ԲԱԿԱԼԱՎՐԻԱՏԻ ՆՈՐ ԾՐԱԳԻՐ՝ ԱՐՏԱՍԱՀՄԱՆՅԱՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՄԲԻՈՆԻ ԿՈՂՄԻՑ

Ծրագրի ստեղծման անհրաժեշտության, նոր առարկաների, հատուկ դասընթացների ու սպասելիք արդյունքների մասին ysu.am-ը զրուցել է Արտասահմանյան գրականության ամբիոնի վարիչ Արա Առաքելյանի հետ։

- Պարո՛ն Առաքելյան, պատմեք, խնդրում եմ, նոր ծրագրի ստեղծման անհրաժեշտության մասին։

- Ծրագիրը ծնվեց այն փոփոխությունների համատեքստում, որոնք կատարվում են ֆակուլտետում, համալսարանում ու մեր կյանքում։ Ինչպես գիտեք, ֆակուլտետը նորացման քայլեր է ձեռնարկում, որոնցից մեկը ֆակուլտետի անվանափոխությունն է՝ Եվրոպական լեզուներ և հաղորդակցություն։ Այն ոչ թե արտաքին ձևի, այլ բովանդակային փոփոխություն է։ Ինչպես գիտեք, բավականին արմատական փոփոխություններ են կատարվել թե՛ կառուցվածքային, թե՛ ծրագրային առումով, որոնք նոր շունչ են բերում ֆակուլտետ։

Այս նոր ծրագրերը բավականին երկար ժամանակ մշակում էինք և մենք գնացինք մի քայլի, որը կարող է լրիվ նոր իրադրություն ստեղծել մեր ֆակուլտետի կյանքում, ինչպես նաև լուծել ամբիոնի առջև ծագած խնդիրները։

- Ի՞նչ ծրագրի մասին է խոսքը, և ի՞նչ կտա այն ուսանողներին։

Եթե դիտարկենք համաշխարհային փորձը, կպարզենք, որ ամերիկյան բազմաթիվ բուհերի բակալավրիատներում ուսանողները ստանում են հատուկ, առանձին գրականագիտական մասնագիտացում։ Այս ծրագրում մեզ հետաքրքրում է գրականության համեմատությունն արվեստի, գիտության որևէ ճյուղի հետ։ Փորձարկվում էին բազմաթիվ տարբերակներ՝ արտասահմանյան գրականություն և դասական լեզուներ, արտասահմանյան գրականություն և նշանագիտություն, արտասահմանյան գրականություն և հերմենևտիկա, իսկ մենք ստիպված էինք դրանցից ընտրություն կատարել և ընտրեցինք մի տարբերակ, որը համահունչ է ֆակուլտետի անվանը։ Մենք մշակեցինք «Արտասահմանյան գրականություն և գրական հաղորդակցություն» ծրագիրը։ Պարզվում է, որ նմանաբնույթ ծրագիրը բազմաթիվ խնդիրներ է առաջադրում, որոնք թույլ են տալիս կենտրոնանալ ինչպես արտասահմանյան գրականության հին, այնպես էլ նոր ուղղությունների վրա։

Այս ծրագրի նպատակն է ակադեմիական գրականագիտական կրթության հետ միաժամանակ այսօրվա ուսանողին տալ շատ ավելի ճկուն գիտելիք այն մասին, թե ինչ է գրականությունը, ինչպես է ստեղծվում գեղարվեստական տեքստը և այլն։ Արդեն բակալավրիատի մակարդակում ուսանողները պետք է կարողանան ոչ միայն մեկնաբանել գեղարվեստական տեքստերը, այլև ստեղծել նոր տեքստ։

Այսինքն՝ մենք հիմա պետք է պատկերացնենք ուսանողի, որը, ավարտելով մեր ֆակուլտետը, կարող է հանգիստ պատկերացնել իրեն ցանկացած խմբագրությունում ու ստեղծագործական, քննադատական աշխատանքի աշխարհում։ Այս ծրագիրը և՛ ամերիկյան, և՛ եվրոպական բուհերում կոչվում է գրական վարպետություն։ Պետք է ասեմ, որ մենք իրավունք չունենք արհամարհելու ակադեմիական գիտությունը, ինչպես նաև ժամանակի իրողությունները:

- Ծրագրային փոփոխությունները ենթադրո՞ւմ են կադրային փոփոխություններ։

- Ո՛չ։ Եթե մենք ուսումնասիրենք ծրագրերը, ապա կտեսնենք, որ դասավանդվող առարկաների 50-60 տոկոսը հին է, բայց ուղեկցվում է նոր կապերով՝ գրականություն և սոցիոլոգիա, գրականություն և փիլիսոփայություն, գրականություն և նշանաբանություն։ Առարկաներ կան, որոնց մասին մտածելիս ես արդեն հասկանում եմ, թե դրանք որ դասախոսներն են կարդալու։ Ֆակուլտետի մեր ուժերից բացի՝ մենք պետք է ներգրավենք հանրապետության լավագույն մասնագետներին համապատասխան ոլորտներից և արտասահմանյան բուհերից։

Այսպիսով՝ ամբիոնը պետք է դառնա գրողական վարպետության փոքրիկ մշակութային կենտրոն, որտեղ հաճախ իրենց դասախոսություններով հանդես կգան արվեստի, գրականության, թարգմանաբանության առաջնակարգ վարպետներ։ Ես չեմ բացառում նաև ամենամյա գիտաժողովները։ Նորը, որ ծնվում է ուսանողի մեջ, պետք է դառնա ստեղծագործությունը, որը պետք է քննարկվի ու արժևորվի։ Անընդհատ մտքիս մեջ փայփայել եմ երազանք՝ ստեղծել Ներսիսյանական ընթերցումներ, որոնք կդառնան այս ծրագրերի ամփոփման, միմյանց ճանաչելու հարթակ։

- Ֆակուլտետի ծրագրերի նորարարականացման հարցում ուսանողներ մասնակցե՞լ են։ Նրանց կարծիքը, առաջարկները հաշվի առե՞լ են։

- Այո՛, դա ամենակարևոր գործոններից է։ Մենք միշտ կապի մեջ ենք ոչ միայն մասնագետների, այլև մեր ուսանողների հետ։ Բանավոր հարցումները վկայում են այն մասին, որ այս նոր ծրագրերը բավականին հետաքրքրություն են առաջ բերում։

- Ե՞րբ է ծրագիրը սկսելու գործել։

- Եթե այս ծրագիրը հավանության արժանանա, ապա այն 2020-2021 ուստարում կսկսի գործել։ Ուսանողը պետք է տեղյակ լինի, որ ԵՊՀ-ում կա նոր բաժին, որը տալիս է բացառապես գրականագիտական, գրողական վարպետության դասեր, որը միակն է հանրապետությունում։ Նա պետք է իմանա, որ այն ունի հայ գրականության, հայոց լեզվի շատ, օտար լեզուների դասաժամեր, եվրոպական գրականության, եվրոպական մշակույթին ու պատմությանը վերաբերող առարկաներ։

Ուսանողը, որը կգա մեզ մոտ սովորելու, պետք է որոշ չափով մեր առջև խնդիրներ դնի, թե ինչ է ինքն ուզում։ Հետո՝ տարիների ընթացքում, նրա շնորհիվ բարելավվելու, հարստանալու ու ուժեղանալու է մեր բաժինը։ Ստացվում է, որ ոչ միայն դասախոսն է սովորեցնելու ուսանողին, այլև ուսանողն է սովորեցնելու դասախոսին։

- Հետագայում այս ծրագիրը կարո՞ղ է նաև մագիստրոսական ծրագիր դառնալ։

- Անպայման։ Այս ծրագիրը վերջնական մասնագիտական ամբողջացում կստանա միայն մագիստրոսական երկամյա դասընթացներից հետո։ Դա արդեն կատարյալ մասնագետ կձևավորի, որը գիտի լեզուներ, գրականություններ, մշակութաբանություն և այլն։

- Այսպիսի բազմակողմանի ծրագրի շրջանակում կարելի՞ է օգտագործել ֆակուլտետի տեխնիկական հումքը գործնական գիտելիքների համար։

- Իհարկե։ Մենք կարող ենք ունենալ ֆիլմերի տարբեր թարգմանություններ, որոնք անելու են ուսանողները, դիտելու ու քննարկելու են, վերլուծեն ու մշակեն հենց նրանք։ Հրավիրյալ դասախոսները լինելու են ոչ միայն Հայաստանից, այլև արտասահմանից։ Դասավանդման գործնական մասը նույնպես ապահովված է։

- Նման զգալի փոփոխությունները ենթադրո՞ւմ են վարձավճարի ավելացում։

- Չեմ կարծում։ Ինչպես եղել է, նույնկերպ կշարունակվի։ Սակայն այստեղ արդեն շատանում են ուսանողների ու դասախոսների անելիքները, ըստ որոնց՝ շատ դրույթներ հետագայում պարզ կդառնան։

Պատրաստեց Մարինա Առաքելյանը