Ֆարմացիա

Բակալավրի կրթական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Բակալավր
Մասնագիտություն՝
091601.01.6 - Ֆարմացիա
Մասնագիտացումը՝
091601.01.6 - Ֆարմացիա
Շնորհվող որակավորումը՝
Ֆարմացիայի բակալավր
Ծրագրի ուստարին՝
2023/2024
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործ. – 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների
· ներմուծում և ուսուցում, մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. բացատրելու անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները,
2. ներկայացնելու մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կիրառելու գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
2. հաղորդակցվելու ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի
հիմնական հմտությունները,
գ . ընդհանրական /փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական օտարալեզու աղբյուրներից:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների
· ներմուծում և ուսուցում, մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ):
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Mkhitaryan Ye. “Basic English for University Student” Yerevan 2008.
  • Snitnikova N. I. «Reading and Speaking on Biology and Medicine» (учебное пособие) 2006.
  • Timberlate K. « An introduction to General, Organic and Biological Chemistry» 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցները,
2. ընդհանուր բառապաշարի զարգացում,
3. մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը,
4. մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործ. - 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
·ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն)։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցելու կապակցված խոսք,
2. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
3. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
4. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
2. կառուցելու երկխոսություն,
3. թարգմանելու պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
·ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
· կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
· հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
· հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
· ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
· գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
· կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
· հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
· հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
· թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：第十二课 你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法）
Թեմա 2：第十三课 我去图书馆借书 （连动词，A不A/V不V）
Թեմա 3：第十四课 我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿）
Թեմա 4：第十五课 明天是我朋友的生日（单元语言点小结）
Թեմա 5：第十六课 周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语）
Թեմա 6：第十七课 做客（（是）A还是B，就是，会）
Թեմա 7：第十八课 做客（得，反问句，如果……，就……）
Թեմա 8：第十九课 现在习惯了（了，还，年龄表达法）
Թեմա 9：第二十课 看病人（单元语言点小结）
Թեմա 10：第二十一课 我喝了半斤白酒（又，了，好像）
Թեմա 11：第二十二课 他感冒了（能，，最好，日期表达法）
Թեմա 12：第二十三课 你学了多长时间汉语（了，“就”的小结）
Թեմա 13：第二十四课 你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործ.-4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ41
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի տիպաբանական առանձնահատկությունները
2. սահմանելու թուրքերենի եղանակներն ու ժամանակաձևերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերարտադրելու թուրքերեն երկխոսություններ և պարզ տեքստեր,
2. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն միջին բարդության տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. տեքստերի և երկխոսությունների վերարտադրում
3. բանավոր խոսքի զարգացում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ
գործնական-4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/M01
1. Դասընթացի նպատակ
• ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռքբերած գիտելիքները,
• ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
• ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
• ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերելու օտար լեզվի իմացություն միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան,
2. նկարագրելու միջազգային թեստավորման և գնահատման սկզբունքները և պահանջները.
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կատարելու թեստային աշխատանքներ` կազմված համաեվրոպական չափանիշների մակարդակին համապատասխան,
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. արտահայտելու մասնագիտական (ակադեմիական) գիտելիքները գրավոր և բանավոր խոսքով:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
• ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռքբերած գիտելիքները,
• ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
• ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
• ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք,
4. գրավոր փորձնական միջազգային թեստի անցկացում և գնահատում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է թեստավորման միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 2. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ֆրանսերենի իմացության միջազգային թեստավորման յուրահատկությունները:
2. Ֆրանսերենի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և թեստավորման հիմանական սկզբունքները:
3. Ֆրանսերենի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
4. Միջազգային թեստերի առանձնահատկությունները:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործ.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
2. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցելու բանավոր կապակցված խոսք՝ հիմնավորելով իր տեսակետը,
2. հանպատրաստից մասնակցելու երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
·Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/ շաբ.
գործ. – 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
1.լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
2.հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում, մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալելու, հասկանալու, մեկնաբանելու մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. կիրառելու մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերելու մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն,
2. ձևավորելու և ներկայացնելու բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
3. արտահայտելու և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր օտարալեզու աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1.լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
2.հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում, մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Mkhitaryan Ye. “Basic English for University Student” Yerevan 2008.
  • Snitnikova N. I. «Reading and Speaking on Biology and Medicine» (учебное пособие) 2006.
  • Timberlate K. « An introduction to General, Organic and Biological Chemistry» 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ,
2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն,
3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում,
4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում,
5. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործ.- 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
● ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
● ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
● ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն),
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցելու կապակցված խոսք,
2. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
3. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
4. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
2. կառուցելու երկխոսություն,
3. թարգմանելու պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
● ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
● ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
● ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար, ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
● դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
● կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
● հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
● հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
● ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
● գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
● կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
● հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
● հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
● թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
13. Դասընթացը բաղկացած է հետևյալ հիմնական բաժիններից.
Թեմա 1：语音 （声母、韵母、声调）
Թեմա 2：语音 （声调、音变、拼写规则）
Թեմա 3：第一课 你好（“是”字句，“吗”疑问句）
Թեմա 4：第二课 你是哪国人（们、也、呢）
Թեմա 5：第三课 那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语）
Թեմա 6：第四课 课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词）
Թեմա 7：第五课 在北京大学的东边（语音点小结）
Թեմա 8：第六课 现在几点（钟点表达法，数字表达法）
Թեմա 9：第七课 明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语）
Թեմա 10：第八课 你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”）
Թեմա 11：第九课 多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法）
Թեմա 12：第十课 你家有几口人（语音点小结）
Թեմա 13：第十一课 北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործ.-4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ41
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի հնչյունական համակարգը,
2. սահմանելու թուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերարտադրելու թուրքերեն պարզ նախադասություններ,
2. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. երկխոսությունների կազմում և բանավոր խոսք,
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործնական- 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
• զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
• ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
• զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկելու գիտական տարաբնույթ տեքստերի լեզվաոճական և կառուցվածքային առանձնահատկությունները,
2. մեկնաբանելու լեզվաբանական տերմինաբանությանն առնչվող տարբեր խնդիրներ:
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կատարելու գիտական տեքստերի հաղորդակցական ներուժի վերլուծություն,
2. գործնականում կատարելու տարբեր գիտական տեքստերի ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ՝ այդ տեքստերի թարգմանության համարժեքության սկզբունքներին համապատասխան:
գ) ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, գիտական հոդվածներ և այլն),
2. ձեռքբերված գիտելիքները կիրառելու նաև այլ՝ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություններում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
• զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
• ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
• զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք,
2. հանձնարարված գրականության ընթերցում,
3. քննարկումներ,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք դասավանդման,
6. նորարարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 1. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական ոճ (բնորոշ գծերը, ժանրային առանձնահատկությունները, ենթաոճերը:
2. Գիտական ֆրանսերենի ձևաբանական-շարահյուսական առանձնահատկությունները:
3. Գիտական լեզվի նորմայի օրինաչափությունները:
4. Բառապաշարի դասակարգման հիմնական սկզբունքները ֆրանսերենում:
5. Բառապաշարի հարստացման հիմնական ուղիները:
6. Տարաբնույթ տեքստերի գիտական շարադրանքի լեզվաոճական առանձնահատկությունների քննություն:
7. Դարձվածքի մեկնաբանությունները ֆրանսիական աղբյուրներում: Դարձվածքը որպես ժողովրդի լեզվամտածողության առանձնահատուկ տարր:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ / շաբ.
գործ.-4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ00
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու մենախոսական և երկխոսական ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. ճիշտ օգտագործելու տարբեր իրավիճակներում բարեկիրթ խոսքի կաղապարները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու տարբեր տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
2. գրելու համառոտ տեքստեր՝ հիմնավորելով իր տեսակետը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
· Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
6. 1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործնական -2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. առանձնացնելու լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները,
2. սահմանելու լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները,
3. ընտրելու լեզվական ճիշտ ձևերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում իրականացնելու լեզվաոճական վերլուծություններ,
2. հիմնավորելու լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ցույց տալու լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
· լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
· ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները,
2. Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները,
3. Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
4-րդ կիսամյակ ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ. սեմ. -2 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1302/Բ18
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.դասակարգելու փիլիսոփայության գիտական - մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները,
2.բացատրելու ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները,
3.մեկնաբանելու քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություններն ու արդի միտումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.հարցադրումներ կատարելու էութենականի մասին, էականը տարանջատել երևութականից, առաջնայինը՝ երկրորդայինից,
2.համադրելու երևույթների իմացաբանական և արժեքաբանական մոտեցումները,
3.վերլուծելու հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.կատարելու ընդհանրացումներ՝ կիրառելով մտածողության համապատասխան մեթոդները,
2.իմաստավորելու աշխարհի ամբողջական պատկերը և այս համատեքստում մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը,
ակտիվացնելու քննադատական մտածողությունը, դրսևորել ինքնավերլուծության հմտություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի:
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան, պատասխանների հիմնավորվածություն և ամբողջականություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016։
  • Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012.
  • Канке В. А., Основы философии, М., 2014.
  • Губин В. Д. Философия, М., 2013. ս
  • Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ:
2. Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները:
3. Պատմափիլիսոփայական ակնարկ:
4. Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը:
5. Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները:
6. Հոգեկանի ծագման վարկածները:
7. Իմացության էությունը և կառուցվածքը:
8. Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ:
9. Գիտական ճանաչողության մեթոդները:
10. Գիտություն և բարոյականություն:
11. Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները:
12. Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ:
13. Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը :
14. Մշակույթ և քաղաքակրթություն:
15. Հասարակական կյանքի ոլորտները:
16. Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
2-րդ կիսամյակ ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործն.- 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
1. լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
2. ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
3. տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
4. խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպելու ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. բացատրելու պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
2. կառուցելու խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
3. վերհանելու և վերացնել սխալները և վրիպումները լեզվի տարբեր մակարդակներում
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառելու ունեցած գիտելիքները
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
2. ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
3. տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
4. խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք էէ վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • Розенталь, Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. По ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • 0. www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ձևաբանական նորմեր:
2. Շարահյուսական նորմեր:
3. Խոսքային գործունեության տեսակները:
4. Հաղորդակցական նորմեր:
5. Խոսքային էթիկետ (խոսքի մշակույթի էթիկական նորմերը)
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 2 ժամ / շաբ
դասախոսություն-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106//Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
Հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը,
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. բացատրելու հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները,
4. վերլուծելու նորագույն ժամանակաշրջանում հայոց պետականության վերականգնումն ու զարգացումը՝ վերարժևորելով և իր գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
2. կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
2. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային-ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար,
3. քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացի ավարտին նախատեսված է ստուգարք, որն իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է երկու հարց: Ուսանողը «ստուգված» ստանում է հարցերը հիմնական գծերով, բավարար չափով ներկայացնելու դեպքում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Ե., 1975:
  • Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ.,Ե., ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., հ. III, գ. I, 2010, հ. III, գ. II, 2015, հ. IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայ ազատագրական շարժումը XVI դ. կեսերից մինչև XVIII դ.: 2. Ազատագրական պայքարը Սյունիքում և Սյունիքում 1722-1730 թթ.: 3. Ռուս-թուրքական և ռուս-պարսկական պատերազմները և Հայաստանը XIX դ. առաջին երեսնամյակում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը: 4. Հայ քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը և հայ ազատագրական շարժումը XIX դ. վերջին - XX դ. սկզբին: 5. Հայոց ցեղասպանությունը: 6. Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): 7. Խորհրդային Հայաստանը (1920-1991 թթ.): 8. Հայերի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին: 9. Արցախյան շարժումը (1988-1991 թթ.) և պատերազմը (1991-1994 թթ.): 10. Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը (1991 թվականից):
6.2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործնական – 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու արտահայտիչ խոսք,
2. ներկայացնելու խոսքի գործառական ոճերի առանձնահատկությունները,
3. կազմելու գրագրության տարբեր նմուշներ:
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում կիրառելու հրապարակային խոսքի կանոնները,
2. պահպանելու խոսքի էթիկետը։
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. կազմելու բանավոր և գրավոր գեղեցիկ խոսք։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
·լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
·ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Խոսքի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները։
2. Խոսքի գործառական տարբերակները։
3. ԶԼՄ-ների և գովազդի լեզու։
4. Հրապարակային խոսք և բանավեճի արվեստ։
5. Խոսքի էթիկետ։
6. Գրագրության ձևեր։
1-ին կիսամյակ` աշնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին, ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու էկոլոգիայի` որպես գիտության ձևավորման պատմություն, բացատրել սոցիալական էկոլոգիայի հիմունքները և առանձնահատկությունները,
2. ձևակերպելու էկոհամակարգի, կենսացենոզի և նոոսֆերայի ուսմունքները,
3. նկարագրելու մարդկության կայուն զարգացման սկզբունքները,
4. լուսաբանելու աշխարհում և Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
5. բացատրելու բնական և անթրոպոգեն էկոհամակարգերի զարգացման ընդհանուր սկզբունքները և օրինաչափությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. կիրառելու և գործնականում իրականացնելու ՀՀ կլիմայի փոփոխության մասին, կենսաբազմազանության մասին, անապատացման դեմ պայքարի ազգային զեկույցները,
7. կիրառելու բնապահպանական և էկոլոգիական գիտելիքները մաթեմատիկական մոդելավորման և պլանավորման աշխատանքներում,
8. կատարելու էկոլոգիական գործընթացների մաթեմատիկական վերլուծություններ և անել համապատասխան եզրակացություններ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
9. վերլուծելու փաստերը և կատարել հետևություններ,
10. կազմակերպելու տրամաբանական և վերլուծական աշխատանքներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին, ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասավանդման ձևեր
1. համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ /Moodle համակարգով/ և դասախոսություններ:
Ուսումնառության ձևեր
2. ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. Ստուգարքն անցկացվում է թեստային համակարգով, on-line, տրվում է առավելագույնը 60 հարց, նախապես կազմված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մ.Հ. Սարգսյան, Գ.Ֆ. Գալստյան, Բնապահպահպանություն, դասագիրք, Երևան, Ճարտարագետ, 2016թ., 301էջ:
  • Հովհաննիսյան Ն., Մելիքյան Ա., Դանիելյան Ա. «Ագրոկենսաբազմազանություն», Երևան: «ԹԱՍԿ» ՍՊԸ, 2014, 136 էջ:
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Ռ.Հ. Եդոյան, Ժ.Հ Հովակիմյան, «Բնապահպանության դասավանդման մեթոդիկայի և լաբորատոր-գործնական պարապմունքների ձեռնարկ», Երևան, Իրավունք, 2010թ., 222 էջ:
  • Լ.Ս. Մելքումյան, Մ.Հ. Գալստյան, «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ներածություն։ Էկոլոգիայի համառոտ պատմություն, կառուցվածքը, առարկան և օբյեկտը։ Օրգանիզմների գոյության միջավայրը և պայմաններին հարմարվելը։ Կյանքի գոյատևման հիմնական միջավայրերը։ Պոպուլացիաների էկոլոգիա։ Կենսացենոզներ։ Էկոհամակարգեր։ Նյութերի շրջանառությունը էկոհամակարգերոմ; Էկոհամակարգերի ինքնազարգացում։ Կենսոլորտ։ Մարդու փոխազդեցությունը բնության հետ։ Մթնոլորտի պահպանությունը։
Երկրի կլիմայի փոփոխության և անապատացման հիմնախնդիրները։ Ջրային պաշարների պահպանությունը։ Հողային պաշարների պահպանությունը։ Երկրի կենսաբանական բազմազանությունը։ Կենսաբազմազանության պահպանությունը։ Շրջակա միջավայրը և մարդու առողջությունը։ Էկոհամակարգերը որպես մաթեմատիկական մոդելավորման օբյեկտ։ Էկոհամակարգերի մոդելավորման անալիտիկ և վիճակագրական մոդելներ։
1-ին կիսամյակ ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ (առցանց), գործ. – 4 ժամ (լսարանային), ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0002/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գնահատելու տարաբնույթ ԱԻ-ը և ցուցաբերելու նախընտրելի վարքագիծ,
2. ներկայացնելու ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ բնակչության պաշտպանությանն ուղղված միջոցառումները և քաղաքացիների գործառույթները,
3. գնահատելու տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և ներկայացնելու առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հմտությունները,
4. մեկնաբանելու համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիները և պաշտպանության ձևերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու անհրաժեշտ հմտություններ, տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ,
2. ցուցաբերելու առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում,
3. օգտագործելու ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
2. վերլուծելու իրավիճակը և կատարելու անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն, մեթոդական և գործնական պարապմունք:
2. Անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ:
3. Թեմատիկ ուսումնական խաղեր, ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
4. Ուսումնամեթոդական վարժանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ստուգարքն անց է կացվում թեստային եղանակով (ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի ապահովում):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա., Օհանջանյան Մ.Մ.,Հարությունյան Ա.Ա., Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քաղպաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր», Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ:
  • Հեղինակների կոլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ:
  • Կ.Ա.Մանասյան, «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, 44 էջ:
  • Մ.Խ.Ադամյան, «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ:
  • Ս.Ա.Մանուկյան, Գ.Հ.Ճաղարյան «Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ:
2. Քաղաքացիական պաշտպանություն:
3. ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
գործնական - 4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705//Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
1. լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
2. ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
3. տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
4. խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպելու ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. նկարագրելու պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
2. կառուցելու խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
3. վերհանելու և վերացնելու սխալները և վրիպումները՝ լեզվի տարբեր մակարդակներում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
2. ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
3. տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
4. խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք է վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Введенская Л.А. Словарь ударений для работников радио и телевидения. Ростов-на-Дону, 2012.
  • Вербицкая Л.А. и др. Давайте говорить правильно! Трудности современного русского произношения и ударения: Краткий словарь-справочник. Москва, 2003.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • 0. Розенталь Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. Под ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Խոսքի մշակույթ որպես լեզվաբանական առարկա: Լեզվի հասարակական դերը: Գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ռուս գրական լեզվի նորմերի համակարգը: Հնչյունական (արտասանական) նորմեր: Բառագիտական նորմեր:
1-ին կիսամյակ` աշնանային
լսարանային 2 ժամ / շաբ
դասախոսություն-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106//Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
Հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն`
1.ներկայացնելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը,
2.քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3.բացատրելու հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ`
1. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
2. կիրառելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ՝
1. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
2. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացի ավարտին նախատեսված է ստուգարք, որն իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է երկու հարց: Ուսանողը «ստուգված» ստանում է հարցերը հիմնական գծերով, բավարար չափով ներկայացնելու դեպքում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 1975:
  • Հայոց պատմություն, հ. II, գ. II, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ., Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., 2014:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները: 2. Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում: 3. Վանի թագավորությունը (Ք.ա. IX-VII դդ.): Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա. VI-III դդ.): 4. Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա. 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք: 5. Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.): 6. Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք: 7. Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.): 8. Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան: 9. Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը:
10. Հայաստանը ուշ միջնադարում:
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
3-րդ կիսամյակ՝ գարնանային կամ 4-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործ. – 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1602/Բ03
1. Դասընթացի նպատակ
1. մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն),
2. մասնագիտական բառապաշարի զարգացում
3. հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում,
4. մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում։1. մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն),
2. մասնագիտական բառապաշարի զարգացում
3. հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում,
4. մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թարգմանելու մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ
2. զրուցելու իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ
3. երկխոսության մեջ մտնելու մասնագիտական թեմաներով։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կիրառելու գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
2. զրույց վարելու մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
գ. ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները
1. օգտվելու մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից,
2. դասակարգելու և բաշխելու ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցանց միջոցները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն),
2. մասնագիտական բառապաշարի զարգացում
3. հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում,
4. մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում։1. մասնագիտական տեքստերի թարգմանության հմտությունների զարգացում (անգլերենից- հայերեն),
2. մասնագիտական բառապաշարի զարգացում
3. հաղորդակցական հմտությունների զարգացում. մասնագիտական ոլորտում մենախուսության և երկխոսության հմտությունների զարգացում,
4. մասնագիտական տեքստերում հիմնական քերականական կարգերի ներկայացում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
2. անհատական և խմբային աշխատանք
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
4. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Robin Walker and Keith Harding Tourism 2 Oxford University Press 2009.
  • Peter Strutt English for International Tourism (intermediate), Longman 2007.
  • Murphy R. English grammar in Use - Cambridge , 1990.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում,
2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում,
3. մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում։
3-րդ՝ աշնանային կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/ շաբ.
դաս.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1501/Բ38
1. Դասընթացի նպատակ
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
· թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները,
2. ձևակերպելու մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները,
3. ներկայացնելու մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները,
4. սահմանելու մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը,
5. ներկայացնելու փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. քննադատորեն վերլուծելու մեդիահաղորդագրությունները,
2. ստեղծելու մեդիաբովանդակություն՝ սոցիալական պատասխանատվությամբ և բարոյական սկզբունքների պահպանմամբ,
3. բացահայտելու տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները, իրականացնելու նշանագիտական վերլուծություն,
4. իրականացնելու փաստերի ստուգում,
5. վերլուծելու մեդիաազդեցության մեխանիզմները, չեզոքացնել տեղեկատվական սպառնալիքները, կիրառել անվտանգության ապահովման մեխանիզմներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. աշխատելու գիտական գրականության հետ,
2. կիրառելու տեղեկությունը գրագետ ընկալելու, բանավոր/գրավոր ներկայացնելու և փոխանցելու հմտությունները,
3. քննադատորեն վերլուծելու:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
· թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· սեմինար պարապմունք,
· քննարկում,
· պրակտիկ աշխատանքներ,
· հետազոտական աշխատանքների իրականացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի։
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017:
  • Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015.
  • Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll. «Communication et civilisation», 2014.
  • Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016.
  • Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. ...
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր:
· Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը:
· Փաստերի ստուգում:
· Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ:
· Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն:
· Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը: Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
3-րդ՝աշնանային կամ 4-րդ՝ գարնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները,
3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը,
5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները,
6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ,
8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. լսարանային քննարկում,
3. իրավիճակային վերլուծություն,
4. ներլսարանային խմբային բանավեճ,
5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխա­տանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։
2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։
3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։
4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։
5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։
6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։
7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։
8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։
9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
. 3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1207/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
· ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ձևակերպելու քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը,
2. ներկայացնելու քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը,
3. ներկայացնելու քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարելու թարգմանություններ։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կատարելու քաղաքագիտական վերլուծություններ,
2. կողմնորոշվելու գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում,
3. մատնանշելու տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերը։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
1. օգտվելու մասնագիտական գրականությունից,
2. պահպանելու մասնագիտական էթիկայի նորմերը։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
· ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ:
2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ պատրաստում:
3. Սեմինար պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006:
  • Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97:
  • Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։
  • Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997.
  • Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թե­մա 1՝ ­ Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղա­քագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։ Թե­մա 2՝ Քաղաքական իշխանության էությունն, կառուցվածքը և լեգիտի­մու­թյունը։ Թե­մա 3՝ Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։ Թե­մա 4՝ Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։ Թե­մա 5՝ ­ Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: Թե­­­մա 6՝­ Քաղաքական գաղափարախոսություններ: Թե­­­մա 7`­ Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դասախոսություն-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
· նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու մտքի կառուցվածքը,
2. սահմանելու-մեկնաբանելու տրամաբանական ընդհանուր և մասնավոր օրենքները, որոնք ապահովում են կշռադատությունների կանոնավորությունը,
3. բացատրելու տրամաբանական գիտելիքի ընդհանուր ճանաչողական և գործառնական տեսանկյունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. դրսևորելու մասնագիտական գիտելիքների յուրացման և տեղեկատվության վերլուծության տրամաբանական պատշաճ հմտություններ,
2. ճիշտ կատարելու և գնահատելու հասկացությունների, դատողությունների, մտահանգումների հետ կապված, ինչպես նաև ապացուցման և հերքման տրամաբանական գործողությունները, նկատել ու շտկել սխալները,
3. պարզաբանելու տրամաբանական գիտելիքի ու հմտությունների դերը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
դրսևորելու տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից բխող մասնավոր նորմերի պահանջները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
· նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. քննարկում,
3. անհատական աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ առաջադրված հարցաշարի թեմաներով գրավոր աշխատանք՝ տեսական և գործնական կարողությունները վերհանող առաջադրանքերով:
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանության դասընթաց: Եր., 1987:
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանություն: Եր., 1998:
  • Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005.
  • Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002.
  • Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М., 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալը բովանդակությունը և տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կանոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ: Սիլլոգիզմ: Կրճատ մտահանգումներ: Հավանական մտահանգումներ: Ինդուկցիա և դեդուկցիա: Ոչ լրիվ ինդուկցիայի տեսակները: Ինդուկտիվ հետազոտման մեթոդներ: Հմանմանություն: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները հավանական մտահանգումների ընթացքում:
Ապացուցում և հերքում, տարրերը և եղանակները: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները ապացուցման և հերքման ընթացքում: Պարալոգիզմ, սոփեստություն, սրամտություն, պարադոքս:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1007/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ:
· Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու սպառողի և արտադրողի վարքի հիմքում ընկած հիմնական տեսական գործոնները,
2. ներկայացնելու շուկայի կառուցվածքը, տիպային մոդելները, հավասարակշռության և արդյունավետության պայմանները,
3. ձևակերպելու տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների և կառավարության տնտեսական վարքագծի հիմնական սկզբունքները,
4. ներկայացնելու մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշները և հավասարակշռության մոդելները,
5. ձևակերպելու մակրոտնտեսական մոդելների միջոցով տնտեսական տարբեր քաղաքականությունների իրականացման ընդհանրական հետևանքները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուծելու միկրո և մակրոտնտեսագիտական պարզ խնդիրներ,
2. կատարելու տնտեսագիտական վերլուծություններ ու պարզ կանխատեսումներ, օգտագործել դրանց արդյունքները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու գիտական տարբեր աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ),
2. պատրաստելու հետազոտություններ, ներկայացնել դրանց արդյունքները, վարել
մասնագիտական բանավեճեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ:
· Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. խմբային աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված
հարցաշարից։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • McConnell, Economics, 2021.
  • Сидорович А.В.-Курс экономической теории-2001.
  • Հ. Սարգսյան, Հ. Մարգարյան, «Տնտեսագիտության տեսություն», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017թ.։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տնտեսագիտության տեսության առարկան և մեթոդը: Շուկայական տնտեսական համակարգ: Սպառողական վարքի տեսություն: Արտադրության տեսություն: Արտադրական գործոնների շուկաները: Շուկայի կառուցվածքը՚ մենաշնորհ, բազմաշնորհ, մենաշնորհային մրցակցություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների սահմանումները և չափումը, համախառն եկամուտներ: Տնտեսական տատանումներ, զբաղվածություն և գործազրկություն: Ամբողջական պահանջարկ և առաջարկ: Փողը և վարկային շուկաները:
Ապրանքային և ֆինանսական շուկաները:
3-րդ աշնանային կամ 4-րդ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/ շաբ.
գործ.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2301/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. աշխատելու տեքստի, գրաֆիկական օբյեկտների, աղյուսակների հետ,
2. կատարելու հաշվարկներ, կազմել դիագրամներ և գրաֆիկներ,
3. ինքնուրույն կատարելու իր թղթավարությունը (կուրսային և ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցումների համար սլայդների պատրաստում և այլն)։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասերն անցկացվում են համակարգչի միջոցով, հանձնարարվում են խնդիրներ և ինքնուրույն առաջադրանքներ:
2. Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով՝ փոխանցվում են էլեկտրոնային կրիչով կամ ուղարկում էլ. փոստին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է համակարգչի միջոցով՝ ուսանողի ամփոփիչ աշխատանքի հիման վրա։ Առաջադրանքներն հիմնված են դասընթացի ընթացքում անցած թեմաների վրա։
Կամավորության սկզբունքով հնարավոր է ստուգարքը հանձնել առցանց եղանակով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Серогородский В., Сурин Д., Тихомиров А., Microsoft Office 2016 / Office 365, 2017 Наука и техника.
  • Katherine Murray, First Look Microsoft Office 2010, Microsoft Press.
  • Ю. Стоцкий, А. Васильев, И.Телина, Microsoft Office 2010, Питер.
  • Առաջադրանքներ՝ էլեկտրոնային կրիչով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բաժին 1 - Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունքները։
Բաժին 2 - Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները:
Բաժին 3 - Տեքստային փաստաթղթերի ստեղծման և մշակման տեխնոլոգիաներ:
Բաժին 4 - Հաշվարկներ էլեկտրոնային աղյուսակներում, դիագրամներ, գրաֆիկներ։
Բաժին 5 - Ներկայացման մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաներ՝ ստեղծում և ցուցադրում:
3-րդ աշնանային կամ 4-րդ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2203/Բ22
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները,
2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան,
1. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ,
2. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005.
  • Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина. - М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с.
  • Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с.
  • Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները
2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ
3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում
4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա
5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը
6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը
7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր
8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկա
9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ
10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ
11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում
12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն
13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն
14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա
15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ։
3-րդ կիսամյակ՝ գարնանային կամ 4-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործ. - 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1702/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
● խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
● ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
● ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դրսևորելու մասնագիտական լեզվի բառապաշարի խորացված իմացություն,
2. ներկայացնելու մասնագիտական տեքստի քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները,
3. դրսևորելու լեզվի պաշտոնական ոճի քերականական և կառուցվածքային առանձնահատկությունների իմացություն։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. նկարագրելու մասնագիտական լեզվի տերմինաբանական համակարգը,
2. վերարտադրելու (սեղմ և ընդարձակ) ունկնդրած/կարդացած մասնագիտական տեքստը և մեկնաբանելու այն,
3. դրսևորելու գործարար նամակագրության տարբեր ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրություն, CV, դիմում, համառոտագրություն կազմելու ունակություններ,
4. հանդես գալու գիտական շրջանակներում հոդվածներով և զեկուցումներով։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. ընդարձակելու տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունները՝ օգտվելով ռուսալեզու աղբյուրներից։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
● խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
● ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
● ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում
5. գրավոր և բանավոր հարցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում երկու ստուգողական աշխատանքների տվյալների հիման վրա։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Беляева Е.А., Голосная Н.П., Ефимова Д.А., Кондрашова Н.В., Нечаева Т.В., Стукова Е.Г. Русский язык как иностранный. Научный стиль речи: Учебное пособие. - Санкт-Петербург: Университет ИТМО, 2019.
  • Буре Н.А., Волкова Л.Б., Косарева Е.В. Основы русской деловой речи. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений, СПб, 2011.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Грамматика в упражнениях - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 232с.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Русский язык. Учебник для гуманитарных факультетов вузов Армении. Издание 2-е, перераб. и доп. - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 320с.
  • Лысакова И.П. Практическая стилистика русского языка. Учебное пособие, изд. 2-е, исправл., СПб, 1996.
  • Найденова Н.С., Сапрыкина О.А. Hаучный стиль речи. Теория, практика, компетенции. Учебное пособие. Издательство: ИНФРА-М, 2023 г.
  • Русский язык для делового человека: www.mylanguage.ru
  • Химик В.В. Практический синтаксис русского языка, СПб, 1995.
  • Шатилов А.С. Читаем тексты по специальности. Вып. 2, Гуманитарные науки: учебное пособие по языку специальности, СПб, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
● Ոճաբանություն. Լեզվի պաշտոնական ոճի բառային, քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները:
● Գործարար նամակագրության որոշ ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրության, դիմումի, CV, համառոտագրության շարադրման ձևերը և սկզբունքները:
● Լեզվի գիտական ոճ, գիտական ոճին բնորոշ շարահյուսական կառուցվածքներ, գիտական կապակցված տեքստի կառուցման միջոցներ՝ բառային, ձևաբանական և շարահյուսական:
● Մասնագիտական տեքստի թարգմանություն. գիտական տեքստի թարգմանության տեսության հիմնական խնդիրներ:
Գիտական զեկույցների և մասնագիտական ռեֆերատների կառուցման հիմնական սկզբունքներ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ 4-րդ՝ գարնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դասախոսություն-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
· ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրելու «մշակույթ» հասկացության ամենատարածված սահմանումները,
մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ներկայացնելու մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և
զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
3. քննարկելու համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները, նկարագրելու ժամանակակից մշակութային գործընթացները։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. բացահայտելու մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
2. զանազանելու համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները,
3. տարանջատելու մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
2. ստեղծագործաբար կիրառելու մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
· ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական պարապմունք,
· դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր:
Տրվում է առավելագույնը 4 հարց`նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գուրևիչ Պ. Մշակութաբանություն, Ե., 2002:
  • Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004:
  • Кравченко А. И. Культурология, М., 2003.
  • Розин В.М. Культурология. М., 1998.
  • Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press, ս2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Մշակութաբանության ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները: «Մշակույթ» հասկացության սահմանումները, մշակույթի բնույթի, ծագման և զարգացման վերաբերյալ տեսությունները: Մշակույթն ուսումնասիրող գիտակարգերը: Մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները: Մշակութային գործընթացներ: Մշակութային նորմեր, պրակտիկաներ և մշակութային կապիտալ հասկացությունները: Մշակութային ավանդույթը և նորույթը, ադապտացման, ինտեգրման և ձուլման հասկացությունները: Մշակույթը և բնությունը, մշակութայինի և բնականի հարաբերակցութունը: Մշակույթը «անհատ», «հասարակություն», «էթնոս», «քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում: Մշակույթը և գենդերը: Մշակույթը և սոցիալական կառուցվածքը: Մշակույթի քաղաքական և տնտեսական չափումները:
Մշակույթը և լեզուն: «Զանգվածային», «էլիտար», «քաղաքային» մշակույթ հասկացությունները։ Համաշխարհային մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ: Հայ մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ: Ժամանակակից մշակութային գործընթացները և գլոբալացման խնդիրը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1308/Բ17
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու հոգեբանության, հոգեբանական երևույթների, գործընթացների, անձի հոգեկան առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու անձի կառուցվածքային և անհատատիպաբանական առանձնահատկությունները, պահանջմունքների և դրդապատճառների հիերարխիան,
3. թվարկելու միջանձնային հարաբերությունների, դրանց տեսակների, միջանձնային ընկալման և դրանց դերի մասին կրթական միջավայրում,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու աշակերտների, աշակերտ-ուսուցիչ հարաբերությունների ձևավորման և զար­գացման վրա տարբեր ներքին և արտաքին հոգեբանական գոր­ծոն­­ների ազդեցության առանձնահատկությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք,
3. քննարկում,
4. պրակտիկ աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան,
Գնահատման չափանիշները՝ էսսե-ի ներկայացում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Նալչաջյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ
  • Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., Ավանեսյան Հ. և համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ:
  • Հոգեբանության հիմունքներ. Դ. Ռ. Հայրապետյան/Դասընթացի ուսումնական ծրագիր. Եր: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008 թ., 64 էջ
  • Հովհաննիսյան Ս. Մասնագիտական կողմնորոշման հիմունքներ (գործնական հոգեբանություն). Ուս. ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 թ., 332 էջ
  • Տարիքային և մանկավարժական հոգեբանություն:/պրոֆ. Ա. Վ. Պետրովսկու խմբագրու­թյամբ. - Թարգմանիչ Ա. Ա. Նալչաջյան. - Երևան, «Լույս» հրատարակչություն. - 1977.
  • Немов Р. С. Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002.
  • Психология личности. Хрестоматия в 2-х т. / Под. Ред. Д. Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002.
  • Introduction to Psychology//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ժամանակակից հոգեբանության մարտահրավերները և ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական և սոցիալական հիմքերը:
Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: Հոգեկանի զարգացման շարժիչ ուժերն ու պայմանները:
Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Դպրոցական տարիքի հոգեբանություն:
Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Հաղորդակցման հոգեբանական յուրահատկությունները դպրոցում:
Մանկավարժի մասնագիտական գործունեության հոգեբանական առանձնահատկությունները:
3-րդ՝ աշնանային կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1306/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
· ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակելու, անվանելու հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանելու և համեմատել դրանք,
2. վերլուծելու հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ձևավորելու և գնահատելու հաղորդակցման ռազմավարություններ,
2. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծելու և գնահատելու ռիսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը,
3. մշակելու արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառելու ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
· ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում:
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։
Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հիմնական գրականության ցանկ. 1. Գրիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։ 2. Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։ 3. Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/ կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։ 4. Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c. 5. Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012. 6. Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c. 7. Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c. 8. Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c. 9. Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с. 10. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c. 11. S. Shyam Sundar ., (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology.
  • The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit…
  • The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները:
Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները:
Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում:
Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում:
Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում:
Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները:
Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։
Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
3-րդ աշնանային կամ 4-րդ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2101/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
· ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ,
2. նկարագրելու ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը,
3. լուսաբանելու Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկություններն ու ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը,
2. դասակարգելու կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ,
3. բացահայտելու և վերլուծելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արժևորելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները,
2. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
· ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների վերաբերյալ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում թեմատիկ քննարկումներին:
3.ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կրոնագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Մաս 1, Կրոնագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2020, (համահեղ.` Անուշավան եպս. Ժամկոչյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Պարգև Բարսեղյան, Գոհար Սարգսյան):
  • Քրիս­տոնյա Հայաս­տան։ Հան­րա­գիտա­րան, Երևան, Հայկ. հան­րա­գիտ., 2002։
  • История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007.
  • Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013.
  • Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005.
  • Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների հա­մա­կարգը։ «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տի­պա­բանությունը և պատ­մա­կան ձևերի դա­սա­կարգման սկզ­բուն­քները։ Կրոնի վաղ ձևերը: Նախ­նա­դարյան (վաղ) հա­վա­տա­լիք­ներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազ­մաստվածություն և միաստվածություն։ Հայոց դիցաբանություն: Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էու­թյունը և բնու­թագ­րիչ ա­ռանձնա­հատ­կու­թյուն­ները։ Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Ուղղափառություն. Կա­թո­լիկություն. Բո­ղո­քա­կանություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Իսլամի առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
3-րդ աշնանային կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործն. - 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0105/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
· ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու վիճակագրական խնդիրներ,
2. կառուցելու նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելով առկա տվյալները` կատարելու վիճակագրական հետևություններ,
2. ստանալու տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. համակարգելու և վերլուծելու ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
· ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գասպարյան Կ. Վ., <<Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու>>, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017,
  • Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014,
  • Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, <<Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք>>, ԵՊՀ, 2016,
  • Ե. Հարությունյան և այլոք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Նկարագրական վիճակագրություն:
· Նմուշային եղանակ:
· Գնահատման տեսություն:
· Միջակայքային գնահատականներ։
. 3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1901/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բնութագրելու պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները,
2. տարբերելու օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. համեմատելու և տարբերակելու պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստիճանակարգությունը,
2. իրականացնելու իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություններ։
3. դրսևորելու իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ինքնուրույն ուսումնասիրելու իրավական կարգավորման աղբյուրները,
2. օգտվելու իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ),
3. օժանդակելու օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերելու ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալու բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. ինքնուրույն աշխատանք,
2. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
3. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր կամ գրավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ:
  • ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան ''Պետության և իրավունքի տեսություն -1'', Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան Պետության և իրավունքի տեսություն-2, Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական
իրավունք:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ կամ 4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ /շաբ.
դասախոսություն-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1005 /Բ24
1. Դասընթացի նպատակ
1. տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
2. ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
3. ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու ձեռնարկատիրական գործունեության էությունը և հիմնական հասկացությունները, բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու գործարարության տեսա-մեթոդական և տեսա-գործնական հենքերը,
3. լուսաբանելու գործարարության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու և տարբերակել գործարարության համակարգերն ու տիպերը, գտնելու բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները,
2. գնահատելու ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնելու գործարարության զարգացման հնարավորությունները, խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսելու գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները,
3. օգտվելու բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, կիրառելու Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքները, կատարելու բիզնես նախագծի արդյունավետության գնահատում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից՝ ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ, կատարելու անհրաժեշտ վերլուծություններ,
2. իրականացնելու գործարարության իրավիճակային ներկայացումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
2. ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
3. ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ
· ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի յուրացման առավել արդյունավետ միջոց,
· անհատական և խմբային քննարկումներ,
· իրավիճակային խնդիրների լուծում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր եղանակով՝ համաձայն հաստատված հարցաշարի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դավոյան Ս., Բիզնեսի կառավարում, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017 թ.։
  • Бекетова О.Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч.пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с.
  • Буров В.Ю. “Основы предпринимательства” Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с.
  • Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: “И.Д.Вильямс”, 2009, 432с.
  • Business Management, L. loykie, M. Mushena, Robert A. Pierce, 2022
  • Principles of Business Management, Dr. S. C., Saksena, 2020.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Գործարարության էությունը և զարգացման փուլային բնորոշիչները
Թեմա 2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ
Թեմա 3. Ձեռնարկատիրական գործունեության ֆինանսավորման աղբյուրները և եղանակները։
Թեմա 4. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը
Թեմա 5. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները և դրանց չափորոշիչները:
Թեմա 6. Ձեռներեցության ձևերը և մոդելները
Թեմա 7. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը:
Թեմա 8. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը և ռազմավարական կառավարումը.
իրագործման փուլային առանձնահատկությունները:
Թեմա 9. Բիզնեսի ռազմավարական պլանի մշակման և ռազմավարական կառավարման գործնական քննարկումներ՝ անհատական (խմբային) աշխատանքների շրջանակներում:
Թեմա 10. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան
Թեմա 11. Բիզնեսի իրավիճակային վերլուծություններ և խնդիրներ:
3-րդ կիսամյակ՝ գարնանային կամ 4-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0604/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ ժամանակակից բնագիտության՝ ֆիզիկայի, քիմիայի և կենսաբանության, զարգացման ուղղությունների, վերջին ժամանակներում ձեռք բերված նվաճումների, տնտեսության մեջ վերջիններիս կիրառության վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ժամանակակից բնագիտության բնագավառում կատարված հայտնագործությունները,
2. պարզաբանելու բնագիտության նշանակությունը ժամանակակից տնտեսության և հասարակության զարգացման մեջ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ՝
3. կիրառելու ժամանակակից բնագիտության գիտելիքները առօրյա կյանքում ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. համակցելու բնագիտական գիտելիքները հումանիտար գիտությունների ոլորտի հետ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ ժամանակակից բնագիտության՝ ֆիզիկայի, քիմիայի և կենսաբանության, զարգացման ուղղությունների, վերջին ժամանակներում ձեռք բերված նվաճումների, տնտեսության մեջ վերջիններիս կիրառության վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1.Դասախոսություններ,
2. Սեմինարներ, քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում արված տարբեր ստուգողական աշխատանքների արդյունքների և բանավոր հարցման ձևով անցած նյութերի վրա: Ստուգարքի ընթացքում տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ժամանակակից բնագիտության կոնցեպցիաներ. առցանց դասընթաց, ԵՊՀ, ՏՏ կենտրոն, 2012
  • А.П. Садохин. Концепции современного естествознания. 445с. Москва, 2006.
  • Концепции современного естествознания. Учебник для вузов, Под редакцией Л. Михайлова, 335с. Москва, 2008.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բնագիտությունը և հասարակության զարգացնան փուլերը: Միկրոաշխարհի օրինաչափությունները: Ատոմների և մոլեկուլների կառուցվածքի առանձնահատկություննեը և դրանց դրսևորումները ժամանակակից սարքերում: Մակրոաշխարհի օրինաչափությունները: Էներգիայի ստացման միջոցները ներկայումս և ապագայում: Էներգիայի վերականգնելի աղբյուրներ: Պոլիմերների, պլաստմսսաների, մանրաթելերի և կաուչուկների ստացման և օգտագործման հնարավորությունները:
Մեգաաշխարհի օրինաչափությունները: Արեգակնային համակարգի և տիեզերքի կառուցվածքը:
3-րդ աշնանային կամ 4-րդ գարնանային կիսամյակ
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1302/Բ00
1. Դասընթացի նպատակ
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
· ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու բարոյական հարաբերությունների հիմունքները և տիպաբանությունը,
2. ձևակերպելու սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության արդի մարտահրավերները,
3. մատնանշելու բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաները, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի գործառնական սկզբունքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. առանձնացնելու բարոյական ընտրության գործընթացներում վճռորոշ գործոնները և մեխանիզմները,
2. ընտրելու տարբեր միջավայրերում բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելները,
3. գնահատելու բարոյականության դերը հասարակական կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. պահպանելու մասնագիտական էթիկայի նորմերը,
2. վերլուծել ու արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
· ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան,
պատասխանների ամբողջականություն և հիմնավորվածություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Апресян Ю. Этика. М., 2004.
  • Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011.
  • Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014.
  • Фромм Э. Искусство любить. М., 2008.
  • Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը:
2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը
3. Կրոնական էթիկա:
4. Բիոէթիկա:
5. Քաղաքական էթիկա:
6. Սիրո մետաֆիզիկա:
7. Կյանքի իմաստը:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
3-րդ կիսամյակ՝աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների ծանոթացնել բնա­­կան ծագում ունեցող միացությունների դասերին՝ մասնավորապես ամինաթթուներին և պեպտիդներին, դրանց հատկություններին, ստացման մեթոդներին և կիրառության ոլորտներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու ամինաթթուների և պեպտիդների կառուցվածքային առանձնահատկություն­նե­րը և ֆիզիկաքիմիական հատկությունները,
2. թվարկելու ամինաթթուների և պեպտիդների ստացման հիմնական եղանակները` մանրէա­բանական, էնզիմատիկ, քիմիական, խառը քիմիա-էնզիմա­տիկ, ասիմետրիկ և այլն,
3. նկարագրելու բնական կենսաբանորեն ակտիվ միացությունների կենսամիմետիկ մոդելները և դրանց կի­­­րա­ռական ասպեկտները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գործնականում իրականացնելու ամինաթթուների քանակական և որակական անալիզ,
5. կիրառելու ամինաթթուների և պեպտիդների սինթեզի մեթոդները նոր դեղամիջոցների ստացման գործընթացներում,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ձեռք բերած տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների ծանոթացնել բնա­­կան ծագում ունեցող միացությունների դասերին՝ մասնավորապես ամինաթթուներին և պեպտիդներին, դրանց հատկություններին, ստացման մեթոդներին և կիրառության ոլորտներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր,
3. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
4. խմբային առաջադրանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1-ին ընթացիկ քննությունը բանավոր է՝ 5 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 5 հարցից՝ միավորների քայլը` 0.5:
2-րդ ընթացիկ քննությունը գրավոր է` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 4 հարցից՝ միավորների քայլը` 0.5:
Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 6 միավոր՝ հիմնվելով լաբորատոր աշխատանքների կատարողականի վրա։
Ընթացիկ թեստային ստուգումներ՝ 5 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ա.Ս. Սաղյան «Ամինաթթուների, պեպտիդների և սպիտակուցների քիմիա», ԵՊՀ հրատարակչությւոն, 2010, Երևան:
  • G.C.Barrett «Chemistry and biochemistry of amino acids», Chapman and Hall, 2011, p. 684.
  • H.D. Yakubke, J. Jeschkeit«Amino acids, peptides, proteins», 2013, p. 365.
  • Е.П. Артемьева «Аминокислоты и белки», 2006, Екатеринбург.
  • Н.А.Преображенскиий, Р.П. Естигнеев «Химия биологичеки активных природных соединений», 1984, Москва.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կենսօրգանական քիմիա առարկան և զարգացման էտապները: Ստերեոքիմիա, ստերեոիզոմերներ, քիրալություն: Ամինաթթուներ, դասակարգումը, ýýֆիզիկոքիմիական և օպտիկա­կան հատկությունները, անալիզի մեթոդները, ստացման եղանակները, կենսաբանականýýýý ֆýունկ­ցիա­ները և կիրառական ասպեկտները: Պեպտիդներ, սինթեզի ռազմավարությունը, սինթեզի մեթոդ­ները, տեսակ­ները, կենսաբանականý ֆունկցիաները, առանձին ներկայա­ցուցիչները:
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10 շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 8 ժամ/շաբ.
դաս.-4, լաբ.-4, ինքն.աշխ.-10 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ09
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիքներ դեղաբույսերի տեսակների, կառուցվածքային հատկանիշների, կեն­սա­բանորեն ակտիվ նյութերի, օգտագործվող հումքի մասին, ինչպես նաև դեղա­բու­սական հումքից ստացվող հալենային դեղաձևերի և նրանց բուժիչ հատ­կու­թյուն­ների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թվարկելու տարբեր խմբի կենսաակտիվ նյութեր պարունակող դեղաբույսերի և դեղաբուսական հումքերի լատինական անվանումները, կենսաբանական ակտիվ նյութերի կառուցվածքային առանձնահատկությունները և կիրառման ուղիները,
2. սահմանելու դեղաբուսական հումքերի մթերման հիմունքները/ հավաք, նախնական մշակում, չորացում, պահեստավորում/ և նկարագրելու դեղաբուսական հումքերի ֆարմակոգնոստիկ վերլուծության մեթոդները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ և հմտություններ
3. տարբերակելու դեղաբույսերի և դեղաբուսական հումքերի թույլատրելի և անթույլատրելի խառնուրդները,
4. կազմակերպելու և իրականացնելու դեղաբուսական հումքի մթերում /դեղաբուսական հումքի հավաք, նախնական մշակում, չորացում/ և դեղաբուսական հումքի պահեստավորում,
5. վերլուծելու և գնահատելու դեղաբույսերի, դեղաբուսական հումքերի կիրառման առավելությունները, հնարավորություններն ու սահմանափակումները դեղարտադրության գործընթացում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ստացած տեսական և գործնական գիտելիքները գործնականում,վերլուծելու առկա խնդիրները և առաջարկելու դրանց լուծման եղանակները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիքներ դեղաբույսերի տեսակների, կառուցվածքային հատկանիշների, կեն­սա­բանորեն ակտիվ նյութերի, օգտագործվող հումքի մասին, ինչպես նաև դեղա­բու­սական հումքից ստացվող հալենային դեղաձևերի և նրանց բուժիչ հատ­կու­թյուն­ների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. գործնական պարապմունքներ
3. քննարկումներ
4. մասնակցություն քննարկումներին
5. փորձերի կատարում հատուկ սարքավորումերով
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, 9 միավոր:
2 ընթացիկ քննություններ՝ բանավոր, 4-ական միավոր յուրաքանչյուրը:
Մասնակցություն՝ 1 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանք՝
1. բույսի նույնականացման գործնական հմտություններ՝ 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ռևազովա Լ.Վ., Չիչոյան Ն.Բ. Ֆարմակոգնոզիա: Ուսումնական ձեռնարկ: Երևան 2000թ:
  • Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии.Под ред. И.А. Самылиной. Москва 2007.
  • Государственная фармакопея СССР: Вып. 2. Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье / МЗСССР. 11-еизд.- М.: Медицина 1990, с.277-400.
  • МуравьеваД. А. “Фармакогнозия”. -Москва.- Медицина.- 1981.
  • Руководящие принципы ВОЗ понадлежащей практике культивирования и сбора (GACP) лекарственных растений. ВОЗ 2003. P.86.
  • World Health Organization. Quality control methods for herbal materials.2011.
  • Հայաստանի Հանրապետության բույսերի կարմիր գիրք: Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն որոշում 29 հունվարի 2010 թվականի N 72-Ն:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Պարզագույն ֆենոլներ, ֆենոլային գլիկոզիդներ, ֆենիլպրոպանոիդներ, լիգնաններ, կումարիններ և քրոմոններ պարունակող դեղաբույսեր և հումքեր: Ֆլավանոիդներ պարունակող դեղաբույսեր և հումքեր: Անտրագլիկոզիդներ պարունակող դեղաբույսեր և հումքեր: Դաբաղային նյութեր պարունակող դեղաբույսեր և հումքեր: Ալկալոիդներ պարունակող դեղաբույսեր և հումքեր: Կենսաբանական ակտիվ նյութերի տարբեր խմբեր պարունակող դեղաբույսեր և հումք: Կենդանական ծագման դեղահումքեր և բնական արգասիքներ: Դեղաբուսական հումքերի մթերման հիմունքներըև ապրանքագիտական վերլուծություն:
4-րդ կիսամյակ` գարնանային
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-1, լաբ.-2, ինքն.աշխ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ մասնա­գի­տա­կան գիտելիքներ ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի կառուցվածքային առանձնահատկությունների, ձևերի, ռեպլիկացիայի, տրանսկրիպցիայի և տրանսլյացիայի գործընթացների մասին, սովորեցնել սպիտակուցի սինթեզի առանձնահատ­կությունները, ֆոլդինգի և ռեֆոլդինգի մեխանիզմները, ծանոթացնել մեմբրանի կառուցվածքին և նյութերի տեղափոխման առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու նուկլեինաթթուների կառուցվածքի և ֆունկցիաների, կազմավորման մակար­դակների, ռեպլիկացիայի մասին տեսական գիտելիքներ,
2. նկարագրելու տրանսկրիպցիայի և տրանսլյացիայի, հետտրանսլյացիոն ֆոլդինգի կարգավոր­ման հիմունքները,
3. նկարագրելու նյութերի մեմբրանով տեղափոխման առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառելու նուկլեինաթթուների, սպիտակուցների անջատման, մաքրման մեթոդները, վերլուծե­լու ստացված տվյալները,
5. վերլուծելու հյուսվածքներից, օրգաններից օրգանական նյութերի անջատման, մաքրման, որոշման մեթոդները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու և գնահատելու ստացված տվյալները, վերջնարդյունքները և ավարտուն աշխատանք ներկայացնելու պահանջները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ մասնա­գի­տա­կան գիտելիքներ ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի կառուցվածքային առանձնահատկությունների, ձևերի, ռեպլիկացիայի, տրանսկրիպցիայի և տրանսլյացիայի գործընթացների մասին, սովորեցնել սպիտակուցի սինթեզի առանձնահատ­կությունները, ֆոլդինգի և ռեֆոլդինգի մեխանիզմները, ծանոթացնել մեմբրանի կառուցվածքին և նյութերի տեղափոխման առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. դիդակտիկ նյութեր
3. շրջված լսարան
4. լաբորատոր աշխատանք
5. ցուցադրական նյութեր, թեսթային հարցումներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, 9 միավոր
Մասնակցություն՝ 2 միավոր
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 5 միավոր
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Victor W. Rodwell, Kathleen M. Botham , Peter J. Kennelly , P. Anthony Weil Harper's, Illustrated Biochemistry, McGraw-Hill Education, . 2018 p: 800.
  • John L. Tymoczko, Jeremy M. Berg, Lubert Stryer. Biochemistry ashort course., W.H. Freeman and Company, New York 2013.
  • Davison A. Milan A. Biochemistry and Metabolism, 2015, 260 p.
  • Биохимия (серия XXI век) / Под ред. Е.С. Северина. - М.: ГЭОТАР-мед., 2012. - 784 с.
  • Коничев А.С. Молекулярная биология: учеб., - М.: Издательский центр «Академия», 2005. - 400 с.
  • Каменская М.А. Информационная биология: - М.: Издательский центр «Академия», 2006. - 368 с.
  • Комов В.П. Биохимия: учеб. для вузов- М.: Дрофа, 2008. - 638 с.
  • Эллиот В. Биохимия и молекулярная биология- М.: изд. НИИ Биомедицинской химии РАМН, 2000. - 366 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ներածություն: Կենսաքիմիայի դերը և նորագույն նվաճումները:Նուկլեինաթթուների՝ ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի կառուցվածքային առանձնահատկությունները, կազմավորման մակարդակները, ֆունկցիաները: ԴՆԹ-ի ռեպլիկացիան: Ռեպլիկացիայի սպիտակուցային և ֆերմենտային համակարգի գործոնները: Տրանսկրիպցիայի կարգավորման տեսական հիմունքները, էտապները: Պրոկարիոտների և էուկարիոտների տրանսկրիցիայի կարգավորման տրանսկրիպցիոն գործոնները: Ալտերնատիվ սպլայսինգ: Տրանսլայցիա, ֆոլդինգ, ռեֆոլդինգ: Պրիոններ: Մեմբրաներ, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Նյութերի տեղափոխման առանձնահատկությունները մեմբրանով, ձևերը: Ներբջջային տրանսպորտի խանգարման հետ կապված հիվանդությունները:
5-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0609/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ հանրային առողջապահության, առողջապահականև դեղագործական համակարգերի կառուցվածքի, դեղերի նշանակության, դեղերի ստեղծման, դասակարգման, դեղային քաղաքականության, դեղերի շրջանառության կարգավորման, դրա բաղադրիչների, հանրապետությունում դեղային ապահովման, դեղերի մատակարարման համակարգի, ինչպես նաև դեղագործական էթիկայի ու դեոնթոլոգիայի հարցերի շուրջ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հանրային առողջության վիճակի գնահատման ցուցանիշները, առողջության վրա ազդող ռիսկի գործոնները, ՀՀ առողջապահական և դեղագործական համակարգերի ընդհանուր բնութագրերը, ՀՀ առողջապահության նախարարության և դեղագործական համակարգի կառուցվածքները,
2. պարզաբանելու դեղի տնտեսական և սոցիալական նշանակությունը, նկարագրելու դեղի և դեղանյութի ծագումնաբանությունը, դեղերի դասակարգման համակարգը, դեղի ստեղծման հիմնական գործընթացը, սահմանել փորձարկումների նպատակները,
3. հիմնավորելու դեղերի շրջանառության կարգավորման անհրաժեշտությունը, սահմանել դեղերի շրջանառության կարգավորման ինստիտուցիոնալ միջավայրի կառուցվածքը, նկարագրել դեղագործական գործունեության լիցենզիայի ստացման, դեղերի պետական գրանցման, կողմնակի ազդեցությունների դիտարկման ընթացակարգերը,
4. թվարկելու առողջապահության համակարգում դեղագետի դերերը և նրան ներկայացվող ժամանակակից պահանջները, ներկայացնել դեղագետի պրոֆեսիոգրաման, դեղագետի / դեղագործի էթիկական կոդեքսը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. կազմակերպելու մատակարարի կողմից դեղերի ներմուծման գործընթացը, մատակարարի պահեստում լոգիստիկ գործընթացները (ապրանքի ընդունումը, պահպանումը, պատվերի հավաքումը, բեռնումը, առաքումը գնորդներին) և դրանց փաստաթղթային ձևակերպումները,
6. գնահատելու դիտարկումների արդյունքում մատակարարի գործունեության համապատասխանությունը պատշաճ բաշխման գործունեության կանոններին, իրականացնելու ապրանքային պաշարների կառավարում մատակարարի պահեստում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ծավալելու աշխատանքներ դեղագործական շուկայի դեղերի մեծածախ իրացման օղակում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ հանրային առողջապահության, առողջապահականև դեղագործական համակարգերի կառուցվածքի, դեղերի նշանակության, դեղերի ստեղծման, դասակարգման, դեղային քաղաքականության, դեղերի շրջանառության կարգավորման, դրա բաղադրիչների, հանրապետությունում դեղային ապահովման, դեղերի մատակարարման համակարգի, ինչպես նաև դեղագործական էթիկայի ու դեոնթոլոգիայի հարցերի շուրջ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. գործնական պարապմունքներ,
3. մասնակցություն քննարկումներին,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություն՝ գրավոր, յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր
Մասնակցություն` 2 միավոր
Ընթացիկ ստուգումներ` 5 միավոր
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 5 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դեղագործական գործունեության կառավարումը: Դեղագործական գործունեության կազմա­կեր­պումը և կարգավորումը: Մաս I: Սահակյան Ա. Ե. - Երևան, 2019, 284 էջ:
  • Основы фармацевтической деятельности. В. Прокопишин, В. Сафта, М. Бримэрел.- Кишинеу, 2003. - 488с.
  • Управление и экономика фармации. Под редакцией Е. Е. Лоскутовой. Москва, 2008. - 400с.
  • Экономика и организация фармации. Под редакцией И.В.Косовой. Москва. 2015.
  • Лицензирование в Европейском Союзе: фармацевтический сектор. В. А. Усенко, А. Л. Спасокукотский.- Киев: МОРИОН Лтд, 1998.- 384с.
  • Effective medicines regulatiօn: ensuring safety, efficacy and quality. WHՕ Pօlicy Perspectives օn Medicines. N 7, December, Geneva, 2003.
  • Developing pharmacy practice. A focus on pacient care. World Health Organization and International Pharmaceutical Federation, 2006, 87p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հանրային առողջապահություն և բժշկական մենեջմենթ, առողջապահական և դեղագործական համակարգը, դեղը և դրա դերը առողջապահության համակարգում, դեղերի դասակարգումը, դեղերի շրջանառության կարգավորումը, դեղերի կիրառման թույլտվությունը, դեղագործական գործունեության լիցենզավորումը, դեղերի անվտանգության մշտադիտարկումը, դեղագործական կադրեր,դեղորայքային ապահովում, դեղերի մեծածախ իրացումը, դեղերի մատակարարման համակարգը, մատակարարի պահեստային գործունեության կազմակերպումը, դեղերի նվիրատվությունները, պետական գնումները:
6-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ05
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ մի շարք հիվանդությունների և ախտաբանական վիճակների ժամանակ կիրառվող դեղերի դասակարգման, ազդեցության մեխանիզմների, ցուցումների, հակացուցումների ու բարդությունների, կողմնակի ազդեցությունների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու տարբեր հիվանդությունների և ախտաբանական վիճակների բուժման, վերականգնման, կանխարգելման և ախտորոշման դեպքում դեղերի օգտագործման սկզբմունքները,
2. կողմնորոշվելու դեղեր ընտրելու գործընթացում՝ հիմնված դրանց դեղաբանական հատկությունների, մեխանիզմների և ազդեցության տեղի վրա, և անհրաժեշտության դեպքում այն այլ խմբերի դեղերով փոխարինելուն,
3. հիմնավորելու կոնկրետ դեղի, դեղաձևի, դեղաչափի կիրառման անհրաժեշտությունը՝ ելնելով տվյալ հիվանդության կամ ախտաբանական վիճակի առանձնահատկությունից և ընթացքից:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գնահատելու դեղերի հիմնական խմբերի բնութագրերը, նրանց ֆարմակոդինամիկան և ֆարմակոկինետիկան, ցուցումները և հակացուցումները, դեղաչափերի տեսակները, առանձին դեղերի չափաբաժինները, դեղագործական և դեղաբանական անհամատեղելիությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ մի շարք հիվանդությունների և ախտաբանական վիճակների ժամանակ կիրառվող դեղերի դասակարգման, ազդեցության մեխանիզմների, ցուցումների, հակացուցումների ու բարդությունների, կողմնակի ազդեցությունների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. գործնական պարապունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 2 միավոր, (մասնակցություն սեմինարներին և թեստային աշխատանքների կատարում):
Ներկայություն՝ 2 միավոր:
Եզրափակիչ քննություն՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
Բոլոր քննությունները բանավոր են:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Харкевич Д.А. Фармакология, 2022. 752 стр.
  • Годован В.В. Фармакология в рисунках и схемах в 2-х томах, 2009, 503 стр.
  • Катцунг Б.Г. Базисная и клиническая фармакология. В 2-х томах., 2007,1270 стр.
  • Katzung B.G, Vanderah T. W., Basic & Clinical Pharmacology, 15th Edition 2020, 1761 pages.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Սիրտ-անոթային համակարգի վրա ազդող (հակահիպերտենզիվ, հակահեղձուկային, հակաառիթմիկ, սրտային անբավարարության ժամանակ կիրառվող դեղերի), արյան մակարդման խանգարումների, շնչառական, մարսողական, միզա-սեռական համակարգի հիվանդությունների ժամանակ կիրառվող, հորմոնային, հակաբակտերիալ և քիմիաթերապևտիկ միջոցների, հակապրո­տոզոային և հակաճիճվային, հակավիրուսային, հակաուռուցքային դեղերի ընդհանուր բնութագիրը, դասակարգումը, ազդեցության մեխանիզմները, դեղաբանական ազդեցությունները, ցուցումները, հակացուցումներն ու բարդությունները, կողմնակի ազդեցությունները, դեղաձևերը, պահպանման պայմանները:
6-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս. 2ժամ, լաբ.–2 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին խորացված և հիմնավորված գիտելիքներ հաղորդել ըստ «Պետական Դեղագրքի» և այլ հատուկ նորմատիվային փաստաթղթերի իրականացվող օրգանական դեղանյութերի և դեղապատրաստուկների որակի վերահսկման, քանակական որոշման, դեղապատրաստուկներում խառնուրդների առկայության հաստատման ու որոշման ժամանակակից մեթոդներին ու ձևերին, նախապատրաստել և օժանդակել տարբեր պատրաստուկներում ակտիվ բաղադրամասերի և խառնուրդների առկայության հաստատման և քանակությունների որոշման համար կատարվող լաբորատոր աշխատանքների իրականացմանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընդհանուր գծերով վերարտադրելու և ներկայացնելու օրգանական դեղապրեպարատների դեղաձևերի որակի վերահսկման վերաբերյալ նորմատիվային փաստաթղթերի բովանդակությունն ու պահանջները,
2. համակարգված ձևով նկարագրելու և բացատրելու օրգանական դեղապրեպարատների անալիզի, որակի վերահսկման եղանակներն ու դրանց առանձնահատկությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. նախապատրաստելու և գործնականում իրականացնելու քիմիա-դեղագործական արտադրության առանցքային օղակներում օրգանական դեղանյութերի որակի վերահսկում և քանակական որոշում,
4. ընտրելու և դեղատնային պայմաններում կատարելու (իրականացնելու) օրգանական դեղանյութերի անալիզ, գնահատելու անալիզվող պրեպարատի որակը,
5. նախապատրաստելու և լաբորատոր պայմաններում իրականացնելու դեղագործական շուկայում առկա օրգանական դեղանյութերի որակի վերահսկում, դրանցում խառնուրդների առկայության հաստատում և քանակական որոշում,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. պրակտիկ աշխատանքներ կատարելու ստացած գիտելիքների հիման վրա:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին խորացված և հիմնավորված գիտելիքներ հաղորդել ըստ «Պետական Դեղագրքի» և այլ հատուկ նորմատիվային փաստաթղթերի իրականացվող օրգանական դեղանյութերի և դեղապատրաստուկների որակի վերահսկման, քանակական որոշման, դեղապատրաստուկներում խառնուրդների առկայության հաստատման ու որոշման ժամանակակից մեթոդներին ու ձևերին, նախապատրաստել և օժանդակել տարբեր պատրաստուկներում ակտիվ բաղադրամասերի և խառնուրդների առկայության հաստատման և քանակությունների որոշման համար կատարվող լաբորատոր աշխատանքների իրականացմանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, 4. պրոբլեմային ուսուցում,
2. դիտակտիկ նյութեր, 5. փորձարարական խնդիրներ,
3.լաբորատոր փորձեր 6. հաշվարկային խնդիրներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություն՝ գրավոր, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքով:
Մասնակցություն` 3 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Государственная фармакопеа СССР, /ВОЗ, 3-е изд. М. Медицина, т 1- 4,1981- 1995.
  • Государственная фармакопеа Российской Федерации, 13-е изд. Москва, т.1-3, 2015.
  • Арзамасцев А.П., Печенников В.М. и др Анализ лекарственных смесесей. 200.
  • Мелентьева Г.А. и др. Анализ фармакопейных препаратов по функциональным группам, Рязань,1990.
  • Глушенко Н.Н и др. Фармацевтическая химия, М., Академия, т. 1-2, 2004.
  • Беликов В.Г. Фармацевтическая химия, М., т. 1-2, 2017.
  • Фармацевтическая химия, под редакцией академика РАМН, профессора А.П.Арзамасцева, М., Издательский дом “ГЭОТАР-МЕД”, 2004.
  • European Pharmacopoeia -7th ed. -Strasburg: European Department for the Quality of Medicines. 2008.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Օրգանական պրեպարատների, դեղապատրաստուկների դասակարգումը, դրանց անալիզի առանձնահատկություններն ու ժամանակակից եղանակները:
2. Հատուկ նորմատիվային փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան օրգնական դեղապրեպարատների, դեղագործական քիմիայի պրակտիկայում կիրառվող դեղանյութերի, այդ թվում բազմակոմպոնենտ դեղանյութերի ու դրանց խառնուրդների անալիզի հիմնական եղանակներն ու ձևերը:
3. Գործող դեղագրքերի պահանջներից ելնելով և դեղապատրաստուկների դասակարգմանը համապատասխան հաջորդականությամբ օրգանական տարբեր դասերի դեղապատրաս­տուկ­ների տարբեր դեղաձևերում հիմնական բաղադրիչների իսկության հաստատման և քանակական որոշման լաբորատոր աշխատանքներ:
4. Օրգանական տարբեր դասերի դեղապատրաստուկ­ների խառնուրդներում հիմնական, ակտիվ բաղադրիչների ու խառնուկների իսկության հաստատման և քանակական որոշման լաբորատոր աշխատանքներ: Դրանց խառնուրդներում հիմնական բաղադրիչների իսկության հաստատում և հիմնական բաղադրիչների ու խառնուկների քանակական որոշում:
5-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, գործն.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել տրամաբանության և գիտելիքների վրա հիմնված քննադատական մտածելակերպ մարդու օրգանիզմում նորմայում և տարբեր հիվանդությունների ու ախտաբանական պրոցեսների ժամանակ առկա գործընթացների վերաբերյալ: Տարբեր հիվանդությունների դեպքում իրականացնել դեղաբանական համուղղումների հնարավոր թիրախների փնտրումներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու ըստ օրգան համակարգերի ախտաբանության հիմնական տեսակները,
2. հիմնավորելու ախտաբանության տարբեր տեսակների դեպքում զարգացող կոմպենսատոր և ախտաբանա­կան տեղաշարժերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. նախագծելու առավել տարածված հիվանդությունները և համախտանիշները մոդելավորող հետազոտական աշխատանքներ,
4. հայտնաբերելու հիվանդության պաթոգենեզում գլխավոր պաթոգենետիկ օղակը, արատավոր շրջան­նե­րը, պատճառ-հետևանքային կապերը,
5. իրականացնելու տարբեր ախտերի դեպքում դիտվող կլինիկական, մորֆոլոգիական և լաբորատոր տվյալների հիման վրա ախտաֆիզիոլոգիական վերլուծություն,
6. առաջարկելու ֆարմակոլոգիական համուղղման սխեմա ըստ առկա ախտի էթիոլոգիայի և պաթոգենեզի,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. օգտագործելու գիտելիքները «Դեղաբանություն» և այլ դեղագիտական դասընթացների ուսումնասիրության համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել տրամաբանության և գիտելիքների վրա հիմնված քննադատական մտածելակերպ մարդու օրգանիզմում նորմայում և տարբեր հիվանդությունների ու ախտաբանական պրոցեսների ժամանակ առկա գործընթացների վերաբերյալ: Տարբեր հիվանդությունների դեպքում իրականացնել դեղաբանական համուղղումների հնարավոր թիրախների փնտրումներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. դիտակտիկ նյութեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ բանավոր քննություն՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 8 միավոր, իրենից ենթադրում է թեստային աշխատանքներ:
Մասնակցություն՝ 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ս. Ա. Ավետիսյան, Գ. Ա. Նավասարդյան«, Ախտաբանություն», ԵՊԲՀ 2020:
  • ”Основы патологии заболеваний”, в трех томах, по Роббинсу и Котрану, 2016г.
  • ”Pathologic basis of disease”, Robbins, 9th edition.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
«Ախտաֆիզիոլոգիա» առարկան, խնդիրները և տեղը բժշկագիտության մեջ: Ընդհանուր էթիոլոգիա և պաթոգենեզ: Բջջի վնասման ախտաֆիզիոլոգիա: Ադապտացիա և սթրես: Ծայրամասային արյանշր­ջա­նա­ռության խանգարումների ախտաֆիզիոլոգիա: Հիպօքսիա: Բորբոքում: Իմունային համակարգի ախտաֆիզիոլոգիա: Ուռուցքային աճի ախտաֆիզիոլոգիա: Շաքարայինդիաբետ: Ճարպակալում: Այտուցներ: Էլեկտրոլիտային փոխանակության խանգարումների ախտաբանություն: Գիտակցու­թյան կորուստ: Շոկեր: Ամփոփիչ պարապմունք:
6-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ07
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիքներ դեղաբույսերի հումքային աղբյուրների, դեղաբուսական հումքերի մթերման, ստանդարտավորման, որակի հսկման, պահպանման և մշակման, ինչպես և դեղագործական պրակտիկայում բուսական հումքերի և դեղամիջոցների կիրառման խնդիրների վերաբերյալ:
2. Զարգացնել ուսանողների ֆարմակոգնոստիկ մտածողությունը, օժտել մասնագիտական կարողություններով և գործնական հմտություններով:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թվարկելու դեղաբույսերի և դեղաբուսական հումքերի հետ աշխատելու ընթացքում անվտանգության կանոնները, տարբեր խմբի կենսաակտիվ նյութեր պարունակող դեղաբուսական հումքերի լատինական անվանումները, իսկության, լավորակության, մաքրության, կենսաբանական ակտիվ նյութերի կառուցվածքային առանձնահատկությունները և կիրառման ուղիները,
2. նկարագրելու բուսահումքերի առաջնային և երկրորդային մետաբոլիտները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ և հմտություններ
3. համապատասխան որոշիչների օգնությամբ ճանաչելու դեղաբույսերը, ամբողջական և մանրեցված դեղաբուսական հումքերը, տարբերակելու տարբեր ձևաբանական խմբերին պատկանող մանրեցված դեղահումքերը,
4. գործնականում իրականացնելու դեղաբուսական հումքի ֆարմակոգնոստիկ անալիզ,
5. գնահատելու դեղաբույսերի քիմիական կազմը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու առկա խնդիրները և առաջարկելու դրանց լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողներին տրամադրել խորը և համակողմանի գիտելիքներ դեղաբույսերի հումքային աղբյուրների, դեղաբուսական հումքերի մթերման, ստանդարտավորման, որակի հսկման, պահպանման և մշակման, ինչպես և դեղագործական պրակտիկայում բուսական հումքերի և դեղամիջոցների կիրառման խնդիրների վերաբերյալ:
2. Զարգացնել ուսանողների ֆարմակոգնոստիկ մտածողությունը, օժտել մասնագիտական կարողություններով և գործնական հմտություններով:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· գործնական պարապմունքներ
· քննարկումներ
· մասնակցություն քննարկումներին
· փորձերի կատարում հատուկ սարքավորումերով
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ բանավոր, համապատասխանաբար 4 և 5 միավորներով:
Մասնակցություն՝ 3 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանք՝
· աշխատանքային տետրերի վարում յուրաքանչյուր նոր թեմայի վերաբերյալ՝ 2 միավոր,
· հերբարիզացման, բուսական հանուկների, ջրաթուրմերի, եփուկների պատրաստման ու կենսաբանորեն ակտիվ նյութերի հայտնաբերման, բույսի նույնականացման գործնական հմտություններ՝ 2 միավոր,
· թեմատիկ զեկույց՝ 2 միավոր,
· գիտական հոդվածների վերլուծություն՝ 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ռևազովա Լ.Վ., Չիչոյան Ն.Բ. Ֆարմակոգնոզիա: Ուսումնական ձեռնարկ: Երևան 2000թ:
  • Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии. Под ред. И.А. Самылиной. Москва 2007.
  • Руководящие принципы ВОЗ понадлежащей практике культивирования и сбора ( GACP) лекарственных растений. ВОЗ 2003. P.86.
  • European Pharmacopoeia -7th ed. -Strasburg: European Department for the Quality of Medicines. 2008. P.27-28.
  • World Health Organization. Quality control methods for herbal materials.2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ֆարմակոգնոզիայի հիմունքները: Դեղաբույսերի հետազոտության ոլորտում հիմնական գիտական ուղղությունները: Ֆարմակոգնոզիայի դերը պրովիզորի պրակտիկ գործունեության մեջ: Դեղաբույսերի հումքային բազան: Մթերման գործընթացի հիմունքները: Դեղաբույսերի հումքային պաշարների ռացիոնալ կիրառման և շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրները: Դեղաբույսերի, դեղաբուսական հումքերի քիմիական կազմը, դասակարգման հիմնական համակարգերը, բուսական օրգանիզմում ընթացող կենսաբանական գործընթացները, ստանդարտավորումը, ֆարմակոգնոստիկ վերլուծության եղանակները: Վիտամիններ, պոլիսախարիդներ, ճարպայինյուղեր, տերպենոիդներ, ցիանոգենգլիկոզիդներ և թիոգլիկոզիդներ, սրտային գլիկոզիդներ (կարդիոստերոիդներ), սապոնիններ և ֆիտոէկդիզոններ:
6-րդ կիսամյակ` գարնանային
լսարանային 5 ժամ/շաբաթ
դաս.-3, գործ.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0609/Բ03
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին տրամադրել գիտելիք դեղատնային գործունեության կազմակերպման, ինքնաբուժման գործընթացի կառավարման, դեղագործական հոգածության հայեցակարգի, դեղերի արդյունավետ կիրառման, դեղերի մասին տեղեկատվության, դեղերի որակի ապահովման, պատշաճ պահպանման, տեղափոխման հարցերի շուրջ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու հանրային դեղատան հիմնական նպատակն ու գործառույթները, պատշաճ դեղատնային գործունեությունը և դրա տարրերը, ներկայացնել դեղատանը և դրա անձնակազմին ներկայացվող պահանջները, դեղերի և դեղատնային այլ ապրանքների տարբեր խմբերի պահպանման կազմակերպումը արտաքին միջավայրի տարբեր գործոնների ազդեցության պայմաններում, ինչպես նաև դեղերի և դեղանյութերի տրանսպորտային փոխադրումը,
2. սահմանելու պատասխանատու ինքնաբուժման հայեցակարգը, անվերահսկելի ինքնաբուժման վտանգները, դեղագործական հոգածության հայեցակարգը, դրա իրականացման պայմանները և կլինիկական դեղագիտության հայեցակարգը, ներկայացնելու դեղերի որակի հսկման համակարգը, դեղերի հետհավաքման, ոչնչացման գործընթացները և դեղերի կեղծման դեմ պայքարի միջոցները
3. սահմանելու դեղերի արդյունավետ (ռացիոնալ) կիրառման հիմնախնդիրը, ոչ ռացիոնալ կիրառման ցուցանիշները, հետևանքները, դրանց նպաստող գործոնները, հիմնական դեղերի ցանկի և կլինիկական ուղեցույցների նշանակությունը, նկարագրել ֆորմուլյարային համակարգը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրարկելու դեղատոմսերի ընդունման ստանդարտ ընթացակարգը և իրականացնել դեղատոմսերի դեղագործական մասնագիտական փորձաքննությունը, օգտագործելու առանց դեղատոմսի տրվող դեղերի բաց թողնման գործողությունների ալգորիթմը և կառավարել ինքնաբուժման գործընթացը, կազմել պացիենտի դեղագործական ֆայլը՝ նրա հետ հարցազրույցի արդյունքում:
5. կիրառելու դեղերի պատրաստման տեխնոլոգիական սխեման ու աշխատանքի ալգորիթմը և կազմակերպել դեղերի պատրաստման, որակի ներդեղատնային հսկման աշխատանքները, իրականացնել դեղերի և դեղանյութերի քանակային հաշվառումը
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. իրականացնելու դեղատնային գործունեության կազմակերպման աշխատանքներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին տրամադրել գիտելիք դեղատնային գործունեության կազմակերպման, ինքնաբուժման գործընթացի կառավարման, դեղագործական հոգածության հայեցակարգի, դեղերի արդյունավետ կիրառման, դեղերի մասին տեղեկատվության, դեղերի որակի ապահովման, պատշաճ պահպանման, տեղափոխման հարցերի շուրջ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. գործնական պարապմունքներ,
3. մասնակցություն քննարկումներին,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություն` գրավոր, յուրաքանչյուրը առավելագույնը 4 միավոր
Մասնակցություն՝ 2 միավոր
Ընթացիկ ստուգումներ` 2 միավոր
Եզրափակիչ քննություն` բանավոր, 8 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դեղագործական գործունեության կառավարումը: Դեղագործական գործունեության կազմակերպում և կարգավորումը: Մաս I: Սահակյան Ա. Ե. - Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2019, 284 էջ:
  • Управление и экономика фармации. Под редадакцией Е. Е. Лоскутовой. Москва, 2008. - 400с.
  • Управление и экономика фармации. Под редакцией В.Л.Багировой. Москва. 2004, 713с.
  • Фармацевтическая опека: Курс лекций для провизоров и семйных врачей. И. А. Зупанец, В. П. Черных и др.Харков: “Фармитек”, 2006.- 536с.
  • Якушева Е. Н. Формулярная система в РФ: повод к дискуссии // Рос. мед.-биол. вестн. им. акад. И.П. Павлова. 2008. №1. С.130-137.
  • Петров В.И. Новые технологии, регулирование, стандартизация и фармакоэкономика в сфере обращения лекарственных средств: руководство / В.И. Петров, А.Н. Луцевич, О.В. Решетько; под ред. акад. РАМН В.И. Петрова.- М.: ОАО Изд-во «Медицина», 2006.- 456с.
  • Drug and terapeutics committees. A practical guide. Wօrld Health Օrganizatiօn and Management Sciences for Health, 2004, 146p.
  • Developing pharmacy practice. A focus on pacient care. World Health Organization and International Pharmaceutical Federation, 2006, 87p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բնակչության դեղային ապահովումը, դեղերի մանրածախ իրացումը, հանրային դեղատուն, պատշաճ դեղատնային գործունեություն, դեղատոմսերի ընդունումը և դեղագործական փորձաքննությունը, դեղատան արտադրական գործունեությունը, դեղերի բաց թողումը դեղատնից, դեղերի և դեղանյութերի քանակային հաշվառումը դեղատանը, ինքնաբուժման հայեցակարգը, ինքնաբուժման գործընթացի կառավարումը, դեղագործական հոգածություն, հիվանդանոցային դեղատուն, կլինիկական դեղագիտության հայեցակարգը, դեղերի մասին տեղեկատվության առանձնահատկությունները, դեղերի և դեղատնային այլ ապրանքների պահպանումը և փոխադրումը, հասկացողություն դեղերի արդյունավետ կիրառման մասին, հիմնական դեղեր, կլինիկական ուղեցույցներ, ֆորմուլյարային համակարգ, դեղերի որակի հսկողության համակարգը, դեղագործական տեսչությունը, դեղերի կեղծման և նմանատիպ հանցագործությունների հիմնախնդիրը դեղագործական շուկայում:
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային 10 շաբաթ տևողությամբ
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-2, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ կենսաբարոյագիտության (բիոէթիկայի) սկզբունք­ների և հիմնախնդիրների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու կենսաբարոյագիտության հիմնախնդիրները և սկզբունքները,
2. ձևակերպելու և հիմնավորելու բժշկական և դեղագիտական բարոյագիտության հիմնա­խնդիրները և սկզբունքները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. մշակելու անանուն հարցումներ դեղագիտական բարոյագիտության և կենսաբարոյա­գիտության հարցերի վերաբերյալ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. օգտվելու բժշկական բարոյագիտության և կենսաբարոյագիտության հարցերին նվիրված ժամանակակից գիտաբժշկական գրականությունից,
5. կիրառել տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ կենսաբարոյագիտության (բիոէթիկայի) սկզբունք­ների և հիմնախնդիրների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. դիտակտիկ նյութեր
3. քննարկումներ, բանավեճեր
4. գործնական պարապունքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, առավելագույնը 9 միավոր:
Ընթացիկ ստուգում՝ առավելագույնը 7 միավոր:
Ինքնուրուն աշխատանք՝ առավելագույնը 2 միավոր:
Մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Европейская Конвенция о защите прав человека и достоинства человеческого существа в связи с применением достижений биологии и медицины: Конвенция о правах человека и биомедицине (Совет Европы, Овьедо, 1997 г.).
  • И. В. Силуянова. Биомедицинская этика : учебник и практикум для академического бакалавриата.М. : Издательство Юрайт, 2016. - 312 с.
  • Н.Н. Седова. Биоэтика : учебник . М. : КНОРУС, 2016. - 216 с.
  • Հովհաննեսյան Ռ.Ա. Բժշկական բարոյագիտությունը և կենսաբարոյագիտությունը Հայաստանի առողջապահության համակարգում. փաստեր, վարկածներ, մտորումներ// Բժշկական սեղմագրերի հայկական հանդես.- 2004.- N3.- էջ. 27-35:
  • Орлов А.Н. Клиническая биоэтика. Москва: «Медицина», 2003, 360 с.
  • ACompaniontoBioethics / ed. byH. Kushe, P. Singer. - 2thed. -Hershey : Wiley-Blackwell, 2012.
  • Veatch, R. M. The Basics of Bioethics. 3rd ed. - UpperSaddle River ; N. Y. : Prentice-Hall, 2011.
  • Alan Williams. Health professionals have an ethical duty... J Med Ethics 2000; 26:85-88.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բարոյագիտություն և կենսաբարոյագիտությունը: Բժշկական բարոյագիտություն և բժշկական դեոնթոլոգիա: Դեղագիտական բարոյագիտության հիմնական սկզբունքները և հիմնախնդիրները: Գիտության առաջընթաց և բարոյագիտություն: Կենսաբժշկական տեխնոլոգիաների սոցիալական, իրավական և բարոյագիտական հետևանքները: Կենսաբարոյագիտության հիմնախնդիրները (մահ և մահացում, անբուժելի հիվանդների, հաշմանդամների նկատմամբ վերաբերմունք, կյանքի վերարտադրություն, տրանսպլանտացիա): էպիդեմիոլոգիա և էթիկա: Կենսաբարոյագիտության սկզբունքները (տեղեկացված համաձայնության, չվնասելու, հիվանդի բարեկեցության, արդարության):
5-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 5 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, լաբ.-3 ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ05
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել Ֆարմքիմիայի ընդհանուր դրույթներին` խնդիրներին, բաժիններին, մեթոդներին, ինչպես նաև զարգացնել առարկայի տեսության ներկայացման ընթացքում առաջացող խնդիր­­­ների, դրանց լուծման ուղիների, դեղերի որակի վերա­հսկ­ման նպա­տա­կով կիրառվող անալիզի ընդհանուր և մասնավոր եղա­նակ­­ների մասին պատշաճ մասնագիտական պատկերացումները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ֆարմքիմիայի զարգացման փուլերը, թվարկել խնդիրները և նպատակները, նկարագրել հետազոտման օբյեկտները և մեթոդները,
2. պարզաբանելու դեղերի արտադրության տարբեր փուլերում դեղերի որակի վերահսկման առանձնահատկությունները,
3. նկարագրելու անօրգանական բնույթի դեղերի իս­կու­թյան հաստատման, ակտիվ բաղադրիչ(ներ)ի քանակական որոշման և կողմնակի խառնուկների առկայության ստուգման մեթոդները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. համեմատելու ֆարմանալիզի դասական և ժամանակակից եղանակները և աշխատել համապատասխան սարքավորումների հետ, բացահայտելու ֆարմանալիզի տարբեր եղանակների առավելություններն ու թերությունները,
5. գնահատելու դեղերի արտադրության և որակի հսկման գործընթացներում, ինչպես նաև ֆարմակոկինետիկ և քիմիաթունաբանական հետազոտություններում ֆարմանալիզի կարևորությունը և անհրաժեշտությունը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել Ֆարմքիմիայի ընդհանուր դրույթներին` խնդիրներին, բաժիններին, մեթոդներին, ինչպես նաև զարգացնել առարկայի տեսության ներկայացման ընթացքում առաջացող խնդիր­­­ների, դրանց լուծման ուղիների, դեղերի որակի վերա­հսկ­ման նպա­տա­կով կիրառվող անալիզի ընդհանուր և մասնավոր եղա­նակ­­ների մասին պատշաճ մասնագիտական պատկերացումները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր,
3. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ գրավոր, համապատասխանաբար 4 և 5 միավորներով,
ինքնուրույն աշխատանք՝ 8 միավոր,
մասնակցություն՝ 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • В.Г.Беликов- «Фармацевтическая химия». (4-е изд.) - Издательство: МЕДпресс-информ. 2007.
  • Н.Н.Глущенко, Т.В.Плетенева, В.А.Попков, «Фармацевтическая химия», М., Академия, 2004.
  • Э.Н.Аксенова, О.П.Адрианова, А.П.Арзамасцев и др., «Руководство к ла­бо­раторным занятиям по фармацевтической химии»: Учебное по­собие, М., Медицина, 2001.
  • Государственная фармакопея Российской федерации(т.т. I-III), XIII издание, М., 2015.
  • А.П.Арзамасцев, В.М.Печенников и др., «Анализ лекарственных смесей», М., Спутник+, 2000.
  • Հակոբյան Ռ. - Քիմիայի և դեղագիտության համառոտ հանրագիտարան, Եր. Հեղ. Հրատ. 2016
  • Печинский С.В., Курегян А.Г. Медицинская химия - Новая дисциплина в фармацев­тическом образовании // Современные проблемы науки и образования. - 2014. - № 3.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ֆարմքիմիան` որպես գիտություն, զարգացման էտապները, խնդիրները, նպատակները, բաժինները, դեղագիտական անալիզի հիմնախնդիրները և զար­գաց­ման հեռանկարները, դեղերի որակի չափանիշները և դրանց վերահսկողության պետական համակարգը, դեղագիրք (Ֆար­մա­­կո­պեա), պատշաճ գործունեություն, վալիդացում, դեղա­գոր­ծական անալիզի ժամանակակից եղանակները, դեղանյութերի ճանաչման ընդհա­նուր սկզբունք­ները, դեղերի որակի փորձարկումները, դե­­­ղերում կողմնակի խառնուկների որոշման եղանակները, դեղերում ազդող նյութի (նյութերի) քանակական որոշման հիմնական եղանակները:
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 6 ժամ/շաբ.
դաս.-3, լաբ.-3, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ07
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել հիգիենայի ընդհանուր դրույթները` խնդիրները, ուսումնասիրման արդի մեթոդները, շրջակա միջավայրի տարրերի՝ հողի, ջրի, օդի, կլիմայական պայմանների, ճառագայթման և սննդի հիգիենայի բաժինները, կենսապայմանների և բնակչության առողջության վրա շրջակա միջավայրի տարրերի և աշխատանքային պայմանների դրական և բացասական ազդեցությունները և դրանց կարգավորման եղանակները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դասակարգելու հիգիենայի կարևորագույն խնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդները, բաժինները,
2. նկարագրելու շրջակա միջավայրի ֆիզիկական և քիմիական գործոնները, աշխատանքային (դեղատուն, քիմդեղագործական արտադրություն) պայմանների հիգիենիկ գնահատման մեթոդները, վտանգավոր գործոնների դեմ պայքարի արդյունավետ եղանակները, սննդամթերքի հիգիենիկ չափորոշիչների ուսումնասիրության, ինչպես նաև սանիտարա-հիգիենիկ կանոնների խախտումների բացահայտմանը և դրանց վերացմանը ուղղված միջոցառումների մշակման եղանակները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու և օգտագործելու շրջակա միջավայրի ֆիզիկական և քիմիական գործոնների հիգիենիկ գնահատման մեթոդները, շրջակա միջավայրի բացասական ազդեցությունների հետևանքները նվազեցնելու կամ կանխարգելելու նպատակով,
4. իրականացնելու սննդամթերքների որակական և քանակական ցուցանիշների ուսումնասիրություն,
5. կիրառելու արդյունաբերական վտանգավոր գործոնների դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցներ, բացահայտելու սանիտարահիգիենիկ կանոնների խախտումները և գտնել լուծումներ դրանց վերացման համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու և գնահատելու հիգիենիկ գիտության առկա խնդիրները, առաջարկել դրանց լուծման տարբերակներ և կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել հիգիենայի ընդհանուր դրույթները` խնդիրները, ուսումնասիրման արդի մեթոդները, շրջակա միջավայրի տարրերի՝ հողի, ջրի, օդի, կլիմայական պայմանների, ճառագայթման և սննդի հիգիենայի բաժինները, կենսապայմանների և բնակչության առողջության վրա շրջակա միջավայրի տարրերի և աշխատանքային պայմանների դրական և բացասական ազդեցությունները և դրանց կարգավորման եղանակները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. դիտակտիկ նյութեր
3. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը` 3 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 3 միավոր, իրենից ենթադրում է ռեֆերատների զեկուցում:
Ներկայություն՝ 3 միավոր:
Եզրափակիչ քննություն՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
Բոլոր քննությունները բանավոր են:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Большаков А.М., Новкиова И.М. Общая гигиена, Москва, “Медицина”, 2002, 384 стр.
  • Королев А.А. Гигиена питания, Москва, 2007.
  • Болшаков А.М., Руководство к лабораторным занятиям по общей гигиене, Москва, “Медицина”, 2004, 272 стр.
  • Дрожжина Н.А., Гурова А.И., Максименко Л.В., ПивеньЕ.А. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене питания, Москва, 2008, 168 стр.
  • Հիգիենա և բժշկական էկոլոգիա Լ.Ռ. Ավետիսյանի խմբագրությամբ, Երևան, Մ. Հերացու անվան ԵՊԲՀ հրատարակչություն, 2012, 276 էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հիգիենան որպես գիտություն, խնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդները, կապը գիտության այլ բնագավառների հետ, ծագման և զարգացման պատմությունը:
2. Սննդի հիգիենա, սնունդ և առողջություն, սննդամթերքներ, դասկարգումը, սննդային թունավորումներ, դրանց կանխարգելումը:
3. Շրջակա միջավայրի գործոններ՝ կլիմա, հող, ջուր, մթնոլորտային օդ, ազդեցությունը մարդու առողջության վրա, հիգիենիկ նշանակությունը, նորմավորումները:
4. Աշխատանքային հիգիենայի և արտադրական թունաբանության հիմունքները, աշխատանքային հիգիենան քիմդեղագործական արդյունաբերությունում, սանիտարահիգիենիկ խնդիրները, արտադրական վնասակարությունների բնութագիրը և կանխարգելիչ միջոցառումները:
5. Դեղատնային հիգիենա՝ դեղատնային ցանցի կառուցվածքը, աշխատակիցներին և դեղատներին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները:
6. Ճառագայթային հիգիենա՝ իոնիզացնող ճառագայթների բնութագիրը, ազդեցության մեխանիզմ­ները, կենսաբանական ազդեցությունը, ճառագայթային ֆոն:
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-3 ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0609/Բ05
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ ապրանքագիտության մեջ կիրառվող հիմնական հասկացությունների, ապրանքագիտության զարգացմանփուլերի, դեղատան ապրանքային տեսականու և դասակարգման, բժշկական ապրանքների և գործիքների դասակարգման վերաբերյալ,
· ուսանողներին ծանոթացնել ապրանքի կյանքի փուլերին, սեգմենտավորմանն ու շուկայում դրանց ճիշտ դիրքավորմանը, դեղերի գովազդին, բրենդինգին, ապրանքանիշի կապիտալին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու ապրանքների սպառողական հատկությունները, հիմնական բնութագրերը, նյութերի հատկությունները, կոդավորման դասակարգային մեթոդները,
2. նկարագրելու ապրանքի սեգմենտավորումը և դիրքավորումը շուկայում,
3. պարզաբանելու դեղերի գովազդի օրենսդրական կարգավորումը ՀՀ-ում,
4. նկարագրելու բրենդիգը, ռեբրենդինգը և դեղատների նեյմինգը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. վերլուծելու և նկարագրելու որոշ դեղագործական ապրանքների կյանքի փուլերը, մարկետինգային գործողությունները` ապրանքի կյանքի յուրաքանչյուր փուլում,
6. կազմելու մրցակից ապրանքների քարտեզ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կիրառելու ստացած տեսական և գործնական գիտելիքները գործնականում` դեղերի մանրածախ և մեծածախ իրացման օղակներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ ապրանքագիտության մեջ կիրառվող հիմնական հասկացությունների, ապրանքագիտության զարգացմանփուլերի, դեղատան ապրանքային տեսականու և դասակարգման, բժշկական ապրանքների և գործիքների դասակարգման վերաբերյալ,
· ուսանողներին ծանոթացնել ապրանքի կյանքի փուլերին, սեգմենտավորմանն ու շուկայում դրանց ճիշտ դիրքավորմանը, դեղերի գովազդին, բրենդինգին, ապրանքանիշի կապիտալին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. գործնական պարապմունքներ,
3. մասնակցություն քննարկումներին,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննություն՝ գրավոր կամ բանավոր, առավելագույնը 9 միավոր:
Մասնակցություն՝ առավելագույնը 3 միավոր:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 4 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 5 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • “Designing brand experiences” Robin Landa, 2006.
  • Scientific advertising, Claude C, Hopkin, 2014.
  • Дремова Н. Б., «Медицинское и фармацевтическое товароведение», 2005.
  • Умаров С.З., Наркевич И.А., Костенко Н.Л., Пучинина Т.Н., «Медицинское и фармацевтическое товароведение» , 2003.
  • “Стратегический брэнд-менеджмент: создание, оценка и управление марочным капиталом” , Кевин Лейн Келлер, 2005.
  • «Нейминг. Искусство называть» Владимир Елистратов, Павел Пименов, 2013.
  • «Маркетинг менеджмент» , Ф. Котлер, 2006.
  • Нима Маркетинг А и Маркетинг -Б , 2011 by ETCN BV the Netherlands.
  • Медицинское и фармацевтическое товароведение, Васнецова О.А., 2016.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ապրանքագիտության հիմունքները: Ապրանք: Ապրանքների դասակարգումը: Բժշկական ապրանքների դասակարգումը: Նյութագիտություն: Բժշկական գործիքների ընդհանուր բնութա­գիրը և դրանց դասակարգումը: Ապրանքի կյանքի փուլերը: Ապրանքի սեգմենտավորումը և դիրքավորումը շուկայում: Դեղերի գովազդ: Բրենդինգ: Նեյմինգ:
4-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 6 ժամ/շաբ.
դաս.-3 ժամ, լաբ.-3 ժամ, ինքն.աշխ.-8 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ10
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ օրգանիզմում թունավոր նյութերի քիմիական փոխարկումների և նրանց մետա­բո­լիտների մասին: Ծանոթացնել թունավոր նյութերի անջատման, բացա­հայտման և քանակական որոշման մեթոդների հետ: Տալ տեսական և փորձնական գիտելիքներ դատաքիմիական փորձաքննության մասին: Ծանոթացնել տարբեր թունավոր նյութերի ազդեցության մեխանիզմներին, այդ նյութերի և դեղերի հետազոտվող նմուշից անջատման, հայտնաբերման և քանական որոշման ընդհանուր մեթոդների հետ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թույների, թունավորումների, հակաթույների դասակարգման և դրանց ազդեցության մեխանիզմները, սահմանելու թունավոր և ուժեղ ազդող նյութերի կենսահումքից անջատման մեթոդները,
2. բացատրելու թույների ներթափանցման, բաշխման, և արտազատման հնարավոր մեխանիզմները, նկարագրելու և քննարկելու քսենոբիոտիկների կենսաձևափոխման փուլերը, ներկայացնելու կենսաձևափոխման հիմնական ռեակցիաները, կենսաձևափոխմանը մասնակցող ֆերմենտները և դրանց տեղակայումը օրգանիզմում,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու և հասկանալու թունաբանական քիմիայի հետազոտման առարկաները և մեթոդների էությունը, թունազերծման մեթոդների կիրառման հնարավորությունները, առավելությունները և թերությունները,
4. կիրառելու տարբեր քիմիականն նյութերով թունավորումների ժամանակ դատաքիմիական փորձաքննությունների իրականացման ընդհանուր մեթոդները,
5. վերլուծելու և հասկանալու դեղերի և քիմիական նյութերի դրական և բացասական ազդեցությունները օրգանիզմի վրա, կանխատեսելու նոր ստացված դեղերի մետաբոլիզմի հնարավոր ուղիները և բացահայտելու սպասվելիք կողմնակի ազդեցությունները, վերլուծելու և ընտրելու անհրաժեշտ հակաթույնը կոնկրետ իրավիճակում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու փաստերը և անելու հիմնավորված հետևություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ օրգանիզմում թունավոր նյութերի քիմիական փոխարկումների և նրանց մետա­բո­լիտների մասին: Ծանոթացնել թունավոր նյութերի անջատման, բացա­հայտման և քանակական որոշման մեթոդների հետ: Տալ տեսական և փորձնական գիտելիքներ դատաքիմիական փորձաքննության մասին: Ծանոթացնել տարբեր թունավոր նյութերի ազդեցության մեխանիզմներին, այդ նյութերի և դեղերի հետազոտվող նմուշից անջատման, հայտնաբերման և քանական որոշման ընդհանուր մեթոդների հետ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկնյութեր,
3. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր,
4. քննարկումներ,
5. իրավիճակային խնդրիների լուծում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություն՝ գրավոր, յուրաքնչյուրը 3-ական միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննություն` բանավոր, 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր:
Մասնակցություն՝ 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Крамаренко В.Ф., Токсикологическая химия, М., Выща школа 1989.
  • Պետրոսյան Կ. Հ. Որոշ դեղանյութերի քիմիա-թունաբանական բնութագիր. ԵՊՀ հրատ., 2016
  • Պետրոսյան Ս.Ղ. Ջրային գոլորշիներով թորման եղանակով անջատվող նյութերի քիմիաթունաբանական բնութագրեր, ԵՊՀ հրատ., 2019:
  • Жебентяев, А.И. Лабораторное руководство по токсикологической химии, часть 1. Пособие / Витебск: ВГМУ, 2019- 146 с.
  • Плетенева Т.В., Токсикологическая химия том 1., 2. 2008.
  • Вергейчик Т. Х., Токсикологическая химия, 2009.
  • Калетинена Н.И. «Токсикологическая химия, Метаболизм и анализ токсикантов», Гэотар-Медиа, 2008.
  • Куклин В.Н., Токсикологическая химия, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թունաբանական քիմիայի առարկան և խնդիրները, ուղղություն­ները: Թույների և հակաթույների դասակարգում, թունավոր չա­փա­քա­նակների և կոնցենտրացիաների դասակարգում: Քսենոբիո­տիկների տոքսիկոկինետիկան և տոքսիկոդինամիկան: Կենսաձևափոխման փուլերը: Կոնյուգացման ռեակցիաները՝ գլյուկուրոնացում, մեթիլացում, սուլֆատացում, ացիլացում: Ամինաթթուների հետ գլիցին, ցիստեին, տաուրին, գլուտամին կոնյուգացման ռեակցիաները: Կոնյուգացման ռեակցիաները գլուտաթիոնի հետ: Կրկնակի կոնյուգացիա: Որոշ դեղերի քիմ.թունաբանական բնութագիրը (անալգին, անտիպիրին, ամիդոպիրին, նովոկային, նովոկային ամիդ, ատրոպին, բարբիտալ, ֆենոբարբիտալ): Քսենոբիոտիկների կենսաձևափոխմանը մասնակցող ֆերմենտների բաշխումը: Կենսաձևափոխման վրա ազդող գործոնները: Օր­գանիզմից մի շարք թունավոր նյութերի անջատման և որոշման մեթոդներ: Կենսահումքից ջրային գոլորիներով թորման մեթոդով անջատվող նյութեր, ցնդող թույներով թունավորումների ընդհանուր բնութագիրը: Բուսական ծագման թույներ: Կենդանական ծագման թույներ: Մետաղական թույներ:
3-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 6 ժամ/շաբ.
4 դաս.-3 ժամ, լաբ.-3 ժամ, ինքն.աշխ.-8 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ուսուցանել անալիտիկ քիմիա առարկայի հիմնական տեսական գիտելիքները
· ուսուցանել որակական և քանակական անալիզին գործնական հմտությունները
· կախված փորձանմուշի որակական բաղադրությունից, առաջարկել բաղադրիչների քանակը որոշելու անալիզի սխեմաներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. մեկնաբանելու որակական և քանակական անալիզի հիմնական սկզբունքները, կատիոնների և անիոնների անալիտիկական խմբերի բաժանելու օրինաչափությունները,
2. վերլուծելու քիմիական անալիզում կիրառվող հավասարակշռությունների քանակական հաստատունների իմաստը և դրանք գրագետ օգտագործելու:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարելու փորձեր և լուծելու համապատասխան խնդիրներ,
4. մշակելու փորձարարական աշխատանքների տվյալները, պարզել վերլուծության համար ներկայացված փորձանմուշների բաղադրությունը,
5. կատարելու փորձարարական տվյալներից բխող համապատասխան եզրակացությունները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6ю կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները գործնական աշխատանքում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ուսուցանել անալիտիկ քիմիա առարկայի հիմնական տեսական գիտելիքները
· ուսուցանել որակական և քանակական անալիզին գործնական հմտությունները
· կախված փորձանմուշի որակական բաղադրությունից, առաջարկել բաղադրիչների քանակը որոշելու անալիզի սխեմաներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. ինքնուրույն լաբորատոր աշխատանքներ
3. ցուցադրական նյութեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննությունններ՝ գրավոր, յուրաքնչյուրը 4-ական միավոր առավելագույն արժեքով:
Եզրափակիչ քննություն` բանավոր, 9 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր:
Մասնակցություն՝ 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • М.Отто. Современные методы аналитической химии. М., Техносфера, 2008, 544 с.
  • Г.Кристиан. Аналитическая химия в 2 томах. М., БИНОМ, Лаборатория знаний. 2009.
  • R.Kellner, J.-M.Mermet, M.Otto, H.M.Widmer (Eds). Analytical Chemistry, Weinheim, VCH, 1995.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Վերլուծական քիմիայի հիմնական բաժինները՝ որակական և քանակական անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումն ըստ անալիտի­կա­կան խմբերի: Հոմոգեն հավասարակշռություն: Հավասարակշռության հաստատուն: Թթվահիմնային հավա­սա­րակշռություններ: Թթուների և հիմքերի ժամանակակից տեսությունները: Ջրի իոնական արտադրյալ, ջրածնային ցուցիչ: Բուֆերային համակարգեր: Հիդրոլիզ, հավասարակշռություններ հիդրոլիզվող աղերի լուծույթ­ներում: Հետե­րոգեն հավասարակշռություն: Լուծելիություն, լուծելիության արտադրյալ: Դժվարալուծ միացության լուծելիության կախումը տարբեր գործոններից: Հավասարակշռություններ կոմպլեք­սային միացությունների լուծույթներում: Կայունության (գոյացման) և անկայունության հաստատուն­ներ: Օքսիդացման-վերա­կանգնման հավասարակշռություններ: Ստանդարտ վերօքս պոտենցիալ, Ներնստի հավա­սարումը: Ծավալաչափական անալիզ: Տիտրման վերջակետ և հա­մար­ժեքության կետ: Ծավալաչափական վերօքս եղանակների հիմունք­ները: Ծավալաչափական նստվածքագո­յացման և կոմպլեքսագոյացման եղանակներ:
3-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 6 ժամ/շաբ.
4 դաս.-3 ժամ, լաբ.-3 ժամ, ինքն.աշխ.-8 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ուսուցանել անալիտիկ քիմիա առարկայի հիմնական տեսական գիտելիքները
· ուսուցանել որակական և քանակական անալիզին գործնական հմտությունները
· կախված փորձանմուշի որակական բաղադրությունից, առաջարկել բաղադրիչների քանակը որոշելու անալիզի սխեմաներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. մեկնաբանելու որակական և քանակական անալիզի հիմնական սկզբունքները, կատիոնների և անիոնների անալիտիկական խմբերի բաժանելու օրինաչափությունները,
2. վերլուծելու քիմիական անալիզում կիրառվող հավասարակշռությունների քանակական հաստատունների իմաստը և դրանք գրագետ օգտագործելու:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարելու փորձեր և լուծելու համապատասխան խնդիրներ,
4. մշակելու փորձարարական աշխատանքների տվյալները, պարզել վերլուծության համար ներկայացված փորձանմուշների բաղադրությունը,
5. կատարելու փորձարարական տվյալներից բխող համապատասխան եզրակացությունները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6ю կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները գործնական աշխատանքում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ուսուցանել անալիտիկ քիմիա առարկայի հիմնական տեսական գիտելիքները
· ուսուցանել որակական և քանակական անալիզին գործնական հմտությունները
· կախված փորձանմուշի որակական բաղադրությունից, առաջարկել բաղադրիչների քանակը որոշելու անալիզի սխեմաներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. ինքնուրույն լաբորատոր աշխատանքներ
3. ցուցադրական նյութեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննությունններ՝ գրավոր, յուրաքնչյուրը 4-ական միավոր առավելագույն արժեքով:
Եզրափակիչ քննություն` բանավոր, 9 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր:
Մասնակցություն՝ 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • М.Отто. Современные методы аналитической химии. М., Техносфера, 2008, 544 с.
  • Г.Кристиан. Аналитическая химия в 2 томах. М., БИНОМ, Лаборатория знаний. 2009.
  • R.Kellner, J.-M.Mermet, M.Otto, H.M.Widmer (Eds). Analytical Chemistry, Weinheim, VCH, 1995.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Վերլուծական քիմիայի հիմնական բաժինները՝ որակական և քանակական անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումն ըստ անալիտի­կա­կան խմբերի: Հոմոգեն հավասարակշռություն: Հավասարակշռության հաստատուն: Թթվահիմնային հավա­սա­րակշռություններ: Թթուների և հիմքերի ժամանակակից տեսությունները: Ջրի իոնական արտադրյալ, ջրածնային ցուցիչ: Բուֆերային համակարգեր: Հիդրոլիզ, հավասարակշռություններ հիդրոլիզվող աղերի լուծույթ­ներում: Հետե­րոգեն հավասարակշռություն: Լուծելիություն, լուծելիության արտադրյալ: Դժվարալուծ միացության լուծելիության կախումը տարբեր գործոններից: Հավասարակշռություններ կոմպլեք­սային միացությունների լուծույթներում: Կայունության (գոյացման) և անկայունության հաստատուն­ներ: Օքսիդացման-վերա­կանգնման հավասարակշռություններ: Ստանդարտ վերօքս պոտենցիալ, Ներնստի հավա­սարումը: Ծավալաչափական անալիզ: Տիտրման վերջակետ և հա­մար­ժեքության կետ: Ծավալաչափական վերօքս եղանակների հիմունք­ները: Ծավալաչափական նստվածքագո­յացման և կոմպլեքսագոյացման եղանակներ:
6-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 2 ժամ/ շաբ.
դաս.-1, գործ.-1, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ08
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել գիտական աշխատանքների ներկայացման պահանջներին և չափորոշիչներին, մասնագիտական ոլորտում հետազոտական աշխատանքների պլանավորման սկզբունքներին, էտապներին, հետազոտության մեթոդներին, մասնագիտական գրականության որոնման աղբյուրներին և օգտվելու մեթոդներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու հետազոտությունը ավարտին հասցնելու համար անհրաժեշտ փուլերն ու դրանց ճիշտ կազմակերպումը, թվարկելու հետազոտության մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները,
2. սահմանելու հետազոտական աշխատանքի արդիականությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. պլանավորելու և գիտական ղեկավարի հսկողությամբ իրականացնելու մագիստրոսական թեզերի պատրաստման համար անհրաժեշտ հետազոտական աշխատանքները,
4. վերլուծելու խնդիրները և առաջարկելու լուծման եղանակներ, օգտվելու մասնագիտական ոլորտում ինֆորմացիայի տարբեր աղբյուրներից:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. աշխատելու թիմում, վարելու առողջ բանավեճեր, ներկայացնելու իր տեսակետը,
6. հակիրճ ներկայացնելու հետազոտության արդյունքները և եզրահանգումները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել գիտական աշխատանքների ներկայացման պահանջներին և չափորոշիչներին, մասնագիտական ոլորտում հետազոտական աշխատանքների պլանավորման սկզբունքներին, էտապներին, հետազոտության մեթոդներին, մասնագիտական գրականության որոնման աղբյուրներին և օգտվելու մեթոդներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր,
3. նախագծերի պատրաստում
4. ինքնուրույն գործնական աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 8 միավոր:
Ընթացիկ ստուգում՝ առավելագույնը 5 միավոր:
Եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 7 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Битюков П. В. «Современная организация научной работы», 2009.
  • Գ. Հովհաննիսյան, Ն. Գալստյան, Մ. Սողոմոնյան, Մ. Մալխասյան «Գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու հիմնական սկզբունքները», 2014, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 72 էջ:
  • А.Г. Бурда «Основы научно-исследовательской деятельности», учеб. пособие, Краснодар, 2015. 145 с.
  • Селье Г. «От мечты к открытию: как стать ученым», 1987, 90 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Գիտահետազոտական աշխատանքի հիմնական հասկացությունները: Հետազոտական աշխատանքի պլանավորում: Ընտրված թեմայի ակտուալության հիմնավորում: Հետազոտության հիմնական մեթոդները: Գիտահետազոտական աշխատանքների ընդհանուր սխեման: Մասնագիտական գրականությունից օգտվելու աղբյուրներն ու մեթոդները: Արդյունքների ներկայացում:
6-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 6 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, լաբ.-4 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0609/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ մասնա­գի­տա­կան գիտելիքներ ֆարմացիայի զարգացման ժամանակակից տեսական կոնցեպցիաների վերաբերյալ և զարգացնել հմտություններ տարբեր դեղաձևերի ներդեղատնային պատրաստման ընդհանուր և մասնավոր տեխնո­լո­գիա­նե­րի մասին, ելնելով դեղերի կենսամատչելիության և արդյունավետության ժամանակակից հիմունքներից, ծանոթացնել չափո­րո­շիչ փաստաթղթերին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. պարզաբանելու դեղանյութերի և օժանդակ նյութերի դեղերի վերափոխման տեսական տարբեր պրոցեսների հիմունքները և պահանջները,
2. լուսաբանելու և հիմնավորելու դեղերի պատրաստման, որակի հսկման, պահպանման և կիրառման հայրենական և արտասահմանյան հիմնական նորմատիվ փաստաթղթերի ստանդարտները, պետական դեղագրքերի պահանջները,
3. նկարագրելու դեղերի պատրաստման ռացիոնալ տեխնոլոգիան` ելնելով ժամանակակից կենսամատչելիության հիմունքներից:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. պատրաստելու ներդեղատնային դեղա­տոմ­սե­րով դեղաձևերը, մեկնաբանելու պատրաստման եղանակները և առանձնահատկությունները, ընտրելու ներդեղատնային դեղերի պատրաստման համար անհրաժեշտ կազմը և պատրաստման ռացիոնալ տեխնոլոգիան` ելնելով ժամանակակից կենսամատչելիության հիմունքներից,
5. աշխատելու դեղատան ասիստենտական բաժնում, դեղատուն մուտք գործած դեղատոմսերով պատրաստելու դեղեր ասեպտիկ պայմաններում, կատարել պատրաստվող դեղերի որակի հսկում և ստուգում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կատարելու գիտական աշխատանքներ դեղագործություն բնագավառում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ մասնա­գի­տա­կան գիտելիքներ ֆարմացիայի զարգացման ժամանակակից տեսական կոնցեպցիաների վերաբերյալ և զարգացնել հմտություններ տարբեր դեղաձևերի ներդեղատնային պատրաստման ընդհանուր և մասնավոր տեխնո­լո­գիա­նե­րի մասին, ելնելով դեղերի կենսամատչելիության և արդյունավետության ժամանակակից հիմունքներից, ծանոթացնել չափո­րո­շիչ փաստաթղթերին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. շրջված լսարան
3. լաբորատոր պարապմունքներ, փորձնական աշխատանքներ,
4. ցուցադրական նյութեր,
5. սեմինար պարապմունքներ, ընթացիկ թեստեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ` գրավոր, 4-ական միավոր յուրաքանչյուրը:
Մասնակցություն` 2 միավոր:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 2 միավոր:
Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, 8 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Машковский М.Д.. Лекарственные средства .16 - е изд. - М. : Новая волна. 2010.
  • Тихонов А. И., Ярных Т. Г. .Технология лекарств. - Изд-во НФаУ. Золотые страницы. 2002.
  • Фармацевтическая технология. Технология лекарственных форм. под. ред. Краснюк И.И., Михайлова Г.В... Учебник.. - М. : Академия, 2015.
  • Краснюк И.И., Михайлова Г.В., Технология лекарственных форм. Руководство к практическим занятиям. Учебник. ГЭОТАР-Медиа, 2013.
  • Chris Langley, Dawn Belcher // Pharmaceutical Compounding and Dispensing// Pharmaceutical Press, London, 2008
  • Ա.Մ. Հովհաննիսյան, Գ. Ֆ. Մկրտչյան: Կարծր դեղաձևերի պատրաստումը դեղատնային պայմաններում, ուսումնամեթոդական աշխատանք, Երևան, 2012:
  • Ա.Մ.Հովհաննիսյան: Հեղուկ դեղաձևեր, ուսումնական ձեռնարկ,Երևան, 2016 թ:
  • Ա.Մ. Հովհաննիսյան, Գ. Ֆ. Մկրտչյան: Փափուկ դեղաձևեր, ուսումնական ձեռնարկ,Երևան, 2019 թ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դեղաձևերի դասակարգումները: Օժանդակ նյութեր, տեսակները: Կարծր դեղաձևեր, պատրաստման առանձնահատկությունները: Հեղուկ դե­ղա­­ձևեր՝ իրական լուծույթներ, կախույթներ, էմուլսիաներ, կոլոիդ լուծույթներ: Ոչ ջրային լուծույթներ՝ սպիրտային, գլիցերինային, յուղային: Կաթիլներ: Բուսական հանուկներ՝ թուրմեր և եփուկներ: Լոր­ձեր: Փափուկ դեղաձևեր` քսուքներ, մածուկներ, լինիմենտներ: Սուպոզիտորիա­ներ, դասակարգումը դեղատնային պատրաստման առանձնահատկությունները: Նե­րարկ­ման լուծույթներ: Աչ­քի դեղաձևեր:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ/շաբ., լաբ.-2 ժամ/շաբ., ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին ծանոթացնել բուսաբանության հիմունքներին, ժամանակակից մեթոդներին, նվաճումներին, սնկերի, ստորակարգ և բարձրակագ բույսերի կենսաբանական առանձնահատ­կություններին, կարգաբանությանը, կիրառական նշանակությանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու բուսաբանության հիմնախնդիրները,
2. նկարագրելու տարբեր կարգաբանական խմբերին պատկանող բարձրակարգ և ստորակարգ բույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառելու դաշտային և լաբորատոր հետազոտությունների մեթոդները,
4. իրականացնելու ժամանակակից գիտահետազոտական աշխատանքներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելու ընդհանրական տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին ծանոթացնել բուսաբանության հիմունքներին, ժամանակակից մեթոդներին, նվաճումներին, սնկերի, ստորակարգ և բարձրակագ բույսերի կենսաբանական առանձնահատ­կություններին, կարգաբանությանը, կիրառական նշանակությանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. քննարկումներ
3. դիտակտիկ նյութեր
4. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
· Ընթացիկ 2 ստուգումներ՝ յուրաքանչյուրը 1 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 1-ին ընթացիկ քննություն` գրավոր թեստային աշխատանք 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` գրավոր թեստային աշխատանք 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Մասնակցություն` 2 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Եզրափակիչ քննություն` բանավոր 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվում է 2 միավոր։ Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավագյան Գ.Վ. Ֆիտոպաթոլոգիա// Երևան, ՀՊԱՀ հրատարակչություն, 2007:
  • Նանագյուլյան Ս.Գ., Շահազիզյան Ի.Վ., Էլոյան Ի.Մ., Պողոսյան Ա.Վ., Զաքարյան Ն.Հ., Ադամյան Ռ.Գ. Սնկաբանություն և բուսաբանություն // Ուս. ձեռնարկ; 2018, 165 էջ:
  • Белякова Г.А., Дьяков Ю.Т., Тарасов К.Л. Водоросли и грибы: учебник для студ. высш. учеб. заведений / Ботаника: в 4 т. М. Издательский центр «Академия». 2006. Т. 1.- 320 с. Т. 2. -320 с.
  • Дьяков Ю.Т. (ред.). Ботаника: Курс альгологии и микологии. М. Изд-во МГУ. 2007. -557 c.
  • Лотова Л.И. Ботаника (морфология и анатомия высших растений). Учебник. М., 2015, 512с.
  • Еленевский А.Г., Соловьева М.П., Тихомиров В.Н. Ботаника. Систематика высших, или наземных, растений: Учеб. для студентов высших пед. учеб. Заведений. М.: Издательский центр «Академия», 2006, 464 с.
  • Carlile M.J., S.C. Watkinson, G.W. Gooday. The Fungi. 2001. London: Academic press. UK. 588p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բուսաբանությունը որպես գիտություն բարձրակարգ և ստորակարգ բույսերի, ներառյալ սնկեր, ջրիմուռներ, քարաքոսներ, կառուցվածքի և կենսաբանական առանձնահատկությւոնների մասին: Զարգացման պատմությունը, հիմնական ուղղությունները, ուսումնասիրման դասական և ժամանակակից մեթոդները: Բույսերը, սնկերը և ջրիմուռները որպես ավտոտրոֆ և հետերոտրոֆ էուկարիոտ օրգանիզմներ։ Սնկայի և բուսական բջջի առանձնահատկությունները։ Սնկերի վեգետատիվ մարմնի կառուցվածքը և ձևափոխությունները, բազմացման եղանակները։ Բուսական հյուսվածքները։ Բարձրակարգ բույսերի բազմացում: Բույսերի, սնկերի և ջրիմուռների էվոլյուցիան, կենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկությունները, հիմնական կարգաբանական խմբերը, ներկայացուցիչները և կիրառական նշանակությունը, մասնավորապես դեղագործության մեջ: Դեղաբույսեր և դեղասնկեր: Քարաքոսները որպես թալոմային սիմբիոտրոֆ օրգանիզմներ, հիմնական խմբերն ու ներկայացուցիչները, դեղաբանական նշանակությունը:
3-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 5 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ / լաբ. -3 ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0604/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել ֆիզիկական և կոլոիդ քիմիայի տեսական հիմնադրույթների և ֆարմացիայում ֆիզիկական քիմիայի կիրառելիության հնարավորությունների մասին պատշաճ գիտելիքներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու քիմիական թերմոդինամիկայի հիմնական օրենքները, մատնանշելու կոլոիդ համակարգերի առանձնահատկությունները,
2. թվարկելու ոչ էլեկտրոլիտների և էլեկտրոլիտների լուծույթների հատկությունները, ներկայացնելու քիմիական կինետիկայի հիմունքները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու ֆիզիկական քիմիայի օրենքները, դրանց կիրառումն ու հետևությունները,
4. հաշվարկելու համակարգի թերմոդինամիկական պարամետրերը (ներքին էներգիա, ջերմություն, էնթալպիա, էնտրոպիա, ջերմունակություն),
5. գործնականում իրականացնելու քիմիական ռեակցիա, որոշելու ռեակցիայի արագությունը,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6.կիրառելու ֆիզիկական քիմիայի մեթոդները ֆարմացիայի բնագավառում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել ֆիզիկական և կոլոիդ քիմիայի տեսական հիմնադրույթների և ֆարմացիայում ֆիզիկական քիմիայի կիրառելիության հնարավորությունների մասին պատշաճ գիտելիքներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն ինտերակտիվ`ցուցադրական նյութով
2. քննարկումներ, հիբրիդային դասավանդում
3. խնդիրների լուծում
4. լաբորատոր աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1-ին ընթացիկ քննություն. գրավոր` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 4 հարցից, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
2-րդ ընթացիկ քննություն. գրավոր` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 4 հարցից, յուրաքանչյուրը 1 միավոր:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 4 հարցից, յուրաքանչյուրը 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Լ.Գաբրիելյան, Շ. Մարգարյան, Ա. Խաչատրյան, Ֆիզիկական քիմիայի խնդիրների ժողովածու, Եր.: ԵՊՀ, 2020, 222 էջ:
  • Շ. Մարգարյան, Ա. Խաչատրյան, Փորձարարական ֆիզիկական քիմիա, Եր.: ԵՊՀ, 2009, 188 էջ:
  • Ա. Համբարձումյան, Շ. Մարգարյան, Փորձարարական կոլոիդ քիմիա, Եր.: ԵՊՀ, 2013, 184 էջ:
  • R. Chang, Physical Chemistry for the Biosciences, University Science Book, 2005, 678 p.
  • P. Atkins, J.de Paula, Physical Chemistry for the Life Sciences, Freeman & Company, 2011, 699 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Քիմիական թերմոդինամիկայի հիմնական հասկացությունները: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին էներգիա, ջերմություն, աշխատանք: Էնթալպիա: Ջերմունակություն: Ջերմաքիմիա, Հեսի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ և 3-րդ օրենքները: Էնտրոպիա: Գիբսի և Հելմհոլցի էներգիաները: Քիմիական պոտենցիալ: Ֆազային հավասարակշռություն, Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Քիմիական հավասարակշռություն: Լուծույթներ: Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտների լուծույթների հատկությունները: Գալվանական էլեմենտի թերմոդինամիկան: Քիմիական կինետիկայի հիմնադրույթները: Պարզ ռեակցիաների կինետիկա: Ակտիվացման էներգիա: Կոլոիդ համակարգերը և դրանց դասակարգումը: Ադսորբում, Գիբսի ադսորբցիայի հավասարումը: Մակերևութային ակտիվ նյութեր: Կոպիտ դիսպերս համակարգեր, էմուլսիաներ:
1-ին կիսամյակ`աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ, լաբ. – 2 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0707/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ մոլեկուլային կենսաբանության արդի ուղղությունների և մեթոդների վերաբերյալ,
2. ուսանողներին ծանոթացնել բջջային տեխնոլոգիաների, ԴՆԹ-ի կառուցվածքի և պոլիմորֆիզմների, ԴՆԹ-ի խմբագրման ու դրանց կիրառման հեռանկարները,
3. ուսանողներին ծանոթացնել մոլեկուլային գենետիկայի, գենաթունաբանության և բջջաթունաբանության ժամանակակից մեթոդներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու մոլեկուլային գենետիկայի ժամանակակից նվաճումները ԴՆԹ-ի ու քրոմոսոմների կառուցվածքի և դրանց խաթարումների վերլուծության ասպարեզում,
2. բացատրելու գենոմի խմբագրման սկզբունքներն ու նպատակները, ֆլուորեսցենտ in situ հիբրիդացման տեսակներն ու սկզբունքները,
3. բացատրելու մոլեկուլային-բջջագենետիկական և մոլեկուլային-գենետիկական մեթոդների դերը բժշկական ախտորոշման և հիվանդությունների բուժման մեջ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառելու բջջաթունաբանական, գենաթունաբանական և մոլեկուլային-գենետիկական վելուծության գործնական կարողությունները,
5. օգտագործելու ժամանակակից մանրադիտակման տեխնիկայի և պատկերների վերլուծության ծրագրերի (Ikaros Karyotyping System/MetaSystems) ու ՊՇՌ ամպլիֆիկատորների հետ աշխատելու գործնական կարողությունները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. կիրառելու ժամանակակից մեթոդներ և գիտելիքներ մասնագիտական գործունեության մեջ,
7. իրականացնելու հետազոտական աշխատանքներ ակադեմիական ոլորտում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ մոլեկուլային կենսաբանության արդի ուղղությունների և մեթոդների վերաբերյալ,
2. ուսանողներին ծանոթացնել բջջային տեխնոլոգիաների, ԴՆԹ-ի կառուցվածքի և պոլիմորֆիզմների, ԴՆԹ-ի խմբագրման ու դրանց կիրառման հեռանկարները,
3. ուսանողներին ծանոթացնել մոլեկուլային գենետիկայի, գենաթունաբանության և բջջաթունաբանության ժամանակակից մեթոդներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ
2. Լաբորատոր աշխատանքներ
3. Ծանոթացում ինտերնետում մոլեկուլային գենետիկայի վերաբերյալ հիմնական տեղեկադարանների հետ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1- ին ընթացիկ քննությունը բանավոր է` 4 միավոր առավելագույն արժեքով, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց: Միավորների քայլը 0,5 է:
2-րդ ընթացիկ քննությունը բանավոր է`4 միավոր առավելագույն արժեքով, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց: Միավորների քայլը 0,5 է:
Դասընթացին մասնակցությունը՝ առավելագույնը 3 միավոր։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Լիր Թ., Հարությունյան Տ., Հովհաննիսյան Գ., Մարդու գենետիկայի հիմունքները։ Խմբագիր՝ Ռ. Հարությունյան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2020։
  • Հովհաննիսյան Գ., Գևորգյան Ա., Մարդու մոլեկուլային բջջագենետիկա։ Խմբագիր՝ Ռ. Հարությունյան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2008։
  • Альбертс Б., и др. Молекулярная биология клетки. Изд. Москва - Ижевск, 2013, в 3-хтомах.
  • Джеральд М. Фаллер, Деннис Шилдс. Молекулярная биология клетки. Изд. БИНОМ, 2017.
  • С. М. Закиян, С. П. Медведев, Е. В. Дементьева, Е. А. Покушалов, В. В. Власов. Редактирование генов и геномов. Том 1 и 2, 2018.
  • Weise A, Bhatt S, Piaszinski K, Kosyakova N, Fan X, Altendorf-Hofmann A,Tanomtong A, Chaveerach A, de Cioffi MB, de Oliveira E, Walther JU, Liehr T, Chaudhuri JP. Chromosomes in a genome-wise order: evidence for metaphase architecture. Mol Cytogenet. 2016 Apr 27;9:36.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Բջիջների պոպուլյացիաներ, կլոնավորման մեթոդներ, բջջային կուլտուրաներ, բջջի մահվան ուղղիներ և բջիջների կենսունակության գնահատման մեթոդներ։
· Մարդու գենետիկայի հիմունքներ։
· Քրոմոսոմների վերլուծության մեթոդներ, ֆլուորեսցենտ in situ հիբրիդացում:
· Քիմիական, ճառագայթային և վիրուսային մուտագենեզ ու կանցերոգենեզ
· Մոլեկուլային-գենետիկական և մոլեկուլային-բջջագենետիկական ախտորոշում ու գենային հիվանդությունների բուժման հեռանկարներ
· Գենոմի խմբագրման մեթոդներ ու գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմներ:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործն.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1406/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին մատուցել անհրաժեշտ գիտելիքներ՝
· լատիներենի ձայնավորների, բաղաձայնների և տառակապակ­ցու­թ­­յունների արտա­սա­նական առանձնահատկությունների,
· դեղագիտական լատիներենի առավել կարևոր ձևաբանական և շարահյուսական մի շարք երևույթների,
· դեղատոմսի ընդհանուր կառուցվածքի և նրա գրման հիմնական սկզբունքների վերա­բերյալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու լատիներենի արտասանական, ձևաբանական և շարահյու­սա­­­կան կարևորա­գույն երևույթները, բացատրելու լատիներեն գոյականների բառարանային ձևը և հոլովական տիպերը պարզելու սկզբունքները,
2. բնութագրելու լատիներենի 1-ին և 2-րդ հոլովումները և խոնարհման հիմնական տիպերը, ներկայացնելու հոլովական հիմքը և բայահիմքը պարզելու սկզբունքները, ներկայացնելու լատիներենի նախդիրների գործածության առանձնահատկությունները,
3. բնութագրելու դեղատոմսի ընդհանուր կառուցվածքը և նրա լատիներեն մասի ձևա­բա­նա­կան և շարահյուսական առանձնահատկությունները, բացատրելու դեղատոմսում հրամայական եղանակի բայաձևերի և ըղձական եղանակի ձևերի գործածության առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու գոյականները ձևաբանական տեսանկյունից՝ փորձելով պարզել բառարանային ձևի հիման վրա նրանց հոլովման տիպը և հոլովական հիմքը, որոշելու բայերի խոնարհման տիպը ինֆինիտիվի և ներկայի եզակի 1-ին դ. ձևի հիման վրա,
5. տարբերակելու ակկուզատիվուս և աբլատիվուս հոլովների հետ գործածվող նախդիրները և վերլուծել նրանց իմաստագործառույթային առանձնահատկությունները,
6. գրելու դեղատոմս՝ համապատասխան ձևաբանական և շարա­հյու­սական առանձնահատ­կութ­յունների պահ­պան­մամբ, վերլուծելու դեղատոմսի կառուցվածքը ձևաբանական և շարահյուսական տեսանկյուններից
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին մատուցել անհրաժեշտ գիտելիքներ՝
· լատիներենի ձայնավորների, բաղաձայնների և տառակապակ­ցու­թ­­յունների արտա­սա­նական առանձնահատկությունների,
· դեղագիտական լատիներենի առավել կարևոր ձևաբանական և շարահյուսական մի շարք երևույթների,
· դեղատոմսի ընդհանուր կառուցվածքի և նրա գրման հիմնական սկզբունքների վերա­բերյալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ, խմբային աշխատանքներ և քննարկումներ,
2. նկարագրում, վերլուծություն, համադրում, համեմատություն,
3. հանձնարարված գրականության ընթերցում, ինքնուրույն և տնային աշխատանքների կատարում, պասիվ ունկնդրում, մասնակցություն քննարկումներին, խմբային աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1-ին ընթացիկ՝ գրավոր թեստի տեսքով՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով,
2-րդ ընթացիկ՝ բանավոր հարցման տեսքով՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով,
Ինքնուրույն աշխատանք՝ զեկուցման տեսքով՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով,
Ընթացիկ ստուգում՝ սեմինար քննարկման տեսքով՝ 3 միավոր առավելագույն արժեքով,
Մասնակցություն՝ 1 միավոր առավելագույն արժեքով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հ. Թ. Առաքելյան, Վ. Ս. Բալաբանյան, Լատիներեն լեզու և դեղագիտական տերմի­նա­բանություն, Եր., 2003:
  • Ծ. Ռ. Հարությունյան, Դեղատոմս /Եռալեզու օժանդակ տերմինաբանական ձեռնարկ սկսնակ դեղագետների համար/, Եր., 2017:
  • М. Н. Чернявский, Латинский язык и основы фармацветической терминалогии, М., 1984.
  • Lenka Ritickova, MVDr. Pavel Brauner, Ph. D., Professional Latin for Pharmacists, Brno, 2014.
  • A. Z. Tsisyk, The Latin language, Minsk, 2010.
  • Latin and Fundamentals of Medical Terminology. For Medical Students /Д.К. Кондратьев, О.Е. Вылегжанина, Ю.В. Князева/,Гродно: ГрГМУ, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Լատիներենի այբուբենը, ձայնավորների, բաղաձայնների և տառակապակցությունների արտա­սա­նու­թյունը։ Ընդհանուր տեղե­կութ­յուն­ներ լատիներենի դեղագիտական տերմինաբանության մասին։ Գոյականի քերականական կարգերը։ Գոյականի բառարանային ձևը: Գոյականի հիմքը և այն որոշելու եղանակը։ Լատիներենի հոլովման տիպերը։ Ածականները և նրանց բառա­րանային ձևը։ Ածա­կանների համաձայնեցումը գոյականների հետ։ 1-ին և 2-րդ խմբի ածա­կան­ները։ Գոյականների 1-ին և 2-րդ հոլովումները։ Գոյականների և ածականների հոգնակի ուղղականը և հոգնակի սեռականը։ Գո­յականների և ածականների եզակի և հոգնակի հայցականը։ Հայցական հոլովի հետ գործածվող նախդիրներ։ Նախդիրների հետ համընկնող նախածանցներ։ Դեղատոմսի ընդհանուր կառուցվածքը և լատիներեն մասի կազմության կարևորագույն կանոնները։ Գոյա­կան­ների և ածականների եզակի և հոգնակի աբլա­տիվուս հոլովները։ Աբլատիվուս հոլովի հետ գործածվող նախդիր­ներ։ Խոնարհման ենթատիպերը լատիներենում: Հրամայական եղանակի բայաձևերի գործածությունը պարզ դեղատոմսում։ Ըղձական եղանակի ձևերը դեղատոմսում։
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործն.- 2, ինքն.աշխ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0102/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների հիմունքներին, տեսության հիմնական մեթոդներին, կիրառություններին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատի-կական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության հիմնական գաղափարներն ու մեթոդները
բ.գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. կիրառելու կոորդինատների մեթոդը, հարթության վրա և տարածության մեջ, վերլուծական երկրաչափության այլ մեթոդներ,
3. հաշվելու որոշիչներ, լուծելու գծային հավասարումների համակարգեր,
4. հաշվելու հաջորդականության և ֆունկցիայի սահմաններ, ֆունկցիայի ածանցյալ, ինտեգրալ, հետազոտելու ֆունկցիայի վարքը,
5. լուծելու պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ;
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելու մաթեմատիկական մեթոդներ այլ բնագավառներում խնդիրներ լուծելու համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել վերլուծական երկրաչափության, գծային հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի և դիֆերենցիալ հավասարումների հիմունքներին, տեսության հիմնական մեթոդներին, կիրառություններին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. գործնական պարապմունքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1-ին ընթացիկ քննություն՝ գրավոր -- 4 միավոր,
2-րդ ընթացիկ քննություն՝ գրավոր -- 5 միավոր,
Ընթացիկ ստուգումներ՝ գրավոր կամ բանավոր -- 8 միավոր,
Մասնակցություն -- 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Լ. Գալստյան, Բարձրագույն մաթեմատիկա, Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2012, 2017
  • Գ. Հակոբյան, Ա. Դավթյան, Ռ. Սահակյան, Վերլուծական երկրաչափության և գծային հանրահաշվի խնդրագիրք տնտեսագետների համար, ԵՊՀ հրատ., 2005
  • Ս. Հովհաննիսյան, Ա. Թասլաքյան, Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք տնտեսագետների համար, Մաս 1,2, ԵՊՀ հրատ., 2016, 2013
  • Հ. Ղազարյան, Ս. Հովհաննիսյան, Ռ. Դավթյան, Գ. Տոնոյան, Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք, Երևան, 2007
  • Գ. Միքայելյան, Զ. Միքայելյան, Մաթեմատիկական մեթոդներ բնագիտության մեջ, Եր., 2011
  • A. Cunningham, R. Whelan, Maths for Chemists, UK, 2014
  • J.E. Parker, Introductory Maths for Chemists, Chemistry Maths, Vols 1-3, UK, 2013
  • И.И. Баврин, Краткий курс высшей математики для химико-биологических и медицинских специальностей, 2003
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Գծային հանրահաշվի տարրերը։ Վերլուծական երկրաչափությունը հարթության վրա և տարածության մեջ։ Ֆունկցիա: Անընդհատություն։ Մեկ փոփոխականի ֆունկցիայի դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվ։ Պարզագույն սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 2 ժամ/շաբ.
գործն.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1406/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
· 3-րդ հոլովման երեք ենթատիպերի, նրանց ձևաբանական հիմնական առանձնահատկությունների, ինչպես նաև 4-րդ և 5-րդ հոլովումների վերաբերյալ,
· բազամաբարդ դեղագիտական տերմինների կառուցվածքի և բարդ դեղագիտական տերմին­նե­րում ածական որոշիչների և գոյական հատ­կացուցիչների շա­րադասության օրի­նա­­չափու­թ­յունների վերաբերյալ,
· լատիներեն և հունարեն ածանցական և արմատական տեմինատարրերով կազմ­ված դեղա­գի­տա­­կան և որոշակի կլինիկական տերմինաբանության բառակազմական առանձ­­նա­հատ­կու­թ­­յուն­ների վերաբերյալ,
· քիմիական տարրերի, թթուների, աղերի, օքսիդ­ների, պերօքսիդների լատիներեն անվանում­ների կազմության, նրանց ձևաբանական և շարահյուսական առանձնահատկությունների, լատիներենի դեղագիտական համառոտագրութ­յուն­ների հիմնական սկզբունքներ վերա­բեր­յալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու 3-րդ հոլովման երեք ենթատիպերը, ինչպես նաև 4-րդ և 5-րդ հոլովումները՝ բնութագրելով նրանց ձևաբանական հիմնական առանձ­նահատ­­կութ­յուն­ները, բնութագրելու լատիներենի դեղագիտական համառոտագրութ­յուն­ների հիմնական սկզբունքները,
2. բացատրելու բազամաբարդ դեղագիտական տերմինների կառուցվածքը և բարդ դե­ղա­գի­տա­կան տեր­միններում ածական որոշիչների և գոյական հատ­կացուցիչների շա­րա­դա­սության օրի­նա­­չա­փությունները,
3. բնութագրելու լատիներեն և հունարեն ածանցական և արմատական տերմինատարրերով կազմ­ված դե­ղա­գի­տա­կան և կլինիկական տերմինաբանության բառակազմական առանձ­նա­հատ­կու­թ­­յուն­ները,
4. բացատրելու քիմիական տարրերի, թթուների, աղերի, օքսիդ­ների, պերօքսիդների լատիներեն ան­վանում­ների կազմության օրնաչափությունները, նրանց ձևաբանական և շարահյուսական առանձ­նա­հատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. վերլուծելու դեղագիտական, ինչպես նաև բժշկական տերմինները բառակազմական տե­­սան­կ­յու­­նից՝ ցույց տալով դեղագիտական և կլինիկական տեր­մին­ների կա­ռուց­ված­քային-շա­րա­հյու­­սա­կան առանձնահատկությունները,
6. տարբերակելու լատիներեն և հունարեն արմատական և ածանցական տերմինատարրերը, առանձնացնել լատիներեն և հունարեն տերմինային համարժեքները,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· 3-րդ հոլովման երեք ենթատիպերի, նրանց ձևաբանական հիմնական առանձնահատկությունների, ինչպես նաև 4-րդ և 5-րդ հոլովումների վերաբերյալ,
· բազամաբարդ դեղագիտական տերմինների կառուցվածքի և բարդ դեղագիտական տերմին­նե­րում ածական որոշիչների և գոյական հատ­կացուցիչների շա­րադասության օրի­նա­­չափու­թ­յունների վերաբերյալ,
· լատիներեն և հունարեն ածանցական և արմատական տեմինատարրերով կազմ­ված դեղա­գի­տա­­կան և որոշակի կլինիկական տերմինաբանության բառակազմական առանձ­­նա­հատ­կու­թ­­յուն­ների վերաբերյալ,
· քիմիական տարրերի, թթուների, աղերի, օքսիդ­ների, պերօքսիդների լատիներեն անվանում­ների կազմության, նրանց ձևաբանական և շարահյուսական առանձնահատկությունների, լատիներենի դեղագիտական համառոտագրութ­յուն­ների հիմնական սկզբունքներ վերա­բեր­յալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ, խմբային աշխատանքներ և քննարկումներ,
2. նկարագրում, վերլուծություն, համադրում, համեմատություն,
3.հանձնարարված գրականության ընթերցում, ինքնուրույն և տնային աշխատանքների կատարում, պասիվ ունկնդրում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Ինքնուրույն աշխատանք՝ պրեզենտացիայի տեսքով՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով,
Ընթացիկ ստուգում՝ սեմինար քննարկման տեսքով՝ 3 միավոր առավելագույն արժեքով,
Մասնակցություն՝ 1 միավոր առավելագույն արժեքով,
Եզրափակիչ քննություն՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով. հարցատոմսը պարունակում է երկու հարց, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հ. Թ. Առաքելյան, Վ. Ս. Բալաբանյան, Լատիներեն լեզու և դեղագիտական տերմի­նա­բանություն, Եր., 2003:
  • Ծ. Ռ. Հարությունյան, Դեղատոմս /Եռալեզու օժանդակ տերմինաբանական ձեռնարկ սկսնակ դեղագետների համար/, Եր., 2017:
  • М. Н. Чернявский, Латинский язык и основы фармацветической терминалогии, М., 1984.
  • PhDr. Lenka Ritickova, MVDr. Pavel Brauner, Ph. D., Professional Latin for Pharmacists, Brno, 2014.
  • A. Z. Tsisyk, The Latin language, Minsk, 2010:.
  • Latin and Fundamentals of Medical Terminology. For Medical Students /Д.К. Кондратьев, О.Е. Вылегжанина, Ю.В. Князева/, Гродно: ГрГМУ, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Լատիներեն և հունարեն թվականները որպես նախածանցներ։ Ներկա և անցյալ դերբայների կազ­մու­թյունը և գործածությունը դեղա­գիտա­կան լատիներենում: Ընդ­հանուր տեղե­կու­թ­յուններ 3-րդ հոլովման մասին, հոլովական երեք ենթատիպերը և նրանց հիմնական առանձնահատկությունները։ 3-րդ հոլովման -sis-ով վերջացող (հիմնականում hունա­րենից փոխառյալ) գո­յականների առանձնահատ­կութ­յունները։ Բազամաբարդ դեղագիտական տերմինների կազմության կանոնները։ Ածական որոշիչների և գոյական հատ­կացուցիչների շա­րադասության օրինաչափությունները բարդ դեղագիտական տերմիններում։ Քիմիական տարրերի, թթուների, աղերի, օքսիդ­ների, պերօքսիդների լատիներեն անունների կազմությունը։ 3-րդ հոլովման ածա­կան­ների ենթա­տիպերը և նրանց առանձնահատկությունները։ Սկզբնամասային և վերջնամասային արմատական տերմինատարրերը բժշկական և դեղագիտական տերմինաբանության մեջ։ Հունարեն արմատական տերմինա­տար­րերը և նրանց լատի­նե­րեն համար­ժեքները։ 4-րդ և 5-րդ հոլովումներ։ Կլինիկական տեր­մինների ձևաբանական և շարահյուսական կառուցվածքը։ Ֆունկցիոնալ խանգա­րում­­ների, պա­թո­լոգիական գործ­ըն­թաց­ների լատիներեն անվա­նում­ները։ Լատիներեն դեղագիտական համառոտագրութ­յուն­ներ։
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2ժամ, լաբ.-1ժամ, ինքն.աշխ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տալ ժամանակակից տեսական գիտելիքներ մարդու օրգանիզմի և օրգան-համակարգերի կառուցվածքի մասին,
· ուսանողներին ծանոթացնել օրգանների և օրգան-համակարգերի ձևավորման օրինաչա­փություններին, կազմաբանական հատկանիշներին ժամանակակից ֆունկցիոնալ կազմաբանության տեսանկյունից:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու մարդու օրգանիզմի, դրա առանձին օրգանների, օրգան-համակարգերի կառուցվածքի առանձնահատկություն­ները,
2. նկարագրելու օրգանների տեղագրությունը, մեկնաբանելու տարբեր օրգանների և օրգան- համակարգերի փոխառնչությունը միմյանց հետ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. օգտագործելու կազմաբանական ատլասները և գտնելու մասնագիտական տարբեր աղբյուրներ,
4. գործածելու անատոմիական եզրույթները, տարբերակելու, զննելու անատոմիական մոդելները և պատրաստուկները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառելու ձեռք բերած տեսական գիտելիքները կենսաբանության տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տալ ժամանակակից տեսական գիտելիքներ մարդու օրգանիզմի և օրգան-համակարգերի կառուցվածքի մասին,
· ուսանողներին ծանոթացնել օրգանների և օրգան-համակարգերի ձևավորման օրինաչա­փություններին, կազմաբանական հատկանիշներին ժամանակակից ֆունկցիոնալ կազմաբանության տեսանկյունից:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· ուսուցում (բաց հարցերի քննարկում, ինքնագնահատում և փորձաքննություն, էսսեների/նախագծերի պատրաստում, անհատական ​​և խմբակային առաջադրանքներ),
· ինտերնետային ռեսուրսների օգտագործմամբ գիտական ​​գրականության վերլուծություն,
· բանավեճեր, ինտերակտիվ քննարկումներ, էսսեների հանձնարարություն,
· մուլտիմեդիա շնորհանդեսներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ գրավոր քննություն՝ հատկացվող առավելագույն միավորը 9 (1-ի ընթացիկ քննությունը՝4 միավոր, 2-րդ ընթացիկ քննությունը՝ 5 միավոր):
Ընթացիկ ստուգում՝ հատկացվող առավելագույն միավորը 8:
Մասնակցությունը ՝ հատկացվող առավելագույն միավորը 3:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բորզյակ Է.Ի., Դոբրովոլսկայա Ե.Ա., Ռևազով Վ.Ս., Սապին Մ.Ռ. Մարդու անատոմիա: Դասագիրք բժշկական ինստիտուտների ուսանողների համար, Երևան, Լույս, 1992թ:
  • Սարաֆյան Ա.Ա., Քյալյան Գ.Պ. - Մարդու անատոմիա: Երևան, 1995, էջ 230-233, 256:
  • Синельников Р.Д. - Атлас анатомии человека, учебник, том 3, Москва, 2000г.
  • Сапин М.Р., Швецов Э.В. - Анатомия человека, Москва, ''Феникс'', 2008г.
  • Human Anatomy and Physiology// 5th edition. Elaine N. Marieb, 2001. Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings.
  • Guyton, J. E. Hall.Textbook of Medical Physiology, 2006 (eng).
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Մարդու անատոմիան՝ որպես գիտություն, ուսումնասիրության մեթոդները, բաժինները և խնդիրները: Հենաշարժական համակարգի կազմաբանություն: Սիրտ-անոթային համակարգի կազմաբանություն: Շնչառական համակարգի կազմաբանություն: Նյարդաբանություն: Մարսողա­կան համա­կարգի կազմաբանություն: Միզասեռական համակարգի կազմա­բա­նություն: Զգայարանների կազմա­բանու­թյուն: Ներզատական գեղձեր:
2-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 5 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-3 ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0603/Բ19
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել օրգանական քիմիան, որպես զանազան քիմիական և կենսաբանական պրոցեսների ֆունդամենտալ հիմք, օրգանական միա­ցությունների հիմնական դասերը, ստացման եղանակները, քիմիական հատկու­թյունները և ընթացող ռեակցիաների մեխանիզմները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու օրգանական միացությունների ստացման հիմնական եղանակները և քիմիական հատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. կիրառելու ստացված գիտելիքները օրգանական միացությունների դասակարգման համար և պատկերացում կազմելու դրանց կառուցվածքի մասին,
3. գնահատելու ընթացող ռեակցիաների կիրառությունը համապատասխան կենսաբանական օբյեկտներում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. կիրառելու գիտելիքները պրակտիկայում: Վերլուծելու խնդիրները և առաջարկել լուծման եղանակներ,
6. աշխատելու հետազոտական խմբում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել օրգանական քիմիան, որպես զանազան քիմիական և կենսաբանական պրոցեսների ֆունդամենտալ հիմք, օրգանական միա­ցությունների հիմնական դասերը, ստացման եղանակները, քիմիական հատկու­թյունները և ընթացող ռեակցիաների մեխանիզմները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ, սեմինարներ, քննարկումներ:
2. Լաբորատոր աշխատանքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1-ին ընթացիկ քննությունը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 4 հարցից՝ միավորների քայլը` 0.5:
2-րդ ընթացիկ քննությունը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 4 հարցից՝ միավորների քայլը` 0.5:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով։ Քննական հարցատոմսը բաղկացած է 5 հարցից՝2,2,2,2,1 արժեքներով, միավորների քայլը` 0.5:
Ուսանողի մասնակցությունը գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր՝ հաշվի առնելով լաբորատոր աշխատանքներին մասնակցությունը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • L.G. Wade, Jr, OrganicChemistry,Fifthed.,New Jersey,2004.
  • T. W. Graham Solomons, Craig B. Fryhle, Scott A. Snyder,Solomons' Organic Chemistry, 12th Edition.
  • О.А. Реутов, А.Л. Курц, К.П. Бутин, Органическая химия, М., Бином, 2004, т.1-4.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Օրգանական միացությունների քիմիայի առանձնահատկությունները, հիմնական հասկացու­թյուններ, ինդուկցիոն էֆեկտ, ռեզոնանս: Օրգանական ռեակցիաների հիմնական մոտեցումները: Օրգանական միացությունների դասերը և դրանց անվանակարգությունը: Արոմատիկ միացություններ: Օրգանական թթուներն և հիմքեր: Ստերեոքիմիա և կոնֆորմացիոն անալիզ: Կապերի հոմոլիտիկ և հետերոլիտիկ ճեղքում: Ռադիկալային ռեակցիաներ: Հասկացություն պոլիմերների մասին: Ալկաններ: Էլեկտրոֆիլներ և նուկլեոֆիլներ: Նուկլեոֆիլ տեղակալում և էլիմինացում: SN1, SN2, E1, E2 ռեակցիաներ: C=C կապին, ալկեններին, ալկիններն և դիեններին էլեկտրոֆիլ միացման ռեակցիաներ: Սպիրտներ, ալդեհիդներ, կետոններ և եթերներ: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Օրգանամետաղական միացություններ: Զուգորդված չհագեցած համակարգեր: Արոմատիիկ օղակներին էլեկտրոֆիլ միացումներ:
3-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-1 ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել ուսանողների մասնագիտական ըմբռնումը ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ բջջային, հյուսվածքային, օրգանական և համակարգային մակարդակներում.
· բացատրել մարմնում հոմեոստազի և ֆիզիոլոգիական պրոցեսների նեյրոնային և հումորալ կարգավորման մեխանիզմները.
· ընդլայնել ուսանողների ընկալումը ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի փոխհարաբերությունների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու մարդու ֆիզիոլոգիայի արդի տեսական խնդիրները, օրգանիզմի արտաքին միջավայրին հարմարվելու մեխանիզմները, համակարգային կերպով բացատրելու մարդու օրգանիզմի անհատական ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները և դրանց կարգավորման մեխանիզմները,
2. ներկայացնելու առանձին ֆիզիոլոգիական պրոցեսների վրա դեղորայքի ազդեցության մեխանիզմները, բացատրելու ֆերմենտների, վիտամինների, հորմոնների դերը նյութափոխանակության գործընթացներում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. տարբերակելու օրգան-համակարգերի կառուցվածքագործառական առանձնահատկությունները,
4. բացահայտելու ֆիզիոլոգիական համակարգերի կարգավորման նյարդահումորալ մեխանիզմները, որոշելու արյան, սիրտանոթային, շնչառական համակարգերի առանձին ցուցանիշները,
5. մասնագիտորեն վերլուծելու և մեկնաբանելու ֆիզիոլոգիայի տարբեր բաժինների իրավիճակային խնդիրները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու կենսաքիմիական հետազոտության առավել լայնորեն կիրառվող մեթոդները,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել ուսանողների մասնագիտական ըմբռնումը ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ բջջային, հյուսվածքային, օրգանական և համակարգային մակարդակներում.
· բացատրել մարմնում հոմեոստազի և ֆիզիոլոգիական պրոցեսների նեյրոնային և հումորալ կարգավորման մեխանիզմները.
· ընդլայնել ուսանողների ընկալումը ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի փոխհարաբերությունների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. ուսուցում (բաց հարցերի քննարկում, ինքնագնահատում և գնահատում, շարադրությունների/նախագծերի պատրաստում, անհատական և խմբային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում (բանավոր և գրավոր հարցեր, նկարագրական թեստեր):
2. ինտերնետային ռեսուրսների օգտագործմամբ գիտական գրականության վերլուծություն.
3. բանավեճեր, ինտերակտիվ քննարկումներ, էսսեների հանձնարարություն
4. մուլտիմեդիա շնորհանդեսներ
5. լաբորատոր հետազոտություններ (արյան, սրտանոթային, շնչառական համակարգերի անհատական պարամետրերի որոշում), մկանային-կմախքային ռեֆլեքսների ուսումնասիրման փորձեր,
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Ընթացիկ ստուգումներ՝ հատկացվող առավելագույն միավորը 8:
Մասնակցությունը ՝ հատկացվող առավելագույն միավորը 3:
Եզրափակիչ քննություն՝ հատկացվող առավելագույն միավորը 9:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մինասյան Ս.Մ և համահեղինակներ /Մարդու ֆիզիոլոգիա//Դասագիրք բուհերի համար: Երևան; Զանգակ-97, 2009. 664 էջ:
  • Խուդավերդյան Դ.Ն. և հեղինակներ, Մարդու ֆիզիոլոգիա, Երևան, 2018:
  • Ткаченко Б.И. Нормальная физиология человека. Медицина: 2005, 781 с.
  • Филимонов В.И. Медицина. Физиология человека. 2009, 816 с.
  • Human Anatomy and Physiology// 5th edition. Elaine N. Marieb, 2001. Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings.
  • Guyton, J. E. Hall.Textbook of Medical Physiology, 2006.
  • Kelly,Laurie J. Essentials of Human Physiology for Pharmacy// byCRC Press LLC. 2004. 362 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ֆիզիոլոգիա առարկան, ուսումնասիրության մեթոդները, խնդիրները: Դրդունակ հյուսվածքների ֆիզիոլոգիա: Ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների նյարդահումորալ կարգավորումը: Կենտրոնական նյարդային համակարգի ընդհանուր և մասնավոր ֆիզիոլոգիա: Ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների հորմոնային կարգավորում: Օրգանիզմի հեղուկ միջավայրը: Սիրտանոթային համակարգի ֆիզիոլոգիա: Շնչառական համակարգի ֆիզիոլոգիա: Մարսողական համակարգի ֆիզիոլոգիա: Նյութափոխանակություն և ջերմակարգավորում: Արտազատական համակարգի ֆիզիոլոգիա:
3-րդ կիսամյակ՝աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0410/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողին ծանոթացնել ֆիզիկայի հիմնական գաղափարներին ու մեթոդներին, ապահովելով բավականաչափ պատրաստվածություն բնագիտական այլ առարկաների հաջող յուրացման համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու բնության մեջ գոյություն ունեցող միկրո և մակրո համակարգերում տեղի ունեցող ֆիզիկական երևույթների օրինաչափությունները,
2. սահմանելու ֆիզիկայի հիմնարար օրենքները, պարզաբանել այդ օրենքների համընդհանուր նշանակությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառելու ֆիզիկայի հիմնարար օրենքները, այդ օրենքներից բխող եզրահանգումները ճշգրիտ գիտությունների այլ բնագավառներում,
4. կիրառելու ֆիզիկական հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները դեղագործության մեջ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելիկարողություններ
5. վերլուծելու ֆիզիկայի տարբեր բնագավառների խնդիրների դրվածքը, դրանց լուծման մեթոդոլոգիան:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողին ծանոթացնել ֆիզիկայի հիմնական գաղափարներին ու մեթոդներին, ապահովելով բավականաչափ պատրաստվածություն բնագիտական այլ առարկաների հաջող յուրացման համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքան­չյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, գնահատվում է ըստ սանդղակի։
Ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սավելև Ի. Վ. ≪Ընդհանուր ֆիզիկայի դասընթաց≫, 1, 2, 3 հատորներ, Երևան, 1977:
  • Савельев И. В. ≪Курс общей физики≫, т. т. 1, 2, Москва, 2005.
  • Ա.Մուրադյան,Գ.Մուրադյան Ֆիզիկա Բուհական դասագիրք Երևան 2022
  • H. C. Ohanian, J.T. Markert. Physics for Engineers and Scientists. Vol. 1,2,3, 2007 by W.W. Norton &Company, Inc., New York-London.
  • Գաբրիելյան Ռ., Բադալյան Դ., Բադալյան Հ. ≪Մոլեկուլային ֆիզիկա≫, 2011:
  • Ա.Մուրադիան Ս.Մխիթարյան, Էլեկտրականություն և մագնիսականություն: Լաբորատոր պարապմունքների ուղեցույց, ԵՊՀ հրատարակչություն, Երևան 2019:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կինեմատիկա: Դինամիկա: Պինդ մարմնի դինամիկա: Տատանումներ և ալիքներ: Հիդրոդինամիկա: Իդեալական և իրական գազեր: Թերմոդինամիկայի հիմունքները: Էլեկտրական դաշտ և էլեկտրական հոսանք: Մագնիսական դաշտ: Լույսի ինտերֆերենցիան և դիֆրակցիան: Նյուի ալիքային հատկությունները: Դե Բրոյլի վարկածը: Շրեդինգերի հավասարումը: Ատոմի ֆիզիկա:
5-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 5 ժամ/շաբաթ
դաս.-2, լաբ.-3ժամ, ինքն.աշխ.-5 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0609/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին տրամադրել խոր և համապարփակ գիտելիքներ դեղագործա­կան արտադրու­թ­յան ­կառուցվածքի, տեխնոլոգիական գործընթացների, դեղարդյունաբերության մեջ կիրառվող ժամանակակից սարքավորումների, գործարանային պայմաններում արտադրվող դեղերի դասերի, դրանց արտադրության տեխնիկատնտեսական փաստաթղթերի, ստանդարտների և չափորոշիչների մասին, պատշաճ արտադրության գործունեության, արտադրանքի որակի կառավարման հիմնական բաղադրիչների և ՊԱԳ պա­հանջ­ներին համապատասխան իրակա­նացված արտադրության և հսկման բոլոր գոր­ծո­­ղու­թյունների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. պարզաբանելու փոշիների ֆիզիկաքիմիական և տեխնոլոգիական հատկություննե­րը, դրանց մանրացման տեսական հիմունքներն ու դրանցից մամլման եղանակներով դեղահատերի ստացման տեխնոլոգիական պրոցեսները,
2. ձևակերպելու դեղաբուսահումքերից կենսաբանորեն ակտիվ նյութերի լուծամզման տեսական հիմունք­ներն ու օրենքները և գալենային ու նորգալենային պատրաս­տուկ­ների ստացման տեխնոլոգիական փուլեր,:
3. բացատրելու հեղուկ և մանրէազերծ դեղաձևերի արտադրության արտադրամասերի կառուցվածքն ու դրանցում կիրառվող սարքավորումների դասավորության կարգն ու աշխատանքի սկզբունքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կազմակերպելու գալենային և նորգալենային դեղապատրաստուկների, դեղահատերի, դեղապատիճների փորձնական նմուշների արտադրություն և դրանց տեխնոլոգիական հատկությունների ստուգում՝ ըստ դեղագրքային հոդվածների պահանջների,
5. գործնականում իրականացնելու ամպուլավորվող ստերիլ լուծույթների փորձնական խմբաքանակի պատրաստում, ամպուլալցնում և զոդված ամպուլաների որակի գնահատման աշխատանքներ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու գիտելիքները դեղարտադրության պրակտիկայում խնդիրներ ձևակերպելու և իրականացնելու համա:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին տրամադրել խոր և համապարփակ գիտելիքներ դեղագործա­կան արտադրու­թ­յան ­կառուցվածքի, տեխնոլոգիական գործընթացների, դեղարդյունաբերության մեջ կիրառվող ժամանակակից սարքավորումների, գործարանային պայմաններում արտադրվող դեղերի դասերի, դրանց արտադրության տեխնիկատնտեսական փաստաթղթերի, ստանդարտների և չափորոշիչների մասին, պատշաճ արտադրության գործունեության, արտադրանքի որակի կառավարման հիմնական բաղադրիչների և ՊԱԳ պա­հանջ­ներին համապատասխան իրակա­նացված արտադրության և հսկման բոլոր գոր­ծո­­ղու­թյունների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. խմբային աշխատանքներ,
3. շրջված լսարան,
4. ռեֆերատներ,
5. դիտակտիկ նյութեր,
6. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ գրավոր, 4-ական միավոր յուրաքանչյուրը:
Մասնակցություն՝ 2 միավոր:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 2 միավոր:
Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, 8 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • И.И. Краснюк, Н.Б. Демина, М.Н. Анурова. Фармацевтическая Технология // Промышленное производство лекарственных средств, том 1,2.Учебник. Москва. Издательская группа ГЭОТАР-Медиа, 2021.
  • М.П. Маркевич. Учебное пособие. Методические указяания к лабораторным занятияам для студентов по дисциплине “Фармацевтическая технология” (заводское производство лекарственных форм, Часть 1). Ульяновск 2017.
  • В. И. Чуешов. Промышленная технология лекарств, том 1,2. Изд. НФАУ, 2014.
  • Меншутина Н.В., Мишина Ю.В., и др. Инновационные технологии и оборудование фармацевтического производства. том.1, М. «БИНОМ», 2012.
  • Khar R.K. The theory and practice of industrial pharmacy 4 ed. CBC Publishers, 2020.
  • Shayne COX GAD,.Pharmaceutical Manufacturing handbook, Production and processes, A JOHN WILEY & SONS, INC., publication, 2008.
  • Larry L. Augsburger, Stephen W. Hoag.Pharmaceutical dosage forms: tablets, Manufacture and Process Control. Third Edition, Volume 3: CRS Press, Tailor &Fransis group 2008.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կարծր դեղաձևերի արտադրության տեխնոլո­գի­ա, հատիկավորում, տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները: Դեղահատեր, ստացման տեխնոլոգիական առանձնահատկու­թյունները: Դրաժե, միկրոդրաժե, սպանսուլաներ, ար­տա­­դրության տեխնոլոգիական առանձնա­հատ­կու­թյունները: Պատիճներ և միկրոպատիճ­ներ, դրանց տիպե­րն ու ստացման տեխնոլոգիան: Գալենային և նորգալենային դեղապատրաստուկներ, լուծահանման պրոցեսի գործարանային արտադրության տեխնոլոգի­ա­կան առանձնա­հատ­կությունները, կիրառվող սարքավորումները: Ներար­կ­ման դեղաձևերի արտադրությունը: Լուծույթների պատրաստումը ամպուլավորման համար, ամպուլալցում, զոդում և ախտահանում, որակի հսկումը ամպուլաներում: ՀՀ դեղար­տադրու­թյան համակարգը, զարգացման հեռանկարներն ու ռազմավարությունը:
4-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ բնա­­կան ծագում ունեցող կենսաբանորեն և դեղաբանորեն ակտիվ պրեպարատ­նե­րի, կենսապոլիմերների (սպիտակուցների, նուկլեինաթթու­ների և պոլիսախարիդների) դրանց մոնոմերների, ստացման մեթոդնե­րի և կենսաբանական ֆունկցիաների մասին
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու սպիտակուցների, նուկլեինաթթուների, պոլիսախարիդների առանձնահատկու­թյուններն ու կառուցվածքային միավորները,
2. նկարագրելու բնական պորֆիրինների կառուցվածքը, բացատրելու դրանց դերը և ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառելու կենսապոլիմերների սինթեզի մեթոդները նոր դեղամիջոցների ստացման գործընթացներում,
4. համեմատելու տարբեր դասի բնական միացությունների ֆիզիկաքիմիական հատկությունները և բացահայտելու դրանց կիրառման ասպեկտները,
5. գնահատելու տարբեր բնույթի բնական միացությունների կառուցվծք-կենսաբանական հատկություն կապը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացումներ բնա­­կան ծագում ունեցող կենսաբանորեն և դեղաբանորեն ակտիվ պրեպարատ­նե­րի, կենսապոլիմերների (սպիտակուցների, նուկլեինաթթու­ների և պոլիսախարիդների) դրանց մոնոմերների, ստացման մեթոդնե­րի և կենսաբանական ֆունկցիաների մասին
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր,
3. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննություն` բանավոր, 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 3 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 6 միավոր՝ հիմնվելով լաբորատոր աշխատանքներին կատարողականի վրա։
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 5 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ա.Ս. Սաղյան «Ամինաթթուների, պեպտիդների և սպիտակուցների քիմիա», ԵՊՀ հրատարակչություն, 2010, Երևան:
  • G.C.Barrett «Chemistry and biochemistry of amino acids», Chapman and Hall, 1984, London.
  • Х.Д. Якубке «Аминокислоты, пептиды, белки», 1985, Москва.
  • В.В. Племенков «Введение в химию природных соединений», 2001, Казань.
  • Н.А.Преображенскиий, Р.П. Естигнеев «Химия биологичеки активных природных соединений», 1984, Москва.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Սպի­տակուցի կառուցվածքը և նրա որոշման մեթոդները: Ֆեր­մենտներ, դասակարգումը, կառուցվածքը, սպեցիýֆýիկությունը, ազ­դե­ցության մե­խա­նիզմնե­րը և ազդեցության կինետիկան:
Նուկլեի­նաթթուներ, կառուց­վածքային միավորները, ստացման մեթոդները, ԴՆԹ և ՌՆԹ, տե­սակները, կառուցվածքը և ýֆունկցիաները: Սպիտակուց-ածխա­ջրային կոմպ­լեք­սներ, կառուց­ված­քը, ֆունկցիաները, առանձին ներկայա­ցուցիչները: Քրո­­մոպրոտեիդներ, կառուցվածքը, տեսակները, ֆունկցի­աները:
4-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ /շաբ.
դաս.-2 ժամ, լաբ.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ03
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողի մոտ ձևավորել պատշաճ մասնագիտական գիտելիքներ «Ֆարմքիմիա» դասընթացի հիմունքների, զարգացման փուլերի և խնդիրների, կիրառական ասպեկտների, սինթետիկ ճանապարով դեղերի ստացման մեթոդների և պոտենցիալ կենսաբանական ակտիվությամբ օժտված ֆունկցիանալ խմբերի մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու դեղերի հիմնական դասերը և սինթետիկ ճանապարհով ստացման հիմնական եղանակները,
2. հիմնավորելու դեղերի կառուցվածքային առանձնահատկությունները, ֆարմակա­ֆոր խմբերը և կապը կառուցվածքի և ակտիվության միջև:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու, նախագծելու և առաջարկելու ըստ կառուցվածքի դեղաբանական ազդեցությունը (կառուցվածք/ակտիվություն) դեղագիտության բնագավառում դեղագրքային մեթոդների կիրառումը,
4. կիրառելու «Հիմնական դեղերի» գաղափարախոսության զարգացման խնդիրները, ստեղծագործաբար կիրառելու ունեցած գիտելիքները առկա խնդիրները լուծելիս,
5. վերլուծելու և գնահատելու դեղագիտության մեջ սինթետիկ ճանապարհով ստացված դեղերի մեթոդների առավելությունները, հնարավորություններն ու սահմանափակումները, ստացած գիտելիքները ստեղծագործաբար կիրառելու առկա խնդիրները լուծելիս:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու փաստեր և կատարել հետևություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողի մոտ ձևավորել պատշաճ մասնագիտական գիտելիքներ «Ֆարմքիմիա» դասընթացի հիմունքների, զարգացման փուլերի և խնդիրների, կիրառական ասպեկտների, սինթետիկ ճանապարով դեղերի ստացման մեթոդների և պոտենցիալ կենսաբանական ակտիվությամբ օժտված ֆունկցիանալ խմբերի մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. լաբորատոր պարապմունքներ
3. սեմինար պարապմունքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1-ին ընթացիկ քննությունը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
2-րդ ընթացիկ քննությունը գրավոր է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումներ- 2 միավոր
Մասնակցություն՝ 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Раменская Г.В., Аксенова Э.Н., Арзамасцев А.П.“Фармацевтическая химия”
  • изд.Бином., Москва, 2017, 467стр.
  • Беликов В.Г. “Фармацевтическая химия” в 2-х частях изд. “МЕДпресс-информ”, Москва , 2009, 616стр.
  • Калибабчук В.А., Грищенко Л.И., Галинская В.И. и др, “Медицинская химия” изд. Медицина, Москва 2008 , 399 стр.
  • Руководство к ла­бо­раторным занятиям по фармацевтической химии под ред. Раменской Г.В., Москва, «Лаборатория знаний», 2016. 352 стр.
  • Харкевич Д.А.“Фармакология” изд.“ГЭОТАР-Медиа”,12-ое изд., Москва, 2017. 760 стр.
  • Edvard B. Walker “Medicinal Chemistry” WeberState University 2020.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դասակարգման անվանացուցակը, մեթոդաբանական հիմքերը և սկզբունքները (քիմիական ու դեղաբանական): Համապատասխան ֆունկցիոնալ խմբերի առկայությունը բենզոականթթվի կառուցվածքում և դեղաբանական ակտիվության դասի փոփոխությունը: Միզամուղներ (կառուցվածքային առանձնահատկությունները): Թիազիդային միզամուղ­ները: Մանրէաճնշիչ դեղեր` որպես ազդեցության լայնսպեկտրի սինթետիկ հակա­մանրէային դեղերի խումբ: Բնական և սինթետիկ ծագման հետերոցիկլիկ միացություններ: Պուրինի ածանցյալներ: Բենզոպիրանի ածանցյալներ: Կումարիններ, քրոմաններ և ֆենիլքրոմաններ, դրանց ածանցյալները: Ֆենոթիազինի ածանցյալներ: Բենզդիազեպինի ածանցյալներ`(քլորդիազեպօքսիդ, դի-, օքս-, նիտր-, ֆեն- ազեպամներ, ալպրազոլամ):
4-րդ կիսամյակ՝ գարնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, լաբ.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0709/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողների մոտ ձևավորել մանրէների ձևաբանական, ֆիզիոլոգիական, կենսաքիմիական, գենետիկական առանձնահատկությունների, բազմազանության, կարգաբանության, էկոլոգիայի, ինչպես նաև դրանց կիրառական նշանակության մասին պատշաճ մասնագիտական պատկե­րացումներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դասակարգելու մանրէները, այդ թվում բժշկական և արտադրական նշանակություն ունեցող մանրէների տարբեր խմբերի ներկայացուցիչները, նկարագրելու մանրէների կիրառական նշանակությունը, թվարկելու սանիտարական և դեղագործական, այդ թվում դեղանյութերի փչացմանը նպաստող մանրէները,
2. ներկայացնելու պրոկարիոտների կառուցվածքային և նյութափոխանակային առանձնահատ­կությունները,
3. ներկայացնելու դեղագործության մեջ մանրէների տարբեր խմբերի կիրառման հնարավորություններն ու սահմանափակումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. մանրէաբանական հիմնական մեթոդների կիրառմամբ զանազանելու և ֆենոտիպորեն բնութագրելու տարբեր խմբերին պատկանող մանրէներին, վերլուծելու մանրէների վրա հակամանրէային ակտիվությամբ օժտված տարաբնույթ նյութերի ազդեցությունը և կիրառելու այդ իմացությունը դեղապատրաստուկների ստացման համար,
5. վերլուծելու և պարզաբանելու մանրէների նյութափոխանակային և գենետիկական առանձնահատկությունները, ինչպես սանիտարական-մանրէաբանական վերահսկողության, այնպես էլ կենսաբանական ակտիվ նյութերի ակտիվ արտադրության տեսանկյունից,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. համակարգելու և վերլուծելու ստացած տեղեկատվությունը, անելու հետևու­թյուններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողների մոտ ձևավորել մանրէների ձևաբանական, ֆիզիոլոգիական, կենսաքիմիական, գենետիկական առանձնահատկությունների, բազմազանության, կարգաբանության, էկոլոգիայի, ինչպես նաև դրանց կիրառական նշանակության մասին պատշաճ մասնագիտական պատկե­րացումներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում. ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում, անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում (բանավոր և գրավոր հարցում, հայտորոշիչ թեստեր),
· ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում,
· ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց,
· աջակցվող ինքնուրույն ուսում, անհատական հետազոտության և զարգացման աջակցում,
· անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Առաջին ընթացիկ քննությունը՝ գրավոր, առավելագույնը 4 միավոր,
Երկրորդ ընթացիկ քննությունը՝ բանավոր, առավելագույնը 5 միավոր,
Ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 8 միավոր,
Մասնակցությունը՝ առավելագույնը 3 միավոր (91-100% ներկայությունը՝ 3 միավոր, 81-90% ներկայությունը՝ 2 միավոր, 71-80% ներկայությունը՝ 1 միավոր, 71%-ց պակաս ներկայությունը՝ 0 միավոր):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Թռչունյան Ա.Հ., Փանոսյան Հ.Հ., Բազուկյան Ի.Լ., Մարգարյա նԱ.Ա., Պոպով Յու.Գ. (2014) Մանրէաբանության լաբորատոր աշխատանքներ: Ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 316 էջ:
  • Лысак, В.В. (2007) Микробиология: учеб. пособие Минск: БГУ, 426 с.
  • Black J.G., Black L.J. (2012) Microbiology principles and explorations. 8th ed. John Wiley & Sons, 851 p.
  • Madigan M.T. Martinko J.M., Stahl D.A., Clark D.P. (2015) Brock Biology of Microorganisms. 14th ed. San Francisco: Pearson/Benjamin Cummings, 1043 p.
  • Prescott H. K., Lansing M.P., John P.H., Donald A.K., (2005) Microbiology, Sixth edition, McGraw-Hill Companies, New York.
  • Tortora G.J., Funke B.R., Case Ch.L. (2013) Microbiology: An introduction. 11th ed., Pearson/Benjamin Cummings, 811.
  • Practical handbook of microbiology. 2009. Eds, Goldman E. and Green L.H. 2nd ed. CRC Press. Taylor & Francis Group, 854 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Մանրէաբանության առարկան, խնդիրները, մեթոդները և բաժինները:Պրոկարիոտային բջջիկառուցվածքային առանձնահատկությունները: Պրոկարիոտների դասակարգումը և ծագումնա­բա­նությունը: Ֆիզիկական, քիմիական և կենսաբանական գործոնների ազդեցությունը մանրէների վրա: Պրոկարիոտների նյութափոխանակության առանձնահատկությունները, հասկացություն առաջնային և երկրորդային նյութափոխանակության մասին: Խմորում, աերոբ և անաերոբ շնչառություն իրականացնող և ֆոտոտրոֆ մանրէներ: Մանրէների դերը դեղագործական և սննդի արտադրության մեջ: Կենսաբանական ակտիվ նյութերի, այդ թվում ամինաթթուների, հակաբիոտիկների, վիտամինների, ստերոիդների արտադրիչ մանրէների հիմնական խմբերը: Խմորման հիմքով արտադրություններ: Պրոկարիոտների բազմացումը և գենետիկական առանձնահատկությունները: Ախտածին մանրէների հիմնական խմբերը:
3-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
709/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել «Կենսաքիմիա» առարկայի ընդհանուր դրույթներին, մեթոդներին, խնդիրներին,
· ձևավորել կենսաքիմիաի դասական և ժամանակակից նվաճումների մասին պատշաճ մասնագիտական պատկերացումներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կենսաքիմիաի ընդհանուր դրույթները և բիոօրգանական միացությունների փոխանակային ուղիները,
2. նկարագրելու օրգանիզմի տարբեր օրգան-համակարգերում ընթացող կենսաքիմիական պրոցեսները նորմայում, ինչպես նաև տարաբնույթ ախտաբանական վիճակների ժամանակ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու և գնահատելու կենսաքիմիական անալիզի տարբեր եղանակների առավելություններն ու թերությունները, անալիզի դասական և ժամանակակից եղանակների դրական և բացասական կողմերը,
4. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. դրսևորելու կենսաքիմիական մտածողություն,
6. օգտագործելու տարբեր համացանցային գիտահետազոտական հարթակներ և վիճակագրային ծրագրեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել «Կենսաքիմիա» առարկայի ընդհանուր դրույթներին, մեթոդներին, խնդիրներին,
· ձևավորել կենսաքիմիաի դասական և ժամանակակից նվաճումների մասին պատշաճ մասնագիտական պատկերացումներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
3. Գիտական գրականության վերլուծություն, օգտագործելով համացանցային աղբյուրները
4. Ինտերակտիվ քննարկումներ և բանավեճեր
5. Power-point ներկայացումներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1- ին ընթացիկ քննություն՝ բանավոր, 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
2-րդ ընթացիկ քննությունը՝ գրավոր, 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
2 ընթացիկ ստուգում, յուրաքանչյուրը 2 միավոր, գումարային 4 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր:
Մասնակցություն՝ 2 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հ.Գ.Վահրադյան, Մ.Ի.Աղաջանով, «Կենսաքիմիա», 2009:
  • Botham, K. M., & Mayes, P. A. (2018). Harper’s Illustrated Biochemistry, 31e.
  • Berg, J.M., Tymoczko, J.L., Gatto, G. and Stryer, L., 2015. Biochemistry (eight edition).
  • Nelson, David L., and Michael M. Cox. "Lehninger Principles of Biochemistry SEVENTH EDITION." (2017).
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ (ամինաթթուների կիրառումը, որպես դեղամիջոցներ, սուր փուլի սպիտակուցներ, ջերմային շոկի սպիտակուցներ): Ամիլոիդոզներ (Ալցհեյմերի հիվանդություն, պրիոնային հիվանդություններ): Էնզիմոախտորոշում, էնզիմոթերապիա և էնզիմոպաթոլոգիա: Կենսաէներգետիկա և օքսիդատիվ ֆոսֆորիլացում: Ածխաջրեր և նրանց փոխանակության ակնարկ: Գլիկոգենոզներ (Ֆոն-Հիրկեի հիվանդություն): Շաքարախտ: Ինսուլինի և գլուկագոնի ազդեցութունները վոխանակային գործընթացների վրա: Լիպիդային փոխանակությունը նորմայում և ախտաբանական վիճակներում (Շնչառական դիստրես համախտանիշ, նորածինների գիշերային հանկարծամահություն, Նիման-Պիկի հիվանդություն և այլ սֆինգոլիպիդոզներ): Ճարպակալում:
5-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 5 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2, լաբ.-1, ինքն.աշխ.-7 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել բազմակողմանի գիտելիքներ դեղերի վերաբերյալ՝ նրանց ներմուծման ուղիների, ներծծման, տեղաբաշխման, նյութափոխանակության, դուրս բերման գործընթացների, ազդեցության մեխանիզմների, դեղաչափերի, կողմնակի երևույթների, դեղորայքային փոխազդեցությունների և այնի վերաբերյալ, ինչպես նաև դասախոսությունների և սեմինար պարապմունքների միջոցով ուսանողներին տալ հիմնարար գիտելիքներ ընդհանուր դեղաբանության, վեգետատիվ, սոմատիկ և կենտրոնական նյարդային համակարգերի վրա ազդող դեղերի մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու ֆարմակոկինետիկայի և ֆարմակոդինամիկայի առանձնահատկությունները, խնդիրները, ժամանակակից հարցադրումները և կիրառման մեթոդները,
2. կողմնորոշվելու կենտրոնական և ծայրամասային նյարդային համակարգի վրա ազդող դեղերի ազդեցության առանձնահատկությունների, կիրառման և կողմնակի երևույթների հարցերում,
3. նկարագրելու կենտրոնական և ծայրամասային նյարդային համակարգի տարբեր հիվանդությունների և ախտաբանական վիճակների բուժման, վերականգնման, կանխարգելման և ախտորոշման դեպքում տարբեր խմբերի դեղերի օգտագործման առանձնահատկությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու և գնահատելու գրեթե բոլոր օրգան-համակարգերի մակարդակով ազդող դեղերի մեխանիզմների առանձնահատկություն­նե­րը և կիրառման ոլորտները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել բազմակողմանի գիտելիքներ դեղերի վերաբերյալ՝ նրանց ներմուծման ուղիների, ներծծման, տեղաբաշխման, նյութափոխանակության, դուրս բերման գործընթացների, ազդեցության մեխանիզմների, դեղաչափերի, կողմնակի երևույթների, դեղորայքային փոխազդեցությունների և այնի վերաբերյալ, ինչպես նաև դասախոսությունների և սեմինար պարապմունքների միջոցով ուսանողներին տալ հիմնարար գիտելիքներ ընդհանուր դեղաբանության, վեգետատիվ, սոմատիկ և կենտրոնական նյարդային համակարգերի վրա ազդող դեղերի մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. գործնական պարապունքներ
3. լաբորատոր աշխատանքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով,
ինքնուրույն աշխատանք՝ 2 միավոր, իրենից ենթադրում է մասնակցություն սեմինարներին և թեստային աշխատանքների կատարում,
ներկայություն՝ 2 միավոր
եզրափակիչ քննություն՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
Բոլոր քննությունները բանավոր են:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Харкевич Д.А. Фармакология, 2022. 752 стр.
  • Годован В.В. Фармакология в рисунках и схемах в 2-х томах, 2009, 503 стр.
  • Катцунг Б.Г. Базисная и клиническая фармакология. В 2-х томах., 2007,1270 стр.
  • Katzung B.G, Vanderah T. W., Basic & Clinical Pharmacology, 15th Edition 2020, 1761 pages.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դեղաբանության պատմությունը: Ֆարմակոկինետիկայի և ֆարմակոդինամիկայի հիմնական հասկացությունները: Դեղերի փոխազդեցությունների ձևերը և դրանց մեխանիզմները: Դեղերի հիմնական և կողմնակի ազդեցությունները, ալերգիկ ռեակցիաներ, Իդիոսինկրազիա, թունավոր ազդեցություն: Պերինատալ, մանկական և ծերունական դեղաբանության հատուկ ասպեկտները: Ինքնավար նյարդային համակարգի վրա ազդող (խոլինէրգիկ և ադրենէրգիկ), տեղային և ընդհանուր անզգայացնող, ոչ ստերոիդային և ստերոիդային, քնաբեր, ցավազրկող, հոգեմետ, հակաէպիլեպտիկ, հակապարկինսոնյան դեղերի ազդեցության մեխանիզմները, դասակարգումը, ցուցումները, հակացուցումներն ու բարդությունները, կողմնակի ազդեցությունները, թողարկման ձևը:
5-րդ կիսամյակ՝ աշնանային
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-1, ինքն.աշխ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0611/Բ03
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողին ծանոթացնել մարդու իմունային համակարգին` բջջային և հումորալ իմունիտետ, իմունպատասխանի հիմնական մեխանիզմներին, վիրուսների կառուցվածքին և վերարտադրման ձևերին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու իմունիտետի տեսակները, նկարագրելու հակագենների և հակամարմինների հատկությունները և տեսակները,
2. ներկայացնելու վիրուսների կառուցվածքը և վերարտադրման մեխանիզմները, մեկնաբանելու հակավիրուսային դեղերի թիրախների ընտրությունը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. պարզաբանելու իմուն համակարգի պաշտապանողական ֆունկցիան,
4. վերլուծելու իմունոլոգիական մեթոդների կիրառումը ինֆեկցիոն հիվանդությունների ախտո­րոշման և կանխարգելման ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. գտվելու տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից` առցանց ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ և այլն,
6. վերլուծելու փաստեր և կատարել հետևություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողին ծանոթացնել մարդու իմունային համակարգին` բջջային և հումորալ իմունիտետ, իմունպատասխանի հիմնական մեխանիզմներին, վիրուսների կառուցվածքին և վերարտադրման ձևերին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասընթացի յուրացման համար հիմնականում օգտագործվելու են դասախոսությունները, դասախոսի կողմից հանձնարարված գրականության նյութերը
2. սեմինար պարապունքներ
3. գործնական պարապումնքներ
4. տեսաֆիլմերի դիտում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ գրավոր, համապատասխանաբար 4 և 5 միավորներով,
ինքնուրույն աշխատանք՝ 8 միավոր, իրենից ենթադրում է ռեֆերատների զեկուցումներ,
մասնակցություն՝ 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Վ.Ա. Շեկոյան, Կ.Ղ. Մանուկյան, «Բժշկական մանրէաբանություն, վիրուսաբանություն և իմունաբանություն», 450 էջ, Երևան, ԵՊԲՀ հրատ., 2015 թ.:
  • В.Н.Мальцев, Е.П. Пашков “Медицинская микробиология и иммунология”, 512 с., Москва, изд. “Практическая медицина”, 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բակտերիոֆագեր՝ դասակարգումը և կառուցվածքը: Վիրուսների դասակարգումը, կառուցվածքը, վերարտադրումը, գենոմի առանձնահատկությունները: Վիրուսների ֆերմենտները որպես հակավիրուսային դեղերի թիրախներ: Իմունիտետի տեսակները՝ բջջային և հումորալ, ժառանգական և ձեռքբերովի: Իմուն համակարգի օրգանները և բջիջները: Հակագենների տեսակները: Հակամարմիններ` կառուցվածքը, դասերը: Իմունաբանական տոլեռանտություն: Իմունաախտաբանություն՝ իմունաանբավարարություն, աուտոիմուն հիվանդություններ, ալերգիաներ:
5-րդ կիսամյակ՝աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2ժամ, լաբ.-2ժամ, ինքն.աշխ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0610/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ուսուցանել կենսատեխնոլոգիայի հիմնարար դրութները և կենսատեխնոլոգիական արտադրության խնդիրները, մասնավորապես՝ կենսաօբյեկտների կուլտիվացման առանձնահատ­կու­թյունները, կենսատեխնոլոգիական պրոցեսները, ռ-ԴՆԹ կենսատեխնոլոգիայի և ինժեներային էնզիմալոգիայի հիմնախնդիրները, սննդամիջավայրի, ցանքսանյութի պատրատման ու ֆերմենտացիայի առանձնահատկությունները, կենսատեխնոլոգիական սարքավորումները և նրանց նկատմամբ ներկայացվող պահանջները, մասսատեղափոխման խնդիրները, մանրէա­զերծման մեթոդները, կուլտուրալ հեղուկներից նպատակային արգասիքների անջատման և մաքրման ուղիները և այլն:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու կենսատեխնոլոգիայի խնդիրներն ու մեթոդաբանությունը, ռ-ԴՆԹ կենսատեխնոլոգիայի փուլերը, կենսասինթեզի, կենսատրանսֆորմացիայի և կենսանման պրոցեսների առանձնահատկությունները, շտամ-արտադրիչից մինչև բժշկական նշանակության նպատակային արգասիքրի ստացման ուղիներն ու մեթոդները,
2. նկարագրելու կենսատեխնոլոգիական արտադրության հիմնական խնդիրներն ու օպտիմալացման ուղիները, սարքավորումների աշխատանքային սկզբունքներն ու արտադրական պրոցեսների տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները, նախաֆերմենտացիայի, ֆերմենտացիայի և նպատակային նյութերի անջատման ու մաքրման տեխնոլոգիական ուղիները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու շտամ-արտադրիչների ստացման գենետիկասելեկցիոն և գենինժեներային մեթոդների առավելություններն ու թերությունները, մանրէաբանական սինթեզի, կենսատրանսֆորմացիայի և կենսանման պրոցեսների առավելություններն ու թերությունները, ցանքսանյութի ստացման, ֆերմենտացիայի, տարբեր դասի նյութերի անջատման ու մաքրման մեթոդները,
4. վերլուծելու և ընտրելու տարբեր դասի կենսապատրաստուկների կենսատեխնոլոգիական արտադրության համար արդյունավետ տեխնոլոգիաներ, հարմար սարքավորումներ և օպտիմալ տեխնոլոգիական սխեմաներ, շրջակա միջավայրի պահպանման և արտադրության ասեպտիկության ու սանիտարահիգենիկ պայմանների ապահովման հարմար միջոցներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. վերլուծելու փաստեր և կատարել հետևություններ,
6. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ուսուցանել կենսատեխնոլոգիայի հիմնարար դրութները և կենսատեխնոլոգիական արտադրության խնդիրները, մասնավորապես՝ կենսաօբյեկտների կուլտիվացման առանձնահատ­կու­թյունները, կենսատեխնոլոգիական պրոցեսները, ռ-ԴՆԹ կենսատեխնոլոգիայի և ինժեներային էնզիմալոգիայի հիմնախնդիրները, սննդամիջավայրի, ցանքսանյութի պատրատման ու ֆերմենտացիայի առանձնահատկությունները, կենսատեխնոլոգիական սարքավորումները և նրանց նկատմամբ ներկայացվող պահանջները, մասսատեղափոխման խնդիրները, մանրէա­զերծման մեթոդները, կուլտուրալ հեղուկներից նպատակային արգասիքների անջատման և մաքրման ուղիները և այլն:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր,
3. ինքնուրույն լաբորատոր փորձեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, առավելագույնը 9 միավոր:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 6 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ա.Սաղյան, <<Կենսատեխնոլոգիա>>, դասագիրք, 412 էջ, Երևան, ԵՊՀհրատ., 2013թ:
  • Н.П.Елинов, «Основы Биотехнологии», 600 с., изд. «НАУКА», СПб, 1995.
  • Т.И.Прищеп, В.С.Чувалин, К.Л.Зайков, Л.К.Михалева, «Основы фармакологической биотехнологии», Изд. «НТЛ», 2006.
  • С.Н.Орехов, «Фармацевтическая биотехнологии», Изд. «ГЭОТАР-МЕДИА», 2009.
  • Gary Walsh «Biopharmaceuticals:Biochemistry and Biotechnology», Published by Wiley, 2003.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կենսատեխնոլոգիայի առարկան, խնդիրները, զարգացման փուլերը և բաժինները: Ինժեներային էնզիմալոգիայի խնդիրները, ֆերմենտների բաժանման մեթոդները, ֆերմենտների ակտիվության կարգավորման ուղիները: ռ-ԴՆԹ կենսատեխնոլոգիայի խնդիրներն ու փուլերը, գենային ինժեներայի ֆերմենտները, գեների կլոնացումը, ամպլիֆիկացիան և էքսպրեսիան: Սպիտակուցի սինթեզ, արտազատման ուղիները: Օրգանիզմների փոփոխությունները (մուտացիա և մոդիֆիկացիա) և դրանց դերը կենսատեխնոլոգիայում: Կենսատեխնոլոգիական պրոցեսներ, տեսակները, կապը կենսաօբյեկտի հետ: ԿԱՄ-երի շտամ-արտադրիչների ստացում գենետիկական սելեկցիայի և գենային ինժեներիայի եղանակներով: Կենսասինթեզ՝ սննդամիջավայրի պատրաստում և մանրէազերծում, ցանքսանյութի ստացում, ֆերմենտացիա, տեխնոլոգիական պարամետրերի օպտիմալացում, թթվածնի և սնուցող բաղադրիչների մասսատեղափոխում: Կենսաօբյեկտի կուլտիվացման առանձնահատկությունները, փուլերը, մետաբոլիտներ և հակամետաբոլիտներ: Կուլտուրալ հեղուկներից նպատակային նյութերի անջատում, մաքրում և գերմաքրում (ամինաթթուների օրինակի վրա): Կենսատեխնոլոգիական արտադրության սարքավորումներ, կատարելագործված կենսառեակտորներ: Կենսատեխնոլոգիական արտադրության ժամանակ կոնտամինատների դեմ պայքարի և ասեպտիկության պահպանման ուղիները: Ստերիլ օդի ստացման և օգտագործված օդի մաքրման մեթոդները: Կենսատեխնոլոգիական արտադրության թափոնները և սանիտարահիգենիկ պայմանների ապահովման միջոցառումներ:
1-ին կիսամյակ`աշնանային
լսարանային 4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ / լաբ. -2 ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Բ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ուսուցանել ընդհանուր և անօրգանական քիմիա առարկայի հիմնական տեսական գիտելիքները,
· ուսանողներին ծանոթացնել քիմիայի, կենսաբանության ու դեղագործության միջառարկայական կապին,
· ուսանողներին ծանոթացնել կենսաքիմիա և դեղագործություն առարկաների հետագա ուսումնասիրման համար բազային գիտելիքներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել քիմիայի հիմնական օրենքներն ու օրինաչափությունները,
2. ներկայացնել անօրգանական քիմիայի և կենսաբանության ու դեղագործության միջև տեսական և փորձնական կապը։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. մշակել փորձարարական աշխատանքների տվյալները և կատարելու համապատասխան եզրակացություններ,
4. կատարել տեսական և փորձնական վերլուծություններ` կապված քիմիայի և ֆարմացիայի միջառարկայան կապի հետ,
5. օգտվել գիտաուսումնական քիմիական գրականությունից։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառել ձեռք բերած գիտելիքները գործնականում,
7. աշխատել կոլեկտիվում և լուծել առաջացած խնդիրները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ուսուցանել ընդհանուր և անօրգանական քիմիա առարկայի հիմնական տեսական գիտելիքները,
· ուսանողներին ծանոթացնել քիմիայի, կենսաբանության ու դեղագործության միջառարկայական կապին,
· ուսանողներին ծանոթացնել կենսաքիմիա և դեղագործություն առարկաների հետագա ուսումնասիրման համար բազային գիտելիքներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասախոսություններ
Սեմինարներ, քննարկումներ
Լաբորատոր աշխատանքներ
Տեսողականացման միջոցներ` համակարգիչ, ցուցադրական միջոցներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 1 միավոր։
Մասնակցությունը դասընթացին՝ 2 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ахметов Н.С. Общая и неорганическаяхимия. М:.«Высшая школа» 2003г.
  • Угай Я.А. Общая и неорганическая химия. М:.«Высшая школа» 2005г.
  • Хаускофт К., Контэбл Э. Современный курс химии. М:.«Мир» 2002г.
  • Третьяков Ю.Д. Мартыненко Л.И., Григорьев А.Н., Цивадзе А.Ю. Неорганическая химия, М:..«Химия» 2007г., т 1-3
  • ЧистьяковЮ.В. Основы бионеорганической химии. М:.«Химия Колос С» 2007г.
  • Скопенко В.В., Цивадзе А.Ю., Савранский Л.И., Гарновский А.Д. Координационная химия, М. 2007г.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Քիմիայի քանակաչափական օրենքները, ատոմի կառուցվածք, քիմիական կապ, հավասարակշռական գործընթացներ, լուծույթներ։ Կոմպլեքս միացություններ։ Կենդանի օրգանիզմում պարունակվող տարրերի դասակարգումը, կենսածին տարրերի ստացումը և քիմիական հատկությունները, դրանց կենսաբանական և դեղաբանական նշանակությունը։ Անօրգանական նյութերի թունաբանական ասպեկտները։
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10 շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, լաբ.-1 ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0610/Բ11
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել դեղի ստեղծման ուղուն, որը իր մեջ ընդգրկում է հետևյալ փուլերը՝ ախտածնության որոշում, ակտիվ նյութի սինթեզ, արդյունավետության և անվտանգության ուսումնասիրություններ, նախակլինիկական և կլինիկական փորձարկումներ, դեղաձևի հաստատում և արտադրության կազմակերպում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թվարկելու դեղարտադրության որակի կառավարման, որակի ապահովման և պատշաճ արտադրական գործունեության հիմնական պահանջները,
2. նկարագրելու անալիտիկ մեթոդի վալիդացման հիմնական բնութագրերը,
3. ներկայացնելու կարծր, հեղուկ, փափուկ դեղաձևերի անալիզի հիմնական մեթոդներն ու որակի գնահատման ցուցանիշները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնելու ինքնատեսչական ստուգումներ և որակի աուդիտ, մշակելու գործողությունների ստանդարտ ընթացակարգեր,
5. վերլուծելու և գնահատելու անալիտիկական եղանակների առավելությունները և թերությունները դեղերի անալիզի գործընթացում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու գիտելիքները պրակտիկայում, ձևակերպելու և լուծելու տարբեր խնդիրներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել դեղի ստեղծման ուղուն, որը իր մեջ ընդգրկում է հետևյալ փուլերը՝ ախտածնության որոշում, ակտիվ նյութի սինթեզ, արդյունավետության և անվտանգության ուսումնասիրություններ, նախակլինիկական և կլինիկական փորձարկումներ, դեղաձևի հաստատում և արտադրության կազմակերպում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ գրավոր կամ բանավոր, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքով:
Մասնակցություն (գործնական աշխատանք)՝ 3 միավոր:
Ընթացիկ ստուգում՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Quality assurance of pharmaceuticals. WHO guidelines, related guidance and GXP training modules. Geneva, World Health Organization, 2013 (CD-ROM).
  • International Conference on Harmonization. ICH Q2 (R1) Guideline on Validation of Analytical Procedures: Text and Methodology, 2005.
  • Good manufacturing practices for pharmaceutical products. WHO Expert Committee on Specifications for Pharmaceutical Preparations. Thirty-seventh report. Geneva, World Health Organization, 2003 (WHO Technical Report Series, No. 908), Annex 4.Управление и экономика фармации: Учебник // Подред. В.Л. Багировой. - М.: ОАО Издательство Медицина, 2004.
  • Коротовских А.П., Сударев И.В. Гандель В.Г. Организационно-методические основы контроля качества при производстве лекарственных средств. Учебное пособие, М., 2005.
  • Тюкавкина Н.А., Берленд А.С., Елизарова Т.Е. и др. Стандартизация и контроль качества лекарственных средств. 2008 стр. 50-69, Москва.
  • Btitish Pharmacopoeia 2019.
  • European Pharmacopoeia 8th Edition, pp. 15-135.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դեղերի ստեղծումը, օրիգինալ և վերարտադրված դեղեր, դեղերի անվանումները, դեղագրքեր (ամերիկյան, ռուսական, եվրոպական և բրիտանական դեղագրքեր), չափորոշիչ տեխնիկական փաստաթղթեր, դեղերի գրանցում, անալիտիկ մեթոդի վալիդացիա և վերիֆիկացիա: Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիակաների փորձագիտական կենտրոն, դեղերի որակի հսկման համաշխարհային կենտրոններ: Կեղծ դեղագործական արտադրանքի բնորոշումը և տեսակները: Դեղերի կեղծմանը նպաստող հիմնական պատճառները: Դեղագործական շուկա կեղծված դեղերի մուտքը խոչընդոտող միջոցները: Կեղծված դեղամիջոցների դեմ պայքարը: Դեղերի որակի հսկման ցուցանիշներ` (նկարագրություն, իսկություն, միջին զանգված, զանգվածի համասեռություն, դեղաչափի համասեռություն, տրոհելիություն, մաշվելիություն, թթվա-հիմնայնություն, նոմինալ ծավալ, խտություն, օսմոլյալություն, լուծելիություն, կողմնակի խառնուրդներ, ծանր մետաղներ, ջուր, մնացորդային լուծիչներ, ակտիվ նյութերի քանակության որոշում): GMP (պատշաճ արտադրական գործունեություն), GMP պահանջները, որակի հսկման ստորաբաժանումների ֆունկցիաները, GSP (պատշաճ պահման գործունեություն), GPP (պատշաճ դեղատնային գործունեություն), GDP (պատշաճ մատակարարման գործունեություն), GVP (պատշաճ դեղազգոնության գործունեություն):
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10 շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, լաբ.-1 ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0610/Բ12
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել դեղերի որակի գնահատման ընդհանուր դրույթներին, մեթոդներին և խնդիրներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թվարկելու դեղերի որակի գնահատման ընդհանուր դրույթները, մեթոդները և խնդիրները,
2. ներկայացնելու դեղերի որակի գնահատման ցուցանիշները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելու անալիտիկական եղանակների առավելությունները և թերությունները,
4. ընտրելու անալիզի մեթոդ դրված խնդրին համապատասխան,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. կիրառելու գիտելիքները պրակտիկայում: Վերլուծելու խնդիրները և առաջարկել լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել դեղերի որակի գնահատման ընդհանուր դրույթներին, մեթոդներին և խնդիրներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիտակտիկ նյութեր,
3. ինքնուրույն գործնական աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
2 ընթացիկ քննություններ՝ բանավոր կամ գրավոր, 4 և 5 միովար առավելագույն արժեքով:
Մասնակցություն (գործնական աշխատանք)՝ 3 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ընթացիկ ստուգում՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Тюкавкина Н.А., Берленд А.С., Елизарова Т.Е. и др. Стандартизация и контроль качества лекарственных средств. 2008 стр. 50-69, Москва.
  • Т. В. Плетенёвой. Контроль качества лекарственных средств : учебник / М. :ГЭОТАР-Медиа, 2015, 560 ст.
  • Гэд Ш.К. Производство лекарственных средств. Контроль качестваи регулирование. М.Галахим.-2013.-960с.
  • Быковский С.Н. Руководство по инструментальным методам исследований при разработке и экспертизе качества лекарственных препаратов. Научно-практическое руководство./ Под. Ред. Быковского С.Н. и др.-М.:Фармконтракт.-2014.-472 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դեղերի որակի հսկման խնդիրներ: Նորմատիվային փաստաթղթեր: Դեղերի որակի հսկման պետական համակարգ: Դեղերի կեղծում, պատճառները, հայտնաբերման մեթոդները: Դեղերի որակի հսկման անալիզի գործիքային մեթոդներ: Դեղերի որակի հսկման անալիզի կենսաքիմիական մեթոդներ: Դեղերի որակի ապահովում սերիական արտադրության, պահպանման և օգտագործման ժամանակ: Ներդեղատնային վերահսկում:
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10 շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, գործ.-1 ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0611/Բ08
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել մասնագիտական ​​գիտելիք և կարողություններ հիվանդներին պատշաճ խորհրդատվություն իրականացնելու և բժշկի հետ փոխգործունեության միջոցով հիվանդին օպտիմալ դեղորայքային բուժում ապահովելու համար՝ տրամադրելով անհրաժեշտ տեղեկատվություն տարբեր հիվանդությունների բուժման և առողջության բարելավման համար օգտագործվող դեղերի ընտրության և ռացիոնալ օգտագործման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու «բժիշկ-դեղագետ-դեղերի սպառող» հարաբերությունների առանձնահատ­կու­թյունները, դեղագետի մասնագիտական ​​գործունեության հետ կապված բարոյական և էթիկական սկզբունքները, դեղագործական խորհրդատվության մեթոդները,
2. բացատրելու դեղերի ֆարմակոկինետիկ և ֆարմակոդինամիկ ընդհանուր օրինաչափու­թյունները, դեղաբուժության առանձնահատկությունները նորածինների, տարեցների և հղի կանանց դեպքում,
3. նկարագրելու տարբեր դեղաբանական խմբերին պատկանող դեղերի կողմնակի ազդեցությունները, հիմնական ցուցումները և օգտագործման հակացուցումներ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. հաղորդակցվելու սպառողների հետ՝ հաշվի առնելով անձի հոգեբանական վիճակը և առանձնահատկությունները, կայացնելու մասնագիտորեն հիմնավորված որոշումներ տարբեր ախտանիշների բուժման ժամանակ դեղերի ընտրության հարցում՝ անկախ տնտեսական շահավետությունից,
5. տրամադրելու հիվանդին դեղերի և կիրառվող այլ բուժամիջոցների մասին անկախ, սպառիչ և անկողմնակալ տեղեկատվություն, պացիենտին ապահովելու դեղերի ընտրության և կիրառման հետ կապված անհրաժեշտ տեղեկատվությամբ՝ նպաստելով առողջ ապրելակերպի ձևավորման:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները պացիենտի հետ հաղորդակցվելու և համապատասխան խորհրդատվություն կազմակերպելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել մասնագիտական ​​գիտելիք և կարողություններ հիվանդներին պատշաճ խորհրդատվություն իրականացնելու և բժշկի հետ փոխգործունեության միջոցով հիվանդին օպտիմալ դեղորայքային բուժում ապահովելու համար՝ տրամադրելով անհրաժեշտ տեղեկատվություն տարբեր հիվանդությունների բուժման և առողջության բարելավման համար օգտագործվող դեղերի ընտրության և ռացիոնալ օգտագործման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. գործնական պարապմունքներ
3. դիտակտիկ նյութեր
4. ուսուցողական թեստեր
5. իրավիճակային խնդիրներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Ընթացիկ քննություններ՝ գրավոր կամ բանավոր, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքսվ:
Մասնակցություն՝ 3 միավոր առավելագույն արժեքսվ:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքսվ:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքսվ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հայկական ազգային դեղամատյան: Է.Ս Գաբրիելյանի, Է.Ա. Ամրոյանի խմբագրու­թյամբ: «Հակոբ Մեղապարտ», Երևան: 2008, 404 էջ:
  • Руководство по фармакотерапии для врачей и фармацевтов/ под ред. Э.С. Габриеляна, Р.Г. Борояна/ Ереван: «Гитутюн», 2001. - 387 с.
  • Фармацевтическая опека. Курс лекций/ под ред. В.П. Черных, И.А. Зупанца/ Харьков: «Фармитэк», 2006. - 536 с.
  • Фармацевтическая опека. Практическое руководство для провизоров и семейных врачей/ под ред. В.П. Черных, И.А. Зупанца, В.А. Усенко/ Харьков: «Золотые страницы», 2002. - 264 с.
  • Minor illness or major disease? Responding to symptoms in the pharmacy/ Edited by Clive Edwards and Paul Stillman/ London: «The Pharmaceutical Press», 1995. - 115 p.
  • Pharmaceutical Care/ European Directorate for the Quality of Medicines & HealthCare, EDQM/ Strasburg, 2012. - 58 p.
  • Symptoms in the Pharmacy. A Guide to the Management of Common Illness/ Edited by Alison Blenkinsopp, Paul Paxton and John Blenkinsopp/ United Kingdom: «Blackwell Publishing», 2005, - 358 p.
  • WHO. Developing pharmacy practice. A focus on patient care. Geneva, 2006, 87 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Դեղագործական հոգածությունը, որպես դեղագետի մասնագիտական գործունեության նոր ուղղություն
2. Պացիենտների սպասարկման կանոնները
3. Դեղագործի՝ որպես խորհրդատուի դերը դեղերի ռացիոնալ, արդյունավետ և անվտանգ օգտագործման դեպքում: Դեղատոմսով և առանց դեղատոմսի դուրս գրվող դեղերի վերաբերյալ պացիենտի խորհրդատվություն:
1. Դեղագործական հոգածությունը մրսածության դեպքում/ Հազ
2. Դեղագործական հոգածությունը մրսածության դեպքում/ Կոկորդի ցավ
3. Դեղագործական հոգածությունը մրսածության դեպքում/ Քթաբորբ
4. Դեղագործական հոգածությունը մրսածության դեպքում/ Տենդ
5. Աղեստամոքսային համակարգի խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Փորլուծություն
6. Աղեստամոքսային համակարգի խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Փորկապություն
7. Աղեստամոքսային համակարգի խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Այրոցք
8. Աղեստամոքսային համակարգի խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Փորափքանք (մետեորիզմ), դիսբակտերիոզ
9. Աղեստամոքսային համակարգի խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Լյարդի և լեղուղիների ֆունկցիաների խանգարումներ
10. Աղեստամոքսային համակարգի խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Ֆունկցիոնալ դիսպեպսիա (ծանրություն ստամոքսում, գերլցվածության զգացողություն, սրտխառնոց)
11. Նյարդային համակարգի գործունեության խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Գլխացավ
12. Նյարդային համակարգի գործունեության խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Տագնապային վիճակներ
13. Նյարդային համակարգի գործունեության խանգարումների ախտանիշային բուժում/ Աստենիա (աստենիկ համախտանիշ)
14. Դեղագործական հոգածությունը մաշկաբանության մեջ/ Կորյակային հիվանդություն (ակնե)
15. Դեղագործական հոգածությունը աչքի շաղկապենու բորբոքման (կոնյունկտիվիտ) ժամանակ:
7-րդ կիսամյակ՝ աշնանային (10 շաբաթ տևողությամբ)
լսարանային 3 ժամ/շաբ.
դաս.-1 ժամ, գործն.-2 ժամ, ինքն.աշխ.-6 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0609/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել դեղատնային պայմաններում պատրաստվող դե­ղե­­րում առկա անհամատեղելիությունների հնարավոր առաջացման տեսական հիմունքներին, ընդհանուր և մասնավոր տեխնո­լո­գիա­նե­րին, ձևավորել գիտելիքների համակարգ, կարողություններ և հմտություններ դեղատանը պատրաստվող դեղապատրաստուկներում անհամատեղելիության վերացման հնարավոր ուղիների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու դեղաձևերում առկա անհամատեղելիությունների տեսակները, տարբերակել «թվացյալ» անհամատեղելիությունները իրական անհամատեղելիություններից,
2. ներկայացնելու իրական ֆիզիկական անհամատեղելիությունների տեսակները, մտապահել առաջացման հնարավոր պատճառները և դրանց կանխման հնարավոր ուղիները,
3. մատնանշելու իրական քիմիական անհամատեղելիությունների տեսակները, լուսաբանել առաջացման հնարավոր պատճառները և դրանց կանխման հնարավոր ուղիները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կանխելու ներդեղատնային դեղա­տոմ­սե­րով դեղերում առկա անհամատեղելիությունները` կիրառելով տեսական ընդհանրական գիտելիքները,
5. ընտրելու դեղերի պատրաստման համար անհրաժեշտ կազմի և պատրաստման ռացիոնալ տեխնոլոգիա` ելնելով կենսամատչելիության ժամանակակից հիմունքներից,
6. ամփոփելու դեղատնային պայմաններում դեղերի պատրաստման տեխնո­լոգի­ա­կան առանձնահատկությունները, որակի գնահատումը, սանիտարական և հիգիենիկ պահանջ­ները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու և գնահատել ստացված տվյալները, վերջնարդյունքները և ավարտուն աշխատանք ներկայացնելու պահանջները,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել դեղատնային պայմաններում պատրաստվող դե­ղե­­րում առկա անհամատեղելիությունների հնարավոր առաջացման տեսական հիմունքներին, ընդհանուր և մասնավոր տեխնո­լո­գիա­նե­րին, ձևավորել գիտելիքների համակարգ, կարողություններ և հմտություններ դեղատանը պատրաստվող դեղապատրաստուկներում անհամատեղելիության վերացման հնարավոր ուղիների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. ցուցադրական նյութեր
3. լաբորատոր պարապմունքներ,
4. ընթացիկ թեստեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է առավելագույնը 20 միավոր
Ընթացիկ քննություններ՝ գրավոր և բանավոր, 4 և 5 միավոր առավելագույն արժեքով:
Մասնակցություն՝ 3 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • И.А.Муравьев, В. Д. Козьмин, А. Н. Кудрин “Несовместимость лекарственных веществ”. Москва “Медицина” 1978г.
  • Ажихин И.С. .Технология лекарств . - М., 1980.
  • Грецкий В. М. ,Руководство к практическим занятиям по технологии лекарств . - М., 2002.
  • Краснюк И.И. Михайлова Г.В., Чижова Е.Т., Фармацевтическая технология. - М.: Академия, 2012.
  • Краснюк И.И., Михайлова Г.В., Чижова Е. Т. Технология лекарственных форм: учеб. - М.: Академия, 2012.
  • Ա.Մ. Հովհաննիսյան, Գ. Ֆ. Մկրտչյան: Կարծր դեղաձևերի պատրաստումը դեղատնային պայմաններում, ուսումնամեթոդական աշխատանք, Երևան, 2012:
  • Ա.Մ. Հովհաննիսյան, Հեղուկ դեղաձևեր: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2016 թ:
  • Ա.Մ.Հովհաննիսյան, Գ.Մկրտչյան, Փափուկ դեղաձևեր. ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2019 թ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Անհամատեղելիությունների տեսակները: «Թվացյալ» անհամատեղելիություններ: Իրական անհամատեղելիություններ, տեսակները: Քիմիական անհամատեղելիություններ: Ֆիզիկաքիմիան և ֆիզիկական անհամատեղելիություններ: Հակաբիոտիկների ինակտիվացում:

Կրթական այլ մոդուլներ

Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am