: учебник / 2-е изд., переработ. и доп. М.: Высшая школа, 2000. Барабанов В. Ф. Геохимия / В. Ф. Барабанов. М.: Недра, 1985. 7. Main sections of the course Երկրաքիմիա գիտության զարգացման պատմությունը, ուսումնասիրության առարկան, խնդիրները, մեթոդոլոգիան, հիմնական հասկացությունները: Քիմիական տարրերի և նրանց իզոտոպների կառուցվածքը, տարածումը երկրի ոլորտներում և տիեզերական մարմիններում: Քիմիական տարրերի և իզոտոպների միգրացիայի տիպերը, արտաքին և ներքինգործոնները: Քիմիական տարրերի վարքագիծը ներծին և արտածին երկրաբանական պրոցեսներում: Տեխնածին պրոցեսների երկրաքիմիա: Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաքիմիա: Երկրաքիմիական քարտեզների կազմում:
0808	Հայաստանի երկրաբանություն և ֆիզիկական աշխարհագրություն	3
5-րդ՝ աշնանային կիասամյակ 2 ժամ/շաբ. 1.5 ժամ դաս., 0.5 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ09 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ տարածքի ֆիզիկաաշխարհագրական պայմաններին, շերտագրական միավորներին, տեկտոնական կառույցներին և տեկտոնական զարգացման փուլերին, · ներկայացնել ՀՀ ինտրուզիվ և էֆուզիվ մագմայականությունը, օգտակար հանածոների հանքավարերի տեղաբաշխման օրինաչափությունները: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ՀՀ տարածքի ֆիզիկաաշխարհագրական պայմանները, 2. քննարկելու ՀՀ տարածքի շերտագրությանը, տեկտոնիկային և մագմայականությանը վերաբերող հիմնահարցեր, 3. բացատրելու լեռնային ապարների և տեկտոնական կառուցների հետ կապված օգտակար հանածոների տեսակները, 4. ներկայացնելու օգտակար հանածոների հանքավարերի տեղաբաշխման հայտնի հիմնական օրինաչափությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. կարդալու երկրաբանական և տեկտոնական քարտեզներ կազմելու երկրաբանական և շերտագրական կտրվածքներ որոշելու ապարների տեղադրման պամանները, 6. որոշելու տեկտոնական կառույցների ձևաբանությունը, 7. մասնակցելու երկրաբանական-քարտեզագրման աշխատանքների, ներկայացնելու երկրաբանական հաշվետվութուններ, հանդես գալ զեկուցումներով: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ տարածքի ֆիզիկաաշխարհագրական պայմաններին, շերտագրական միավորներին, տեկտոնական կառույցներին և տեկտոնական զարգացման փուլերին, · ներկայացնել ՀՀ ինտրուզիվ և էֆուզիվ մագմայականությունը, օգտակար հանածոների հանքավարերի տեղաբաշխման օրինաչափությունները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Սարգսյան Հ.Հ. Հայաստանի Ռեգիոնալ երկրատեկտոնիկա: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1989, Հայկական սովետական հանրագիտարան: Հատոր 13, Երևան Հայկական Հանրագիտարանի Հրատարակություն, 1987, 688 էջ Ջրբաշան Ռ.Տ. Հրաբխագիտության հիմունքները և Հայաստանի նորագուն հրաբխականությունը /դասագիրք/: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2013, 124 էջ 7. Main sections of the course ՀՀ լեռնագրությունն ու ջրագրությունը: ՀՀ երկրաբանական կառուցվածքի առանձնահատկությունները և ուսումնասիրման հիմնական էտապները: ՀՀ տարածքի շերտագրությունը: ՀՀ տարածքի կառուցվածքաֆորմացիոն շրջանացման սխեման և տեկտոնական զարգացման փուլերը: Ներծին և արտածին մագմայականությունը: Օգտակար հանածոների տարածման օրինաչափութունները ՀՀ տարածքում:
0905	Ընդհանուր ջրաերկրաբանություն	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ08 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել Երկիր մոլորակի ջրի ընդհանուր շրջապտույտի բաղադրիչ մաս կազմող ստորերկրյա հոսքի ձևավորմանը, ջրատար և ջրամերժ ապարներին, ստորերկրյա ջրերի սնման, տեղափոխման և կուտակման օրինաչափություններին, ստորերկրյա քաղցրահամ, հանքային և թերմալ ջրերի ծագմանը, քիմիական կազմին, ստորերկրյա ջրերի շահագործման եղանակներին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ստորերկրյա ջրերի ձևավորման տեսությունը, ջրատար և ջրամերժ շերտերի առանձնահատկությունները, 2. թվարկելու բնական ստորերկրյա ջրերի քիմիական կազմի հիմնական բաղադրիչները՝ մակրոկոմպոնենտները, 3. ներկայացնելու ստորերկրյա ջրերի ջրառ կառույցների տիպերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. բացատրելու ստոերկրյա ջրերի ֆիլտրացիայի հիմնական օրենքը, 5. կազմելու հիդրոիզոգծերի քարտեզ, քարտեզի օգնությամբ որոշել ջրի շարժման ուղղությունը, անկման գրադիենտը, 6. օգտագործելու գիտելիքները պրակտիկայում, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. օգտվելու տարատեսակ աղբյուրներից՝ անհրաժեշտ տեղեկատվությունն ստանալու համար, վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել Երկիր մոլորակի ջրի ընդհանուր շրջապտույտի բաղադրիչ մաս կազմող ստորերկրյա հոսքի ձևավորմանը, ջրատար և ջրամերժ ապարներին, ստորերկրյա ջրերի սնման, տեղափոխման և կուտակման օրինաչափություններին, ստորերկրյա քաղցրահամ, հանքային և թերմալ ջրերի ծագմանը, քիմիական կազմին, ստորերկրյա ջրերի շահագործման եղանակներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. հանձնարաված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Ավետիսյան Վ.Ա., Դավթյան Դ.Ե. Ստորերկրյա կենսաբեր ջրեր: Երևան, Հայաստան, 1987 Гавич И.К.,.Лучшева А.А, Сборник задач по общей гидрогеологии, М. "Недра" 1985г. Гавич И.К., Лучшева А.А., Семенова-Ерофеева С.М., Сборник задач по общей гидрогеологии Издательство: Недра Год: 1985 Всеволжский В.А., Основы гидрогеологии, М.МГУ, 2007 Зверев В.П., Вода в Земле. Введение в учение о подземных водах. М. Научный мир, 2009 Климентов П.П., Богданов Г.Я., Общая гидрогеология, М.: Недра, 1977 Шварцев С.Л., Общая гидрогеология, Недра, Москва, 1996 г., 423 стр. 7. Main sections of the course Ջրաերկրաբանության բաժինները, նրանց խնդիրները, ուսումնասիրության օբյեկտը և կապը այլ գիտությունների հետ: Ջուրը բնության մեջ: Ստորերկրյա ջրեր: Լեռնային ապարների ֆիզիկական և ջրային հատկությունները, նրանց քանակական բնութագրիչները և որոշման մեթոդները: Ստորերկրյա ջրերի շարժումը աէրացիայի և ջրահագեցման զոնաներում: Ֆիլտրացիայի գծային օրենքը և նրա կիրառելիության սահմանները: Բնական ջրերի քիմիական բաղադրության գլխավոր կոմպոնենտնեը: Քիմիական անալիզի արդյունքների արտահայտման ձևերը: Ստորերկրյա ջրերի դասակարգումն ըստ քիմիական բաղադրության, գազային կազմի, հանքայնացման: Ստորերկրյա ջրերի դասակարգումն ըստ տեղադրման պայմանների: Վերնաջրերի առաջացման, տեղադրման, տարածման, սնման պայմանները և քանակական և որակական առանձնահատկությունները, ռեժիմը: Արտեզյան (ճնշումային) ջրեր. նրանց բնորոշումը, տեղադրման, տարածման, սնման և բեռնաթափման պայմանները: Իզոգիպսերի, պիեզոիզոգծերի քարտեզների և ջրաերկրաբանական կտրվածքների կազմում, քարտեզագրում և դրանց հիման վրա ստորերկրյա ջրերի շարժման ուղղության, հիդրավլիկական թեքության, ծախսի և այլնի որոշում: Ճեղքային ջրեր. Ճեղքավորվածության հասկացությունը, ճեղքավոր ապարներում ստորերկրյա ջրերի սնման, կուտակման, շարժման, բեռնաթափման առանձնահատկությունները: Կարստային ջրեր. Կարստերի բնորոշումը և անվանարկումը, նրանց առաջացման, տարածման, զարգացման առանձնահատկությունները: Հանքային բուժիչ, արդյունաբերական և թերմալ ջրեր: Հավերժական սառածության ապարների ստորերկրյա ջրեր: Ընդհանուր տեղեկություններ հավերժական սառածության մասին: Ստորերկրյա ջրերի հիմնական տիպերը: Սառցածին երևույթներ: Աղբյուրներ, բնորոշումը, ելքի պայմանները: Գրունտային և արտեզյան ջրերի աղբյուրների բնութագրումը: Աղբյուրները որպես ջրաերկրաբանական հանույթի և ապարների ջրառատության գնահատման հենակետային օբյեկտներ: Հիդրոերկրաբանական հորատում: Արտամղման պոմպեր, տեսակները, ընտրումը: Հորատանցքերի նշանակությունը ստորերկրյա ջրերի շահագործման նպատակով: Տեղեկություններ ջրաերկրաբանական հանույթի մասին:
0905	Սեյսմալոգիայի հիմունքներ	6
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ07 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել բնական աղետներից առավել վտանգավոր` երկրաշարժերի բնութագրիչ պարամետրերին, երկրաշարժների բնական և տեխնածին հետևանքներին՝ ստացված սեյսմալոգիական տվյալների մշակման և մեկնաբանման մոտեցումներին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. հիմնավորելու երկրաշարժերի առաջացման պատճառները, 2. դասակարգելու երկրաշարժերն ըստ բնույթի, ուժգնության և պատճառած հետևանքների, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. հաշվարկելու պատմական երկրաշարժերի ինտենսիվության մակարդակը, 4. կազմելու քարտեզագրական և գրաֆիկական սեյսմալոգիական նյութեր, 5. վերլուծելու պատմական երկրաշարժերի տարեգրական փաստացի աղբյուրներից ստացված տվյալները, 6. մշակելու սեյսմաժապավենները՝ երկրաշարժերի հիմնական բնութագրերի որոշման նպատակով: 3. Description · ծանոթացնել բնական աղետներից առավել վտանգավոր` երկրաշարժերի բնութագրիչ պարամետրերին, երկրաշարժների բնական և տեխնածին հետևանքներին՝ ստացված սեյսմալոգիական տվյալների մշակման և մեկնաբանման մոտեցումներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանք, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 5 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է ներկայացված հետազոտական աշխատանքի (ՀԲ) հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 8 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Բալասանյան Ս.Յու. Սեյսմիկ պաշտպանությունը և նրա կազմակերպումը: Ուս. ձեռնարկ: Եր.: Էլդորադո, 2002, 63 էջ: Դասախոսությունների տեքստեր՝ էլեկտրոնային կրիչով Болт Б. А. Землетрясения. М., Мир, 1981г., 256 с. Гангнус А. Тайна земных катастроф. М., Мысль, 1977г. Гир Дж., Шах Х. Зыбкая твердь. М., Мир, 1988г.,220с. Касахара К. Механика землетрясений. М., Мир, 1985, 264 с. Ризниченко Þ.В. Проблемы сейсмологии. М., Наука, 1985г., 408 с. Рихтер Ч. Ф. Элементарная сейсмология. М., ИЛ, 1963г.,670с. 7. Main sections of the course Երկրաշարժագիտության հիմնական հասկացությունները, կիրառվող մեթոդների դասակարգումը: Առարկայի զարգացման պատմությունը: Երկրաշարժի դիրքը բնական այլ աղետների շարքում: Երկրաշարժերի առաջացման հիմնական պատճառները: Օջախի տեսական մոդելները: Երկրաշարժերի տիպերը, ուժեղ երկրաշարժերի բնական և տեխնածին հետևանքները: Պատմական երկրաշարժերի ուսումնասիրման մեթոդոլոգիան: Երկրաշարժերը գրանցող սարքերի տեսակները: Ստացված արդյունքների վերլուծությունը: Ինժեներային սեյսմալոգիայի հիմնախնդիրները: ՀՀ տարածքի ուժեղագույն երկրաշարժները: ՀՀ տարածքի ուժեղագույն արդի երկրաշարժները:
0808	Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում	9
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 3 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ08 1. Purpose of the Course · տալ գիտելիքներ օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման ուսմունքի, հանքավայրերի որոնողական երկրաբանական նախադրյալների և հատկանիշների, որոնման և հետախուզման մեթոդների, աշխատանքների կատարման սկզբունքների վերաբերյալ, · զարգացնել գործնական կարողություններ առկա երկրաբանական տեղեկատվության վերլուծության հիման վրա որոնողական նախադրյալների և հատկանիշների հայտնաբերման, ուսումնասիրվող շրջանների հանքայնացման հեռանկարների գնահատման և բացահայտված կուտակումներում որոնողահետախուզական աշխատանքների կազմակերպման համար, · զարգացնել կարողություններ դաշտային աշխատանքների կատարման, օգտակար հանածոների հանքային մարմինների հայտնաբերման, նմուշարկման, եզրագծման և պաշարների հաշվարկման և արդյունաբերական նշանակության գնահատման համար: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման նպատակներն ու խնդիրների, աշխատանքների կազմակերպման սկզբունքներն ու փուլայնությունը, 2. բացատրելու և հիմնավորելու հանքային կուտակումների որոնման երկրաբանական նախադրյալներն ու հատկանիշները, դրանց կարևորությունը որոնողական աշխատանքների հիմնավորվածության համար, 3. ներկայացնելու և նկարագրելու որոնողական և հետախուզական աշխատանքների մեթոդները, կիրառվող տեխնիկական միջոցներն ու համակարգերը, 4. լուսաբանելու հանքավայրերի նմուշարկման և պաշարների հաշվարկման խնդիրները, հիմնական բանաձևերն ու ելակետային տվյալները, պաշարների հաշվարկման եղանակները, 5. ներկայացնելու և քննարկելու հանքավայրերի խմբավորումն ըստ երկրաբանական բարդության աստիճանի, օգտակար հանածոների կանխատեսումային ռեսուրսների և պաշարների կարգերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. բացահայտելու և հիմնավորելու տրված տարածքում օգտակար հանածոների հայտնաբերման հեռանկարները՝ երկրաբանական փաստացի նյութիվերլուծության, առկա որոնողական նախադրյալների և հատկանիշների հիման վրա, 7. առաջարկելու և մշակելու տրված տարածքում որոնողական և հետախուզական աշխատանքների կատարման մեթոդիկա, ընտրելու հետախուզական աշխատանքների համակարգերն ու ցանցի խտության աստիճանը, նմուշների վերցման եղանակներն ու մեթոդները, 8. վերլուծելու հանքավայրերի երկրաբանական կառուցվածքը և անելու հիմնավորված եզրակացություններ համադրելու և հակադրելու երկրաբանական կառուցվածքի տարբեր բարդության աստիճան ունեցող հանքավայրերի խմբերը, օգտակար հանածոների կանխատեսումային ռեսուրսների և պաշարների կարգերը, 9. գործնականում իրականացնելու հանքավայրերի որոնողահետախուզական և նմուշարկման աշխատանքներ, 10. եզրագծելու հանքային մարմինները և հաշվարկելու հանքավայրերի պաշարներն ու գնահատելու ռեսուրսները, 11. կազմելու հանքավայրերի, հանքաերևակումների և առանձին հանքային մարմինների տարբեր մասշտաբների երկրաբանական քարտեզներ, հետախուզական կտրվածքներ, նմուշարկման հատակագծեր, 12. մշակելու և ամփոփելու հանքավայրերի որոնման և հետախուզման աշխատանքների արդյունքները, ներկայացնել եզրակացություններ և առաջարկություններ: 3. Description · տալ գիտելիքներ օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման ուսմունքի, հանքավայրերի որոնողական երկրաբանական նախադրյալների և հատկանիշների, որոնման և հետախուզման մեթոդների, աշխատանքների կատարման սկզբունքների վերաբերյալ, · զարգացնել գործնական կարողություններ առկա երկրաբանական տեղեկատվության վերլուծության հիման վրա որոնողական նախադրյալների և հատկանիշների հայտնաբերման, ուսումնասիրվող շրջանների հանքայնացման հեռանկարների գնահատման և բացահայտված կուտակումներում որոնողահետախուզական աշխատանքների կազմակերպման համար, · զարգացնել կարողություններ դաշտային աշխատանքների կատարման, օգտակար հանածոների հանքային մարմինների հայտնաբերման, նմուշարկման, եզրագծման և պաշարների հաշվարկման և արդյունաբերական նշանակության գնահատման համար: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն և թիմային աշխատանք (աշխատանք երկրաբանական ուսումնական քարտեզների հետ, որոնողական և հետախուզական աշխատանքների նախագծում, տվյալների վերլուծում, հետախուզական աշխատանքների մեթոդիկայի մշակում, պաշարների հաշվարկների իրականացում), 4. կատարված աշխատանքների թիմային քննարկում, 5. հանձնարարված գրականության ընթերցում և վերլուծություն: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է ներկայացված հետազոտական աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Դասախոսությունների տեքստեր և լաբորատոր առաջադրանքների նյութեր Վարդապետյան Բ.Ս. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1987 Авдонин В.В., Ручкин Г.В. и др. Поиски и разведка месторождений полезных ископаемых. М.: Фонд “Мир”, 2007 Аристов В.В. и др. Руководство для практических занятий по курсу поисков и разведки месторождений полезных ископаемых. М.: Изд. “Высшая школа”, 1965 Поротов Г.С. Разведка и геолого-эконоическая оценка месторождений полезных ископаемых. СПб.: 2004 7. Main sections of the course Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում: Նպատակներն ու խնդիրները: Ընդհանուր դրույթներ: Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանաարդյունաբերական տիպերը: Երկրաբանահետախուզական աշխատանքների փուլայնությունը: Երկրաբանահանութային, որոնողական և հետախուզական աշխատանքներ: Որոնողական նախադրյալներ և հատկանիշներ: Որոնողական աշխատանքների մեթոդները: Որոնողահետախուզական աշխատանքների լեռնահորատման մեթոդները՝ լեռնային փորվածքներ և հորատանցքեր: Հանքավայրերի հետախուզման սկզբուքները, հիմնական խնդիրներն ու մեթոդները: Հանքային մարմինների ձևերը: Հանքավայրերի հատկանիշների փոփոխականությունը: Հետախուզական փորվածքների և հորատանցքերի երկրաբանական փաստագրում և նմուշարկում: Նմուշարկման տեսակները և նմուշների վերցման եղանակները: Նմուշների մշակում և կրճատում: Հանքավայրերի խմբավորումն ըստ երկրաբանական կառուցվածքի բարդության: Օգտակար հանածոների պաշարների և կանխատեսումային ռեսուրսների դասակարգումը: Հանքային մարմինների եզրագծումը: Պաշարների հաշվարկման համար անհրաժեշտ ելակետային տվյալները և հաշվարկման բանաձևերը: Պաշարների հաշվարկման հիմնական եղանակները. միջին թվաբանական, եռանկյունիների, երկրաբանական բլոկների և զուգահեռ կտրվածքների:
0808	Հետազոտության պլանավորում և մեթոդներ	3
3-րդ՝ աշնանային կիասամյակ 2 ժամ/շաբ. 1 ժամ դաս. 1ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ05 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել հետազոտական աշխատանք կատարելու հիմնական սկզբունքներին, պլանավորմանը, մեթոդներին և մեթոդաբանությանը: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ուսանողն ունակ կլինի պլանավորելու և կատարելու հետազոտություններ, ընտրելու դրանց իրականացման համար մեթոդակարգեր՝ գիտական աշխատանքի տարատեսակների (կրթական որակավորման աշխատանքներից մինչև գիտական հոդված), դրանց ձևավորման, գրականության աղբյուրներից օգտվելու, հղումներ կատարելու կարգիերի վերաբերյալ, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 2. ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք կատարելու հմտություններ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 3. կիրառել ձեռքբերած գիտելիքները՝ անելու քանակական տվյալներից որակական եզրահանգումներ, 4. առաջադրելու և զարգացնելու նոր գաղափարներ, 5. բացահայտելու իր կրթական պահանջմունքները և կարիերայի հնարավորությունները հետագա ուսումնառության ուղիները որոշելու համար, սովորողների շրջանում հետազոտական աշխատանքների կազմակերպում և իրականացում: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել հետազոտական աշխատանք կատարելու հիմնական սկզբունքներին, պլանավորմանը, մեթոդներին և մեթոդաբանությանը: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. ինքնուրույն և թիմային աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 5 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը մեկ միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 8 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու հիմնական սկզբունքները. Մեթոդական ցուցումներ /Հովհաննիսյան Գ., Գալստյան Ն., Սողոմոնյան Մ., Մալխասյան Մ.; ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն. Երևան: ԵՊՀ հրատ., 2014. - 72 էջ Հովհաննիսյան Հ., Ինչպես գրել գիտական աշխատանք պատմությունից, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 Մալխասյան Մ., Ինչպե՞ս կատարել գիտահետազոտական աշխատանք, «Երևանի հա-մալսարան», 2012, թ. 3, էջ 14 Кузин Ф., Магистерская диссертация. Методика написания и правила оформления. Методическое пособие, М., “Мамармен”, 1993, 45 с. Кузин Ф., Дипломная работа. Методика написания, правила оформ-ления и порядок защиты. Медочиские указания, М., “Изд-во МПИ”, 1990, 50 с. 7. Main sections of the course Ներածություն, հետազոտական աշխատանք կատարելիս առավել հաճախ հանդիպող հասկացություններ: Գիտական ճանաչողություն, գիտահետազոտական աշխատանքների տարատեսակներն ու դասակարգումը: Գիտահետազոտական աշխատանքի ընդհանուր մեթոդաբանությունը: Փաստարկման ընդհանուր տրամաբանությունը, մեթոդաբանությունն ու ակադեմիական ազնվությունը: Հղումները գիտական հրապարակումներում: Գրագողություն: Գիտահետազոտական աշխատանք գրելու ընդհանուր սկզբունքները: Թեմայի ընտրությունը և հաստատումը: Հանձնարարված գրականության և նյութերի հավաքումը և մշակումը: Գիտական աշխատանքի շարադրումը և ձևավորումը: Գիտական աշխատանքների պաշտպանությունը:
0905	Երկրաֆիզիկա -2	6
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ06 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին, · բացահայտել լեռնային ապարների առաձգականության, թվացող և տեսակարար էլեկտրական դիմադրությունների հատկությունները, · քննարկել երկրաբանական շերտերում ապարների առաձգականության և էլեկտրական դիմադրությունների առանձնահատկությունները: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. նկարագրելու երկրակեղևի որոշակի խորություններում ապարների առաձգականությունը և թվացող ու տեսակարար էլեկտրական դիմադրությունը, 2. ներկայացնելու ապարներում ալիքի անցման արագությունը, էլեկտրական դիմադրությունը և այլ հատկանիշներ, 3. թվարկելու յուրաքանչյուր ապարը և ուսումնասիրվող օբյեկտը բնութագրող ֆիզիկական հատկանիշների գնահատման սկզբունքները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. իրականացնելու սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական ինքնուրույն ուսումնասիրություններ, բացահայտելու ապարների տեսակը, ըստ դրանց համապատասխանող առաձգականության և էլեկտրական դիմադրության հատկանիշի, 5. ի մի բերելու սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական ուսումնասիրությունների արդյունքները, տիրապետելու սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին և նրանց տվյալների մեկնաբանմանը: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին, · բացահայտել լեռնային ապարների առաձգականության, թվացող և տեսակարար էլեկտրական դիմադրությունների հատկությունները, · քննարկել երկրաբանական շերտերում ապարների առաձգականության և էլեկտրական դիմադրությունների առանձնահատկությունները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է ներկայացված հետազոտական աշխատանքի (ՀԲ) հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Վարդանյան Վ.Պ. Էլեկտրահետախուզություն - Հաստատուն հոսանքի մեթոդներ: ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2013. Богамин Г.Н. Сейсмическая разведка. Изд. Недра, М.,1980. Гурвич И.И. Сейсморазведка. М.: Недра, 1975. Гомбурцев Г.А. Основы сейсморазведки. М.: Госмонтехиздат, 1959. Гурвич И.И., Огильви А.А., Хмелевской В.К. Сборник задач и упражнений по курсу электроразведки. МГУ, М., 1964. Якубовский Ю.В., Ляков Л.Л. Электроразведка. Недра, М., 1961 7. Main sections of the course Սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական մեթոդները: Սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական մեթոդների տեսակները: Էլեկտրահետախուզություն առարկան: Էլեկտրահետախուզության մեթոդների տեսակները: Հաստատուն հոսանքի մեթոդները: Ուղղաձիգ էլեկտրական զոնդավորման մեթոդը (ՈՒԷԶ): ՈՒԷԶ մեթոդների ρթ-ի կորերի տիպերը: ՈՒԷԶ մեթոդների ρթ-ի կորերի որակական մեկնաբանումը: ՈՒԷԶ մեթոդների ρթ-ի կորերի քանակական մեկնաբանումը: Էլեկտրապրոֆիլացման (ԷՊ) մեթոդը: Էլեկտրապրոֆիլացման (ԷՊ) մեթոդի մոդիֆիկացիաները: Լիցքի մեթոդը: Հարուցված բևեռացման մեթոդը (ՀԲ): Բնական էլեկտրական դաշտի մեթոդը (ԲԷԴ): Հասկացություն սեյսմահետախուզության վերաբերյալ: Սեյսմիկ ալիքների տարածման առանձնահատկություններն առաձգական միջավայրում: Երկրաբանական միջավայրի շերտայնությունը և սեյսմիկ ալիքների տարածման առանձնահատկությունները: Գրանցող արժեքները սեյսմահետախուզությունում: Անդրադարձված ալիքների մեթոդը: Բեկված ալիքի մեթոդը: Ապարներում սեյսմիկ ալիքների տարածման արագությունների որոշման եղանակները: Սեյսմիկ կտրվածքների կազմում: Ինժեներաերկրաֆիզիկական օբյեկտների ուսումնասիրումը էլեկտրահետախուզական մեթոդներով: Սողանքային մարմինների ուսումնասիրումը սեյսմահետախուզական և էլեկտրահետախուզական մեթոդներով: Ստորերկրյա ջրերի ուսումնասիրումը էլեկտրահետախուզակակմ մեթոդներով:
0905	Ընդհանուր երկրաբանություն	6
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ02 1. Purpose of the Course 1. ուսանողին ծանոթացնել Երկիր մոլորակի տեսքին, չափերին, ներքին կառուցվածքին՝ համաձայն ժամանակակից պատկերացումների, 2. ընդերքը կազմող ապարներին, միներալներին, դրանց հետ կապված օգտակար հանածոներին, 3. արտածին և ներծին երկրաբանական պրոցեսներին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու արեգակնային համակարգի առաջացման տեությունը, Երկրի կառուցվածքն ըստ ոլորտների, 2. թվարկելու բյուրեղագիտական սինգոնիաները, միներալների խմբերը, երկրաժամնակագրական ստորաբաժանումները, 3. ներկայացնելու հոսող ջրի, քամու, սառցադաշտերի և գրավիտացիոն պրոցեսների երկրաբանական աշխատանքը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. բացատրելու շերտի տեղադրան էլեմենտները դաշտային պայմաններում, 5. ճանաչելու որոշ ապարների միներալային կամզը, 6. բացատրելու գետային դարավանդի ծագումը և տիպը, 7. պրակտիկայում օգտագործելու երկրաբանական կողմնացուցը, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 8. օգտվելու տարատեսակ աղբյուրներից անհրաժեշտ տեղեկատվությունը ստանալու համար, 9. ստեղծագործաբար կիրառելու ունեցած գիտելիքները, վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ, 10. պահպանելու մասնագիտական էթիկայի նորմերը ուսումնական պրակտիկայի ժամանակ: 3. Description 1. ուսանողին ծանոթացնել Երկիր մոլորակի տեսքին, չափերին, ներքին կառուցվածքին՝ համաձայն ժամանակակից պատկերացումների, 2. ընդերքը կազմող ապարներին, միներալներին, դրանց հետ կապված օգտակար հանածոներին, 3. արտածին և ներծին երկրաբանական պրոցեսներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն աշխատանք, 4. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 5. նյութի վերլուծում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և փորձերի կատարման, առաջադրանքների հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Аллисон А., Пальмер Д. Геология. М.: "Мир", 1984 Горшков Г.П., Якушова А.Ф. Обшая геология. М.: изд. моск. университета, 1973 Курс общей геологии. Серпухов В.И., Т.В.Билибина, А.И.Шалимов и др. Л.: Недра, 1976. Практическое руководство по общей геологии, под ред. Н.В. Короновского. М.: ACADEMIA, 2011. Короновский Н. Общая геология. М.: изд. моск. ниверситета, 2006. 7. Main sections of the course Արեգակնային համակարգը: Տիեզերքի առաջացումը: Երկիր մոլորակի տեսքը, չափերը, գեոիդի բացատրությունը: Երկրագնդի կառուցվածքը: Երկրագնդի ներքին և արտաքին ոլորտները: Բյուրեղագիտության հիմունքները: Միներալային ագրեգատներ: Միներալների դասակարգումը: Ապարների ծագումնաբանական դասակարգումը: Հրաբուխների տիպերը: Հետհրաբխային գործունեության գազային շիթեր և գեյզերներ: Հրաբխային արտավիժման նյութերը: Հայաստանի հրաբուխները: Մագմայի տրոհումը՝ լիկվացիա, բյուրեղացման դիֆերենցիացիա և ասիմիլյացիա: Ապարների ստրուկտուրային և տեքստուրային հատկանիշները: Ինտրուզիվ մարմինների մորֆոլոգիական ձևերը: Լեռնային ապարների հասակը: Հարաբերական երկրաժամանակագրություն: Հասակների որոշման իզոտոպային մեթոդներ: Արտածին (էկզոգեն) երկրաբանական պրոցեսներ: Կարստային պրոցեսներ: Գրավիտացիոն պրոցեսներ՝ փլվածքներ, սողանքներ: Ծովերի և օվկիանոսների երկրաբանական գործունեությունը: Ապարների շերտերի բնութագիրը, տեղադրման էլեմենտները: Երկրաբանական կողմնացույց: Հասկացություն աշխարհագրական կոորդինատների մասին: Երկրաբանական քարտեզագրման հիմունքները: Տեկտոնական շարժումներ, ուղղաձիգ և հորիզոնական շարժումներ: Լեռնային ապարների դեֆորմացիաներ. ծալքեր, խզումներ, բեկվածքներ, վերնետքներ, վարնետքներ, կողաշարժեր, վրաշարժեր, տեկտոնական ծածկոցներ:
0808	Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանություն	9
4-րդ՝ գարնանային կիասամյակ 6 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 3 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ07 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել երկրի կեղևում արժեքավոր բաղադրիչներ պարունակող միներալային նյութի կուտակների նութական կազմին, ձևաբանությանը, հանքաքարերի ստրուկտուր-տեքստուրային առանձնահատկություններին, առաջացման երկրաբանական և ֆիզիկաքիմիական պայմաններին և տարածման օրինաչափություններին, մետաղական, ոչ մետաղական և այրվող օգտակար հանածոների հանքավայրերի ծագումնաբանական և արդյունաբերական տիպերին ու հանքային ֆորմացիաներին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու օգտակար հանածոների մարմինների նյութական կազմը, ձևաբանությունը, տեքստուր-ստրուկտուրային առանձնահատկութունները, 2. բացատրելու օգտակար հանածոների հանքավայրերի գոյացման երկրաբանական և ֆիզիկաքիմիական պամանները, 3. ներկայացնելու օգտակար հանածոների ծագումնաբանական և արդունաբերական տիպերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. որոշելու հանքային մարմինների նյութական կազմը և ձևաբանությունը, 5. որոշելու հանքավարերի ձևավորման փուլերը, 6. առանձնացնելու միներալային պարագենետիկ ասոցիացիանները, 7. գնահատելու հանքաքարի որակը և առանձնեցնելու հանքաքարերի արդյունաբերական տիպերը, 8. մասնակցելու հանքավայրերի որոնողական-հետախուզական աշխատանքներին, կատարելու լեռնային ապարների և հանքաքարերի նմուշարկում, փաստագրում և երկրաբանական նյութի արդյուքնների վերլուծություն: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել երկրի կեղևում արժեքավոր բաղադրիչներ պարունակող միներալային նյութի կուտակների նութական կազմին, ձևաբանությանը, հանքաքարերի ստրուկտուր-տեքստուրային առանձնահատկություններին, առաջացման երկրաբանական և ֆիզիկաքիմիական պայմաններին և տարածման օրինաչափություններին, մետաղական, ոչ մետաղական և այրվող օգտակար հանածոների հանքավայրերի ծագումնաբանական և արդյունաբերական տիպերին ու հանքային ֆորմացիաներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն և թիմային աշխատանք, 4. հանձնարարված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Милютин, А. Г. Геология полезных ископаемых : учебник и практикум для академического бакалавриата / А. Г. Милютин. - М. : Издательство Юрайт, 2017. - 197 с. Старостин, В. И. Структуры рудных полей и месторождений: учебник для бакалавриата и магистратуры / В. И. Старостин, А. Л. Дергачев, Ж. В. Семинский ; под общ. ред. В. И. Старостина. - 2-е изд., испр. и доп. - М. : Издательство Юрайт, 2017. - 353 с. Ермолов В.А. Месторождения полезных ископаемых: Учеб. для вузов / В.А. Ермолов, Г.Б. Попова, Мосейкин В.В., Ларичев Л.Н., Харитоненко Г.Н.. - 4-е изд., стер. - М.: изд-во «Горная книга», изд-во МГГУ, 2009. - 570 с. Старостин В.И. Геология полезных ископаемых. Учебник. - М.: Академический проект, Фонд "Мир", 2004. - 512 с. Авдонин В.В. и др. Месторождения металлических полезных ископаемых. М.: Академический Проект, Трикста, 2005, 720 с. (2-е изд.) Старостин В.И., Игнатов П.П. Геология полезных ископаемых. (учебник). - М.: Изд. МГУ, 1997, 304 с. Смирнов В.И. Геология полезных ископаемых.(Учебник). - М.: Недра, 1989, 326 с. 7. Main sections of the course Օգտակար հանածոների հանքավայրերի մասին ուսմունքի զարգացման պատմությունը, խնդիրներն ու ուսումնասիրման մեթոդները: Հիմնական հասկացությունները: Հանքային հումքի նյութական կազմն ու որակը: Հանքային մարմինների ձևաբանությունը, հանքանյութերի տեքստուրաներն ու ստրուկտուրաները: Հանքառաջացման էնդոգեն պրոցեսներ: Մագմատիկ ծագման հանքավայրեր: Պեգմատիտային ծագման հանքավայրեր: Կարբոնատիտներ: Սկառնային հանքավայրեր: Գրեյզեններ և ալբիտիտներ: Հիդրոթերմալային ծագման հանքավայրեր: Մետամորֆային հանքավայրեր: Հանքառաջացման էկզոգեն պրոցեսներ: Հողմահարման ծագման հանքավայրեր: Նստվածքային հանքավայրեր: Մետաղական հանքավայրերի տիպերն ու դասակարգումը: Սև մետաղներ: Հազվագյուտ, հազվագյուտ հողային և ցրված տարրեր: Գունավոր մետաղներ: Ազնիվ մետաղներ: Ռադիոակտիվ տարրեր:Ոչ մետաղական օգտակար հանածոներ: Տեխնիկական հումքեր: Քիմիական և ագրոքիմիական հումքեր: Ինդուստրիալ և գունագեղ քարերի հումքեր: Շինարարական նյութեր: Կաուստոբիոլիտներ: Ջրային ռեսուրսներ:
0808	Երկրաբանական քարտեզագրություն	6
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0808/Բ06 1. Purpose of the Course · ձևավորել պատկերացումներ նստվածքային ապարների տեղադրման ներդաշնակ և աններդաշնակ ձևերի, դրանց տեսակների, աններդաշնակության մակերևույթների կառուցվածքների, նրանց պատկերման և քարտեզագրման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · տրամադրել գիտելիքներ ծալքավոր և տեկտոնական կառուցվածքների, ճեղքերի և խզումնային խախտումների, նրանց պատկերման և քարտեզագրման վերաբերյալ և հիմնավոր պատկերացումներ երկրակեղևում հրային (էֆուզիվ և ինտրուզիվ) ու մետամորֆային ապարների տեղադրման ձևերի, նրանց պատկերման և քարտեզագրման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · ձևավորել և զարգացնել խորը մասնագիտական կարողություններ բարդ երկրաբանական կառուցվածքի պայմաններում երկրաբանական քարտեզագրման աշխատանքների կատարման, երկրաբանական քարտեզների և երկրաբանական կտրվածքների կազմման և ընթերցման, դրանց մեկնաբանման և երկրաբանական զարգացման պատմության վերլուծման: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. նկարագրելու շերտերի ներդաշնակ և աններդաշնակ տեղադրումները, աններդաշնակությունների տեսակները, 2. մեկնաբանելու շերտագրական և տեկտոնական աններդաշնակությունները, 3. ներկայացնելու ապարների տեղադրման ծալքավոր ձևերը, ծալքերի և ֆլեքսուրաների տեսակները, ծագումնաբանական տիպերը, բնութագրող տարրերը, պատկերմանձևերը, 4. նկարագրելու տեխտոնական կառուցվածքները, ճեղքերը և խզումնային խախտումները, նրանց տեսակներն ու ծագումնաբանությունը, բնութագրող տարրերը և պատկերման ձևերը, 5. ներկայացնելու և նկարագրելու հրային և մետամորֆային ապարների տեղադրման ձևերը, պատկերման ձևերն ու քարտեզագրման առանձնահատկությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. ընթերցելու երկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ բարդ երկրաբանական կառուցվածքի պայմաններում, տարանջատելու նստվածքային, հրային և մետամորֆային ապարները, նրանց սահմաններն ու փոխհարաբերությունները, 7. կազմելու երկրաբանական բարդ կտրվածքներ շերտերի հորիզոնական և թեք տեղադըրման, ծալքավոր կառուցվածքների և տեկտոնական խախտումների առկայության պայմաններում, 8. մեկնաբանելու և վերլուծելու աններդաշնակ տեղադրված շերտերի փոխհարաբերությունները, աններդաշնակության մակերևույթների կառուցվածքը և վերականգնելու նորմալ շերտագրական հաջորդականությունը, 9. խորը և համակողմանիորեն մեկնաբանելու երկրաբանական քարտեզներում պատկերված բարդ երկրաբանական կառուցվածքը, շերտերի, հրային և մետամորֆային ապարների տեղադրման պայմանները, խախտումները և փոխհարաբերությունները, 10. խորը և համակողմանիորեն վերլուծելու տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը և երկրաբանական զարգացման պատմությունը: 3. Description · ձևավորել պատկերացումներ նստվածքային ապարների տեղադրման ներդաշնակ և աններդաշնակ ձևերի, դրանց տեսակների, աններդաշնակության մակերևույթների կառուցվածքների, նրանց պատկերման և քարտեզագրման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · տրամադրել գիտելիքներ ծալքավոր և տեկտոնական կառուցվածքների, ճեղքերի և խզումնային խախտումների, նրանց պատկերման և քարտեզագրման վերաբերյալ և հիմնավոր պատկերացումներ երկրակեղևում հրային (էֆուզիվ և ինտրուզիվ) ու մետամորֆային ապարների տեղադրման ձևերի, նրանց պատկերման և քարտեզագրման առանձնահատկությունների վերաբերյալ, · ձևավորել և զարգացնել խորը մասնագիտական կարողություններ բարդ երկրաբանական կառուցվածքի պայմաններում երկրաբանական քարտեզագրման աշխատանքների կատարման, երկրաբանական քարտեզների և երկրաբանական կտրվածքների կազմման և ընթերցման, դրանց մեկնաբանման և երկրաբանական զարգացման պատմության վերլուծման: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ՝ ուսումնական երկրաբանական քարտեզների և երկրաբանական կտրվածքների կազմում, 3. ինքնուրույն տնային աշխատանքների (քարտեզների և կտրվածքների կազմում, երկրաբանական կառուցվածքի մեկնաբանում, վերլուծում) կատարում, 4. կատարված աշխատանքների քննարկում և պաշտպանություն հանձնարաված գրականության ընթերցում, նյութի մշակում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Ավանեսյան Ա.Ս., Մովսիսյան Հ.Ի. «Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն» դասընթացի կուրսային աշխատանքների մեթոդական ցուցումներ: Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2014, 70 էջ Խարազյան Է.Խ. Երկրաբանահանութային աշխատանքների մեթոդիկան (մեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2006, 100 էջ Благовидов В.В., Жимулев Ф.И. Геологические карты и графический анализ структурных форм. Новосибирск: НГУ, 2008, 70 с. Кныш С.К. Структурная геология. Томск: Изд. ТПУ, 2008, 242 с. Кныш С.К., Гумерова Н.В., Полиенко А.К. Основы структурной, исторической и региональной геологии: Часть 1. Структурная геология: учебное пособие. Томск: Изд. ТПУ, 2008, 116 с. Корсаков А.К. Структурная геология. М.: Изд. КДУ, 2009, 328 с. Номоконов В.Е., Полиенко А.К., Кныш С.К. Чтение и построение геологических карт и разрезов (лабораторный практикум). Томск: Изд. ТПУ, 1994 - 60 с.; 2002 - 58 с. Первушов Е.М., Ермохина Л.И. Структурная геология и геологическое картирование: Учеб.- метод. пособие для студ. геол. фак.: В 2 ч., Ч. 1. Геометрия и пространственное положение геологических тел. Саратов: Изд. Сарат. ун-та, 2008, 138 с. Первушов Е.М., Ермохина Л.И. Структурная геология и геологическое картирование: Учеб.- метод. пособие для студ. геол. фак.: В 2 ч., Ч. 2. Анализ геологических карт среднего масштаба. Саратов: Изд. Сарат. ун-та, 2008, 68 с. 0. Пожиленко В.И. Геологическое картирование с основами структурной геологии. Учебное пособие. Мурманск: 2008, 243 с. 7. Main sections of the course Ներդաշնակ և աններդաշնակ տեղադրումներ: Աններդաշնակությունների տեսակները: Շերտագրական և տեկտոնական աններդաշնակություններ: Աններդաշնակությունների մակերևույթների կառուցվածքը: Ծալքավոր կառուցվածք: Ծալքերի բնութագրումը, նրանց տարրերը, մորֆոլոգիական և ծագումնաբանական դասակարգումը: Ծալքառաջացման դինամիկ և երկրաբանական պայմանները: Ֆլեքսուրաներ: Ձևերը, ծագումնաբանական դասակարգումը: Ճեղքվածքներ: Ճեղքերի ընդհանուր բնութագրումը, ճեղքայնություն: Ճեղքերի ձևաբանական առանձնահատկությունները և ծագումնաբանական դասակարգումը: Խզվածքային խախտումներ, նրանց տեղաշարժի բնորոշումն ու դասակարգումը: Խզվածքների խմբերը: Խզվածքների տարրերը և նետիչի կառուցվածքը: Խզվածքների քարտեզագրման մեթոդներն ու առանձնահատկությունները ևարտահայտումը երկրաբանական քարտեզների վրա: Հրային (էֆուզիվ և ինտրուզիվ) ապարների տեղադրման ձևերն ու քարտեզագրման առանձնահատկությունները: Հրաբխային համակարգերի կառուցվածքային ձևերը, ուսումնասիրման մեթոդները և քարտեզագրման եղանակները: Ինտրուզիվ ապարների տեղադրման ձևերը: Ինտրուզիվ մարմինների ձևերը և առաջացման պայմանները, կոնտակտների ձևերը: Քարտեզագրման եղանակները: Մետամորֆային ապարների տեղադրման տեղադրման ձևերը, տեքստուրային առանձնահատկությունները: Մետամորֆային համակարգերի շերտագրական ստորաբաժանումը, ծալքավորության բնութագրումը և քարտեզագրումը:
0905	Երկրի ֆիզիկա	6
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ04 1. Purpose of the Course · ծանոթացնելու երկրի և այլ մոլորակների, լուսնի ծագման և էվոլյուցիայի վերաբերյալ ժամանակակից տեսակետներին, երկրաշարժի օջախի մեխանիզմին, երկրի հիմնական շերտերի բնութագրերին ու երկրագնդի բնական ֆիզիկական (գրավիտացիոն, մագնիսկական, սեյսմիկ, էլեկտրական, ռդիոակտիվ) դաշտերին, · փոխանցելու գիտելիքներ երկրագնդի ֆիզիկական դաշտերի հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդների վերաբերյալ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու երկրի ֆիզիկայի դերը Երկրի մասին գիտությունների շարքում, Երկրի բնական դաշտերը, էներգիայի աղբյուրները Երկրի էվոլյուցիայի համար, 2. նկարագրելու Երկրի ներքին կառուցվածքն ըստ սեյսմիկ տվյալների, սեյսմիկ ալիքների ծագումն ու տարածման օրինաչափությունները, 3. ներկայացնելու Երկրի՝ որպես մոլորակ, բացարձակ հասակի որոշման մեթոդները, Երկրի իզոստատիկ և ջրաստատիկ հավասարակշռության իմաստն ու նշանակությունը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. օգտագործելու Երկրի գրավիտացիոն, մագնիսական և ջերմային դաշտերի քարտեզները երկրաֆիզիկական աշխատանքների համար, 5. կապելու երկրաբանական պրոցեսների պարբերականությունը տիեզերական պարբերականության հետ, 6. կատարելու գեոթերմիկ գրադիենտի և ջերմաստիճանի հաշվարկներ որոշակի հաստատուն խորությունների համար, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. կիրառելու տեղեկատվության որոնման միջոցները Երկրի ֆիզիկական ցուցանիշների, երկրաշարժերի տեղաբաշխման և մագնիսասֆերայի մասին համացանցից և հրատարակված աղբյուրներից համապատասխան տեղեկատվության ստացման համար: 3. Description · ծանոթացնելու երկրի և այլ մոլորակների, լուսնի ծագման և էվոլյուցիայի վերաբերյալ ժամանակակից տեսակետներին, երկրաշարժի օջախի մեխանիզմին, երկրի հիմնական շերտերի բնութագրերին ու երկրագնդի բնական ֆիզիկական (գրավիտացիոն, մագնիսկական, սեյսմիկ, էլեկտրական, ռդիոակտիվ) դաշտերին, · փոխանցելու գիտելիքներ երկրագնդի ֆիզիկական դաշտերի հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդների վերաբերյալ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասընթացի տեսական նյութի ուսումնասիրում դասախոսության ժամանակ՝ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների օգտագործման միջոցով, 2. դասընթացի տեսական նյութի ինքնուրույն ուսումնասիրում համացանցային ռեսուրսների, տեղեկատվական բազաների, մեթոդական աշխատանքների, հատուկ ուսումնական և գիտական գրականության օգտագործմամբ, 3. լաբորատոր աշխատանքների անցկացման ժամանակ տեսական նյութի ամրապնդում ուսումնական և գիտական սարքավորումների օգտագործմամբ, ինչպես նաև որոնողական և ստեղծագործական առաջադրանքների կատարում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 4. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 5. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Համացանցային ռեսուրսներ Ботт М. Внутреннее строение Земли. - М.:Мир, 1974. - 376с. Жарков В.Н. Внутреннее строение Земли и планет. -М.: Наука, 1983. - 417с. Номоконова Г.Г. Физика Земли: Учебное пособие. Томск: Изд-во ТПУ, 2007, - 105 с. Стейси Ф. Физика Земли. - М.: Мир, 1972. - 344с. 7. Main sections of the course Ներածություն: Երկիրը որպես տիեզերական մարմին: Երկրի սեյսմիկություն: Երկրի կառուցվածքն ըստ սեյսմիկ տվյալների: Գրավիտացիոն դաշտ և Երկրի ձև: Երկրի մագնիսական դաշտն ու էլեկտրահաղորդականությունը: Պալեոմագնիսականություն: Երկրի ռադիոակտիվությունը և հասակը: Երկրի էներգիան և ջերմությունը: Լիթոսֆերայի ակտիվ գոտիների ֆիզիկական մոդելները: Լուսնի ծագումը:
0808	Երկրաֆիզիկա -1	6
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0905/Բ03 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել գրավիհետախուզության, միջուկային երկրաֆիզիկայի և մագնիսահետախուզության մեթոդների տեսական հիմունքներին, · փոխանցել գիտելիքներ այդ մեթոդների կիրառմամբ տարաբնույթ երկրաբանական խնդիրների լուծման նպատակով, · ձևավորել հմտություններ բացահայտելու ֆիզիկական դաշտերի փոփոխության ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և կենդանի օրգանիզմների վրա: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու մագնիսական, գրավիտացիոն և ռադիոակտիվ դաշտերի առանձնահատկությունները և մեթոդների կիրառելիության ոլորտները, 2. ընտրելու մագնիսահետախուզությամբ, գրավիհետախուզությամբ և միջուկային երկրաֆիզիկայով լուծվող խնդիրները և դրանց լուծման մեթոդական ուղիերը, 3. կատարելու ստացված տվյալների վիճակագրական վերլուծություններ, 4. պարզաբանելու ժամանակի ընթացքում մագնիսական, գրավիտացիոն և ռադիոակտիվ դաշտերի փոփոխությունները (վարիացիաներ), 5. գնահատելու հետազոտությունների արդյունքների ճշտությունը և ըստ ինտենսիվության անոմալիաների անջատումը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. ընտրելու դաշտային աշխատանքների համապատասխան մեթոդիկա և տեխնիկա կազմելու համապատասխան քարտեզներ և գրաֆիկներ, 7. մշակելու և մեկնաբանելու ստացված տվյալները ժամանակակից համակարգչային տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, պատրաստելու հաշվետվություններ ևզեկուցումներ, 8. արդյունավետ կերպով իրականացնելու նշված մեթոդներով դաշտային աշխատանքները: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել գրավիհետախուզության, միջուկային երկրաֆիզիկայի և մագնիսահետախուզության մեթոդների տեսական հիմունքներին, · փոխանցել գիտելիքներ այդ մեթոդների կիրառմամբ տարաբնույթ երկրաբանական խնդիրների լուծման նպատակով, · ձևավորել հմտություններ բացահայտելու ֆիզիկական դաշտերի փոփոխության ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և կենդանի օրգանիզմների վրա: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 4. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Горбушина Л.В., Зимин Д.Ф., Сердюкова А.С., ՛՛Радиометрические и ядерногеофизические методы поисков и разведки месторождений полезных ископаемых՛՛ Атомиздат, М.1970 Ларионов Б.Б., Ревзанов Р.А.,, Ядерная геофизика и радиометрическая разведка,, Недра , М.1976 Г.Фор ,, Основы изотопной геологии ,, Мир , 1998г. Логачев А.А. Захаров В.П. ,,Магниторазведка,, Ленинград ,,Недра,, 1979г. ,,Магниторазведка,, Справочник геофизика.Под редакцией В.Е. Москва ,,Недра,, 1990г. Геофизика (Под. ред. В.К. Хмелевскоо) Учебник. М, МГУ, 2007, 320 с. Миронов В.С. Основные геофизические методы. Учебник. М.: 2006 Тарунина О.И. Гравиразведка. Пермь, 2006 Хмелевской В.К., Горбачев Ю.И. и др. Геофизические методы исследований. Изд-во КПГУ, 2004 7. Main sections of the course Ծանրության ուժ, չափման միավորները: Ծանրության ուժի պրոյեկցիաները: Ծանրության ուժի պոտենցիալության պայմանը: Ծանրության ուժի պոտենցիալ ֆունկցիա: Ծանրության ուժի նորմալ արժեքների որոշումն ըստ դիտվող կետի ուղղանկյուն կոորդինատների: Ծանրության ուժի չափված արժեքների ուղղումներ. ուղղում բարձրության համար, ուղղում տեղանքի ռելիեֆի համար, ուղղում միջանկյալ շերտի ձգողության համար: Ծանրության ուժի անոմալիաներ: Ծանրության ուժի չափման դինամիկ եղանակը: Ծանրության ուժի որոշման հնարավորությունները: Ստատիկ գրավիմետրեր: Մեխանիկական գրավիմետրերի տեսակները, աշխատանքի սկզբունքը: Գրավիմետրական հանույթի մեթոդիկան և տեխնիկան: Հենակետային ցանց: Քանակական և որակական մեկնաբանում: Գրավիհետախուզության կիրառումը երկրաբանական քարտեզագրման, օգտակար հանածոների, նավթագազաբեր ստրուկտուրաների որոնման և հետախուզման նպատակով: Օգտակար հանածոների որոնման և հետախուզման ռադիոմետրական մեթոդների ֆիզիկական հիմքը: Լեռնային ապարների ռադիոակտիվության որոշման ժամանակակից լաբորատոր ռադիոմետրական մեթոդներ: Ռադիոմետրական հանույթի օգտագործումը երկրաբանության մեջ: Էմանացիոն հանույթ և դրա միջոցով քարտեզների կազմումը ՀՀ տարածքի առանձին ռեգիոնների համար: Ռադիոակտիվության տրոհման օրենքը: α, β, γ տրոհում, իմաստը: Ռադիոակտիվ ընտանիքներ: Ռադիոակտիվ ճառագայթման ազդեցությունը միջավայրի վրա, դրանց ազատ վազքի երկարությունը օդում և միջավայրում: Ռադիոակտիվ տարրերի ֆիզիկական հատկությունները: Ռադիոակտիվ պսակներ: Ռադիոմետրերի տեսակները: Ապարների բացարձակ հասակի որոշման ռադիոակտիվ մեթոդներ: Ռադիոակտիվ հանույթի տիպերը: Բաժանմունքի որոշումը դաշտում, ռադիոմետրական հանույթի դաշտային աշխատանքի մեթոդիկան: Երկրի մագնիսական դաշտը, առաջացման պատճառները: Մագնիսոլորտը: Երկրամագնիսական դաշտի էլեմենտները: Երկրամագնիսական դաշտի վարիացիաները: Դարավոր ընթացք, արևմտյան դրեյֆ, բևեռների տեղաշարժ և շրջադարձ: Ապարների մագնիսական հատկությունները: Մագնիսահետախուզության դաշտային հանույթի մեթոդները և չափող գործիքները: Մագնիսական անոմալիաների երկրաբանական մեկնաբանման տեսական դրույթները: Մագնիսական դիպոլի դաշտը, մագնիսահետախուզության ուղիղ և հակադարձ խնդիրների լուծումը պարզ տեսակի երկրաչափական մարմինների համար: Մագնիսահետախուզության կիրառման ոլորտները: Մագնիսահետախուզության կիրառումը երկաթի հանքավայրի որոնման և հետախուզման նպատակով:
0808	Կառուցվածքային երկրաբանություն	6
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0808/Բ04 1. Purpose of the Course · տրամադրել տեսական գիտելիքներ կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն առարկայի հիմնական դրույթների, երկրաբանական քարտեզների, դրանց հիմնական տիպերի ու տեսակների, քարտեզների պայմանական նշանների վերաբերյալ, · ձևավորել գիտելիքներ և պատկերացումներ երկրակեղևի հիմնական կառուցվածքային ձևերի և դրանց քարտեզագրման առանձնահատկությունների, շերտավոր կառուցվածքների, շերտերի ծագումնաբանական տիպերի, նրանց հորիզոնական և թեք տաղադրման պայմանների վերաբերյալ, · ձևավորել գործնական կարողություններ երկրաբանական քարտեզագրման աշխատանքների իրականացման, քարտեզների և կտրվածքների կազմման՝ քարտեզագրման տարբեր մեթոդների կիրառմամբ, ապարների և կառուցվածքային միավորներ տեղադրման էլեմենտների որոշման: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու և նկարագրելու կառուցվածքային երկրաբանության և երկրաբանական քարտեզագրության հիմնադրույթները, խնդիրներն ու նպատակները, մեթոդները, 2. պարզաբանելու երկրակեղևի հիմնական կառուցվածքային ձևերը, դրանց առաջացման և տեղադրման պայմանները, 3. թվարկելու երկրաբանական քարտեզների տիպերն ու տեսակները, 4. բացատրելու երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների կազմման մեթոդական պայմանները, պահանջներն ու պայմանական նշանները, 5. ներկայացնելու երկրաբանական շերտերի ձևավորման և դրանց տեղադրման պայմանները, քարտեզագրման առանձնահատկությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. ընթերցելու պարզ երկրաբանական քարտեզներ, 7. կազմելու երկրաբանական պարզ կտրվածքներ շերտերի հորիզոնական և թեք տեղադրման պայմաններում, 8. կազմելու երկրաբանական քարտեզներ, պայմանական նշաններ և շերտագրական կտրվածքներ, 9. որոշելու շերտերի տեղադրման էլեմենտները և շերտերի հզորությունները, 10. մեկնաբանելու երկրաբանական քարտեզներում պատկերված երկրաբանական կառուցվածքը, շերտերի տեղադրման պայմանները և փոխհարաբերությունները, 11. ընդհանուր գծերով վերլուծելու տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը և երկրաբանական զարգացման պատմությունը: 3. Description · տրամադրել տեսական գիտելիքներ կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն առարկայի հիմնական դրույթների, երկրաբանական քարտեզների, դրանց հիմնական տիպերի ու տեսակների, քարտեզների պայմանական նշանների վերաբերյալ, · ձևավորել գիտելիքներ և պատկերացումներ երկրակեղևի հիմնական կառուցվածքային ձևերի և դրանց քարտեզագրման առանձնահատկությունների, շերտավոր կառուցվածքների, շերտերի ծագումնաբանական տիպերի, նրանց հորիզոնական և թեք տաղադրման պայմանների վերաբերյալ, · ձևավորել գործնական կարողություններ երկրաբանական քարտեզագրման աշխատանքների իրականացման, քարտեզների և կտրվածքների կազմման՝ քարտեզագրման տարբեր մեթոդների կիրառմամբ, ապարների և կառուցվածքային միավորներ տեղադրման էլեմենտների որոշման: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ ուսումնական երկրաբանական քարտեզների և երկրաբանական կտրվածքների կազմում, 3. ինքնուրույն տնային աշխատանքների (քարտեզների և կտրվածքների կազմում, երկրաբանական կառուցվածքի մեկնաբանում, վերլուծում) կատարում, 4. կատարված աշխատանքների քննարկում և պաշտպանություն հանձնարաված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման,հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Ավանեսյան Ա.Ս., Մովսիսյան Հ.Ի. «Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն» դասընթացի կուրսային աշխատանքների մեթոդական ցուցումներ: Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2014, 70 էջ Դասախոսությունների տեքստեր և ուսումնական երկրաբանական քարտեզներ Խարազյան Է.Խ. Երկրաբանահանութային աշխատանքների մեթոդիկան (մեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2006, 100 էջ Սարգսյան Հ.Հ. Հնաշխարհագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2010, 104 էջ Սարգսյան Հ.Հ., Գրիգորյան Ա.Գ.Շերտագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2013, 116 էջ Атлас учебных гелогических карт. 3-е изд. Под ред. Ю.А. Зайцева, В.В. Козлова, М.М. Москвина. Л.: ВСЕГЕИ, 1987. Благовидов В.В., Жимулев Ф.И. Геологические карты и графический анализ структурных форм. Новосибирск: НГУ, 2008, 70 с. Кныш С.К. Структурная геология. Томск: Изд. ТПУ, 2008, 242 с. Кныш С.К., Гумерова Н.В., Полиенко А.К. Основы структурной, исторической и региональной геологии: Часть 1. Структурная геология: учебное пособие. Томск: Изд. ТПУ, 2008, 116 с. 0. Корсаков А.К. Структурная геология. М.: Изд. КДУ, 2009, 328 с. Номоконов В.Е., Полиенко А.К., Кныш С.К. Чтение и построение геологических карт и разрезов (лабораторный практикум). Томск: Изд. ТПУ, 1994 - 60 с.; 2002 - 58 с. Первушов Е.М., Ермохина Л.И. Структурная геология и геологическое картирование: Учеб.- метод. пособие для студ. геол. фак.: В 2 ч., ч. 1. Геометрия и пространственное положение геологических тел. Саратов: Изд. Сарат. ун-та, 2008, 138 с. Первушов Е.М., Ермохина Л.И. Структурная геология и геологическое картирование: Учеб.- метод. пособие для студ. геол. фак.: В 2 ч., Ч. 2. Анализ геологических карт среднего масштаба. Саратов: Изд. Сарат. ун-та, 2008, 68 с. Пожиленко В.И. Геологическое картирование с основами структурной геологии. Учебное пособие. Мурманск: 2008, 243 с. Хаин В.Е., Ломизе М.Г. Геотектоника с основами геодинамики: Учебник. М.: КДУ, 2-е изд., испр. и доп., 2005, 560 с., [16] с. цв. ил.: 7. Main sections of the course Դասընթացի նպատակներն ու խնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդները, կապը երկրաբանական այլ ուղղությունների հետ: Կառուցվածքային ձևերի պատկերման եղանակները: Երկրաբանահանութային աշխատանքների կազմակերպման առանձնահատկությունները և մեթոդական պայմանները: Երկրաբանական քարտեզագրման հեռահար (օդատիեզերական) մեթոդները: Երկրաբանական քարտեզներ, դրանց տեսակներն ու տիպերը: Երկրաբանական քարտեզների պայմանական նշանները, երկրաբանական կտրվածք, շերտագրական սյունակ: Երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների կազմման սկզբունքները: Շերտ և շերտավոր կառուցվածք: Շերտավորության ձևերը, տեսակները և ծագումնաբանական տիպերը: Շերտի դիրքը տարածության մեջ, հորիզոնական և թեք տեղադրում: Տեղադրման էլեմենտները և նրանց չափման եղանակները: Լեռնային կողմնացույց: Շերտերի տեղադրման էլեմենտների և հզորության որոշման եղանակները: Շերտայնության մակերեսների կառուցվածքը: Նորմալ և շրջված տեղադրում: Երկրաբանական սահմանների և կառուցվածքային միավորների պատկերումը: Հորիզոնական և թեք տեղադրված շերտերի պատկերումը երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների վրա: Նորագույն ցամաքային առաջացումների պատկերումը երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների վրա: Շերտավոր ստվարաշերտերի փոխհարաբերությունները: ՀՀ ինտրուզիվ առաջացումների տարատեսակները և առանձնահատկությունները: ՀՀ էֆուզիվ առաջացումների տարատեսակները և առանձնահատկությունները: ՀՀ մետամորֆային ապարների կոմպլեքսների առանձնահատկությունները:
0808	Պետրոգրաֆիա	9
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. 4 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. MANDATORY 0808/Բ03 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել ապարներն ուսումնասիրելու համար նախատեսված մանրադիտակներին, դրանցով աշխատելու սկզբունքներին, երկրակեղևը կազմող հրային և մետամորֆային ապարների հետազոտման մակրոսկոպիկ և մանրադիտակային մեթոդներին, ապար կազմող միներալների ձևաբանությանը, ֆիզիկական և քիմիական հատկություններին, գլխավոր բնութագրիչներին, ապարների տեսակներին և նրանց ձևաբանությանը, տեքստուր-ստրուկտուրային առանձնահատկութուններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ապարների դասակարգման սխեման, դասակարգման սկզբունքները և անվանակարգումը, 2. ներկայացնելու ապար կազմող միներալները, դրանց կառուցվածքային և կազմվածքային առանձնահատկությունները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. օգտագործելու ապարաբանական միկրոսկոպներ կիրառելու միներալների որոշման համար նախատեսված դիագրամներն ու աղյուսակները նկարագրելու հրային և մետամորֆային ապարները բևեռացնող մանրադիտակի օգնութամբ որոշելու ապարի տեսակը, առաջացման երկրաբանական պայմաներն ու փոփոխվածության աստիճանը, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 4. ներկայացնելու հետազոտման խնդիրներ, հանդես գալ զեկուցումներով, ի մի բերել երկրաբանական ուսումնասիրությունների արդյունքները և կազմել հաշվետվություններ: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել ապարներն ուսումնասիրելու համար նախատեսված մանրադիտակներին, դրանցով աշխատելու սկզբունքներին, երկրակեղևը կազմող հրային և մետամորֆային ապարների հետազոտման մակրոսկոպիկ և մանրադիտակային մեթոդներին, ապար կազմող միներալների ձևաբանությանը, ֆիզիկական և քիմիական հատկություններին, գլխավոր բնութագրիչներին, ապարների տեսակներին և նրանց ձևաբանությանը, տեքստուր-ստրուկտուրային առանձնահատկութուններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ միկրոսկոպներով, 3. հանձնարարված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Маракушев А.А., Бобров А.В., Перцев Н.Н., Феногенов А.Н. Петрология. I. Основы кристаллооптики и породообразующие минералы. - М.: Научный мир, 2000. - 316 с. Метаморфическая петрология: учебник / А.А. Маракушев, А.В. Бобров. - М.: Изд-во Моск. Ун-та: Наука, 2005. - 256 с. Петрографический кодекс. Магматические и метаморфические образования. СПб., Изд. ВСЕГЕИ, 2009. 200 с. Сазонов А.М. Петрография и петрология метаморфических и метасоматических пород: учеб. / А.М. Сазонов. - Красноярск: Сибирский федеральный ун-т; ин-т цв. Металлов и золота, 2007. - 324 с. 7. Main sections of the course Բյուրեղաօպտիկայի հիմունքները, միներալների և ապարների հետազոտման մեթոդները բևեռացնող մանրադիտակի տակ: Ապար կազմող գլխավոր միներալները և նրանց տարածվածությունը հրային ապարներում: Օլիվինի խմբի միներալները, կազմը, կառուցվածքը, բյուրեղագիտական և բյուրեղաօպտիկական հատկությունները, երկրորդային փոփոխությունները և տարածումը ապարներում: Պիրոքսենների խմբի միներալները, կազմը, կառուցվածքը, բյուրեղագիտական և բյուրեղաօպտիկական հատկությունները, երկրորդային փոփոխությունները և տարածումը: Ամֆիբոլների խմբի միներալները, կազմը, կառուցվածքը, բյուրեղագիտական և բյուրեղաօպտիկական հատկությունները, երկրորդային փոփոխությունները և տարածումը: Դաշտային շպատների խմբի միներալները, քիմիական կազմը, ստրուկտուրան իզոմորֆ շարքերը: Երկրորդային փոփոխությունները և տարածումը հրային ապարներում: Դաշտաշպատանմանների խմբի միներալները, քիմիական կազմը, ստրուկտուրան, բյուրեղագիտական և բյուրեղաօպտիկական հատկությունները, երկրորդային փոփոխությունները և տարածումը հրային ապարներում: Փայլարների խմբի միներալները, քիմիական կազմը, ստրուկտուրան, բյուրեղագիտական և բյուրեղաօպտիկական հատկությունները, երկրորդային փոփոխությունները և տարածումը հրային ապարներում: Մուգ և բաց գույնի փայլարների դերը հրային ապարներում: Սիլիկահողի խմբի միներալները, տեսակները: Բյուրեղագիտական և բյուրեղաօպտիկական հատկությունները: Առաջացման թերմոդինամիկ պայմանները, տարածումը ապարներում:
0808	Պատմական երկրաբանություն հնէաբանության հիմունքներով	9
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 3 ժամ գործն. MANDATORY 0808/Բ02 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել պատմական երկրաբանություն և հնէաբանություն գիտությունների ուսումնասիրման մեթոդներին, · երկրի անցյալի օրգանական և բուսական աշխարհի գլխավոր տեսակներին, երկրի զարգացման պատմության դարաշրջաններին ու դարակարգերին։ 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու պատմական երկրաբանության և հնէաբանության մասնագիտության տեսական խնդրացանկը, 2. բացատրելու պատմական երկրաբանության և հնէաբանության վերլուծական մեթոդների տրամաբանությունը, 3. ներկայացնելու դարաշրջանների կենդանական և բուսական աշխարհի ղեկավարող ձևերը, երկրաժամանակագրական աղուսակի միջազգաին ստորաբաժանումները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. կարդալ երկրաբանական և տեկտոնական քարտեզներ, 5. կազմել երկրաբանական և շերտագրական կտրվածքներ, 6. որոշել ապարների փոխհարաբերութունները և առաջացման պամանները, երկրաբանական փաստացի նյութի վերլուծութան հիման վրա վերականգնել երկրաբանական անցյալի պատմութունը: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել պատմական երկրաբանություն և հնէաբանություն գիտությունների ուսումնասիրման մեթոդներին, · երկրի անցյալի օրգանական և բուսական աշխարհի գլխավոր տեսակներին, երկրի զարգացման պատմության դարաշրջաններին ու դարակարգերին։ 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 4. նյութերի վերլուծություն, 5. ինքնուրույն աշխատանք, 6. թեմատիկ խմբային աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Խարազյան Է.Խ. Երկրաբանահանութային աշխատանքների մեթոդիկան (մեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2006, 100 էջ Սարգսյան Հ.Հ. Հնաշխարհագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2010, 104 էջ Սարգսյան Հ.Հ., Գրիգորյան Ա.Գ.Շերտագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2013, 116 էջ Михайлова И.А., Бондаренко О.Б. Палеонтология. - М. МГУ, 2006. - 592 с. Короновский Н.В., Хаин В.Е., Ясаманов Н.А. Историческая геология: М.: Изд. «Академия», 2008. 7. Main sections of the course Պատմական երկրաբանությունը որպես գիտություն: Գլխավոր հասկացությունները, առարկան և խնդիրները, կապը այլ երկրաբանական գիտությունների հետ։ Հնէաբանություն և շերտագրություն: Շերտագրություն և ժամանակագրություն: Շերտագրական միավորների տիպերը, առանձնացման չափանիշները, հարաբերական և բացարձակ ժամանակագրություն, ստորաբաժանումների էտալոնները: Պատմաերկրաբանական վերլուծության հիմնական մեթոդները՝ ֆացիալ, հնէաբանական, հնաշխարհագրական քարտեզներ՝ ֆորմացիոն, հնատեկտոնական: Երկրակեղևի գլխավոր տեկտոնական կառույցները: Երկրի ծագումը և զարգացումը արխեան դարաշրջանում: Պրոտերոզոյան դաշաշրջանի պատմությունը: Պալեոզոյի դարաշրջանի պատմությունը: Մեզոզոյի դարաշրջանի պատմությունը: Կայնոզոյի դարաշրջանի պատմությունը:
0903	Գեոդեզիա քարտեզագրության հիմունքներով	3
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 0,5 ժամ դաս., 1,5 ժամ լաբ. MANDATORY 0903/Բ32 1. Purpose of the Course · ապագա մասնագետներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիք գեոդեզիական աշխատանքների իրականացման վերաբերյալ, ինչպես նաև տեսական ու գործնական հմտություններ դրանք պրակտիկայում կիրառելու համար, · ուսանողներին ծանոթացնել տեղագրական քարտեզների և հատակագծերի կազմման եղանակներին, երկրի ձևին և չափերին, գեոդեզիական չափումների սխալների տեսությանը, ռելիեֆի պատկերման ձևերին, ինչպես նաև գեոդեզիական ցանցերի կառուցման սկզբունքներին, · ուսանողին տրամադրել գեոդեզիայի ոլորտի հիմնարար գիտելիքներ՝ ապագա մասնագիտական գործունեությանը համապատասխան: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու և նկարագրելու երկրագնդի հիմնական կետերը, գծերն ու հարթությունները, կիրառվող կոորդինատային համակարգերը, գեոդեզիական ցանցերի կառուցման սկզբունքները, մասշտաբների ձևերը և դրանց ճշտությունը, 2. նկարագրելու և ներկայացնելու չափումների տեսակներն ու դրանց սխալները բացատրելու ռելիեֆի արտահայտման ձևերը հատակագծերի և քարտեզների վրա, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կողմնորոշվելու տարածությունում և որոշելու տրված գծի մագնիսական ազիմուտը, դիրեկցիոն անկյունը և ռումբը, տեղանքում իրականացնելու գծերի ձողում, 4. կառուցելու գծային և ընդլայնական մասշտաբներ, որոշելու քարտեզների վրա տրված կետի ուղղանկյուն և աշխարհագրական կոորդինատները, կետի բարձրությունը և գծերի թեքման անկյունները, 5. կառուցելու պրոֆիլ քարտեզի վրա տրված գծի ուղղությամբ, լուծելու ուղիղ և հակադարձ գեոդեզիական խնդիրներ, պատկերելու տարբեր եղանակներով ստեղծվող գեոդեզիական ցանցերի սխեմաները, 6. գործնականում իրականացնելու քարտեզագրական աշխատանքներ և օգտվելու համապատասխան գործիքներից, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. օգտվելու տեղակատվության տարատեսակ աղբյուրներից, 8. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը և տեխնիկական անվտանգության կանոնները: 3. Description · ապագա մասնագետներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիք գեոդեզիական աշխատանքների իրականացման վերաբերյալ, ինչպես նաև տեսական ու գործնական հմտություններ դրանք պրակտիկայում կիրառելու համար, · ուսանողներին ծանոթացնել տեղագրական քարտեզների և հատակագծերի կազմման եղանակներին, երկրի ձևին և չափերին, գեոդեզիական չափումների սխալների տեսությանը, ռելիեֆի պատկերման ձևերին, ինչպես նաև գեոդեզիական ցանցերի կառուցման սկզբունքներին, · ուսանողին տրամադրել գեոդեզիայի ոլորտի հիմնարար գիտելիքներ՝ ապագա մասնագիտական գործունեությանը համապատասխան: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. գեոդիզական խնդիրների լուծում, 4. աշխատանք գործիքների հետ , 5. ինքնուրույն աշխտանքի կատարում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 5 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը մեկ միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 8 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Բաբայան Հ.Ա., Էֆենդյան Պ.Ս., Մեթանջյան Վ.Ա. Գեոդեզիա, մաս 2, ուսումնական ձեռնարկ: Երևան, ԵՊՀ, 2009 Բաբայան Հ.Ա., Էֆենդյան Պ.Ս., Մեթանջյան Վ.Ա. Գեոդեզիա, մաս 3, ուսումնական ձեռնարկ: Երևան, ԵՊՀ, 2011 Մեթանջյան Վ.Ա., Բաբայան Հ.Ա., Էֆենդյան Պ.Ս. Գեոդեզիա, մաս 1, ուսումնական ձեռնարկ: Երևան, ԵՊՀ, 2008 Մովսիսյան Ռ.Հ. Գեոդեզիա: Դասագիրք, մաս 1: Երևան, 2002 Մովսիսյան Ռ.Հ., Վարդանյան Մ. Դասախոսություններ գեոդեզիայի և կադաստրային քարտեզագրման հիմունքների վերաբերյալ: Երևան, 2001 Попов В.Н., Чекалин С.И. Геодезия. М.: 2007 Подшивалов В.П., Нестеренок М.С. Инженерная геодезия. Минск: 2011. 7. Main sections of the course Նախնական տեղեկություններ: Տեղագրական քարտեզներ և հատակագծեր: Գեոդեզիական չափումների սխալների տեսությունը: Ռելիեֆի պատկերումը: Ընդհանուր տեղեկություններ գեոդեզիական ցանցերի և հանույթների մասին: Գեոդեզիական սարքավորումներ: Գծային և անկյունային չափումներ:
0608	Քիմիա	3
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 3 ժամ/շաբ. 1.5 ժամ դաս., 0.5 ժամ լաբ. MANDATORY 0608/Բ02 1. Purpose of the Course · ձևավորել քիմիական գիտության տեսական և փորձնական հիմնահարցերի մասին հիմնարար պատկերացումներ` համապատասխան քիմիայի ժամանակակից մակարդակին, · ուսուցանել քիմիական տարրերի ստացման ու կիրառման և դրանց հատկությունների մասին հիմնարար գիտելիքներ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ձևակերպելու և նկարագրելու ընդհանուր և անօրգանական քիմիայի տեսական օրենքները, տարրերի տարածվածությունը բնության մեջ, դրանց ստացման եղանակները և հատկությունները, 2. լուսաբանելու առանձին քիմիական տարրերի, հատկապես մետաղների կիրառման ոլորտները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կատարելու ինքնուրույն աշխատանքներ հանքանյութերի որակական և քանակական հետազոտությունների բնագավառում, 4. կատարելու տարրերի հայտնաբերման որակական և քանակական աշխատանքներ և այդ բոլորից անելու անհրաժեշտ վերլուծություն, գ)ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 5. գործնականում կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները հասարակական ոլորտում իրակաանացվող տարբեր աշխատանքներում և վերլուծություններում: 3. Description · ձևավորել քիմիական գիտության տեսական և փորձնական հիմնահարցերի մասին հիմնարար պատկերացումներ` համապատասխան քիմիայի ժամանակակից մակարդակին, · ուսուցանել քիմիական տարրերի ստացման ու կիրառման և դրանց հատկությունների մասին հիմնարար գիտելիքներ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. առցանց ուսուցում, 3. տեսողականացման միջոցներ` համակարգիչ, 4. պրոեկտոր ցուցադրական նյութեր, 5. լաբորատոր աշխատանքներ՝ փորձերի կատարման միջոցով: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 5 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը մեկ միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և փորձերի կատարման, առաջադրանքների հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 8 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Գրիգորյան Ս.Կ., Սարգսյան Ռ.Ա., Ղափանցյան Է.Ե. Ընդհանուր և անօրգանական քիմիայի պրակտիկում: Երևան, ԵՊՀ, 2007թ. Ахметов Н.С. Обшая и неорганическая химия. Москва, “Высшая школа”, 2003. Галкин В.Ю., Галкин Ю.В. Общая химия XXI века. С.-П.: Химиздат, 2011, 328 с. Голдовская Л.Ф. Химия окружающей среды. М: Мир, 2005, 295 с. Третьяков Ю.Д. и др. Неорганическая химия., В 2т.- М.։ Академия, 2007. Третьяков Ю.Д. и др. Неорганическая химия., В 3т.- М.։ Академия, 2007. Угай А. Обшая и неорганическая химия. Москва: “Высшая школа”, 2, 2000. Третяков Ю.Д., Мартыненко Л.И., Григорьевб А.Н., Цивадзе А.Ю. Неорганическая Химия, т. 1-2. Москва: Химия, 2001. Хаускрофт К., Котстебл Э. Современный курс обшей химии, т.2. М.: Издательство “Мир”, 2007. 7. Main sections of the course Քիմիայի հիմնական օրենքները: Պարբերական համակարգի դերն ու նշանակությունը: Երկրակեղևում, ջրոլորտում և մթնոլորտում տարածված հիմնական քիմիական տարրերը: Տարրերի տարածվածությունը բնության մեջ, դրանց հայտնաբերման եղանակները: Երկրաքիմիական ցիկլեր: Տարրերի դերն ու նշանակությունը մարդու օրգանիզմում, դրանց քիմիական և ֆիզիկական հատկությունները: Մետաղների ստացման եղանակները՝ ջերմամետալուրգիա, հիդրոմետալուրգիա, էլեկտրոմետալուրգիա: Երկրի ընդերքում տեղի ունեցող երկրաքիմիական երևույթների բնույթը ևվերլուծությունը: Քիմիական կինետիկա: Դարձելի, ոչ դարձելի ռեակցիաներ: Թերմոդինամիկայի սկզբմունքները: Թերմոքիմիա: Լուծույթներ: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման եղանակներ: Անօրգանական նյութերի ազդման էկոլոգիական սպեկտորները:
0410	Ֆիզիկա	3
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 3 ժամ/շաբ. 1,5 ժամ դաս., 0,5 ժամ լաբ. MANDATORY 0410/Բ03 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել ընդհանուր ֆիզիկայի հիմնական օրենքներին, դրանց առնչվող հիմնական փորձերին, · ներկայացնել ֆիզիկայի հիմնական օրենքները դիֆերենցիալ և ինտեգրալ տեսքով, գաղափար տալ դրանց հիմնական կիրառությունների մասին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. նկարագրելու ընդհանուր ֆիզիկայի հիմնական օրենքները և դրանց առնչվող կարևորագույն փորձերն ու երևույթները, 2. քննարկելու ֆիզիկական երևույթների, փորձերի, օրենքների համակարգերի ներքին տրամաբանությունը, այդ համակարգերից բխող հիմնական հետևությունները և արդյունքները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. կիրառելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող երևույթների և հարցերի վերլուծության, խնդիրների լուծման համար, 4. համակարգելու և վերլուծելու գիտական տեղեկատվությունը, ստացված արդյունքները և փաստերը, կատարելու եզրահանգումներ և անել հետևություններ: 3. Description · ծանոթացնել ընդհանուր ֆիզիկայի հիմնական օրենքներին, դրանց առնչվող հիմնական փորձերին, · ներկայացնել ֆիզիկայի հիմնական օրենքները դիֆերենցիալ և ինտեգրալ տեսքով, գաղափար տալ դրանց հիմնական կիրառությունների մասին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. քննարկումներ, 4. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 5. փորձերի կատարում հատուկ սարքավորումներով, 6. ինքնուրույն աշխատանքների կատարում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 5 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը մեկ միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և փորձերի կատարման, առաջադրանքների հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 8 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Աբրահամյան Մ.Գ.Մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Երևան, ԵՊՀ հրատ, 2008 Սեդրակյան Դ.Մ., Պապոյան Ա.Ա. Էլեկտրականություն և մագնիսականություն: Երևան, Էդիթ Պրինտ, 2010 Սավելև Ի.Վ. Ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթաց Հ. 1, 2: Երևան, Լույս, 1977 Дьяченко А.И. Магнитные полюса земли. Москва, MЦНМО, 2003 Савельев И.В. Курс обшей физики. Т. 1,2,3. Москва: Лань, 2008. 7. Main sections of the course Նյութական կետի կինեմատիկա: Մեխանիկական շարժում: Տեղափոխություն: Արագություն: Հավասարաչափ շարժում: Պտտական շարժում: Արագացում: Նյութական կետի և կետերի համակարգի դինամիկա: Նյուտոնի օրենքները: Բնության ուժերը: Առաձգականության ուժ: Հուկի օրենք: Տիեզերական ձգողության օրենք: Գրավիտացիոն հաստատուն: Ծանրության ուժ: Մարմնի կշիռ: Շփման ուժեր: Դիմադրության ուժի Պահպանման օրենքները: Մարմնի իմպուլս: Ներքին ուժեր: Փակ համակարգ: Մեխանիկական աշխատանք: Հզորություն: Կինետիկ էներգիա: Պոտենցիալէներգիա: Լրիվ մեխանիկական էներգիա: Պինդ մարմինների հատկությունները: Դեֆորմացիաներ: Մոլեկուլային կինետիկ տեսության հիմնադրույթները: Իզոպրոցեսներ: Գազային օրենքներ: Ջերմադինամիկայի հիմունքները: Ներքին էներգիա: Էլեկտրադինամիկայի հիմունքները: Էլեկտրական լիցք: Էլեկտրական դաշտ: Հաստատուն հոսանք: Դիմադրություն: Օհմի օրենք: Ջոուլ-Լենցի օրենք: Մագնիսականություն: Մագնիսական դաշտ: Ինդուկցիայի վեկտոր: Մագնիսական նյութեր: Երկրի մագնիսական դաշտը: Երկրի երկրաչափական բևեռները: Երկրաչափական և ալիքային օպտիկա: Երկրաչափական օպտիկայի օրենքները:Լույսի դեֆրակցիան: Ջերմային ճառագայթում: Ֆոտոններ: Ֆոտոէֆեկտ: Լազերներ:
0102	Մաթեմատիկա	3
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 2 ժամ/շաբ. 1,5 ժամ դաս., 0,5 ժամ գործն. MANDATORY 0102/Բ01 1. Purpose of the Course 1. ծանոթացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները, 2. ծանոթացնել պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ, մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների մասնակի ածանցյալների և էքստրեմումների հետ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության գաղափարներն ու մեթոդները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 2. կատարելու գործողություններ վեկտորների, մատրիցների, որոշիչների հետ, լուծելու գծային համակարգեր, 3. գտնելու ֆունկցիայի սահմանը, ածանցյալը, հետազոտելու ֆունկցիան ածանցյալի միջոցով, հաշվելու որոշյալ և անորոշ ինտեգրալներ, մակերեսներ, 4. լուծելու պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ, 5. ցույց տալու մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների հատկությունները, հաշվելու նրանց մասնակի ածանցյալները, գտնելու էքստրեմումները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. յուրացված մեթոդների կիրառումը այլ բնագավառներում: 3. Description 1. ծանոթացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի տարրերը՝ վեկտորներ, մատրիցներ, որոշիչներ, գծային համակարգեր, ֆունկցիա, սահման, ածանցյալ, անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ և նրանց կիրառությունները, 2. ծանոթացնել պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ, մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաների մասնակի ածանցյալների և էքստրեմումների հետ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. ինքնուրույն աշխատանք, 3. գործնական պարապմունքներ։ 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 5 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը մեկ միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և փորձերի կատարման, առաջադրանքների հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 8 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 6. Basic Bibliography Գալստյան Լ., Բարձրագույն մաթեմատիկա, Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2012, 2017 Հովհաննիսյան Ս., Թասլաքյան Ա., Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք տնտեսագետների համար, Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2016, 2013 Միքայելյան Գ., Միքայելյան Զ., Մաթեմատիկական մեթոդներ բնագիտության մեջ, Երևան, 2011 Պիսկունով Ն.Ս., Դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվներ, ԲՏՈւՀ-ների համար, հ. 1,2, Երևան, 1979 Матейко О.М., Таныгина А.Н., Высшая математика для географов, Части 1, 2, БГУ, Минск, 2011 Широкова Е.А., Тюленева О.Н., Курс лекций по математике (для геологов и др.), Казанский ун-т, Казань, 2012 Fleurant C., Bodin-Fleurant S., Mathematics for Earth Science and Geography, Springer, 2019. 7. Main sections of the course Թեմա 1. Վերլուծական երկրաչափության տարրեր՝ կոորդինատային հարթություն, ուղիղ գիծ, երկրորդ կարգի կորեր, վեկտորներ, գործողություններ վեկտորների հետ։ Թեմա 2. Գծային հանրահաշվի տարրեր՝ մատրիցներ և որոշիչներ, գծային հավասարումների համակարգեր։ Թեմա 3. Հաջորդականության և ֆունկցիայի սահման, անընդհատ ֆունկցիաներ, հատկությունները։ Թեմա 4. Ֆունկցիայի ածանցյալ, ածանցման կանոնները, դիֆերենցիալ։ Բարձր կարգի ածանցյալներ։ Թեմա 5. Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները։ Ֆունկցիայի հետազոտումն ածանցյալի միջոցով, ֆունկցիայի գրաֆիկի կառուցումը։ Թեմա 6 . Նախնական ֆունկցիա, անորոշ ինտեգրալ։ Թեմա 7. Որոշյալ ինտեգրալ, հատկությունները, կիրառությունները, մակերեսի հաշվում։ Թեմա 8. Պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ։ Գծային դիֆերենցիալ հավասարումներ և համակարգեր։ Թեմա 9. Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ, սահմանը, անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, բարձր կարգի ածանցյալներ և էքստրեմումներ։
0808	Միներալոգիա բյուրեղագիտության հիմունքներով	9
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ 6 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 3 ժամ լաբ. MANDATORY 0808/Բ01 1. Purpose of the Course 1. ուսանողներին ծանոթացնել բյուրեղագիտության և միներալոգիայի հիմունքներին, բյուրեղների սիմետրիայի տարրերին, նրանց ֆիզիկաքիմիական հատկություններին, միներալների բյուրեղագիտական ձևերին, աճի և զարգացման օրենքներին ու մոդելներին, միներալների առաջացման երկրաբանական և ֆիզիկաքիմիական պայմաններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու բյուրեղագիտություն և միներալոգիայի ժամանակակից հիմնախնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդներն ու օրենքները, 2. ներկայացնելու միներալների դասերն ու դասակարգման սկզբունքները, 3. բացատրելու բնական քիմիական միացությունների բազմազանության պատճառները, միներալների անտագոնիզմի և պարագենեզիսի, իզոմորֆիզմի և պոլիմորֆիզմի երևույթները, 4. ներկայացնելու մագմատիկական, պեգմատիտային, սկառնային, կարբոնատիտային, հիդրոթերմալային, հողմահարման, նստվածքային և մետամորֆային պրոցեսները, որոնց շնորհիվ առաջանում են միներալային կուտակներն ու դրանց հանքավայրերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. որոշելու և նկարագրելու միներալները, 6. առանձնացնելու միներալային պարագենետիկ ասոցիացիաններն ու վերականգնել միներալառաջացման էտապներն ու փուլերը, 7. որոշելու միներալների կիրառման ոլորտները, 8. փաստագրելու և վերլուծելու առաջնային երկրաբանական նյութը: 3. Description 1. ուսանողներին ծանոթացնել բյուրեղագիտության և միներալոգիայի հիմունքներին, բյուրեղների սիմետրիայի տարրերին, նրանց ֆիզիկաքիմիական հատկություններին, միներալների բյուրեղագիտական ձևերին, աճի և զարգացման օրենքներին ու մոդելներին, միներալների առաջացման երկրաբանական և ֆիզիկաքիմիական պայմաններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանք, 3. աշխատանք բյորեղների մոդելների և միներալների նմուշների հետ, 4. ինքնուրույն աշխատանք, 5. հանձնարարված գրականության ընթերցում և նյութերի մշակում։ 5. Evaluation Methods and Criteria 1. 1-ին ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 2. 2-րդ ընթացիկ քննություն. գնահատվում է գրավոր աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 3 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: 3. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է լոբորատոր աշխատանքների մասնակցության և փորձերի կատարման, առաջադրանքների հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 4 միավոր: 4. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 5. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: 6. Basic Bibliography Գիտության պատմությունը, խնդիրները, ուսումնասիրությունների մեթոդներն ու մեթոդաբանությունը: Բյուրեղագիտության և բյուրեղաօպտիկայի հիմունքները: Սիմետրիայի օրենքները, բյուրեղագիտական ձևերը: Միներալների ֆիզիկական հատկությունները: Միներալների ներքին կառուցվածքը, քիմիական կազմը, իզոմորֆիզմ և պոլիմորֆիզմ: Միներալները և դրանց տեսակները, միներալների դասակարգումը: Միներալառաջացման արտածին և ներծին պրոցեսներ: Բուն մագմատիկական միներալառաջացում: Պեգմատիտային միներալառաջացում: Կարբոնատիտային միներալառաջացում: Սկառնային միներալառաջացում: Հիդրոթերմալ միներալառաջացում: Հողմահարման միներալառաջացում: Նստվածքային միներալառաջացում: Մետամորֆային միներալառաջացում: 7. Main sections of the course Գիտության պատմությունը, խնդիրները, ուսումնասիրությունների մեթոդներն ու մեթոդաբանությունը: Բյուրեղագիտության և բյուրեղաօպտիկայի հիմունքները: Սիմետրիայի օրենքները, բյուրեղագիտական ձևերը: Միներալների ֆիզիկական հատկությունները: Միներալների ներքին կառուցվածքը, քիմիական կազմը, իզոմորֆիզմ և պոլիմորֆիզմ: Միներալները և դրանց տեսակները, միներալների դասակարգումը: Միներալառաջացման արտածին և ներծին պրոցեսներ: Բուն մագմատիկական միներալառաջացում: Պեգմատիտային միներալառաջացում: Կարբոնատիտային միներալառաջացում: Սկառնային միներալառաջացում: Հիդրոթերմալ միներալառաջացում: Հողմահարման միներալառաջացում: Նստվածքային միներալառաջացում: Մետամորֆային միներալառաջացում:

Chair code	Name of the elective course	Credits
0905	Ուսումնական պրակտիկա-1	3
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 շաբ. Դաշտային պրակտիկա – 120 ժամ OPTIONAL 0905/ԲՀ01 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել դաշտային պայմաններում ապարների տարբեր գենետիկական տիպերին, դրանց քիմիական կազմին, լեռնագրությանը, երկրաձևաբանությանը, · ամրապնդել տեսական գիտելիքները և ձևավորել գործնական կարողություններ դաշտային երկրաբանական ուսումնասիրությունների իրականացման և տվյալների կամերալ մշակման: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու պրակտիկայի ընթացքում ուսումնասիրված ՀՀ տարածքների երկրաբանական կառուցվածքը, 2. թվարկելու ուսումնասիրված ապարների գենետիկական տիպերը, 3. ներկայացնելու աշխարհագրական կոորդինատների գրանցման ձևերը, երկրաբանական կողմնացույցի աշխատանքը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. բացատրելու շերտի տեղադրան էլեմենտները և դրանց որոշումը դաշտային պայմաններում, 5. օգտագործելու երկրաբանական կողմնացուցը պրակտիկայում, 6. ճանաչելու որոշ ապարների միներալային կամզը, բացատրելու գետային դարավանդների ծագումը և տիպը, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. օգտվելու տարատեսակ աղբյուրներից՝ անհրաժեշտ տեղեկատվությունն ստանալու համար, 8. վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ, 9. պահպանելու մասնագիտական էթիկայի նորմերը և աշխատանքային անվտանգության կանոնները: 3. Description · ծանոթացնել դաշտային պայմաններում ապարների տարբեր գենետիկական տիպերին, դրանց քիմիական կազմին, լեռնագրությանը, երկրաձևաբանությանը, · ամրապնդել տեսական գիտելիքները և ձևավորել գործնական կարողություններ դաշտային երկրաբանական ուսումնասիրությունների իրականացման և տվյալների կամերալ մշակման: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. կամերալ աշխատանքներ, 2. դաշտային հետազոտություններ, 3. բնական մերկացումների նկարագրում, 4. նմուշների հավաքագրում, 5. սխեմաների և գծագրերի կազմում, 6. ինքնուրույն և թիմային աշխատանք, 7. մտքերի փոխանակում, 8. հաշվետվության կազմում և ներկայացում: 5. Evaluation Methods and Criteria Պրակտիկան ավարտվում է ստուգարքով: Պրակտիկայի ավարտին ուսանողը ներկայացնում է իր դաշտային գրքույկը (պրակտիկայի օրագիրը) և ավարտուն հաշվետվությունը, որի հիման վրա ստանում է իր ստուգարքը: 6. Basic Bibliography Աղինյան Ա.Հ., Մկրտչյան Տ.Գ. Ընդհանուր երկրաբանություն, դաշտային պրակտիկա ուսումնական ձեռնարկ, Երևան 2022 Практическое руководство по общей геологии, под ред. Н.В.Короновского, М.: ACADEMIA, 2011 Короновский Н, Общая геология, изд. моск. университета, М., 2006 7. Main sections of the course Կամերալ աշխատանքներ - հավաքագրված դաշտային երկրաբանական փաստացի նյութի և նմուշների մշակում: Երևան-Արփա գետի հովիտ-Գնիշիկ գետի կիրճ-Նորավանք - Արարատյան դաշտի, դրան շրջապատող լեռների, երկրաբանագեոմորֆոլոգիական ուսումնասիրություններ: Արփա գետի հովտի ուսումնասիրություննրեր: Գնիշիկի կիրճի պալեոզոյ - ժամանակակից նստվածքային ապարների, նրանց ստրուկտուրաների ուսումնասիրում: Երևան-Աշտարակ-Ծաղկեվանք (Արայի լեռ) - Արայի կենտրոնագմբեթ զանգվածի, Եղվարդի սարավանդի ուսումնասիրություններ: Լավային տարբեր հոսքերի տեքստուրային ուսումնասիրություններ: Տարածքի հրաբխային կենտրոնագմբեթ կոնի գեոմորֆոլոգիական և երկրաբանական ուսումնասիրություններ: Երևան - Բյուրական-Ամբերդ-Քարի լիճ - Արագած պոլիգեն հրաբուխի գեոմորֆոլոգիական - երկրաբանական ուսումնասիրություններ: Քասախ գետի հովտի, Ուսումնասիրվող տարածքի երկրաբանական կառուցվածքի, էկզոգեն պրոցեսների, գետային ցանցի և նրա մորֆոլոգիայի ուսումնասիրում: Երևան-Լճաշենի ավազի հանքավայր-Սևանի թերակղզի - Լճաշենի հրաբխանստվածքային էքսպլոզիվ ծագման շերտախմբի, տեկտոնական ստրուկտուրաների ուսումնասիրում: Փամբակի լեռների հարավային ծայրամասի՝ թերակղզու սինկլինալային ծալքի ուսումնասիրում: Երևան-Վեդի-Խոսրովի անտառ-Երևան - Կավճի հասակի նստվածքային ապարների, տեկտոնական ցենտրիկլինալի և խզումների ուսումնասիրում: Կամերալ աշխատանք - դաշտում հավաքագրված երկրաբանական և գեմորֆոլոգիական փաստացի նյութի և նմուշների ու լուսանկարների տեսակավորում, մշակում: Կամերալ աշխատանքներ - երկրաբանական սխեմատիկ կտրվածքների կազմում, պրակտիկայի ամփոփ հաշվետվության կազմում, պաշտպանություն:
0808	Ուսումնական պրակտիկա-2	3
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 շաբ. Դաշտային պրակտիկա – 120 ժամ OPTIONAL 0808/ԲՀ01, 0905/ԲՀ03 1. Purpose of the Course · ամրապնդել և խորացնել ուսումնառության ընթացքում երկրաբանական քարտեզագրության ոլորտում ուսանողների ձեռք բերած տեսական գիտելիքները երկրաբանական քարտեզագրման դաշտային գործնական աշխատանքների միջոցով՝ երկրաբանական կառուցվածքով միմյանցից խիստ տարբերվող «Բջնի» և «Մարմարիկ» փորձադաշտերում, · նպաստել ինքնուրույն երկրաբանական ուսումնասիրությունների և դաշտային աշխատանքների իրականացման, կառուցվածքային ձևերի ուսումնասիրման և քարտեզագրման, երկրաբանական կտրվածքների կազմման, երկրաբանական մարմինների ուսումնասիրման և նրանց տեղադրման պայմանների ու փախհարաբերությունների ուսումնասիրման, տեղադրման էլեմնենտների որոշման, նմուշների հավաքագրման մասնագիտական գործնական կարողությունների ձևավորմանն ու զարգացմանը, · զարգացնել կարողություններ հավաքագրված երկրաբանական փաստացի նյութի մշակման, վերլուծության, երկրաբանական կառուցվածքի առանձնահատկությունների պարզաբանման և համակողմանի վերլուծման, երկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ կազմելու ուղղությամբ: · դաշտային պայմաններում ամրապնդել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերված տեսական գիտելիքները՝ պրակտիկ կիրառմամբ, · ուսանողներին ծանոթացնել երկրաֆիզիկական սարքավորումների աշխատանքի հիմնական սկզբունքներին, ձեռք բերելու դրանցով աշխատելու հմտություն, · տիրապետելու համապատասխան երկրաֆիզիկական մեթոդների դաշտային աշխատանքների մեթոդիկային, ստացված տվյալների մշակման, գրաֆիկների և քարտեզների կառուցման, արդյունքների որակական ու քանակական մեկնաբանումներին: 2. Educational Outcomes ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 1. բացահայտելու քարտեզագրական աշխատանքների խնդիրներն ու ինքնուրույն ընտրելու երկրաբանական երթուղիների ուղղություններն ու մասշտաբները, 2. տարբերակելու և բնութագրելու տարատեսակ ապարները, տալու նրանց ճիշտ ծագումնաբանական բնութագիրը և անվանումը, 3. որոշելու և բնութագրելու նստվածքային, հրային և մետամորֆային ապարների տեղադրման պայմաններն ու փոխհարաբերությունները, շերտայնության և աններդաշնակությունների մակերևույթների կառուցվածքները, 4. քարտեզագրելու տարբեր կառուցվածքային ձևերն ու որոշել նրանց տեղադրման տարրերը մշակելու, դասակարգելու և տիպավորելու ստացված երկրաբանական փաստացի տեղեկատվությունն ու հավաքագրված նմուշները, 5. կազմելու գրագետ երկրաբանական քարտեզներ, կտրվածքներ և հաշվետվություններ համակողմանիորեն վերլուծելու տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը, տեկտոնական զարգացման պատմությունը և այլ երկրաբանական բնութագրերը՝ Բջնիի և Մարմարիկի փորձադաշտերի օրինակով, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. աշխատելու ինքնուրույն և թիմում, պահպանելու էթիկայի նորմերը և աշխատանքային անվտանգության կանոնները: ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. տիրապետելու երկրաֆիզիկական սարքերի հետ աշխատելու և տեխնիկական անվտանգության կանոնները, 2. կատարելու համապատասխան եկրաֆիզիկական մեթոդների սարքավորումներով չափումներ, դաշտային հանույթի մեթոդիկայի կիրառմամբ, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. իրականացնելու երկրաֆիզիկական՝ գրավիհետախուզական, մագնիսահետախուզական, էլեկտրահետախուզական, սեյսմահետախուզական և ռադիոմետրական մեթոդներով դաշտային հանույթ, 4. համակարգչային տեխնոլոգիաներով մշակելու և մեկնաբանելու դաշտային հանույթով ստացված արդյունքները, կառուցելու համապատասխան գրաֆիկներ, կտրվածքներ և քարտեզներ, 5. ինքնուրույն կիրառելու ստացած գիտելիքները երկրաբանական խնդիրներ լուծելու համար. գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. կազմելու հաշվետվություններ: 3. Description · ամրապնդել և խորացնել ուսումնառության ընթացքում երկրաբանական քարտեզագրության ոլորտում ուսանողների ձեռք բերած տեսական գիտելիքները երկրաբանական քարտեզագրման դաշտային գործնական աշխատանքների միջոցով՝ երկրաբանական կառուցվածքով միմյանցից խիստ տարբերվող «Բջնի» և «Մարմարիկ» փորձադաշտերում, · նպաստել ինքնուրույն երկրաբանական ուսումնասիրությունների և դաշտային աշխատանքների իրականացման, կառուցվածքային ձևերի ուսումնասիրման և քարտեզագրման, երկրաբանական կտրվածքների կազմման, երկրաբանական մարմինների ուսումնասիրման և նրանց տեղադրման պայմանների ու փախհարաբերությունների ուսումնասիրման, տեղադրման էլեմնենտների որոշման, նմուշների հավաքագրման մասնագիտական գործնական կարողությունների ձևավորմանն ու զարգացմանը, · զարգացնել կարողություններ հավաքագրված երկրաբանական փաստացի նյութի մշակման, վերլուծության, երկրաբանական կառուցվածքի առանձնահատկությունների պարզաբանման և համակողմանի վերլուծման, երկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ կազմելու ուղղությամբ: · դաշտային պայմաններում ամրապնդել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերված տեսական գիտելիքները՝ պրակտիկ կիրառմամբ, · ուսանողներին ծանոթացնել երկրաֆիզիկական սարքավորումների աշխատանքի հիմնական սկզբունքներին, ձեռք բերելու դրանցով աշխատելու հմտություն, · տիրապետելու համապատասխան երկրաֆիզիկական մեթոդների դաշտային աշխատանքների մեթոդիկային, ստացված տվյալների մշակման, գրաֆիկների և քարտեզների կառուցման, արդյունքների որակական ու քանակական մեկնաբանումներին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դաշտային քարտեզագրման, փաստագրման և նմուշների հավաքագրման աշխատանքներ , 2. բնական մերկացումներում ապարների տեղադրման էլեմենտների չափումներ, 3. ինքնուրույն և թիմային աշխատանք, 4. երկրաբանական կառուցվածքի քննարկումներ, 5. կամերալ աշխատանքներ, 6. երկրաբանական քարտեզների, կտրվածքների կազմում հաշվետվության կազմում և ներկայացում: 7. դաշտային պայմաններում առանձին երթուղիներով (պրոֆիլներով) իրականացվում է համապատասխան երկրաֆիզիկական մեթոդով հանույթ, պահպանելով մեթոդական անհրաժեշտ բոլոր կանոնները: 5. Evaluation Methods and Criteria Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկայի ավարտին, պրակտիկային մասնակցած և ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները կատարած ուսանողը ներկայացնում է իր դաշտային գրքույկը (պրակտիկայի օրագիրը) և ավարտուն հաշվետվությունը, կից փորձադաշտերի 1:25000 մասշտաբի երկրաբանական քարտեզներով և կտրվածքներով: Ստուգարքը նշանակվում է հաշվետվության պաշտպանության հիման վրա: Ուսանողը ստուգարքը հանձնելու թույլատրվում է միայն դաշտային պրակտիկային 75 %-ից ավել մասնակցության դեպքում: Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկայի ավարտին, պրակտիկային մասնակցած և ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները կատարած ուսանողը ներկայացնում է իր դաշտային գրքույկը (պրակտիկայի օրագիրը) և ավարտուն հաշվետվությունը: 6. Basic Bibliography Ավանեսյան Ա.Ս., Մովսիսյան Հ.Ի. «Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն» դասընթացի կուրսային աշխատանքների մեթոդական ցուցումներ: Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2014, 70 էջ Խարազյան Է.Խ. Երկրաբանահանութային աշխատանքների մեթոդիկան (մեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2006, 100 էջ Սարգսյան Հ.Հ. Հնաշխարհագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2010, 104 էջ Սարգսյան Հ.Հ., Գրիգորյան Ա.Գ.Շերտագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2013, 116 էջ Инструкция по организации и производству геологосъемочных работ и составлению Государственной геологической карты СССР масштаба 1:50000 (1:25000). Ленинград: ВСЕГЕИ, 1986, 243 с. Ուսումնական երկրաֆիզիկական մեթոդներ, ուսումնական պրակտիկայի մեթոդական ցուցումներ: ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2005. 7. Main sections of the course 1. Կամերալ (նախապատրաստական) աշխատանքներ: Ծանոթացում աշխատանքային քարտեզների հետ, դաշտային գրքույկների պատրաստում: Բջնիի և Մարմարիկի փորձադաշտերի հետ հեռահար (նախնական) ծանոթացում, երկրաբանահանութային երթուղիների մշակում տիեզերական լուսանկարների և տեխնիկական միջոցների օգնությամբ: Նստվածքային, հրաբխածին-նստվածքային, մետամորֆային, հրային՝ ինտրուզիվ (պատռող մարմինների) և էֆուզիվ ապարների տեղադրման ձևերի և քարտեզագրման առանձնահատկությունների քննարկում: Ծանոթություն դաշտային հանութային աշխատանքներում կիրառվող GPS-կողմնորոշիչների և երկրաբանական կողմնացույցի հետ ախատանքների իրականացման սկզբունքներին և քարտեզագրման գործիքներին: Երթուղի-1. Երևան - Չարենցավան - Բջնի գյուղի շրջակայք - Երևան: Ծանոթություն Բջնի գյուղի շրջակայքում մինչքեմբրյան և վերին կավճի ապարների շերտագրական կտրվածքին: Անկյունային աններդաշնակությունների ուսումնասիրում, քարտեզագրում, կտրվածքների կազմում: Երթուղի-2. Երևան - Սոլակ - Քախսի - Երևան (ճանապարհը Բջնիով): Ծանոթություն Սոլակ և Քաղսի գյուղերի շրջակայքում, Հրազդան գետի աջակողմյան վտակների ավազանում պալեոգենի հենակետային շերտագրական կտրվածքին: Վերին կավճի և պալեոգենի ստվարաշերտերի կտրվածքի, խզվածքային խախտումների ուսումնասիրում, քարտեզագրում: Ապարների տեղադրման էլեմենտների չափագրում, դաշտային գրքույկների լրացում, նմուշարկում: Երթուղի-3. Երևան - Քաղսի - Աղբյուրակ - Հրազդան - Երևան: Քաղսի և Աղբյուրակ գյուղերի շրջակայքում, Հրազդան գետի աջակողմյան ավազանում դատ-պալեոցենի ֆլիշանման ստվարաշերտի, դրա առաջացրած խոշոր սինկլինալ ծալքի, նեոգենի հրաբխային ապարների, չորրորդական լավային ծածկոցների քարտեզագրում, նմուշարկում: Ծանոթացում Հրազդանի երկաթի հանքավայրի հետ: Երթուղի-4. «Մարմարիկ» - Հայկավանի ձոր (բնակավայր Փյունիկ): Ծանոթություն Փամբակի լեռնաշղթայի պալեոգենի կտրվածքի և հրային ապարների հետ, քարտեզագրում: Ծանոթություն «Մարմարիկ» հանգրվանի շրջակայքի տոնալիտային հրային ապարների հետ և նրանց քարտեզագրում: Դաշտային փաստագրման աշխատանքների իրականացում. դայկային մարմինների տեղադրման էլեմենտների չափում երկրաբանական (լեռնային) կողմնացույցի օգնությամբ, դաշտային գրքույկների լրացում: Երթուղի-5. «Մարմարիկ» - Հանքավան: Ծանոթություն Հանքավանի պղինձ - մոլիբդենային հանքավայրի և նռնաքարերի սկառնային հանքաերևակման հետ, հանքակտորային նմուշների հավաքում: Կամերալ աշխատանքներ. Հավաքած նյութերի և նմուշների նախնական մշակում, Բջնիի փորձադաշտի սևագիր քարտեզի կազմում: Երթուղի-6. «Մարմարիկ» - Արտավազի ձոր - Նեֆելինային սիենիտների հանքավայր: Նախորդ երթուղու խնդիրների շարունակությունը: Հրային ապարների և խզումնային խախտումների քարտեզագրում, կոնտակտների բնույթի պարզաբանում, ապարների փոխհարաբերությունների նկարագրում, տեղադրման էլեմենտների չափագրում: Ծանոթություն Թեժ լեռան օղակաձև ինտրուզիայի կառուցվածքին և նեֆելինային սիենիտների հանքավայրին, ապարակտորային նմուշների հավաքում: Երթուղի-7. «Մարմարիկ» - Ծաղկունյաց լեռնաշղթա: Ծանոթություն մետամորֆային ապարների համալիրի և նեոգենի հասակի հրաբխածին ապարների հետ,քարտեզագրում, փաստագրում: Կամերալ աշխատանքներ. Հավաքած նյութերի և նմուշների նախնական մշակում, Հանքավանի փորձադաշտի սևագիր քարտեզի կազմում: Երթուղի-8. «Մարմարիկ» - Մեղրաձոր: Ծանոթություն Մեղրաձորի ոսկու հանքավայրի, նրա երկրաբանական կառուցվածքի, հանքներփակող գրանոսիենիտային ու էոցենի հասակի հրաբխանստավծքային ապարների հետ, հատող դայկային մարմինների և հանքայնացված զոնաների ու երակային հանքային մարմինների քարտեզագրում, հանքակտորային նմուշների հավաքում: Կամերալ աշխատանքներ: Պրակտիկայի արդյունքների վերջնական ամփոփում, հաշվետվության 1-ին և 2-րդ բաժինների կազմում, աշխատանքային քարտեզների ամփոփում և մաքրագրում, կտրվածքների և շերտագրական սյունակների կառուցում, լեգենդի կազմում: Ուսումնական պրակտիկա գրավիհետախուզությունից: Ուսումնական պրակտիկա մագնիսահետախուզությունից: Ուսումնական պրակտիկա էլեկտրահետախուզությունից: Ուսումնական պրակտիկա սեյսմահետախուզությունից: Ուսումնական պրակտիկա միջուկային երկրաֆիզիկայից:
0808	Օգտակար հանածոների հանքավայրերի հետախուզման տեխնիկան և համակարգերը	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 1 ժամ գործն. OPTIONAL 0808/Բ14 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման աշխատանքներում օգտագործվող լեռնային փորվածքների անցման և հորատանցքերի հորատման տեսակներին, աշխատանքների կատարման ընթացքին և ներկայացվող պահանջներին, · զարգացնել կարողություններ հանքավայրերի հետախուզման տեխնիկական միջոցների և համակարգերի ընտրության: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ապարների, ըստ առաջացման պայմանների, լեռնատեխնիկական և ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները, 2. լուսաբանելու լեռնային փորվածքների և հորատանցեքրի տեսակներն ըստ անցման նպատակների և ձևերի, 3. նկարագրելու և ներկայացնելու լեռնահորատման աշխատանքների տեխնիկական միջոցներն ու համակարգերը, աշխատանքների կատարման տեխնոլոգիան և առանձնահատկությունները, 4. նկարագրելու լեռնային փորվածքների ամրակապման միջոցները, օդափոխության համակարգերի տեսակները, նշանակությունը, պայթեցման աշխատանքների հերթականությունը, պայթուցիկ նյութերի պահպանման պահանջները, ջրահեռացման համակարգերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. մշակելու երկրաբանահետախուզական աշխատանքների կատարման համակարգեր ընտրելու հետախուզական աշխատանքների բնույթից կախված տեխնիկական միջոցներ, 6. հիմնավորելու հորատման եղանակների, լեռնային փորվածքների անցման ձևերի, լեռնահորատման աշխատանքների անկացման անհրաժեշտությունը և ընտրված եղանակները. 7. ընտրելու տարբեր ֆիզիկա-աշխարհագրական պայմաններ ունեցող տարածքների և տարբեր լեռնատեխնիկական ցուցանիշներով ապարների առկայության պարագայում հորատող հաստոցների արդյունավետ տեսակները: 3. Description · ծանոթացնել օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման աշխատանքներում օգտագործվող լեռնային փորվածքների անցման և հորատանցքերի հորատման տեսակներին, աշխատանքների կատարման ընթացքին և ներկայացվող պահանջներին, · զարգացնել կարողություններ հանքավայրերի հետախուզման տեխնիկական միջոցների և համակարգերի ընտրության: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. թեմատիկ ռեֆերատիվ աշխատանքների կատարում, 4. թիմային աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Բալումյան Գ.Ռ, Հովսեփյան Ս.Գ. Հանքավայրերի բաց մշակման արտադրական գործընթացներ: Դասագիրք: - Երևան, ՀԱՊՀ, 2015 Брылов С.А., Грабчак Л.Г., Комащенко В.М. Горно- разведочные и буровзрывные работы . - М.: Недра. 1989. Калинеченко О.И. Проведение горно-разведочных выработок (учебное пособие). Донецк: ДонНТУ, 2004, 161 с. Коршак А. А., Шаммазов А. М. Сверхглубокие скважины / Основы нефтегазового дела. Учебник для ВУЗов. 2-е изд., доп. и испр. Уфа.: ООО «Дизайн Полиграф Сервис», 2002, 554с. Пилипец В.И. Геологоразведочное дело. Проведение горно-разведочных выработок. Учебное пособие. -Донецк, 2002. - 210 с. 7. Main sections of the course Հետախուզման համակարգեր` լեռնահորատման (կոմբինացված), լեռնային փորվածքների և հորատանցքերի հորատման: Լեռնային ապարների հիմնական հատկությունները: Հորիզոնական, ուղղահայաց և թեք մակերեսային լեռնային փորվածքների անցումը: Հորատման աշխատանքների ձևերն ու տիպերը: Պայթեցման, օդափոխման, ամրակապման, ապարների տեղափոխման աշխատանքները:
0808	Փորվածքների փաստագրում և ստորգետնյա քարտեզագրում	6
6-րդ՝ գարնային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. OPTIONAL 0808/Բ15 1. Purpose of the Course · տրամադրել գիտելիքներ երկրաբանահանութային և երկրաբանահետախուզական աշխատանքներում բնական և արհեստական մերկացումների փաստագրման աշխատանքների խնդիրներին, սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ, · զարգացնել խորը մասնագիտական գործնական կարողություններ լեռնային փորվածքների փաստագրման և ստորգետնյա աշխատանքների արդյունքների հիման վրա քարտեզագրական աշխատանքների իրականացման համար: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու լեռնային փորվածքների փաստագրման խնդիրները, սկզբունքներն ու մեթոդները, 2. նկարագրելու լեռնային փորվածքների և հորատանցքերի փաստագրման առանձնահատկությունները կախված վերջիններիս հանքային մարմինների հետ հատման փոխհարաբերությունների, 3. քննարկելու ստորգետնյա քարտեզագրման առանձնահատկությունները, հորիզոնական պլանների և վերտիկալ կտրվածքների կազմման սկզբունքները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. գործնականում իրականացնելու լեռնային փորվածքների և հորատանցքերի փաստագրման աշխատանքներ, 5. կազմելու առանձին լեռնային փորվածքների և հորատանցքերի սխեմաներ, լրացնելու փաստագրման մատյաններ, 6. նկարագրելու, ըստ անհրաժեշտության, լեռնային փորվածքների պատերը, հատակը, առաստաղը կամ ճակատը, հորատահանուկը, 7. կազմելու ստորգետնյա լեռնային փորվածքների հորիզոնների երկրաբանական և նմուշարկման հատակագծեր, հետախուզական կտրվածքներ՝ փաստագրման և նմուշարկման տվյալների հիման վրա, 8. վերլուծելու երկրաբանական և նմուշարկման պլաններում և հետախուզական կտրվածքներում առկա երկրաբանական իրադրությունը, հանքային մարմինների դիրքը, հանքայնացման նկատելի առանձնահատկությունները, 9. ամփոփելու կատարված աշխատանքների արդյունքները և անելու եզրակացություններ ու առաջարկություններ հետագա աշխատանքների արդյունավետության բարձրացման և ուղղությունների ընտրության համար, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 10. կիրառելու տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և ժամանակակից սարքավորումների հնարավորությունները փաստագրման, քարտեզագրման և այլ բնույթի աշխատանքների արդյունավետության բարձրացման նպատակներով: 3. Description · տրամադրել գիտելիքներ երկրաբանահանութային և երկրաբանահետախուզական աշխատանքներում բնական և արհեստական մերկացումների փաստագրման աշխատանքների խնդիրներին, սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ, · զարգացնել խորը մասնագիտական գործնական կարողություններ լեռնային փորվածքների փաստագրման և ստորգետնյա աշխատանքների արդյունքների հիման վրա քարտեզագրական աշխատանքների իրականացման համար: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, 4. թիմային քննարկումներ, 5. հանձնարարված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Авдонин В.В. Ручкин Г.В. и др. Поиски и разведка месторождений полезных ископаемых. М.: Фонд “Мир”, 2007 Վարդապետյան Բ.Ս. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում: Երևան: ԵՊՀ հրատ., 1987 Դասախոսությունների տեքստեր և լաբորատոր առաջադրանքների նյութեր: 7. Main sections of the course Երկրաբանական փաստագրման նպատակները, խնդիրներն ու մեթոդները, աշխատանքների հիմնական սկզբունքները: Մակերեսային լեռնային փորվածքների փաստագրում: Ստորգետնյա հետախուզական փորվածքների փաստագրում: Սյունակային հորատանցքերի փաստագրում: Քարտեզագրական աշխատանքների խնդիրներն ու մեթոդները, աշխատանքների հիմանական սկզբունքները: Փաստագրման տվյալների հիման վրա հետախուզական հորիզոնների երկրաբանական հատակագծերի, նմուշարկման պլանների և հետախուզական կտրվածքների կազմում: Փաստագրաման և քարտեզագրման աշխատանքներում կիրառվող տեխնիկական և տեխնոլոգիական միջոցներ:
0808	Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման երկրաքիմիական մեթոդներ	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 1 ժամ գործն. OPTIONAL 0808/Բ16 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել որոնման երկրաքիմիական մեթոդների տեսական հիմքը կազմող հասկացություններին, աշխատանքների մեթոդիկային, երկրաքիմիական նմուշարկման, պսակների եզրագծման ու վերծանման աշխատանքներին, · տալ հիմնարար գիտելիքներ առաջնային և երկրորդային պսակների ձևավորման, նրանց հատկությունների, տարր-ինդիկատորների ուղղաձիգ զոնալականության, վերհանքային և ստորհանքային տարրերի վերաբերյալ, · տալ պատկերացումներ անոմալիաների էրոզիոն կտրվածքի մակարդակի գնահատման, երկրաքիմիական պսակների միջոցով կանխագուշակային ռեսուրսների գնահատման մասին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. վերհիշելու քիմիական տարրերի միգրացիոն հատկությունները և տեսակները թվարկելու որոնման երկրաքիմիական մեթոդների դասակարգումը, 2. բացատրելու առաջնային երկրաքիմիական պսակների ձևավորումն արմատական ապարներում, նկարագրելու նրանց հատկությունները՝ տարրական կազմը, ինտենսիվությունն ու չափերը, մորֆոլոգիան, զոնալականությունը, 3. հիմնավորելու տարրերի զոնալականության շարքի կառուցվածքը, առանձնացնելու վերհանքային և ստորհանքային տարր-ինդիկատորները, 4. հաշվարկելու զոնալականության ցուցիչը նկարագրելու փխրուն առաջացումներում ձևավորվող երկրորդային երկրաքիմիական պսակներն ու նրանց հատկությունները, դասակարգելու տեսակները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. կառուցելու հանքավայրերի առաջնային և երկրորդային երկրաքիմիական պսակները ընտրելու երկրաքիմիական անոմալիաների վերհանքային և ստորհանքային տարր- ինդիկատորները, 6. որոշելու թաքնված հանքավայրերի էրոզիոն կտրվածքի մակարդակը երկրաքիմիական անոմալիաների օգնությամբ, 7. կազմելու զոնալականության շարքեր հակադրության գործակիցների մեթոդով՝ միջին պարունակությունների և գծային արդյունավետությունների օգնությամբ, 8. կազմելու ուղղաձիգ զոնալականության շարք զոնալականության ցուցիչի մեթոդով, 9. կիրառելու երկրաքիմիական մեթոդները որոնողահետախուզական աշխատանքների տարբեր փուլերում: 3. Description · ծանոթացնել որոնման երկրաքիմիական մեթոդների տեսական հիմքը կազմող հասկացություններին, աշխատանքների մեթոդիկային, երկրաքիմիական նմուշարկման, պսակների եզրագծման ու վերծանման աշխատանքներին, · տալ հիմնարար գիտելիքներ առաջնային և երկրորդային պսակների ձևավորման, նրանց հատկությունների, տարր-ինդիկատորների ուղղաձիգ զոնալականության, վերհանքային և ստորհանքային տարրերի վերաբերյալ, · տալ պատկերացումներ անոմալիաների էրոզիոն կտրվածքի մակարդակի գնահատման, երկրաքիմիական պսակների միջոցով կանխագուշակային ռեսուրսների գնահատման մասին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն աշխատանք, 4. երկրաքիմաիկան պսակների և կտրվածքների կառուցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Аристов В.В. “Методика геохимических поисков твердых полезных ископаемых”. “Недра”, 1984 Беус А.А., Григорян С.В. “Геохимические методы поисков и разведки месторождений твердых полезных ископаемых”. Изд.”Недра”,1975 Григорян С.В. “Рудничная геохимия”. Изд.”Недра”, 1992 Григорян С.В. -,, Первичные геохимические ореолы при поисках и разведки рурудных месторождений”. Изд. “Недра”, 1987. Соловов А.П “Геохимические методы поисков месторождений полезных ископаемых”. Изд.” Недра”, 1985 7. Main sections of the course Տարրերի երկրաքիմիական միգրացիան. միգրացիայի արտաքին ու ներքին գործոնները, տեսակները, քիմիական պայմանները: Հանքավայրերի երկրաքիմիական պսակները, կիրառական երկրաքիմիայում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները, երկրաքիմիական մեթոդների դասակարգումը: Երկրաքիմիական որոնումների մեթոդիկան արմա-տական ապարներում. նմուշարկում և պսակների եզրագծում: Առաջնային երկրաքիմիական պսակները և նրանց հատկությունները. տարրական կազմը, չափերը, ինտենսիվությունը, մորֆոլոգիան, զոնալականություն: Զոնալականության ւսումնասիրման մեթոդները: Ցրված միներալացման գոտիների երկրաքիմիական առանձնահատկությունները: Կույր հանքայնացման որոնումները: Երկրաքիմիական անոմալիաների էրոզիոն կտրվածքի մակարդակի գնահատումը: Ցրման երկրորդային պսակներ, նրանց տեսակները, դասակարգումը: Որոնումների մեթոդիկան ցրման հոսքերով: Որոնումների ատմոերկրաքիմիական մեթոդներ, գազային պսակներ, նմուշարկման մեթոդիկան: Որոնումների հիդրոերկրաքիմիական մեթոդներ, մշտական և ժամանակավոր, բաց ու փակ ջրային անոմալիաներ, նմուշարկման մեթոդիկան: Որոնումների կենսաերկրաքիմիական մեթոդներ, նմուշարկման մեթոդիկան, ունիվերսալ և տեղային բույս-ինդիկատոր: Երկրաքիմիական մեթոդների կիրառումը որոնողահետախուզական աշխատանքների տարբեր փուլերում:
0905	Գրունտագիտություն և ինժեներային երկրադինամիկա	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 1 ժամ լաբ. OPTIONAL 0905/Բ11 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել գրունտների մեխանիկայի հիմնական օրենքներին, գրունտների սահքի դիմադրության և սեղմելիության օրենքներին, որոշման մեթոդիկային, Տերցագիի ֆիլտրացիոն կոնսոլիդացիայի տեսությանը, առաջնային և երկրորդային կոսոլիդացիայի գաղափարին, լարումների բաշխմանը գրունտներում հարթ և տարածական խնդրի դեպքում (Բրաինեսկու խնդիրը), · ծանոթացնել լանջերի կայունության հաշվարկի մեթոդիկային, շրջանագլանային մակերևույթով սահեցման մակերես ունեցող շեպերի կայունության հաշվարկին, կավային գրունտներից կազմված լանջերում և թեքություններում ռեոլոգիական հատկություններին, գրունտների ճնշմանը հենապատերի վրա, գրունտի ակտիվ և պասիվ ճնշմանը: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. լուսաբանելու սահքի և սեղմելիության օրենքները լուսաբանելու լանջերի կայունության գնահատման մեթոդները, 2. մեկնաբանելու գրունտների առաջնային և երկրորդային կոնսոլիդացիայի էությունը քննարկելու գրունտների սահքի դիմադրության և սեղմելիության կապը ջրաֆիզիկական հատկությունների հետ, 3. քննարկելու ֆիլտրացիոն կոնսոլիդացիայի տեսության համապատասխանությունը ստացված փորձարարական արդյունքներին, 4. քննարկելու լանջերի կայունության գնահատման մեթոդների կիրառելիության հնարավորությունը, կախված լանջի ֆիզիկա-երկրաբանական մոդելից, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 5. հաշվարկելու գրունտների սահքի դիմադրության և սեղմելիության ցուցանիշները հաշվարկելու լանջերի կայունության գործակիցը 6. իրականացնելու հենապատերի հաշվարկ, հաշվարկելու հիմնատակերի նստվածքը: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել գրունտների մեխանիկայի հիմնական օրենքներին, գրունտների սահքի դիմադրության և սեղմելիության օրենքներին, որոշման մեթոդիկային, Տերցագիի ֆիլտրացիոն կոնսոլիդացիայի տեսությանը, առաջնային և երկրորդային կոսոլիդացիայի գաղափարին, լարումների բաշխմանը գրունտներում հարթ և տարածական խնդրի դեպքում (Բրաինեսկու խնդիրը), · ծանոթացնել լանջերի կայունության հաշվարկի մեթոդիկային, շրջանագլանային մակերևույթով սահեցման մակերես ունեցող շեպերի կայունության հաշվարկին, կավային գրունտներից կազմված լանջերում և թեքություններում ռեոլոգիական հատկություններին, գրունտների ճնշմանը հենապատերի վրա, գրունտի ակտիվ և պասիվ ճնշմանը: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. հանձնարարված գրականության ընթերցում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Мангушев Р.А, Карлов В.Д., Сахаров И.И. Механика грунтов. М.: АСБ, 2015, 227с Месчян С.Р., Экспериментальньная реология глинистых грунтов, Изд. Гитутюн НАН РА Ереван, 2005, с.495 Тер-Мартиросян З.Г. Механика грунтов, Изд. АСВ, 2010, с.450 Трофимов В.Т. Королев В.А. Возненсенский Е.А. и др. Грунтоведение Изд. МГУ, Наука 2005, с.1005 Barnes G.E., Sգil mechanics Principles and Practice, London, WIP DLP, 2000, p.493 7. Main sections of the course Գրունտների մեխանիկա առարկան, նրա կապը այլ գիտությունների հետ, հիմնական մեթոդները` հաշվարկային, տեսական, մոդելավորման: Տեսական մեխանիկայի, նյութերի դիմադրության հիմնական դրույթներ: Գրունտների մեխանիկայի դրույթների կիրառումը գրունտների կայունության և բնական լարվածային վիճակի ժամանակ: Գրունտների հիմնական մոդելները: Գրունտները որպես հոծ և դիսկրետ (հատիկավոր) միջավայրեր: Գրունտների հաշվարկային մոդելների կիրառելիության սահմանները: Գրունտների մեխանիկայի հիմնական օրինաչափությունները: Գրունտների սեղմելիություն: Խտացման օրենք: Գրունտի կոմպրեսիոն հատկություններ: Գրունտների ջրաթափանցելիություն (ֆիլտրացիա): Լամինար ֆիլտրացիայի օրենք: Գաղափար սկզբնական գրադիենտի մասին: Ջրաթափանցելիության ազդեցությունը սեղմման արագության վրա: Էֆֆեկտիվ և չեզոք լարումները ջրահագեցած գրունտներում: Ֆիլտրացիոն կոնսոլիդացիայի Տերցագիի տեսություն: Սորուն և կապակցված գրունտների սահքի սահմանային դիմադրությունը: Կուլոնի օրենքը: Գրունտների սահքի դիմադրության հաշվարկային բնութագրիչների ընտրություն: Լարումների բաշխումը գրունտներում: Լարումների բաշխումը տարածական խնդրի դեպքում (Բրաինեսկու խնդիրը): Լարումների բաշխումը հարթ խնդրի դեպքում: Լարումների բաշխումը գրունտի սեփական կշռից: Լանջերի կայունություն: Կայունության հաշվարկի մեթոդիկան: Շրջագլանային մակերևույթով սահեցման մակերես ունեցող շեպերի կայունությանհաշվարկը: Կավային գրունտներից կազմված լանջերում և թեքություններում ռեոլոգիական հատկությունների դերը: Գրունտների ճնշման որոշումը հնապատերի վրա: Գրունտի ակտիվ և պասիվ ճնշում: Հիմնատակերի նստման հաշվարկը և նրա փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում: Հիմնատակերի նստվածքի որոշում: Նստվածքի որոշումը ժամանակի ընթացքում: Գրունտների դինամիկ հատկությունները: Պարբերական և ոչ պարբերական բեռնվածքներ: Դինամիկ ազդեցության ժամանակ ալիքային պրոցեսները գրունտներում: Կավային և ավազային գրունտների սեղմելիության և սահքի դիմադրության վրա վիբրացիայի ազդեցությունը:
0905	Գրավիհետախուզություն, մագնիսահետախուզություն և միջուկային երկրաֆիզիկա	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. OPTIONAL 0905/Բ12 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել գրավիհետախուզական և միջուկային երկրաֆիզիկական մեթոդների տեսական հիմունքներին, · փոխանցել գիտելիքներ այդ մեթոդների կիրառմամբ տարաբնույթ երկրաբանական խնդիրների լուծման նպատակով, · ձևավորել հմտություններ բացահայտելու գրավիտացիոն և ռադիոակտիվ դաշտերի փոփոխության ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և կենդանի օրգանիզմների վրա: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու գրավիտացիոն և ռադիոակտիվ դաշտերի առանձնահատկությունները և մեթոդների կիրառելիության ոլորտները, 2. պարզաբանելու ժամանակի ընթացքում գրավիտացիոն և ռադիոակտիվ դաշտերի փոփոխությունները, 3. գնահատելու հետազոտությունների արդյունքների ճշտությունը տեսական դրույթների վրա, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. ընտրելու դաշտային աշխատանքների համապատասխան մեթոդիկա և տեխնիկա կազմելու համապատասխան քարտեզներ և գրաֆիկներ, 5. մշակելու և մեկնաբանելու ստացված տվյալները ժամանակակից համակարգչային տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, 6. արդյունավետ կերպով իրականացնելու նշված մեթոդներով դաշտային աշխատանքները: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել գրավիհետախուզական և միջուկային երկրաֆիզիկական մեթոդների տեսական հիմունքներին, · փոխանցել գիտելիքներ այդ մեթոդների կիրառմամբ տարաբնույթ երկրաբանական խնդիրների լուծման նպատակով, · ձևավորել հմտություններ բացահայտելու գրավիտացիոն և ռադիոակտիվ դաշտերի փոփոխության ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և կենդանի օրգանիզմների վրա: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Гащев В.И., Каплак С.А. “Технология создания физико-геологических моделей земной коры”, М.2009 Геофизика (Под.ред. В.К. Хмелевскоо.Учебник М, МГУ, 2007, 320с. Тарунина О.И. “Гравиразведка”. Пермь, 2006 Миронов В.С ,,Основные геофизические методы,, Учебник М., 2006 Никонов А.А.”Современные движения земной коры ''М.Дом книги 2007 Хмелевской В.К., Горбачев Ю.И.и др. Геофизические методы исследований. Изд-во КПГУ, 2004 7. Main sections of the course Ծանրության ուժ, չափման միավորները: Ծանրության ուժի պրոյեկցիաները: Ծանրության ուժի պոտենցիալ ֆունկցիա: Ծանրության ուժի նորմալ արժեքների որոշումը ըստ դիտվող կետի ուղղանկյուն կոորդինատների: Ծանրության ուժի ուղղումներ. ուղղում բարձրության համար, ուղղում տեղանքի ռելիեֆի համար: Ուղղում միջանկյալ շերտի ձգողությանհամար: Ծանրության ուժի անոմալիաներ: Ծանրության ուժի չափման դինամիկ եղանակը: Ծանրության ուժի որոշման հնարավորությունները: Ստատիկ գրավիմետրեր: Մեխանիկական գրավիմետրերի տեսակները: Գրավիմետրական հանույթի դասակարգումը: Հենակետային ցանց: Քանակական և որակական մեկնաբանում: Գրավիհետախուզության կիրառումը նավթագազաբեր ստրուկտուրաների որոնման և հետախուզման նպատակով: Օգտակար հանածոների որոնման և հետախուզման ռադիոմետրական մեթոդների ընդհանուր դասակարգումը: Լեռնային ապարների ռադիոակտիվության որոշման ժամանակակից լաբորատոր ռադիոմետրական մեթոդներ: Նեյտրոնային գամմա հանույթ, գամմա-բետտա հանույթ: Ռադիոմետրական հանույթի օգտագործումը նավթային երկրաբանության մեջ: Էմանացիոն հանույթ և դրա միջոցով քարտեզների կազմումը ՀՀ տարածքի առանձին ռեգիոնների համար:
0905	Էլեկտրահետախուզություն և հորատանցքային երկրաֆիզիկա	6
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. OPTIONAL 0905/Բ13 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրահետախուզություն և հորատանցքային երկրաֆիզիկայի հիմունքներին և ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին, · բացահայտել լեռնային ապարների էլեկտրական հատկությունները, հորատանցքերում և միջհորատանցքային տարածքներում ուսումնասիրել ապարների ֆիզիկական հատկությունները, ինչպես նաև կատարել հորատանցքերի տեխնիկական վիճակի գնահատում, · քննարկել երկրաբանական շերտերում ապարների ֆիզիկական հատկությունների առանձնահատկությունները: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. նկարագրելու երկրակեղևի որոշակի խորություններում ապարների էլեկտրահաղորդականությունը, էլեկտրական թվացող և տեսակարար դիմադրությունը. բևեռացումը, էկվիպոտենցիալ գծերի ձևերը, բնական էլեկտրական դաշտերի մեծությունը և այլն, 2. ներկայացնելու փորված հորատանցքերում և միջհորատանցքային տարածքներում ապարների էլեկտրական, մագնիսական, առաձգական, ռադիոակտիվ և այլ ֆիզիկական հատկանիշներ, 3. թվարկելու յուրաքանչյուր ապարի և ուսումնասիրվող օբյեկտի բնութագրող ֆիզիկական հատկանիշի գնահատման սկզբունքները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. իրականացնելու էլեկտրահետախուզական և հորատանցքային ինքուրույն ուսումնասիրություններ, 5. որոշելու լեռնային ապարների տեսակները, տեղադրման խորություներն ու համապատասխան շերտերի հզորություններն ըստ ստացված տվյալների, 6. ի մի բերելու էլեկտրահետախուզական և հորատանցքային երկրաֆիզիկայի ուսումնասիրությունների արդյունքները, 7. տիրապետելու էլեկտրահետախուզական և հորատանցքային երկրաֆիզիկական ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին և նրանց տվյալների մեկնաբանմանը: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրահետախուզություն և հորատանցքային երկրաֆիզիկայի հիմունքներին և ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին, · բացահայտել լեռնային ապարների էլեկտրական հատկությունները, հորատանցքերում և միջհորատանցքային տարածքներում ուսումնասիրել ապարների ֆիզիկական հատկությունները, ինչպես նաև կատարել հորատանցքերի տեխնիկական վիճակի գնահատում, · քննարկել երկրաբանական շերտերում ապարների ֆիզիկական հատկությունների առանձնահատկությունները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում. առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա. առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա. առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Վարդանյան Վ.Պ. Էլեկտրահետահետախուզություն-Հաստատուն հոսանքի մեթոդներ: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2013, 193 էջ. Дахнов В.Н. Электрические и магнитные методы исследования скважин. М., Недра, 1980. Дьяконов Д.И., Леонтьев Е.И., Кузнецов Г.С. Общий курс геофизических исследований скважин. М., Недра, 1984. Ивакин Б.Н., Карус Е.В., Кузнецов О.Л. Акустический метод исследования скважин. М., Недра, 1978. Огильви А.А., Кузьмина Э.Н., Ященко З.Г. Сборник задач по геофизическим методам разведки. М., Недра, 1985. Померанц Л.И., Чукин В.Т. Аппаратура и оборудование для геофизических методов исследования скважин. М., Недра, 1978. 7. Main sections of the course Էլեկտրահետախուզություն առարկան: Էլեկտրահետախուզության մեթոդների տեսակները: Հաստատուն հոսանքի մեթոդները: Ուղղաձիգ էլեկտրական զոնդավորման մեթոդը (ՈՒԷԶ): Էլեկտրապրոֆիլացման (ԷՊ) մեթոդը: Լիցքի մեթոդը: Հարուցված բևեռացման մեթոդը (ՀԲ): Բնական էլեկտրական դաշտի մեթոդը (ԲԷԴ): Հորատանցքային երկրաֆիզիկական ուսումնասիրությունը - էլեկտրաչափական մեթոդներ, սեյսմաակուստիկ կարոտաժ, ռադիոակտիվ կարոտաժ, ջերմային և մագնիսական կարոտաժ, հորատանցքերի ուսումնասիրում հորատման ընթացքում, հորատանցքերի տեխնիկական վիճակի ուսումնաիրություն՝ ՀԵՈՒ կիրառմամբ:
0808	Հանքային դաշտերի և հանքավայրերի կառուցվածքները	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ գործն. OPTIONAL 0808/Բ17 1. Purpose of the Course · ծանոթացնել հանքային դաշտերի ու հանքավայրերի հիմնական կառուցվածքային տարրերին, հանքային մարմինների տիպերին և ծագումնաբանական առանձնահատկություններին, · տալ հիմնարար գիտելիքներ ապարների ֆիզիկական, դեֆորմացիոն և տեկտոնական հատկությունների, կառուցվածքային տարբեր ձևերի` ծալքավոր կառույցների, խզվածքային խախտումների, հրաբխային կառույցների վերաբերյալ, · տալ պատկերացումներ դեֆորմացիայի էլիպսոիդի, ճկման, սեղմման և տեղաշարժի ժամանակ առաջացած ջարդման և պոկման ճեղքերի, փետրացման ճեղքերի մասին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. սահմանելու հանքային դաշտերն ու հանքավայրերը, 2. ներկայացնելու հանքակուտակման համար բարենպաստ ապարների ֆիզիկական հատկությունների կախվածությունը ներքին կառուցվածքից, տեքստուրաներից, թափանցելիությունից, ծակոտկենությունից և այլն, 3. նկարագրելու ապարների դեֆորմացիոն և տեկտոնական հատկությունները, պլաստիկությունն ու փխրունությունը և նրանց կախվածությունը միներալների պլաստիկություն-փխրունություն շարքից, 4. լուսաբանելու ծալքավոր կառույցների տիպերը, ձևավորման պայմանները, կապը խզվածքային խախտումների հետ, 5. քննարկելու հանքատար ինտրուզիվ զանգվածների հետ կապված մետաղական հանքային մարմինների ձևավորման օրինաչափությունները, դասակարգելու կառուցվածքային հարկերն ու ենթահարկերը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 6. կառուցելու դեֆորմացիայի էլիպսոիդը, նրա դիրքը սեղմման, ձգման և տեղաշարժի ժամանակ, տարանջատելու ջարդման և պոկման ճեղքերը դեֆորմացիայի էլիպսոիդի օգնությամբ, 7. տարբերակելու հանքատար հրաբխային կառույցները, նրանց ֆացիաներն ու տիպերը վերլուծելու հանքային դաշտերի տեղաբաշխման վրա ազդող կառուցվածքային տարրերը որոշելու ծալքի շառնիրի խորասուզման անկյունը և հաշվարկելու ճեղքերի հորիզոնական ամպլիտուդները: 3. Description · ծանոթացնել հանքային դաշտերի ու հանքավայրերի հիմնական կառուցվածքային տարրերին, հանքային մարմինների տիպերին և ծագումնաբանական առանձնահատկություններին, · տալ հիմնարար գիտելիքներ ապարների ֆիզիկական, դեֆորմացիոն և տեկտոնական հատկությունների, կառուցվածքային տարբեր ձևերի` ծալքավոր կառույցների, խզվածքային խախտումների, հրաբխային կառույցների վերաբերյալ, · տալ պատկերացումներ դեֆորմացիայի էլիպսոիդի, ճկման, սեղմման և տեղաշարժի ժամանակ առաջացած ջարդման և պոկման ճեղքերի, փետրացման ճեղքերի մասին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods · դասախոսություններ, · լաբորատոր աշխատանքներ ինքնուրույն և թիմային աշխատանք, · հանձնարարված գրականության ընթերցում, նյութի մշակում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Դասախոսությունների տեքստեր և լաբորատոր առաջադրանքների նյութեր Вольфсон Ф.И., Яковлев П.Д. “ Структуры рудных полей и месторождений”. Изд.”Недра”, 1985. Кравцов А.И., Яковлев П.Д. “ Структуры рудных полей и месторождений, металлогения и прогноз рудоносности”. М.”Недра”, 1991. Старостин В.И., Дергачев А.Л., Семинский Ж.В.“Структура рудных полей и месторождений”. Изд.Московского университета, 2002. 7. Main sections of the course Ներածություն: Հանքաներփակող ապարների պետրոգրաֆիական կազմը, քիմիական և ֆիզիկական հատկությունները: Ապարների դեֆորմացիան, դեֆորմացիոն և տեկտոնական հատկությունները: Ծալքավոր ձևերը և նրանց տիպերը: Խզվածքային խախտումներ, դեֆորմացիայի էլիպսոիդ, ջարդման և պոկման ճեղքեր, օղակաձև խզվածքային խախտումներ, փետրացման ճեղքեր: Հանքատար ինտրուզիվ զանգվածներ: Շերտավորված ինտրուզիվ զանգվածներ, օղակաձև մագմատիկ կոմպլեքսներ, գրանիտոիդային զանգվածներ, փոքր ինտրուզիվների ու դայկաների կոմպլեքսներ: Հանքատար հրաբխային կառույցներ, նրանց կառուցվածքային տիպերը: Ներծին հանքային դաշտերի և հանքավայրերի կառուցվածքաերկրաբանական դիրքը: Հանքային դաշտերի և հանքավայրերի գլխավոր կառուցվածքային տիպերը: Կառուցվածքների համակարգումը: Հանքային մարմինների կառուցվածքը: Կառուցվածքային հարկեր ու ենթահարկեր, նրանց ազդեցությունը հանքագոյացման վրա:
0808	Օգտակար հանածոների հանքավայրերի նմուշարկում և պաշարների հաշվարկ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. OPTIONAL 0808/Բ18 1. Purpose of the Course · ձևավորել պատկերացում օգտակար հանածոների կուտակումների նմուշարկման և պաշարների հաշվարկման մեթոդների, ձևերի և տեսակների վերաբերյալ, · տալ հիմնարար գիտելիքներ հանքային կուտակումների ուսումնասիրման ժամանակ կիրառվող նմուշարկման տեսակների և նմուշների վերցման, մշակման ու վերլուծության եղանակների, օգտակար հանածոների կանխատեսումային ռեսուրսների գնահատման և պաշարների հաշվարկման եղանակների և ելակետային տվյալների ստացման ու հաշվարկման մեթոդների առանձնահատկությունների, աշխատանքների կազմակերպման սկզբունքների մասին, · զարգացնել գործնական կարողություններ լեռնային փորվածքներից և հորատանցքերից նմուշների վերցման, նմուշարկման մատյանների կազման, նմուշների մշակման և անալիզի նախապատրաստման, նմուշարկման տվյալների ամփոփման, դրանց հիման վրա հանքային մարմինների եզրագծման և տիպային հանքավայրերի պաշարների հաշվարկման ուղղությամբ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու հանքային կուտակումների նմուշարկման առանձնահատկությունները, նմուշարկման տեսակները և նմուշների վերցման ու մշակման եղանակները, նմուշարկման աշխատանքների սկզբունքները, 2. քննարկելու և մանրամասն նկարագրելու հանքավայրերի պաշարների հաշվարկման ելակետային տվյալներն ու դրանց հաշվարկման հիմնական բանաձևերը, եղանակներն ու մեթոդները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. իրականացնելու հանքավայրերի ու հանքային մարմինների նմուշարկման աշխատանքներ, կազմելու նմուշարկման մատյաններ, հատակագծեր ու կտրվածքներ, 5. նմուշարկման տվյալների հիման վրա եզրագծելու հանքային մարմինները՝ դատարկ և ոչ կոնդիցիոն հանքաքարերի սահմանները, 6. բացահայտելու նմուշարկման ընթացքում հնարավոր տեխնիկական սխալները, անճշտություններն ու վրիպումները, մրրկային պարունակությունները, 7. իրականացնելու հանքավայրերի և առանձին հանքային մարմինների պաշարների հաշվարկներ՝ հիմնավերլով լավագույն տարբերակի ընտրությունը, կիրառելով տեսական գիտելիքներն ու առկա երկրաբանական փաստացի տեղեկատվությունը, դասակարգելով հանքավայրի պաշարներն ու կանխատեսումային ռեսուրսներն ըստ հետախուզվածության և հավաստիության աստիճանների, 8. գնահատելու հանքավայրի հաշվարկված պաշարները և անելու եզրահանգումներ հետագա աշխատանքների կազմակերպման ուղղությամբ, հաշվարկելու անհրաժեշտ կոնդիցիոն ցուցանիշները, 9. կիրառելու ժամանակակից տեխնոլոգիական և տեխնիկական հնարավորությունները մասնագիտական խնդիրների լուծման և աշխատանքների արդյունավետության բարձրացման, ստացված արդյունքների արժանահավատության համար: 3. Description · ձևավորել պատկերացում օգտակար հանածոների կուտակումների նմուշարկման և պաշարների հաշվարկման մեթոդների, ձևերի և տեսակների վերաբերյալ, · տալ հիմնարար գիտելիքներ հանքային կուտակումների ուսումնասիրման ժամանակ կիրառվող նմուշարկման տեսակների և նմուշների վերցման, մշակման ու վերլուծության եղանակների, օգտակար հանածոների կանխատեսումային ռեսուրսների գնահատման և պաշարների հաշվարկման եղանակների և ելակետային տվյալների ստացման ու հաշվարկման մեթոդների առանձնահատկությունների, աշխատանքների կազմակերպման սկզբունքների մասին, · զարգացնել գործնական կարողություններ լեռնային փորվածքներից և հորատանցքերից նմուշների վերցման, նմուշարկման մատյանների կազման, նմուշների մշակման և անալիզի նախապատրաստման, նմուշարկման տվյալների ամփոփման, դրանց հիման վրա հանքային մարմինների եզրագծման և տիպային հանքավայրերի պաշարների հաշվարկման ուղղությամբ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություններ, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, 4. թիմային քննարկում, 5. հանձնարարված գրականության ընթերցում, 6. նյութի մշակում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Վարդապետյան Բ.Ս. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1987 Авдонин В.В., Ручкин Г.В. и др. Поиски и разведка месторождений полезных ископаемых. М.: Фонд “Мир”, 2007 Альбов М.Н. Опробование месторождний полезных ископаемых. М.: Недра, Изд. 5, перераб. и доп., 1975, 232 с. Поротов Г.С. Разведка и геолого-эконоическая оценка месторождений полезных ископаемых. СПб.: 2004 7. Main sections of the course Նմուշարկման խնդիրները, տեսակները և նմուշների վերցման եղանակները: Նմուշների մշակումը և կրճատումը: Օգտակար հանածոների կանխատեսումային ռեսուրսների և պաշարների կարգերը: Օգտակար հանածոների դասակարգումն ըստ տնտեսագիտական նշանակության: Կոնդիցիոն ցուցանիշներ: Կոնդիցիոն ցուցանիշների հաշվարկ: Հանքային մարմինների եզրագծումը: Հանքավայրերի պաշարների հաշվարկման հիմնական բանաձևերը և ելակետային տվյալները: Պաշարների հաշվարկման եղանակները: Նմուշարկման և պաշարների հաշվարկման սխալների բացահայտում և ուղղում:
0808	Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատում	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ գործն. OPTIONAL 0808/Բ19 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնել հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման կարևորությանն ու առանձնահատկություններին, · ներկայացնել երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման միջոցները, ըստ որի կբացհայտվի տվյալ հետախուզվող օբյեկտի հանքավայր դառնալու հավանականությունը, · զարգացնել հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման ինքնուրույն իրականացնելու հմտություններ, առկա եղանակների և մեթոդների ճիշտ ընտրության կարողություններ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. սահմանելու երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման խնդիրներն ու գործոնները , 2. լուսաբանելու տնտեսագիտական գործոնների կարևորությունն ու կոնդիցիոն ցուցանիշները, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. հաշվարկելու և գնահատելու նվազագույն արդյունաբերական պարունակությունը, հանքավայրի սահմանային պարունակությունը, տարեկան արտադրողականությունը, վնասակար տարերի առավելագույն քանակությունները և այլ ցուցանիշներ, 4. ինքնուրույն իրականացնելու հանքավայրի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման գործոնների բացահայտում, 5. համադրելու և հակադրելու միևնույն խմբի տարբեր տնտեսագիտական նշանակություն ունեցող հանքավայրերի շահագործման խնդիրները, 6. վերլուծելու առկա երկրաբանատնտեսագիտական տեղեկատվությունը աշխատանքների ճիշտ կազմակերպման և արդյունավետության բարձրացման նպատակներով: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնել հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման կարևորությանն ու առանձնահատկություններին, · ներկայացնել երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման միջոցները, ըստ որի կբացհայտվի տվյալ հետախուզվող օբյեկտի հանքավայր դառնալու հավանականությունը, · զարգացնել հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման ինքնուրույն իրականացնելու հմտություններ, առկա եղանակների և մեթոդների ճիշտ ընտրության կարողություններ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods · դասախոսություններ, · լաբորատոր աշխատանքներ, · թիմային և ինքնուրույն աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Դասախոսությունների տեքստեր և լաբորատոր առաջադրանքների նյութեր Поротов Г.С. Разведка и геолого-экономическая оценка месторождений полезных ископаемых: Учебник/СПбГИ им. Плеханова Г.В. (технический университет). СПб: 2004, 244 с. Шумилин М.В., Аликсеров В.А. и др. Бизнес в ресурсодобывающих отраслях: Справочник. М.: ООО “Недра-Бизнесцентр”, 2001, 268 с. Шпайхер Е.Д., Салихов В.А. Геологоразведочные работы и геолого-экономическая оценка месторождений полезных ископаемых. Учебное пособые/СибГИУ. Новокузнецк, 2002, 311 с. 7. Main sections of the course Հանքավայրի արդյունաբերական արժեքը որոշող գործակիցները: Լեռնային ձեռնարկության տարեկան արտադրողականության որոշում: Հանքի տարեկան արտադրողականության որոշում: Կապիտալ ներդրումները և նրանց արդյունավետության որոշում: Օգտակար հանածոների հանքավայրերի գնահատման ցուցանիշները: Ապրանքային արտադրանքի և նրա ինքնարժեքի որոշում: Միներալային հումքի և նրա վերամշակման արտադրանքի գները: Կոնդիցիաների ցուցանիշների կազմի վերլուծւթյուն: Եկամուտի և շահութաբերության հաշվարկ: Ուղեկից բաղադրամասերի պարունակությունների հիմնական բաղադրամասի պայմանական պարունակություններին բերման գործակիցների հաշվարկ: Հաշվարկվող բլոկում օգտակար բաղադրամասի նվազագույն արդյունաբերական պարունակություն հաշվարկ: Բացման եզրային գործակցի, պաշարների հաշվման առավելագույն խորության հաշվարկ Հաշվարկվող բլոկում հանքատարության նվազագույն գործակցի որոշում: Օգտակար հանածոների մեկուսացված մարմինների կամ տեղամասերի նվազագույն պաշարներ: Օգտակար հանածոյի տեխնոլոգիական տիպերի և տեսակների առանձնացումը: Հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատումը գործող լեռնային ձեռնարկության պայմաններում:
0905	Սեյսմահետախուզություն և սեյսմիկ շրջանացում	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ լաբ. OPTIONAL 0905/Բ14 1. Purpose of the Course · ուսանողներին ծանոթացնելու սեյսմահետախուզության հիմունքներին, սեյսմիկ շրջանացման և սեյսմիկ միկրոշրջանացման կազմակերպման և կատարման մեթոդոլոգիային, սեյսմահետախուզական աշխատանքների ընթացքում ստացված դաշտային նյութերին, դրանց մշակմանն ու մեկնաբանմանը, · բացահայտելու ապարների առաձգական հատկությունները, առաձգական ալիքների տարածման արագության կապը ապարների առաձգական գործակիցների միջև, · քննարկելու երկրաշարժերի ուսումնասիրման առանձնահատկությունները, սեյսմիկ շրջանացման տարբեր մակարդակների քարտեզների կառուցման ձևերը, տալու երկրաշարժերի բնութագրերը: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. նկարագրելու ապարներում սեյսմիկ ալիքների տարածման առանձնահատկությունները, ալիքների անդրադարձման և բեկման, ինչպես նաև կլանման և ցրման երևույթները, 2. ներկայացնելու երկրաշարժերի առաջացման պատճառները, սեյսմիկ շրջանացման և սեյսմիկ միկրոշրջանացման որակական առանձնահատկությունները, 3. թվարկելու սեյսմիկ բնութագրերը, երկրաշարժերի պարամետրերը և ինտենսիվության գնահատումը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 4. իրականացնելու սեյսմիկ ուսումնասիրությունների ինքնուրույն մշակում և մեկնաբանում՝ սեյսմիկ շրջանացման քարտեզագրման և սեյսմիկ վտանգի գնահատման նպատակով, 5. կառուցելու հոդոգրաֆ, հաշվարկների միջոցով ստանալու ալիքի տարածման արագությունը ծածկող միջավայրում, 6. համադրելու տարբեր կտրվածքները, 7. ամփոփելու սեյսմիկ և սեյսմահետախուզական ուսումնասիրություններից ստացված արդյունքները, գնահատելու սեյսմիկ վտանգը, 8. տիրապետելու սեյսմալոգիական ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդներին և դրանց տվյալների մեկնաբանմանը: 3. Description · ուսանողներին ծանոթացնելու սեյսմահետախուզության հիմունքներին, սեյսմիկ շրջանացման և սեյսմիկ միկրոշրջանացման կազմակերպման և կատարման մեթոդոլոգիային, սեյսմահետախուզական աշխատանքների ընթացքում ստացված դաշտային նյութերին, դրանց մշակմանն ու մեկնաբանմանը, · բացահայտելու ապարների առաձգական հատկությունները, առաձգական ալիքների տարածման արագության կապը ապարների առաձգական գործակիցների միջև, · քննարկելու երկրաշարժերի ուսումնասիրման առանձնահատկությունները, սեյսմիկ շրջանացման տարբեր մակարդակների քարտեզների կառուցման ձևերը, տալու երկրաշարժերի բնութագրերը: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. ռեֆերատիվ աշխատանք: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Гурвич И.И., Боганик Г.Н.,,Сейсмическая разведка,, .,,Недра,, 1980 Пузырев Н.Н. ,,Методы и обьекты сейсмических исследований,, .Изд. СО РАН,1997 7. Main sections of the course Սեյսմահետախուզական մեթոդները և առանձնահատկությունները: Անդրադարձված ալիքի մեթոդը: Բեկված ալիքի մեթոդը: Հոդոգրաֆի կառուցում: Բեկված գլխամասային ալիքի արագության որոշում մի քանի մեթոդներով: Անդրադարձված ալիքի արագության որոշում ծածկող միջավայրում: Սեյսմիկ սահմանի տեղադրման խորությունը որոշում: Ընդհանուր սեյսմիկ շրջանացման խնդիրները և կատարվող աշխատանքների մեթոդոլոգիան: Մանրակրկիտ սեյսմիկ շրջանացման խնդիրները և կատարվող աշխատանքների մեթոդոլոգիան: Սեյսմիկ միկրոշրջանացման խնդիրները և կատարվող աշխատանքների մեթոդոլոգիան: Սեյսմիկ շրջանացման փորձը ՀՀ տարածքում: Սեյսմիկ շրջանացման արդի խնդիրները:
0905	Ինժեներաերկրաբանական հետազոտման մեթոդներ	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 3 ժամ դաս., 1 ժամ գործն. OPTIONAL 0905/Բ15 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել ինժեներաերկրաբանական հետազոտությունների առարկայի բովանդակությանը և խնդիրներին, · շրջանացման, հատուկ, անալիտիկ, սինթետիկ քարտեզների, ինժեներաերկրաբանական կտրվածքների, նրանց բովանդակության, ըստ ճարտարագիտաերկրաբանական պայմանների տարածքների տիպիզացիայի հետ, · տարբեր բնույթի ինժեներային կառույցների և շինությունների նախագծման համար անհրաժեշտ ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրությունների ծավալի հետ: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ճարտարագիտաերկրաբանանական խնդիրների հետազոտությունների գործնական ուղիները, 2. ընտրելու ճարտարագիտաերկրաբանական պայմանների գնահատման արդյունավետ մեթոդներ, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. օգտագործելու ստացված ճարտարագիտաերկրաբանական հետազոտությունների արդյունքները կազմելու քարտեզներ, կտրվածքներ, տալու համապատասխան ճարտարագիտաերկրաբանական պայմանների վերաբերյալ եզրակացություն, 4. ամփոփելու, կապ հաստատելու գրունտների գեոտեխնիկական հատկությունների ցուցանիշների դաշտային ու լաբորատոր պայմաններում ստացված տվյալների միջև, 5. անելու եզրակացություն ընտրված մեթոդների արդյունավետության վերաբերյալ՝ հետազոտությունների արդյունքների վերլուծության հիման վրա: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել ինժեներաերկրաբանական հետազոտությունների առարկայի բովանդակությանը և խնդիրներին, · շրջանացման, հատուկ, անալիտիկ, սինթետիկ քարտեզների, ինժեներաերկրաբանական կտրվածքների, նրանց բովանդակության, ըստ ճարտարագիտաերկրաբանական պայմանների տարածքների տիպիզացիայի հետ, · տարբեր բնույթի ինժեներային կառույցների և շինությունների նախագծման համար անհրաժեշտ ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրությունների ծավալի հետ: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. խնդիրների լուծում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Золотарев Г. С. Методика инженерно-геологических исследований, М., Из. МГУ, 1990, 384 с. Ломтадзе В.Д., Инженерная геология, Специальная инженерная геология, Недра, 1977г. 7. Main sections of the course Ինժեներաերկրաբանական հետազոտությունների մեթոդները, առարկան, խնդիրները: Ինժեներաերկրաբանական հետախուզական աշխատանքների հիմնական տիպերը: Հորատանցքերի, լեռնային փորվածքների, բաց մերկացումների նմուշարկման մեթոդները: Փաստագրումը, ֆոտոփաստագրումը, ճեղքավորվածության ուսումնասիրությունները: Ճարտարագիտաերկրաբանական էլեմենտների առանձնացում, գրունտների ֆիզիկամեխանիկական հատկությունների նորմատիվային և հաշվարկային ցուցանիշներ: Ինժեներաերկրաբանական հանույթ, քարտեզ և կտրվածքներ: Հանույթին համապատասխանող որոշակի մասշտաբի ինժեներաերկրաբանական քարտեզներ: Կոնդիցիոն ինժեներաերկրաբանական քարտեզներ: Շրջանացման, հատուկ, անալիտիկ, սինթետիկ քարտեզներ: Ինժեներաերկրաբանական կտրվածքներ, նրանց բովանդակությունը: Ըստ ճարտարագիտաերկրաբանական պայմանների տարածքների տիպիզացիա: Դաշտային փորձարկումներ: Դինամիկ և ստատիկ զոնդավորում, պենետրացիոն և պենետրացիոն-կարոտաժային մեթոդների կիրառումը ինժեներաերկրաբանական ուսումնասիրությունների ասպարեզում: Գրունտների դեֆորմացիոն և ամրության մամլիչային և պրեսսոմետրական ուսումնասիրությունները: Ինժեներաերկրաբանական ռեժիմային դիտարկումներ: Տարբեր կառույցների ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրությունների փուլերը: Քաղաքացիական և արդյունաբերական շենքերի և շինությունների նախագծման: ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրություններ: Երկաթգծի և ճանապարհների նախագծման համար ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրություններ: Կամուրջների նախագծման ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրություններ Հիդրոտեխնիկական կառույցների նախագծման ճարտարագիտաերկրաբանական ուսումնասիրություններ:
0905	Ստորերկրյա ջրերի դինամիկա	6
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ 4 ժամ/շաբ. 2 ժամ դաս., 2 ժամ գործն. OPTIONAL 0905/Բ16 1. Purpose of the Course · ուսանողին ծանոթացնել ստորերկրյա ջրերի որոնման և հետախուզման ժամանակ տարվող ջրաերկրաբանական աշխատանքների տեսակներին, ստորերկրյա ջրերի հետախուզա-շահագործական հորատման աշխատանքներին, տարբեր տիպի կառույցների, հանքավայրերի տեղամասերում անհրաժեշտ ջրաերկրաբանական հետազոտություններին: 2. Educational Outcomes ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն. 1. ներկայացնելու ջրաերկրաբանական հետազոտությունների հիմնական մեթոդները, 2. թվարկելու ջրաերկրաբանական փորձաֆիլտրացիոն աշխատանքների ժամանակ, տվյալների գրանցման հերթականությունը, բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 3. ձևավորելու պատկերացումներ ջրաերկրաբանական հետազոտությունների հիմնական մեթոդների մասին, 4. կազմելու համապատասխան քարտեզներ և կտրվածքներ օգտագործելու գիտելիքները պրակտիկայում, 5. վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 6. պահպանելու մասնագիտական էթիկայի նորմերը ուսումնական պրակտիկայի ժամանակ: 3. Description · ուսանողին ծանոթացնել ստորերկրյա ջրերի որոնման և հետախուզման ժամանակ տարվող ջրաերկրաբանական աշխատանքների տեսակներին, ստորերկրյա ջրերի հետախուզա-շահագործական հորատման աշխատանքներին, տարբեր տիպի կառույցների, հանքավայրերի տեղամասերում անհրաժեշտ ջրաերկրաբանական հետազոտություններին: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դասախոսություն, 2. լաբորատոր աշխատանքներ, 3. խնդիրների լուծում: 5. Evaluation Methods and Criteria 1. Ընթացիկ ստուգում(ներ). գնահատվում է գործնական աշխատանքների մասնակցության և առաջադրանքների կատարման, հանձնման արդյունքնում առավելագույնը 6 միավոր: 2. Ինքնուրույն աշխատանք. գնահատվում է ռեֆերատիվ աշխատանքի հիման վրա առավելագույնը 4 միավոր: 3. Մասնակցություն. Դասընթացի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 2 միավոր (ըստ ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրատուրայի կրթական ծրագրերով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգի): 4. Եզրափակիչ քննություն. Գնահատվում է բանավոր հարցման հիման վրա առավելագույնը 8 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է չորս հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: 6. Basic Bibliography Աչոյան Ժ.Ա., Ջրաերկրաբանական պարամետրերի որոշումը դաշտային փորձաֆիլտրացիոն հետազոտությունների տվյալներով, Երևանի համալսարանի հրատար., Երևան 2005 Биндеман Н.Н., Язвин Л.С., Оценка эксплуатационных запасов подземных вод, М.Недра, 1970 Боревский Б.В., Самсонов Б.Г., Методика определения параметров водоносных горизонтов по данным откачек, М., Недра, 1973 Климентов П.П., Кононов В.М., Методика гидрогеологических исследований. М.: Высш. шк., 1989. Справочное руководство гидрогеолога, т.I и II, Л., Недра, 1979 7. Main sections of the course Ստորերկրյա ջրերի որոնման և հետախուզման ժամանակ տարվող ջրաերկրաբանական աշխատանքների տեսակները և փուլերը: Ջրաերկրաբանական շերտայնացում: Ջրաերկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ: Ջրաերկրաբանական հանույթի տիպերը և խնդիրները: Ջրաերկրաբանական հանույթի բովանդակությունը և կատարման մեթոդները: Ջրաերկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ, դրանց տիպերը և կառուցման մեթոդիկան: Ջրաերկրաբանական կտրվածքի ուսումնասիրությունների հիմնական մեթոդները: Ջրաերկրաբանական ուսումնասիրություններ հորատման աշխատանքների ընթացքում: Հիդրոերկրաբանական հորատանցքերի նախագծերին ներկայացվող հիմնական պահանջները: Ջրաերկրաբանական ուսումնասիրությունների տեխնիկական միջոցներ: Փորձաֆիլտրացիոն աշխատանքներ: Դաշտային փորձաֆիլտրացիոն աշխատանքների հիմնական տիպերը: Ջրատար հորիզոնների ֆիլտրացիոն ցուցանիշների որոշման մեթոդները արտամղման տվյալներով: Արտամղումների կազմակերպման մեթոդները: Հորատանցքերից ջրի նմուշարկում: Արտամղման տվյալների վերծանում: Ստորերկրյա ջրերի ռեժիմի և հաշվեկշռի ուսումնասիրություններ: Բնական և խախտված պայմաններում ստորերկրյա ջրերի ռեժիմի ուսումնասիրությունների մեթոդներ: Ստորերկրյա ջրերի հանքավայրերը, հիմնական տիպերը և նրանց ուսումնասիրության հիմնական սկզբունքները: Պինդ օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման, հետախուզման և շահագործման ժամանակ տարվող ջրաերկրաբանական հետազոտություններ: Հանքավայրերին ներկայացվող ջրաերկրաբանական ուսումնասիրվածության պահանջները: Հետախուզահորերի, քարհանքերի պաշտպանության եղանակները ստորերկրյա ջրերից: Քաղաքացիական շինարարության համար կատարվող ջրաերկրաբանական ուսումնասիրություններ: Շինարարության և շահագործման ընթացքում ստոերկրյա ջրերի և կառույցների փոխազդեցությունը: Հիդրոտեխնիկական կառույցների կառուցման նպատակով ջրաերկրաբանական ուսումնասիրություններ: Հիդրոտեխնիկական կառույցների տիպերը և դրանց փոխազդեցությունը ստորերկրյա ջրերի հետ:
0808	Մասնագիտական պրակտիկա	3
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ 6 շաբ. Մասնագիտական պրակտիկա-6շ. OPTIONAL 0808/ԲՀ02, 0905/ԲՀ03 1. Purpose of the Course · գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնելու ուսանողների մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, ինչպես նաև մասնագիտական միջավայրում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները, · ապրապնդելու ուսումնառության ընթացքում երկրաբանության ոլորտում ուսանողների ձեռք բերած տեսական գիտելիքները և գործնական կարողությունները: 2. Educational Outcomes բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ. 1. ինքնուրույնաբար ընտրելու երկրաբանական տարբեր տիպի ուսումնասիրությունների, երկրաբանահանութային, որոնողական և հետախուզական աշխատանքների մեթոդների արդյունավետ համալիրը, կիրառվող տեխնիկական միջոցները, դաշտային և լաբորատոր նյութի հավաքագրման, մշակման, վերլուծության և ներկայացման մեթոդները, 2. կազմելու և կառուցելու տարբեր տիպի (մասշտաբի) երկրաբանական, շերտագրական, կառուցվածքային, տեկտոնական, ճարտարագիտաերկրաբանական, ջրաերկրաբանական, երկրաֆիզիկական, օգտակար հանածոների, մետաղածնական, երկրաքիմիական, գեոմորֆոլոգիական և այլ բնույթի քարտեզներ, հանքավայրերի և հանքային դաշտերի քարտեզներ, երկրաբանական և հետախուզական կտրվածքներ, հետախուզական հորիզոնների երկրաբանական հատակագծեր ու նմուշարկման պլաններ, 3. ինքնուրույն իրականացնելու դաշտային երկրաբանական ուսումնասիրություններ և լաբորատոր հետազոտություններ, 4. հաշվարկելու հանքավայրերի պաշարներն ու կանխատեսումային ռեսուրսները, գնահատելու հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական արժեքը, 5. համակողմանիորեն վերլուծելու հետազոտվող տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը, երկրաֆիզիկական, երկրաքիմիական, մետաղածնական, տեկտոնական, կառուցվածքային, ջրաերկրաբանական և ինժեներաերկրաբանական բնութագրերը, 6. վերլուծելու առկա տեղեկատվությունը և գտնելու խնդիրների լուծման արդյունավետ ուղիները, գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ. 7. կիրառելու ձեռքբերած գիտելիքները և քանակական տվյալներից անելու որակական եզրահանգումներ, առաջադրելու և զարգացնելու նոր գաղափարներ, 8. բացահայտելու իր կարիերայի հնարավորությունները հետագա ուսումնառության ուղիները որոշելու համար, 9. աշխատելու ինքնուրույն և թիմում, պահպանելու էթիկայի նորմերը և աշխատանքային անվտանգության կանոնները: 3. Description · գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնելու ուսանողների մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, ինչպես նաև մասնագիտական միջավայրում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները, · ապրապնդելու ուսումնառության ընթացքում երկրաբանության ոլորտում ուսանողների ձեռք բերած տեսական գիտելիքները և գործնական կարողությունները: 4. Teaching and Learning Styles and Methods 1. դաշտային քարտեզագրման, փաստագրման և նմուշների հավաքագրման աշխատանքներ, 2. բնական և մերկացումներում ապարների տեղադրման էլեմենտների չափումներ, ինքնուրույն և թիմային աշխատանք, 3. երկրաբանական քարտեզների, կտրվածքների կազմում, հաշվետվության կազմում և ներկայացում: 5. Evaluation Methods and Criteria Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկայի ավարտին, պրակտիկային մասնակցած և ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները կատարած ուսանողը ներկայացնում է իր դաշտային գրքույկը (պրակտիկայի օրագիրը) և ավարտուն հաշվետվությունը: Ստուգարքը նշանակվում է հաշվետվության պաշտպանության հիման վրա: 6. Basic Bibliography Խարազյան Է.Խ. Երկրաբանահանութային աշխատանքների մեթոդիկան (մեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2006, 100 էջ Սարգսյան Հ.Հ. Հնաշխարհագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2010, 104 էջ Սարգսյան Հ.Հ., Գրիգորյան Ա.Գ.Շերտագրական ուսումնասիրությունների մեթոդները (ուսումնական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2013, 116 էջ Инструкция по организации и производству геологосъемочных работ и составлению Государственной геологической карты СССР масштаба 1:50000 (1:25000). Ленинград: ВСЕГЕИ, 1986, 243 с. 7. Main sections of the course Երկրաբանահանութային աշխատանքներ: Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում: Երկրաֆիզիկական աշխատանքներ: Երկրաքիմիական աշխատանքներ: Ինժեներաերկրաբանական աշխատանքներ: Հիդրոերկրաբանական աշխատանքներ: Մասնագիտական (արտադրական) պրակտիկաները կազմակերպվում են ՀՀ ԳԱԱ Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտում, Ա. Նազարովի անվան երկրաֆիզիկայի և ինժեներային սեյսմաբանության ինստիտուտում, պետական կառավարման մարմինների՝ ՀՀ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների, ՀՀ Շրջակա միջավայրի, ՀՀ Արտակարգ իրավիճակների (ՍՊԾ Գառնու երկրաֆիզիկական դիտակայան) և այլ նախարարությունների համապատասխան ստորաբաժանումներում, նախագծային-շինարարական կազմակերպություններում (Հայնախագիծ, Հայգյուղնախագիծ, Հայջրնախագիծ, Հայէներգանախագիծ), բիզնես ոլորտի, հատկապես հանքարդյունահանող կազմակերպությունների երկրաբանահետախուզական արշավախմբերում ու ծառայություններում (Քաջարան, Կապան, Ագարակ, Թեղուտ, Սոտք, Մեղրաձոր, Շամլուղ, Արմանիս):

Geology

Bachelor's degree programme

Educational plan

General educational component

Professional educational component

Other educational modules