Տիեզերքի և տվյալագիտության հատման կետում. ԵՊՀ ասպիրանտ Մհեր Խաչատրյանի պատմությունը

Միլիարդավոր տարիներ առաջ Մեծ պայթյունի հետևանքով առաջացել է անթիվ գալակտիկաներ ընդգրկող և մինչ օրս լիովին չբացահայտված ու առեղծվածային Տիեզերքը: Հազարամյակներ անց մարդիկ երկնային մարմինների հետ կապված հազարավոր միֆեր են հյուսել, հավատացել դրանց, պաշտել մոլորակներին և անգամ մտածել՝ «աստղ ընկնելիս» երազանք պահելու դեպքում, այն անպայման կկատարվի:

Հավանաբար կկարծեք, թե այս պատմությունն էլ պետք է Մհերի երազանքների մասին լինի, բայց ո՛չ. սա հաջողության հասնելու յուրօրինակ «ուղեցույց» է, որը հնարավորություն կտա նաև հասկանալու, թե ինչ ուղի է անցնում աստղագիտության ոլորտն ընտրած երիտասարդ գիտնականը:

Մհերը դեռ վաղ հասակում կարդացել է ավագ եղբայրների՝ աստղագիտության դասագրքերն ու հիացել այնտեղ գրվածով, հասկացել, որ աստղերի մասին գիտելիքներ ստանալու համար պարզապես երազելը բավարար չէ ու սկսել այլընտրանքային ուղիներ գտնել ոլորտի վերաբերյալ նոր տեղեկություններ ստանալու համար: Նրա մանկական հետաքրքրությունը վերաճելով դարձել է նպատակ, երբ սկսել է հաճախել Ա. Շահինյանի անվան ֆիզմաթ դպրոց, ապա, տեղեկանալով աստղագետ Ավետիք Գրիգորյանի ղեկավարությամբ գործող տիեզերագիտական խմբակի մասին, մասնակցել խմբակի 2-ամյա կուրսին: Ձգտելով խորացնել ոլորտին առնչվող իր գիտելիքները՝ նա ընդունվել է Երևանի պետական համալսարան։ Առաջին իսկ տարվանից ակտիվորեն մասնակցել է Ուսանողական գիտական ընկերության միջոցառումներին:

Արդեն երրորդ կուրսում դառնալով ֆակուլտետի ՈՒԳԸ նախագահ՝ Մհերը սահմանել է հստակ նպատակ, այն է՝ ներգրավել ուսանողներին գիտական այնպիսի նախագծերում, որոնց շնորհիվ հետագայում կմեծանա գիտությամբ զբաղվելու նրանց ձգտումը:

«Կառույցին անդամակցելու տարիներին ձեռք եմ բերել նաև մի կարևոր հմտություն. ձևավորել միասնական թիմ, սահմանել հստակ նպատակ և, առաջնորդելով նրանց, հաջողել մի շարք ծրագրերում»,- վստահեցնում է Մհերն ու հավելում. «Առաջնորդության հմտությունների շնորհիվ հետագայում սկսել եմ նաև մի նախաձեռնություն, որը կոչվում է «SpaceShop42»: Այն միտված է Հայաստանում ընդհանուր սիրողական աստղագիտության հանրայնացմանն ու ՍԹԵՄ ուղղությունների զարգացմանը: Սահմանված նպատակն այսօր իրագործվում է նաև գաղափարակից ընկերներիս շնորհիվ, որոնց հետ ծանոթացել եմ ՈՒԳԸ-ում»:

«ԵՊՀ-ում տիրում է առողջ մրցակցային մթնոլորտ, որը կարևորագույն նախապայման է կրթագիտական արդար և հավասար պայմանների զարգացման համար: Այն խթանում է, որ ուսանողն իր նախընտրած մասնագիտական ոլորտում դերակատարում ունենա: Իմ նպատակն է Հայաստանում ՍԹԵՄ ուղղության զարգացմանն ուղղված գործունեություն ծավալել, ինչը համալսարանական կրթության շնորհիվ իրագործվում է…»,- ժպիտով նշում է Մհերը:

Նրա խոսքով՝ համալսարանն իր համար նաև դարձել է այն հարթակը, որտեղ է՛լ ավելի է մեծացել գիտության հանդեպ իր սերը: Մհերի կատարած ուսումնասիրությունները վերաբերում են ակտիվ գալակտիկական միջուկների ենթադաս համարվող բլազարների ուսումնասիրություններին, ինչպես նաև բլազարների դասակարգման համար մեքենայական ուսուցման կիրառման առանձնահատկություններին:

Ունենալով բարձր առաջադիմություն, գիտական ակտիվություն և բավարարելով «ԵՊՀ լավագույն ուսանող-2023» մրցույթի մյուս պահանջները՝ Մհերը որոշել է դիմել և գրանցել է հաղթանակ։

Խոսելով աստղաֆիզիկային և մեքենայական ուսուցմանն առնչվող հետաքրքրություններից՝ նա նշում է, որ դրանք համատեղել հաջողվել է, երբ ընդունվել է ԵՊՀ մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետի «Կիրառական վիճակագրություն և տվյալների գիտություն» մագիստրոսական ծրագիր: Ըստ նրա՝ ծրագրի շրջանակում ձեռք բերված գիտելիքների շնորհիվ հնարավոր է դառնում արդյունավետորեն աշխատել մեծածավալ տվյալների հետ և գտնել ներքին օրինաչափություններ:

«Մագիստրոսական այս ծրագիրը լավագույնս նպաստում է մեքենայական ուսուցման ոլորտում կայանալուն, քանի որ այն ունի ոլորտի ժամանակակից զարգացումներին համապատասխան առարկայացանկ՝ յուրաքանչյուր դասընթացի համար կազմված հատուկ առաջադրանքներով։ Բացի դրանից՝ այնտեղ դասախոսում են աշխատաշուկայի լավագույն մասնագետները: Գործնականում ձեռք բերած իրենց գիտելիքները փոխանցելով՝ նրանք նպաստում են, որ մենք` ուսանողներս, դառնանք մրցունակ ոչ միայն ակադեմիական միջավայրում, այլև արդյունաբերության մեջ»,- ասում է լավագույն ուսանողը:

Հատկանշական է, որ ակադեմիական միջավայրում Մհերը՝ որպես ուսանող, արդեն իսկ հասցրել է հաջողություններ գրանցել՝ դառնալով բնագիտական ոլորտում ՀՀ լավագույն ուսանող, ինչպես նաև «ՏՏ ոլորտում լավագույն ուսանողների ամենամյա կրթական պարգև» մրցույթի մրցանակակիր: Այժմ, լինելով ԵՊՀ ասպիրանտ, նրա գլխավոր նպատակն է նպաստել մեր երկրում աստղագիտության զարգացմանը։