ԵՊՀ-ում կիրառվում են գիտահետազոտական նոր մեթոդներ

Հայարփի Ջավրուշյանը գիտահետազոտական աշխատանքների համար ուսումնասիրել ու յուրացրել է անհրաժեշտ մի շարք մեթոդներ և արդեն կիրառում է համալսարանում՝ ձեռք բերած հմտությունները փոխանցելով մյուս գիտաշխատողներին։ Նա վերապատրաստվել է «Երիտասարդ գիտնականների աջակցության ծրագրի» «Երիտասարդ գիտնականների վերապատրաստում արտասահմանում» մրցույթի շրջանակում։

Նա ԵՊՀ կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի հիմնարար և ախտաբանական կենսաքիմիայի լաբորատորիայում 6 գիտաշխատողի հետ դեռևս 2016 թվականից է սկսել ուսումնասիրել քաղցկեղի, շաքարախտի, հիպերգլիկեմիայի, հիպօքսիայի ժամանակ տեղի ունեցող ախտաբանական փոփոխությունները։

«Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի հետ համագործակցության շրջանակում 2015-2016 թթ. աշխատում էինք քաղցկեղով հիվանդ կանանց արյան նմուշների հետ։ Հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ ուռուցքի աճն ապահովող արգինազ և անոթագոյացմանը նպաստող ազոտի մոնօքսիդի սինթազ ֆերմենտների ակտիվության աճը քաղցկեղի առաջընթացի ցուցիչ է: Մենք խնդիր առաջադրեցինք գտնելու այդ ֆերմենտների ակտիվությունն արգելակող բնական և սինթետիկ միջոցներ»,- ասաց Հայարփին։

Վերոնշյալ հետազոտական խմբին միացել է նաև ԵՊՀ կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի հիմնարար և ախտաբանական կենսաքիմիայի լաբորատորիայի գիտաշխատող, կ․գ․թ․ Միքայել Գինովյանը։ Նա Գդանսկի տեխնոլոգիական համալսարանում (Լեհաստան) եռամսյա վերապատրաստման ժամանակ մետաբոլոմիկ հետազոտությունների միջոցով մի շարք դեղաբույսերում հայտնաբերել է ակտիվ միացություններ, որոնք կարող են դրսևորել հակաքաղցկեղային ազդեցություն:

Հետազոտական աշխատանքներն ամբողջացնելու համար ուսումնասիրությունները շարունակվել են առնետների մոդելում և բջջային գծերում։ Բջջային ցիկլի կարգավորիչ և ազդանշանային համակարգի սպիտակուցների վրա մշակված մոդելի ազդեցության մոլեկուլային մեխանիզմների ուսումնասիրման համար անհրաժեշտություն է առաջացել նոր մեթոդների ներդրման։ Դրանք ուսումնասիրելու, ինչպես նաև միջազգային ճանաչում ունեցող բժշկագիտական մի շարք ասոցիացիաների ընդունած որոշ առանցքային մեթոդներ (Վեսթերն Բլոթ, ՊՇՌ, իմունոֆերմենտային անալիզ և հոսքային ցիտոմետրիա) յուրացնելու նպատակով Հայարփին մեկնել է ԱՄՆ:

«ԱՄՆ-ում ուսումնասիրեցի մրցույթին ներկայացրած ծրագրի խնդիրները, ինչպես նաև ներգրավվեցի այլ աշխատանքներում՝ յուրացնելով, օրինակ, կենդանի օրգանիզմից բարդ նմուշառումներ կատարելը: Երբ վերադարձա Հայաստան, մեր լաբորատորիայում կատարվում էր փորձարարական աշխատանքի վերջին փուլը, որի ժամանակ գիտական խմբի անդամների հետ կատարեցինք ոսկրածուծի անջատում առնետներից»,- պատմեց Հայարփին:

Այժմ արդեն մշակվում են ստացված տվյալները, որից հետո Հայարփի Ջավրուշյանը ուսումնասիրության արդյունքներով կտպագրի հոդված Օրեգոնի առողջության և գիտության համալսարանի պրոֆեսոր Ալինա Մալոյանի համահեղինակությամբ։

Հ․ Ջավրուշյանը, կարևորելով գիտահետազոտական աշխատանքների դերը, նշեց, որ գիտության նկատմամբ նրա սերն ու հետաքրքրությունը զարգացել են ԵՊՀ պրոֆեսորադասախոսական կազմի շնորհիվ։

«Գիտությունը մեզ միշտ մղում է նոր բացահայտումների, ինչը ոգևորում ու մոտիվացնում է գիտության աշխարհում առաջ շարժվելու համար։ Յուրաքանչյուր ծանրակշիռ ու արժեքավոր ուսումնասիրություն կարևոր է ոչ միայն ՀՀ, այլև ամբողջ աշխարհում գիտության զարգացման համար»,- ընդգծեց ԵՊՀ գիտաշխատողը՝ հավելելով, որ իրենց գիտական ուսումնասիրությունները միտված են բնագավառում նորույթ մտցնելուն։

Հավելենք, որ կատարվող գիտական ուսումնասիրությունները, հետազոտողներին ներպետական և արտերկրում անցկացվող վերապատրաստման ծրագրերում ներգրավելը, միջազգային գիտական հանդեսներում տպագրվող գիտական հոդվածների թվաքանակի աճը խրախուսելը կարևոր նշանակություն ունեն և միտված են ԵՊՀ գիտահետազոտական ուղղության շարունակական զարգացմանը։