Data processing in physics and artificial intelligence

Տվյալների մշակումը ֆիզիկայում և արհեստական բանականություն

Բակալավրի կրթական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Բակալավր
Մասնագիտություն՝
055101.04.6 - Ֆիզիկա
Մասնագիտացումը՝
055101.04.6 - Տվյալների մշակումը ֆիզիկայում և արհեստական բանականություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Ֆիզիկայի բակալավր
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
գործ. – 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ15
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ
բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. կիրառել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն,
2. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
3. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր օտարալեզու աղբյուրներից
(ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ
բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա),
բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Avetikian M., Grigoryan A. «English for Students of Physics and Radiophysics» Yerevan 2006.
  • Mkhitaryan Ye. «Basic English for University Student» Yerevan 2008.
  • Margaryan Ye. «A Guide to Science» Yerevan 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ,
2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն,
3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում,
4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում,
5. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի
օգտագործմամբ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-24 ժամ. սեմ. -6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1302/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դասակարգել փիլիսոփայության գիտական - մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները,
2. բացատրել ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները,
3. մեկնաբանել քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություններն ու արդի միտումները,
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. հարցադրումներ կատարել էութենականի մասին, էականը տարանջատել երևութականից, առաջնայինը՝ երկրորդայինից,
2. համադրել երևույթների իմացաբանական և արժեքաբանական մոտեցումները,
3. վերլուծել հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ/
1. կատարել ընդհանրացումներ՝ կիրառելով մտածողության համապատասխան մեթոդները,
2. իմաստավորել աշխարհի ամբողջական պատկերը և այս համատեքստում մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը,
ակտիվացնել քննադատական մտածողությունը, դրսևորել ինքնավերլուծության հմտություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի:
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան,
պատասխանների հիմնավորվածություն և ամբողջականություն, հարցերի առանցքային
կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016։
  • Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012.
  • Канке В. А., Основы философии, М., 2014.
  • Губин В. Д. Философия, М., 2013.
  • Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ:
2. Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները:
3. Պատմափիլիսոփայական ակնարկ:
4. Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը:
5. Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները:
6. Հոգեկանի ծագման վարկածները:
7. Իմացության էությունը և կառուցվածքը:
8. Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ:
9. Գիտական ճանաչողության մեթոդները:
10. Գիտություն և բարոյականություն:
11. Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները:
12. Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ:
13. Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը :
14. Մշակույթ և քաղաքակրթություն:
15. Հասարակական կյանքի ոլորտները:
Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
4-րդ` գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ08
1. Դասընթացի նպատակ
հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող
քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը,
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. բացատրելու հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները,
4. վերլուծելու նորագույն ժամանակաշրջանում հայոց պետականության վերականգնումն ու զարգացումը՝ վերարժևորելով և իր գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային- ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող
քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար,
քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է երկու հարց: Ուսանողը «ստուգված» ստանում է հարցերը հիմնական գծերով բավարար
չափով ներկայացնելու դեպքում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2012:
  • Ժամկոչյան Հ, Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Ե., 1975:
  • Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ.,Ե., ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., հ. III, գ. I, 2010, հ. III, գ. II, 2015, հ. IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայ ազատագրական շարժումը XVI դ. կեսերից մինչև XVIII դ.:
2. Ազատագրական պայքարը Սյունիքում և Սյունիքում 1722-1730 թթ.:
3. Ռուս-թուրքական և ռուս-պարսկական պատերազմները և Հայաստանը XIX դ. առաջին երեսնամյակում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը:
4. Հայ քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը և հայ ազատագրական շարժումը XIX դ. վերջին - XX դ. սկզբին:
5. Հայոց ցեղասպանությունը:
6. Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը (1918- 1920 թթ.):
7. Խորհրդային Հայաստանը (1920-1991 թթ.):
8. Հայերի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին:
9. Արցախյան շարժումը (1988-1991 թթ.) և պատերազմը (1991-1994 թթ.):
Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը (1991 թվականից):
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս. -2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708/Բ03
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մեջ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին,
· ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ
զարգացման մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել էկոլոգիայի` որպես գիտության ձևավորման պատմությունը, բացատրել սոցիալական էկոլոգիայի հիմունքները և առանձնահատկությունները,
2. ձևակերպել էկոհամակարգի, կենսացենոզի և նոոսֆերայի ուսմունքները,
3. նկարագրել մարդկության կայուն զարգացման սկզբունքները,
4. լուսաբանել աշխարհում և Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
5. բացատրել բնական և անթրոպոգեն էկոհամակարգերի զարգացման ընդհանուր սկզբունքները և օրինաչափությունները.
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել և գործնականում իրականացնել ՀՀ կլիմայի փոփոխության,
կենսաբազմազանության և անապատացման դեմ պայքարի մասին ազգային զեկույցները,
2. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով՝ կիրառել բնապահպանական և էկոլոգիական գիտելիքները հասարակության կայուն զարգացման տարբեր ծրագրերում,
3. վերլուծել էկոլոգիական վիճակը և անել համապատասխան եզրակացություններ,
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
կազմակերպել տրամաբանական և վերլուծական աշխատանքներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մեջ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին,
· ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ
զարգացման մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասավանդման ձևեր՝
համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ /Moodle համակարգով/ և դասախոսություններ:
Ուսումնառության ձևեր՝
ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. Ստուգարքն անցկացվում է թեստային համակարգով online, տրվում է առավելագույնը 32 հարց նախապես կազմված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ. «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Հովհաննիսյան Ն., Մելիքյան Ա., Դանիելյան Ա. «Ագրոկենսաբազմազանություն», Երևան:
  • «ԹԱՍԿ» ՍՊԸ, 2014, 136 էջ.
  • Եդոյան Ռ.Հ., Հովակիմյան Ժ.Հ. «Բնապահպանության դասավանդման մեթոդիկայի և լաբորատոր-գործնական պարապմունքների ձեռնարկ», Երևան, Իրավունք, 2010թ., 222 էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ. «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ. Տեր Մինաս քահանա Մարտիրոսյան
  • «Բնապահպանություն և Աստվածաբանություն», Վաղարշապատ, 2007, 215 էջ: Հայրապետյան Է.Մ. և ուրիշներ «Շրջակա միջավայրի պահպանություն», Երևան, 2005թ.:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ներածություն: Էկոլոգիայի համառոտ պատմություն, կառուցվածքը, առարկան և օբյեկտը:
Օրգանիզմների գոյության միջավայրը և պայմաններին հարմարվելը: Կյանքի գոյատեվման հիմնական միջավայրերը:
Պոպուլյացիաների էկոլոգիա: Կենսացենոզներ: Էկոհամակարգեր:
Նյութերի շրջանառությունը էկոհամակարգերում: էկոհամակարգերի ինքնազարգացում: Կենսոլորտ:
Մարդու փոխազդեցությունը բնության հետ:
Մթնոլորտի պահպանությունը: Երկրի կլիմայի փոփոխության և անապատացման հիմնախնդիրները:
Ջրային պաշարների պահպանությունը: Հողային պաշարների պահպանությունը:
Երկրի կենսաբանական բազմազանությունը: Կենսաբազմազանության պահպանությունը:
Շրջակա միջավայրը և մարդու առողջությունը:
. 3-րդ` աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
դաս.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ07
1. Դասընթացի նպատակ
· հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների
դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն`
1. ներկայացնելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը,
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. բացատրելու հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ`
1. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
2. կիրառելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ՝
1. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների
դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով: Յուրաքանչյուր ուսանողի տրվում է երկու հարց: Ուսանողը «ստուգված» ստանում
է հարցերը հիմնական գծերով բավարար չափով ներկայացնելու դեպքում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 1975:
  • Հայոց պատմություն, հ. II, գ. II, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ.,
  • Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., 2014:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները:
2. Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում:
3. Վանի թագավորությունը (Ք.ա. IX-VII դդ.): Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա. VI-III դդ.):
4. Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա. 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք:
5. Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.):
6. Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք:
7. Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.):
8. Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան:
9. Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը:
Հայաստանը ուշ միջնադարում:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործն.- 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մեջ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. բացատրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում,
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
2. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
3. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները լեզվի տարբեր մակարդակներում,
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մեջ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք է վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ
գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • Розенталь, Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. По ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • 0. www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ձևաբանական նորմեր:
2. Շարահյուսական նորմեր:
3. Խոսքային գործունեության տեսակները:
4. Հաղորդակցական նորմեր:
Խոսքային էթիկետ (խոսքի մշակույթի էթիկական նորմերը):
2-րդ` գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործն.- 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Բ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ձարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները,
ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարորոշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական ցուցիչները,
2. տարբերակելու մասնագիտական տեքստերի համընդհանուր և տերմինային բառաշերտերը,
3. բացատրելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. մենախոսելու և երկխոսել մասնագիտական թեմաների շուրջ,
2. թարգմանելու (գրավոր և բանավոր) մասնագիտական տեքստեր,
բանավիճելու մասնագիտական թեմաների շուրջ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձարգացնել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողությունները,
ձևավորել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք,
· հանձնարարված գրականության ընթերցում, քննարկումներ, ինքնուրույն հետազոտություն, խմբային աշխատանք,
դասավանդման նորարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013.
  • Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Les professions - les métiers
· La technologie
· La communication
· L’argent- la banque
Le caractère et la personnalité
2-րդ ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ. -2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
· ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ
այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն),
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցելու կապակցված խոսք,
2. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
3. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
4. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
2. կառուցելու երկխոսություն,
թարգմանելու պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
· ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ
այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
2. կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
3. հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
4. հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
5. ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
6. գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
7. կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
8. հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
9. հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք։
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：第十二课 你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法）
Թեմա 2：第十三课 我去图书馆借书 （连动词，A不A/V不V）
Թեմա 3：第十四课 我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿）
Թեմա 4：第十五课 明天是我朋友的生日（单元语言点小结）
Թեմա 5：第十六课 周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语）
Թեմա 6：第十七课 做客（（是）A还是B，就是，会） Թեմա 7：第十八课 做客（得，反问句，如果……，就……） Թեմա 8：第十九课 现在习惯了（了，还，年龄表达法） Թեմա 9：第二十课 看病人（单元语言点小结）
Թեմա 10：第二十一课 我喝了半斤白酒（又，了，好像） Թեմա 11：第二十二课 他感冒了（能，，最好，日期表达法） Թեմա 12：第二十三课 你学了多长时间汉语（了，“就”的小结） Թեմա 13：第二十四课 你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
2-րդ ՝գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ15
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի տիպաբանական առանձնահատկությունները,
2. սահմանելու թուրքերենի եղանակներն ու ժամանակաձևերը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերարտադրելու թուրքերեն երկխոսություններ և պարզ տեքստեր,
թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն միջին բարդության տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. տեքստերի և երկխոսությունների վերարտադրում,
բանավոր խոսքի զարգացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա),
բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում: Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում:
Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
2-րդ` կիսամյակ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ15
1. Դասընթացի նպատակ
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
2. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցելու բանավոր կապակցված խոսք՝ հիմնավորելով իր տեսակետը,
2. հանպատրաստից մասնակցելու երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային)՝ տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով, և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտելու հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ. -2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփոխությունները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. առանձնացնել լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները,
2. սահմանել լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները,
3. ընտրել լեզվական ճիշտ ձևերը,
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ,
2. հիմնավորել լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը,
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. ցույց տալ լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփոխությունները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
· լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի
(ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները,
2. Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները,
Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ. - 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. նկարագրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
2. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
3. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները լեզվի տարբեր մակարդակներում։
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառել ձեռք բերած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք է վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ
գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Введенская Л.А. Словарь ударений для работников радио и телевидения. Ростов-на-Дону, 2012.
  • Вербицкая Л.А. и др. Давайте говорить правильно! Трудности современного русского произношения и ударения: Краткий словарь-справочник. Москва, 2003.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • 0. Розенталь Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. Под ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Խոսքի մշակույթ որպես լեզվաբանական առարկա: Լեզվի հասարակական դերը: Գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ռուս գրական լեզվի նորմերի համակարգը:
Հնչյունական (արտասանական) նորմեր: Բառագիտական նորմեր:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ. – 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել արտահայտիչ խոսք,
2. ներկայացնել խոսքի գործառական ոճերի առանձնահատկությունները,
3. կազմել գրագրության տարբեր նմուշներ,
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում կիրառել հրապարակային խոսքի կանոնները,
2. պահպանել խոսքի էթիկետը,
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. կազմել բանավոր և գրավոր գեղեցիկ խոսք։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
· լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի
(ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Խոսքի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները։
2. Խոսքի գործառական տարբերակները։
3. ԶԼՄ-ների և գովազդի լեզու։ 4.Հրապարակային խոսք և բանավեճի արվեստ։
5.Խոսքի էթիկետ։
6.Գրագրության ձևեր։
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործն.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Բ14
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել ծրագրային թեմատիկայի սահմաններում բառային և քերականական հմտություններ,
· ձևավորել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողություններ,
· ձևավորել մասնագիտական տեքստերի բանավոր և գրավոր թարգմանության
կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. մատնանշելու մասնագիտական տեքստերի լեզվաոճական առանձնահատկությունները,
2. տարորոշելու մասնագիտական տերմինները համատասխան տեքստերում,
3. սահմանելու մասնագիտական տեքստերի թարգմանության դժվարությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. մեկնաբանելու մասնագիտական տեքստերի բառաքերականական դժվարությունները,
2. մենախոսելու մասնագիտական թեմաների շուրջ,
3. թարգմանելու (գրավոր-բանավոր) մասնագիտական տեքստեր,
գ). փոխանցելի կարողություններ
1. թարգմանելու հմտություններ,
բառարաններից օգտվելու կարողություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել ծրագրային թեմատիկայի սահմաններում բառային և քերականական հմտություններ,
· ձևավորել մասնագիտական թեմաների շուրջ մենախոսական և երկխոսական կարողություններ,
· ձևավորել մասնագիտական տեքստերի բանավոր և գրավոր թարգմանության
կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք,
· հանձնարարված գրականության ընթերցում, քննարկումներ, ինքնուրույն հետազոտություն, խմբային աշխատանք,
դասավանդման նորարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Djoulhakian M., Méliksétian R., Mouradian A., Manuel de francais, Erévan, 2013.
  • Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, niveau
  • intermédiaire, CLE internationale, Paris 2009.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Présentations et usages :
· La famille - les âges de la vie :
· Le temps qui passe :
· Le physique - l’apparence :
Les activités quotidiennes :
1-ին՝ կիսամյակ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ.- 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ14
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մեջ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
ուսանողների մեջ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն),
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցելու կապակցված խոսք,
2. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
3. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
4. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
2. կառուցելու երկխոսություն,
թարգմանելու պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մեջ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
ուսանողների մեջ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
2. կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
3. հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
4. հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
5. ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
6. գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
7. կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
8. հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
9. հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
10. թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝
Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք։
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年]
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：语音 （声母、韵母、声调）
Թեմա 2：语音 （声调、音变、拼写规则）
Թեմա 3：第一课 你好（“是”字句，“吗”疑问句）
Թեմա 4：第二课 你是哪国人（们、也、呢）
Թեմա 5：第三课 那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语） Թեմա 6：第四课 课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词） Թեմա 7：第五课 在北京大学的东边（语音点小结）
Թեմա 8：第六课 现在几点（钟点表达法，数字表达法）
Թեմա 9：第七课 明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语） Թեմա 10：第八课 你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”） Թեմա 11：第九课 多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法）
Թեմա 12：第十课 你家有几口人（语音点小结）
Թեմա 13：第十一课 北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1901/Բ14
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի հնչյունական համակարգը,
2. սահմանելու թուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերարտադրելու թուրքերեն պարզ նախադասություններ,
թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. երկխոսությունների կազմում և բանավոր խոսք,
քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա),
բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1՝ Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
Թեմա 2՝ Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում: Թեմա 3՝ Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
Թեմա 4՝ Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
Թեմա 5՝ Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում: Թեմա 6՝ Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
Թեմա 7՝ Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում:
Թեմա 8՝ Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1-ին կիսամյակ՝ աշնանային
2 ժամ /շաբ.
գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ14
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական
առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-
A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու
հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու մենախոսական և երկխոսական ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. ճիշտ օգտագործելու տարբեր իրավիճակներում բարեկիրթ խոսքի կաղապարները:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու տարբեր տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
2. գրելու համառոտ տեքստեր՝ հիմնավորելով իր տեսակետը:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային)՝ տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով, և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտելու հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական
առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-
A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու
հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber
  • Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
գործ. - 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ14
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները,
2. ներկայացնել մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
2. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
գ). ընդհանրական /փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական օտարալեզու
աղբյուրներից:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վրա):
Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Toumanyan S. «Insight into the science of physics» 2006.
  • Хомутова Е.В. «Intensive Course of the English Language for Physicists and Radiophysicists» Моска, 1992.
  • Kirsten A. H. , Katz D. M. «The Physics Toolbox» 2002.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
բաժիններից. անգլերենի քերականական կառույցները,
ընդհանուր բառապաշարի զարգացում, մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը,
մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում:
2-րդ՝գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս. – 10 ժամ (առցանց), գործ. – 20 ժամ (լսարանային)
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0002/Բ13
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մեջ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների
դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գնահատել տարաբնույթ ԱԻ-ը և ցուցաբերել նախընտրելի վարքագիծ,
2. ներկայացնել ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ բնակչության պաշտպանությանն ուղղված միջոցառումները և քաղաքացիների գործառույթները,
3. գնահատել տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և ներկայացնել առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հմտությունները,
4. մեկնաբանել համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիները և պաշտպանության ձևերը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել անհրաժեշտ հմտություններ, տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ,
2. ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում,
3. օգտագործել ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
վերլուծել իրավիճակը և կատարել անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մեջ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների
դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն, մեթոդական և գործնական պարապմունք:
2. Անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ:
3. Թեմատիկ ուսումնական խաղեր, ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
Ուսումնամեթոդական վարժանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
տուգարք. անց է կացվում թեստային եղանակով (ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի
ապահովում):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա., Օհանջանյան Մ.Մ.,Հարությունյան Ա.Ա., Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քաղպաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր»,
  • Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ:
  • Հեղինակների կոլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ:
  • Կ.Ա.Մանասյան, «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, 44 էջ:
  • Մ.Խ.Ադամյան, «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ:
  • Ս.Ա.Մանուկյան, Գ.Հ.Ճաղարյան «Արտակարգ իրավիճակների և
  • քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ:
2. Քաղաքացիական պաշտպանություն:
ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
դաս.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1501/Բ18
1. Դասընթացի նպատակ
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա
սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմներին ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած
պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
· թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները,
2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները,
3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված
հիմնական մեխանիզմները,
4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը,
5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները,
2. ստեղծել մեդիաբովանդակություն սոցիալական պատասխանատվությամբ և բարոյական սկզբունքների պահպանմամբ,
3. բացահայտել տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները, իրականացնել նշանագիտական վերլուծություն,
4. իրականացնել փաստերի ստուգում,
5. վերլուծել մեդիաազդեցության մեխանիզմները, չեզոքացնել տեղեկատվական սպառնալիքները, կիրառել անվտանգության ապահովման մեխանիզմներ:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. աշխատել գիտական գրականության հետ,
կիրառել տեղեկությունը գրագետ ընկալելու, բանավոր/գրավոր ներկայացնելու և փոխանցելու հմտությունները, քննադատորեն վերլուծել:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա
սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմներին ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած
պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
· թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· սեմինար պարապմունք,
· քննարկում,
· պրակտիկ աշխատանքներ,
հետազոտական աշխատանքների իրականացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում՝ ըստ առաջադրված հարցաշարի։ Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017:
  • Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015.
  • Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll.
  • «Communication et civilisation», 2014.
  • Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016.
  • Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. https://studylib.net/doc/25728569/introduction-to-mass-communication-by…. ..
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր:
· Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը:
· Փաստերի ստուգում:
· Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ:
· Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն:
· Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը:
Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1207/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին,
· ուսանողների մեջ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ձևակերպել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը,
2. ներկայացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը,
3. ներկայացնել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ։
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կատարել քաղաքագիտական վերլուծություններ,
2. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում,
3. մատնանշել տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերը։
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
1. օգտվել մասնագիտական գրականությունից,
պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին,
· ուսանողների մեջ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ:
2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ
պատրաստում:
3. Սեմինար պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում՝ ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006:
  • Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97:
  • Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։
  • Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997.
  • Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1՝ Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։
Թեմա 2՝ Քաղաքական իշխանության էությունն, կառուցվածքը և լեգիտիմությունը։ Թեմա 3՝ Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։
Թեմա 4՝ Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։
Թեմա 5՝ Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: Թեմա 6՝ Քաղաքական գաղափարախոսություններ:
Թեմա 7`Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն:
4-րդ՝գարնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1302/Բ18
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները,
3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը,
5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները,
6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ,
8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. լսարանային քննարկում,
3. իրավիճակային վերլուծություն,
4. ներլսարանային խմբային բանավեճ,
5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխա­տանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։
2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։
3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։
4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։
5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։
6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։
7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։
8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։
9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս. – 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1207/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին,
· ուսանողների մեջ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ձևակերպել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը,
2. ներկայացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը,
3. ներկայացնել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ։
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կատարել քաղաքագիտական վերլուծություններ,
2. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում,
3. մատնանշել տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերը։
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
1. օգտվել մասնագիտական գրականությունից,
պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին,
· ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական կատեգորիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույթին,
· ուսանողների մեջ ձևավորել քաղաքական իրականության վերլուծության գործնական հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ:
2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ
պատրաստում:
3. Սեմինար պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում՝ ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006:
  • Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97:
  • Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։
  • Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997.
  • Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1՝ Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։
Թեմա 2՝ Քաղաքական իշխանության էությունն, կառուցվածքը և լեգիտիմությունը։ Թեմա 3՝ Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։
Թեմա 4՝ Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։
Թեմա 5՝ Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: Թեմա 6՝ Քաղաքական գաղափարախոսություններ:
Թեմա 7`Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մեջ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
· նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության հետազոտական
կարողությունների զարգացմանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել մտքի կառուցվածքը,
2. սահմանել-մեկնաբանել տրամաբանական ընդհանուր և մասնավոր օրենքները, որոնք ապահովում են կշռադատությունների կանոնավորությունը,
3. բացատրել տրամաբանական գիտելիքի ընդհանուր ճանաչողական և գործառնական տեսանկյունները:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. դրսևորել մասնագիտական գիտելիքների յուրացման և տեղեկատվության վերլուծության տրամաբանական պատշաճ հմտություններ,
2. ճիշտ կատարել և գնահատել հասկացությունների, դատողությունների, մտահանգումների հետ կապված, ինչպես նաև ապացուցման և հերքման տրամաբանական գործողությունները, նկատել ու շտկել սխալները,
3. պարզաբանել տրամաբանական գիտելիքի ու հմտությունների դերը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. դրսևորել տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից
2. բխող մասնավոր նորմերի պահանջները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մեջ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
· նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության հետազոտական
կարողությունների զարգացմանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. քննարկում,
3. անհատական աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ առաջադրված հարցաշարի թեմաներով գրավոր աշխատանք՝ տեսական և գործնական կարողությունները վերհանող առաջադրանքերով,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության
աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանության դասընթաց: Եր., 1987:
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանություն: Եր., 1998:
  • Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005.
  • Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002.
  • Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М., 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալը բովանդակությունը և տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կանոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ: Սիլլոգիզմ: Կրճատ մտահանգումներ: Հավանական մտահանգումներ: Ինդուկցիա և դեդուկցիա: Ոչ լրիվ ինդուկցիայի տեսակները: Ինդուկտիվ հետազոտման մեթոդներ: Հմանմանություն: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները հավանական մտահանգումների ընթացքում:
Ապացուցում և հերքում, տարրերը և եղանակները: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները ապացուցման և հերքման ընթացքում: Պարալոգիզմ, սոփեստություն, սրամտություն պարադոքս:
-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1007/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ,
· ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի
տնտեսական քաղաքականության մշակման համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել սպառողի և արտադրողի վարքի հիմքում ընկած հիմնական տեսական գործոնները,
2. ներկայացնել շուկայի կառուցվածքը, տիպային մոդելները, հավասարակշռության և արդյունավետության պայմանները,
3. ձևակերպել տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների և կառավարության տնտեսական վարքագծի հիմնական սկզբունքները,
4. ներկայացնել մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշները և հավասարակշռության մոդելները,
5. ձևակերպել մակրոտնտեսական մոդելների միջոցով տնտեսական տարբեր քաղաքականությունների իրականացման ընդհանրական հետևանքները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուծել միկրո և մակրոտնտեսագիտական պարզ խնդիրներ,
2. կատարել տնտեսագիտական վերլուծություններ ու պարզ կանխատեսումներ, օգտագործել դրանց արդյունքները:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվել գիտական տարբեր աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ,
էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ),
2. պատրաստել հետազոտություններ, ներկայացնել դրանց արդյունքները, վարել
մասնագիտական բանավեճեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ,
· ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի
տնտեսական քաղաքականության մշակման համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. խմբային աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված
հարցաշարից։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • McConnell, Economics, 2021.
  • Сидорович А.В.-Курс экономической теории-2001.
  • Հ. Սարգսյան, Հ. Մարգարյան, «Տնտեսագիտության տեսություն», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017թ.։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տնտեսագիտության տեսության առարկան և մեթոդը: Շուկայական տնտեսական համակարգ: Սպառողական վարքի տեսություն: Արտադրության տեսություն: Արտադրական գործոնների շուկաները: Շուկայի կառուցվածքը՚ մենաշնորհ, բազմաշնորհ, մենաշնորհային մրցակցություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների
սահմանումները և չափումը, համախառն եկամուտներ: Տնտեսական տատանումներ, զբաղվածություն և գործազրկություն: Ամբողջական պահանջարկ և առաջարկ: Փողը և վարկային շուկաները: Ապրանքային և ֆինանսական շուկաները:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
գործ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2301/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ համակարգիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ
գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կատարելու համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
· աշխատել տեքստի, գրաֆիկական օբյեկտների, աղյուսակների հետ,
· կատարել հաշվարկներ, կազմել դիագրամներ և գրաֆիկներ,
· ինքնուրույն կատարել իր թղթավարությունը (կուրսային և ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցումների համար սլայդների
պատրաստում և այլն)։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ համակարգիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ
գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կատարելու համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասերն անցկացվում են համակարգչի միջոցով, հանձնարարվում են խնդիրներ և ինքնուրույն առաջադրանքներ:
Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով՝ փոխանցվում են էլեկտրոնային կրիչով կամ ուղարկում էլ. փոստին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է համակարգչի միջոցով՝ ուսանողի ամփոփիչ աշխատանքի հիման վրա։ Առաջադրանքներն հիմնված են դասընթացի ընթացքում անցած թեմաների վրա։
Կամավորության սկզբունքով հնարավոր է ստուգարքը հանձնել առցանց եղանակով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Серогородский В., Сурин Д., Тихомиров А., Microsoft Office 2016 / Office 365, 2017 Наука и техника.
  • Katherine Murray, First Look Microsoft Office 2010, Microsoft Press.
  • Ю. Стоцкий, А. Васильев, И.Телина, Microsoft Office 2010, Питер. Առաջադրանքներ՝ էլեկտրոնային կրիչով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բաժին 1 - Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունքները։
Բաժին 2 - Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները:
Բաժին 3 - Տեքստային փաստաթղթերի ստեղծման և մշակման տեխնոլոգիաներ: Բաժին 4 - Հաշվարկներ էլեկտրոնային աղյուսակներում, դիագրամներ, գրաֆիկներ։
Բաժին 5 - Ներկայացման մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաներ՝ ստեղծում և ցուցադրում:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2203/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի՝ որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները,
2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան,
3. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ,
4. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման
հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005.
  • Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина.- М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с.
  • Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с.
  • Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները
2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ
3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում
4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա
5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը
6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը
7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր
8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկ
9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ
10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ
11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում
12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն
13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն
14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա
15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ։
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1705/ Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
● զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները,
● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն,
ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել մասնագիտական բառապաշարի հստակ իմացություն,
2. ցուցաբերել միջազգային չափորոշիչներով սահմանված В1 մակարդակին համապատասխանող ռուսաց լեզվի իմացություն,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կազմել մասնագիտական թեմայով զեկույցներ,
2. տիրապետել մասնագիտական լայնածավալ տեղեկատվությանը,
3. կատարել միջազգային չափանիշների B1 մակարդակին համապատասխանող թեստային աշխատանք,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. օգտագործել ձեռք բերած հաղորդակցման և լեզվական հմտությունները,
օգտագործել ձեռք բերած իմացությունները մասնագիտական ոլորտում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
● զարգացնել մասնագիտական թեմաների քննարկման և բանավեճի կարողությունները,
● ապահովել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի գերազանց իմացություն,
ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը նոր տերմինների ընդգրկմամբ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. ինքնուրույն աշխատանք,
3. թիմային աշխատանք,
4. բանավոր ներկայացում/զեկույց/,
5. բանավեճ,
6. ստուգողական աշխատանք,
7. թեստային աշխատանք,
վիկտորինա:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. թեստային առաջադրանք,
2. բանավոր հարցում,
3. ստուգարք:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005.
  • Андрюшина Н.П., Жорова А.П., Макова М.Н. Тренировочные тесты по русскому языку как иностранному. М., 2008-2010.
  • Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015.
  • Карапетян Н.Г., Королева Л.Б., Черненко Н.М.. Учебные задания по русскому языку. Обучение дискуссионному общению. Для студентов-иностранцев. М.: РУДН, 2010.
  • Кирейцева А.Н., Селиверстова Е.И., Химик В.В. Сборник тестовых заданий по русскому языку для иностранцев: Грамматика. Лексика. СПБ, 1998.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Շարահյուսական կառուցվածքներ: Սուբյեկտիվ գնահատման արտահայտման միջոցներ Պարզ և բարդ նախադասություններ: Կապեր և կապական բառեր: Գիտական ոճի ժանրերը և դրանց շարադրման սկզբունքները: Մասնագիտական լեզվին բնորոշ ոճաբանական սկզբունքները: Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս. -2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
· ուսանողների մեջ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև՝ իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
ուսանողների մեջ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթներիև ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել «մշակույթ» հասկացության մենատարածված սահմանումները, մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ներկայացնել մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
3. քննարկել համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմականզարգացումների օրինաչափությունները, նկարագրել ժամանակակից մշակութային գործընթացները։
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ուդրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
2. զանազանել համաշախարհային մշակութայինգործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները,
3. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները։
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքներըմշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
· ուսանողների մեջ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև՝ իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
ուսանողների մեջ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթներիև ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
գործնական պարապմունք,
դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գուրևիչ Պ. Մշակութաբանություն, Ե., 2002:
  • Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004:
  • Кравченко А. И. Культурология, М., 2003.
  • Розин В.М. Культурология. М., 1998.
  • Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press,2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Մշակութաբանության ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները:
«Մշակույթ» հասկացության սահմանումները, մշակույթի բնույթի, ծագման և զարգացման վերաբերյալ տեսությունները:
Մշակույթն ուսումնասիրող գիտակարգերը:
Մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները: Մշակութային գործընթացներ:
Մշակութային նորմեր, պրակտիկաներ և մշակութային կապիտալ հասկացությունները:
Մշակութային ավանդույթը և նորույթը, ադապտացման, ինտեգրման ևձուլման հասկացությունները:
Մշակույթը և բնությունը, մշակութայինի և բնականի հարաբերակցութունը: Մշակույթը «անհատ», «հասարակություն», «էթնոս», «քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում:
Մշակույթը և գենդերը:
Մշակույթը և սոցիալական կառուցվածքը:
Մշակույթի քաղաքական և տնտեսական չափումները:
Մշակույթը և լեզուն:
«Զանգվածային», «էլիտար», «քաղաքային» մշակույթ հասկացությունները։ Համաշխարհային մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ:
Հայ մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ:
Ժամանակակից մշակութային գործընթացները և գլոբալացման խնդիրը:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ. – 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1602/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների
տիրապետում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ,
2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
2. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
գ). ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները
1. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից,
դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցանց միջոցները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների
տիրապետում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վրա),
Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Edward R. Kolevzon, John A. Heine «Our world and Its People» the USA 1977
  • М.А. Васильева «English for the students of Geography part II « Издательство
  • «Менеджер», 2001
  • Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University Press, 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում,
2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում,
մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում:
3-րդ՝ կամ 4-րդ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0112/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ներկայացնել հանրահաշվի և երկրաչափության հիմունքները դպրոցական դասընթացի շրջանակներում,
· ներկայացնել տեսության մատչելի մեթոդները,
ծանոթացնել ներկայացվող տեսության ընդհանրացումներին և կիրառություններին՝ ըստ ուսանողների մասնագիտության։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանա 2,3,4,5,9 թվերի վրա բաժանելիության հայտանիշները, ամբողջ ցուցիչով աստիճանի, քառակուսի արմատի հատկությունները, կրճատ բազմապատկման բանաձևերը,
2. իմանա բնական, ամբողջ, ռացիոնալ թվերը, բազմություններով գործողությունները, դրանց պատկերումը թվային առանցքի վրա,
3. իմանա թվի հակադիրը, հակադարձը, մասը, տոկոսը, բացարձակ արժեքը, գրելաձևերը,
4. գաղափար ունենա հիմնական երկրաչափական պատկերների, մակերեսի, ծավալի մասին,
5. գաղափար ունենա աստիճանային ֆունկցիայի, նրանց հիմնական հատկությունների և
գրաֆիկների մասին,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուծելու տոկոսով և մասնաբաժնով խնդիրներ,
2. լուծելու գծային, քառակուսային հավասարումներ, անհավասարումներ,
3. կառուցելու աստիճանային ֆունկցիաների գրաֆիկներ, հասկանալու հիմնական հատկությունները, գտնելու նրանց մեծագույն և փոքրագույն արժեքները,
4. կարողանա հաշվել պարզագույն երկրաչափական պատկերների մակերեսները, ծավալները,
5. կարողանա տարբերել պրոգրեսիաները այլ հաջորդականություններից և հետազոտել դրանք,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
յուրացված մեթոդների կիրառումը այլ տեսություններում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ներկայացնել հանրահաշվի և երկրաչափության հիմունքները դպրոցական դասընթացի շրջանակներում,
· ներկայացնել տեսության մատչելի մեթոդները,
ծանոթացնել ներկայացվող տեսության ընդհանրացումներին և կիրառություններին՝ ըստ ուսանողների մասնագիտության։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. դասախոսություններ,
3.ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Վերջնական ստուգարք
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բ. Նահապետյան, Ա.Աբրահամյան, Մաթեմատիկա-6, Հիմնական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք, Երևան, 2016
  • Ս.Գոգյան, Վ.Դիլանյան, Հանրահաշիվ-7, «Մասնակցային դպրոց» ԿՀ, Երևան, 2023
  • Ս. Նիկոլսկի և այլոք, Հանրահաշիվ-7,8,9, դպրոցի 7-9-րդ դասարանների դասագրքեր, Երևան, 2016, 2017
  • Գ.Գևորգյան, Ա. Սահակյան, Հանրահաշիվ և մաթեմատիկական անալիզի տարրեր-10, 11, 12, Հանրակրթական դպրոցի 10-12-րդ դասարաններիի դասագրքեր (ընդհանուր և հումանիտար հոսքերի համար), Երևան, 2017
  • Ն.Պողոսյան, Սովորենք մաթեմատիկա, Օժանդակ ձեռնարկ V-IX դասարաններ, Երևան, 2011
  • Ս.Փարվանյան, Մաթեմատիկա, 9-րդ դասարանի ավարտական քննության առաջադրանքներ, Շտեմարան, Երևան, 2022
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Բնական թվեր, ամբողջ թվեր, ռացիոնալ թվեր, նրանց գրառումը, համեմատումը, կլորացումը, բաժանումը մնացորդով, բազմապատիկ, բաժանարար, բաժանելիության հայտանիշներ, պարզ և բաղադրյալ թվեր։ Թեմա 2. Թվի ամբողջ և կոտորակային մասերը, տասնորդական կոտորակներ։ Մեծության բաժանումը տրված հարաբերությամբ։ Ուղիղ, հակադիր և հակադարձ համեմատականություններ։ Թվի մասնաբաժին, տոկոս: Թեմա 3. Երկրաչափության տարրեր՝ ուղիղ, հատված, բեկյալ, ճառագայթ, անկյուն, շրջան, շրջանագիծ, եռանկյուն, ուղղանկյուն, երկարություն, պարագիծ, մակերես։ Տարբեր չափման միավորներ։ Զուգահեռ, հատվող, փոխուղղահայաց ուղիղներ, համաչափություն: Թեմա 4. Խորանարդ, ուղղանկյունանիստ, գունդ, սֆերա, գլան, կոն, բուրգ, մակերևույթի մակերես, ծավալ: Թեմա 5. Տառային արտահայտություններ, մեկ անհայտով հավասարումներ և անհավասարումներ: Թեմա 6. Բնական ցուցիչով աստիճան, հիմնական հատկությունները, կրճատ բազմապատկման բանաձևերը։ Ամբողջ ցուցիչով աստիճան։ Թեմա 7. Քառակուսի արմատ, գաղափար իռացիոնալ թվերի մասին, իրական թվեր, միջին թվաբանական և միջին երկրաչափական: Թեմա 8. Բազմանդամներ, գծային երկանդամ, քառակուսի եռանդամ, նրանց նշանը, արմատները, քառակուսի եռանդամի տարբերիչը, վերլուծումը գծային արտադրիչների, մեծագույն և փոքրագույն արժեքները։ Թեմա 9. Գծային և քառակուսային հավասարումներ և անհավասարումներ: Համակարգ, համախումբ։ Թեմա 10. Կոորդինատային հարթություն։ Պարզագույն ֆունկցիաների գրաֆիկները (գծային, քառակուսային, արմատ), պարաբոլ, հիպերբոլ: Ֆունկցիայի մեծագույն և փոքրագույն արժեքները, ֆունկցիայի աճ և նվազում: Թեմա 11. Թվաբանական և երկրաչափական պրոգրեսիաներ: Թեմա 12. Կարգավորություններ, տեղափոխություններ, զուգորդություններ: Գաղափար պատահույթի, պատահույթի հավանականության մասին:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1308/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման
ոլորտներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու հոգեբանության, հոգեբանական երևույթների, գործընթացների, անձի հոգեկան առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու անձի կառուցվածքային և անհատատիպաբանական առանձնահատկությունները, պահանջմունքների և դրդապատճառների հիերարխիան,
3. թվարկելու միջանձնային հարաբերությունների, դրանց տեսակների, միջանձնային ընկալման և դրանց դերի մասին կրթական միջավայրում,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
վերլուծելու աշակերտների, աշակերտ-ուսուցիչ հարաբերությունների ձևավորման և զարգացման վրա տարբեր ներքին և արտաքին հոգեբանական գործոնների ազդեցության առանձնահատկությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման
ոլորտներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք,
3. քննարկում,
4. պրակտիկ աշխատանքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան,
Գնահատման չափանիշները՝ էսսե-ի ներկայացում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Նալչաջյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ
  • Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., Ավանեսյան Հ. և համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ:
  • Հոգեբանության հիմունքներ. Դ. Ռ. Հայրապետյան/Դասընթացի ուսումնական ծրագիր. Եր: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008 թ., 64 էջ
  • Հովհաննիսյան Ս. Մասնագիտական կողմնորոշման հիմունքներ (գործնական հոգեբանություն). Ուս. ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 թ., 332 էջ
  • Տարիքային և մանկավարժական հոգեբանություն:/պրոֆ. Ա. Վ. Պետրովսկու խմբագրությամբ. - Թարգմանիչ Ա. Ա. Նալչաջյան. - Երևան, «Լույս» հրատարակչություն. - 1977.
  • Немов Р. С. Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002.
  • Психология личности. Хрестоматия в 2-х т. / Под. Ред. Д. Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002. Introduction to Psychology//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից հոգեբանության մարտահրավերները և ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական և սոցիալական հիմքերը:
2. Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: Հոգեկանի զարգացման շարժիչ ուժերն ու պայմանները:
3. Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Դպրոցական տարիքի հոգեբանություն:
4. Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Հաղորդակցման հոգեբանական յուրահատկությունները դպրոցում:
5. Մանկավարժի մասնագիտական գործունեության հոգեբանական
առանձնահատկությունները:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1306 /Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին,
· ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու
համար։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակել, անվանել հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանել և համեմատել դրանք,
2. վերլուծել հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից։
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ձևավորել և գնահատել հաղորդակցման ռազմավարություններ,
2. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծել և գնահատել իսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը,
3. մշակել արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառել ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին,
· ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու
համար։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում,
3. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։
Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • րիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։
  • Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։
  • Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/
  • կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։
  • Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c.
  • Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012.
  • Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c.
  • Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c.
  • Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c.
  • Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с.
  • 0. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c.
  • S. Shyam Sundar. , (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology.
  • The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit… er_9th_edition
  • The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները:
Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները:
Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում:
Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում:
Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում:
Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները:
Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։
Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2101/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ,
2. նկարագրելու ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու
զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը,
3. լուսաբանելու Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկություններն ու ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը,
2. դասակարգելու կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ,
3. բացահայտելու և վերլուծելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արժևորելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները,
կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների վերաբերյալ,
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում թեմատիկ քննարկումներին,
3. ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր
ներկայացման հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կրոնագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Մաս 1, Կրոնագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2020, (համահեղ.` Անուշավան եպս. Ժամկոչյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Պարգև Բարսեղյան, Գոհար Սարգսյան):
  • Քրիստոնյա Հայաստան։ Հանրագիտարան, Երևան, Հայկ. հանրագիտ., 2002։
  • История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007.
  • Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013.
  • Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005.
  • Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների համակարգը։ «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տիպաբանությունը և պատմական ձևերի դասակարգման սկզբունքները։ Կրոնի վաղ ձևերը: Նախնադարյան (վաղ) հավատալիքներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազմաստվածություն և միաստվածություն։ Հայոց դիցաբանություն: Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էությունը և բնութագրիչ առանձնահատկությունները։ Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Ուղղափառություն. Կաթոլիկություն. Բողոքականություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Իսլամի առաջացումը և զարգացումը,
դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործն. -2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0105/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդներին,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները՝ գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժիններին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել վիճակագրական խնդիրներ,
2. կառուցել նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելով առկա տվյալները` կատարել վիճակագրական հետևություններ,
2. ստանալ տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. համակարգել և վերլուծել ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդներին,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները՝ գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժիններին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գասպարյան Կ. Վ., Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017,
  • Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014,
  • Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք, ԵՊՀ, 2016,
  • , Ե. Հարությունյան և այլոք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Նկարագրական վիճակագրություն:
2. Նմուշային եղանակ:
3. Գնահատման տեսություն:
4. Միջակայքային գնահատականներ։
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1901/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-
օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բնութագրել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները,
2. տարբերել օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. համեմատել և տարբերակել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստիճանակարգությունը,
2. իրականացնել իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություններ,
3. դրսևորել իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթ:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ինքնուրույն ուսումնասիրել իրավական կարգավորման աղբյուրները,
2. օգտվել իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ),
օժանդակել օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերել ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալ բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-
օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Ինքնուրույն աշխատանք,
գրավոր և բանավոր ստուգում հարցում, իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք.
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր կամ գրավոր:
Տրվում է առավելագույնը հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ:
  • ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան ''Պետության և իրավունքի տեսություն -1'', Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան Պետության և իրավունքի տեսություն-2, Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն իրավաչափ վարքագիծ իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական իրավունք:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1005/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
· ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել ձեռնարկատիրական գործունեության էությունը և հիմնական հասկացությունները, բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնել գործարարության տեսա-մեթոդական և տեսա-գործնական հենքերը,
3. լուսաբանել գործարարության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծել և տարբերակել գործարարության համակարգերն ու տիպերը, գտնել բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները,
2. գնահատել ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնել գործարարության զարգացման հնարավորությունները, խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսել գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները,
3. օգտվել բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, կիրառել Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքները, կատարել բիզնես նախագծի արդյունավետության գնահատում,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվել տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից՝ ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ,
կատարել անհրաժեշտ վերլուծություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
· ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի յուրացման առավել արդյունավետ միջոց,
3. անհատական և խմբային քննարկումներ,
4. իրավիճակային խնդիրների լուծում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. [Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր եղանակով՝ համաձայն հաստատված հարցաշարի]:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դավոյան Ս., Բիզնեսի կառավարում, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017 թ.։
  • Бекетова О.Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч.пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с.
  • Буров В.Ю. «Основы предпринимательства» Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с.
  • Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: «И.Д.Вильямс», 2009, 432с.
  • Business Management, L. loykie, M. Mushena, Robert A. Pierce, 2022
  • Principles of Business Management, Dr. S. C., Saksena, 2020.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Գործարարության էությունը և զարգացման փուլային բնորոշիչները:
Թեմա 2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ:
Թեմա 3. Ձեռնարկատիրական գործունեության ֆինանսավորման աղբյուրները և եղանակները։
Թեմա 4. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը:
Թեմա 5. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները և դրանց չափորոշիչները:
Թեմա 6. Ձեռներեցության ձևերը և մոդելները:
Թեմա 7. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը: Թեմա 8. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը և ռազմավարական կառավարումը. իրագործման փուլային առանձնահատկությունները:
Թեմա 9. Բիզնեսի ռազմավարական պլանի մշակման և ռազմավարական կառավարման գործնական քննարկումներ՝ անհատական (խմբային) աշխատանքների շրջանակներում:
Թեմա 10. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան:
Թեմա 11. Բիզնեսի իրավիճակային վերլուծություններ և խնդիրներ:
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
դաս.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0404/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մեջ ձևավորել պատկերացում գիտական ճանաչողության
մեթոդների, ժամանակակից բնագիտության՝ ֆիզիկայի, քիմիայի և կենսաբանության զարգացման ուղղությունների, արդի նվաճումների, ինչպես
նաև մարդու զարգացման և սիներգետիկայի սկզբունքների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դասակարգել գիտական ճանաչողության մեթոդները,
2. պարզաբանել մակրոսկոպական և քվանտային համակարգերի, անկենդան համակարգերի և կենդանի օրգանիզմների՝ տարբեր եղանակներով նկարագրման անհրաժեշտությունը,ներկայացնել հասարակական և բնապահպանական արդի խնդիրներ,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ՝
1. բնության երևույթները նկարագրորեն մոդելավորել և վերլուծել,
2. ձեռքբերված գիտելիքները կիրառել մասնագիտական գործունեության ընթացքում,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ՝
1. զուգորդել և համադրել բնագիտական և հումանիտար գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մեջ ձևավորել պատկերացում գիտական ճանաչողության
մեթոդների, ժամանակակից բնագիտության՝ ֆիզիկայի, քիմիայի և կենսաբանության զարգացման ուղղությունների, արդի նվաճումների, ինչպես
նաև մարդու զարգացման և սիներգետիկայի սկզբունքների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք, ուսումնառության ձևեր և մեթոդներ՝
3. հանձնարարված գրականության ընթերցում,
4. խմբային աշխատանք,
5. մասնակցություն քննարկումներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. Անցկացվում է բանավոր հարցման ձեւով՝ անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Концепции современного естествознания. Под редакцией Л. А. Михайлова Питер, 2008.
  • Концепции современного естествознания. Под ред. С.И. Самыгина, 4-е изд., Ростов н/Д, Феникс, 2003.
  • С.Х. Карпенков. Концепции современного естествознания. М., Академический проект. 2005.
  • А.П. Садохин. Концепции современного естествознания. Юнити-Дана, 2008.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական ճանաչողության մեթոդները:
2. Բնագիտությունը և հասարակության զարգացնան փուլերը:
3. Ֆիզիկական պատկերացումները և դրանց զարգացումը:
4. Քիմիայի հիմնական գաղափարները և պատկերացումները:
5. Կյանքի առաջացումը և զարգացումը:
6. Մարդու և բնության ներդաշնակությունը:
7. Ժամանակակից ֆիզիկայի հիմնախնդիրները:
8. Նանոտեխնոլոգիաներ:
9. Մեգաաշխարհի օրինաչափությունները: Արեգակնային համակարգի և տիեզերքի կառուցվածքը:
10. Ինքնակազմավորման տեսություն (սիներգետիկա):
3-րդ՝ կամ 4-րդ ՝ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
դաս.-2. ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1302/Բ16
1. Դասընթացի նպատակ
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել բարոյական հարաբերությունների հիմունքները և տիպաբանությունը,
2. ձևակերպել սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության արդի մարտահրավերները,
3. մատնանշել բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաները, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի գործառնական սկզբունքները:
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. առանձնացնել բարոյական ընտրության գործընթացներում վճռորոշ գործոնները և մեխանիզմները,
2. ընտրել տարբեր միջավայրերում բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելները,
3. գնահատել բարոյականության դերը հասարակական կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը,
վերլուծել արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում՝ ըստ առաջադրված հարցաշարի, Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան, պատասխանների ամբողջականություն և հիմնավորվածություն, հարցերի
առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Апресян Ю. Этика. М., 2004.
  • Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011.
  • Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014.
  • Фромм Э. Искусство любить. М., 2008.
  • Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը:
2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը
3. Կրոնական էթիկա:
4. Բիոէթիկա:
5. Քաղաքական էթիկա:
6. Սիրո մետաֆիզիկա:
Կյանքի իմաստը:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
4-րդ՝ գարնանայի կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս. -2 ժամ, գործ.- 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ31
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ծանոթացնել ֆիզիկայում հանդիպող խնդիրները սովորական դիֆերենցիալ hավասարումների հանգեցնելու տեխնիկային, ներկայացնել սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների Կոշիի խնդիրը, եզրային խնդիրները, գծային հավասարումները և համակարգերը, II սեռի ինտեգրալ հավասարումները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
ներկայացնելու դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության հիմնական խնդիրները և լուծման մեթոդները,
ձևակերպելու Կոշիի խնդրի լուծման գոյության և միակության վերաբերյալ թեորեմները,
նկարագրելու ինտեգրալ հավասարումները, քննարկելու մեթոդների միակությունը և մոտավոր լուծումները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
լուծելու որոշ առաջին կարգի դիֆերենցիալ հավասարումներ, հաստատուն գործակիցներով գծային բարձր կարգի դիֆերենցիալ հավասարումներ և առաջին կարգի գծային հավասարումների համակարգեր,
պար­զելու ինտեգրալ հավասարումների համար լուծման գոյությունն ու միակությունը և մոտավոր լուծելու դրանք,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
առաջարկելու առկա մասնագիտական խնդիրների լուծման հնարավոր եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ծանոթացնել ֆիզիկայում հանդիպող խնդիրները սովորական դիֆերենցիալ hավասարումների հանգեցնելու տեխնիկային, ներկայացնել սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների Կոշիի խնդիրը, եզրային խնդիրները, գծային հավասարումները և համակարգերը, II սեռի ինտեգրալ հավասարումները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ, ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղա­դրիչ­ներն են 2 ըն­թացիկ (6-8 միավոր) և եզրափակիչ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթա­ցիկ ստու­գումներ (0-6 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-6 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն մեկն ընտ­րում է դասա­վանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • William E. Boyce, Richard C. DiPrima.- Elementary differential equations and boundary value problem, 10-th edition, 2012
  • Ա.Գ.Ղալումյան,Ա.Վ. Ցուցուլյան, Ա. Ա. Սարգսյան. Սովորական դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հավասարումներ, Երևան, 2011
  • И. Г. Петровский. Лекции по теории обыкновенных диффе8енциальных уравнений.-М. Наука, 1984,
  • Понтрягин. Обыкновеные диффе8енциальные уравнения.-М. Наука 1982.
  • А. Ф. Филлипов. Сборник задач по обыкновенным дифференциальным уравнениям. М. Наука, 1992
  • П.И.Лизоркин. Курс дифференциалных и интегальных уравнений, Москва, Наука, 1981.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Դիֆերենցիալ հավասարումների բերվող խնդիրներ:
2.Առաջին կարգի ճշգրտորեն ինտեգրվող հավասարումների դասեր`անջատվող փոփոխականներով, համասեռ, գծային, լրիվ դիֆերենցիալներով, ածանցյալի նկատմամբ չլուծված հավասարումներ:
3.Բարձր կարգի գծային դիֆերենցիալ հավասարումներ:
4.Բարձր կարգի համասեռ գծային հավասարման համարֆունդամենտալ լուծումների գոյությունը, ընդհանուր լուծումը:
5. Հաստատուն գործակիցներով գծային հա­մա­սեռ հավասարման համար ֆունդամենտալ լուծումների կառուցման մեթոդներ:
6. Անհա­մա­սեռ հավասարման ընդհանուր լուծումը:
7. Դիֆերենցիալ հավասարումների Կոշիի խնդրի լուծման գոյության և միակության թեորեմներ։
8. Ինտեգրալ հավասարումներ։
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, գործ. -2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ39
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին սովորեցնել ազդանշանների թվային մշակման մաթեմատիկական
հիմոնքներն ու մեթոդները :
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անընդհատ ֆունկցիաները հանրահաշվական և
եռանկյունաչափական բազմանդամներով հավասարաչափ մոտարկող թեորեմները և այդ թեորեմների կապը,
2. նկարագրելու ֆունկցիոնալ տարբեր տարածություններում մոտարկող բազմանդամների առանձնահատկությունները, նմանություններն ու տարբերությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության ժամանակ,
2. կիրառելու դասընթացի ընթացքում ձեռք բերված հմտությունները խնդիրների լուծման ժամանակ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին սովորեցնել ազդանշանների թվային մշակման մաթեմատիկական
հիմոնքներն ու մեթոդները :
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ
ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Խաչատրյան Ս. Հ. Ազդանշանների մշակման մաթեմատիկական մոդելներ: ՀՊՃՀ, Երևան 2007թ, 108 էջ
  • Խաչատրյան Ս. Հ. Գրաֆիկական ֆայլերի մշակման մաթեմատիկական Մոդելներ:
  • /ուսումնական ձեռնարկ/, Երևան, ՀՊՃՀ, 2008թ., 164 էջ:
  • Демидович Б.П., Марон И.А. Основы вычислительной математики. - Изд: Лань, 1966
  • L. Rabiner, B. Gould , Theory and application of digital signal processing , New Jersey 1975.
  • Harry Y.- F., Lam Analog and digital filters., Prentice - Hall, Inc., Englewood cliffs, New Jersey, 1973.
  • A.Oppenheim, R.Schafer, Discrete-time signal processing. Prentice-Hall, New Jersey, 1999.
  • Richard G. Lyons, Understanding Digital Signal Processing Prentice-Hall, 2004 .
  • Proakis, J. G., and D. G. Manolakis. Digital Signal Processing: Principles, Algorithms, and Applications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1996
  • Eliott D.F., Rao K.R. Fast transforms: algorithms, analyses, applications. - London
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դիսկրետ համակարգի մոդելը: Ազդանշանների թվային մշակման նշանակությունը,
կիրառման ոլորտները: Դիսկրետ ազդանշաններ: Անընդհատ ազդանշանի դիսկրետացումը, քվանտացում: Դիսկրետ համակարգի պարզագույն մոդելը: Հաստատուն պարամետրերով գծային համակարգեր (պատճառական համակարգեր): Դիսկրետ գծային համակարգեր: Փաթեթ: Համակարգի իմպուլսային բնութագիրը: Ելքային ազդանշանը, որպես մուտքային ազդանշանի և համակարգի իմպուլսային բնութագրի փաթեթ: Ֆիզիկապես իրագործելի համակարգեր: Համակարգի կայունություն, թեորեմ համակարգի կայուության մասին: Փոխադարձ կոռելյացիա, ինքնակոռելյացիա, փաթեթ: Փոխադարձ կոռելյացիա,
ինքնակոռելյացիա, փաթեթ: Թեորեմներ կոռելյացիայի , փաթեթի մասին: Կոտելնիկովի թեորեմը: Վերջավոր թվով հարմոնիկներ պարունակող ազդանշանի վերականգնումն իր արժեքներից վերջավոր թվով կետերում: Վերջավոր տարբերություններ: Առաջին կարգի
հաստատուն գործակիցներով գծային տարբերություններով:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2ժամ, լաբ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ41
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին սովորեցնել մաթեմատիկական ձևակերպման և խնդիրների արդյունավետ լուծման հիմնական թվային մեթոդները,
ներկայացնել հիմնական արդյունավետ մաթեմատիկական մեթոդները (միջարկում և ֆունկցիաների մոտարկում տարբեր ֆունկցիոնալ տարածություններում, թվային ինտեգրում և դիֆերենցում, հանրահաշվական հավասարումների գծային և ոչ գծային համակարգերի լուծում, ինտեգրալ հավասարումների արդյունավետ լուծում), ինչպես նաև նրանց կիրառման հնարավորությունները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հաշվողական մաթեմատիկայի մեթոդները և ալգորիթմները, հաշվողական ալգորիթմների կոռեկտության և կայունության հարցերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գնահատելու տրված ալգորիթմի սխալը, կառուցելու տրված պրոցեսի մաթեմատիկական մոդել և մշակելու նրա լուծման արդյունավետ մեթոդ,
2. տիրապետելու հաշվողական մաթեմատիկայի հիմնական ալգորիթմներին, նրանց իրականացման տարբեր եղանակներին, մտածելակերպի հմտություններին,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները,
ինքնուրույն լուծելու տրված առաջադրանքները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին սովորեցնել մաթեմատիկական ձևակերպման և խնդիրների արդյունավետ լուծման հիմնական թվային մեթոդները,
ներկայացնել հիմնական արդյունավետ մաթեմատիկական մեթոդները (միջարկում և ֆունկցիաների մոտարկում տարբեր ֆունկցիոնալ տարածություններում, թվային ինտեգրում և դիֆերենցում, հանրահաշվական հավասարումների գծային և ոչ գծային համակարգերի լուծում, ինտեգրալ հավասարումների արդյունավետ լուծում), ինչպես նաև նրանց կիրառման հնարավորությունները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ,
սեմինարներ՝ ժամանակակից տեխնիկական մեթոդների կիրառմամբ ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղա­դրիչ­ներն են 2 ըն­թացիկ (6-8 միավոր) և եզրափակիչ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթա­ցիկ ստու­գումներ (0-6 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-6 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն մեկն ընտ­րում է դասա­վանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Н.С.Бахвалов, Н.П.Жидков, Г.М.Кобельков, Численные методы Москва, Наука, 2004
  • Демидович Б.П., Марон И.А. Основы вычислительной математики. - Изд: Лань, 1966
  • И.С.Березин, Н.П.Жидков Методы вычислений, т.1, М. Наука, 1966, т.2, Физматгиз, 1962
  • Колмогоров А.Н., Фомин С.В. Элементы теории функций и функционального анализа.
  • М.:ФИЗМАТЛИТ, 2004
  • В.В. Воеводин, Вычислительные основы линейной алгебры, М. Наука, 1977
  • Г.И. Марчук, Методы вычислительной математики, М. Наука, 1989
  • W.H.Press, S.A. Teukolsky et al. Numerical Recipies in C. Cambridge University Press 2002.
  • Н.С. Бахвалов, А.В. Лапина, Е.В. Чижонков, Численные методы в задачах и упражнениях. М., Высшая Школа, 2000
  • А.А. Самарский, П.Н. Вабищевич, Е.А. Самарская, Задачи и упражнения по численным методам. М. КомКнига, 2007
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
. Հանրահաշվական հավասարումների մոտավոր լուծում։
2. Սեղմող արտապատկերումների սկզբունքը և նրա որոշ կիրառություններ ։
3. Միջարկում (ինտերպոլյացիա) և թվային դիֆերենցում։
4. Թվային ինտեգրում։
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0402/Բ38
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողին ներկայացնել նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներում,
· ծանոթացնել վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափություններին,
· ներկայացնել արտաքին գործոնների ազդեցությամբ նյութում տեղի ունեցող ֆիզիկական պրոցեսները,
· ծանոթացնել հավասարակշիռ ջերմադինամիկայի և վիճակագրական ֆիզիկայի օրինաչափություններին,
· գաղափար տալ կանոնական բաշխման մեթոդներին մակրոսկոպական համակարգերը նկարագրելու համար, դասական և քվանտային դեպքերում ծանոթացնել
ֆլուկտուացիաների տեսությունը։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային - կինետիկ տեսությունը,
2. լուսաբանելու մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական մեթոդը,
3. լուսաբանելու նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներում, այդ վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափությունները,
4. ներկայացնելու վիճակագրական ֆիզիկայի հիմնական սկզբունքները,
5. թվարկելու կանոնական բաշխման մեթոդները դասական և քվանտային դեպքերում,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային - կինետիկ տեսությունը,
2. կիրառելու մասնիկների համակարգի ուսումնասիրման ջերմադինամիկական մեթոդը,
3. վերլուծելու նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներում,
4. լուծելու ստանդարտ խնդիրները տարբեր մակրոսկոպական օբյեկտների համար ,
5. օգտագործելու վիճակագրական ֆիզիկայի մեթոդները կոնդենսացված վիճակի ֆիզիկայի բնագավառում,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու,
2. արդյունավետ օգտագործելու նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափությունները խնդիրներ լուծելիս,
3. օգտագործելու վիճակագրության հիմնական օրինաչափությունները
անհավասարակշիռ ջերմադինամիկայում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողին ներկայացնել նյութի ֆիզիկական հատկությունները գազային, հեղուկ և պինդ վիճակներում,
· ծանոթացնել վիճակներից մեկից մյուսին անցնելու օրինաչափություններին,
· ներկայացնել արտաքին գործոնների ազդեցությամբ նյութում տեղի ունեցող ֆիզիկական պրոցեսները,
· ծանոթացնել հավասարակշիռ ջերմադինամիկայի և վիճակագրական ֆիզիկայի օրինաչափություններին,
· գաղափար տալ կանոնական բաշխման մեթոդներին մակրոսկոպական համակարգերը նկարագրելու համար, դասական և քվանտային դեպքերում ծանոթացնել
ֆլուկտուացիաների տեսությունը։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· քննարկում,
· գործնական պարապմունք,
լաբորատոր պարապմունք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բարխուդարյան Վ., Մոլեկուլային ֆիզիկա, ԵՊՀ հրատարակչություն, Երևան, 2014:
  • Վարդանյան Վ., Դալյան Ե., Վարդանյան Ի., Թումյան Վ., Մոլեկուլային ֆիզիկայի խնդիրների ժողովածու, ԵՊՀ , Երևան, 2009:
  • Матвеев А. Н., Молекулярная физика. Изд.Вышая Школа, 1981.
  • Сивухин Д.В., Общий курс физики, том 2, Термодинамика и молекулярная физика, Изд. Наука, 1990.
  • Сивухин Д.В., Сборник задач по общему курсу физики. Термодинамика и молекулярная физика, Изд. Наука, 1976.
  • Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М., Теоретическая физика, т.5, Статистическая физика, ч.1, М., Наука, 2013.
  • Квасников И.А., Термодинамика и статистическая физика, Теория равновесных систем, М.: Едиториал УРСС, 2002.
  • Базаров И.П., Геворгян Э.В., Николаев Н.П.,Термодинамика и статистическая физика, М., изд.. МГУ, 1986.
  • Кубо Р., Термодинамика, М., Мир, 1970.
  • 0. Кубо Р., Статистическая механика, М., Мир, 1976.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն: Վիճակագրական բաշխումներ: Ջերմադինամիկայի առաջին, երկրորդ և երրորդ սկզբունքները: Իդեալական և իրական գազեր: Փոխանցման երևույթները գազերում: Փուլային հավասարակշռություն և փուլային անցումներ: Հեղուկներ: Մակերևութային լարվածություն: Ջերմադինամիկայի և վիճակագրական ֆիզիկայի հիմնական գաղափարներն ու օրենքները: Կայունության պայմանները: Ջերմադինամիկական պոտենցիալների մեթոդը և հավասարակշիռ վիճակագրական ֆիզիկայի հիմունքները։ Կանոնական բաշխման մեթոդը դասական և
քվանտային դեպքերում, որոնք օգտագործվում են կոնկրետ խնդիրներ լուծելու համար։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս.–3 ժամ, գործ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ27
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել կիրառելու հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու ժամանակ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել հավանականային մտածելակերպ,
· նրանց փոխանցել գիտելիքներ մաթեմատիկական վիճակագրության տարբեր
բաժիններից։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու տարբեր տիպի հավանականային մոդելներ, ձևակերպելու վիճակագրական տարբեր խնդիրներ,
2. հասկանալու բաշխումների կիրառումը հավանականային մոդելների կառուցման ժամանակ,
3. դիտարկելու վիճակագրական մոդելներ և գնահատելու դրանց անհայտ պարամետրերը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու հավանականային մոդելները առաջարկված խնդիրների լուծման ժամանակ,
2. ստանալու բաշխման ֆունկցիայի տեսքը, օգտագործելու մեծ թվերի օրենքը, ինչպես նաև կատարելու վիճակագրական հետևություններ՝ ելնելով առկա տվյալների վերլուծությունից,
3. արդյունավետորեն օգտագործելու կցման և արտաքսման սկզբունքը, կենտրոնական սահմանային թեորեմը, մարկովյան շղթաները,
4. կիրառելով մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդները, ստանալու տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառելու ստացած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել կիրառելու հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու ժամանակ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել հավանականային մտածելակերպ,
· նրանց փոխանցել գիտելիքներ մաթեմատիկական վիճակագրության տարբեր
բաժիններից։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն, քննարկում,
գործնական պարապմունք,
ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ширяев А.Н., Вероятность, М., Наука, 2004.
  • Sheldon Ross, Introduction to probability Models, Academic Press, New York, 9th edition, 2007.
  • Боровков А.А., Математическая статистика, СПБ, Лань, 2010.
  • Ահարոնյան Ն., Իսրաելյան Ե., Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք, ԵՊՀ, 2016
  • Ивченко Г. И., Медведев И., Математическая статистика, Москва, 2014
  • Д. Худсон. Статистика для физиков. М. Мир, 1970.
  • Ю. Н. Тюрин, А. А. Макаров, И. Р. Высоцкий, И. В. Ященко. Теория вероятностей и ста- тистика. М. МЦНМО, 2008, 256стр.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հավանականության աքսիոմատիկ սահմանումը, հատկությունները։ Պատահույթների անկախություն։ Անկախ փորձեր։ Պոլինոմիալ բաշխում։ Պատահական մեծություններ և բաշխման ֆունկցիաներ։ Պատահական մեծությունների համատեղ բաշխումներ։ Պատահական մեծության բնութագրիչ ֆունկցիա։ Չեբիշևի անհավասարությունները և մեծ թվերի օրենքը։ Կենտրոնական սահմանային թեորեմներ։ Մարկովյան շղթաներ։
Պայմանական բաշխումներ։ Պայմանական մաթ.սպասումներ, մարտինգալներ։ Նմուշային բաշխում և բաշխման ֆունկցիա։ Հիստոգրամ և պոլիգոն։ Վիճակագրական վարկածների
ստուգում։ Համաձայնության և համասեռության հայտանիշներ։
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ40
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողին տալ գիտելիքներ մեքենայական ուսուցման մեթոդների վերաբերյալ, որոնք ընկած են արհեստական բանականության ոլորտի հիմքում,
· ձևավորել հմտություններ այս ուղղության մեջ պրակտիկ խնդիրների լուծման և նոր
խնդիրներ ձևակերպելու համար։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ռեգրեսսիոն անալիզը, գծային և կլաստիֆիկացիոն մոտարկման մեթոդները,
2. ձևակերպելու մեքենայական ուսուցման մոդելների անալիզի մեթոդները,
3. նկարագրելու գաուսիան խառնուրդների մոդելները, SVM (support vector machines)- երը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում իրականացնելու տվյալների չափողականության իջեցում, կլաստերիզացիա
2. վերարտադրելու մեքենայական ուսուցման կլասիկ մոդելները python ծրագրավորման լեզվի օգնությամբ,
3. օգտագործելու TensorFlow գրադարանի հիմնական ֆունկցիաները,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. կատարելու ձայնային, թվային ազդանշանների և ֆիզիկայի տարբեր ոլորտներում ի հայտ եկած թվային տվյալների մշակում,
2. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները մեքենայական ուսուցման նոր մոդելներ
ստանալու համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողին տալ գիտելիքներ մեքենայական ուսուցման մեթոդների վերաբերյալ, որոնք ընկած են արհեստական բանականության ոլորտի հիմքում,
· ձևավորել հմտություններ այս ուղղության մեջ պրակտիկ խնդիրների լուծման և նոր
խնդիրներ ձևակերպելու համար։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
քննարկում,
նախագծերի եւ ինքնուրույն աշխատանքների կատարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Նախատեսված է 1 եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքան­չյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Goodfellow, Y. Bengio, A. Courville. Deep learning. MIT press. 2015.
  • C. Bishop. Pattern recognition and machine learning. Springer. 2013.
  • A. Geron. Hands-on Machine Learning with Scikit-Learn and TensorFlow. Concepts, Tools, and Techniques to Build Intelligent Systems. O'Reilly Media, 2017.
  • P. Norvig, S. Russell. Artificial Intelligence: A Modern Approach, Prentice Hall, 1994.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ներածություն, հիմնական գաղափարներ, Tensor Flow գրադարանը: «Ուսուցչով» ուսուցման պարզագույն մոդելներ, գծային ռեգրեսսիա։ Գծային հանրահաշվի կիրառությունը
մեքենայական ուսուցման մեջ։ Logistic ռեգրեսսիա։ Կշռավորված միջին քառակուսայինի մեթոդը: Գաուսսիան դիսկրիմինացիոն անալիզ, Support Vector Machines: Bias-Variance վերլուծություն: Տվյալների բազայի անալիզ, տվյալների նորմավորում, ուսուցման,
տեստավորման և վալիդացիայի համար նախատեսված տվյալների տրոհում, սինթետիկ
տվյալների գեներացում։ Ուսուցման տեսություն։ Գրադիենտի անկման ալգորիթմը։ Թամբի
կետեր։ Stochastic և Batch գրադիենտային անկման ալգորիթմներ, գրադիենտի անկման ալգորիթմի մոդիֆիկացիաներ։ Կլասսիֆիկացիոն ծառեր։ Նեյրոնային ցանցեր, ընդհանուր դրույթները: Նեյրոնային ցանցերի ուսուցում։ Մոդելների աշխատանքի գնահատման մետրիկաներ։ Մոդելների ստեղծման պրակտիկ հարցեր։ K-means ալգորիթմը։ Գաուսսիան խառնուրդներ։ EM (expactation maximization) ալգորիթմը։ Տվյալների չափողականության իջեցում, գլխավոր կոմպոնենտների անալիզ: Reinforcement Learning: Փաթույթային ցանցեր։
Կիրառություններ ֆիզիկայում, ազդանշանների և պատկերների թվային մշակման մեջ։
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
լաբ.- 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0405/Բ36
1. Դասընթացի նպատակ
Ստեղծելտարբերֆիզիկականպրոցեսներիմաթեմատիկականմոդելներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Հասկանալ տարբեր ֆիզիկական պրոցեսների կապվածությունը,
2. տալ քանակական նկարագրում տարբեր երևույթների համար:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. ստեղծելաշխատող մաթեմատիկական մոդել գիտության և տեխնիկայի տարբեր բնագավառներում օգտագործելու համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ստեղծելտարբերֆիզիկականպրոցեսներիմաթեմատիկականմոդելներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. տեսական դասընթացներ,
2. առաջադրանքների կատարում,
գիտական ամսագրերի ուսումնասիրություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղա­դրիչ­ներն են 2 ընթացիկ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթա­ցիկ ստուգումներ (0-8 միավոր), ինք­նուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասավանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • А.А.Самарский, А.Н.Тихонов. Уравнение математической физики. изд.МГУ, Москва 1999.
  • А.А.Самарский, А.П.Михайлов. Математическое моделирование. изд. Наука, Физматлит, Москва, 1977.
  • П.С.Краснощеков, А.А.Петров. Принципы построения моделей. изд.МГУ, Москва 1983.
  • Г.И.Марчук, В.И.Агошков. Введение в проекционно-сеточные методы. изд. Наука, Москва, 1981.
  • Е.Титчмарш. Введение в теорию интегралов Фурье. М.: ОГИЗ, Москва, 1949.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Մաթեմատիկական մոդելավորման սկզբունքները և հիմական գաղափարները: Թվային հաշվարկի հիմնական մեթոդները: Տարբեր հավասարումների լուծման հիմնական մեթոդները: Ժամանակային խնդիրների մոդելավորում: Եզրային խնդիրների մոդելավորում: Հավանականային բնույթի պրոցեսների մոդելավորում (Մոնտե-Կարլո): Նյութի տեղափոխման խնդիրներ: Տատանողական համակարգերի մոդելավորում:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, գործ.- 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0402/Բ35
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողին ծանոթացնել միկրոաշխարհում գործող օրինաչափություններին և քվանտային մեխանիկայի հիմնական սկզբունքներին,
· գաղափար տալ ոչ ռելյատիվիստական քվանտային մեխանիկայի տեսական խնդիր-
ներին և նրանց հիմնավորումներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու քվանտային մեխանիկայի հիմնական սկզբունքները,
2. թվարկելու ոչ ռելյատիվիստական քվանտային մեխանիկայի օրինաչափությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուծելու քվանտային օբյեկտներին վերաբերվող ստանդարտ խնդիրները,
2. բացատրելու քվանտային երևույթների առանձնահատկությունները,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելու քվանտային մեխանիկայի սկզբունքները քվանտային վիճակագրության
շրջանակներում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողին ծանոթացնել միկրոաշխարհում գործող օրինաչափություններին և քվանտային մեխանիկայի հիմնական սկզբունքներին,
· գաղափար տալ ոչ ռելյատիվիստական քվանտային մեխանիկայի տեսական խնդիր-
ներին և նրանց հիմնավորումներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ
գործնական պարապմունքներ
ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սահակյան Գ.Ս., Չուբարյան Է,Վ., Քվանտային մեխանիկա, ԵՊՀ հրատ, 2009.
  • Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М., Теоретическая физика, т.3, Квантовая механика, М., Наука, 2003.
  • Флюгге З., Задачи по квантовой механике, т. I, II, Мир, 1974.
  • Галицкий В.М., Карнаков Б.М., Коган В.И., Задачи по квантовой механике, М., Наука, 1981.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Գաղափար ալիքային ֆունկցիայի մասին: Քվանտային մեխանիկայի մաթեմատիկական ապարատը: Անորոշությունների առնչությունները: Սեփական արժեքներ և սեփական ֆունկցիաներ: Քվանտային մեխանիկայի մատրիցական ձևակերպումը: Վիճակի փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում: Միաչափ շարժման որոշ խնդիրներ: Շարժման
քանակի մոմենտ: Մոտավոր մեթոդներ: Մասնիկի շարժումը կենտրոնահամաչափ դաշտում:
Ատոմներ: Ճառագայթման դաշտի ու մասնիկների փոխազդեցության կիսադասական տեսությունը: Մոլեկուլներ: Բախումների տեսություն: Շարժումը էլեկտրամագնիսական
դաշտում:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործն.- 2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ33
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել մեքենայական ուսուցման հիմունքները
սովորեցնել մեքենայական ուսուցման մոդելների իրագործումը Python-ում, սովորեցնել մեծ քանակությամբ տվյալների մոդելավորումը և մեքենայական ուսուցման մոդելների կիրառումը այդ տվյալների հիման վրա կանխատեսումներ կատարելու համար
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
ներկայացնելու ռեգրեսսիոն անալիզը, գծային և կլաստիֆիկացիոն մոտարկման մեթոդները,
ձևակերպելու մեքենայական ուսուցման մոդելների անալիզի մեթոդները,
նկարագրելու գաուսիան խառնուրդների մոդելները, SVM (support vector machines)-երը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
գործնականում իրականացնելու տվյալների չափողականության իջեցում, կլաստերիզացիա
վերարտադրելու մեքենայական ուսուցման կլասիկ մոդելները python ծրագրավորման լեզվի օգնությամբ,
օգտագործելու TensorFlow գրադարանի հիմնական ֆունկցիաները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
կատարելու ձայնային, թվային ազդանշանների և ֆիզիկայի տարբեր ոլորտներում ի հայտ եկած թվային տվյալների մշակում,
կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները մեքենայական ուսուցման նոր մոդելներ ստանալու համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել մեքենայական ուսուցման հիմունքները
սովորեցնել մեքենայական ուսուցման մոդելների իրագործումը Python-ում, սովորեցնել մեծ քանակությամբ տվյալների մոդելավորումը և մեքենայական ուսուցման մոդելների կիրառումը այդ տվյալների հիման վրա կանխատեսումներ կատարելու համար
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
քննարկում,
նախագծերի եւ ինքնուրույն աշխատանքների կատարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնա­հատ­ման պարտադիր բաղա­դրիչ­ է եզրափակիչ քննությունը (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղա­դրիչ­ներից (ընթա­ցիկ ստուգում­ներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցու­թյուն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասա­վան­դող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • [1] H. Rhys, Machine Learning with R, the tidyverse, and mlr. Munning Publications, 2020. [2] G. James, D. Witten, T. Hastie, and R. Tibshirani. An Introduction to Statistical Learning, with Applications in R by, Springer, 2013. https://statlearning.com [3] S. Theodoridis, K. Koutroumbas, Pattern Recognition. Academic Press, 2009. [4] C. M. Bishop, Pattern Recognition and Machine Learning. Springer, 2006. [5] T. Hastie, R. Tibshirani, J. Friedman, The Elements of Statistical Learning: Data Mining, Inference, and Prediction. Springer Series in Statistics, Springer, New York, NY, 2009. [6] P. Harrington, Machine Learning in Action,Manning, Manning, 2012 [7] F. Chollet. Deep Learning with Python. Manning Publications, 2018 Tree and Ensemble Methods ՚
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հիմնական գաղափարներ ռեգրեսիայի խնդիրների համար: Հիմնական գաղափարներ դասակարգման խնդիրների համար: K-NN մեթոդը ռեգրեսիայի և դասակարգման խնդիրների համար: Մոդելների ընտրություն խաչաձև ստուգման միջոցով, հիպեր-պարամետրերի ընտրություն: Գծային ռեգրեսիա: Ռեգուլարիզացիա - LASSO, Ridge, Elastic Net: Ռեգրեսիայի այլ խնդիրներ: Լոգիստիկ Ռեգրեսիա: Դիսկրիմինանտ անալիզ - LDA, QDA: Ծառեր դասակարգման համար: Ծառեր Ռեգրեսիայի համար: Անսամբլ մեթոդներ - Bagging, Random Forests, Boosting:
Դասակարգման այլ մեթոդներ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2, լաբ-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0404/Բ28
1. Դասընթացի նպատակ
· նկարագրել օպտիկական երևույթների հետ կապված հիմնարար փորձերը և պատկերացումների զարգացումը,
· ներկայացնել լույսի քվանտային բնույթը և նկարագրել փորձերը, որոնք հիմնավորում են դրանք,
· ծանոթացնել էլեկտրադինամիկայի և մագնիսաստատիկայի հիմնական օրենքներին, քվազիստացիոնար էլեկտրամագնիսական դաշտերին,
գաղափար տալ նյութի էլեկտրական և մագնիսական հատկությունների մասին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու օպտիկական երևույթներն ու դրանց հետ կապված հիմնարար փորձերը մարդկային մտածողության փոփոխության տեսանկյունից,
2. մեկնաբանելու լույսի քվանտային բնույթի հետ կապված դասական երևույթներն ու փորձերը,
3. թվարկելու էլեկտրադինամիկայի հիմնական դրույթները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու լույսի էլեկտրամագնիսական տեսությունը,
2. օգտագործելու օպտիկական երևույթներն առօրյայում և պաշտպանական համակարգերում,
3. լուծելու էլեկտրադինամիկայի ստանդարտ խնդիրներ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկույթ հայթայթելու և վերլուծելու նպատակով,
2. օգտագործելու օպտիկական երևույթները հետազոտական աշխատանքում և կիրառելու օպտիկայի վերջին նվաճումները աշխատանքային գործունեության
ընթացքում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· նկարագրել օպտիկական երևույթների հետ կապված հիմնարար փորձերը և պատկերացումների զարգացումը,
· ներկայացնել լույսի քվանտային բնույթը և նկարագրել փորձերը, որոնք հիմնավորում են դրանք,
· ծանոթացնել էլեկտրադինամիկայի և մագնիսաստատիկայի հիմնական օրենքներին, քվազիստացիոնար էլեկտրամագնիսական դաշտերին,
գաղափար տալ նյութի էլեկտրական և մագնիսական հատկությունների մասին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
գործնական պարապմունք,
լաբորատոր պարապմունք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Е. И. Бутиков. Оптика, М. Высшая школа, 2003.
  • А. М. Саржевский. Оптика. Полный курс, 2018.
  • С. К. Стафеев, К. К. Боярский, Г. Л. Башнина. Основы оптики. Питер, М. 2006.
  • Д. В. Сивухин. Общий курс физики. Том IV. Оптика, 2006.
  • Г. С. Ландсберг. Оптика. Учебное пособие, 2017.
  • Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М., Теоретическая физика, т.2, Теория поля, М., Наука. 2003.
  • Бредов М.М., Румянцев В.В., Топтыгин И.Н., Классическая элект8одинамика, М., Наука, 1985.
  • Батыгин В.В., Топтыгин И.Н., Сборник задач по электродинамике, М., Наука, 1977.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Օպտիկայի զարգացման հիմնական փուլերը՝ համառոտ ակնարկ: Լույսի ֆիզիկական
բնույթը՝ լույսը որպես էլեկտրամագնիսական ալիք, լույսի բևեռացումը: Երկու միջավայրերի բաժանման սահմանում ընթացող երևույթներ: Լույսի ֆիզիկական բնույթը` լույսի քվանտ, Պլանկի հաստատուն: Լույսի կլանումը և ճառագայթումը ատոմների կողմից: Լույսի ինտերֆերենցիան: Լույսի դիֆրակտը: Լույսը միջավայրում, լույսի դիսպերսիան: Լույսի տարածման վերջավոր արագությունը` ՀՀՏ փորձարարական հիմունքները: ՀՀՏ տարրերը: Մաքսվելի հավասարումների համակարգը: Էլեկտրամագնիսական դաշտը նկարագրող 4- չափանի մեծություններ: Փոքրագույն գործողության սկզբունքը էլեկտրադինամիկայում:
Մասնիկների շարժումը էլեկտրական և մագնիսական դաշտերում: Հաստատուն էլեկտրական և մագնիսական դաշտերը վակուումում: Մակրոսկոպիկ էլեկտրադինամիկայի
հավասարումները: Ժամանակային և տարածական դիսպերսիա: Էլեկտրամագնիսական ալիքները միջավայրում: Քվազիստացիոնար էլեկտրամագնիսական դաշտեր: Սկին էֆեկտ:
Չերենկովյան ճառագայթում:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
դաս.–2 գործ.–2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0402/Բ34
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել նյուտոնյան մեխանիկայի հիմնական սկզբունքներին, օրենքներին և նրանց կոնկրետ կիրառությանը տեսական և գործնական խնդիրներ լուծելիս:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու նյուտոնյան մեխանիկայի հիմնական սկզբունքների և օրենքների նրբությունները,
2. լուսաբանելու մեխանիկական երևույթները և դրանց առանձնահատկությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու ձեռք բերված գիտելիքները մեխանիկայի տեսական և գործնական խնդիրներ լուծելիս,
2. ցուցադրելու կինեմատիկ և դինամիկ օրինաչափություններ մեկնաբանող փորձեր
ուսումնական լաբորատոր սարքերի վրա:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու գրականության տարաբնույթ աղբյուրներից,
ստեղծագործաբար կիրառելու ունեցած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել նյուտոնյան մեխանիկայի հիմնական սկզբունքներին, օրենքներին և նրանց կոնկրետ կիրառությանը տեսական և գործնական խնդիրներ լուծելիս:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· քննարկում,
· գործնական պարապմունք,
լաբորատոր պարապմունք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մ.Գ. Աբրահամյան: Մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1997:
  • Մ.Գ. Աբրահամյան: Մեխանիկա. Դասախոսությունների և խնդիրների համառոտ ձեռնարկ: Երևան, Էդիթ Պրինտ, 2013:
  • И.В. Савельев. Курс общей физики. Т.1, Москва, 2004.
  • С.Э. Хайкин. Физические основы механики. Москва, Наука, 2008.
  • И.Б. Иродов. Задачи по общей физике. Москва, Наука, 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կինեմատիկա:
2. Նյուտոնի օրենքները:
3. Նյուտոնի օրենքների հետևանքները և կիրառոթյունները:
4. Աշխատանք և էներգիա:
5. Շարժման քանակի մոմենտ:
6. Ներդշնակ տատանումներ:
7. Պինդ մարմնի մեխանիկա:
8. Ձգողություն:
9. Շարժումը ոչ իներցիալ հաշվարկման համակարգերի նկատմամբ:
10. Առաձգական մարմինների մեխանիկա:
11. Հեղուկների և գազերի մեխանիկա:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս.-3 ժամ, գործ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ20
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել ‹‹Մաթեմատիկական անալիզ›› առարկայի հիմնական գաղափարները,
ուսանողներին տալ կոնկրետ խնդիրների լուծման համար անհրաժեշտ գիտելիքներ երեք հիմնական մոտեցումների մասին.
մեկ փոփոխականի ֆունկցիայի անընդհատություն,
ածանցյալի գաղափարներ,
դրանց կիրառություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու մեկ փոփոխականի ֆունկցիաների հաշվի հիմնական թեորեմները,
2. նկարագրելու այդ թեորեմների կապը, հասկանալու ֆունկցիայի անընդհատության և ածանցյալի գաղափարների էությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության ժամանակ,
2. օգտագործելու ստացած գիտելիքները խնդիրների լուծման ժամանակ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել ‹‹Մաթեմատիկական անալիզ›› առարկայի հիմնական գաղափարները,
ուսանողներին տալ կոնկրետ խնդիրների լուծման համար անհրաժեշտ գիտելիքներ երեք հիմնական մոտեցումների մասին.
մեկ փոփոխականի ֆունկցիայի անընդհատություն,
ածանցյալի գաղափարներ,
դրանց կիրառություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ, սեմինարներ
առաջադրանքների քննարկում և կատարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Фихтенгольц Г. Курс дифференциального и интегрального исчисления, т. 1,2,3, Москва, 2003.
  • Ильин В., Садовничий В., Сендов Б., Математический анализ, Москва, 1985.
  • Кудрявцев Л. Курс математического анализа, т. 1, 2, Москва, 1981.
  • Գրիգորյան Մ.,Գալոյան Լ., Կոբելյան Ա., Իրական անալիզի ընտրովի բաժիններ, Երևան. 2015
  • Демидович Б., Сборник задач и упражнений по математическому анализу, Москва, 1972.
  • Գևորգյան Գ. և ուրիշներ, Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք, I, II, Երևան, 1999:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Թվային բազմություններ և նրանց հատկությունները: 2. Հաջորդականության սահման, նրա հատկությունները: 3. Ֆունկցիայի սահման, անընդհատություն, անընդհատ ֆունկցիաների հատկությունները: 4. Ածանցյալ, դիֆերենցիալ, դիֆերենցելի ֆունկցիաների
հատկությունները և նրա կիրառությունները: 5. Ֆունկցիայի հետազոտումը ածանցյալների
միջոցով, գրաֆիկի կառուցում:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ26
1. Դասընթացի նպատակ
· վեկտորական հանրահաշվի, առաջին և երկրորդ կարգի կորերի և մակերևույթների, մատրիցների և որոշիչների գաղափարները,
· գծային հանրահաշվական հավասարումների լուծման ճշգրիտ և մոտավոր մեթոդները, գծային, էվկլիդեսյան, նորմավորված արածությունները, գծային օպերատորների
տեսությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տիրապետելու վերլուծական երկրաչափության հիմնական բաժիններին`վեկտորական հանրահաշիվ, հանրահաշվական գծեր, կորեր և մակերևույթներ,
2. ներկայացնելու գծային հանրահաշվի տեսության հիմունքները` մատրիցներ և որոշիչներ, գծային հանրահաշվական հավասարումների համակարգեր, գծային, էվկլիդեսյան, նորմավորված տարածություններ, գծային օպերատորներ,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուծելու խնդիրներ վերլուծական երկրաչափության տարբեր բաժիններից,
2. լուծելու գծային հանրահաշվական հավասարումների համակարգեր` կիրառելով լուծման ինչպես ճշգրիտ, այնպես էլ մոտավոր մեթոդներ,
3. հասկանալու գծային, էվկլիդեսյան, նորմավորված տարածությունների, գծային օպերատորների ապարատի առանձնահատկություններն ու նրբությունները,
4. կիրառելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության և խնդիրների լուծման ժամանակ,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
առաջարկելու առկա մասնագիտական խնդիրների լուծման հնարավոր եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· վեկտորական հանրահաշվի, առաջին և երկրորդ կարգի կորերի և մակերևույթների, մատրիցների և որոշիչների գաղափարները,
· գծային հանրահաշվական հավասարումների լուծման ճշգրիտ և մոտավոր մեթոդները, գծային, էվկլիդեսյան, նորմավորված արածությունները, գծային օպերատորների
տեսությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ,
գործնական և ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • В.А. Ильин, Э.Г. Позняк. Аналитическая геометрия, Москва, 2006.
  • Д.В. Клетеник. Сборник задач по аналитической геометрии, Москва, 1980.
  • Գ. Ղազարյան. Վերլուծական երկրաչափություն, Երևան, 2010:
  • В.А. Ильин, Э.Г. Позняк. Линейная алгебра, Москва, 1999.
  • Գ.Հակոբյան, Ա.Պողոսյան, Գ.Ղազարյան, Գծային հանրահաշիվ և կիրառություններ, Երևան 2005:
  • Ղազարյան, Վերլուծական երկրաչափություն և գծային հանրահաշիվ, Երևան, 2015.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
. Վեկտորներ և դրանց կիրառությունները, հանրահաշվական կորեր և մակերևույթներ, երկրորդ կարգի կորերի և մակերևույթներ:
2.Մատրիցներ, մատրիցի որոշիչ, հակադարձ մատրից:
3. Գծային հանրահաշվական հավասարումների համակարգեր, դրանց լուծման ճշգրիտ և մոտավոր մեթոդներ: 3. Գծային, էվկլիդեսյան, նորմավորված տարածություններ:
4. Գծային օպերատորներ:
5. Օպերատորի սեփական արժեք, սեփական վեկտոր։
4-րդ՝ գարնանայի կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, գործ.- 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ32
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին տալ գիտելիքներ կոմպլեքս փոփոխականի անալիտիկ ֆունկցիաների հիմնական տեսության մասին, այդ թվում՝ ինտեգրալ հաշվի, կոնֆորմ արտապատկերումների, մնացքների տեսության և դրանց կիրառությունների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կոմպլեքս անալիզի հիմունքները,
2. թվարկելու կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության հիմունքները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու անալիտիկ ֆունկցիաների տեսության հիմունքները,
2. կիրառելու կոմպլեքս ինտեգրալ հաշվի հիմնական թեորեմները,
3. դասակարգելու կոմպլեքս շարքերի տեսության հիմնական թեորեմները,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
առաջարկելու առկա մասնագիտական խնդիրների լուծման հնարավոր եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին տալ գիտելիքներ կոմպլեքս փոփոխականի անալիտիկ ֆունկցիաների հիմնական տեսության մասին, այդ թվում՝ ինտեգրալ հաշվի, կոնֆորմ արտապատկերումների, մնացքների տեսության և դրանց կիրառությունների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ,գործնական և ինքնուրույն աշխատանք ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Е. С. Половкин. Теотия функций комплексного переменного. МФТИ, 2014
  • Лаврентьев, Шабат. Методы теории функций комплексного переменного, Москва,1973
  • Маркушевич. Краткий курс теории аналитических функций, Москва,1967.
  • Волковыский и др. Сборник задач по теории функций комплексного переменного, Москва,1975.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կոմպլեքս փոփոխականի հաշիվ, բազմություններ և ֆունկցիաներ: Կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների հաջորդականություններ, շարքեր, անընդհատություն, դիֆերենցելիություն,
Կոշի-Ռիմանի պայմաններ: Կոմպլեքս հարթության բազմությունների կոնֆորմ արտապատկերումներ, սիմետրիա, ինվերսիա և կիրառություններ: Կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիայի ինտեգրալ: Կոշու ինտեգրալային թեորեմը: ԿՓ անալիտիկ ֆունկցիաների ներկայացումը աստիճանային և Լորանի շարքեր: ԿՓ ֆունկցիաների եզակի կետերը, մոդուլի
մաքսիմումի սկզբունքը: Մնացքների տեսությունը և դրանց կիրառությունները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս.–2, գործ.–2, լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0410/Բ09
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրականության և մագնիսականության օրենքների հայտնագործմանը, դրանց առնչվող հիմնական փորձերին, ներկայացնել այդ օրենքները ինտեգրալային և դիֆերենցիալ տեսքերով, գաղափար տալ նրանց
հիմնական կիրառությունների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թվարկելու էլեկտրականության և մագնիսականության հիմնական օրենքները, դրանց առնչվող կարևորագույն փորձերը, երևույթները,
2. ներկայացնելու այդ երևույթների, փորձերի, օրենքների կապը, օրենքների համակարգի ներքին տրամաբանությունը, այդ համակարգից բխող հիմնական հետևությունները և արդյունքները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության, խնդիրների լուծման ժամանակ,
2. ցուցադրելու էլեկտրամագնիսական հիմնարար օրինաչափություններ մեկնաբանող փորձեր ուսումնական լաբորատոր սարքերի վրա,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
առաջարկելու առկա մասնագիտական խնդիրների լուծման հնարավոր եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրականության և մագնիսականության օրենքների հայտնագործմանը, դրանց առնչվող հիմնական փորձերին, ներկայացնել այդ օրենքները ինտեգրալային և դիֆերենցիալ տեսքերով, գաղափար տալ նրանց
հիմնական կիրառությունների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
քննարկում,
գործնական պարապմունք,
լաբորատոր պարապմունք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դ. Սեդրակյան, Ա. Պապոյան. Էլեկտրականություն և մագնիսականություն, Էդիթ Պրինտ, Երևան, 2010.
  • Д.В. Сивухин. Общий курс физики: Электричество. Москва, Физматлит, 2009.
  • С.Г. Калашников. Электричество. Москва, Физматлит, 2003.
  • И.Г. Тамм. Основы теории электричества. Москва, Наука, 1989.
  • С.П. Стрелков, Д.В. Сивухин, С.Э. Хайкин, И.А. Эльцин, И.Я. Яковлев. Сборник задач по общемы курсу физики; Электричество и магнетизм. Москва, Наука, 1977.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Էլեկտրաստատիկ դաշտը վակուումում և միջավայրում:
2. Էլեկտրական հոսանք:
3. Հաստատուն մագնիսկան դաշտը վակուումում և միջավայրում:
4. Էլեկտրամագնիսական մակածում: Քվազիստացիոնար երևույթներ:
5. Մաքսվելի հավասարումների համակարգը:
6. Էլեկտրական հոսանքը տարբեր միջավայրերում:
7. Լիցքավորված մասնիկների շարժումը էլեկտրամագնիսկան դաշտերում:
8. Էլեկտրամագնիսկան ալիքների ճառագայթումը:
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
դաս.-2ժամ, գործ.-2ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0501/Բ11
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ներկայացնել էլեկտրոնիկայի հիմնական խնդիրները
· ծանոթացնել էլեկտրոնային համակարգերի տարրերին
· ուսուցանել էլեկտրոնիկայի բնագավառի խնդիրների լուծման հիմնական եղանակները
լուսաբանել էլեկտրոնիկայի զարգացման ուղիներն ու հեռանկարները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկաայացնել ռադիոէլեկտրոնային համակարգերի հաշվարկման մեթոդաբանությունը,
2. նկարագրել օգտագործվող ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. հաշվարկել էլեկտրական շղթաներ և նրանց բնութագրերը
2. նախագծել և կառուցել պարզագույն ռադիոէլեկտրոնային սարքեր
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
հայթայթել և վերլուծել ժամանակակից տեղեկատվություն,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ներկայացնել էլեկտրոնիկայի հիմնական խնդիրները
· ծանոթացնել էլեկտրոնային համակարգերի տարրերին
· ուսուցանել էլեկտրոնիկայի բնագավառի խնդիրների լուծման հիմնական եղանակները
լուսաբանել էլեկտրոնիկայի զարգացման ուղիներն ու հեռանկարները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները

1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, վարում է գործնական պարապմունք, անց է կացնում քննարկում,
2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները,
Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում,
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն
Երկու ընթացիկ քննություններ, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • The Electronics Handbook, J.Whitaker, 2005.
  • А.А Харкевич, Основы радиотехники. М., 2007.
  • С.И. Баскаков, Радиотехнические цепи и сигналы, М. 2002.
  • М.Т. Иванов, А.Б. Сергиенко, В.Н. Ушаков, Теоретические основы радиотехники. М., 2002
  • W. Hayt, J. Kemmerly, S. Durbin, Engineering Circuit Analysis, McGraw-Hill, 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. էլեկտրոնային համակարգերի տարրերը, գծային տարրեր (R, L, C)
2. Ազդանշաններ, տեսակները և ներկայացման եղանակները
3. Պարզագույն գծային համակարգեր
4. Բաշխված պարամետրերով համակարգեր: Երկար գիծ, ալիքատարներ, ռեզոնատորներ
5. Ոչ գծային համակարգեր, դրանց տարրերը (դիոդ, տրանզիստոր և այլն)
6. Ուղղիչ, կայունարար, մոդուլյատոր, դետեկտոր, հաճախության փոխակերպիչ
7. ՈՒժեղարարներ
8. Գեներատորներ
9. Թվային էլեկտրոնիկայի հիմունքներ
10. Տրամաբանական գործողությունների իրականացման պարզագույն համակարգեր
Անալոգա-թվային և թվա-անալոգային փոխակերպիչներ:
1-ին աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0404/Բ21
1. Դասընթացի նպատակ
ծրագրավորման միջավայրը դիտելով որպես համակարգիչի միջոցով խնդիրների լուծման, տվյալների մշակման, հաշվարկների կազմակերպման, պրոցեսների մոդելավորման և արդյունքների վիզուալիզացիայի միջոցների ամբողջական հարթակ` Python միջավայրի օրինակով ուսանողներին ներկայացնել ծրագրավորման հիմնական գաղափարները, մեթոդները և կիրառական հնարները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել ծրագրավորման հիմնական սկզբունքները Python լեզվի օրինակով,
2. թվարկել Python լեզվի կառուցվածքները և պարզաբանել դրանց առանձնահատկությունները,
3. շարադրել խնդրի լուծման ալգորիթմի մշակման օրինաչափությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ինքնուրույն կառուցել խնդիրների լուծման ալգորիթմներ և գրել դրանց իրականացման ծրագրեր Python լեզվով,
2. իրականացնել սեփական ծրագրերի կազմարկում, սխալների բացահայտում, խմբագրում և պահպանում
3. իրականացնել տվյալների մշակում, գրաֆիկների կառուցում և արդյունքների վիզուալիզացիա Python միջավայրում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տիրապետել ծրագրավորմանը և նրա կիրառություններին վերաբերող տեղեկատվության հավաքման և մասնագիտական խնդիրների լուծման համար անհրաժեշտ գրականության մշակման մեթոդներին և միջոցներին,
կիրառել խնդիրների լուծման համար ալգորիթմների կառուցման սկզբունքը մասնագիտական աշխատանքում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ծրագրավորման միջավայրը դիտելով որպես համակարգիչի միջոցով խնդիրների լուծման, տվյալների մշակման, հաշվարկների կազմակերպման, պրոցեսների մոդելավորման և արդյունքների վիզուալիզացիայի միջոցների ամբողջական հարթակ` Python միջավայրի օրինակով ուսանողներին ներկայացնել ծրագրավորման հիմնական գաղափարները, մեթոդները և կիրառական հնարները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսը լսարանում վարում է գործնական պարապմունք, տալիս է տեսական հարցերի բացատրություններ օրինակների հիման վրա, կազմակերպում է քննարկում,
2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են բացատրությունները, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում ստացած գիտելիքները,
3. Լաբորատոր ժամերին կոնկրետ օրինակների հիման վրա դասախոսի աջակցությամբ ուսանողները խորացնում եմ տեսական գիտելիքները,
4. Ուսանողները լսարանից դուրս ուսումնասիրում են հանձնարարված գրականությունը, կատարում տնային հանձնարարությունները:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Նախատեսված է 1 եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքան­չյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Прохоренок Николай, Дронов Владимир. Python 3. Самое необходимое, 2-е изд. БХВ-Петербург, 2019.
  • Johansson, R. Numerical Python: Scientific Computing and Data Science Applications with Numpy, SciPy and Matplotlib. Apress, Berkeley, 2019.
  • Swaroop Chitlur. «A Byte of Python» (Russian) - «Укус Питона» - перевод Владимира Смоляра, 2020, chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/
  • Shaw, Zed A. Learn python 3 the hard way: A very simple introduction to the terrifyingly beautiful world of computers and code. Addison-Wesley Professional, 2017.
  • Ալավերդյան Ա.Գ., Հարությունյան Տ.Ա., Մելիքյան Շ.Ռ. - Ծրագրավորման խնդիրների ժողովածու, մաս 1։ ԵՊՀ հրատարակչություն, 2011.
  • Խաչոյան Լ. և այլոք. Ծրագրավորում С ++ լեզվով (խնդիրների ժողովածու), 2019:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Python լեզվի հիմունքներ. պարզ ծրագիր, ծրագրի կառուցվածքը Python-ում, մեկնաբանություններ, տվյալների դուրս բերում և մուտքագրում:
2. Փոփոխականների անվանում, տվյալների տիպեր, արժեքների վերագրում փոփոխականներին, տիպի ստուգում և փոփոխում, փոփոխականի հեռացում:
3. Օպերատորները Python-ում. մաթեմատիկական, հաջորդականությունների հետ աշխատանքի, վերագրման օպերատորներ, օպերատորների առաջնայնությունը:
4. Պայմանական օպերատորներ և ցիկլեր. համեմատման և հարաբերության ստուգման օպերատորներ, տրամաբանական օպերատորներ, ճյուղավորման if…else օպերատոր, for ցիկլի օպերատոր, range() և enumerate() ֆունկցիաներ, while ցիկլի օպերատոր, break/continue օպերատորներ։
5. Թվեր. թվերի հետ աշխատանքի ներդրված ֆունկցիաներ, Math մոդուլը, մաթեմատիկական ֆունկցիաներ, random մոդուլը, պատահական թվերի գեներացիա:
6. Տողեր. տողի ստեղծում, հատուկ սիմվոլներ, գործողություններ տողերի հետ:
7. Ցուցակներ, կորտեժներ. ցուցակի ստեղծում, գործողություններ ցուցակների հետ, բազմաչափ ցուցակներ, ցուցակների գեներատորներ և գեներատոր արտահայտություններ, map(), zip(), filter(), reduse() ֆունկցիաներ, էլեմենտի ավելացում և հեռացում ցուցակից, էլեմենտի փնտրում ցուցակում, ցուցակների տեսակավորում, կորտեժներ:
8. Բառարաններ. բառարանի ստեղծում, գործողություններ բառարաների հետ, բառարանների հետ աշխատանքի մեթոդներ:
9. Ծրագրավորողի կողմից սահմանվող ֆունկցիաներ. ֆունկցիայի սահմանում և կանչ, ծրագրում ֆունկցիայի սահմանելու տեղը, ոչ պարտադիր պարամետրեր, անանուն (lambda) ֆունկցիաներ, ռեկուրսիա, ֆակտորիալի հաշվարկ, գլոբալ և լոկալ փոփոխականներ։
10. Numpy գրադարան. Numpy-ի զանգված-օբյեկտները՝ վեկտորներ, մատրիցներ և բազմաչափ զանգվածներ, հիմնական գործողությունները և օպերատորները։
11. Գրաֆիկների կառուցում և վիզուալիզացիա. matplotlib գրադարան, figure- axes օբյեկտները և դրանց ատրիբուտները, գրաֆիկների տեսակները:
4-րդ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, գործն. -2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/Բ29
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել մեքենայական ուսուցման հիմունքները
· սովորեցնել մեքենայական ուսուցման մոդելների իրագործումը Python-ում, սովորեցնել մեծ քանակությամբ տվյալների մոդելավորումը և մեքենայական
ուսուցման մոդելների կիրառումը այդ տվյալների հիման վրա կանխատեսումներ
կատարելու համար
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու ռեգրեսսիոն անալիզը, գծային և կլաստիֆիկացիոն մոտարկման մեթոդները,
2. ձևակերպելու մեքենայական ուսուցման մոդելների անալիզի մեթոդները,
3. նկարագրելու գաուսիան խառնուրդների մոդելները, SVM (support vector machines)-երը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում իրականացնելու տվյալների չափողականության իջեցում,
կլաստերիզացիա վերարտադրելու մեքենայական ուսուցման կլասիկ մոդելները
python ծրագրավորման լեզվի օգնությամբ,
2. օգտագործելու TensorFlow գրադարանի հիմնական ֆունկցիաները,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. կատարելու ձայնային, թվային ազդանշանների և ֆիզիկայի տարբեր ոլորտներում ի հայտ եկած թվային տվյալների մշակում, կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները
մեքենայական ուսուցման նոր մոդելներ ստանալու համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել մեքենայական ուսուցման հիմունքները
· սովորեցնել մեքենայական ուսուցման մոդելների իրագործումը Python-ում, սովորեցնել մեծ քանակությամբ տվյալների մոդելավորումը և մեքենայական
ուսուցման մոդելների կիրառումը այդ տվյալների հիման վրա կանխատեսումներ
կատարելու համար
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
քննարկում,
նախագծերի եւ ինքնուրույն աշխատանքների կատարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Նախատեսված է 1 եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքան­չյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • H. Rhys, Machine Learning with R, the tidyverse, and mlr. Munning Publications, 2020.
  • G. James, D. Witten, T. Hastie, and R. Tibshirani. An Introduction to Statistical Learning, with Applications in R by, Springer, 2013. https://statlearning.com
  • S. Theodoridis, K. Koutroumbas, Pattern Recognition. Academic Press, 2009.
  • C. M. Bishop, Pattern Recognition and Machine Learning. Springer, 2006.
  • T. Hastie, R. Tibshirani, J. Friedman, The Elements of Statistical Learning: Data Mining, Inference, and Prediction. Springer Series in Statistics, Springer, New York, NY, 2009.
  • P. Harrington, Machine Learning in Action,Manning, Manning, 2012
  • F. Chollet. Deep Learning with Python. Manning Publications, 2018 Tree and Ensemble Methods ՚
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հիմնական գաղափարներ ռեգրեսիայի խնդիրների համար: Հիմնական գաղափարներ
դասակարգման խնդիրների համար: K-NN մեթոդը ռեգրեսիայի և դասակարգման խնդիրների համար: Մոդելների ընտրություն խաչաձև ստուգման միջոցով, հիպեր-պարամետրերի ընտրություն: Գծային ռեգրեսիա: Ռեգուլարիզացիա - LASSO, Ridge, Elastic Net: Ռեգրեսիայի այլ խնդիրներ: Լոգիստիկ Ռեգրեսիա: Դիսկրիմինանտ անալիզ - LDA, QDA: Ծառեր
դասակարգման համար: Ծառեր Ռեգրեսիայի համար: Անսամբլ մեթոդներ - Bagging, Random Forests, Boosting: Դասակարգման այլ մեթոդներ:
2 –րդ՝ գարնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս.- 3 ժամ, գործ.-3 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/ Բ23
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ներկայացնել ինտեգրալ հաշվի հիմնական գաղափարներն ու մեթոդները, այդ թվում անիսկական և պարամետրից կախված ինտեգրալները,
· տալ անհրաժեշտ գիտելիքներ ինտեգրալ հաշվի կիրառությունների վերաբերյալ,
· ներկայացնել մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաների դիֆերենցիալ հաշվի
հիմնական գաղափարները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տիրապետելու մաթեմատիկական անալիզի հիմնական դրույթներին, ինտեգրալների տեսության և մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաների հաշվի հիմնական թեորեմ- ներին,
2. հասկանալու այդ թեորեմների կապը, մի փոփոխականի ֆունկցիաների հաշվի և մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաների հաշվի նմանություններն ու տարբերու-
թյունները,
3. կիրառելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության,
խնդիրների լուծման ժամանակ, հետագայում ուսումնասիրելու ֆունկցիոնալ
անալիզը,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու գիտելիքները ֆիզիկայի տարբեր բաժիններում տարաբնույթ տեսական խնդիրներ լուծելու նպատակով,
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռք բերած գիտելիքները, ինքնուրույն լուծելու տրված
առաջադրանքները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ներկայացնել ինտեգրալ հաշվի հիմնական գաղափարներն ու մեթոդները, այդ թվում անիսկական և պարամետրից կախված ինտեգրալները,
· տալ անհրաժեշտ գիտելիքներ ինտեգրալ հաշվի կիրառությունների վերաբերյալ,
· ներկայացնել մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաների դիֆերենցիալ հաշվի
հիմնական գաղափարները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ,
սեմինարներ՝ ժամանակակից տեխնիկական մեթոդների կիրառմամբ :
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Фихтенгольц Г. Курс дифференциального и интегрального исчисления, т. 1,2,3, Моск- ва,2003.
  • Ильин В., Садовничий В., Сендов Б., Математический анализ, Москва, 1985.
  • Գրիգորյան Մ.,Գալոյան Լ., Կոբելյան Ա. , Իրական անալիզի ընտրովի բաժիններ, Երևան. 2015
  • Демидович Б., Сборник задач и упражнений по математическому анализу, Москва, 1972.
  • Գևորգյան Գ. և ուրիշներ, Մաթեմատիկական անալիզի խնդրագիրք,I,II,Երևան, 1999:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Ռիմանի որոշյալ ինտեգրալը և նրա հատկությունները:
2.Անիսկական ինտեգրալ, հաշվման մեթոդներ, զուգամիտություն:
3.Ռիմանի որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները:
4.Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիայի սահման, անընդհատություն և նրանց հատկություններ:
5.Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիայի մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցելիություն և
էքստրեմումներ:
6. Պարամետրից կախված ինտեգրալներ, հատկությունները և նրանց կիրառությունները:
7.Անբացահայտ ֆունկցիաներ:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ գործ.-2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0409/ Բ37
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել բազմությունների տեսության տարրերին, բազմությունների հետ կատարվող գործողություններին, ներկայացնել բինար հարաբերությունների հիմնական գաղափարները և հատկությունները,
· լուսաբանել կոմբինատորիկայի տարրերը, կոմբինատոր մաթեմատիկայի հիմնական
մեթոդները,
· սահմանել n-չափանի միավոր խորանարդը, ներկայացնել հատկությունները, ծանոթացնել հայեցակարգային տրամաբանության և բուլյան հանրահաշվի հիմանական գաղափարներին, ներկայացնել հատկությունները, լուսաբանել
հայեցակարգային տրամաբանության և բուլյան ֆունկցիաների կիրառությունները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա).մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. լուսաբանել բազմությունների հետ կատարվող գործողությունները, արտածել բինար հարաբերությունների հատկությունները,
2. ձևակերպել կոմբինատոր խնդիրները, ներկայացնել դրանց լուծման հիմնական մեթոդները,
3. լուսաբանել հիմնական բուլյան ֆունկցիաները, նրանց հատկությունները, սահմանել բուլյան ֆունկցիաների փակ և լրիվ դասերը, պարզաբանել լրիվության անհրաժեշտ և բավարար պայմանը
բ).գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետել բազմությունների և բինար հարաբերությունների պարզագույն խնդիրների լուծմանը,
2. կոմբինատորիկայի մեթոդները (կցման և արտաքսման սկզբունք, կոդավորման եղանակ, նյուտոնի երկանդամ, անդրադարձ բանաձևեր և այլն) կիրառել խնդիրների լուծման ժամանակ
3. ստուգել բուլյան ֆունկցիաների դասի լրիվությունը, կառուցել բուլյան ֆունկցիաների կատարյալ կոնյուկտիվ և դիզյունկտիվ նորմալ ձևերը, ստանալ լավագույն
դիզյունկտիվ նորմալ ձևը, կառուցել ֆունկցիոնալ տարրերից սխեմա
գ).ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել բազմությունների տեսության տարրերին, բազմությունների հետ կատարվող գործողություններին, ներկայացնել բինար հարաբերությունների հիմնական գաղափարները և հատկությունները,
· լուսաբանել կոմբինատորիկայի տարրերը, կոմբինատոր մաթեմատիկայի հիմնական
մեթոդները,
· սահմանել n-չափանի միավոր խորանարդը, ներկայացնել հատկությունները, ծանոթացնել հայեցակարգային տրամաբանության և բուլյան հանրահաշվի հիմանական գաղափարներին, ներկայացնել հատկությունները, լուսաբանել
հայեցակարգային տրամաբանության և բուլյան ֆունկցիաների կիրառությունները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ
գործնական աշխատանքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Edward R. Scheinerman. -Mathematics. A Discret Introduction. 3-rd edition, 2013
  • Kenneth H. Rosen.-Discrete Mathematics and its Applications. 7-th edition, 2012
  • Ռ.Ն.Տոնոյան, Դիսկրետ մաթեմատիկայի դասընթաց, Երևան 1999
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բազմություններ, բինար հարաբերություններ,ֆունկցիոնալ հարաբերություններ, համարժեքության հարաբերություններ։
Կոմբինատորիկայի տարրերը ( ընտրույթներ, կոդավորման եղանակ, Նյուտոնի երկանդամ, անդրադարձ առընչություններ, կցման և արտաքսման սկզբունք, pigeonhole principle)
n չափանի միավոր խորանարդ, բուլյան ֆունկցիա, բանաձև, հիմնական փակ դասերը,
լրիվություն և փակություն, Ֆունկցիոնալ տարրերից սխեմաներ։
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
գործ.-4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0404/Բ 24
1. Դասընթացի նպատակ
ծրագրավորման միջավայրը դիտելով որպես համակարգիչի միջոցով խնդիրների լուծման, տվյալների մշակման, հաշվարկների կազմակերպման, պրոցեսների մոդելավորման և արդյունքների վիզուալիզացիայի միջոցների ամբողջական հարթակ` Python միջավայրի օրինակով ուսանողներին ներկայացնել ծրագրավորման հիմնական գաղափարները, մեթոդները և կիրառական հնարները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել ծրագրավորման հիմնական սկզբունքները Python լեզվի օրինակով,
2. թվարկել Python լեզվի կառուցվածքները և պարզաբանել դրանց առանձնահատկությունները,
3. շարադրել խնդրի լուծման ալգորիթմի մշակման օրինաչափությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ինքնուրույն կառուցել խնդիրների լուծման ալգորիթմներ և գրել դրանց իրականացման ծրագրեր Python լեզվով,
2. իրականացնել սեփական ծրագրերի կազմարկում, սխալների բացահայտում, խմբագրում և պահպանում
3. իրականացնել տվյալների մշակում, գրաֆիկների կառուցում և արդյունքների վիզուալիզացիա Python միջավայրում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տիրապետել ծրագրավորմանը և նրա կիրառություններին վերաբերող տեղեկատվության հավաքման և մասնագիտական խնդիրների լուծման համար անհրաժեշտ գրականության մշակման մեթոդներին և միջոցներին,
2. կիրառել խնդիրների լուծման համար ալգորիթմների կառուցման սկզբունքը մասնագիտական աշխատանքում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ծրագրավորման միջավայրը դիտելով որպես համակարգիչի միջոցով խնդիրների լուծման, տվյալների մշակման, հաշվարկների կազմակերպման, պրոցեսների մոդելավորման և արդյունքների վիզուալիզացիայի միջոցների ամբողջական հարթակ` Python միջավայրի օրինակով ուսանողներին ներկայացնել ծրագրավորման հիմնական գաղափարները, մեթոդները և կիրառական հնարները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսը լսարանում վարում է գործնական պարապմունք, տալիս է տեսական հարցերի բացատրություններ օրինակների հիման վրա, կազմակերպում է քննարկում,
2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են բացատրությունները, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում ստացած գիտելիքները,
3. Լաբորատոր ժամերին կոնկրետ օրինակների հիման վրա դասախոսի աջակցությամբ ուսանողները խորացնում եմ տեսական գիտելիքները,
4. Ուսանողները լսարանից դուրս ուսումնասիրում են հանձնարարված գրականությունը, կատարում տնային հանձնարարությունները:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Նախատեսված է 1 եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքան­չյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Johansson, R. Numerical Python: Scientific Computing and Data Science Applications with Numpy, SciPy and Matplotlib. Apress, Berkeley, 2019.
  • Прохоренок Николай, Дронов Владимир. Python 3. Самое необходимое, 2-е изд. БХВ-Петербург, 2019.
  • Swaroop Chitlur. «A Byte of Python» (Russian) - «Укус Питона» - перевод Владимира Смоляра, 2020, chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://wombat.org.ua/AByteOfPython/AByteofPythonRussian-2.02.pdf
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. SymPy գրադարան. սիմվոլային հաշվարկները Python-ում, սիմվոլներ, արտահայտություններ:
2. Արտահայտությունների ձևափոխություններ. պարզեցում, բացում, արտադրյալի տեսքի բերում, արժեքների տեղադրում և այլն:
3. Մաթեմատիկական անալիզի խնդիրներ. ածանցյալներ, ինտեգրալներ, շարքեր, սահմաններ, գումարներ և արտադրյալներ:
4. Հավասարումների լուծումներ. գծային հավասարումների համակարգ, քառակուսային համակարգեր, ուղղանկյուն համակարգեր, սեփական արժեքների և սեփական ֆունկցիաների պրոբլեմը:
5. Հավասարումների լուծումներ. ոչ գծային հավասարումներ, արմատների գրաֆիկական անջատում, լուծման բիսեկցիայի և Նյուտոնի եղանակներ:
Գրաֆիկների կառուցում և վիզուալիզացիա. 3D գրաֆիկներ:
1-ին՝ գարնանային կիսամյակ
6 ժամ/շաբ.
դաս.–2 գործ.–2 լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0410/Բ22
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել նյուտոնյան մեխանիկայի հիմնական սկզբունքներին, օրենքներին և նրանց կոնկրետ կիրառությանը տեսական և գործնական խնդիրներ լուծելիս:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա). մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու նյուտոնյան մեխանիկայի հիմնական սկզբունքների և օրենքների նրբությունները,
2. լուսաբանելու մեխանիկական երևույթները և դրանց առանձնահատկությունները,
բ). գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու ձեռք բերված գիտելիքները մեխանիկայի տեսական և գործնական խնդիրներ լուծելիս,
2. ցուցադրելու կինեմատիկ և դինամիկ օրինաչափություններ մեկնաբանող փորձեր ուսումնական լաբորատոր սարքերի վրա:
գ). ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու գրականության տարաբնույթ աղբյուրներից,
ստեղծագործաբար կիրառելու ունեցած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել նյուտոնյան մեխանիկայի հիմնական սկզբունքներին, օրենքներին և նրանց կոնկրետ կիրառությանը տեսական և գործնական խնդիրներ լուծելիս:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն, քննարկում, գործնական պարապմունք, լաբորատոր պարապմունք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր, եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 8 միավոր ։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն ար­ժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մ.Գ. Աբրահամյան: Մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1997:
  • Մ.Գ. Աբրահամյան: Մեխանիկա. Դասախոսությունների և խնդիրների համառոտ ձեռնարկ: Երևան, Էդիթ Պրինտ, 2013:
  • И.В. Савельев. Курс общей физики. Т.1, Москва, 2004.
  • С.Э. Хайкин. Физические основы механики. Москва, Наука, 2008.
  • И.Б. Иродов. Задачи по общей физике. Москва, Наука, 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կինեմատիկա:
2. Նյուտոնի օրենքները:
3. Նյուտոնի օրենքների հետևանքները և կիրառությունները:
4. Աշխատանք և էներգիա:
5. Շարժման քանակի մոմենտ:
6. Ներդաշնակ տատանումներ: 6. Պինդ մարմնի մեխանիկա:
7. Ձգողություն:
8. Շարժումը ոչ իներցիալ հաշվարկման համակարգերի նկատմամբ:
9. Առաձգական մարմինների մեխանիկա:
10. Հեղուկների և գազերի մեխանիկա:
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, գործ.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ57
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին սովորեցնել ազդանշանների թվային մշակման մաթեմատիկական հիմոնքներն ու մեթոդները :
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
վերջավոր թվով հարմոնիկներ պարունակող ազդանշանի վերականգնումն իր արժեքներից վերջավոր թվով կետերում
նկարագրելու ֆունկցիոնալ տարբեր տարածություններում մոտարկող բազմանդամների առանձնահատկությունները, նմանություններն ու տարբե­րությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
օգտագործելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության ժամանակ,
կիրառելու դասընթացի ընթացքում ձեռք բերված հմտությունները խնդիր­ների լուծման ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին սովորեցնել ազդանշանների թվային մշակման մաթեմատիկական հիմոնքներն ու մեթոդները :
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ
ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնա­հատ­ման պարտադիր բաղա­դրիչ­ է եզրափակիչ քննությունը (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղա­դրիչ­ներից (ընթա­ցիկ ստուգում­ներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցու­թյուն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասա­վան­դող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Խաչատրյան Ս. Հ. Ազդանշանների մշակման մաթեմատիկական մոդելներ: ՀՊՃՀ,
  • Երևան 2007թ, 108 էջ
  • Խաչատրյան Ս. Հ. Գրաֆիկական ֆայլերի մշակման մաթեմատիկական
  • Մոդելներ: /ուսումնական ձեռնարկ/, Երևան, ՀՊՃՀ, 2008թ., 164 էջ:
  • Демидович Б.П., Марон И.А. Основы вычислительной математики. - Изд: Лань, 1966
  • L. Rabiner, B. Gould , Theory and application of digital signal processing , New Jersey 1975.
  • Harry Y.- F., Lam Analog and digital filters., Prentice - Hall, Inc., Englewood cliffs, New
  • Jersey, 1973.
  • A.Oppenheim, R.Schafer, Discrete-time signal processing. Prentice-Hall, New Jersey, 1999.
  • Richard G. Lyons, Understanding Digital Signal Processing Prentice-Hall, 2004 .
  • Proakis, J. G., and D. G. Manolakis. Digital Signal Processing: Principles, Algorithms, and
  • Applications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1996
  • Eliott D.F., Rao K.R. Fast transforms: algorithms, analyses, applications. - London
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դիսկրետ համակարգի մոդելը: Ազդանշանների թվային մշակման նշանակությունը, կիրառման ոլորտները: Դիսկրետ ազդանշաններ: Անընդհատ ազդանշանի դիսկրետացումը, քվանտացում: Դիսկրետ համակարգի պարզագույն մոդելը: Հաստատուն պարամետրերով գծային համակարգեր (պատճառական համակարգեր): Դիսկրետ գծային համակարգեր: Փաթեթ: Համակարգի իմպուլսային բնութագիրը: Ելքային ազդանշանը, որպես մուտքային ազդանշանի և համակարգի իմպուլսային բնութագրի փաթեթ: Ֆիզիկապես իրագործելի համակարգեր: Համակարգի կայունություն, թեորեմ համակարգի կայուության մասին: Փոխադարձ կոռելյացիա, ինքնակոռելյացիա, փաթեթ: Փոխադարձ կոռելյացիա, ինքնակոռելյացիա, փաթեթ: Թեորեմներ կոռելյացիայի , փաթեթի մասին: Կոտելնիկովի թեորեմը: Վերջավոր թվով հարմոնիկներ պարունակող ազդանշանի վերականգնումն իր արժեքներից վերջավոր թվով կետերում ; Վերջավոր տարբերություններ: Առաջին կարգի հաստատուն գործակիցներով գծային տարբերություններ;
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս. -2, լաբ. -2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0504/Բ49
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորման ժամանակակից միջոցներին
· ծանոթացնել թվային կապի համակարգերի մոդելավորմանը
ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորման ժամանակակից միջոցներ,
2. ներկայացնել մոդելավորված կապի համակարգ,
3. վերլուծել թվային կապի համակարգում սխալների առաջացման պատճառները և գնահատել այն,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնել հեռահաղորդակցման համակարգերի՝ օրինակ բջջային կապի նախագծում և կառուցում,
2. գնահատել թվային կապի՝ օրինակ DVB-S2 արբանյակային հեռարձակման, որակը, սխալների հայտնվելու հավանականությունը,
3. իրականցնել կապի հակարգի հաղորդիչ/ընդունիչ հանգույցների բնութագրերի լավարկում ըստ դրված խնդրի առանձնահատկությունների,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել հեռահաղորդակցական համակարգերի մոդելավորման ժամանակակից միջոցներին
· ծանոթացնել թվային կապի համակարգերի մոդելավորմանը
ներկայացնել թվային կապի համակարգերում սխալների առաջացման պատճառները և դրանց գնահատման մեթոդները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ,
2. ուսանողները լսարանում ունկընդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին,
ուսանողները համակարգչային լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ օգտվելով համապատասխան ծրագրային փաթեթներից:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
անց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հար­ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միա­վոր­ների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • B. Sklyar, “Digital Communications: Fundamentals and Applications, 2nd Edition,” Prentice Hall, 2001.
  • K. Devendra, “Modeling and Simulation of Systems Using MATLAB and Simulink,” CRC Press, 2010.
  • H. Monson, “Statistical Digital Signal Processing and Modeling,” John Wiley & Sons, 1996.
  • S. Haykin, “Modern Wireless Communications,” Pearson Pentice Hall, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ծանոթացում Matlab/Simulink միջավայրի Communications Toolbox գործիքակազմին
2. Բինար բազմամակարդակ ազդանշենների գեներացում
3. MFSK, MPSK, MQAM, MAPSK մոդուլյացիայով կապի համակարգերի մոդելավորում
4. Ադիտիվ սպիտակ գաուսյան (AWGN) աղմուկով կապուղու մոդելավորում
5. RRC/RC Gaussian ձևավորող ֆիլտրերի մոդելավորում
6. Ծանոթացում կապի համակարգում բիթի սխալի հայտնվելու (BER) հաշվարկի եղանակին և մոդելավորում
7. BER-ի բարելավում կոդավորման եղանակների կիրառմամբ. կոդավորոիչ/դեկոդավորիչ հանգույցների մոդելավորում
8. DVB-S2 թվային արբանյակային համակարգի մոդելավորում
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0502/Բ48
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական համակարգերը նկարագրող դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ:
· ուսուցանել “Consol” համակարգով ռադիոֆիզիկական խնդիրների լուծման ձևերը:
հմտություններ ձևավորել էլեկտրադինամիկական համակարգերի համակարգչային մոդելավորման ուղղությամբ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու էլեկտրամագնիսական երևույթները նկարագրող դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակները:
2. կիրառելու “Consol” համակարգչային փաթեթները էլեկտրադինամիկական երևույթների մոդելավորման համար:
3. ներկայացնելու և վերլուծելու էլեկտրադինամիակական համակարգերի մոդելավորման արդյունքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու ձեռքբերած գիտելիքները էլեկտրադինամիկական համակարգերի բնութագրիչների համակարգչային որոշման համար:
2. Կիրառելու “Consol” համակարգչային փաթեթները էլեկտրադինամիկական համակարգերի վերաբերյալ խնդիրների լուծման համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտագործել “Consol” և նմանատիպ համակարգչային փաթեթների էլեկտրադինամիկական համակարգերի ուսումնասիրման համար:
կիրառելու ստացած գիտելիքները բնության այլ երևույթների համակարգչային մոդելավորման և ուսումնասիրման համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական համակարգերը նկարագրող դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ:
· ուսուցանել “Consol” համակարգով ռադիոֆիզիկական խնդիրների լուծման ձևերը:
հմտություններ ձևավորել էլեկտրադինամիկական համակարգերի համակարգչային մոդելավորման ուղղությամբ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից:
ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Григорьев А.Д. Методы вычислительной электродинамики - М.: Физматлит, 2012.
  • Гринев А.Ю., Гиголо А.И. Математические основы и методы решения задач электродинамики-М.: Радиотехника, 2015.
  • Bondeson A., Rylander T., Ingelstrom P.Computational Electromagnetics, Springer, 2005.
  • Taflove A., Hagness S.C. Computational Electrodynamics: The Finite-Difference Time-Domain Method, Norwood, MA: Artech House, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ծանոթացում սովորական մասնական ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման եղանակների հետ,
2. ծանոթացում “Consol” ծրագրային փաթեթի հետ,
3. “Consol” փաթեթի օգնությամբ էլեկտրամագնիսական երևույթների մոդելավորում,
4. տարատեսակ ալիքատարներում էլեկտրամագնիսական դաշտի մոդելավորումներ,
5. տարատեսակ ռեզոնատորներում էլեկտրամագնիսական դաշտի մոդելավորումները,
6. էլեկտրամագնիսական ալիքների դիֆրակցիայի երևույթների մոդելավորումը,
7. պարբերական հատկություններով միջավայրում էլեկտրամագիսական դաշտի մոդելավորումը:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
15 ժամ/շաբ.
լաբ.-15
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0501/Բ47
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ աշխատելու հարմարավետությանը
· սովորեցնել LabVIEW միջավայրում թվային-անալոգային փոխակերպիչների հետ աշխատելու սկզբունքները
· ծանոթացնել NI-ի տարբեր ֆիզիկական սարքավորումների հետ աշխատելու սկզբոունքներին
ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրում տվյալների ներմուծման, մշակման և արտածման հնարավորություններին
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրի հնարավորությունները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. LabVIEW ծրագրային միջավայրի միջոցով իրականացնել տարատեսակ ազդանշանների գեներացումը և ըմդունումը օգտագործելով NI-ի ֆիզիկական սարքավորումները
2. NI ELVIS II սարքի միջոցով իրականացնել տարատեսակ ռադիոտեխնիկական խնդիրների մոդելավորում/լուծում LabVIEW ծրագրային միջավայրի օգնությամբ
3. USB 6008 և USB 6009 անալոգաթվային փոխակերպիչների միջոցով կատարել ազդանշանների/տվյալների հավաքագրում LabVIEW ծրագրային միջավայրում
4. Ծրագրավորել GPIB և serial port-ով աշխատող սարքավորումները
5. LabVIEW միջավայրում ծրագրավորել NI PXI 1042 սարքի մոդուլները
6. Տեսապատկերների և քայլային շարժիչների հետ աշխատել NI Vison & Motion ծրագրի միջոցով
7. LabVIEW միջավայրում ծրագրավորել FPGA Interface (myRIO, myRIO Evaluation Kit)-ով սարքավորումները
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
օգտվել տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթել և վերլուծել
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ աշխատելու հարմարավետությանը
· սովորեցնել LabVIEW միջավայրում թվային-անալոգային փոխակերպիչների հետ աշխատելու սկզբունքները
· ծանոթացնել NI-ի տարբեր ֆիզիկական սարքավորումների հետ աշխատելու սկզբոունքներին
ծանոթացնել LabVIEW ծրագրային միջավայրում տվյալների ներմուծման, մշակման և արտածման հնարավորություններին
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսը լսարանում վարում է լաբորատոր պարապմունք, անց է կացնում քննարկում, տալիս համապատասխան ցուցումներ, ներկայացնում է տիպական օրինակներ
ուսանողները կիրառում են ստացած գիտելիքները, ինքնուրույն կազմում են ծրագրեր օգտագործելով NI ֆիզիկական սարքավորումները
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միավորների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • LabVIEW for Engineers, RONALD W. LARSEN, Montana State University 2011
  • Bitter, Rick, Taqi Mohiuddin, Matthew R. Nawrocki, «LabVIEW Advanced Programming Techniques», 2-nd edition, Taylor & Francis Group, LLC 2007.
  • Cory L. Clark, «LabVIEW Digital Signal Processing, and Digital Communications», The McGraw-Hill Companies, 2005.
  • http://www.ni.com
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ընդհանուր ծանոթացում National Instrument-ի (NI) LabVIEW ծրագրային փաթեթի հետ:
2. Թվային և անալոգային փոխակերպիչներ usb 6008 և usb 6009 (DAC)
3. Տվյալների ներմուծում համակարգիչ, մշակում. տվյալների արտածում (DAQ)
4. NI MAX (Measurement & Automation Explorer)
5. GPIB և serial port-ով աշխատող սարքավորումներ
6. NI Elvis II սարքի աշխատանքի սկզբունքը
7. NI PXI 1042 սարքի աշխատանքի սկզբունքը
8. Տեսապատկերների հետ աշխատելու սկզբունքները NI Vison & Motion
9. FPGA Interface (myRIO, myRIO Evaluation Kit)
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
15 ժամ/շաբ.
դաս.- 7.5, լաբ.-7.5
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0502/Բ46
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել միկրո և նանոչափային համակարգերի հիմունքներին և դրանց մոդելավորման ժամանակակից տեխնոլոգիական մեթոդներին,
· ուսանողներին սովորեցնել իրականացնել հետազոտվող ֆիզիկական համակարգի տեսական մոդելի պարամետրերի վերլուծություն,
· ուսանողներին սովորեցնել կառուցել դիտարկվող տեսական համակարգը՝ արդի համակարգչային տեխնիկայի և մոդելավորման ծրագրերի կիրառությամբ:
ուղենշել գերփոքր չափսերով համակարգերի մոդելավորման հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կատարել միկրո և նանոչափային համակարգերի պարամետրերի տեսական վերլուծություն,
2. մեկնաբանել գերփոքր չափսերով համակարգերում ընթացող ֆիզիկական պրոցեսները և դրանց ընթացքում առաջացող խնդիրների լուծման եղանակները,
3. ներկայացնել միկրո և նանոչափային համակարգերի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարանջատել ֆիզիկական համակարգերի մոդելավորման մեթոդները և ուղություները,
2. վերլուծել գերփոքր չափսերով համակարգերի մոդելավորման առկա հասանելի տվյալների բազան՝ համապատասխան օպտիմալ նախագծման նպատակով,
3. կատարել միկրո և նանոչափային համակարգերի մոդելավորման հեռանկարային ուղղությունների ընտրություն:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները միկրո և նանոչափային համակարգերում,
առաջարկել և տրամադրել օպտիմալ նախագծված մոդելներ հետազոտվող գերփոքր չափսերով ֆիզիկական համակարգերում առաջացող վերլուծական խնդիրների լուծման համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել միկրո և նանոչափային համակարգերի հիմունքներին և դրանց մոդելավորման ժամանակակից տեխնոլոգիական մեթոդներին,
· ուսանողներին սովորեցնել իրականացնել հետազոտվող ֆիզիկական համակարգի տեսական մոդելի պարամետրերի վերլուծություն,
· ուսանողներին սովորեցնել կառուցել դիտարկվող տեսական համակարգը՝ արդի համակարգչային տեխնիկայի և մոդելավորման ծրագրերի կիրառությամբ:
ուղենշել գերփոքր չափսերով համակարգերի մոդելավորման հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ,
2. ուսանողները լսարանում լսում են դասախոսություն՝ մասնակցում են քննարկումներին, օգտվում են լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից,
ուսանողները լսարանում կատարում են գործնական և լաբորատոր աշխատանքներ՝ կիրառելով ֆիզիկական կառուցվածքների արտապատկերման և մոդելավորման արդի համակարգչային միջոցները:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հար­ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3: Միա­վոր­ների քայլը 0,5 է: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Torre, Charles G., "Foundations of Wave Phenomena: Complete Version" (2016). Foundations of Wave Phenomena. 1.
  • Jian-Ming Jin, "The Finite Element Method in Electromagnetics", 3rd Edition, 2014
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Էլեկտրոմագնիսական տեսության հիմունքները
2. Ծանոթացում վերջավոր տարրերի մեթոդին
3. Միաչափ վերջավոր տարրերի վերլուծություն
4. Երկչափ վերջավոր տարրերի վերլուծույթուն
5. Եռաչափ վերջավոր տարրերի վերլուծություն
6. Էլեկտրոմագնիսական համակարգի վարիացիոն սկզբունքները
7. Վեկտորական վերջավոր էլեմենտներ
8. Կլանող սահմանային պայմաններ
9. Վերջավոր տարրերի սահմանային ինտեգրալ մեթոդները
10. Վերջավոր տարրեի սեփական ֆունկցիաների մեթոդը
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0502/Բ45
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել տարաբնույթ ալիքների գծային տարածման ֆիզիկայի հիմնահարցերին
· ուսուցանել ալիքների տարածման օրենքներն ու օրինաչափությունները
պատկերացում ձևավորել մեխանիկական, էլեկտրամագնիսական և այլ բնույթների ալիքների վերաբերյալ
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու համակարգված գիտելիքներ ալիքային պրոցեսների տեսության վերաբերյալ,
2. լուսաբանելու ալիքների գծային տարածման ընդհանուր օրինաչափությունները,
3. ներկայացնելու ալիքային երևույթների վերաբերյալ խնդիրների լուծման եղանակները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու ձեռք բերած գիտելիքները տարբեր միջավայրերում տարաբնույթ ալիքների տարածման օրենքների որոշման համար,
2. կիրառելու ստացած գիտելիքները ալիքների տարածման վերաբերյալ խնդիրների լուծման համար,
3. բացատրելու ալիքների բնույթները և առաջացման պատճառները
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտագործելու ալիքային երևույթների վերաբերյալ խնդիրների լուծման եղանակները
կիրառելու ալիքային երևույթների վերաբերյալ ստացած գիտելիքները ֆիզիկայի այլ բնագավառների ուսումնասիրության համար
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել տարաբնույթ ալիքների գծային տարածման ֆիզիկայի հիմնահարցերին
· ուսուցանել ալիքների տարածման օրենքներն ու օրինաչափությունները
պատկերացում ձևավորել մեխանիկական, էլեկտրամագնիսական և այլ բնույթների ալիքների վերաբերյալ
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին անց է կացնում քննարկում և համապատասխան խնդիրների լուծում համակարգչի միջոցով,
2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն, մասնակցում քննարկումներին, գործնական պարապմունքի ժամերին կիրառում դասախոսություններից ստացած գիտելիքները,
Լսարանից դուրս` հանձնարարված խնդիրների լուծում, տեղեկատվության հայթայթում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն
Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Виноградова М.Б., Руденко О.В., Сухоруков А.П. Теория Волн. М.: Наука, 1990.
  • Горелик Г.С. Колебания и волны. М.: Наука, 2011.
  • Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М. Теоретическая физика. Том VIII. Электродинамика сплошных сред. М.: Наука, 1982.
  • Հաջյան Գ.Ս., Ալիքային պրոցեսների տեսության հիմունքներ, ԵՊՀ, Երևան 2013:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հոծ միջավայրերի շարժման նկարագրության եղանակները և հավասարումները:
2. Մեխանիկական ալիքների գծային տարածումը իդեալական հոծ միջավայրերում:
3. Բևեռացված, մասակի բևեռացված և չբևեռացված էլեկտրամագնիսական ալիքներ, բևեռացման մատրիցան:
4. Անիզոտրոպ միջավայրերում էլեկտրամագնիսական ալիքների տարածման ընդհանուր օրինաչափությունները:
5. Անհամասեռ, իզոտրոպ միջավայրում էլեկտրամագնիսական դաշտի հավասարումը:
6. Երկրաչափական օպտիկայի մոտավորությունը էյկոնալի և տեղափոխման հավասարումները:
7. Շերտավոր անհամասեռ միջավայրերում ճառագայթների ընթացքը բեկման ցուցիչի տարբեր տարածական կախումների դեպքում:
8. Ալիքային փնջերի տարածումը անիզոտրոպ միջավայրերում:
9. Էլեկտրամագնիսական ալիքների բեկումը: Լեոնտովիչի մոտավոր եզրային պայմանը:
10. Մեխանիկական ալիքները գծային շղթաներում:
11. Բևեռացումների և արագ փոփոխվող դաշտերի կապը: Դիսպերսային առընչություններ:
12. Ալիքային հավասարումը դիէլեկտրիկում դիսպերսիայի առկայությամբ:
13. Դիսպերսող միջավայրերում ալիքային փաթեթների տարածման վերաբերյալ խնդիրների լուծման եղանակները:
14. Ալիքային փաթեթների տարածումը հաճախային դիսպերսիայի օրենքի վերլուծության առաջին և երկրորդ մոտավորություններով:
15. Տեղեկատվություն ալիքային փաթեթների միջոցով, փաթեթների ճապաղման երկարություն:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
լաբ.-4
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0502/Բ44
1. Դասընթացի նպատակ
· Ծանոթացնել տարբեր կիրառական խնդիրների մոդելավորմանը MatLab միջավայրում։
սովորեցնել հետազոտել ստացված թվային արդյունքները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ռադիոֆիզիկակական տարբեր խնդիրների լուծում և մոդելավորում,
2. լուծումների հետազոտություն, գրաֆիկական պատկերում։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի տարբեր մեթոդներ ռադիոֆիզիկական խնդիրները լուծելիս,
2. ընտրել ամենաարդյունավետ եղանակը տվյալ ռադիոֆիզիկական խնդիրը MatLab միջավայրում մոդելավորելիս։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
ստացված գիտելիքները կիրառել առավել բարդ խնդիրներ լուծելու և համակարգչով մոդելավորելու, լուծումները հետազոտելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ծանոթացնել տարբեր կիրառական խնդիրների մոդելավորմանը MatLab միջավայրում։
սովորեցնել հետազոտել ստացված թվային արդյունքները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսը վարում է լաբորատոր աշխատանք, անց է կացնում քննարկում,
2. Ուսանողները լսարանում ունկնդրում են տեսական մասը, մասնակցում քննարկումներին, լաբորատոր պարապմունքի ժամերին կիրառում ստացած գիտելիքները,
Լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ քննության
Գնահատվում է 2 ընթացիկ քննու­թյունների և ինքնուրույն աշխատանքի արդյունքներով։ Ընթացիկ քննությունները լաբորատոր աշխատանքներ են՝ առաջին ընթացիկը 4 և երկրորդ ընթացիկը 5 առավելագույն արժեքով: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3, իսկ ինքնուրույն աշխատանքի համար՝ առավելագույնը 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Коткин Г.Л., Черкасский В.С. - Компютерное моделирование физических процессов с использованием Matlab. Новосибирск, 2001.
  • John W. Leis - Digital Signal Processing using Matlab for Students and Researchers. John Wiley & Sons, 2011.
  • Steven W. Smith - the Scientist and Engineer's Guide to Digital Signal Processing. CaliforniaTechnical Publishing, 1999.
  • Վարդանյան Յու.Լ. Էլեկտրադինամիկա, Երևան, ԵՊՀ հրատ. 2000.
  • Левич В.Г. - Курс теоретической физики, том 1. Наука, 1969.
  • Вайнштейн Л.А. - Электромагнитные волны. Москва, "Радио и связь", 1988.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Դիպոլի դաշտի հետազոտությունը։
2. Լիցքավորված մասնիկների շարժման մոդելավորումը էլեկտրական դաշտում։
3. Լիցքավորված մասնիկների շարժման մոդելավորումը մագնիսական դաշտերում։
4. Տատանողական կոնտուրների ուսումնասիրությունը։ Զուգահեռ, հաջորդական, կապված տատանողական կոնտուրներ։
5. Մարող տատանումներ և հարկադրական տատանումների ուսումնասիրությունը։
6. Անվերջ գլանի էլեկտրաստատիկ և մագնիսաստատիկ դաշտերի հաշվարկը և լուծումների հետազոտությունը վերջավոր տարրերի եղանակով։
7. Խոռոչով անվերջ գլանի էլեկտրաստատիկ և մագնիսաստատիկ դաշտերի հաշվարկը և լուծումների հետազոտությունը։
8. Սկին-երևույթի ուսումնասիրությունը անվերջ գլանային հաղորդիչներում։
9. Ուղղանկյուն, շրջանաձև և էլիպտական լայնական կտրվածքներով ալիքատարներ։ Ալիքատարների սեփական հաճախությունները և սեփական ֆունկցիաները։ Անալիտիկ և թվային եղանակներով ստացված լուծումների հետազոտությունը։
10. Ամպլիտուդային, հաճախային և փուլային մոդուլացումների մոդելավորումը։ Սպեկտրի դիտումն ու համեմատությունները։
11. Անալոգային և թվային ֆիլտրերի մոդելավորումը։
12. Լիսաժուի կորերի և բաբախումների ուսումնասիրությունը։
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0502/Բ43
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել ինտերնետի աշխատանքի հիմունքներին, դրա ժամանակակից տեխնոլոգիական մակարդակին և ներկա զարգացումներին:
· սովորեցնել նախագծել և կառուցել լոկալ ցանցային համակարգեր՝ ժամանակակից ստանդարտների օգտագործմամբ:
· լաբորատոր աշխատանքների միջոցով ուսանողներին փոխանցել պրակտիկ փորձառություն պրոտոկոլների, կոդավորման, ապակոդավորման վերաբերյալ:
ուղենշել համացանցի այնպիսի հեռանկարները ինչպիսիք են իրերի համացանցը (IoT), բլոկչեյնը (blockchain), հինգերորդ սերնդի անլար կապը և ժամանակազգայուն ցանցեր (TSN):
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել ցանցերի OSI մակարդակների կառուցվածքի բոլոր շերտերում պրոտոկոլների աշխատանքի սկզբունքը (ֆիզիկական մակարդակից մինչև վեբ կայքերի դիմում):
2. լուսաբանել համացանցի տարբեր մակարդակներում անվտանգության և հասանելիության առկա խնդիրների լուծման եղանակները:
3. ներկայացնել ցանցային տեխնոլոգիաների զարգացման հեռանկարային ուղղությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարանջատել համացանցի տարբեր մակարդակներում գործող պրոտոկոլները և դրանց հիմնական խնդիրները:
2. վերլուծել ցանցային փաթեթները, պրոտոկոլների գլխագրերը:
3. կողմնորոշվել և գնահատել ցանցի խոցելի կետերը կատարելով ցանցի մոնիտորինգ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. Ավելացնել սեփական պաշտպանվածությունը ՏՏ ժամանակակից խոցելի վտանգների նկատմամբ:
առաջադրել և նախագծել փոքր և միջին լոկալ ցանցեր՝ կազմակերպության խնդիրներին համապատասխան:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել ինտերնետի աշխատանքի հիմունքներին, դրա ժամանակակից տեխնոլոգիական մակարդակին և ներկա զարգացումներին:
· սովորեցնել նախագծել և կառուցել լոկալ ցանցային համակարգեր՝ ժամանակակից ստանդարտների օգտագործմամբ:
· լաբորատոր աշխատանքների միջոցով ուսանողներին փոխանցել պրակտիկ փորձառություն պրոտոկոլների, կոդավորման, ապակոդավորման վերաբերյալ:
ուղենշել համացանցի այնպիսի հեռանկարները ինչպիսիք են իրերի համացանցը (IoT), բլոկչեյնը (blockchain), հինգերորդ սերնդի անլար կապը և ժամանակազգայուն ցանցեր (TSN):
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն սլայդերի օգնությամբ, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին, կատարում են ռեֆերատիվ աշխատանք՝ օգտագործելով լրացուցիչ գրականությունից և ինտերակտիվ նյութերից:
ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով ցանցային մոնիտորինգի, սիմուլյացիայի և նախագծման արդի համակարգչային միջոցներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատմամբ քննություն
Երկու ընթացիկ քննությունները գրավոր են՝ յուրաքանչյուրը 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը համապատասխանաբար 2, 1, 1 միավոր: Դասապրոցեսին մասնակցության համար տրվում է 3 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Andrew S. Tanenbaum "Computer Networks", 5th ed. Boston, Massachusetts USA, 2011.
  • В. Олифер, Н. Олифер «Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. Учебник», 2016.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Դասընթացի նպատակը և մոտիվացիան։ Համակարգչային ցանցեր։ Պատմական ակնարկ, համացանցի կարևորությունը, ցանցերի օրինակներ։
2. Ցանցերի ֆիզիկական մակարդակ:
3. Միացման մակարդակ, ընդհարումների ղեկավարում: Ցանցային switch -եր
4. Ցանցային մակարդակ, ներածություն:
5. IP հասցեավորում, երթուղիչներ (router): Ենթացանցերի ձևավորում։
6. Երթուղային ցուցակներ, երթուղիչների կիրառությունները, հիերարխիկ միացումներ։
7. Տրանսպորտային մակարդակ, UDP պրոտոկոլ։ Հոսքի ղեկավարում։
8. TCP պրոտոկոլ, վիճակների դիագրամը։ Տվյալների փոխանցման արագության ղեկավարումը։
9. Կիրառության (application) մակարդակ: DNS
10. HTTP պրոտոկոլ։ Քեշավորում։
11. Կապի/Ծառայությունների որակի ապահովում, իրական ժամանակի հոսքեր։
12. Ցանցային անվտանգություն, ներածություն։ Ցանցային վտանգները, կոնֆիդենցիալություն, ինֆորմացիայի կոդավորում, նույնականացում։
13. Անլար կապի անվտանգություն, Վեբ անվտանգություն։ DNS անվտանգություն։
14. Ֆայրվոլներ։ VPN: DDOS հարձակումներ։
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0502/Բ42
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել համակարգչային մոդելավորման արդի փաթեթները, դրանց սկզբունքները և կիրառությունների շրջանակները,
· ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման համակարգչային մեթոդների առանձնահատկություններին,
տալ հմտություններ էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման միջավայրերի, սահմանային պայմանների, նյութերի և լուծման մեթոդների ընտրության սկզբունքների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու էլեկտրադինամիկական պրոցեսների համակարգչային մոդելավորման եղանակները,
2. դասակարգելու խնդրի համակարգչային նմանակման և լուծման քայլերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ընտրելու խնդրի մոդելավորման միջավայրը, մեթոդը և սահմանային պայմանները,
2. բացատրելու ստացված արդյունքները, հնարավորության դեպքում համեմատելու դրանք տեսական մոդելների հետ,
3. գործնականում իրականացնելու էլեկտրադինամիկական խնդրի մոդելավորում,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, հայթայթելու և վերլուծելու տեղեկատվությունը, համեմատելու արդյունքները գրականության տվյալների հետ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել համակարգչային մոդելավորման արդի փաթեթները, դրանց սկզբունքները և կիրառությունների շրջանակները,
· ծանոթացնել էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման համակարգչային մեթոդների առանձնահատկություններին,
տալ հմտություններ էլեկտրադինամիկական խնդիրների լուծման միջավայրերի, սահմանային պայմանների, նյութերի և լուծման մեթոդների ընտրության սկզբունքների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսը լսարանում կարդում է ինտերակտիվ դասախոսություն, անց է կացնում սեմինար քննարկումներ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսություն՝ մասնակցելով քննարկումներին:
ուսանողները համակարգչային լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, 1-ին ընթացիկը՝ 5 միավոր առավելագույն ար­ժեքով, 2-րդը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է համապատասխանաբար 5 և 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Jin, Jian-Ming. The finite element method in electromagnetics. John Wiley & Sons, 2015.
  • Jin, Jian-Ming. Theory and computation of electromagnetic fields. John Wiley & Sons, 2015.
  • Pozar, David M. Microwave engineering. John wiley & sons, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ներածություն: Ծանոթացում ֆիզիկական պրոցեսի մոդելավորման ծրագրային փաթեթներին, աշխատանքի սկզբունքներին, դրանց հնարավորություններին և առանձնահատկություններին:
2. Վերջավոր տարրերի մեթոդի կիրառումը Մաքսվելի հավասարումների լուծման համար: Խնդրի մոդելի երկրաչափության կառուցումը: Սահմանային պայմանների ընտրությունը և դրանց ֆիզիկական նկարագրությունը: Դիսկրետիզացիա: Պարամետրիզացում, ֆունկցիաների, ինտեգրալների, փոփոխականների, մաթեմատիկական այլ օպերատորների սահմանում: Արդյունքների վիզուալիզացիա և վերլուծություն:
3. Էլեկտրամագնիսական ալիքներ: Ալիքների տարածումը հոծ համասեռ միջավայրերում: Անվերջ տարածության մոդելավորում: Գաուսյան և հարթ էլեկտրամագնիսական ալիքներ:
4. Շղթային պարզագույն բաղադրիչների հետազոտում: Ռեզիստիվ, ինդուկտիվ ու ունակային տարրեր, դրանց մոդելավորումը և բնութագրերի հաշվարկ:
5. ԳԲՀ ալիքատարներ: Ուղղանկյուն ալիքատարի տեսությունը և մոդելավորումը: Ալիքատարի մոդերը: Աշխատանքային սպեկտրը, կտրման հաճախության կապը ալիքատարի չափերի հետ: Ալիքատարի գրգռումը: Ցրման պարամետրեր:
6. Միկրոշերտավոր գծեր: Միկրոշերտավոր հաղորդման գծերի և ֆիլտրերի տեսությունը և մոդելավորումը: Գրգռման առանձնահատկությունները: Էլեկտրամագնիսական դաշտերը: Միկրոշերտավոր ռեզոնատորներ և ֆիլտրեր: Դրանց կիրառությունները, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և էլեկտրամագնիսական բնութագրերի միջև կապը:
Բազմաֆիզիկական մոդելավորման սկզբունքները: Էլեկտրամագնիսականության և ջերմափոխանակության հիմնական հավասարումների միջև կապը: Էլեկտրամագնիսական տաքացման մոդելավորում:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
90 ժամ
6 շաբաթ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ00
1. Դասընթացի նպատակ
• գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները
• ուսանողներին ծանոթացնել տվյալներ մշակող ընկերությունների աշխատանքին և կառուցվածքին, տարբեր բաժինների աշխատակիցների պարտականություններին, .
.ամրապնդել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած տեսական գիտելիքները և ուսանողներին զինել ՏՏ-ի գործնական հմտություններով:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
աա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իրականացնելու փորձարարական տվյալների հավաքագրում և մաթեմատիկական ապարատի (ֆունկցիաների տեսություն, վերլուծական երկրաչափություն, հանրահաշիվ, դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվ, դիֆերենցիալ հավասարումներ, մոտավոր մեթոդներ) կիրառումով ենթարկելու վիճակագրական մշակման
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Կատարելու ֆիզիկային և նրա տեխնիկական կիրառություններին առնչվող գործընթացների համակարգչային մոդելավորում, գործնականում իրականացնելու տվյալների գրաֆիկական ներկայացում python ծրագրավորման լեզվի միջոցով,
2. կիրառելու մեքենայական ուսուցման մեթոդները ֆիզիկական փորձերի արդյունքում գրանցված տվյալների շտեմարանում,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. մասնակցելու քննարկումների, փաստարկելու և ներկայացնելու սեփական տեսակետը, կատարելու թիմային աշխատանք
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
• գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները
• ուսանողներին ծանոթացնել տվյալներ մշակող ընկերությունների աշխատանքին և կառուցվածքին, տարբեր բաժինների աշխատակիցների պարտականություններին, .
.ամրապնդել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած տեսական գիտելիքները և ուսանողներին զինել ՏՏ-ի գործնական հմտություններով:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. խորհրդատվություն
2. հանձնարարության կատարում
քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկան դրական (ստուգված) է գնահատվում այն դեպքում, եթե ուսանողը մասնակցել է պրակտիկային, կատարել ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները, սահմանված ժամկետում ներկայացրել
պրակտիկայի օրագիրը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ''Krisp'' - գիտահետազոտական կենտրոն
  • ՀՀ ԳԱԱ Մաթեմատկայի ինստիտուտ
  • Ա.Ի. Ալիխանյանի անվան Ազգային Գիտական Լաբորատորիա
  • “ՔԵՆԴԼ” Սինքրոտրոնային հետազոտությունների ինստիտուտ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ծանոթացում պրակտիկայի անցկացման վայրի աշխատանքային առանձնահատկություններին։
2. Կատարելիք աշխատանքի հստակ նպատակադրում՝ ի՞նչ է նախատեսվում կատարել՝ գիտափորձ, գրանցիչների աստիճանավորում, ստացված տվյալների մշակում և այլ
3. Կատարելիք աշխատանքի ժամանակացույցի կազմում։
4. Ըստ ժամանակացույցի՝ անհրաժեշտ աշխատանքների կատարում։
5. Վերջնարդյունքների ամփոփում և գնահատում։
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 գործն.- 2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ57
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին սովորեցնել նեյրոնային ցանցերի աշխատանքի դրույթները, ձևավորել հմտություններ նեյրոնային ցանցերի վերարտադրման և տարբեր խնդիրներ լուծելու նպատակով նոր ցանցերի ստեղծման համար։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու նեյրոնային ցանցերի աշխատանքի ընդհանուր սկզբնունքները, կիրառության ոլորտները,
2. տիրապետելու հիմնական նեյրոնային ցանցերի մաթեմատիկական մոդելներին, նրանց կառուցվածքների և ֆունկցիոնալության առանձնահատկություններին,
3. մշակելու նեյրոնային ցանցերի ուսուցման և պատրաստի ցանցերի աշխատանքի գնահատման մեթոդներ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելով python ծրագրավորման լեզուն՝ տարբեր տեսակի տվյալների բազաների վրա կատարելու հայտնի նեյրոնային ցանցերի ուսուցում (training),
2. մշակելու և իրագործելու նոր տեսակի նեյրոնային ցանցերի սխեմաներ, կիրառելով Tensroflow գրադարանը,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
իրականացնելու պատկերների մշակում և այդ հմտությունը կիրառելու ֆիզիկայի տարբեր ոլորտներում՝ փորձարարական վերլուծություններ կատարելու նպատակով։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին սովորեցնել նեյրոնային ցանցերի աշխատանքի դրույթները, ձևավորել հմտություններ նեյրոնային ցանցերի վերարտադրման և տարբեր խնդիրներ լուծելու նպատակով նոր ցանցերի ստեղծման համար։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
քննարկում,
նախագծերի և ինքնուրույն աշխատանքների կատարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնա­հատ­ման պարտադիր բաղա­դրիչ­ է եզրափակիչ քննությունը (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղա­դրիչ­ներից (ընթա­ցիկ ստուգում­ներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցու­թյուն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասա­վան­դող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • L. Fausett, Fundamentals of Neural Networks: Architectures, Algorithms, and Applications, Prentice-Hall, 1994.
  • C. Bishop. Neural Networks for Pattern recognition, Clarendon Press, 1995.
  • C. Aggarwal, Neural Networks and Deep Learning: A Textbook, Springer, 2018.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Խորը ուսուցման ներածություն: Նեյրոնային ցանցերի հիմունքները։ Պարզագույն նեյրոնային ցանցեր։ Մեկ քողարկված շերտով (hidden layer) նեյրոնային ցանցեր: Մոտարկման ճշգրտության և ծրագրի աշխատանքի արագության կապը։ Խորը նեյրոնային ցանցեր: Հիմնական ոչ֊գծային ֆունկցիաների կիրառում, նեյրոնների կապերի դիզայն։ Խորը ուսուցման պրակտիկ հիմունքներ: Ռեգուլարիզացիա, dropout, մուտքային տվյալների նորմավորում, կորող և պայթող գրադիենտների խնդիրը, պարամետրերի սկզբնական արժեքներ տալու մեթոդներ։ Օպտիմիզացիոն ալգորիթմներ։ RMSprop, adam optimization, learning rate decay։ Հիպերպարամետրեր, ուսուցման առանձնահատկություններ, ծրագրային միջավայր։ Նեյրոնային ցանցեր ստեղծելու ստրատեգիաներ, աշխատանքի ճշգրտության բարելավման մեթոդներ։ Փաթույթային նեյրոնային ցանցեր, պատկերների եզրերի որոնում, փաթույթների տեսակներ: Խորը նեյրոնային ցանցեր, ResNets, Inception models. Փոխանցումային ուսուցում (transfer learning)։ Պատկերներում առարկաների ճանաչում (Object detection), softmax։ Մարդկանց դեմքերի ճանաչում։ Անդրադարձ նեյրոնային ցանցեր, LSTM, GRU, bidirectional RNNs, deep RNNs։ Հաջորդականային տվյալների մշակում, կիրառությունը լեզվաբանական վերլուծություններում։ Տվյալների բարձր ոչ֊ գծայնությամբ ներկայացումներ, autoencoders: Հիբրիդ ցանցեր։
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
դաս.- 2 ժամ, լաբ.-2 ժամ,
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0402/Բ55
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել քվանտային տեղեկատվության տեսության հիմունքներին
· ներկայացնել քվանտային վիճակների նկարագրման և կառավարման եղանակները
· ներկայացնել քվանտային հաշվարկների մոդելները, դրանց բարդության նկարագրումը և հիմնական քվանտային ալգորիթմները
· ներկայացնել քվանտային հաղորդակցության և տելեպորտացիայի հիմունքները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քվանտային տեսության հիմունքները, քվանտային վիճակները, դրանց էվոլյուցիան և չափումները
2. հաշվողական և հաղորդակցման խնդիրների քվանտային մոդելավորում
3. քվանտային ալգորիթմներ, ամպլիտուդային ուժեղացում, քվանտային Ֆուրիե ձևափոխություն
4. քվանտային հաշվարկների սխալների գնահատում և կառավարում

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. օգտագործել քվանտային համակարգիչների հզորությունը
6. գնահատել խնդրի հաշվողական բարդությունը
7. մոդելավորել ֆիզիկական խնդիրներ քվանտային ալգորիթմների միջոցով

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. քվանտային հաշվարկների կիրառություն տարբեր ոլորտներում
քվանտային մոդելավորման համակարգչային մեթոդներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել քվանտային տեղեկատվության տեսության հիմունքներին
· ներկայացնել քվանտային վիճակների նկարագրման և կառավարման եղանակները
· ներկայացնել քվանտային հաշվարկների մոդելները, դրանց բարդության նկարագրումը և հիմնական քվանտային ալգորիթմները
· ներկայացնել քվանտային հաղորդակցության և տելեպորտացիայի հիմունքները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. տեսական դասընթացներ
2. սեմինար պարապմունքներ
առաջադրանքների կատարում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնա­հատ­ման պարտադիր բաղա­դրիչ­ է եզրափակիչ քննությունը (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղա­դրիչ­ներից (ընթա­ցիկ ստուգում­ներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցու­թյուն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասա­վան­դող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • M.A. Nielsen, I.L. Chung, Quantum computing and quantum information. Cambridge University Press, 2012.
  • D. N. Mermin, Quantum computer science: An introduction. Cambridge University Press, 2007.
  • M. Fayngold, V. Fayngold, Quantum mechanics and quantum information. Wiley, 2013.
  • M.L. Bellac, A short introduction to quantum information and quantum computation. Cambridge University Press, 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Քվանտային վիճակներ։ Օպերատորներ, քվանտային դինամիկա և չափումներ։ Խտության մատրից։ Երկվիճակ համակարգեր։ Բաղադրյալ համակարգեր և խճճվածություն։ Խառը վիճակների խճճվածություն և քանակական նկարագրում։ Բելլի անհավասարություններ։ Դասական հաշվարկների ընդհանուր ակնարկ։ Դասական տեղեկատվության երկուական ներկայացում և քանականացում, հաշվողական առաջադրանքների բարդություն։ Քվանտային տեղեկատվության ներկայացում և մշակում։ Քվանտային բիթ։ Գերհաղորդիչ և սպինային քուբիթներ։ Տոպոլոգիական քվանտային հիշողություններ։ Քվանտային հաշվողական ճարտարապետություններին ներկայացվող պահանջները: Քվանտային հաշվարկ և քվանտային ալգորիթմներ։ Քվանտային դարպասներ և ունիտար օպերացիաներ։ Միաքուբիթ և երկքուբիթ դարպասներ։ Դարպասների բաղադրում։ Թվերի գումարում։ Դոյչ-Յոսժայի ալգորիթմ։ Քվանտային որոնման Գրովերի ալգորիթմ։ Քվանտային հաղորդակցություն: Գերխիտ կոդավորում: Քվանտային տելեպորտացիա: Անվտանգ հաղորդակցություն: Քվանտային Ֆուրիե ձևափոխություն։ Կիրառություններ.փուլերի գնահատում, պարզ ֆակտորիզացիա։ Քվանտային ծածկագրություն; Սխալներ և սխալների ուղղում։ Քվանտային սխալների ուղղման կոդերի հատկությունները։
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
5 ժամ/շաբ.
դաս.- 2,5, լաբ-2,5
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0501/Բ54
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել կիսահաղորդչային սխեմատեխնիկայի հիմունքներին ու սխեմաների նախագծման ժամանակակից տեխնոլոգիաներին:
· սովորեցնել նախագծել և կառուցել պարզագույն էլեկտրոնային սխեմաներ հիմնվելով նախագծվող սարքի կամ հանգույցի սկզբունքային առանձնահատկությունների վրա:
· մոդելավորել և վերլուծել նախագծվող և արդեն պատրաստի սարքերի առանձին հանգույցները՝ արդի համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ:
ուղենշել սխեմատեխնիկայում հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել անալոգային և թվային շղթաների տարրերի դերն ու աշխատանքի սկզբունքները:
2. լուսաբանել թվա-անալոգային սխեմաներում ընթացող պրոցեսները և առկա խնդիրների լուծման եղանակները:
3. ներկայացնել սխեմատեխնիկայի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարանջատել սխեմատեխնիկայիում հիմնական ուղություները և բաժիները:
2. վերլուծել սխեմատեխնիկայում առկա հասանելի տվյալների բազան՝ համապատասխան օպտիմալ նախագծման և գործառման նպատակով:
3. ուղենշել կիսահաղորդչային սխեմատեխնիկայի զարգացման հիմնական ուղղությունները և հեռանկարները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. օգտագործելով տեղեկատվական աղբյուրները՝ վերլուծել և հասկանալ տեսական և մոդելավորման առանցքային մոտեցումները սխեմատեխնիկայում:
առաջադրել և նախագծել սխեմաներ տրված խնդիրների հնարավոր լուծման համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել կիսահաղորդչային սխեմատեխնիկայի հիմունքներին ու սխեմաների նախագծման ժամանակակից տեխնոլոգիաներին:
· սովորեցնել նախագծել և կառուցել պարզագույն էլեկտրոնային սխեմաներ հիմնվելով նախագծվող սարքի կամ հանգույցի սկզբունքային առանձնահատկությունների վրա:
· մոդելավորել և վերլուծել նախագծվող և արդեն պատրաստի սարքերի առանձին հանգույցները՝ արդի համակարգչային ծրագրերի օգնությամբ:
ուղենշել սխեմատեխնիկայում հնարավոր գործածության ոլորտները և զարգացման հեռանկարները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսը լսարանում կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում,
2. ուսանողներն ունկնդրում են դասախոսությունները, մասնակցում քննարկումներին,
3. ուսանողները լսարանում կատարում են լաբորատոր աշխատանքներ՝ օգտագործելով մոդելավորման և նմանակման արդի համակարգչային միջոցներ,
4. ինքնուրոյն պարապմունքի ժամերին ուսանողները կիրառում են դասախոսություններից ստացած գիտելիքները, մշակում և ներկայացնում անհատական նախագծեր, անցկացնում են դրանց քննարկումներ,
5. լսարանից դուրս հանձնարարված գրականության ընթերցում, տեղեկատվության հայթայթում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնա­հատ­ման պարտադիր բաղա­դրիչ­ է եզրափակիչ քննությունը (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղա­դրիչ­ներից (ընթա­ցիկ ստուգում­ներ (0-8 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցու­թյուն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասա­վան­դող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • P. Horowits and W. Hill, "The art of Electronics", 2nd ed. Cambridge University Press, London, 1989.
  • Титце У., Шенк К. - Полупроводниковая схемотехника, М., 2008.
  • N Kularatna, "Electronic Circuit Design: From Concept to Implementation", CRC Press, New York, 2008.
  • Stan Gibilisco, Teach Yourself Electricity and Electronics, Third Edition, McGraw-Hill, 2002
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գծային էլեկտրական շղթաների տարրերը (R, L, C): Պասսիվ գծային շղթաներ։
2. Կիրխհոֆի օրենքները, վերադրման սկզբունք:
3. Ինտեգրող և դիֆերենցող շղթաներ: Տատանողական կոնտուր:
4. Ոչ գծային արրեր: Կիսահաղորդչային տարրեր:
5. Դիոդ, տրանզիստոր, տեսակները և հիմնական բնոթագրերը:
6. Պարզագույն սխեմաներ՝ հիմնված դիոդների և տրանզիստորների վրա (ուղղիչ, կայունարար, ուեղարար, գտներատոր)
7. Ինտեգրալ սղեմաներ: Օպերացիոն ուժեղարարներ:
8. Պարզագույն սխեմաներ՝ հիմնված օպերացիոն ուժեղարարների վրա:
9. Թվային ազդանշաններ
10. Տրամաբանական ֆունկցիաներ և դրանց սխեմատեխնիկական իրականացումը
11. Տրանզիստորային բանալիներ:
12. Տրամաբանական տարրեր՝ կոմպլիմենտար մետաղ-օքսիդ-կիսահաղորդիչ (ՄՕԿ-ԿՄՕԿ)
կառուցվածքների հիման վրա
13. Կոմբինացված սխեմաներ:
14. Թվային սարքերի հիմնական հանգույցները (տրիգերներ, գրանցիչներ, հաշվիչներ, գումարիչներ)
15. Էլեկտրոնային սարքերի նախագծման հիմնական սկզբունքները:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, գործն.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ53
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել ֆունկցիոնալ անալիզի հիմնական հասկացություններին՝
մասնաորապես, Գծային ֆունկցիոնալներին և օպերատորներին Բանախյան և Հիլբերտյան տարածություններում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. իմանալ Լեբեգի ինտեգրալի սահմանումը և հատկությունները,
2. իմանալ լրիվ մետրիկական , Նորմավորված, Բանախյան տարածությունների հատկությունները,
3. ներկայացնել գծային օպերատորների և գծային ֆունկցիոնալների հատկություներնը,
4. պարզել գծային օպերատորների հաջորդականությունների թույլ և ուժեղ զուգամիտությունները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության և խնդիր­ների լուծման ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել ֆունկցիոնալ անալիզի հիմնական հասկացություններին՝
մասնաորապես, Գծային ֆունկցիոնալներին և օպերատորներին Բանախյան և Հիլբերտյան տարածություններում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ և սեմինարներ
ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղա­դրիչ­ներն են 2 ըն­թացիկ (6-8 միավոր) և եզրափակիչ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթա­ցիկ ստու­գումներ (0-6 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-6 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն մեկն ընտ­րում է դասա­վանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Колмогоров А., Фомин С. Элементы теории функций и фвункционального анализа, Москва, 1968.
  • Данфорд Н. и Шварц Д. Т., Линейные операторы, Москва, 1974
  • Գրիգորյան Մ.,Գալոյան Լ., Կոբելյաան Ա. , Իրական անալիզի ընտրովի բաժիններ, Երևան. 2015
  • Натансон И.П. Теория функций вещественной переменной. Москва, 1974.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Մետրիկական և Տոպոլոգիական տարածություններ: Մետրիկական տարածությունների կոմպակտությունը լրիվությունն ու սեպարաբելությունը: Գծային տոպոլոգիական և նորմավորված տարածություններ: Համալուծ տարածություններ: Չափելի ֆունկցիայի հատկությունները։ Չափելի ֆունկցիաների կառուցվածքը։ Լեբեգի ինտեգրալի սահմանումը և հատկությունները։ Համարյա ամենուրեք և ըստ չափի զուգամիտություն։ Չափելի ֆունկցիայի հատկությունները և կառուցվածքը։ Մետրիկական տարածություններ: Սեպարաբել մետրիկական տարածություններ: Լրիվ մետրիկական տարածություններ: Գծային տոպոլոգիական տարածություններ: Նորմավորված տարածություններ: Համալուծ տարածություններ: Բանախյան տարածությունների բազիսներ։ Սեպարաբել մետրիկական տարածության ֆունկցիաների մոտարկումը։ Գծային ֆունկցիոնալներ և օպերատորներ: Ֆունկցիոնալների անալիտիկ ներկայացումներ; Գծային օպերատորների հաջորդականությունների թույլ և ուժեղ զուգամիտությունը: Սեպարաբել Բանախյան տարածություններում բազիսների գոյությունը
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, լաբ.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ52
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսումնասիրել անընդհատ ֆունկցիաների հավասարաչափ մոտարկումը ,
ուսումնասիրել չափելի ֆունկցիաների մոտարկումը,
ծանոթացնել Բերնշտեյնի և Ֆեյերի բազմանդամներին և դրանց կիրառություններին,
ուսումնասիրել անընդհատ ֆունկցիաների լավագույն մոտարկումը ,
ուսումնասիրել լրիվ մետրիկական տարածություններում ոչ գծային օպերատորներով մոտարկումը իրականացնող ալգորիթմներ,
ծանոթացնել բանախյան տարածություններում նշանավոր բազիսներին և դրանց կիրառություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անընդհատ ֆունկցիաները հանրահաշվական և եռանկյունաչափական բազմանդամներով հավասարաչափ մոտարկող թեորեմները,
2. հասկանալու այդ թեորեմների կապը,
3. բացատրելու ֆունկցիոնալ տարբեր տարածություններում մոտարկող բազմանդամների առանձնահատկությունները, նմանություններն ու տարբե­րությունները,
4. ներկայացնելու մետրիկական տարածություններում ոչ գծային մոտարկող թեորեմները,
5. մատնանշելու այդ թեորեմների կապը,
6. հասկանալու և բացատրելու բանախյան տարածություններում լավագույն մոտարկիչ բազմանդամների առանձնահատկությունները. նմանություններն ու տարբե­րությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու ստացած գիտելիքները կոնկրետ բնույթ կրող հարցերի վերլուծության ժամանակ,
2. օգտագործելու ստացած գիտելիքները խնդիր­ների լուծման ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
օգտվելու տարբեր աղբյուրներից, տեղեկատվություն հայթայթելու և վերլուծելու:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսումնասիրել անընդհատ ֆունկցիաների հավասարաչափ մոտարկումը ,
ուսումնասիրել չափելի ֆունկցիաների մոտարկումը,
ծանոթացնել Բերնշտեյնի և Ֆեյերի բազմանդամներին և դրանց կիրառություններին,
ուսումնասիրել անընդհատ ֆունկցիաների լավագույն մոտարկումը ,
ուսումնասիրել լրիվ մետրիկական տարածություններում ոչ գծային օպերատորներով մոտարկումը իրականացնող ալգորիթմներ,
ծանոթացնել բանախյան տարածություններում նշանավոր բազիսներին և դրանց կիրառություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ և սեմինարներ,
ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղա­դրիչ­ներն են 2 ընթացիկ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթա­ցիկ ստուգումներ (0-8 միավոր), ինք­նուրույն աշխատանք (0-8 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն եր­կուսն ընտ­­րում է դասավանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • R.A. DeVore, A. Kunoth (eds.), Multiscale, Nonlinear and Adaptive Approximation, DOI 10.1007/978-3-642-03413-8 6, © Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2009
  • Գրիգորյան Մ.,Գալոյան Լ., Կոբելյան Ա. , Իրական անալիզի ընտրովի բաժիններ, Երևան. 2015
  • Натансон И.П. Теория функций вещественной переменной. Москва, 1974.
  • Колмогоров А., Фомин С. Элементы теории функций и фвункционального анализа, Москва, 1968.
  • A. Barron, A. Cohen, W. Dahmen and R. DeVore, Approximation and learning by greedy algorithms, Annals of Statistics, 36(2008), 64-94.
  • Ronald A. DeVore Nonlinear approximation and its applications, 2009
  • М.Г.Григорян "Модификации функций, коэффициенты Фурье и нелинейная аппроксимация", Матем.сборник. 2012г, т.203, N 3, стр.49-78.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Անընդհատ ֆունկցիաների հավասարաչափ մոտարկումը հանրահաշվական բազմանդամներով։ Բերնշտեյնի բազմանդամներ։ Վայերշտրասի թեորեմներ։ Անընդհատ ֆունկցիաների հավասարաչափ մոտարկումը եռանկյունաչափական բազմանդամներով ։ Ֆեյերի թեորմները։ Բանախյան տարածությունների բազիսներ։ Սեպարաբել մետրիկական տարածության ֆունկցիաների մոտարկումը։ Չափելի ֆունկցիաների մոտարկումը անընդհար ֆունկցիաների հաջորդականության միջոցով: Անընդհատ ֆունկցիաների տարածությունում լավագուն մոտարկումը։ Բանախյան տարածություններում լավագույն մոտարկումը։ Լրիվ մետրիկական տարածություններում ոչ գծային օպերատորներով մոտարկումը իրականացնող ալգորիթմներ։ Ագահ ալգորիթմներ, բանախյան տարածություններում նշանավոր բազիսներ։ Բանախյան տարածությունների բազիսներ, օրթոգոնալ բազիսներ։
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.- 2 ժամ, լաբ.-2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ51
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին ծանոթացնել գրաֆների տեսության հիմնական գաղափարներին ու մաթեմատիկական ապարատին՝ դրանց հետագա կիրառման նպատակով։
· Ուսումնասիրել գրաֆների տեսության հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման մեթոդները։
ՈՒսանողին տալ խորացված գիտելիք որոնման և օպտիմալացման, դասական արհեստական բանականության տեսության հիմնական սկզբունքների, տեսական և փորձարարական ուսումնասիրությունների ժամանակակից մեթոդների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել գրաֆների տեսության հիմնական հասկացությունները, խնդիրների դրվածքները, ալգորիթմները,
2. բնութագրել գրաֆների հիմնական դասերը, դրանց առանձնահատկությունները, ներկայացնել հիմնական արդյունքները։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. որոշել գրաֆների կառուցվածքային և թվային բնութագրիչները,
2. Լուծել գրաֆների տեսության պարզագույն խնդիրները։
գ. ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին ծանոթացնել գրաֆների տեսության հիմնական գաղափարներին ու մաթեմատիկական ապարատին՝ դրանց հետագա կիրառման նպատակով։
· Ուսումնասիրել գրաֆների տեսության հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման մեթոդները։
ՈՒսանողին տալ խորացված գիտելիք որոնման և օպտիմալացման, դասական արհեստական բանականության տեսության հիմնական սկզբունքների, տեսական և փորձարարական ուսումնասիրությունների ժամանակակից մեթոդների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություններ
գործնական աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղա­դրիչ­ներն են 2 ըն­թացիկ (6-8 միավոր) և եզրափակիչ քննությունները (7-9 միավոր), իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթա­ցիկ ստու­գումներ (0-6 միավոր), ինքնուրույն աշխատանք (0-6 միավոր), մասնակցություն (0-3 միավոր)) առնվազն մեկն ընտ­րում է դասա­վանդող դասախոսը և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Edward R. Scheinerman. -Mathematics. A Discret Introduction. 3-rd edition, 2013
  • Kenneth H. Rosen.-Discrete Mathematics and its Applications. 7-th edition, 2012
  • Պ.Ա. Պետրոսյան, Վ.Վ. Մկրտչյան, Ռ.Ռ. Քամալյան, Գրաֆների տեսություն, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան 2015
  • Artificial Intelligence: A Modern Approach, 3rd edition by S.J. Russell and P. Norvig. Prentice Hall, 2010.
  • The Handbook of Artificial Intelligence, Vol. 2 by A. Barr and E. A. Feigenbaum. Butterworth-Heinemann 1981.
  • An Introduction to Optimization, 4th edition by E. K. P. Chong and S. H. Zak. Wiley, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հիմնական գաղափարներ և սահմանումներ, գրաֆների տրման եղանակները, իզոմորֆիզմ, ենթագրաֆ, լրիվ գրաֆ,համասեռ գրաֆ, ճանապարհներ և ցիկլեր, ցիկլիկ ռանգ և ցիկլոմատիկ թիվ։
Էյլերյան ճանապարհներ և ցիկլեր, գրաֆում էյլերյան ցիկլի գոյության անհրաժեշտ և բավարար պայմաններ։ Համիլտոնյան ճանապարհներ և ցիկլեր, գրաֆում համիլտոնյան ցիկլի գոյության անհրաժեշտ ու բավարար պայմաններ։
Ծառեր, սահմանումը, հատկությունները, Քելիի թեորեմը:
Հարթ գրաֆներ, հարթ գրաֆի նիստ։ Էյլերի թեորեմը կապակցված հարթ գրաֆի վերաբերյալ։ Կուարտովսկու -Պոնտրյագինի թեորեմը։
Գրաֆների ներկում, հիմնական արդյունքներ։ 1. Ագենտներ՝ ռացիոնալություն, միջավայր, դետերմինիստիկություն, դինամիկ և ստատիկ համակարգներ 2. հեվրիստիկաներ՝ որոնման ալգորիթմներ 3. Օպտիմալացում՝ անալիտիկ և թվային մեթոդներ 4. Սահմանափակման բավարարման խնդիրներ՝ քարտեզի ներկում, կամարային կայունություն 6. Արդի առաջատար հաջողություններ՝ «Սթոքֆիշ», «Ալֆազիրո», «Ալֆասթար», «ԱլֆաԳո»
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2 ժամ, գործ.- 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0409/Բ50
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել օպտիմիզացիայի մաթեմատիկական տեսության հիմնդրույթներն ու էքստրեմալ խնդիրների լուծման հիմնական եղանակները։
տալ օպտիմիզացիայի հիմնարար մեթոդների բավարար չափով համակարգված և ժամանակակյից շարադրանք և ծանոթացնելու ուսանողներին այդ ալգորիթմների պրակտիկ իրականացումների հետ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել էքստրեմալ խնդիրների լուծման հիմնական մեթոդները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. կամզել գործնականում հանդիպող էքստրեմալ խնդիրների մաթեմատիկական մոդելներ,
3. ընտրել խնդրի լուծման համապատասխան օպտիմիզացիոն մեթոդը՝ կախված խնդրի մաթեմատիկական դրվածքից,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվել մասնագիտական գրականությունից և տեղեկատվական այլ աղբյուրներից։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել օպտիմիզացիայի մաթեմատիկական տեսության հիմնդրույթներն ու էքստրեմալ խնդիրների լուծման հիմնական եղանակները։
տալ օպտիմիզացիայի հիմնարար մեթոդների բավարար չափով համակարգված և ժամանակակյից շարադրանք և ծանոթացնելու ուսանողներին այդ ալգորիթմների պրակտիկ իրականացումների հետ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն, քննարկում, նախագծերի եւ ինքնուրույն աշխատանքների կատարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, 1-ին ընթացիկը՝ 5 միավոր առավելագույն ար­ժեքով, 2-րդը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է համապատասխանաբար 5 և 4 հարց, յուրաքան­չյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում ։
Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Пантелеев А.В., Летова Т.А. Методы оптимизации в примерах и задачах М.: Высшая школа, 2005.
  • Խաչատրյան Ռ. Ա. Օպտիմիզացիայի մեթոդներ, դասագիրք, ԵՊՀ հրատ., Երևան 2020.
  • Сухарев А. Г., Тимохов А.В., Федеров В.В., Курс метов оптимизации. М.: Наука, 1986.
  • Алексеев В.М., Галеев Э.,М., Тихомиров В.М., Зборник задач по оптимизации. М.: Наука,
  • Edwin K. P. Chong, Stanislaw H. Zak, An Introduction to Optimization, 4th Ed, V. 76 of Wiley Series in Discrete Mathem. and Optimization, John Wiley & Sons, 2013.
  • David G. Luenberger, Yinyu Ye, Linear and Nonlinear Programming, Springer International Publishing, 2016
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Գաղափար օպտիմիզացիայի մեթոդների մասին:
Նախնական տեղեկություններ օպտիմիզացիայի թվային մեթոդների մասին:
ՄԻԱՉԱՓ ՕՊՏԻՄԻԶԱՑԻԱՅԻ ՄԵԹՈԴՆԵՐ
Պասիվ մեթոդը:
Դիխոտոմիայի մեթոդը:
Հատվածի ոսկե հատման մեթոդը:
ԲԱԶՄԱՉԱՓ ՕՊՏԻՄԻԶԱՑԻԱՅԻ ՄԵԹՈԴՆԵՐ
Գրադիենտային մեթոդները, Քայլի ընտրության կիսման, ապրիորի և ամենաարագ վայրէջքի եղանակները, Գծայնացման մեթոդը, Գրադիենտի պրոյեկտման մեթոդը: ՈւՌՈւՑԻԿ ԱՆԱԼԻԶԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ
Ուռուցիկ բազմություններ, Կուն-Տակկերի թեորեմը:
ԼԱԳՐԱՆԺԻ ԱՆՈՐՈՇ ԳՈՐԾԱԿԻՑՆԵՐԻ ՄԵԹՈԴԸ
Օպտիմալության առաջին և երկրորդ կարգի պայմանները
Լագրանժի անորոշ գործակիցների մեթոդը:Առանց սահմանափակումների վերջավոր չափանի օպտիմիզացիոն խնդիրներ, Հավասարումների ու անհավասարությունների տիպի սահմանափակումներով օպտիմիզացիոն խնդիրներ Երկագենտ համակարգներ՝ մինմակս ծառ, խաղեր, ալֆաբետա ալգորիթմ:
Օպտիմիզացիոն խնդրիների թվային լուծման ալգորիթմներ:
Գծային և դինամիկ ծրագրավորում

Կրթական այլ մոդուլներ

Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am