Կրթական մակարդակը՝
Բակալավր
Մասնագիտություն՝
022801.05.6 - Արևելագիտություն
Մասնագիտացումը՝
022801.05.6 - Ադրբեջանագիտություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Արևելագիտության բակալավր
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն
1. Ծրագրի ընդունելության չափանիշները/պահանջները
Դիմորդների ընդունելությունն իրականացվում է ՀՀ Կառավարության հաստատած «ՀՀ պետական և ոչ պետական բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ ընդունելության (ըստ բակալավրի ու անընդհատ և ինտեգրացված կրթական ծրագրերի) կարգ»-ի համաձայն։
2. Ծրագրի նպատակները
1.պատրաստել ադրբեջաներենի և թուրքերենի գրական, գիտական, խոսակցական բառապաշարին տիրապետող մասնագետներ,
2.ձևավորել հստակ պատկերացում Ադրբեջանի, ինչպես նաև հարավկովկասյան և մերձավորարևելյան տարածագոտիների պատմության և արդի քաղաքականության հիմնահարցերի մասին
2.ձևավորել հստակ պատկերացում Ադրբեջանի, ինչպես նաև հարավկովկասյան և մերձավորարևելյան տարածագոտիների պատմության և արդի քաղաքականության հիմնահարցերի մասին
3. Ծրագրի կրթական վերջնարդյունքները
- Լուսաբանելու թյուրքալեզու պետությունների Ադրբեջանի Հանրապետության պատմության հիմնահարցերը:
- Քննարկելու թյուրքական ու մուսուլմանական մշակութային արեալի՝ միջգիտակարգային ուսումնասիրման ժամանակակից մեթոդաբանական մոտեցումները և ծառայեցնելու դրանք ՀՀ պետական շահերին:
- Ներկայացնելու տեղեկատվություն թյուրքական լեզուների, մասնավորապես ադրբեջաներենի պատմության, հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունների մասին:
- Ներկայացնելու տեղեկատվություն գրականագիտության, համաշխարհային և թյուրքալեզու ժողովուրդների գրականության պատմության վերաբերյալ:
- Ներկայացնելու գիտական տեղեկատվություն թյուրքական ժողովուրդների ծագումնաբանության, թյուրքալեզու պետությունների աշխարհագրական միջավայրի առանձնահատկությունների մասին:
- Միջմշակութային և ազգամիջյան հարաբերությունների ներդաշնակման, ՀՀ համար առաջնահերթություն ներկայացնող խնդիրների ընկալման և համապատասխան նախադեպերի քննության հենքի վրա մասնակցելու «թյուրքական աշխարհի» և հայության հաղորդակցման մեխանիզմների մշակմանը:
- Կիրառելու ադրբեջաներենի և թուրքերենի քերականական և հնչյունական համակարգերի ու բառապաշարի (մասնավորապես՝ եզրաբանության) առանձնահատկությունների իմացությունը:
- Օգտագործելու ժամանակակից տեղեկատվական տեխնոլոգիաները թյուրքագիտության տարբեր բնագավառներում:
- Ծավալելու ինքնուրույն մասնագիտական (թարգմանչական) գործունեություն, ինչպես նաև իրականացնել հետազոտական ու վերլուծական աշխատանքներ ակադեմիական ոլորտում:
- Ձևակերպելու բանավոր և գրավոր խոսքը հայերեն և ադրբեջաներեն (տրամաբանորեն ճիշտ, փաստարկված և հստակ):
- Կիրառելու արևելագիտության (թյուրքագիտության) բնագավառի (Թուրքիայի, Ադրբեջանի, այլ թյուրքալեզու պետությունների և ժողովուրդների) պատմության, լեզուների, գրականության, մշակույթի, քաղաքական համակարգերի մասին հիմնարար գիտելիքները:
- Վերլուծելու թյուրքալեզու ժողովուրդների գրականության (մասնավորապես օսմանյան և թուրքական գրականության) պատմության փուլերը:
- Իրականացնելու ադրբեջաներենի և այլ թյուրքական լեզուների իմացություն և պրակտիկ հմտություններ պահանջող գիտամանկավարժական, թարգմանչական ու վերլուծական գործունեություն։
- Տարբեր աղբյուրներից տեղեկատվություն ստանալու և վերլուծելու` դրսևորելով քննադատական վերլուծություն,
- Կիրառելու գիտելիքները պրակտիկայում, ձևակերպելու և լուծելու մասնագիտական խնդիրներ, ներկայացնելու հետազոտական աշխատանքների արդյունքները,
- Կատարելու թիմային աշխատանք,
- Պահպանելու մասնագիտական էթիկայի նորմերը:
4. Գնահատման ձևերը
Ելնելով կրթական ծրագրի ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների (ուսումնական մոդուլների) աշխատածավալից, պարապմունքի ձևից, դասավանդման մեթոդներից և հաշվի առնելով դասընթացի կարևորությունը ուսանողի մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների ձևավորման մեջ՝ դասընթացները, ըստ գնահատման ձևի, բաժանվում են 4 խմբի՝
1.եզրափակիչ գնահատումով,
2.առանց եզրափակիչ գնահատման,
3.առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման,
4. ստուգարքային:
ԵՊՀ-ում ուսանողի ուսումնառության արդյունքների գնահատման համար կիրառվում է 20-միավորանոց սանդղակը:
Դասընթացի գնահատման բաղադրիչները և դրանց հատկացվող միավորները (արտահայտված տոկոսներով) ընտրում է դասավանդող դասախոսը՝ ելնելով դասընթացի դասավանդման, ուսումնառության ձևերից ու ակնկալվող կրթական վերջնարդյունքների բնույթից, և հաստատում է ամբիոնը: Գնահատումների և քննությունների անցկացման ձևերը նշվում են տվյալ կրթական ծրագրի մասնագրում՝ դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) համառոտագրում: Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներ են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) առնվազն մեկն ընտրում է դասավանդող դասախոսը: Առանց եզրափակիչ գնահատման կարող են լինել հիմնականում փոքրածավալ մասնագիտական դասընթացները: Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներ են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) առնվազն երկուսն ընտրում է դասավանդող դասախոսը: Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման կարող են լինել հիմնականում փոքրածավալ մասնագիտական դասընթացները: Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) առնվազն երկուսն ընտրում է դասավանդող դասախոսը:
1.եզրափակիչ գնահատումով,
2.առանց եզրափակիչ գնահատման,
3.առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման,
4. ստուգարքային:
ԵՊՀ-ում ուսանողի ուսումնառության արդյունքների գնահատման համար կիրառվում է 20-միավորանոց սանդղակը:
Դասընթացի գնահատման բաղադրիչները և դրանց հատկացվող միավորները (արտահայտված տոկոսներով) ընտրում է դասավանդող դասախոսը՝ ելնելով դասընթացի դասավանդման, ուսումնառության ձևերից ու ակնկալվող կրթական վերջնարդյունքների բնույթից, և հաստատում է ամբիոնը: Գնահատումների և քննությունների անցկացման ձևերը նշվում են տվյալ կրթական ծրագրի մասնագրում՝ դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) համառոտագրում: Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներ են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) առնվազն մեկն ընտրում է դասավանդող դասախոսը: Առանց եզրափակիչ գնահատման կարող են լինել հիմնականում փոքրածավալ մասնագիտական դասընթացները: Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներ են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) առնվազն երկուսն ընտրում է դասավանդող դասախոսը: Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման կարող են լինել հիմնականում փոքրածավալ մասնագիտական դասընթացները: Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) առնվազն երկուսն ընտրում է դասավանդող դասախոսը:
5. Շրջանավարտների ապագա կարիերայի հնարավորությունները
Շրջանավարտները կարող են իրենց մասնագիտական գիտելիքները կիրառել և´ պետական, և´ մասնավոր սեկտորներում: Մասնավորապես` ՀՀ Նախագահի աշխատակազմում, ՀՀ արտաքին գործերի, պաշտպանության, սփյուռքի, մշակույթի նախարարություններում, ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունում, գիտական, վերլուծական ոլորտներում, հեռուստառադիոընկերություններում, տուրիզմի, բիզնեսի ոլորտում: Շրջանավարտների մի մասը հնարավորություն ունի գիտակրթական գործունեություն ծավալելու ՀՀ այնպիսի կարևոր գիտական կենտրոններում, ինչպիսիք են Գիտությունների Ազգային Ակադեմիան, Մ. Մաշտոցի անվան Մատենադարանը, Երևանի պետական համալսարանը և այլ պետական ու մասնավոր բուհեր, գիտահետազոտական ինստիտուտներ:
6. Ուսումնառության օժանդակության ռեսուրսները և ձևերը
Ուսումնառության օժանդակության ռեսուրսներն են տպագիր, էլեկտրոնային, համացանցային և տեսաձայնային նյութերը, ինչպես նաև այնպիսի տեխնիկական միջոցներ ինչպիսիք են էլեկտրոնային գրատախտակները, համակարգիչը, պրոյեկտորը, ձայնագրիչը, որոնցով ապահովված է Արևելագիտության ֆակուլտետը:
Ծրագրի իրականացումն առավել դյուրին և արդյունավետ կարող է դառնալ օտար լեզուների խորացված ուսումնասիրությունն ապահովող լինգոֆոնային լսարանի առկայության պարագայում։
Ծրագրի իրականացումն առավել դյուրին և արդյունավետ կարող է դառնալ օտար լեզուների խորացված ուսումնասիրությունն ապահովող լինգոֆոնային լսարանի առկայության պարագայում։
7. Կրթական չափորոշիչները կամ ծրագրային կողմնորոշիչները, որոնք օգտագործվել են ծրագիրը մշակելիս
1.ՀՀ բուհական համակարգում ներդրված և Բոլոնիայի գործընթացից բխող, Հայաստանում տեղայնացված չափորոշիչներ, ԵՊՀ զարգացման ռազմավարական ծրագիր (2016-2020թթ.):
2.Բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին ՀՀ օրենքը (ընդունված է 2004 թվականի դեկտեմբերի 14-ին)
Բացի այդ, նեղ մասնագիտական առումով սույն ծրագրի մշակման և վերամշակման համար կիրառվել են՝
1. Концепции современного востоковедения, Санкт-Петербург, 2009.
2. Главы из истории московского востоковедения: Лазаревский институт, Московский институт востоковедения, МГИМО, Москва, 2015.
3. Симонян А., Сафарян А., Об изучении вопросов тюркской филологии в Армении, Актуальные вопросы отечественной и зарубежной иранистики международная научно-практическая конференция, Казань, 15-16 мая 2015 года, стр. 244-249.
4. Сафарян А., Мелконян Р., Погосян Н., О преподавании турецкого языка в Ереванском государственном университете, Язык и культура в эпоху интеграции наунного знания и профессионализации образования, Материалы международной наунно-практиеской конференции, Пятигорск, 2017, стр. 294-298.
5.Սաֆարյան Ա., Գալշոյան Ս., Հայ ուսանողներին թուրքերենի դասավանդման որոշ առանձնահատկությունների մասին, «Արևելագիտության հարցեր» գիտական հոդվածների ժողովածու, հատոր 13, Երևան, 2018:
2.Բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին ՀՀ օրենքը (ընդունված է 2004 թվականի դեկտեմբերի 14-ին)
Բացի այդ, նեղ մասնագիտական առումով սույն ծրագրի մշակման և վերամշակման համար կիրառվել են՝
1. Концепции современного востоковедения, Санкт-Петербург, 2009.
2. Главы из истории московского востоковедения: Лазаревский институт, Московский институт востоковедения, МГИМО, Москва, 2015.
3. Симонян А., Сафарян А., Об изучении вопросов тюркской филологии в Армении, Актуальные вопросы отечественной и зарубежной иранистики международная научно-практическая конференция, Казань, 15-16 мая 2015 года, стр. 244-249.
4. Сафарян А., Мелконян Р., Погосян Н., О преподавании турецкого языка в Ереванском государственном университете, Язык и культура в эпоху интеграции наунного знания и профессионализации образования, Материалы международной наунно-практиеской конференции, Пятигорск, 2017, стр. 294-298.
5.Սաֆարյան Ա., Գալշոյան Ս., Հայ ուսանողներին թուրքերենի դասավանդման որոշ առանձնահատկությունների մասին, «Արևելագիտության հարցեր» գիտական հոդվածների ժողովածու, հատոր 13, Երևան, 2018:
8. Դասախոսական կազմին ներկայացվող պահանջները
1.Ընդհանրական կարողություններ
Դասավանդման/մանկավարժական
●Դասընթացի աշխատանքային ծրագիր (լեզվական խմբերի համար՝ օրացուցային պլան) կազմելու հմտություն,
●Դասավանդման ինտերակտիվ մեթոդների իմացություն, ակտիվ ուսուցման տեխնիկաների կիրառման կարողություն:
Հետազոտական
●Տարաբնույթ գիտական աղբյուրների հետ աշխատելու, ինչպես նաև համացանցային տեղեկատվական ռեսուրսներից օգտվելու հմտություն,
●Հետազոտական խումբ ղեկավարելու կարողություն:
Հաղորդակցման
●Լսարանի հետ բանավոր հաղորդակցվելու հմտություն,
●Հետազոտական արդյունքները գրավոր շարադրելու կարողություն,
●Օտար լեզվի իմացություն (առնվազն անգլերենի B2 մակարդակին համապատասխան)։
ՏՀՏ կիրառություն
●Բազային համակարգչային հմտություններ (MS Office փաթեթի ազատ տիրապետում),
●Ժամանակակից սոցիալական հարթակներից օգտվելու հմտություն,
●Լուսացուցադրություններ պատրաստելու և ներկայացնելու հմտություններ։
Այլ կարողություններ
●Հասարակական հարաբերությունները կարգավորող մասնագիտական էթիկայի և իրավական նորմերի իմացություն,
●Թիմային աշխատանք կատարելու ունակություն։
Մասնագիտական կարողություններ
●Հումանիտար մտքի ուսումնասիրության ժամանակակից մեթոդներն ու մոդելները վերլուծելու կարողություն,
●Թյուրքագիտության՝ որպես հումանիտար մի շարք գիտակարգերի հետազոտական մոտեցումներն օրգանապես համակցող գիտության մեթոդաբանական հիմքերը, հայեցակարգերը, տարածաշրջանին առնչվող գլոբալ և լոկալ հիմնախնդիրները հետազոտելու կարողություն,
●Արևելագիտություն ու, մասնավորապես, թյուրքագիտության բնագավառները կազմող հիմնական գիտակարգերի և գիտական հարացույցների իմացություն,
●Տարածագոտու ընդհանուր պատմամշակութային, էթնիկ և սոցիոլեզվական պատմական ու ժամանակակից պատկերը վերլուծելու կարողություն,
●Թյուրքալեզու երկրների ու ժողովուրդների մշակութային արեալի՝ միջգիտակարգային ուսումնասիրման ժամանակակից մեթոդոբանական մոտեցումները հետազոտելու և տարածաշրջանային ինտեգրացին գործընթացների առանձնահատկությունները վերհանելու կարողություն,
●Թուրքերենի ու ադրբեջաներենի հնչյունաբանական, ձևաբանական և շարահյուսական առանձնահատկությունների իմացություն (լեզվական դասընթացներում դասավանդողների համար),
●Թուրքերենի ու ադրբեջաներենի համաժամանակյա և/կամ հերթականությամբ թարգմանության կարողություն (լեզվական դասընթացներում դասավանդողների համար)։
2.Ընդհանուր պահանջներ
Գիտական աստիճան
●Գիտական աստիճան և/կամ կոչում հասարակագիտության (մասնավորապես՝ թյուրքագիտության) ոլորտում, կամ որոշ դեպքերում՝ տվյալ կամ հարակից մասնագիտությամբ մագիստրոսի կոչում,
●Վերջին 5 տարում առնվազն 3 գիտական հոդվածի հրատարակություն գրախոսվող պարբերականում և/կամ մեթոդական հրատարակությունների առկայություն,
●Վերջին 5 տարում առնվազն 3 մասնակցություն գիտաժողովների և/կամ աշխատաժողովների,
●Թուրքերենի ու ադրբեջաներենի դասավանդելու համար առնվազն C1 մակարդակին համապատասխան իմացություն։
Մանկավարժական փորձ
●Մասնագիտական դասընթացների դասավանդման և/կամ վերապատրաստումներ իրականացնելու առնվազն 3 տարվա փորձ,
●Վերջին 5 տարվա ընթացքում մասնակցություն տեղական և/կամ միջազգային վերապատրաստումների և/կամ մասնագիտական որակավորման բարձրացման դասընթացների:
Պրակտիկ աշխատանքի փորձ
●Առնվազն 3 տարվա աշխատանքային փորձ մասնագիտական կամ հարակից ոլորտներում։
Այլ պահանջներ
●Դասավանդման պորտֆոլիո՝ դասավանդվող առարկաների առնվազն 50%-ի առցանց նյութերի առկայություն,
Ուսանողական հարցման արդյունքներով ստացված գնահատականների միջինը՝ առնվազն 4.0 (գործող դասախոսների համար):
Դասավանդման/մանկավարժական
●Դասընթացի աշխատանքային ծրագիր (լեզվական խմբերի համար՝ օրացուցային պլան) կազմելու հմտություն,
●Դասավանդման ինտերակտիվ մեթոդների իմացություն, ակտիվ ուսուցման տեխնիկաների կիրառման կարողություն:
Հետազոտական
●Տարաբնույթ գիտական աղբյուրների հետ աշխատելու, ինչպես նաև համացանցային տեղեկատվական ռեսուրսներից օգտվելու հմտություն,
●Հետազոտական խումբ ղեկավարելու կարողություն:
Հաղորդակցման
●Լսարանի հետ բանավոր հաղորդակցվելու հմտություն,
●Հետազոտական արդյունքները գրավոր շարադրելու կարողություն,
●Օտար լեզվի իմացություն (առնվազն անգլերենի B2 մակարդակին համապատասխան)։
ՏՀՏ կիրառություն
●Բազային համակարգչային հմտություններ (MS Office փաթեթի ազատ տիրապետում),
●Ժամանակակից սոցիալական հարթակներից օգտվելու հմտություն,
●Լուսացուցադրություններ պատրաստելու և ներկայացնելու հմտություններ։
Այլ կարողություններ
●Հասարակական հարաբերությունները կարգավորող մասնագիտական էթիկայի և իրավական նորմերի իմացություն,
●Թիմային աշխատանք կատարելու ունակություն։
Մասնագիտական կարողություններ
●Հումանիտար մտքի ուսումնասիրության ժամանակակից մեթոդներն ու մոդելները վերլուծելու կարողություն,
●Թյուրքագիտության՝ որպես հումանիտար մի շարք գիտակարգերի հետազոտական մոտեցումներն օրգանապես համակցող գիտության մեթոդաբանական հիմքերը, հայեցակարգերը, տարածաշրջանին առնչվող գլոբալ և լոկալ հիմնախնդիրները հետազոտելու կարողություն,
●Արևելագիտություն ու, մասնավորապես, թյուրքագիտության բնագավառները կազմող հիմնական գիտակարգերի և գիտական հարացույցների իմացություն,
●Տարածագոտու ընդհանուր պատմամշակութային, էթնիկ և սոցիոլեզվական պատմական ու ժամանակակից պատկերը վերլուծելու կարողություն,
●Թյուրքալեզու երկրների ու ժողովուրդների մշակութային արեալի՝ միջգիտակարգային ուսումնասիրման ժամանակակից մեթոդոբանական մոտեցումները հետազոտելու և տարածաշրջանային ինտեգրացին գործընթացների առանձնահատկությունները վերհանելու կարողություն,
●Թուրքերենի ու ադրբեջաներենի հնչյունաբանական, ձևաբանական և շարահյուսական առանձնահատկությունների իմացություն (լեզվական դասընթացներում դասավանդողների համար),
●Թուրքերենի ու ադրբեջաներենի համաժամանակյա և/կամ հերթականությամբ թարգմանության կարողություն (լեզվական դասընթացներում դասավանդողների համար)։
2.Ընդհանուր պահանջներ
Գիտական աստիճան
●Գիտական աստիճան և/կամ կոչում հասարակագիտության (մասնավորապես՝ թյուրքագիտության) ոլորտում, կամ որոշ դեպքերում՝ տվյալ կամ հարակից մասնագիտությամբ մագիստրոսի կոչում,
●Վերջին 5 տարում առնվազն 3 գիտական հոդվածի հրատարակություն գրախոսվող պարբերականում և/կամ մեթոդական հրատարակությունների առկայություն,
●Վերջին 5 տարում առնվազն 3 մասնակցություն գիտաժողովների և/կամ աշխատաժողովների,
●Թուրքերենի ու ադրբեջաներենի դասավանդելու համար առնվազն C1 մակարդակին համապատասխան իմացություն։
Մանկավարժական փորձ
●Մասնագիտական դասընթացների դասավանդման և/կամ վերապատրաստումներ իրականացնելու առնվազն 3 տարվա փորձ,
●Վերջին 5 տարվա ընթացքում մասնակցություն տեղական և/կամ միջազգային վերապատրաստումների և/կամ մասնագիտական որակավորման բարձրացման դասընթացների:
Պրակտիկ աշխատանքի փորձ
●Առնվազն 3 տարվա աշխատանքային փորձ մասնագիտական կամ հարակից ոլորտներում։
Այլ պահանջներ
●Դասավանդման պորտֆոլիո՝ դասավանդվող առարկաների առնվազն 50%-ի առցանց նյութերի առկայություն,
Ուսանողական հարցման արդյունքներով ստացված գնահատականների միջինը՝ առնվազն 4.0 (գործող դասախոսների համար):
9. Լրացուցիչ տեղեկատվություն ծրագրի վերաբերյալ
ԵՊՀ թյուրքագիտության ամբիոնի դասախոսները, ասպիրանտները և ուսանողները համագործակցում են թյուրքալեզու պետությունների առաջատար համալսարանների (մասնավորապես Մահթումկուլիի անվան համալսարանի (Թուրքմենստան), Աստանայի Լ. Ն. Գումիլյովի անվան ազգային համալսարանի (Ղազախստան)) և ՌԴ առաջատար թյուրքագիտական կենտրոնների (Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարան, Սանկտ-Պետերբուրգի համալսարան, Կազանի դաշնային համալսարան), մշակութային կազմակերպությունների հետ:
