Մշակութաբանություն

Բակալավրի կրթական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Բակալավր
Մասնագիտություն՝
031501.01.6 - Մշակութաբանություն
Մասնագիտացումը՝
031501.01.6 - Մշակութաբանություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Մշակութաբանության բակալավր
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
2-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ15-2
1. Դասընթացի նպատակ
1. հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
2. խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
3. ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
2. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կառուցելու բանավոր կապակցված խոսք՝ հիմնավորելով իր տեսակետը,
4. հանպատրաստից մասնակցելու երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
2. խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
3. ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
2. Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
3. Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
5-րդ կիսամյակ
24 ժամ դասախոսություն, 6 ժամ սեմինար
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1302/Բ12
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դասակարգել փիլիսոփայության գիտական - մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները,
2. բացատրել ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները,
3. մեկնաբանել քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություններն ու արդի միտումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. հարցադրումներ կատարել էութենականի մասին, էականը տարանջատել երևութականից, առաջնայինը՝ երկրորդայինից,
5. համադրել երևույթների իմացաբանական և արժեքաբանական մոտեցումները,
6. վերլուծել հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. կատարել ընդհանրացումներ՝ կիրառելով մտածողության համապատասխան մեթոդները,
8. իմաստավորել աշխարհի ամբողջական պատկերը և այս համատեքստում մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը,
9. ակտիվացնել քննադատական մտածողությունը, դրսևորել ինքնավերլուծության հմտություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի:
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան, պատասխանների հիմնավորվածություն և ամբողջականություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016։
  • Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012.
  • Канке В. А., Основы философии, М., 2014.
  • Губин В. Д. Философия, М., 2013.
  • Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ:
2. Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները:
3. Պատմափիլիսոփայական ակնարկ:
4. Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը:
5. Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները:
6. Հոգեկանի ծագման վարկածները:
7. Իմացության էությունը և կառուցվածքը:
8. Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ:
9. Գիտական ճանաչողության մեթոդները:
10. Գիտություն և բարոյականություն:
11. Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները:
12. Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ:
13. Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը :
14. Մշակույթ և քաղաքակրթություն:
15. Հասարակական կյանքի ոլորտները:
16. Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 11
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ հումանիտար և սոցիալական ոլորտում հետազոտության մեթոդաբանության առանձնահատկությունների մասին:
· ներկայացնել հետազոտության և գիտականության սկզբունքների վերաբերյալ ժամանակակից մոտեցումներն ու չափանիշները:
· ամրապնդել ձեռք բերած տեսական գիտելիքը և մեթոդները պրակտիկ աշխատանքի օգնությամբ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել «հետազոտություն» և «գիտականություն» հասկացությունների հիմնական բովանդակությունը, հետազոտման մեթոդաբանության վերաբերյալ ժամանակակից մոտեցումներն ու տեսական դրույթները.
2. նկարագրել հումանիտար և սոցիալական գիտություններում կիրարկվող մեթոդաբանության առանձնահատկությունները,
3. ներկայացնել գիտական հետազոտության հետ կապված մեթոդաբանական, արժևորման, էթիկական և այլ խնդիրները
4. Ներկայացնել գիտական տեքստի ստեղծման հիմնական սկզբունքներն ու չափանիշները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. կիրառել հետազոտության և գիտականության մասին յուրացրված գիտելիքները ուսանողական գիտական գործունեության մեջ,
6. գործնականում իրականացնել գիտական տեքստի ստեղծման ձեռք բերած հմտությունները,
7. մշակել և կիրառել ուսուցողական հետազոտության պլանավորումն ու իրականացումը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. կիրառել գիտելիքներ պրակտիկայում, ձևակերպել հետազոտական խնդիրներ, կազմել գիտական հետազոտության հայտ, պլանավորել գիտական աշխատանքն ըստ փուլերի:
9. ցուցաբերել հմտություններ տվյալների վերլուծության և տարբեր ժանրերի գիտական տեքստեր ստեղծման ուղղությամբ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ հումանիտար և սոցիալական ոլորտում հետազոտության մեթոդաբանության առանձնահատկությունների մասին:
· ներկայացնել հետազոտության և գիտականության սկզբունքների վերաբերյալ ժամանակակից մոտեցումներն ու չափանիշները:
· ամրապնդել ձեռք բերած տեսական գիտելիքը և մեթոդները պրակտիկ աշխատանքի օգնությամբ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները

1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ, հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլ. տարբերակների հանձնում ուսանողներին:
4. Գործնական աշխատանքների իրականացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալասանյան Ս., Վարդանյան Ն., ՔՀԿ հետազոտական կարողությունների զարգացում//
  • Ղազարյան Ա., Գիտական հետազոտության մեթոդաբանական առանձնահատկությունները, Երևան, 2015։
  • Russel B., Research methods in Anthropology, Qualitative and Quantitative approaches, UK, Alta Mira Press, 2006.
  • Hamilton P., Shopes L., Building Partnerships between Oral History and Memory Studies, Oral History and Public Memories, Pholadelphia, Temple University Press, 2008.
  • Burch E.S., The Method of Ethnographic Reconstruction, Alaska Journal of Anthropology, Vol. 8, no. 2, 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գրաբարն իբրև հայերենի փուլերից մեկը՝ համաժողովրդական լեզու, գրաբարով ստեղծված ինքնուրույն և թարգմանական գրավոր ժառանգությունը։
2. Գրաբարի (դասական) ուղղագրությունը, հնչյունական համակարգը, արտասանությունը, հնչյունափոխական կանոնները։
3. Գրաբարի բայական համակարգը, ժամանակաձևեր, դրանց կազմության եղանակները, իմաստները,
4. Գրաբարի անվանական հոլովման համակարգը, հոլովիչներ, հոլովակերտներ, պարզ և խառն հոլովումներ:
5. Գրաբարի դերանվանական հոլովումները, անձնական, ցուցական դերանուններ, գործածության օրինաչափությունները։
6. Գրաբարի անկանոն հոլովումները և անկանոն խոնարհումները։
7. Պակասավոր, եղանակիչ բայեր, բաղադրյալ ժամանակաձևեր։
8. Գրաբարի նախդիրներն ու նախադրությունները։
9. Գրաբարի ածականներն ու թվականները։
10. Համաձայնությունն ու շարադասությունը գրաբարում։
11. Գրաբարի շաղկապները, մակբայները, հոդերը։
12. Միջին հայերենի հիմնական բնութագիրը և միջին հայերենով ստեղծված գրավոր ժառանգությունը։
13. Գրաբարի կապը արդի հայերենի ճյուղերի հետ. քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները:
14. Գրաբարի գործածությունը ուշ շրջանի աղբյուրներում, գրապայքար։
15. Գրաբարի գործածության շրջանակները արդի ժամանակներում:
4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1408/Բ21
1. Դասընթացի նպատակ
· հնագիտության բաժնի ուսանողներին ուսուցանել հայերենի դասական ուղղագրության և արտասանության կանոններին, գրաբարի քերականական համակարգին, բառապաշարին, շարահյուսական ընդհանուր առանձնահատկություններին,
· ներկայացնել գրաբարի բառապաշարային հիմնական առանձնահատկությունները, հոլովման և խոնարհման համակարգերը։
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատմագրական, գեղարվեստական, հոգևոր և այլ ժանրերի գրաբար տեքստեր ընթերցելու, հասկանալու, թարգմանելու, հին աղբյուրներից օգտվելու և դրանք մասնագիտական առումով ըստ հարկի գործածելու հմտություններ և գիտելիքներ:
· ներկայացնել գրաբարն իբրև մեր ժողովրդի մշակութային մեծ ժառանգություն, գրաբարով ստեղծված գրավոր արժեքները, հիմնական բնագրերը, գրաբարի և ժամանակակից երկճյուղ հայերենի կապը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հայերենի պատմական զարգացման ընթացքին և այդ շղթայում գրաբարի ունեցած դերին,
2. թվարկելու և նկարագրելու գրաբարով ստեղծված բնագրերին, դրանց բնույթին, միայն գրաբարով պահպանված համաշխարհային գրավոր երկերին
3. ճշգրիտ գրել դասական ուղղագրությամբ և ընթերցել գրաբար, միջին հայերեն բնագրեր,
4. ներկայացնելու գրաբարի քերականական և շարահյուսական հիմնական օրինչափությունները,
թարգմանել ու մեկնաբանել գրաբար տեքստեր։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. գրելու հին ուղղագրությամբ, ընթերցելու և հասկանալ գրաբար տեքստեր
6. օգտվելու գրաբարով գրված պատմագրական, վիմագրական տեքստերից, հիշատակարանների և այլ աղբյուրների տվյալներից
7. լուսաբանելու մեր օրերում գրաբարի գործածության շրջանակներին
8. ըստ անհրաժեշտության օգտվելու գրաբարի՝ իբրև արդի հայերենի հարստացման աղբյուրի, շտեմարանից:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
9. գրաբարի և հայերենի այլ լեզվավիճակների միջև եղած կապը,
10. գրաբար՝ դեռևս չքննված և չթարգմանվան երկերի աշխարհաբար թարգմանություն։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հնագիտության բաժնի ուսանողներին ուսուցանել հայերենի դասական ուղղագրության և արտասանության կանոններին, գրաբարի քերականական համակարգին, բառապաշարին, շարահյուսական ընդհանուր առանձնահատկություններին,
· ներկայացնել գրաբարի բառապաշարային հիմնական առանձնահատկությունները, հոլովման և խոնարհման համակարգերը։
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատմագրական, գեղարվեստական, հոգևոր և այլ ժանրերի գրաբար տեքստեր ընթերցելու, հասկանալու, թարգմանելու, հին աղբյուրներից օգտվելու և դրանք մասնագիտական առումով ըստ հարկի գործածելու հմտություններ և գիտելիքներ:
· ներկայացնել գրաբարն իբրև մեր ժողովրդի մշակութային մեծ ժառանգություն, գրաբարով ստեղծված գրավոր արժեքները, հիմնական բնագրերը, գրաբարի և ժամանակակից երկճյուղ հայերենի կապը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն՝ քերականական հիմնադրույթների պարզաբանմամբ
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի՝ ձեռագիր մատյանների և այլ աղբյուրների պատճենների մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
· ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
· մասնակցություն -3 միավոր
· ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ղազարյան Ռ., Ավետիսյան Հ., Գրաբարի ձեռնարկ, Եր., 2007։
  • Աբրահամյան Ա, Գրաբարի ձեռնարկ, Եր., 1976։
  • Շարաբխանյան Պ., Հայոց լեզվի պատմության քրեստոմատիա, Եր, 1985։
  • Պողոսյան Ն., Գրիգորյան Ս., Գրաբարի ընթերցարան, Եր., 2010։
  • -րդ դարի հայ պատմագրական երկեր, Աստուածաշունչ։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գրաբարն իբրև հայերենի փուլերից մեկը՝ համաժողովրդական լեզու, գրաբարով ստեղծված ինքնուրույն և թարգմանական գրավոր ժառանգությունը։
2. Գրաբարի (դասական) ուղղագրությունը, հնչյունական համակարգը, արտասանությունը, հնչյունափոխական կանոնները։
3. Գրաբարի բայական համակարգը, ժամանակաձևեր, դրանց կազմության եղանակները, իմաստները,
4. Գրաբարի անվանական հոլովման համակարգը, հոլովիչներ, հոլովակերտներ, պարզ և խառն հոլովումներ:
5. Գրաբարի դերանվանական հոլովումները, անձնական, ցուցական դերանուններ, գործածության օրինաչափությունները։
6. Գրաբարի անկանոն հոլովումները և անկանոն խոնարհումները։
7. Պակասավոր, եղանակիչ բայեր, բաղադրյալ ժամանակաձևեր։
8. Գրաբարի նախդիրներն ու նախադրությունները։
9. Գրաբարի ածականներն ու թվականները։
10. Համաձայնությունն ու շարադասությունը գրաբարում։
11. Գրաբարի շաղկապները, մակբայները, հոդերը։
12. Միջին հայերենի հիմնական բնութագիրը և միջին հայերենով ստեղծված գրավոր ժառանգությունը։
13. Գրաբարի կապը արդի հայերենի ճյուղերի հետ. քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները:
14. Գրաբարի գործածությունը ուշ շրջանի աղբյուրներում, գրապայքար։
15. Գրաբարի գործածության շրջանակները արդի ժամանակներում։
3-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսույթուն
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708/Բ09
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին,
· ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել էկոլոգիայի` որպես գիտության ձևավորման պատմությունը, բացատրել սոցիալական էկոլոգիայի հիմունքները և առանձնահատկությունները,
2. ձևակերպել էկոհամակարգի, կենսացենոզի և նոոսֆերայի ուսմունքները,
3. նկարագրել մարդկության կայուն զարգացման սկզբունքները,
4. լուսաբանել աշխարհում և Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
5. բացատրել բնական և անթրոպոգեն էկոհամակարգերի զարգացման ընդհանուր սկզբունքները և օրինաչափությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. կիրառել և գործնականում իրականացնել ՀՀ կլիմայի փոփոխության, կենսաբազմազանության և անապատացման դեմ պայքարի մասին ազգային զեկույցները,
7. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով՝ կիրառել բնապահպանական և էկոլոգիական գիտելիքները հասարակության կայուն զարգացման տարբեր ծրագրերում,
8. վերլուծել էկոլոգիական վիճակը և անել համապատասխան եզրակացություններ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
9. վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
10. կազմակերպել տրամաբանական և վերլուծական աշխատանքներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին,
· ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասավանդման ձևեր՝
համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ /Moodle համակարգով/ և դասախոսություններ:
Ուսումնառության ձևեր՝
ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է թեստային համակարգով, on-line, տրվում է առավելագույնը 32 հարց, նախապես կազմված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ. «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Հովհաննիսյան Ն., Մելիքյան Ա., Դանիելյան Ա. «Ագրոկենսաբազմազանություն», Երևան: «ԹԱՍԿ» ՍՊԸ, 2014, 136 էջ.
  • Եդոյան Ռ.Հ., Հովակիմյան Ժ.Հ. «Բնապահպանության դասավանդման մեթոդիկայի և լաբորատոր-գործնական պարապմունքների ձեռնարկ», Երևան, Իրավունք, 2010թ., 222 էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ. «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ. Տեր Մինաս քահանա Մարտիրոսյան «Բնապահպանություն և Աստվածաբանություն», Վաղարշապատ, 2007, 215 էջ:
  • Հայրապետյան Է.Մ. և ուրիշներ «Շրջակա միջավայրի պահպանություն», Երևան, 2005թ.:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ներածություն: Էկոլոգիայի համառոտ պատմություն, կառուցվածքը, առարկան և օբյեկտը:
2. Օրգանիզմների գոյության միջավայրը և պայմաններին հարմարվելը:
3. Կյանքի գոյատեվման հիմնական միջավայրերը:
4. Պոպուլյացիաների էկոլոգիա: Կենսացենոզներ: Էկոհամակարգեր:
5. Նյութերի շրջանառությունը էկոհամակարգերում: էկոհամակարգերի ինքնազարգացում: Կենսոլորտ:
6. Մարդու փոխազդեցությունը բնության հետ:
7. Մթնոլորտի պահպանությունը: Երկրի կլիմայի փոփոխության և անապատացման հիմնախնդիրները:
8. Ջրային պաշարների պահպանությունը: Հողային պաշարների պահպանությունը:
9. Երկրի կենսաբանական բազմազանությունը: Կենսաբազմազանության պահպանությունը:
10. Շրջակա միջավայրը և մարդու առողջությունը:
3-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
· խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. բացատրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
5. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
6. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները լեզվի տարբեր մակարդակներում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
· խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք էէ վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • Розенталь, Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. По ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • 0. www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ձևաբանական նորմեր:
2. Շարահյուսական նորմեր:
3. Խոսքային գործունեության տեսակները:
4. Հաղորդակցական նորմեր:
5. Խոսքային էթիկետ (խոսքի մշակույթի էթիկական նորմերը):
1-ին կիսամյակ
10 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ գործնական
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0002/Բ14
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գնահատել տարաբնույթ ԱԻ-ը և ցուցաբերել նախընտրելի վարքագիծ,
2. ներկայացնել ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ բնակչության պաշտպանությանն ուղղված միջոցառումները և քաղաքացիների գործառույթները,
3. գնահատել տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և ներկայացնել առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հմտությունները,
4. մեկնաբանել համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիները և պաշտպանության ձևերը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել անհրաժեշտ հմտություններ, տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ,
2. ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում,
3. օգտագործել ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
2. վերլուծել իրավիճակը և կատարել անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն, մեթոդական և գործնական պարապմունք:
2. Անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ:
3. Թեմատիկ ուսումնական խաղեր, ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
4. Ուսումնամեթոդական վարժանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. անց է կացվում թեստային եղանակով (ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի ապահովում):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա., Օհանջանյան Մ.Մ., Հարությունյան Ա.Ա., Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քաղպաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր», Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ:
  • Հեղինակների կոլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ:
  • Մանասյան Կ.Ա., «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, 44 էջ:
  • Ադամյան Մ.Խ., «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ:
  • Մանուկյան Ս.Ա., Ճաղարյան Գ.Հ., «Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ:
2. Քաղաքացիական պաշտպանություն:
3. ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Բ13-5
1. Դասընթացի նպատակ
1. զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
2. ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
3. զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկելու գիտական տարաբնույթ տեքստերի լեզվաոճական և կառուցվածքային առանձնահատկությունները,
2. մեկնաբանելու լեզվաբանական տերմինաբանությանն առնչվող տարբեր խնդիրներ:


բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարելու գիտական տեքստերի հաղորդակցական ներուժի վերլուծություն,
4. գործնականում կատարելու տարբեր գիտական տեքստերի ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ՝ այդ տեքստերի թարգմանության համարժեքության սկզբունքներին համապատասխան:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. օգտվելու տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, գիտական հոդվածներ և այլն),
6. ձեռքբերված գիտելիքները կիրառելու նաև այլ՝ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություններում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
2. ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
3. զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք,
2. հանձնարարված գրականության ընթերցում,
3. քննարկումներ,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք դասավանդման,
6. նորարարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 1. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական ոճ (բնորոշ գծերը, ժանրային առանձնահատկությունները, ենթաոճերը:
2. Գիտական ֆրանսերենի ձևաբանական-շարահյուսական առանձնահատկությունները:
3. Գիտական լեզվի նորմայի օրինաչափությունները:
4. Բառապաշարի դասակարգման հիմնական սկզբունքները ֆրանսերենում:
5. Բառապաշարի հարստացման հիմնական ուղիները:
6. Տարաբնույթ տեքստերի գիտական շարադրանքի լեզվաոճական առանձնահատկությունների քննություն:
7. Դարձվածքի մեկնաբանությունները ֆրանսիական աղբյուրներում: Դարձվածքը որպես ժողովրդի լեզվամտածողության առանձնահատուկ տարր:
2-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ15-4
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
2. ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
3. ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
4. ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն)։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կառուցելու կապակցված խոսք,
5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
9. կառուցելու երկխոսություն,
10. թարգմանելու պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
2. ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
3. ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
4. ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
2. կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
3. հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
4. հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
5. ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
6. գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
7. կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
8. հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
9. հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
10. թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ստուգարք։
2. Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：第十二课 你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法）
Թեմա 2：第十三课 我去图书馆借书 （连动词，A不A/V不V）
Թեմա 3：第十四课 我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿）
Թեմա 4：第十五课 明天是我朋友的生日（单元语言点小结）
Թեմա 5：第十六课 周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语）
Թեմա 6：第十七课 做客（（是）A还是B，就是，会）
Թեմա 7：第十八课 做客（得，反问句，如果……，就……）
Թեմա 8：第十九课 现在习惯了（了，还，年龄表达法）
Թեմա 9：第二十课 看病人（单元语言点小结）
Թեմա 10：第二十一课 我喝了半斤白酒（又，了，好像）
Թեմա 11：第二十二课 他感冒了（能，，最好，日期表达法）
Թեմա 12：第二十三课 你学了多长时间汉语（了，“就”的小结）
Թեմա 13：第二十四课 你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
2-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ15-3
1. Դասընթացի նպատակ
1. սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
2. ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
3. զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի տիպաբանական առանձնահատկությունները
2. սահմանելու թուրքերենի եղանակներն ու ժամանակաձևերը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերարտադրելու թուրքերեն երկխոսություններ և պարզ տեքստեր,
4. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն միջին բարդության տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
2. ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
3. զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. տեքստերի և երկխոսությունների վերարտադրում
3. բանավոր խոսքի զարգացում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
2. Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
3. Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
4. Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
5. Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
6. Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
7. Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
8. Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. առանձնացնել լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները,
2. սահմանել լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները,
3. ընտրել լեզվական ճիշտ ձևերը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ,
5. հիմնավորել լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. ցույց տալ լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
· լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
· ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները,
2. Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները,
3. Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
2-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ15-1
1. Դասընթացի նպատակ
1. լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների իմացություն
2. հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
4. մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. կիրառել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում,
վերարտադրում և թարգմանություն,
5. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող
մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
6. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. արդյունավետ օգտվել անգլերեն տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների իմացություն
2. հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
4. մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները

1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Khasapetian S., Grigoryan A. “English for History students” Yerevan 2005.
  • Gasparyan S., Minasyan A. “Academic English for History Students” Yerevan 2002.
  • Doff A. and Goldstein B. “English Unlilmited (advanced)” 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ,
2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն,
3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում,
4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում,
5. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Բ13-5
1. Դասընթացի նպատակ
1. զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
2. ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
3. զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկելու գիտական տարաբնույթ տեքստերի լեզվաոճական և կառուցվածքային առանձնահատկությունները,
2. մեկնաբանելու լեզվաբանական տերմինաբանությանն առնչվող տարբեր խնդիրներ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարելու գիտական տեքստերի հաղորդակցական ներուժի վերլուծություն,
4. գործնականում կատարելու տարբեր գիտական տեքստերի ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ՝ այդ տեքստերի թարգմանության համարժեքության սկզբունքներին համապատասխան:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. օգտվելու տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, գիտական հոդվածներ և այլն),
6. ձեռքբերված գիտելիքները կիրառելու նաև այլ՝ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություններում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
2. ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
3. զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք,
2. հանձնարարված գրականության ընթերցում,
3. քննարկումներ,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք դասավանդման,
6. նորարարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 1. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական ոճ (բնորոշ գծերը, ժանրային առանձնահատկությունները, ենթաոճերը:
2. Գիտական ֆրանսերենի ձևաբանական-շարահյուսական առանձնահատկությունները:
3. Գիտական լեզվի նորմայի օրինաչափությունները:
4. Բառապաշարի դասակարգման հիմնական սկզբունքները ֆրանսերենում:
5. Բառապաշարի հարստացման հիմնական ուղիները:
6. Տարաբնույթ տեքստերի գիտական շարադրանքի լեզվաոճական առանձնահատկությունների քննություն:
7. Դարձվածքի մեկնաբանությունները ֆրանսիական աղբյուրներում: Դարձվածքը որպես ժողովրդի լեզվամտածողության առանձնահատուկ տարր:
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ13-4
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
2. ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
3. ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
4. ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպելու գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրելու չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանելու չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն),

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կառուցելու կապակցված խոսք,
5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
6. գործածելու հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. քննարկելու անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
9. կառուցելու երկխոսություն,
10. թարգմանելու պարզ տեքստեր:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
2. ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
3. ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
4. ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
2. կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
3. հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
4. հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
5. ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
6. գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
7. կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
8. հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
9. հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
10. թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք։ Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：语音 （声母、韵母、声调）
Թեմա 2：语音 （声调、音变、拼写规则）
Թեմա 3：第一课 你好（“是”字句，“吗”疑问句）
Թեմա 4：第二课 你是哪国人（们、也、呢）
Թեմա 5：第三课 那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语）
Թեմա 6：第四课 课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词）
Թեմա 7：第五课 在北京大学的东边（语音点小结）
Թեմա 8：第六课 现在几点（钟点表达法，数字表达法）
Թեմա 9：第七课 明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语）
Թեմա 10：第八课 你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”）
Թեմա 11：第九课 多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法）
Թեմա 12：第十课 你家有几口人（语音点小结）
Թեմա 13：第十一课 北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ13-3
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու թուրքերենի հնչյունական համակարգը,
2. սահմանելու թուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերարտադրելու թուրքերեն պարզ նախադասություններ,
4. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
· զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. երկխոսությունների կազմում և բանավոր խոսք,
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
2. Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
3. Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
4. Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
5. Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
6. Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
7. Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
8. Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ13-2
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու մենախոսական և երկխոսական ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. ճիշտ օգտագործելու տարբեր իրավիճակներում բարեկիրթ խոսքի կաղապարները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. իրականացնելու տարբեր տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
4. իրականացնելու տարբեր տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
5. գրելու համառոտ տեքստեր՝ հիմնավորելով իր տեսակետը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Հարցեր.
1. Տարբեր բնույթի տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
2. Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
3. Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ13-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
· մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները,
2. ներկայացնլ մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
4. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
· մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ):
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Khasapetian S. “English for History Students” Yerevan 2009.
  • Cotton D., Falvey D., Kent S., “Language Leader (upper intermediate)” 2008.
  • Doff A. and Goldstein B. “English Unlilmited (advanced)” 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցները
2. ընդհանուր բառապաշարի զարգացում
3. մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը
4. մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում
2-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
· խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. նկարագրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
5. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
6. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները՝ լեզվի տարբեր մակարդակներում։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ստեղծագործաբար կիրառել ձեռք բերած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
· խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք է վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Введенская Л.А. Словарь ударений для работников радио и телевидения. Ростов-на-Дону, 2012.
  • Вербицкая Л.А. и др. Давайте говорить правильно! Трудности современного русского произношения и ударения: Краткий словарь-справочник. Москва, 2003.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • 0. Розенталь Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. Под ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Խոսքի մշակույթ որպես լեզվաբանական առարկա:
2. Լեզվի հասարակական դերը:
3. Գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները:
4. Ռուս գրական լեզվի նորմերի համակարգը:
5. Հնչյունական (արտասանական) նորմեր: Բառագիտական նորմեր:
2-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ03
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել արտահայտիչ խոսք,
2. ներկայացնել խոսքի գործառական ոճերի առանձնահատկությունները,
3. կազմել գրագրության տարբեր նմուշներ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գործնականում կիրառել հրապարակային խոսքի կանոնները,
5. պահպանել խոսքի էթիկետը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կազմել բանավոր և գրավոր գեղեցիկ խոսք։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
·լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
·ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Խոսքի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները։
2. Խոսքի գործառական տարբերակները։
3. ԶԼՄ-ների և գովազդի լեզու։
4. Հրապարակային խոսք և բանավեճի արվեստ։
5. Խոսքի էթիկետ։
6. Գրագրության ձևեր։
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0102/ Բ16, 17-9
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ներկայացնել հանրահաշվի և երկրաչափության հիմունքները դպրոցական դասընթացի շրջանակներում,
2. ներկայացնել տեսության մատչելի մեթոդները,
3. ծանոթացնել ներկայացվող տեսության ընդհանրացումներին և կիրառություններին՝ ըստ ուսանողների մասնագիտության։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանա 2,3,4,5,9 թվերի վրա բաժանելիության հայտանիշները, ամբողջ ցուցիչով աստիճանի, քառակուսի արմատի հատկությունները, կրճատ բազմապատկման բանաձևերը,
2. իմանա բնական, ամբողջ, ռացիոնալ թվերը, բազմություններով գործողությունները, դրանց պատկերումը թվային առանցքի վրա,
3. իմանա թվի հակադիրը, հակադարձը, մասը, տոկոսը, բացարձակ արժեքը, գրելաձևերը,
4. գաղափար ունենա հիմնական երկրաչափական պատկերների, մակերեսի, ծավալի մասին,
5. գաղափար ունենա աստիճանային ֆունկցիայի, նրանց հիմնական հատկությունների և
գրաֆիկների մասին,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. լուծելու տոկոսով և մասնաբաժնով խնդիրներ,
7. լուծելու գծային, քառակուսային հավասարումներ, անհավասարումներ,
8. կառուցելու աստիճանային ֆունկցիաների գրաֆիկներ, հասկանալու հիմնական հատկությունները, գտնելու նրանց մեծագույն և փոքրագույն արժեքները,
9. հաշվելու պարզագույն երկրաչափական պատկերների մակերեսները, ծավալները,
10. տարբերելու պրոգրեսիաները այլ հաջորդականություններից և հետազոտել դրանք,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
11. յուրացված մեթոդների կիրառումը այլ տեսություններում։ կիրառել յուրացված մեթոդներն այլ տեսություններում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ներկայացնել հանրահաշվի և երկրաչափության հիմունքները դպրոցական դասընթացի շրջանակներում,
2. ներկայացնել տեսության մատչելի մեթոդները,
3. ծանոթացնել ներկայացվող տեսության ընդհանրացումներին և կիրառություններին՝ ըստ ուսանողների մասնագիտության։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունքներ,
2. դասախոսություններ,
3. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ստուգարքը անցկացվում է հարցման միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բ. Նահապետյան, Ա.Աբրահամյան, Մաթեմատիկա-6, Հիմնական դպրոցի 6-րդ դասարանի
  • դասագիրք, Երևան, 2016։
  • Ս. Գոգյան, Վ.Դիլանյան, Հանրահաշիվ-7, «Մասնակցային դպրոց» ԿՀ, Երևան, 2023։
  • Ս. Նիկոլսկի և այլոք, Հանրահաշիվ-7,8,9, դպրոցի 7-9-րդ դասարանների դասագրքեր,
  • Երևան, 2016, 2017։
  • Գ. Գևորգյան, Ա. Սահակյան, Հանրահաշիվ և մաթեմատիկական անալիզի տարրեր-10, 11, 12,
  • Հանրակրթական դպրոցի 10-12-րդ դասարաններիի դասագրքեր (ընդհանուր և հումանիտար
  • հոսքերի համար), Երևան, 2017։
  • Ն. Պողոսյան, Սովորենք մաթեմատիկա, Օժանդակ ձեռնարկ V-IX դասարաններ, Երևան, 2011։
  • Ս. Փարվանյան, Մաթեմատիկա, 9-րդ դասարանի ավարտական քննության առաջադրանքներ,
  • Շտեմարան, Երևան, 2022։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ

1. Բնական թվեր, ամբողջ թվեր, ռացիոնալ թվեր, նրանց գրառումը, համեմատումը, կլորացումը, բաժանումը մնացորդով, բազմապատիկ, բաժանարար, բաժանելիության հայտանիշներ, պարզ և բաղադրյալ թվեր։
2. Թվի ամբողջ և կոտորակային մասերը, տասնորդական կոտորակներ։ Մեծության բաժանումը տրված հարաբերությամբ։ Ուղիղ, հակադիր և հակադարձ համեմատականություններ։ Թվի մասնաբաժին, տոկոս:
3. Երկրաչափության տարրեր՝ ուղիղ, հատված, բեկյալ, ճառագայթ, անկյուն, շրջան, շրջանագիծ, եռանկյուն, ուղղանկյուն, երկարություն, պարագիծ, մակերես։ Տարբեր չափման միավորներ։ Զուգահեռ, հատվող, փոխուղղահայաց ուղիղներ, համաչափություն:
4. Խորանարդ, ուղղանկյունանիստ, գունդ, սֆերա, գլան, կոն, բուրգ, մակերևույթի մակերես, ծավալ:
5. Տառային արտահայտություններ, մեկ անհայտով հավասարումներ և անհավասարումներ:
6. Բնական ցուցիչով աստիճան, հիմնական հատկությունները, կրճատ բազմապատկման բանաձևերը։ Ամբողջ ցուցիչով աստիճան։
7. Քառակուսի արմատ, գաղափար իռացիոնալ թվերի մասին, իրական թվեր, միջին թվաբանական և միջին երկրաչափական:
8. Բազմանդամներ, գծային երկանդամ, քառակուսի եռանդամ, նրանց նշանը, արմատները, քառակուսի եռանդամի տարբերիչը, վերլուծումը գծային արտադրիչների, մեծագույն և փոքրագույն արժեքները։
9. Գծային և քառակուսային հավասարումներ և անհավասարումներ: Համակարգ, համախումբ։
10. Կոորդինատային հարթություն։ Պարզագույն ֆունկցիաների գրաֆիկները (գծային, քառակուսային, արմատ), պարաբոլ, հիպերբոլ: Ֆունկցիայի մեծագույն և փոքրագույն արժեքները, ֆունկցիայի աճ և նվազում:
11. Թվաբանական և երկրաչափական պրոգրեսիաներ:
12. Կարգավորություններ, տեղափոխություններ, զուգորդություններ: Գաղափար պատահույթի, պատահույթի հավանականության մասին:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ գործնական
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1602/Բ16, 17-11
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ
2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ
3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
5. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
գ. ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները.
6. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից,
7. դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցան միջոցները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
· մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
2. անհատական և խմբային աշխատանք
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
4. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Edward R. Kolevzon, John A. Heine “Our world and Its People” the USA 1977
  • М.А. Васильева “English for the students of Geography part II” Издательство
  • “Менеджер”, 2001.
  • Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University
  • Press, 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում
2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում
3. մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ 16, 17-18
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները,
3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը,
5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները,
6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ,
8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. լսարանային քննարկում,
3. իրավիճակային վերլուծություն,
4. ներլսարանային խմբային բանավեճ,
5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխա­տանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։
2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։
3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։
4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։
5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։
6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։
7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։
8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։
9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1207/Բ16, 17-17
1. Դասընթացի նպատակ
1. ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
2. ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
3. ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ձևակերպել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը,
2. ներկայացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը,
3. ներկայացնել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. կատարել քաղաքագիտական վերլուծություններ,
5. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում,
6. մատնանշել տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերը։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
7. օգտվել մասնագիտական գրականությունից,
8. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
2. ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
3. ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ:
2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ պատրաստում:
3. Սեմինար պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006:
  • Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97:
  • Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։
  • Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997.
  • Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղա­քագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։
2. Քաղաքական իշխանության էությունն, կառուցվածքը և լեգիտի­մու­թյունը։
3. Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։
4. Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։
5. Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր:
6. Քաղաքական գաղափարախոսություններ:
7. Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ16, 17-16
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
2. զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
3. նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել մտքի կառուցվածքը,
2. սահմանել-մեկնաբանել տրամաբանական ընդհանուր և մասնավոր օրենքները, որոնք ապահովում են կշռադատությունների կանոնավորությունը,
3. բացատրել տրամաբանական գիտելիքի ընդհանուր ճանաչողական և գործառնական տեսանկյունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. դրսևորել մասնագիտական գիտելիքների յուրացման և տեղեկատվության վերլուծության տրամաբանական պատշաճ հմտություններ,
5. ճիշտ կատարել և գնահատել հասկացությունների, դատողությունների, մտահանգումների հետ կապված, ինչպես նաև ապացուցման և հերքման տրամաբանական գործողությունները, նկատել ու շտկել սխալները,
6. պարզաբանել տրամաբանական գիտելիքի ու հմտությունների դերը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. դրսևորել տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից բխող մասնավոր նորմերի պահանջները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
2. զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
3. նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. քննարկում,
3. անհատական աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ առաջադրված հարցաշարի թեմաներով գրավոր աշխատանք՝ տեսական և գործնական կարողությունները վերհանող առաջադրանքերով,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանության դասընթաց: Եր., 1987:
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանություն: Եր., 1998:
  • Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005.
  • Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002.
  • Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М., 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալը բովանդակությունը և տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կանոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ: Սիլլոգիզմ: Կրճատ մտահանգումներ: Հավանական մտահանգումներ: Ինդուկցիա և դեդուկցիա: Ոչ լրիվ ինդուկցիայի տեսակները: Ինդուկտիվ հետազոտման մեթոդներ: Հմանմանություն: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները հավանական մտահանգումների ընթացքում:
Ապացուցում և հերքում, տարրերը և եղանակները: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները ապացուցման և հերքման ընթացքում: Պարալոգիզմ, սոփեստություն, սրամտություն, պարադոքս:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1007/Բ16, 17-15
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ
2. ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել սպառողի և արտադրողի վարքի հիմքում ընկած հիմնական տեսական գործոնները
2. ներկայացնել շուկայի կառուցվածքը, տիպային մոդելները, հավասարակշռության և արդյունավետության պայմանները
3. ձևակերպել տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների և կառավարության տնտեսական վարքագծի հիմնական սկզբունքները
4. ներկայացնել մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշները և հավասարակշռության մոդելները
5. ձևակերպել մակրոտնտեսական մոդելների միջոցով տնտեսական տարբեր քաղաքականությունների իրականացման ընդհանրական հետևանքները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. լուծել միկրո և մակրոտնտեսագիտական պարզ խնդիրներ
7. կատարել տնտեսագիտական վերլուծություններ ու պարզ կանխատեսումներ, օգտագործել դրանց արդյունքները
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. օգտվել գիտական տարբեր աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ)
9. պատրաստել հետազոտություններ, ներկայացնել դրանց արդյունքները, վարել մասնագիտական բանավեճեր
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ
2. ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. խմբային աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • McConnell, Economics, 2021.
  • Сидорович А.В.-Курс экономической теории-2001.
  • Հ. Սարգսյան, Հ. Մարգարյան, «Տնտեսագիտության տեսություն», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017թ.։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տնտեսագիտության տեսության առարկան և մեթոդը: Շուկայական տնտեսական համակարգ: Սպառողական վարքի տեսություն: Արտադրության տեսություն: Արտադրական գործոնների շուկաները: Շուկայի կառուցվածքը՚ մենաշնորհ, բազմաշնորհ, մենաշնորհային մրցակցություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների սահմանումները և չափումը, համախառն եկամուտներ: Տնտեսական տատանումներ, զբաղվածություն և գործազրկություն: Ամբողջական պահանջարկ և առաջարկ: Փողը և վարկային շուկաները։ Ապրանքային և ֆինանսական շուկաները։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2301/Բ16, 17-14
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
2. ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. աշխատել տեքստի, գրաֆիկական օբյեկտների, աղյուսակների հետ,
2. կատարել հաշվարկներ, կազմել դիագրամներ և գրաֆիկներ,
3. ինքնուրույն կատարել իր թղթավարությունը (կուրսային և ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցումների համար սլայդների պատրաստում և այլն)։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
2. ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասերն անցկացվում են համակարգչի միջոցով, հանձնարարվում են խնդիրներ և ինքնուրույն առաջադրանքներ:
2. Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով՝ փոխանցվում են էլեկտրոնային կրիչով կամ ուղարկում էլ. փոստին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները

Ստուգարքն անցկացվում է համակարգչի միջոցով՝ ուսանողի ամփոփիչ աշխատանքի հիման վրա։ Առաջադրանքներն հիմնված են դասընթացի ընթացքում անցած թեմաների վրա։
Կամավորության սկզբունքով հնարավոր է ստուգարքը հանձնել առցանց եղանակով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Серогородский В., Сурин Д., Тихомиров А., Microsoft Office 2016 / Office 365, 2017 Наука и техника.
  • Katherine Murray, First Look Microsoft Office 2010, Microsoft Press.
  • Ю. Стоцкий, А. Васильев, И.Телина, Microsoft Office 2010, Питер.
  • Առաջադրանքներ՝ էլեկտրոնային կրիչով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունքները։
2. Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները:
3. Տեքստային փաստաթղթերի ստեղծման և մշակման տեխնոլոգիաներ:
4. Հաշվարկներ էլեկտրոնային աղյուսակներում, դիագրամներ, գրաֆիկներ։
5. Ներկայացման մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաներ՝ ստեղծում և ցուցադրում:
3-ին կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2203/16, 17-13
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները,
2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան,
3. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ,
4. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005.
  • Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина. - М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с.
  • Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с.
  • Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները
2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ
3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում
4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա
5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը
6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը
7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր
8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկա
9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ
10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ
11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում
12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն
13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն
14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա
15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1705/Բ16, 17-12
1. Դասընթացի նպատակ
1. խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
2. ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
3. ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դրսևորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի խորացված իմացություն,
2. ներկայացնել մասնագիտական տեքստի քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները,
3. դրսևորել լեզվի պաշտոնական ոճի քերականական և կառուցվածքային առանձնահատկությունների իմացություն։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. նկարագրել մասնագիտական լեզվի տերմինաբանական համակարգը,
5. վերարտադրել (սեղմ և ընդարձակ) ունկնդրած/կարդացած մասնագիտական տեքստը և մեկնաբանել այն,
6. դրսևորել գործարար նամակագրության տարբեր ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրություն, CV, դիմում, համառոտագրություն կազմելու ունակություններ,
7. հանդես գալ գիտական շրջանակներում հոդվածներով և զեկուցումներով։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. ընդարձակել տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունները՝ օգտվելով ռուսալեզու աղբյուրներից։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
2. ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
3. ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում
5. գրավոր և բանավոր հարցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում երկու ստուգողական աշխատանքների տվյալների հիման վրա։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Беляева Е.А., Голосная Н.П., Ефимова Д.А., Кондрашова Н.В., Нечаева Т.В., Стукова Е.Г. Русский язык как иностранный. Научный стиль речи: Учебное пособие. - Санкт-Петербург: Университет ИТМО, 2019.
  • Буре Н.А., Волкова Л.Б., Косарева Е.В. Основы русской деловой речи. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений, СПб, 2011.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Грамматика в упражнениях - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 232с.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Русский язык. Учебник для гуманитарных факультетов вузов Армении. Издание 2-е, перераб. и доп. - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 320с.
  • Лысакова И.П. Практическая стилистика русского языка. Учебное пособие, изд. 2-е, исправл., СПб, 1996.
  • Найденова Н.С., Сапрыкина О.А. Hаучный стиль речи. Теория, практика, компетенции. Учебное пособие. Издательство: ИНФРА-М, 2023 г.
  • Русский язык для делового человека: www.mylanguage.ru
  • Химик В.В. Практический синтаксис русского языка, СПб, 1995.
  • Шатилов А.С. Читаем тексты по специальности. Вып. 2, Гуманитарные науки: учебное пособие по языку специальности, СПб, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ոճաբանություն. Լեզվի պաշտոնական ոճի բառային, քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները:
2. Գործարար նամակագրության որոշ ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրության, դիմումի, CV, համառոտագրության շարադրման ձևերը և սկզբունքները:
3. Լեզվի գիտական ոճ, գիտական ոճին բնորոշ շարահյուսական կառուցվածքներ, գիտական կապակցված տեքստի կառուցման միջոցներ՝ բառային, ձևաբանական և շարահյուսական:
4. Մասնագիտական տեքստի թարգմանություն. գիտական տեքստի թարգմանության տեսության հիմնական խնդիրներ:
5. Գիտական զեկույցների և մասնագիտական ռեֆերատների կառուցման հիմնական սկզբունքներ:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/ շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1501/Բ16, 17-10
1. Դասընթացի նպատակ
1. մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
2. մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
3. թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները,
2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները,
3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները,
4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը,
5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները,
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները,
2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները,
3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները,
4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը,
5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
2. մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
3. թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք,
3. քննարկում,
4. պրակտիկ աշխատանքներ,
5. հետազոտական աշխատանքների իրականացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի։
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017:
  • Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015.
  • Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll. «Communication et civilisation», 2014.
  • Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016.
  • Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. ...
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր:
2. Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը:
3. Փաստերի ստուգում:
4. Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ:
5. Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն:
6. Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը: Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1602/Բ16, 17-11
1. Դասընթացի նպատակ
1. լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
2. հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
4. մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ
2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ
3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
5. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,

գ. ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները.
6. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից,
7. դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցան միջոցները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
2. հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
4. մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
2. անհատական և խմբային աշխատանք
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
4. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Edward R. Kolevzon, John A. Heine “Our world and Its People” the USA 1977
  • М.А. Васильева “English for the students of Geography part II” Издательство
  • “Менеджер”, 2001.
  • Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University
  • Press, 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում
2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում
3. մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.1. ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1308/Բ16, 17-8
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
2. ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանելու հոգեբանության, հոգեբանական երևույթների, գործընթացների, անձի հոգեկան առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու անձի կառուցվածքային և անհատատիպաբանական առանձնահատկությունները, պահանջմունքների և դրդապատճառների հիերարխիան,
3. թվարկելու միջանձնային հարաբերությունների, դրանց տեսակների, միջանձնային ընկալման և դրանց դերի մասին կրթական միջավայրում,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու աշակերտների, աշակերտ-ուսուցիչ հարաբերությունների ձևավորման և զար­գացման վրա տարբեր ներքին և արտաքին հոգեբանական գոր­ծոն­­ների ազդեցության առանձնահատկությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
2. ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք,
3. քննարկում,
4. պրակտիկ աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան,
Գնահատման չափանիշները՝ էսսե-ի ներկայացում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Նալչաջյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ
  • Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., Ավանեսյան Հ. և համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ:
  • Հոգեբանության հիմունքներ. Դ. Ռ. Հայրապետյան/Դասընթացի ուսումնական ծրագիր. Եր: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008 թ., 64 էջ
  • Հովհաննիսյան Ս. Մասնագիտական կողմնորոշման հիմունքներ (գործնական հոգեբանություն). Ուս. ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 թ., 332 էջ
  • Տարիքային և մանկավարժական հոգեբանություն:/պրոֆ. Ա. Վ. Պետրովսկու խմբագրու­թյամբ. - Թարգմանիչ Ա. Ա. Նալչաջյան. - Երևան, «Լույս» հրատարակչություն. - 1977.
  • Немов Р. С. Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002.
  • Психология личности. Хрестоматия в 2-х т. / Под. Ред. Д. Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002.
  • Introduction to Psychology//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից հոգեբանության մարտահրավերները և ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական և սոցիալական հիմքերը:
2. Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: Հոգեկանի զարգացման շարժիչ ուժերն ու պայմանները:
3. Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Դպրոցական տարիքի հոգեբանություն:
4. Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Հաղորդակցման հոգեբանական յուրահատկությունները դպրոցում:
5. Մանկավարժի մասնագիտական գործունեության հոգեբանական առանձնահատկությունները:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1306 /Բ16, 17-7
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
2. ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակել, անվանել հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանել և համեմատել դրանք,
2. վերլուծել հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. ձևավորել և գնահատել հաղորդակցման ռազմավարություններ,
4. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծել և գնահատել ռիսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը,
5. մշակել արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառել ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
2. ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում:
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։
Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։
  • Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։
  • Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/ կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։
  • Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c.
  • Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012.
  • Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c.
  • Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c.
  • Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c.
  • Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с.
  • 0. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c.
  • S. Shyam Sundar ., (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology.
  • The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit…
  • The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները:
Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները:
Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում:
Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում:
Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում:
Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները:
Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։
Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2101/Բ16, 17-6
1. Դասընթացի նպատակ
1. տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
2. տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
3. ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ,
2. նկարագրելու ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը,
3. լուսաբանելու Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկություններն ու ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելու կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը,
5. դասակարգելու կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ,
բացահայտելու և վերլուծելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. արժևորելու ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները,
8. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
2. տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
3. ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների վերաբերյալ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում թեմատիկ քննարկումներին:
3. ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կրոնագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Մաս 1, Կրոնագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2020, (համահեղ.` Անուշավան եպս. Ժամկոչյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Պարգև Բարսեղյան, Գոհար Սարգսյան):
  • Քրիս­տոնյա Հայաս­տան։ Հան­րա­գիտա­րան, Երևան, Հայկ. հան­րա­գիտ., 2002։
  • История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007.
  • Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013.
  • Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005.
  • Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների հա­մա­կարգը։ «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տի­պա­բանությունը և պատ­մա­կան ձևերի դա­սա­կարգման սկզ­բուն­քները։ Կրոնի վաղ ձևերը: Նախ­նա­դարյան (վաղ) հա­վա­տա­լիք­ներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազ­մաստվածություն և միաստվածություն։ Հայոց դիցաբանություն: Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էու­թյունը և բնու­թագ­րիչ ա­ռանձնա­հատ­կու­թյուն­ները։ Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Ուղղափառություն. Կա­թո­լիկություն. Բո­ղո­քա­կանություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Իսլամի առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0105/Բ16, 17-5
1. Դասընթացի նպատակ
1. ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
2. սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
3. ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել վիճակագրական խնդիրներ,
2. կառուցել նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելով առկա տվյալները` կատարել վիճակագրական հետևություններ,
4. կարողանալ ստանալ տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. համակարգել և վերլուծել ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
2. սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
3. ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները

Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գասպարյան Կ. Վ., <<Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու>>, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017,
  • Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014,
  • Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, <<Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք>>, ԵՊՀ, 2016,
  • Ե. Հարությունյան և այլոք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Նկարագրական վիճակագրություն:
2. Նմուշային եղանակ:
3. Գնահատման տեսություն:
4. Միջակայքային գնահատականներ։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1901/Բ16, 17-4
1. Դասընթացի նպատակ
սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բնութագրել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները,
2. տարբերել օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. համեմատել և տարբերակել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստիճանակարգությունը,
4. իրականացնել իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություններ։
5. դրսևորել իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. ինքնուրույն ուսումնասիրել իրավական կարգավորման աղբյուրները,
7. օգտվել իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ),
8. օժանդակել օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերել ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալ բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. ինքնուրույն աշխատանք,
2. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
3. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ստուգարք.
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր կամ գրավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ:
  • ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան ''Պետության և իրավունքի տեսություն -1'', Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան Պետության և իրավունքի տեսություն-2, Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական իրավունք:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ /շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1005/Բ16, 17-3
1. Դասընթացի նպատակ
1. տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
2. ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
3. ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել ձեռնարկատիրական գործունեության էությունը և հիմնական հասկացությունները, բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնել գործարարության տեսա-մեթոդական և տեսա-գործնական հենքերը,
3. լուսաբանել գործարարության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծել և տարբերակել գործարարության համակարգերն ու տիպերը, գտնել բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները,
2. գնահատել ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնել գործարարության զարգացման հնարավորությունները, խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսել գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները,
3. օգտվել բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, կիրառել Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքները, կատարել բիզնես նախագծի արդյունավետության գնահատում։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. օգտվել տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից՝ ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ, կատարել անհրաժեշտ վերլուծություններ,
5. իրականացնել գործարարության իրավիճակային ներկայացումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
2. ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
3. ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ
2. ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի յուրացման առավել արդյունավետ միջոց,
- անհատական և խմբային քննարկումներ,
- իրավիճակային խնդիրների լուծում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր եղանակով՝ համաձայն հաստատված հարցաշարի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դավոյան Ս., Բիզնեսի կառավարում, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017 թ.։
  • Бекетова О. Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч. пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с.
  • Буров В.Ю. “Основы предпринимательства” Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с.
  • Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: “И.Д.Вильямс”, 2009, 432с.
  • Business Management, L. loykie, M. Mushena, Robert A. Pierce, 2022
  • Principles of Business Management, Dr. S. C., Saksena, 2020.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Գործարարության էությունը և զարգացման փուլային բնորոշիչները
Թեմա 2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ
Թեմա 3. Ձեռնարկատիրական գործունեության ֆինանսավորման աղբյուրները և եղանակները։
Թեմա 4. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը
Թեմա 5. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները և դրանց չափորոշիչները:
Թեմա 6. Ձեռներեցության ձևերը և մոդելները
Թեմա 7. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը:
Թեմա 8. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը և ռազմավարական կառավարումը.
իրագործման փուլային առանձնահատկությունները:
Թեմա 9. Բիզնեսի ռազմավարական պլանի մշակման և ռազմավարական կառավարման գործնական քննարկումներ՝ անհատական (խմբային) աշխատանքների շրջանակներում:
Թեմա 10. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան
Թեմա 11. Բիզնեսի իրավիճակային վերլուծություններ և խնդիրներ:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0708/Բ16, 17-2
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում բնագիտության ժամանակակից
հիմնախնդիրների մասին:
2. Ձևավորել պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման
ժամանակակից օրինաչափությունների և հեռանկարների մասին:
3. Ձևավորել որոշակի աշխարհահայացք մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթների բացատրության համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու բնության համակարգերի կառուցվածքի, առաջացման և էվոլյուցիայի կոնցեպցիաները,
2. նկարագրելու մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթների օրինաչափությունները,
3. հիմնավորելու ժամանակակից բնագիտության նվաճումների կիրառման
կարևորությունը և անհրաժեշտությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. լուսաբանելու մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթները,
5. օգտագործելու գիտելիքները բնության երևույթների օրինաչափությունները
մեկնաբանելու և գնահատելու համար:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. օգտագործելու ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում իրադրական տարբեր հարցեր լուծելու համար:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում բնագիտության ժամանակակից
հիմնախնդիրների մասին:
2. Ձևավորել պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման
ժամանակակից օրինաչափությունների և հեռանկարների մասին:
3. Ձևավորել որոշակի աշխարհահայացք մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթների բացատրության համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ (Moodle համակարգով)
2. դասախոսություններ,
3. ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք, որն անցկացվում է թեստային համակարգով, on line, տրվում է առավելագույնը 60 հարց, նախապես կազմված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Горелов А. А. Концепции современного естествознания М., 2015, 355 с.
  • Найдышь В. Концепции современного естествознания: Учебник, М.,2016.
  • Рыбалов Л. Б. Садохин А. П. Концепции современного естествознания, М., 2012, 415 с.
  • Стрельник О.Н. Концепции современного естествознания. Краткий курслекций. Учебное пособие. М., 2012.
  • Ասլանյան Լ. Ս., Կարայան Հ. Ս. Ժամանակակից բնագիտության հայեցա-կարգերը, Մեթոդական աշխատանք, Ե., 2011, 115 էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բնագիտության ժամանակակից կոնցեպցիաների հիմնական խնդիրները:
2. Բնագիտության և հումանիտար գիտությունների կապը:
3. Գիտության և կրոնի փոխհարաբերությունները:
4. Բնագիտության զարգացման պատմությունը:
5. Գիտական հեղափոխությունները և դրանց դերը բնագիտության զարգացման գործում:
6. Աշխարհի գիտական նկարագիրը:
7. Դասական և ժամանակակից ֆիզիկայի հիմնադրույթները:
8. Դասական և ժամանակակից տիեզերագիտության հիմնադրույթները:
9. Դասական և ժամանակակից քիմիայի հիմնադրույթները:
10. Դասական և Ժամանակակից կենսաբանության հիմնադրույթները:
11. Համընդհանուր նշանակության աշխարհահայացքային 3 կարևորագույն պրոբլեմների՝ Տիեզերքի, կյանքի և մարդու ծագման վերաբերյալ ժամանակակից տեսությունները բնագիտության ոլորտում:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1302/Բ16, 17-1
1. Դասընթացի նպատակ
1. վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
2. կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
3. ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել բարոյական հարաբերությունների հիմունքները և տիպաբանությունը,
2. ձևակերպել սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության արդի մարտահրավերները,
3. մատնանշել բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաները, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի գործառնական սկզբունքները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. առանձնացնել բարոյական ընտրության գործընթացներում վճռորոշ գործոնները և մեխանիզմները,
2. ընտրել տարբեր միջավայրերում բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելները,
3. գնահատել բարոյականության դերը հասարակական կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը,
2. վերլուծել արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
2. կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
3. ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան,
պատասխանների ամբողջականություն և հիմնավորվածություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Апресян Ю. Этика. М., 2004.
  • Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011.
  • Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014.
  • Фромм Э. Искусство любить. М., 2008.
  • Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը:
2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը
3. Կրոնական էթիկա:
4. Բիոէթիկա:
5. Քաղաքական էթիկա:
6. Սիրո մետաֆիզիկա:
7. Կյանքի իմաստը:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
4-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 29
1. Դասընթացի նպատակ
1. մշակութաբանությամբ մասնագիտացող ուսանողներին ծանոթացնել միջնադարյան համաշխարհային մշակույթի բնութագրերին և Եվրոպայի ու Արաբական Արևելքի մշակութը հետազոտող գիտակարգերին, մեթոդաբանությանը,
2. այլ ոլորտներում մասնագիտացող ուսանողների մոտ ձևավորել միջնադարյան եվրոպական, բյուզանդական և արաբական քաղաքակրթությունների մասին կայուն գիտելիքներ,
3. այլ գիտակարգերում մասնագիտացող ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել միջնադարյան քաղաքակրթությունների դերի մասին համաշխարհային մշակույթում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կստանա համապարպակ գիտելիքներ միջնադարյան համաշխարհային մշակույթի վերաբերյալ,
2. ձեռք կբերի գիտելիքներ միջնադարյան Եվրոպայի, Բյուզանդիայի և Արաբական Արևելքի դերի մասին համաշխարհային քաղաքակրթության համատեքստում` ներկայացնելով միջնադարյան մշակույթի բաղադրիչները, ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
3. տարբերակել միջնադարի տարբեր քաղաքակրթությունների և մշակույթների առանձնահատկությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. մշակութաբանորեն վերլուծելու միջնադարյան մշակութային դրսևորումները, դրանց տալ պատմամշակութային գնահատականներ համաշախարհային մշակութային գործընթացում Միջին դարերում բեկումնային, հեղաշրջումային երևույթներին,
5. կատարել միջնադարում Արևելք-Արևմուտք քաղաքակրթությունների խաչամշակութային ուսումնասիրություն և կիրառել այդ մեթոդը արդի մշակութային գործընթացների քննության համար,
6. վերլուծել Միջին դարերում քրիստոնեական և իսլամական մշակույթների փոխառնչություններն ու փոխազդեցությունները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. մշակութաբանությամբ մասնագիտացող ուսանողներին ծանոթացնել միջնադարյան համաշխարհային մշակույթի բնութագրերին և Եվրոպայի ու Արաբական Արևելքի մշակութը հետազոտող գիտակարգերին, մեթոդաբանությանը,
2. այլ ոլորտներում մասնագիտացող ուսանողների մոտ ձևավորել միջնադարյան եվրոպական, բյուզանդական և արաբական քաղաքակրթությունների մասին կայուն գիտելիքներ,
3. այլ գիտակարգերում մասնագիտացող ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել միջնադարյան քաղաքակրթությունների դերի մասին համաշխարհային մշակույթում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Գործնական պարապմունք,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բարթիկյան Հր., Հայ-բյուզանդական հետազոտություններ, Եր., 2002։
  • Հովհաննիսյան Ն. Արաբական երկրների պատմություն, հտ. 1-4, Երևան 2007։
  • Ռութվեն Մ., Իսլամն աշխարհում, Երևան 2004։
  • Կուզմինա Մ.Տ., Մալցեվա Ն.Լ. Արտասահմանյան արվեստի պատմություն, Եր., 2003։
  • Ֆոր Է. Արվեստի պատմություն. Հ. 2-3 (միջնադարյան արվեստ), Եր., 2007։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. «Միջին դարերի» եզրույթի ծագումը, մշակութային զարգացման փուլերը, բաղադրիչները և դրանց հիմնական բնութագիրը, ուսումնասիրման աղբյուրները և մեթոդաբանությունը:
2. Համաշխարհային կրոնները (քրիստոնեություն, իսլամ) որպես Արևելքի և Արևմուտքի քաղաքակրթությունների գաղափարական հիմք։
3. «Միջին դարեր» և «ավատատիրություն» հասկացուցությունների ընդհանրացումը։
4. Բյուզանդիայի առաջացումը`որպես հելլենիստական, հռոմեական և արևելյան քաղաքակրթությունների ժառանգորդ:
5. Բյուզանդական կայսրության կրոնա-քաղաքական և էթնո-մշակութային նկարագիրը:
6. Քրիստոնեությունն իբրև բյուզանդական քաղաքակրթության հիմք: Վանքերի առաջացումը:
7. Հուստինիանոս Ա-ի բարեփոխումները:
8. Պատմական ավանդույթի ձևավորումը Բյուզանդիայում:
9. Պատմագրություն: Վաղ բյուզանդական մշակույթի առանձնահատկությունները:
10. Քրիստոնեական պատկերագրության ձևավորումը, սրբապատկեր:
11. Բյուզանդական Ճարտարապետություն։
12. Կրթությունը և գիտությունը Բյուզանդիայում: Գրքի մշակույթը Բյուզանդիայում:
13. Բյուզանդական քաղաքի առանձնահատկությունները: Կոստանդնուպոլիս։
14. Պատկերամարտական շարժման, նպատակը, խնդիրները և դրա հետևանքները բյուզանդական մշակույթում:
15. Բյուզանդիայի մշակութային նկարագիրը Մակեդոնական կամ հայկական հարստության ժամանակաշրջանում: «Մակեդոնյան վերածնունդ»:
8-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 39
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողին տալ գիտելիքներ զբոսաշրջության և մշակույթի միջև առկա փոխազդեցությունների վերաբերյալ, դիտարկել մշակույթի դերը զբոսաշրջության զարգացման, զբոսաշրջային գործարար միջավայրի ձևավորման վրա, դիտարկել մշակութային տարրերի դերը զբոսաշրջային հետաքրքրության ձևավորման գործում, ուսումնասիրել մշակութային ժառանգություն և զբոսաշրջության միջև առկա կապերը, ուսումնասիրել զբոսաշրջության դերը մշակութային ժառանգության պահպանման, զարգացման գործում, ուսումնասիրել զբոսաշրջության բացասական ազդեցությունը մշակութային ժառանգության վրա, ուսումնասիրել մշակութային ժառանգության տեսակների և զբոսաշրջության միջև առկա կապերը, դիտարկել զբոսաշրջային գործարար միջավայրի ազդեցությունը մշակույթի վրա
2. Դիտարկել զբոսաշրջության դերը պետության կողմից մշակութային քաղաքականության մշակման և ձևավորման գործում, դիտարկել զբոսաշրջության և մշակույթի դերը հասարակության, պետության զարգացման գործում, դիտարկել զբոսաշրջությունը մշակութային քաղաքականության համատեքստում, դիտարկել մշակույթի և զբոսաշրջության դերը համայնքային զարգացման գործում,
3. Ուսումնասիրել զբոսաշրջության դերը միջմշակութային կապերի ստեղծման և պահպանպան գործում, զբոսաշրջության դերը միջպետական կապերի ստեղծման մեջ, դիտարկել մշակույթի հետ առնչվող գիտակարգերի պրակտիկ կիրառումը զբոսաշրջության ոլորտում
4. դիտարկել զբոսաշրջությունը որպես երկրի կամ շրջանի մշակութային քաղաքականության մի մաս, դիտարկել զբոսաշրջության դերը պետության, երկրամասի, տարածաշրջանի գործարար, քաղաքական միջավայրի ձևավորման և զարգացման մեջ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Տիրապետել և նկարագրել ժամանակակից զբոսաշրջային շուկայում, գործարար միջավայրում տեղի ունեցող գործընթացները
2. ըստ հարկի և մասնագիտորեն կիրառել մշակույթում կիրառվող եզրերն ու հասկացությունները զբոսաշրջության մեջ
3. տիրապետել, նկարագրել ժամանակակից զբոսաշրջային շուկայում տեղի ունեցող գործընթացները և դրանցում մշակույթի դերակատարմանը
4. ներկայացնել Հայաստանի մշակույթն առավել համակողմանի և մասնագիտորեն ներքին և արտաքին զբոսաշրջիկների թիրախային տարբեր խմբերի համար ստեղծվող նախագծերում։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. մասնագիտորեն մեկնաբանել զբոսաշրջային շուկայի առանձին հատվածներն՝ առավել արդյունավետ նախագծեր իրականացնելու նպատակով,
6. կարողանալ մասնակցել պետական, մասնավոր և միջազգային կառույցների կողմից զբոսաշրջության զարգացմանը, խթանմանը միտված տարաբնույթ ծրագրերին, դրանց մշակմանը, խորհրդատվություն անել
7. իրականացնել զբոսաշրջային գործարար միջավայրի խորհրդատվություն, նոր զբոսաշրջային շուկաների ուսումնասիրություն
8. օգտվել ոլորտում կիրառվող տեղեկատվական միջոցներից
9. կազմել գրագետ զբոսաշրջային փաթեթներ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
10. մասնագիտորեն վերլուծել զբոսաշրջային շուկայի փոփոխվող պահանջներն ու համապատասխան լուծումներ առաջարկել
11. զբոսաշրջության զարգացմանը միտված քաղաքականության, գործարար վերլուծության շրջանակներում ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք կատարել

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողին տալ գիտելիքներ զբոսաշրջության և մշակույթի միջև առկա փոխազդեցությունների վերաբերյալ, դիտարկել մշակույթի դերը զբոսաշրջության զարգացման, զբոսաշրջային գործարար միջավայրի ձևավորման վրա, դիտարկել մշակութային տարրերի դերը զբոսաշրջային հետաքրքրության ձևավորման գործում, ուսումնասիրել մշակութային ժառանգություն և զբոսաշրջության միջև առկա կապերը, ուսումնասիրել զբոսաշրջության դերը մշակութային ժառանգության պահպանման, զարգացման գործում, ուսումնասիրել զբոսաշրջության բացասական ազդեցությունը մշակութային ժառանգության վրա, ուսումնասիրել մշակութային ժառանգության տեսակների և զբոսաշրջության միջև առկա կապերը, դիտարկել զբոսաշրջային գործարար միջավայրի ազդեցությունը մշակույթի վրա
2. Դիտարկել զբոսաշրջության դերը պետության կողմից մշակութային քաղաքականության մշակման և ձևավորման գործում, դիտարկել զբոսաշրջության և մշակույթի դերը հասարակության, պետության զարգացման գործում, դիտարկել զբոսաշրջությունը մշակութային քաղաքականության համատեքստում, դիտարկել մշակույթի և զբոսաշրջության դերը համայնքային զարգացման գործում,
3. Ուսումնասիրել զբոսաշրջության դերը միջմշակութային կապերի ստեղծման և պահպանպան գործում, զբոսաշրջության դերը միջպետական կապերի ստեղծման մեջ, դիտարկել մշակույթի հետ առնչվող գիտակարգերի պրակտիկ կիրառումը զբոսաշրջության ոլորտում
4. դիտարկել զբոսաշրջությունը որպես երկրի կամ շրջանի մշակութային քաղաքականության մի մաս, դիտարկել զբոսաշրջության դերը պետության, երկրամասի, տարածաշրջանի գործարար, քաղաքական միջավայրի ձևավորման և զարգացման մեջ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. առանցքային թեմաների ինտերակտիվ քննարկումներ և գործնական պարապմունքներ,
3. խմբային և անհատական նախագծերի իրականացում,
4. հիմնական գրականության և էլեկտրոնային հրատարակությունների տրամադրում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 4-ական միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և ինքնուրույն աշխատանքին և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հարությունյան Շ., Զբոսաշրջության ինդուստրիա և աշխարհագրություն, Եր., 2004:
  • Биржаков М. Б., Введение в туризм, М.- СПб., 2006.
  • Бутузов А. Г., Учебное пособие «Этнокультурный туризм», М., 2013 г.
  • Демина С.А. Культурный туризм как одно из направлений региональной культурной политики и его роль в развитии общества // Политика, государство и право. 2014. № 4
  • Ракитянская Е.В. Историко-культурный туризм и историко-культурное наследие: соотношение понятий // Высшая школа. 2016. № 14. С. 45-47.
  • Тарасенко В.Н., Дымова С.С. Управление культурой: туризм как фактор сохранения культурного наследия // Бизнес и дизайн ревю. 2021. № 2 (22). С. 10.
  • Чудновский А. Д., Жукова М.А., Сенин В. С., Управление индустрией туризма: Учебное пособие, М., Кноус, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Զբոսաշրջության սահմանումները, հիմնական հասկացությունները:
2. Զբոսաշրջության պատմական զարգացման փուլերը, տիպերն ու տեսակները։
3. Զբոսաշրջությունը և մշակութային քաղաքականությունը։
4. Մշակույթ, մշակութային ժառանգություն հասկացությունները։
5. Զբոսաշրջային գործընթացները՝ մշակույթի, մշակութային քաղաքականության համատեքստում։
6. Մշակութային գործընթացները զբոսաշրջության, զբոսաշրջային գործարար միջավայրի համատեքստում։
7. Միջմշակութային կապերը զբոսաշրջության ոլորտում։
7-րդ աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 38
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ մշակութային մարդաբանության առարկայի և հետազոտության ոլորտի դասական և արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
2. Այդ ձեռքբերումների տեսանկյունից ներկայացնել ժամանակակից աշխարհում և Հայաստանում մշակութային գործընթացների քննությունը:
3. Ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել մշակութային մարդաբանության ոլորտում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիտական խնդիրների մասին ու ամրապնդել ոլորտը հետազոտելու ձեռք բերած հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Նկարագրել մշակութային մարդաբանության հիմնական հասկացությունների նկատմամբ ժամանակակից գիտական մոտեցումները:
2. Բացատրել ժամանակակից հասարակություններին, այդ թվում և հայաստանյան հասարակությանը բնորոշ արդի մշակույթին գործընթացների և երևույթների ձևավորման օրինաչափությունները:
3. Ճանաչել ժամանակակից մշակութային և մշակութային գործընթացների առաձնահատկությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Ի մի բերել պատմական և ժամանակակից սոցիալական և մշակութային գործընթացների օրինաչափություններն ու առանձնահատկույունները,
5. Գիտականորեն, մշակութային մարդաբանությանը բնորոշ մեթոդներով վերլուծել հետ մերօրյա մշակութային և սոցիալական երևույթները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
7. Ստեղծագործաբար կիրառել մշակութային մարդաբանության ոլորտում ստացած գիտելիքները մասնագիտական տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ մշակութային մարդաբանության առարկայի և հետազոտության ոլորտի դասական և արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
2. Այդ ձեռքբերումների տեսանկյունից ներկայացնել ժամանակակից աշխարհում և Հայաստանում մշակութային գործընթացների քննությունը:
3. Ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել մշակութային մարդաբանության ոլորտում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիտական խնդիրների մասին ու ամրապնդել ոլորտը հետազոտելու ձեռք բերած հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք, քննարկումներ
3. Ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ գրավոր քննություններին՝ 4-ական միավորով։ 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (2-ական միավոր գնահատվող սեմինարի պատասխաններ), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Kottak C. Ph. Mirror for Humanity, A Concise Introduction to Cultural Anthropology, McGraw-Hill, Inc., 2003
  • Eriksen T. Small places, large issues, An introduction to Cultural Anthropology, Pluto Press, 2001
  • Moore J. Visions of Culture, Altamira Press, 2009.
  • Эриксен Т. Что такое антропология? М., Высшая школа экономики, 2014
  • Арутюнов С. Рыжакова С. Культурная антропология, М., 2004
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութային մարդաբանության առարկան և խնդիրները: Ուսումնասիրման մեթոդներն ու մոտեցումները:
2. Մշակութային մարդաբանության զարգացման պատմություն, հիմնական տեսական ուղղություններ ու դպրոցներ:
3. Էթնոս, ազգ, ինքնություն և ազգայնականություն:
4. Սոցիալական կառուցվածքի մարդաբանություն
5. Սոցիո-քաղաքական համակարգեր:
6. Տնտեսական մարդաբանության խնդիրներ:
7. Տնտեսա-մշակութային ադապտացում։ Առօրեականության և կենսաապահովման մշակույթի համակարգեր:
8. Ազգակցական համակարգեր:
9. Գենդեր
10. Ընտանիք և ամուսնություն:
11. Կրոնի մարդաբանության խնդիրներ:
12. Կոլեկտիվ և պատմական հիշողություն:
13. Լեզու և հաղորդակցություն:
14. Քաղաքի մարդաբանություն:
15. Քաղաքական մարդաբանություն։
6-րդ գարնանային կիսամյակ
60 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 37
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթի ոլորտի կառավարման (մենեջմենթ), մշակույթի շուկայավարման (մարքեթինգ) և դրամահավաքի (ֆանդրեյզինգ) կազմակերպման հիմնական սկզբունքներին ու առանձնահատկություններին,
2. ներկայացվում են նաև մշակույթի կառավարման խորհրդային, եվրոպական և ամերիկյան հարացույցերը։ Քննարկվում են հետխորհրդային երկրներում մշակույթի կառավարման, շուկայի զարգացման և ֆինանսավորման խնդիրների հաղթահարման հնարավոր եղանակները,
3. ուսանողներին որոշակի գիտելիքներ և հմտություններ են հաղորդվում ռազմավարական պլանի ստեղծման, շուկայի վերլուծության, դրամահավաքի գործընթացի պլանավորման և իրականացման ժամանակակից ձևերի և միջոցների վերաբերյալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. հասկանալ և կիրառել կառավարման, շուկայավարման և դրամահավաքի մշակույթում կիրառվող հիմնական հասկացություններն ու եզրերը։
2. բնութագրել և տիպաբանել մշակույթի ոլորտի կառավարման համակարգերն, ըստ առաքելության, վարչական պատկանելության և ֆինանսավորման եղանակների, դասակարգել և վերլուծել ՀՀ-ում գործող մշակութային կազմակերպությունների և հիմնարկների կառուցվածքը, կառավարման համակարգն ու գործունեության առանձնահատկությունները,
3. բնութագրել կառավարչի և անձնակազմի գործունեության հնարավոր եղանակներն ու արդյունավետ համագործակցության մեթոդները (վարչական, տնտեսական, սոցիալ-
հոգեբանական, գործընկերային, այլ)։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. համեմատել ոլորտի կազմակերպման ավանդական և ժամանակակից համակարգերը,
5. կազմել նախընտրած մշակութային կազմակերպության ռազմավարական պլանը՝ կիրառելով PEST և SWOT վերլուծության սկզբունքները,
6. գնահատել ներքին և արտաքին վերլուծության հիման վրա ստեղծված ռազմավարական պլանի դերը՝ նպատակամետ գործունեություն իրականացնելու խնդրում։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. ուսումնասիրել և համեմատել մշակութային ժառանգության պահպանման և զարգացման ուղղությամբ հրապարակվող նախագծերն ու դրանց իրականացման մեխանիզմները և եզրակացություններ կատարել։
8. թիմային աշխատանքի հմտություններ ձեռք բերել։
9. Ինքնուրույն, հետազոտական աշխատանք
10. Դասընթացի շրջանակներում, ըստ նախասիրությունների ընտրել երեք հիմնական բաժիններից որևէ մեկը, ապա՝ տեսական գրականության ու հավաքված դաշտային նյութերի հիման վրա պատրաստել ռեֆերատ։ Դաշտային հետազոտություն անցկացնել ՀՀ -ում գործող տարբեր բնույթի թանգարաններում՝ անձնական դիտարկման, խորացված և կարճ հարցազրույցների միջոցով ներկայացնելով ընտրված թանգարանի տիպին, առաքելությանը, հավաքածուներին, մարդկային ու նյութատեխնիկական ռեսուրսներին և տարածքին բնորոշ գործառույթները, թանգարանի կառավարման, շուկայավարման և ֆանդրեյզինգի խնդիրների ուղղությամբ տարվող աշխատանքները։ Հավաքված տվյալները վերլուծել, եզրակացություններ կատարել, ապա նաև հստակ ձևակերպել հետազոտությունից բխող սեփական առաջարկները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթի ոլորտի կառավարման (մենեջմենթ), մշակույթի շուկայավարման (մարքեթինգ) և դրամահավաքի (ֆանդրեյզինգ) կազմակերպման հիմնական սկզբունքներին ու առանձնահատկություններին,
2. ներկայացվում են նաև մշակույթի կառավարման խորհրդային, եվրոպական և ամերիկյան հարացույցերը։ Քննարկվում են հետխորհրդային երկրներում մշակույթի կառավարման, շուկայի զարգացման և ֆինանսավորման խնդիրների հաղթահարման հնարավոր եղանակները,
3. ուսանողներին որոշակի գիտելիքներ և հմտություններ են հաղորդվում ռազմավարական պլանի ստեղծման, շուկայի վերլուծության, դրամահավաքի գործընթացի պլանավորման և իրականացման ժամանակակից ձևերի և միջոցների վերաբերյալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Գործնական պարապմունք,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում.
4. Դաշտային նյութի գրանցում և վերլուծություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը(քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պիկիչյան Հ., Հարոյան Մ., Գրիգորյան Ա., Թանգարանային մենեջմենթ և մարքեթինգ, Էդիտ Պրինտ, Երևան, 2007:
  • Бекетова О. Н, В. И. Найденков, Бизнес-план, Уч. пособие для вузов, Теория и
  • практика, М., 2009.
  • Востряков Л.Е. Культурная политика: концепции, понятия, модели. // www.cpolicy.ru/analytics/80.htm
  • Котлер Ф., Маркетинг, Менеджмент: Экспресс курс, М., 2004.
  • Колбер ф., Маркетинг культуры и искусства, СПб: Арт Пресс, 2004.
  • Салтанович, И. И. Менеджмент как способ управления в культуре: состояние и тенденции / И. И. Салтанович // Вестник МГЛУ. - Сер. 3. - 2009. № 8. - С. 158- 166.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կառավարման հիմունքներ, կառավարման կառուցվածքը և գործընթացը, պլանավորում, կազմակերպում, համակարգում, ուղղորդում, վերահսկում։
2. Մշակութային քաղաքականության նպատակն ու խնդիրները։
3. Մշակույթի ոլորտի կառավարման առանձնահատկությունները։
4. Կառավարման հիմնական գործիքները. ռազմավարական պլան, PEST և SWOT վերլուծություն։
5. Մշակույթի ոլորտի կառավարիչ՝ մենեջեր։
6. Մշակութային ծրագրերի կառավարում։ Շուկայավարման հիմունքներ։
7. Մշակութային շուկայի կառավարում և լսարանի ուսումնասիրություն։ Շուկայի վերլուծություն։ Հասարակության հետ կապեր։
8. Դրամահավաքի հիմունքներ։ Դրամահավաքի փուլերը։
9. Հովանավորի հետ իրականացվող աշխատանք։
10. Գովազդի մշակույթ։
6-րդ գարնանային կիսամյակ
60 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 36
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ներկայացնել մշակութային ժառանգությաև հետազոտության, պահպանման, հանրահռչակման գաղափարաբանությունը,
2. կայուն գիտելիքներ ձևավորել հայ մշակութային ժառանգության քաղաքակրթական բնութագրի, նրա բաղկացուցիչների, պատմական դրսևորումների և ինքնութենապահպան գործառույթների վերաբերյալ,
3. ներկայացնել մշակութային ժառանգության հանդեպ տարվող միջազգային և ազգային քաղաքականությունը, հռչակագրերն ու օրենսդրական դաշտը, մշակութային ժառանգության մերօրյա գործառույթները, հայ մշակութային ժառանգության պահպանության խնդիրները Հայաստանում և աշխարհի տարբեր երկրներում (Թուրքիա, Վրաստան, Իրան, Ադրբեջան),
4. ուսանողի մոտ ամրապնդել մշակութային ժառանգության նկարագրության, գործառույթների ընդլայնման և պահպանման մեխանիզմների մշակման հմտությունները:
ուսանողին սովորեցնել մշակութային ժառանգության որևէ նոմինացիայի ընտրությունն և կազմում` ըստ միջազգային ընդունված կանոնակարգերի:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. մանրամասնել մշակութային ժառանգության սահմանումները, նրա պահպանությանն ու դերակատարմանն ուղղված միջազգային հռչակագրերը, պրակտիկաներն ու հայաստանյան փորձը, հայ մշակութային իմիջի և ժառանգության հանդեպ բռանյուրացման նկրտումները, մեթոդներն ու պրակտիկաները,
2. ներկայացնել հայ մշակութային ժառանգության ակունքները, ձևավորման պատմական ընթացքը, հիմնական համալիրները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. օգտագործելով համաշխարհային և ոչ նյութական մշակութային ժառանգության սկզբունքները և չափանիշները՝ նկարագրել և գնահատել հայ մշակութային ժառագության պատմական և ներկա դրսևորումները,
4. մշակութային քաղաքականության համատեքստում գնահատել և քննել մշակութային ժառանգության պահպանությանն ուղղված ծրագրերը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. մասնակցել մշակութային ժառանգության հանդեպ տարվելիք քաղաքակության մշակման գործընթացներին:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ներկայացնել մշակութային ժառանգությաև հետազոտության, պահպանման, հանրահռչակման գաղափարաբանությունը,
2. կայուն գիտելիքներ ձևավորել հայ մշակութային ժառանգության քաղաքակրթական բնութագրի, նրա բաղկացուցիչների, պատմական դրսևորումների և ինքնութենապահպան գործառույթների վերաբերյալ,
3. ներկայացնել մշակութային ժառանգության հանդեպ տարվող միջազգային և ազգային քաղաքականությունը, հռչակագրերն ու օրենսդրական դաշտը, մշակութային ժառանգության մերօրյա գործառույթները, հայ մշակութային ժառանգության պահպանության խնդիրները Հայաստանում և աշխարհի տարբեր երկրներում (Թուրքիա, Վրաստան, Իրան, Ադրբեջան),
4. ուսանողի մոտ ամրապնդել մշակութային ժառանգության նկարագրության, գործառույթների ընդլայնման և պահպանման մեխանիզմների մշակման հմտությունները:
ուսանողին սովորեցնել մշակութային ժառանգության որևէ նոմինացիայի ընտրությունն և կազմում` ըստ միջազգային ընդունված կանոնակարգերի:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. Հիմնական թեմաների և ռեֆերատների կազմման մեթոդաբանության ինտերակտիվ քննարկում սեմինարների ընթացքում
4. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Armenian Folk Arts, Culture and Identity, Indiana Univ. Press, 2001.
  • ՀՀ սահմանադրություն, ՀՀ օրենքները «Մշակութային օրենսդրության հիմունքների մասին», «Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության և օգտագործման մասին», «Արխիվային գործի մասին», «Մշակութային արժեքների արտահանման և ներմուծման մասին», «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության մասին»// :
  • Սարգսյան Գ. Պատմամշակութային հուշարձանների պահպանության հիմունքներ, Մուղնի, Երևան, 2005:
  • Դայան Ն., Մշակութային և բնության ժառանգության պահպանության և պաշտպանության խնդիրները միջազգային կոնվենցիաներում և Հայասատանի հանրապետության օրենքներում, Երևան, 2016:
  • Petrosyan H. Ethnocide in Artsakh: The Mechanisms of Azerbaijan’s Usurpation of Indigenous Armenian Cultural Heritage, Cultural heritage. Experiences & Perspectives in International Context, Yervan, 2020, pp. 79-90.
  • Պետրոսյան Հ., Մուրադյան Հ. Արցախի մշակութային ժառանգությունը հարձակումների թիրախում, Երևան, 2022։
  • Ինտերնետային կայքեր , , , , https://monumentwatch.org/en/.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութային ժառանգության բնորոշումները և եզրերը:
2. Մշակութային ժառանգության հանդեպ տարվող միջազգային քաղաքականությունը. հռչակագրերը, կառույցները, ցուցակները, գործընթացները, հայ մշակությաին ժառանգության ակունքները, բաղկացուցիչներն ու պատմական դրսևորումները:
3. Հայաստանի մշակութային ժառանգությունը. օրենսդրական դաշտը, ներկա ֆիզիկական վիճակը, հետազոտությունը և հաշվառումը, օգտագործումը, հանրահռչակումը և պահպանությունը:
4. Ինքնությունը և մշակութային ժառանգությունը:
5. Մշակությաին ժառանգությունը հարձակումների թիրախում։
6.Գործնական աշխատանք (որպես երկրորդ ընթացիկ քննություն) գրել ռեֆերատ համաշխարհային և ոչ նյութական մշակութային ժառանգության նախնական ցուցակներում հայ մշակութային ժառանգության որևէ դրսևորման ներկայացման փորձ:
5-րդ աշնանային կիսամյակ
60 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 35
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել մշակութային քաղաքականության հիմնական սահմանումների, հիմնաձևերի, գործիքների և մոդելների մասին,
2. ուսանողի մոտ ձևավորել հմտություններ և կարողություններ կուտակած տեսական և կիրառական գիտելիքների հիման վրա հասկանալու և վերլուծելու Հայաստանի մշակութային քաղաքականության պատմությունը, մշակութային քաղաքականության ընթացիկ գործընթացները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել մշակութային քաղաքականության և մշակույթի կառավարման պատմության և տեսության առանցքային դրույթները,
2. նկարագրել մշակութային քաղաքականության և մշակույթի կառավարման տիպերն ու տեսակները և գործունեության հիմնական ոլորտները,
3. ներկայացնել մշակութային քաղաքականության և մշակույթի կառավարման սոցիալ-մշակութային բազմաշերտ գործառույթները և դերակատարությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. տիպաբանել մշակութային քաղաքականության մոդելները, գործիքները և հիմնաձևերը,
5. վերլուծել մշակութային քաղաքականության գործիքային տեսությունը և հայաստանյան իրականությունը,
6. տարանջատել մշակութային քաղաքականության հիմնաձևերը և վերլուծել դրանց հայաստանյան դրսևորումները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. կազմել մշակութային քաղաքականության ռազմավարական ծրագրեր,
8. հասկանալ մշակույթի ոլորտի հիմնախնդիրները և կատարել մշակութաբանական վերլուծություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել մշակութային քաղաքականության հիմնական սահմանումների, հիմնաձևերի, գործիքների և մոդելների մասին,
2. ուսանողի մոտ ձևավորել հմտություններ և կարողություններ կուտակած տեսական և կիրառական գիտելիքների հիման վրա հասկանալու և վերլուծելու Հայաստանի մշակութային քաղաքականության պատմությունը, մշակութային քաղաքականության ընթացիկ գործընթացները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Востряков Л., Государственная культурная политика: от патерналистской к партнерской модели? “Управленческое консультирование”, 2011, N 4.
  • Востряков Л., Культурная политика: понятия, модели, изд. “СЗИ РАХНиГС”, 2011.
  • Куренной В., “Советское” как предмет исследовательского интереса, СССР. Жизнь после смерти, под ред.։ И. В. Глущенко, Б. Ю. Кагарлицкого, В. А. Куренного, М., изд. “Высшей школы экономики”, 2013, с. 296-297.
  • Паперный В., Культура Два, Москва, “Новое литературное обозрение”, 2016.
  • Bennett T., Introduction: cultural capital and cultural policy, “Cultural Trends”, 2010, 13(2).
  • Adams D. and Goldbard A. Basic concepts: Modes and means of cultutal policy//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութային քաղաքականության սահմանումները. նպատակային, ինստիտուցիոնալ և ռեսուրսային մոտեցումներ:
2. Մշակույթի իրավունքը, մշակութային դեմոկրատիա vs մշակույթի դեմոկրատացում, մշակութային քաղաքականության նոր ուղղությունների ձևավորումը, գործիքային տեսության էությունը:
3. Մշակութային քաղաքականության հիմնաձևերը. պահպանություն, արարում, տարածում, ուսուցում, կրթություն, հետազոտում, անիմացիա։
4. Մշակութային քաղաքականության հիմնական բնագավառները և անիմատորները:
5. Մշակութային քաղաքականության գործիքները. դրամաշնորհներ, աշխատատեղեր, օրենսդրություն:
6. Մշակութային քաղաքականության հիմնական մոդելների բնութագիրը: Մշակութային քաղաքականության մոդելավորման չափորոշիչները։
7.Մշակութային քաղաքականությունը ԽՍՀՄ-ում, ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, սկանդինավյան երկրներում։
8. Մշակութային քաղաքականությունը հետխորհրդային երկրներում։ Մշակութային քաղաքականության սովետական մոդելի վերակազմության օրինակների քննարկում։
9. Մշակութային քաղաքականությունը Հայաստանի երրորդ հանրապետությունում, զարգացումները, հնարավոր փուլաբաժանումները: Հայաստանի մշակութային քաղաքականության կառուցվածքային և բովանդակային փոխակերպումների բնույթը և հիմնական գործոնները (հեղափոխություն, համավարակ, պատերազմ)
10. Ճգնաժամային մշակութային քաղաքականություն, տեսական մոտեցումների քննարկում, պրակտիկ գործողությունների կազմում։
11. Գլոբալ, լոկալ և ռեգիոնալ մշակութային քաղաքականություններ: Միջազգային մշակութային կազմակերպությունները և դրանց ազդեցությունը մշակութային քաղաքականության նոր մոդելների առաջացման վրա։
5-րդ աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 34
1. Դասընթացի նպատակ
պատմամշակութային, կրոնափիլիսոփայական, աղբյուրագիտական, հնագիտական ընդարձակ հենքի վրա ուսանողներին ներկայացնել
1. հայ միջնադարյան քրիստոնեական մշակույթի ձևավորման և զարգացման գաղափարական, քաղաքական և տնտեսական հիմքերը,
2. հայկական ճարտարապետության կերպարային համակարգը, առանձնահատկություններն ու դիմագիծը ներկայացնող հիմնական պատմամշակութային հուշարձանները, ոճական ուղղությունների,
3. ժամանակակից ճարտարապետական և քաղաքաշինական զարգացումները, ինչպես նաև հայ և համաշխարհային ճարտարապետության ներկա մշակութային գործընթացները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել հայ ճարտարապետական մշակույթի ընդհանրական բնութագիրը, ներկայացնել հայ ճարտարապետության ժամանակային, տարածական և գործառական
համալիրները,
1. նկարագրել հայ ճարտարապետական մշակույթի զարգացման ներքին օրինաչափությունները և արտաքին միջավայրի ազդեցությունը, ճանաչել մերօրյա մշակութային դրևորումներում միջնադարյան մշակույթի ավանդական դրսևորումները:
2. նկարագրել կարևորագույն հուշարձանների և դրանց համալիրների ծավալատարածական և համաչափական համակարգը,
3. վերարտադրել ճարտարապետական դպրոցների, ոճական ուղղությունների և ականավոր ճարտարապետների կյանքը և ստեղծագործությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
5. ճանաչել և իրարից զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները,
6. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. համեմատել հայ ճարտարապետական մշակույթը մերձավորաևելյան և եվրոպական համաժամանակյա մշակութային գրոծընթացների հետ:
8. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
9. ստեղծագործաբար կիրառել հայ ճարտարապետական մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում և առաջարկել հետազոտական և կիրառական ծրագրեր:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
պատմամշակութային, կրոնափիլիսոփայական, աղբյուրագիտական, հնագիտական ընդարձակ հենքի վրա ուսանողներին ներկայացնել
1. հայ միջնադարյան քրիստոնեական մշակույթի ձևավորման և զարգացման գաղափարական, քաղաքական և տնտեսական հիմքերը,
2. հայկական ճարտարապետության կերպարային համակարգը, առանձնահատկություններն ու դիմագիծը ներկայացնող հիմնական պատմամշակութային հուշարձանները, ոճական ուղղությունների,
3. ժամանակակից ճարտարապետական և քաղաքաշինական զարգացումները, ինչպես նաև հայ և համաշխարհային ճարտարապետության ներկա մշակութային գործընթացները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Արտալսարանային դասախոսություն,
2. Գործնական պարապմունք,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
4. Գիտական քննարկումների, սեմինարների, գիտաժողովների մասնակցություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հայկական ճարտարապետության պատմություն, հ.1, 2, 3, 1996, 2002, 2006:
  • Հասրաթյան Մ., Հայկական վաղ քրիստոնեական ճարտարապետություն,Մոսկվա, 2001։
  • Պետրոսյան Հ., Կիրակոսյան Լ., Սաֆարյան Վ., Հանդաբերդի վանքը և նրա պեղումները, Երևան, 2009թ.:
  • Կարապետյան Ս., Հայաստանի պատմություն, Հ.Դ, Մռավականք, Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հիմնադրամ, 2019։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ճարտարապետություն հասկացության սահմանումները, երկակի բնույթն ու առանձնահատկությունները:
2.«Հայ ճարտարապետական մշակույթ» դասընթացի ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները:
3. Ճարտարապետությունն ու բնությունը: Մշակութայինի և բնականի հարաբերակցությունը:
4. Հայկական ճարտարապետության պատմական զարգացման պարբերացումը և հիմնական փուլերի ընդհանուր բնութագիրը:
5. Հին Հայաստանի ճարտարապետական մշակույթը:
6. Անտիկ Հայաստանի քաղաքաշինությունն ու ճարտարապետությունը:
7. Վաղմիջնադարի քաղաքաշինական մշակույթը՝ Դվին, Կարին։
8.Ազգային ճարտարապետության տեսական հիմքերը: Հայաստանի վաղքրիստոնեական ճարտարապետական մշակույթն ու համաշխարհային ճարտարապետությունը:
9. Քրիստոնեական աշխարհընկալումն ու քրիստոնեական տաճարի խորհրդաբանությունն ու հորինվածքը: Վաղմիջնադարյան եկեղեցաշինական մշակույթը:
10. Զարգացած միջնադարի ճարտարապետական դպրոցները՝ Անի-Շիրակ, Լոռի-Գուգարք, Վասպուրական, Սյունիք, Արցախ, Պարսկահայք:
11.Վանքերը որպես մշակույթի զարգացման կենտրոններ:
12. Զարգացած միջնադարի քաղաքացիական և ինժեներական կառույցները։
13.Զարգացած միջնադարի հայկական ճարտարապետության հորինվածքային, կառուցվածքային և գեղարվեստական առանձնահատկությունները։
14. Ուշ միջնադարյան Հայաստանի ճարտարապետական մշակույթը:
15. Հայաստանի արդի ճարտարապետական մշակույթն ու քաղաքաշինությունը. զարգացման հիմնական փուլերը:
16. Հայկական ճարտարապետությունը միջազգային և խորհրդային ճարտարապետության համատեքստում:
5-րդ աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 33
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողին ներկայացնել 20-րդ դարասկզբի պատմական իրադարձությունների արձագանքները հայ մշակույթի մեջ: Քննել ժամանակաշրջանի սոցիալ-մշակութային կյանքը, պարզաբանել ժամանակի մշակութային ուղղությունները և զարգացման միտումները,
2. ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել նոր ժամանակների և ժամանակակից հայ մշակույթի զարգացման ուղիների և առանձնահատկությունների մասին,
3. ուսանողի մոտ ձևավորել համընդգրկուն գիտելիքներ Արևմտյան Հայաստանի, Արևելյան Հայաստանի, ինչպես նաև տարբեր երկրների հայ գաղթօջախների 19-20-րդ դարերի մշակութային կյանքի զարգացումների օրինաչափությունների և հայ նորագույն մշակույթի ձևավորման և զարգացման խնդիրների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել 19-20 -րդ դդ պատմա-քաղաքական իրավիճակը և դրա արտացոլումը մշակույթի մեջ),
2. նկարագրել 19-20-րդ դդ հայ մշակույթի զարգացման ուղղությունները Արևմտյան Հայաստանում, Արևելյան Հայաստանում, ինչպես նաև տարբեր երկրների հայ գաղթօջախներում,
3. վերարտադրել ժամանակակից մշակութային գործընթացները և դրանց ազդեցությունը հայ մշակույթի զարգացման և տարածման մեջ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել նոր շրջանի հայ մշակույթի զարգացման հիմնական ուղղությունները, բնութագրել մշակութային գործընթացները, հասկանալ մշակույթի անմիջական պատմա-քաղաքական իրադարձությունների հետ,
5. քննել և գնահատել 20 -րդ դարասկզբի հայ մշակույթի նոր շրջանը սկզբնավորող և նրա զարգացման ընթացքն ապահովող հիմնական գործոնները և մեթոդները,
6. անցկացնել զուգահեռներ պատմական և մշակութային իրադարձություններ միջև, վերլուծել 20-րդ դարի հայ մշակույթի հիմնական փուլերը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. կատարել մշակութաբանական հետազոտություններ,
8. օգտվել օտարալեզու գրականությունից, կատարել մասնագիտական տեքստերի թարգմանություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողին ներկայացնել 20-րդ դարասկզբի պատմական իրադարձությունների արձագանքները հայ մշակույթի մեջ: Քննել ժամանակաշրջանի սոցիալ-մշակութային կյանքը, պարզաբանել ժամանակի մշակութային ուղղությունները և զարգացման միտումները,
2. ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել նոր ժամանակների և ժամանակակից հայ մշակույթի զարգացման ուղիների և առանձնահատկությունների մասին,
3. ուսանողի մոտ ձևավորել համընդգրկուն գիտելիքներ Արևմտյան Հայաստանի, Արևելյան Հայաստանի, ինչպես նաև տարբեր երկրների հայ գաղթօջախների 19-20-րդ դարերի մշակութային կյանքի զարգացումների օրինաչափությունների և հայ նորագույն մշակույթի ձևավորման և զարգացման խնդիրների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Աղասյան Ա., Հայ կերպարվեստի զարգացման ուղիները 19-20-րդ դդ-ում, Երևան, 2009։
  • Lehmann M., Apricot Socialism. The National Past, the Soviet Project, and the Imagining of Community in Late Soviet Armenia, “Slavic Review”, vol. 74, N 1, 2015, pp. 9-31.
  • Lehmann M., The Local Reinvention of the Soviet Project. Nation and Socialism in the Republic of Armenia after 1945, “Jahrbücher für Geschichte Osteuropas”, 59, 4, 2011, pp. 481- 508.
  • Panossian R. The Armenians from Kings and Priests to Merchants and Commissars, UK, “Columbia University Press”, 2006, p. 492.
  • Panossian R., Post-Soviet Armenia: Nationalism and its contents, “The University of Michigan Press”, pp. 225-247 // .
  • Poghosyan G., Development of social-political thought in Armenia: History and current state, “Journal of Armenian Studies”, 2018, N 1, 198-231 pp.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
.Մշակույթի պարբերացման հիմնախանդիրները, տեսական մոտեցումների քննարկում։ Մշակույթի ընկալման առանձնահատկությունները նոր շրջանում։ Հայաստանի պատմա-քաղաքական իրավիճակը 19-20-րդ դարերում և դրա ազդեցությունը մշակույթի զարգացման վրա։ Նոր շրջանում հայ մշակույթի զարգացման ուղղությունները։
2. Գաղթօջախների դերը հայ մշակույթի զարգացման մեջ (Մադրասի խմբակի մշակութային գործունեությունը, Մխիթարեան Միաբանություն):
3. Հայ աշխարհիկ մտավորականության ձևավորումը 19-րդ դարում:
4. Գրապայքարը 19-րդ դարում: Ազգայնականության ձևավորման ընթացքը Արևմտյան և Արևելյան Հայաստանում. Շ. Շահամիրյանի «Որոգայթ Փառացը» և արևմտահայության սահմանադրությունները:
5. Դպրոցը և «Ազգային կրթության» ձևավորումը։ Հայ նոր գրականության ձևավորումը. գրականության աշխարհիկացումը. Հ. Ալամդարյան, Մ. Թաղիադյան, Խ. Աբովյան։
6. Հայ գեղանկարչական, երաժշտական և թատերական արվեստի զարգացումը։
7. Եկեղեցու դերը 19-րդ դարի հայ ինքնության մեջ։ 20-րդ դարի հայ մշակույթի ձևավորման հասարակական-քաղաքական պայմանները:
8. Ցեղասպանությունը, հայ մշակույթի և ինքնության ձևավորումը ցեղասպանությունից հետո:
9. Հայաստանի առաջին Հանրապետություն. անկախացումը, պետականության ձևավորումը, մշակույթի զարգացման նոր հունը։
10. Հայաստանի խորհրդայնացումը, «ազգային» մշակույթի խորհրդայնացումը, խորհրդահայ մշակույթի առանձնահատկությունները։
9. Ստալինյան ռեպրեսիաները և հայ մտավորականությունը։ Ձնհալի տարիները և ազգային զարթոնքը։
10. Խորհրդահայ մշակույթի զարգացման փուլերը, «Ձնհալը» և խորհրդային ձևաչափի փոխակերպումները:
11. Մշակույթը «Լճացման» և «Վերակառուցման» շրջանում։
12. Հետխորհրդային հայ մշակույթի զարգացման առանձնահատկությունները։
5-րդ աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 32
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ Վերածննդի և Նոր դարի Եվրոպայի մշակույթի պատմություն առարկայի և հետազոտության ոլորտի դասական և արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
2. Վերածննդի և Նոր դարի եվրոպական մշակույթի հիման վրա մշակույթի պատմության և պատմական մարդաբանոության ժամանակակից մոտեցումները:
3. Ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել մշակույթի պատմության և պատմական մարդաբանության ոլորտներում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիտական խնդիրների մասին ու ամրապնդել ոլորտը հետազոտելու ձեռք բերած հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Նկարագրել Վերածննդի և Նոր Դարի եվրոպական մշակույթի հիմնական հասկացություններին վերաբերող ժամանակակից գիտական մոտեցումները:
2. Բացատրել Վերածննդին և Նոր դարին եվրոպական մշակույթին բնորոշ գործընթացների և երևույթների ձևավորման օրինաչափությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. Ի մի բերել Վերածննդի և Նոր Դարի եվրոպական մշակույթի գործընթացների օրինաչափություններն ու առանձնահատկույունները,
4. Գիտականորեն, մշակույթի պատմությանը և պատմական մարդաբանությանը բնորոշ մեթոդներով վերլուծել Վերածննդի և Նոր Դարի եվրոպական մշակույթը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
6. Ստեղծագործաբար կիրառել մշակութային մարդաբանության ոլորտում ստացած գիտելիքները մասնագիտական տարբեր ոլորտներում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ Վերածննդի և Նոր դարի Եվրոպայի մշակույթի պատմություն առարկայի և հետազոտության ոլորտի դասական և արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
2. Վերածննդի և Նոր դարի եվրոպական մշակույթի հիման վրա մշակույթի պատմության և պատմական մարդաբանոության ժամանակակից մոտեցումները:
3. Ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել մշակույթի պատմության և պատմական մարդաբանության ոլորտներում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիտական խնդիրների մասին ու ամրապնդել ոլորտը հետազոտելու ձեռք բերած հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
4. Ինքնուրույն ընթերցանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սարգսյան Ա. Նոր ժամանակի մշակույթը Եվրոպայում, և., 2004
  • Делюмо Ж. Цивилизация Возрождения, Екатеринбург, У-Фактория, 2006.
  • Дмитриева Н. Краткая история искусств, М., 2004
  • Фуко М. Рождение клиники, M., 2004
  • Хейзинга Й. Осень средневековья, М., 2004
  • Bloom H., ed., The Italian Renaissance, Chelsea House Publishers, 2004
  • Burke P. Languages and Communities in Early Modern Europe, Cambridge University Press, 2004
  • Collins J. B., Taylor R. L (eds), Early Modern Europe: issues and interpretations, Blackwell Publishing, 2006
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Վերածննդի մշակութային պարադիգման: Վերածննդի պատմա-մշակութային փուլերը:
2. Վերածննդին բնորոշ նշանային և բարոյա-գեղագիտական համակարգերը:
3. Ռեֆորմացիան որպես պատմա-մշակութային երևույթ: Բողոքականության մոդելավորող դերը եվրոպական նոր մտածելակերպում և կենսաոճում:
4. Վերածննդի դարաշրջանի ժողովրդական և առօրյա մշակույթները:
5. Նոր դարաշրջանի /մոդեռնականության/ մշակութային պարադիգման: Նոր մտածելակերպի առաջացումը:
6. Գաղութացման մշակութային հետևանքները Եվրոպայի մշակութային համակարգում:
7. Բարոկկոյի դարաշրջանի մշակութային առանձնահատկությունները:
8.17-18 դդ. գյուղական և քաղաքային մշակույթը:
9. Ֆրանսիական հեղափոխությունը որպես մշակութային երևույթ: Եվրոպական ազգերի և ազգայնականության ծնունդը:
10. Ռոմանտիզմի դարաշրջանի մշակութային զարգացումները: Պատմական հիշողությունը և մշակութային ժառանգության խնդիրը:
11. 18-19 դդ. սոցիալական և առօրյա մշակույթի մոդելները:
12. 18-19 դդ.-ի հիմնական գաղափարաբանական, քաղաքական և սոցիալական հոսանքները, շարժումներն ու կազմակերպությունները մշակութային ենթատեքստում:
13. Նոր եվրոպական մտածելակերպի դրսևորումները արվեստի, գիտության, կրթության և մանկավարժության մեջ:
14. 19 դ. Մշակութային միտումները` քաղաքային զարգացումը, տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների առաջընթացը:
3-րդ կիսամյակ
44 դասախոսություն, 16 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1104/ Բ 40
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ներկայացնել հնագիտությունը որպես ինքնուրույն գիտություն, դրա ուսումնասիրության օբյեկտը, առարկան, հնաագիտական ուսումնասիրության մեթոդները,
2. Տալ պատկերացում հնագիտական սկզբնաղբյուրի, մշակութաբանակա վերակազմություններում նրա տեղի և դերի մասին,
3. ներկայացնել Հայաստանի և Մերձավոր Արևելքի հիմնական հնագիտական մշակույթները
4. ներկայացնել աշխարհի ժողովուրդների էթնոլեզվադավանական համառոտ բնութագիրը,
5. ուսուցանել համեմատական վերլուծության հմտություններ՝ աշխարհի ժողովուրդների մշակույթների բնութագրման օրինակով՝ ըստ մշակույթի արտադրական, կենսապահովման, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար ենթահամալիրների, էթնիկ մշակույթ - էթնոսի մշակույթ հարաբերակցության համատեքստում,
6. ուսանողների մեջ պատկերացում ձևավորել ժողովուրդների մշակութային համալիրներում կրոնի դերի, մշակույթի տարբեր բնագառների վրա կրոնի ազդեցության վերաբերյալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ճանաճել Հայաստանի համգուցային հնագիտական հուշարձանները,
2. բնորոշել Հայաստանի և Մերձավոր Արևելքի հիմնական հնագիտական մշակույթները
3. ճանաչել հնագիտական նյութը
4. սահմանել էթնիկություն, էթնոս, էթնիկ խումբ, ազգային փոքրամասնություն հասկացությունները, ճանաչել ժողովրդի հատկանիշները,
5. նկարագրել էթնոմշակութային մերձեցման գործընթացներով պայմանավորված փոխառությունները,
6. նկարագրել ժողովուրդների մշակութային ընդհանրություններն ու առանձնահատկությունները՝ պայմանավորված էթնիկ տարածքի բնաշխարհագրական և բնակլիմայական պայմաններով:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
7. Դիտարկել հայաստանյան հնագիտական նյութը մերձավորարևելյան պատմության և հնագիտության համատեքստում,
8. Տիպսբսնռլ և թվագրել մասայական հնագիտական նյութը
9. կիրառել ժողովրդի ներքին կառուցվածքի մասին գիտելիքները՝ ժողորդի առանձին հատվածների մշակույթն ուսումնասիրելիս,
10. համեմատական ուսումնասիրություն կատարել այսօր գոյություն ունեցող ցեղերի և էթնոսի պատմական մյուս տիպերի մշակույթների միջև,
11. վերլուծել ժամանակակից աշխարհում ընթացող էթնոմշակութային գործընթացները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
12. օգտագորխել ստացված գիտելիքները մշակութաբանական վերակազմություններ կատարելիս
13. արժևորել աշխարհի էթնոմշակութային խայտաբղետությունը, օժանդակել էթնիկ հատկանիշների առավելագույնս պահպանմանը,
14. քննադատել նացիոնալիզմի, շովինիզմի և նմանատիպ երևույթների ցանկացած դրսևորում՝ արդի աշխարհում միջէթնիկ ներդաշնակ հարաբերությունների հաստատման անկեղծ ձգտումով:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ներկայացնել հնագիտությունը որպես ինքնուրույն գիտություն, դրա ուսումնասիրության օբյեկտը, առարկան, հնաագիտական ուսումնասիրության մեթոդները,
2. Տալ պատկերացում հնագիտական սկզբնաղբյուրի, մշակութաբանակա վերակազմություններում նրա տեղի և դերի մասին,
3. ներկայացնել Հայաստանի և Մերձավոր Արևելքի հիմնական հնագիտական մշակույթները
4. ներկայացնել աշխարհի ժողովուրդների էթնոլեզվադավանական համառոտ բնութագիրը,
5. ուսուցանել համեմատական վերլուծության հմտություններ՝ աշխարհի ժողովուրդների մշակույթների բնութագրման օրինակով՝ ըստ մշակույթի արտադրական, կենսապահովման, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար ենթահամալիրների, էթնիկ մշակույթ - էթնոսի մշակույթ հարաբերակցության համատեքստում,
6. ուսանողների մեջ պատկերացում ձևավորել ժողովուրդների մշակութային համալիրներում կրոնի դերի, մշակույթի տարբեր բնագառների վրա կրոնի ազդեցության վերաբերյալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները

1 դասախոսություն(կիրառվում են քարտեզներ, սլայդներ՝ power point presentation) և քննարկում,
2. գործնական պարապմունք,
3. հանձնարարված գրականության ընթերցում և մշակում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատի ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պ. Ավետիսյան, Հակական լեռնաշխարհի հնամշակութային ձևափոխումների հիմնական միտումները վաղ բրոնզի դարում Պատմա Բանասիրական Հանդես, 2012 հ, 3։
  • Օ. Խնկիկյան, Հայաստանի հնագիտություն, Ե., 2013։
  • Հարությունյան Հ. Թ., Աշխարհի բնակչության էթնոլեզվադավանական հակիրճ բնութագիրը, Պատմություն և մշակույթ, Հայա­գիտական հանդես (գիտական հոդվածների ժողովածու), Երևան, 2016, էջ 398-424:
  • Арутюнов С.А., Силуэты этничности на цивилизационном фоне, М., 2012.
  • Арутюнов С. А., Рыжакова С.И., Культурная и социальная антропология, М., 2022.
  • Арутюнов С. А., Культуры, традиции, их развитие и взаимодействие, М., 2023.
  • Сторчак В.М., Элбакян Е.С., Социология религии, М., 2023.
  • Этнология (Этнография), под ред. Козьмина В.А., Бузина В.С., М., 2023.
  • Gasparyan B., Arimura M., (ed.) Stone Age of Armenia, Knazawa 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հնագիտությունը որպես գիտություն, ուսումնասիրության օբյեկտը և առարկան, հնագիտական ուսումնասիրության մեթոդները, հնագիտական հուշար ձանների տիպռրը:
2. Հնագիտական սկզբնաղբյուրը որպես վերակազմության հիմք,
3. Պատմության հնագիտական պարբերացումը, հարաբերական և բացարձակ թվագրությունը:
4. Հնագիտության զարգացումը Հայաստանում:
6. Պալեոլիթը Հայաստանում, Հայաստանի տարածքը մարդագոյացման խնդրի համատեքստում,
7. Մեզոլիթը և նեոլիթը Մերձավոր Արևելքում և Հայաստանում: Նեոլիթյան հեղափոխությունը:
8. Էնեոլիտը Հայաստանում և Անդրկովկասում:
9. Մերձավորարևեյան էնեոլիտյան մշակույթները:
10. Շենգավթյան մշակույթը:
11. Հայաստանը միջին բրոնզի դարաշրջանում:
12. Հայաստանը ուշ բրոնզի և վաղ երկաթի դարաշրջանում:
13. Հայաստանի մեգալիթյան մշակույթը:
14 Ուրարտուի հնագիտության հիմնախնդիրները:
15. Անտիկ հնագիտության հիմնախնդիրները:
16. Միջնադարյան Հայաստանի հնագիտությունը:
17.Ազգագրության տեղը գիտությունների համակարգում։
18. Ազգագրության ուսումնասիրության հիմնական օբյեկտը, էթնիկություն, էթնոս հասկացությունները: ժողովրդի հատկանիշները. էթնիկ տարածք, լեզու, մշակույթ, հոգեկերտվածք, էթնիկ ինքնագիտակցություն և այլն։
19. Մշակույթը՝ ազգագրության ուսումնասիրության հիմնական առարկա:
20. Ազգագրական հետազոտությունների հիմնական մեթոդներն ու սկզբունքները:
21. Աշխարհի ժողովուրդների դասակարգման հիմնական սկզբունքները: Աշխարհի բնակչության էթնոլեզվական հակիրճ բնութագիրը:
22. Աշխարհի բնակչության դավանական հակիրճ բնութագիրը:
23. Աշխարհի բնակչության մարդաբանական հակիրճ բնութագիրը:
24. Էթնիկ հանրության պատմական տիպերը (ցեղ/ցեղակցություն, ժողովուրդ, ազգ):
25. Աշխարհի ժողովուրդներն ըստ պատմազգագրական շրջանացման:
26. Աշխարհի ժողովուրդներն ըստ տնտեսամշակութային տիպաբանության:Մշակույթի կառուցվածքաբանության հիմնական մոդելները:
27. Արտադրական, կենսապահովման, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար մշակույթ:
28. Ավանդույթը և նորույթը մշակույթում: 13. Մշակույթի լեզուն և լեզվի մշակույթը:
29. Գյուղական մշակույթ և քաղաքային մշակույթ հասկացությունների հարաբերակցությունը: Մշակույթի կառուցվածքն ըստ սեռատարիքային և սոցիալ-մասնագիտական կտրվածքի:
30. Էթնիկ գործընթացներն արդի աշխարհում:
4-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 31
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին համակողմանի գիտելիքներ հաղորդել թանգարանային հավաքածուների ձևավորման, թանգարանների ստեղծման և զարգացման պատմության վերաբերյալ։ Ծանոթացնել թանգարանների տիպերին և տեսակներին,
2. կայուն գիտելիքներ փոխանցել թանգարանային հավաքածուների հաշվառման, անձնագրավորման, գիտական ուսումնասիրման և պահպանության հիմնական սկզբունքների վերաբերյալ,
3. ընդհանուր կարողություններ ձևավորել թանգարանային հավաքածուների հանրահռչակման, գիտական ցուցադրության կազմակերպման սկզբունքների և թանգարանագետի մասնագիտական առանձնահատկությունների վերաբերյալ։ Որոշակի գիտելիքներ հաղորդել թանգարանի սոցիալական գործառույթների, այցելուների հետ աշխատանքի կազմակերպման ժամանակակից եղանակների ու մեթոդների վերաբերյալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել թանգարանագիտության ոլորտում շրջանառվող հիմնական հասկացություններն ու եզրերը, տարբերակել թանգարանների տիպերն ու տեսակները, գործունեության հիմնական ոլորտներն ու առանձնահատկությունները,
2. բնութագրել այցելուների տարբեր խմբերի համար կազմակերպվող էքսկուրսիաներն ու կրթական ծրագրերը, ինքնուրույն օգտվել թանգարաներում ներկայացվող տեղեկատվական նյութերից և վերլուծել դրանք,
3. կծանոթանա մշակութային քաղաքականության ոլորտում թանգարանների դերին, առանձնահատկություններին ու գործառույթներին:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. տարբերակել, ցուցակագրել, հաշվառել, ըստ ֆոնդերի դասդասել թանգարանային հավաքածուները,
5. անձնագրավորել թանգարանային առարկաները,
6. համեմատել և վերլուծել նույն տիպին պատկանող թանգարանների ցուցադրությունները և էքսկուրսիաները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. անհատական ուսումնասիրությունների հիման վրա զեկույց կազմել՝ համեմատելով հասարակության տարբեր խմբերի համար իրականացվող թանգարանային տարբեր նախագծերը, դրանից բխող եզրահանգումներ ու առաջարկներ ներկայացնել։
8. կամավորական աշխատանք իրականացնել տարբեր թանգարաններում, Մասնակցել ոլորտի բարեփոխումներին ուղղված գիտագործնական ծրագրերի աշխատանքներին:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին համակողմանի գիտելիքներ հաղորդել թանգարանային հավաքածուների ձևավորման, թանգարանների ստեղծման և զարգացման պատմության վերաբերյալ։ Ծանոթացնել թանգարանների տիպերին և տեսակներին,
2. կայուն գիտելիքներ փոխանցել թանգարանային հավաքածուների հաշվառման, անձնագրավորման, գիտական ուսումնասիրման և պահպանության հիմնական սկզբունքների վերաբերյալ,
3. ընդհանուր կարողություններ ձևավորել թանգարանային հավաքածուների հանրահռչակման, գիտական ցուցադրության կազմակերպման սկզբունքների և թանգարանագետի մասնագիտական առանձնահատկությունների վերաբերյալ։ Որոշակի գիտելիքներ հաղորդել թանգարանի սոցիալական գործառույթների, այցելուների հետ աշխատանքի կազմակերպման ժամանակակից եղանակների ու մեթոդների վերաբերյալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
4. Սեմինար-քննարկումներ ՀՀ-ի թանգարաններում
5. Վիրտուալ այցեր աշխարհի տարբեր թանգարաններ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատի ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գևորգյան Լ., Գրիգորյան Ա., Էքսկուրսավարության հիմունքներ, Երևան, 2015։
  • Ղաֆադարյան Կ.Գ., Միջնադարյան Հայաստանի թանգարանները, գանձատուները և ավանդատուները, Անդաստան, Փարիզ, 1962, N 13, էջ 97-114:
  • Պիկիչյան Հ., Հարոյան Մ., Գրիգորյան Ա., Թանգարանային մենեջմենթ և մարքեթինգ, Էդիտ Պրինտ, Երևան, 2007:
  • Պողոսյան Դ., Թանգարանագիտության տեսություն և թանգարանագիտական միտքը Հայաստանում, Ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, խմբ.՝ Հ.Պիկիչյան, Ա.Մուրադյան, Եր., 2020։
  • Основы музееведения, îтв. ред. Шулепова Э. А., М., 2005, ACADEMIA XXI.
  • Museum Basic. The International Handbook. By Timothy Ambrose, Crispin Paine, 3rd Edition, e Book Published 14 June 2012, Pub. Location London, Imprint Routledge I https://doi.org/10.4324/9780203121825.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Թանգարանային հավաքածուների ձևավորման, թանգարանների ստեղծման ու զարգացման պատմությունը։
2. Թանգարանագիտության ոլորտում կիրառվող հիմնական հասկացություններն ու եզրերը։
3. Թանգարանի առաքելությունը, տիպերն ու տեսակները։
4. Թանգարանային հավաքածուների գրանցման, հաշվառման, պահպանության և հանրահռչակման ուղղությամբ տարվող աշխատանքները։
5. Թանգարանային ցուցադրության կազմակերպման մեթոդներն ու եղանակները։
6. Այցելուների տարբեր խմբերի համար իրականացվող նախագծերը։
7. Թանգարանի սոցիալական գործառույթները։
8. Հայաստանում թանգարանային մշակույթի զարգացման խնդիրներն ու հեռանկարները:
9. Թանգարանը՝ մշակութային քաղաքականության ձևավորման համատեքստում:
4-րդ գարնանային կիսամյակ
60 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 30
1. Դասընթացի նպատակ
1. պատմամշակութային, կրոնափիլիսոփայական, աղբյուրագիտական, հնագիտական ընդարձակ հենքի վրա ուսանողներին ներկայացնել հայ միջնադարյան քրիստոնեական մշակույթի ձևավորման և զարգացման գաղափարական, քաղաքական և տնտեսական հիմքերը, հայ միջնադարյան հանրույթն ու ինքնությունը բնութագրող գաղափարական, տարածական-կառուցվածքային, գործառական, արտեֆակտային համալիրները, ընդհանուր-քաղաքակրթական և տարածշրջանային գործընթացների դերակատարումն ու ազդեցությունը հայ մշակույթի վրա:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել հայ միջնադարյան մշակույթի ընդհանրական բնութագիրը, ներկայացնել հայ միջնադարյան մշակույթի ժամանակային, տարածական և գործառական համալիրները,
2. ներկայացնել միջնադարի հայ մարդու ընդհանրական աշխարհընկալումը և կոնկրետ դասային-սոցիալական ու մասնագիտական հմտությունները,
3. նկարագրել հայ միջնադարյան մշակույթի զարգացման ներքին օրինաչափությունները և արտաքին միջավայրի ազդեցությունը, ճանաչել մերօրյա մշակութային դրևորումներում միջնադարյան մշակույթի ավանդական դրսևորումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել հայ քրիստոնեական լանդշաֆտի առանձնահատուկ գծերը, նրա մերօրյա ճառանգությունը,
5. ճանաչել և իրարից տարբերել ընդհանուր-քրիստոնեական և ավանդական-հայկական դրսևորումները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. կազմել հայ միջնադարյան մշակույթի կոնրետ դրսևորումների նկարագրությունը, մասնակցել միջնադարյան մշակութային ֆենոմեններին վերաբերող քննարկումներին,
7. համեմատել հայ միջնադարյան մշակույթը մերձավորաևելյան և եվրոպական համաժամանակյա մշակութային գրոծընթացների հետ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. պատմամշակութային, կրոնափիլիսոփայական, աղբյուրագիտական, հնագիտական ընդարձակ հենքի վրա ուսանողներին ներկայացնել հայ միջնադարյան քրիստոնեական մշակույթի ձևավորման և զարգացման գաղափարական, քաղաքական և տնտեսական հիմքերը, հայ միջնադարյան հանրույթն ու ինքնությունը բնութագրող գաղափարական, տարածական-կառուցվածքային, գործառական, արտեֆակտային համալիրները, ընդհանուր-քաղաքակրթական և տարածշրջանային գործընթացների դերակատարումն ու ազդեցությունը հայ մշակույթի վրա:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. հիմնական թեմաների ինտերակտիվ քննարկում սեմինարների միջոցով,
4. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Առաքելյան Բ., Քաղաքները և արհեստները Հայաստանում 9-13-րդ դարերում, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, հ. 1, 1958, հ. 2, 1964:
  • Ղաֆադարյան Կ. Դվին քաղաքը և նրա պեղումները, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., հ. 1, Երևան, 1952։
  • Պետրոսյան Հ., Գառնին 9-14-րդ դարերում, ՀՍՍՀ ԳԱԱ հրատ., Երևան, արակչություն, 1988:
  • Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարան, Երևան, 2002:
  • Հին Հայաստանի ոսկին, Երևան, 2007:
  • Պետրոսյան Հ. Խաչքար. ծագումը, գործառույթը, պատկերագրությունը, իմաստաբանությունը, Փրինթինֆո, Երևան, 2008:
  • Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press, 2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայ միջնադարյան քրիստոնեական մշակույթի գաղափարական, տարածական և տնտեսական, բաղադրիչները:
2. Հայաստանի վաղքրիստոնեական մշակույթը:
3. Հայաստանի բնակավայրային համալիրները 4-9-րդ դարերում:
4. Տնտեսավարման մշակույթը: Քաղաքային մշակույթը Հայաստանում 9-13-րդ դարերում:
5. Երկրագործական մշակույթ։ Արհեստները, արհեստավորը, առևտուրն ու առևտրականը:
6. Քրիստոնեական գաղափարաբանության կենտրոնները. վանքերը, նրանց գիտա-կրթական, ծիսական ու բարոյա-գեղագիտական դերակատարումը:
7. Իդեալական հայաշխարհի մասին գաղափարը և դրա դրսևորումները:
8. Մշակութային փոխառնչությունները. քրիստոնեական աշխարհը և Հայաստանը, մահմեդական աշխարհը և Հայաստանը, քոչվորները և Հայաստանը:
9. Հայ մշակույթը Հայաստանից դուրս:
2-րդ գարնանային կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ 22
1. Դասընթացի նպատակ
հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը,
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. բացատրելու հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները,
4. վերլուծելու նորագույն ժամանակաշրջանում հայոց պետականության վերականգնումն ու զարգացումը՝ վերարժևորելով և իր գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
6. կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
8. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային-ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
հայոց նոր ու նորագույն դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 4-ական միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և ինքնուրույն աշխատանքին և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Ե., 1975:
  • Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ.,Ե., ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., հ. III, գ. I, 2010, հ. III, գ. II, 2015, հ. IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայ ազատագրական շարժումը XVI դ. կեսերից մինչև XVIII դ.:
2. Ազատագրական պայքարը Սյունիքում և Սյունիքում 1722-1730 թթ.:
3. Ռուս-թուրքական և ռուս-պարսկական պատերազմները և Հայաստանը XIX դ. առաջին երեսնամյակում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը:
4. Հայ քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը և հայ ազատագրական շարժումը XIX դ. վերջին - XX դ. սկզբին:
5. Հայոց ցեղասպանությունը:
6. Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը (1918-1920 թթ.):
7. Խորհրդային Հայաստանը (1920-1991 թթ.):
8. Հայերի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին:
9. Արցախյան շարժումը (1988-1991 թթ.) և պատերազմը (1991-1994 թթ.):
10. Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը (1991 թվականից):
3-րդ աշնանային կիսամյակ
60 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 28
1. Դասընթացի նպատակ
1. ձևավորել կայուն գիտելիքներ մարդաբանական (լեզվական, հոգեբանական, քաղաքական, տնտեսական, նախապատմական, էթնիկական, ֆիզիկական և այլ) գիտաճյուղերի վերաբերյալ, որպես մեկ ընդհանուր մշակութաբանական համակարգի բաղկացուցիչներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ուսանողը կկարողնա դասավանդել և գիտական տեքստեր կազմել լեզվական, հոգեբանական, քաղաքական, տնտեսական, նախապատմական, էթնիկական, ֆիզիկական մարդաբանության ոլորտներից։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. Ուսանողը ձեռք կբերի հոգեբանական մարդաբանության ոլորտում ստանդարտ հարցախույզների միջոցով դաշտային աշխատանքներ կատարելու, ֆիզիակական մարդաբանության ոլորտում չափագրական աշխատանքներ իրագործելու հմտություններ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
3. Ուսանողը ձեռք կբերի ընդհանրական գիտելիքներ մարդաբանության տարբեր ոլորտներում իր ինտելեկտուալ կարողությունները հարստացնելու և փոխանցելու համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ձևավորել կայուն գիտելիքներ մարդաբանական (լեզվական, հոգեբանական, քաղաքական, տնտեսական, նախապատմական, էթնիկական, ֆիզիկական և այլ) գիտաճյուղերի վերաբերյալ, որպես մեկ ընդհանուր մշակութաբանական համակարգի բաղկացուցիչներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ինտերակտիվ դասախոսություններ
2. Համապատասխան մարդաբանական թեմաներին վերաբերող կինոդիտումներ
3. Տեսասահիկներ
4. Հարցազրույցներ
5. Ուսանողների կողմից կոնկրետ թեմաների ռեֆերատային քննարկումներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ayala F. J. , Am I a monkey? “The Sohn Hopkins university Press”, USA, 2010.
  • Лоренц К., Агрессия, или Так называемое зло, М., AST Publishers, 2017, 350 с..
  • Суэми В., Фернхем А., Психология красоты и привлекательности, “Питер”, Москва-СПб, 2009, 240 с.
  • Фетисов М., Homo Sacer Современная западная философия. Энциклопедический словарь, Москва, “Культурная революция”, 2009, с. 200-201.
  • Флиер А.Я., Культурология для культурологов, М., “МГУКИ”, 2009.
  • Экман П., Психология лжи. Обмани меня если сможешь, “Питер”, Москва-СПб, 2010, 304 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Էվոլյուցիոն, էթնիական, հոգեբանական, ֆիզիկական մարդաբանական գիտաճյուղերի առանձին բաժիններից։
3-րդ աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 27
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել Միջին և Հեռավոր Արևելքի, Աֆրիկայի, Ամերիկայի ավանդական մշակույթների մասին՝ մշակութային և ֆիզիկական մարդաբանության համատեքստում: Ուսանողին տալ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն Չինաստանի և Հնդկաստանի հին մշակույթների կրոնափիլիսոփայական համակարգերի վերաբերյալ, ինչպես նաև դիտարկել Աֆրիկայի, Օվկիանոսքի, մինչկոլումբյան Ամերիկայի հավատալիքները, տնտեսական և լեզվական մշակույթները մշակութային մարդաբանության համատեքստում: Ուսանողը կկարողանա իրականացնել Հեռավոր Արևելքի, հասարակածային Աֆրիկայի, Օվկիանոսքի, մինչկոլումբյան Ամերիկայի լեզվական, տնտեսական, կրոնական մշակույթների քարտեզագրում և մոդելավորում, կազմել դասախոսական տեքստեր բարձր դպրոցական տարիքի աշակերտների համար Միջին և Հեռավոր Արևելքի, հասարակածային Աֆրիկայի և մինչկոլումբյան Ամերիկայի մշակույթների շուրջ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ուսանողը ունակ կլինի Միջին և Հեռավոր Արևելքի, նախակոլումբյան Ամերիկայի, Օվկիանոսքի և Աֆրիկայի ավանդական հանրությունների մասին դասընթացներ կազմակերպել՝ տիպաբանելով ըստ լեզվական, մարդաբանական, մշակութային, կրոնական առանձնահատկությունների։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. Ուսանողը գիտելիքները կարող է ձևավորել որպես մոդելներ մշակութային համեմատականներ իրագործելու համար։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
3. Ձեռք բերած մշակութաբանական, մարդաբանական գիտելիքների հիման վրա կարող է իրագործել պատմամշակութային ընդհանրական ամփոփումներ, որպես գիտելիք դպրոցական կամ գիտական միջավայրում փոխանցելու համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել Միջին և Հեռավոր Արևելքի, Աֆրիկայի, Ամերիկայի ավանդական մշակույթների մասին՝ մշակութային և ֆիզիկական մարդաբանության համատեքստում: Ուսանողին տալ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն Չինաստանի և Հնդկաստանի հին մշակույթների կրոնափիլիսոփայական համակարգերի վերաբերյալ, ինչպես նաև դիտարկել Աֆրիկայի, Օվկիանոսքի, մինչկոլումբյան Ամերիկայի հավատալիքները, տնտեսական և լեզվական մշակույթները մշակութային մարդաբանության համատեքստում: Ուսանողը կկարողանա իրականացնել Հեռավոր Արևելքի, հասարակածային Աֆրիկայի, Օվկիանոսքի, մինչկոլումբյան Ամերիկայի լեզվական, տնտեսական, կրոնական մշակույթների քարտեզագրում և մոդելավորում, կազմել դասախոսական տեքստեր բարձր դպրոցական տարիքի աշակերտների համար Միջին և Հեռավոր Արևելքի, հասարակածային Աֆրիկայի և մինչկոլումբյան Ամերիկայի մշակույթների շուրջ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ինտերակտիվ դասախոսություններ
2. Համապատասխան մշակութային թեմաներին վերաբերող կինոդիտումներ
3. Տեսասահիկներ
4. Հարցազրույցներ
5. Ուսանողների կողմից կոնկրետ մշակութային թեմաների ռեֆերատային քննարկումներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ռութվեն Մ., Իսլամն աշխարհում, Երևան, 2004:
  • Խաչատուրյան Ա., Քաղաքացիական կրոն հասկացությունը և դրա առանձնահատկությունները ԱՄՆ-ում, կրոնը և հասարակությունը, հ. 7, 2009:
  • Анго М., Классическая Индия, Вече, М., 2007.
  • Хаген В., Ацтеки, Майя, Инки. «Центрполиграф», М., 2008.
  • Леве М., Китай, династии Хань. «Центрполиграф», М. 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հին Հնդկաստանի և Չինաստան,
2. Նախակոլումբյան և մեզոամերիակյան քաղաքակրթություններ,
3. Օվկիանոսքի, Աֆրիկայի ավանդական մշակույթներ,
4. Լեզվական և մարդաբանական դասակարգումներ,
5. Կրոնական համակարգումներ։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 26
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ծանոթացնել Միջերկրածովի մ.թ.ա. I հազարամյակի - մ.թ. I հազրամյակի սկզբի մշակույթին իր հիմնական դրսևորումներով, այս մշակույթի առնչություններին Հին Արևելքի քաղաքակրթություններին,
2. ուսանողներին ծանոթացնել Միջերկրածովում ծագած անտիկ մշակույթի հիմքի վրա առաջացած և Ատլանտյանի ափերից մինչև Հնդկաստան տարածված հելլենիստական մշակույթի աշխարհագրական և տիպաբանական տարատեսակներին,
3. ուսանողներին ծանոթացնել հետուրարտական շրջանի Հայաստանի աքեմենյան, հելլենիստական և պոստհելլենիստական մշակույթներին, դրանց ժառանգականությանը և առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ըմբռնել անտիկ «մշակույթ» հասկացությունը, նրա գործունեության ժամանակն ու աշխարհագրությունը, նրա ոլորտը ներառված ժողովուրդների և ցեղերի մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:
2. Պատկերացնել հին հայ և հունահռոմեական մշակույթները իրենց բոլոր հիմնական դրսևորումների մեջ, կողմնորոշվել այն լուսաբանող տարատեսակը սկզբնաղբյուրների և դրանց առանձնահատկությունների մեջ. գրավոր, վիմագիր, հնագիտական, առասպելաբանական, ազգագրական, պատմագրական, մեմուարային, բարոյախոսական, քաղաքագիտական, կրոնական բնույթի:
3. Զանազանել հին հայ մշակույթի ավելի խոր արմատները և արտերկրից ստացած, ստեղծագործաբար վերամշակած մշակութային ֆենոմենները:
4. Քննարկել համաշխարհային և հին հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները:
5. Ճանաչել հին հայոց մշակույթում առկա հիմնական գործընթացները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. Տեսնել հին Հայստանի աքեմենյան, հելլենիստական և ուշ անտիկ մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները:
7. Ճանաչել և միմյանցից տարբերել Հին Աշխարհի մշակութային գործընթացի համաշխարհային և տեղային դրսևորումները:
8. Զանազանել անտիկ աշխարհի և հին Հայաստանի մշակութային երևույթները և գործընթացները։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
9. Քաղել, վերլուծել փաստեր և սինթեզել հետևություններ:
10. Ստեղծագործաբար կիրառել հին հայոց և հունահռոմեական աշխարհի մշակույթների վերաբերյալ ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ծանոթացնել Միջերկրածովի մ.թ.ա. I հազարամյակի - մ.թ. I հազրամյակի սկզբի մշակույթին իր հիմնական դրսևորումներով, այս մշակույթի առնչություններին Հին Արևելքի քաղաքակրթություններին,
2. ուսանողներին ծանոթացնել Միջերկրածովում ծագած անտիկ մշակույթի հիմքի վրա առաջացած և Ատլանտյանի ափերից մինչև Հնդկաստան տարածված հելլենիստական մշակույթի աշխարհագրական և տիպաբանական տարատեսակներին,
3. ուսանողներին ծանոթացնել հետուրարտական շրջանի Հայաստանի աքեմենյան, հելլենիստական և պոստհելլենիստական մշակույթներին, դրանց ժառանգականությանը և առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ, որոնք ներկայացվում են համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով:
2. Գործնական պարապմունք և ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
3. Նյութի ամրապնդման համար այցելություն Հայաստանի պատմության թանգարան:
4. Հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլեկտրոնային տարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հակոբյան Հ. Պ., Հայաստանի բանակն ու ռազմարվեստը Երվանդունիների օրոք, Երևան, Պրինթինֆո հրատ., 2013։
  • Тревер К. В., Очерки по истории культуры древней Армении, М-Л., 1953.
  • Флиер А. Я., Культурология для культурологов, М., 2002.
  • Arménie Trésors de l'Arménie ancienne, Sous la direction de Jacques Santrot, Coédition musée Dobrée, Somogy Editions d`Art, Paris, 1996, 288 p.
  • Khachatrian Z., Artaxata capitale dell’ Armenia antika (II sec. A.C. - IV D.S.) // Ai piedi dell’ Ararat, Artaxata e l’ Armenia ellenistico - romana, Casa Editrice Le Lettere, Firenze, 1998, pp. 97-158.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ

1. Անտիկ մշակույթը որպես մշակույթի մի հատուկ տեսակ:
2. Էգեյան աշխարհի մշակույթը և անտիկ մշակույթի հիմքերը:
3. Վաղ հայկական մշակույթի ուսումնասիրության սկզբնաղբյուրները և դրանց առանձնահատկությունները:
4. Հոմերոսյան դարաշրջանի և մշակույթի նկարագիրը:
5. Արխայիկ դարաշրջանի հունական մշակույթը:
6. Հին Հայաստանի և Վանի թագավորության քաղաքային կյանքի տարբերություններն ու ընդհանրությունները:
7. Մերձավոր Արևելքում և Միջերկրածովի ավազանում վաղ ստրկատիրական հասարակության և մշակույթի զարգացման հիմնական ուղիները:
8. Անտիկ պոլիսը և նրանում ձևավորված կենսապահովման հաստատությունները:
9. Հին Հայաստանի քաղաքներն ու նրանց մշակույթը:
10. Հին Հայաստանի նյութական մշակույթի առավել տարածված դրսևորումները:
11. Հոնիական գիտությունն ու գաղափարախոսությունը:
12. Ժողովրդավարության տեսակները հին Հունաստանում։
13. Սոփեստների, Պլատոնի և Արիստոտելի ուսմունքները որպես հունական միջավայրը ձևավորող մոդելներ:
14. Դասական Հունաստանի նյութական և հոգևոր մշակույթը. արվեստը, ճարտարապետությունը, տեխնիկան:
15. Հունական թատրոնն ու գրականությունը:
16. Մշակութային ալիքները հին Հայաստանում:
17. Հունական և հայկական հին դրամները:
18. Հին Հայաստանի քաղաքաշինական մշակույթը:
19. Քաղաքային և ավանդական մշակույթների փոխհարաբերությունը հին Հայաստանում:
1. Հունական ընտանիքը, դաստիարակությունը, դպրոցը:
2. Ալեքսանդր Մակեդոնացին և Արևելքը:
3. Հին հայոց տունը և ընտանիքը: Հայկական բնակարանը և նրա ֆունկցիոնալ մասերը որպես աշխարհի մանրակերտ:
4. Քաղաքացիական - տաճարական համայնքները Անտիկ Մերձավոր Արևելքում և Հայաստանում:
5. Հին հայոց ռազմարվերստը:
6. Հելլենիստական Եգիպտոսի սինկրետիկ մշակույթը:
7. Սելևկյան տերության մշակույթը:
8. Հելլենիստական Պարթևստանի, Հնդկաստանի, Բակտրիայի և Կենտրոնական Ասիայի մշակույթը:
9. Սև ծովի հյուսիսային ափերի հունական պոլիսների մշակույթը:
10. Հին հայ առասպելաբանությունը և նրա կապը հին աշխարհի մշակույթի հետ:
11. Հին Հայաստանի մոնումենտալ և մանր չափերի ճարտարապետությունը:
12. Հնագույն Իտալիայի և նրա ցեղերի մշակույթը: Էտրուսկների արվեստն ու կրոնը, կենցաղն ու ճարտարապետությունը: Թաղման մշակույթը:
13. Հին Հայաստանի ամրաշինությունը:
14. Հռոմեական ընտանիքը, նրա սոցիալական և տնտեսական, հոգևոր առանձնահատկությունները:
15. Հին հռոմեացիների կենցաղը:
16. Հին Հայաստանի ուղիները: Հայստանը հին քարտեզներում:
17. Հին հայկական պանթեոնը և գլխավոր տաճարները: Հին հայոց աշխարհայացքը:
18. Հին Հայաստանի բնակելի և թաղման կառուցները, արտադրական կառույցները:
19. Սրբազան լանդշաֆտը հին հայոց պատկերացումներում և իր դրսևորումներում:
20. Հին հայկական հագուստը:
21. Հռոմեական և հայ մշակույթի փոխներթափանցումները:
1-ին աշնանային կիսամյակ
45 ժամ դասախոսություն, 15 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ 21
1. Դասընթացի նպատակ
1. հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն`
1. ներկայացնելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը,
2. քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. բացատրելու հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ`
4. տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
5. կիրառելու հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ՝
6. տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու և փոխանցելու,
7. նպաստելու հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, դասընթացի սեմինարի առկայության դեպքում 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Պ., Մինասյան Է. և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2012:
  • Ժամկոչյան Հ., Աբրահամյան Ա., Մելիք-Բախշյան Ս., Պողոսյան Ս., Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 1975:
  • Հայոց պատմություն, հ. II, գ. II, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, «Զանգակ-97» հրատ., Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., 2014:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները:
2. Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում:
3. Վանի թագավորությունը (Ք.ա. IX-VII դդ.): Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա. VI-III դդ.):
4. Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա. 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք:
5. Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.):
6. Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք:
7. Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.):
8. Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան:
9. Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը:
10. Հայաստանը ուշ միջնադարում:
2-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 25
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ծանոթացնել բանագիտության սկզբնավորման ու զարգացման պատմությանը, գիտակարգի հիմնական բնութագրերին,
2. ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ` ընդհանուր և հայ բանագիտության անցած պատմական ուղու, բանահյուսության անվանումների, հատկանիշների, ժանրային ամբողջական համակարգի և իրենց մասնագիտության հետ առնչվող արդի բանագիտական գործընթացների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել «բանահյուսություն» հասկացության ամենատարածված սահմանումները, «բանագիտություն» գիտակարգի առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ներկայացնել ընդհանուր բանագիտության տեսության և պատմության համատեքստում հայ բանագիտության տեղի և հարակից գիտությունների հետ ունեցած առնչությունները,
3. նկարագրել ժողովրդական բանահյուսության սեռերը, տարբեր ժանրերի համեմատական տիպաբանությունն ու միջմշակութային զուգահեռները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել բանագիտական դպրոցների մշակած մեթոդական սկզբունքները, բանահյուսական դրսևորումները, փոխակերպումները, դրանց պատճառները,
5. ճանաչել և իրարից զանազանել հայ և միջազգային բանագիտության ընդհանուր պատմական և լոկալ դրսևորումները,
6. տարանջատել մերօրյա բանահյուսական դրսևորումներն ու գործընթացները։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
ստեղծագործաբար կիրառել բանահյուսական գիտելիքները` մշակույթի համապատասխան ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ծանոթացնել բանագիտության սկզբնավորման ու զարգացման պատմությանը, գիտակարգի հիմնական բնութագրերին,
2. ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ` ընդհանուր և հայ բանագիտության անցած պատմական ուղու, բանահյուսության անվանումների, հատկանիշների, ժանրային ամբողջական համակարգի և իրենց մասնագիտության հետ առնչվող արդի բանագիտական գործընթացների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Գործնական պարապմունք,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հայրապետյան Թ., Հայ ժողովրդական հեքիաթների սյուժեների ու տիպերի համացույցի նախնական տարբերակը (ըստ Աարնե-Թոմփսոն Ութերի հեքիաթների տիպերի միջազգային նշացանկի /Հայ ժողովրդական մշակույթ XVI, ավանդականը և արդիականը հայոց մշակույթում, Երևան, 2014, էջ 375-383:
  • Հայրապետյան Թ., Արքետիպային հարակցումները հայկական հրաշապատում հեքիաթներում և վիպապատմական բանահյուսության մեջ, Երևան, 2016:
  • Հարությունյան Ս., Հայ առասպելաբանություն, Բեյրութ, 2000:
  • Հարությունյան Ս., Բանագիտական ակնարկներ, Երևան, 2010:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բանահյուսության առանձնահատկությունները՝ կոլեկտիվ-հանրային բնույթը, հորինման և ավանդման բանավոր եղանակը, ավանդականությունը և հանպատրաստից հորինումը։
2. Բանահյուսական երկերն ըստ ձևի կամ կատարման եղանակների (բանավոր պատումային արձակ, չափածո երգային և ասույթային ստեղծագործություններ), բանասացների տիպերն ու սեռատարիքային խմբերը, բանահյուսության տեղն ազգային մշակույթի համակարգում։ ժողովրդագիտության սկզբնավորումը:
3. Բանահյուսության սեռերն ու տեսակները՝ վիպական, քնարական, դրամատիկական, նախնական վիպական բանահյուսությունը, առասպել առասպելաբանություն, տարածաժամանակային հայեցակետերը:
4. ժանրային համակարգը, ժողովրդական դյուցազնավեպ, հայ վիպապատմական բանահյուսություն («Վիպասանք», «Պարսից պատերազմ», «Տարոնի պատերազմ», «Սասնա ծռեր»), ժողովրդական հեքիաթներ, առասպելի փոխակերպումը հեքիաթի, ավանդություններ և ավանդազրույցներ, առակ և զվարճապատում, վիպական երգեր («Նարեկացի», «Կարոս խաչ», սուրբ Սարգիսը ժողովրդական ավանդության մեջ), ժողովրդական երգեր (ծիսական, աշխատանքային, պանդխտության, ռազմի և զինվորի, բանտարկյալի, օրորոցային, սիրո), ասույթաբանություն (առած, հանելուկ, երդում, օրհնանք, անեծք, սպառնալիք, հայհոյանք, շուտասելուկ և այլն):
2-րդ` գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 24
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին տալ կայուն գիտելիքներ Հայաստանի հնագույն մշակույթների ձևավորման, զարգացման ու տարածման վերաբերյալ սկսած քարի դարից մինչև մ.թ.ա. 1-ին հազ. կեսը,
2. ձևավորել հստակ պատկերացում հնագույն քաղաքակրթությունների և նրանց մշակութային փոխառնչությունների վերաբերյալ, ցույց տալ Հայկական լեռնաշխարհում ծնունդ առած մշակույթների տեղն ու դերը, նրանց ակունքներն ու զարգացման միտումները,
ժամանակագրական հաջորդականությամբ ներկայացնել մշակութային դարաշրջանները (քարի, բրոնզի, երկաթի դար) և ցույց տալ տեխնոլոգիական զարգացման նշանակությունը հասարակության կազմակերպման պարզագույն ձևերից սկսած մինչև պետականության ինտիտուտի ստեղծման հարցում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հնագույն մշակույթների ուսումնասիրության աղբյուրագիտական հենքը, ժամանակագրական և աշխարհագրական սահմանները,
2. համեմատելու Հայկական լեռնաշխարհում ձևավորված հնագույն մշակույթները, բնորոշել նրանց հիմնական բաղադրիչները,
3. քննելու ֆիզիկա-աշխարհագրական պայմանների, բնական միջավայրի ազդեցության կարևորությունը հնագույն մշակույթների զանազան բաղադրիչների ձևավորման հարցում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կազմակերպելու հնագիտական մշակույթների հիմնական հատկանիշների, միմյանցից զանազան մշակութային դարաշրջանների վերաբերյալ հետազոտություն,
5. Օգտագործելու տեխնոլոգիական թվային միջոցները, յուրաքանչյուր մշակութային դարաշրջանի և հասարակության զարգացման փուլերը ներկայացնելու համար,
6. Վերլուծելու Հին Հայաստանի մշակույթի ուսումնասիրման առանձնահատկություններն ու խնդիրները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել հնագույն մշակույթների մասին ստացած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին տալ կայուն գիտելիքներ Հայաստանի հնագույն մշակույթների ձևավորման, զարգացման ու տարածման վերաբերյալ սկսած քարի դարից մինչև մ.թ.ա. 1-ին հազ. կեսը,
2. ձևավորել հստակ պատկերացում հնագույն քաղաքակրթությունների և նրանց մշակութային փոխառնչությունների վերաբերյալ, ցույց տալ Հայկական լեռնաշխարհում ծնունդ առած մշակույթների տեղն ու դերը, նրանց ակունքներն ու զարգացման միտումները,
ժամանակագրական հաջորդականությամբ ներկայացնել մշակութային դարաշրջանները (քարի, բրոնզի, երկաթի դար) և ցույց տալ տեխնոլոգիական զարգացման նշանակությունը հասարակության կազմակերպման պարզագույն ձևերից սկսած մինչև պետականության ինտիտուտի ստեղծման հարցում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ,
2. Գործնական պարապմունքներ առանձին թեմաների վերլուծության և վիճահարույց հարցերի բանավեճերի եղանակով,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում PowerPoint խմբագրիչով պատրաստված թեմատիկ ներկայացումների միջոցով։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Եսայան Ս. Ա., Հայաստանի հնագիտություն, Երևան, 1992:
  • Խնկիկյան Օ., Հայաստանի հնագիտությունը հին քարի դարից մինչև Վանի թագավորության անկումը, Երևան, 2009:
  • Խանզադյան Է., Հայկական լեռնաշխարհի մշակույթը մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակում, Երևան,1967:
  • Հին Հայաստանի ոսկին Երևան, 2007։
  • Burney Ch., From Village to Empire, Oxford, 1977.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայկական լեռնաշխարհն իբրև հնագույն մշակույթների ձևավորման օրրան:
2. Հայաստանի Քարի դարի և Պղնձեքարիդարի մշակույթ:
3. «Հին Արևելք» հասկացության մշակութաբանական և ժամանակագրական սահմանումը:
4. Հինարևելյան քաղաքակրթությունների ձևավորման նախադրյալները:
5. Հինարևելյան մշակույթների ընդհանուր բնութագիրը: Հինարևելյան մշակույթի զարգացումը, անկումը և փոխակերպումը:
6. Հայաստանի բրոնզեդարի մշակույթները, ձևավորման առանձնահատկությունները:
7. Մշակութային փոխառնչությունները հինարևելյան մշակույթների հետ:
8. Հայաստանի երկաթի դարի պարբերաշրջան, հուշարձանները, տեսական խնդիրները:
1-ին աշնանային կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1102/Բ 20
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողի մոտ ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ Հին Արևելքի, անտիկ շրջանի, միջնադարի, նոր և նորագույն շրջանների պատմության հիմնական շրջափուլերի, դրանց առանձնահատկությունների վերաբերյալ, բացահայտել համաշխարհային պատմության առանցքային իրադարձությունների պատճառահետևանքային կապը, յուրաքանչյուր շրջափուլին բնորոշ քաղաքակրթական հիմնական հատկանիշները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել համաշխարհային պատմության առանձին շրջափուլերի քաղաքակրթական տիպաբանությունը, կառուցակազմիկ բաղադրիչները,
2. ներկայացնել Հին Արևելքի, անտիկ շրջանի, միջնադարի, նոր և նորագույն պատմության քաղաքական, ընկերային, տնտեսական, մշակութային հիմնական փաստերն ու իրողությունները, ճանաչել պատմական դեմքերին (պերսոնալիաներին),
3. մատնանշել անտիկ մշակույթի հիմնական ձեռքբերումները՝ որպես արդի եվրոպական քաղաքակրթության հիմք, ինչպես նաև՝ արևելյան տիպի քաղաքակրթությունների ավանդը մարդկության պատմության մեջ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

4. բացահայտել արևելյան և արևմտյան քաղաքակրթությունների տիպաբանությունը, բովանդակային և հաստատութենական կառուցվածքը,
5. վերլուծել համաշխարհային պատմության առանձին դեպքերը, իրադարձությունները, առանձին պատմական անհատների գործունեությունը, դրանք դիտարկել ընդհանուր պատմական, իսկ երբեմն էլ՝ քաղաքակրթական համատեքստում,
6. որոշել քաղաքացիական հասարակության հիմնական չափումները և տեսնել դրա հեռանկարը միջնադարյան, նոր և նորագույն պատմության մեջ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. ձեռք բերված գիտելիքները կիրառել քաղաքակրթությունների տիպաբանության և պատմության ուսումնասիրության գործընթացում,
8. համադրել այս կամ այն քաղաքակրթության մշակութային, մտահոգևոր և այլ քաղաքակրթական կառույցների և քաղաքակրթական ամբողջի փոխհարաբերությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողի մոտ ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ Հին Արևելքի, անտիկ շրջանի, միջնադարի, նոր և նորագույն շրջանների պատմության հիմնական շրջափուլերի, դրանց առանձնահատկությունների վերաբերյալ, բացահայտել համաշխարհային պատմության առանցքային իրադարձությունների պատճառահետևանքային կապը, յուրաքանչյուր շրջափուլին բնորոշ քաղաքակրթական հիմնական հատկանիշները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 4-ական միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և ինքնուրույն աշխատանքին և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Jerry H. Bentley, Herbert F. Ziegler, Traditions and Encounters: A Global Perspective on the Past, v.
  • A, McGraw Hill, 2016.
  • Чубарян А. (ред.), Всемирная история. В 6 томах. Том 1. Древний мир, М., 2011.
  • Чубарян А. (ред.), Всемирная история. В 6 томах. Том 2. Средневековые цивилизации Запада и Востока, М., 2011.
  • Постернак А. В., История Древней Греции и Древнего Рима, 2008.
  • Simon Hornblower, Antony Spawforth, The Oxford Classical Dictionary: The Ultimate Reference Work on the Classical World, Oxford University Press, 2003.
  • Ալեքսանյան Վ., Հին Հունաստանի պատմություն, Ե., 2016
  • Пономарёв М., История стран Европы и Америки в новейшее время, М. 2006
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հին Միջագետքի քաղաքակրթութունները
2. Հին Չինաստանի քաղաքակրթությունը
3. Հին Հունաստանի դասական շրջանը։ Հին հունական պոլիսային քաղաքակրթության
ծաղկումը
4. Ալեքսանդր Մակեդոնացու նվաճումները։ Մակեդոնացու տերությունը
5. Հռոմի վերածվելը միջերկրածովյան հզոր տերության (Ք.ա. III-II դարեր)
6. Հռոմեական կայսրության բաժանումը Արևելյանի և Արևմտյանի։ Արևմտյան Հռոմեական
կայսրության անկումը
7. Միջնադարյան հասարակության հիերարխիկ կառուցվածքը։ Վասալիտետ, իմունիտետ
8. Կարլոս Մեծի ֆրանկական կայսրությունը
9. Վերդենի բաժանումը։ Եվրոպայի քաղաքական քարտեզը IX-XII դարերում
10. Արևելահռոմեական կայսրության (Բյուզանդիա) առաջացումը։ Բյուզանդական
քաղաքակրթության առանձնահատկությունները
11. Հարյուրամյա պատերազմը։ Ժաննա դ' Արկ
12. Խաչակրաց արշավանքները։ Արշավանքների հետևանքները
13. Ռեֆորմացիան Գերմանիայում։ Մարտին Լյութեր
14. 30-ամյա պատերազմը։ 1648 թ. Վեստֆալյան հաշտությունը
15. Դասակարգերը գաղափարախոսությունը, պետության ձևը Արևմտյան Եվրոպայում նոր
ժամանակների շեմին
16. Բուրժուական հեղափոխությունները Արևմտյան Եվրոպայում
17. ԱՄՆ-ի անկախության պատերազմը։ Ամերիկյան «Անկախության դեկլարացիան»
18. Նապոլեոնյան պատերազմները։ Վիեննայի վեհաժողովը
19. Ֆրանս-պրուսական պատերազմը։ Միջազգային հարաբերությունները Առաջին
համաշխարհային պատերազմի նախօրեին
20. Փարիզի հաշտության վեհաժողովը։ Վերսալ-վաշինգտոնյան համակարգի ձևավորումը
21. Միջազգային հարաբերությունները 1930-ական թթ.
22. Գերմանական հարցը Երկրորդ աշխարհամարտից հետո։ Գերմանիայի միավորումը
23. Միջազգային հարաբերությունները Սառը պատերազմի ժամանակաշրջանում
1-ին աշնանային կիսամյակ
60 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
6 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 19
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մշակութաբանության առարկայի և մշակույթ հասկացության վերաբերյալ, արմատավորել համակարգված պատկերացում մշակույթի բաղադրիչների, կառուցվածքի, տիպաբանության և գործընթացների մասին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել «մշակույթ» հասկացության ամենատարածված սահմանումները, մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ներկայացնել մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
3. նկարագրել մշակույթի հարակից հասկացությունները և ոլորտները։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
5. ճանաչել և իրարից զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները,
6. թվարկել մշակույթին հարակից հասկացությունների և ոլորտների հիմնական գործառույթները և կապը մշակույթի հետ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մշակութաբանության առարկայի և մշակույթ հասկացության վերաբերյալ, արմատավորել համակարգված պատկերացում մշակույթի բաղադրիչների, կառուցվածքի, տիպաբանության և գործընթացների մասին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, (ընթացիկ քննություններից մեկը՝ ռեֆերատի կազմում և ներկայացում), 9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը (քննաթերթիկ պարունակելու է 3 հարց յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գուրևիչ Պ., Մշակութաբանություն, Ե., 2002:
  • Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004.
  • Кравченко А. И. Культурология, М., 2003.
  • Соколов Э.В. Культурология. - М., 2010.
  • Флиер А.Я. Культурогенез. - М., 1995. Философия культуры: становление и развитие. - СПб., 2008.
  • Rosman A., Rubel P., Weisgrau M. The Tapestry of Culture, 2009.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութաբանությունը որպես գիտություն: Մշակույթի սահմանումները և բնորոշումները:
2. Մշակույթը որպես ոչ կենսաբանական ընդհանրացված գործունեություն և դրա արդյունք:
3. Մշակույթի Թեյլորյան սահմանումը: Մշակույթի գործառույթները. մարդաստեղծ, Ճանաչողական, ժառանգորդման, կարգավորիչ, կոմունիկատիվ, ադապտատիվ, ինտեգրատիվ, սոցիալիզացման, նշանային, արժեքային:
4. Մշակույթի հիմնական բնութագրերը. ուսանելի, սիմվոլիկ, համընդգրկուն, կիսովի, ադապտատիվ, փոխկապակցված:
5. Մշակույթի կատեգորիաները. եռամաս և քառամաս բաժանումներ:
6. Մշակույթի աստիճանները. ազգային, միջազգային, ենթամշակույթներ: Ունիվերսալը, ընդհանուրը և մասնավորը մշակույթում:
7. Էթնոցենտրիզմ, մշակութային ռելյատիվիզմ: Հանդուրժողականություն: Մշակույթը և մարդու իրավունքները:
8. Մշակութային փոփոխությունների մեխանիզմները. դիֆուզիա, ակկուլտուրացիա, հայտնագործություն:
9. Մշակույթը և հարակից հասկացությունները. մշակույթ և բնություն, մշակույթ և կրոն, մշակույթ և քաղաքակրթություն, մշակույթ և արժեք, մշակույթ և արվեստ, մշակույթ և լեզու, մշակույթ և ասառպել։
10. Մշակույթը և հարակից ոլորտները. մշակույթ և տնտեսություն, մշակույթ և քաղաքականություն, մշակույթ և սպորտ, առօրեականության մշակույթ։
11. Հայ մշակույթի ընդհանրական բնութագիրը:
1-ին աշնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 18
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին պատկերացում տալ նախնադարյան հասարակության ձևավորման, զարգացման և քայքայման հիմնական փուլերի մասին,
2. երկրագնդի բնակչության ընդհանուր հնագիտա-ազգագրական հենքի վրա բացահայտել տվյալ հասարակության զարգացման օրինաչափությունները և քայքայման ձևերը:
3. վեր հանել սոցիոգենեզի և կուլտուրոգենեզի գործընթացների առանձնահատկությունները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. հնագիտա-ազգագրական և պատմական տեղեկությունների հիման վրա կատարել հետազոտական աշխատանք, լուսաբանելու նախնադարյան հասարակության զարգացման առանձին փուլերի ընդհանուր օրինաչափությունները և տեղական առանձնահատկությունները,
2. տիպաբանելու փաստացի հնագիտական և ազգագրական նյութը նախնադարյան մշակույթի համատեքստում,
3. նկարագրելու կուլտուրոգենեզի գործընթացը, մշակույթի զարգացման ընդհանուր օրինաչափությունները
4. քննարկելու նախնադարի մասին գիտության հիմնական ուղղությունները և զարգացմքան միտումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. լուսաբանելու նախնադարյան հասարակության և մշակույթի զարգացման հիմնական փուլերը
6. ճանաչելու և իրարից զանազանելու պատմական գործընթացների ընդհանրական և լոկալ դրսևորումները,
7. ծրագրավորելու նախնադարի պատմության տվյալների բազաների օբյեկտա-ռելացիոն կիրառությունը,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. կողմնորոշվելու հնագույն մշակույթների զարգացման տեսական հարցերում:,
9. ստեղծագործաբար կիրառելու ստացած գիտելիքները հնամշակութաբանական վերակազմություններում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին պատկերացում տալ նախնադարյան հասարակության ձևավորման, զարգացման և քայքայման հիմնական փուլերի մասին,
2. երկրագնդի բնակչության ընդհանուր հնագիտա-ազգագրական հենքի վրա բացահայտել տվյալ հասարակության զարգացման օրինաչափությունները և քայքայման ձևերը:
3. վեր հանել սոցիոգենեզի և կուլտուրոգենեզի գործընթացների առանձնահատկությունները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 միավոր՝ եզրափակիչ քննութանը (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ալեքսեև Վ., Պերշից Ա., Նախնադարի հասարակության պատմություն, Ե., 2012:
  • Ավետիսյան Հ., Ավետիսյան Պ., Արարատյան դաշտի մշակույթը մ.թ.ա. XI-VI դդ. Ե., 2006:
  • B Gasparyan, M. Arimura (ed.) Stone Age of Armenia, Knazawa 2014,
  • Stanford C., Allen J., Anton S., Exploring Biological Anthropology, Boston, 2010:
  • Stone Age of Armenia, Kanazawa, 2014:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ

1. Ներածական մաս (պատմագրությունը և աղբյուրագիտությունը),
2. Նախնադարյան հասարակության պարբերացումը և ժամանակագրումը, մարդու չափոնիշները, մարդագոյացման շարժիչ ուժերը,
3. Մարդու ծագումը,, մարդու մերձավոր նախնիները (սահելանտրոպ, օրրորին, արդիպիտեկ), ավստրալոպիտեկները և ընտանիքը, ունակ մարդու հանդես գալը: Օլդուվայան մշակույթը և դրա դրսևորումները մեր տարածաշրջանում,
4. Հնագույն հոմինինները (homo ergaster, homo erectus, homo ancestor), Դմանիսիի մարդը և հնագույն միգրացիաները: Homo ancestor-ի հիմնահարցը,
5. Արխայիկ բանական և նեանդերթալյան մարդը, մարդկային հասարակության ծագումը. նախահամայնք,
6. Լեզվի և մտածողության առաջացումը, գաղափարական պատկերացումների ակունքները և նեանդերթալյան թաղումները
7. Մարդագոյացման գործընթացի ավարտը. Ժամանակակից մարդու առաջացման միակենտրոն, երկկենտրոն և բազմակենտրոն տեսակետները,
8. Համայնատոհմական կարգերի ծագումը, արտամուսնությունը և դրա առաջացման մասին գոյություն ունեցող վարկածները,
9. Վաղ տոհմական համայնք, կենսապահովման մշակույթը զարգացման վաղագույն փուլերում: Սոցիոգենեզ: Սոցիալ տնտեսական հարաբերությունները, համայնա-տոհմական կազմակերպումը, սեռատարիքային խմբերը, ամուսնությունը և ընտանիքը, կրոնի ծագումը, կրոնի վաղագույն ձևերը, հոգևոր մշակույթը, տեսակետներ արվեստի ծագման մասին:
10. Կենսաապահովման մշակույթը, արտադրող տնտեսության առաջացումն ու զարգացումը, Ուշ տոհմական համայնքի սոցիո-նորմատիվ մշակույթը. սոցիալ տնտեսական հարաբերությունները, համայնա-տոհմական կազմակերպումը, սեռատարիքային խմբերը, ամուսնությունը և ընտանիքը
11. Համալիր հասարակությունների ժամանակաշրջանը, մասնավոր տնտեսության առջաջացումը, դասակարգագոյացման և պետականագոյացման փուլը, քաղաքակրթագոյացման գործընթացների բազմազանությունը:
2-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Բ 23
1. Դասընթացի նպատակ
1. բնութագրել երաժշտական մշակույթն իբրև էթնիկ կենսակերպ և աշխարհայացք։ Որոշակի պատկերացում ձևավորել երաժշտության ծագման և զարգացման խնդիրներին առնչվող հնագույն պատկերացումների և մշակութային գործընթացների վերաբերյալ,
2. կայուն գիտելիքներ հաղորդել հայկական երաժշտական մշակույթի երեք հիմնական ճյուղերի (ժողովրդական, ժողովրդապրոֆեսիոնալ և պրոֆեսիոնալ), հիմնական ժանրերի (ծիսական, վիպական, աշխատանքային, պանդխտության, երգիծական երգեր, պարերգ, քաղաքային ֆոլկլոր), ավանդական և ժամանակակից կենցաղում դրանց կիրառման ոլորտների, նպատակների և փոխակերպումների վերաբերյալ,
3. ներկայացնել հայ միջնադարյան պրոֆեսիոնալ երաժշտաբանաստեղծական արվեստը։ Տարբերակել և տիպաբանել հայ ավանդական նվագարանները։ Ծանոթանալ ավանդական մշակույթում նվագարանագործի, երաժշտի և աշուղի գործունեությանն ու հանրային դերակատարությանը։
4. Նախնական գիտելիքներ փոխանցել հայկական կոմպոզիտորական արվեստի ձևավորման, զարգացման ընթացքի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ։ Ծանոթանալ դասական երաժշտության հիմնական ժանրերին՝ իբրև հիմք ընդունելով Կոմիտասի, Ալ. Սպենդիարյանի, Տ. Չուխաջյանի, Ռ. Մելիքյանի, Ն. Տիգրանյանի, Ա. Խաչատրյանի կյանքի ընթացքը, գործունեությունն ու առանցքային ստեղծագործությունները։ Հայկական կոմպոզիտորական արվեստը դիտարկել համաշխարհային դասական երաժշտության համատեքստում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
1. հասկանալ և կիրառել երաժշտական արվեստում կիրառվող հիմնական հասկացություններն ու եզրերը,
2. նկարագրել և տիպաբանել հայկական երաժշտական մշակույթի հիմնական ճյուղերը,
3. բնութագրել ժողովրդական երաժշտության ժանրերը, ավանդական նվագարանների ընտանիքներն ու տեսակները,
4. հիմնավորել և վերլուծել ավանդական կյանքում երաժշտության, երաժշտի, աշուղի, նվագարանագործի դերակատարությունը,
5. բնութագրել կոմպոզիտորական արվեստի առանձնահատկություններն ու դասական երաժշտության հիմնական ժանրերը։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. ունկնդրել և տարբերակել ժողովրդական և դասական երաժշտության հիմնական ժանրերը, տիպերն ու տեսակները,
7. բնութագրել հայ միջնադարյան պրոֆեսիոնալ երաժշտաբանաստեղծական արվեստը,
8. համեմատել ավանդական և ժամանակակից ծիսական, տոնական կյանքում երաժշտությանը և նվագարանին վերագրվող դերակատարությունը։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
9. դաշտային ուսումնասիրությունների հիման վրա գրանցել նյութեր ժամանակակից ծիսական, տոնական և առօրյա կյանքում կիրառվող երաժշտական ժանրերի, պարերի և նվագարանների վերաբերյալ, համեմատական վերլուծություններ կատարել ավանդականի հետ և հիմնավորել դրանցից բխող եզրակացությունները։
10. Ստեղծագործաբար կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները։ Տարբերակել և գիտակցաբար ունկնդրել երաժշտական տարբեր ուղղությունների և ժանրերի ստեղծագործություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. բնութագրել երաժշտական մշակույթն իբրև էթնիկ կենսակերպ և աշխարհայացք։ Որոշակի պատկերացում ձևավորել երաժշտության ծագման և զարգացման խնդիրներին առնչվող հնագույն պատկերացումների և մշակութային գործընթացների վերաբերյալ,
2. կայուն գիտելիքներ հաղորդել հայկական երաժշտական մշակույթի երեք հիմնական ճյուղերի (ժողովրդական, ժողովրդապրոֆեսիոնալ և պրոֆեսիոնալ), հիմնական ժանրերի (ծիսական, վիպական, աշխատանքային, պանդխտության, երգիծական երգեր, պարերգ, քաղաքային ֆոլկլոր), ավանդական և ժամանակակից կենցաղում դրանց կիրառման ոլորտների, նպատակների և փոխակերպումների վերաբերյալ,
3. ներկայացնել հայ միջնադարյան պրոֆեսիոնալ երաժշտաբանաստեղծական արվեստը։ Տարբերակել և տիպաբանել հայ ավանդական նվագարանները։ Ծանոթանալ ավանդական մշակույթում նվագարանագործի, երաժշտի և աշուղի գործունեությանն ու հանրային դերակատարությանը։
4. Նախնական գիտելիքներ փոխանցել հայկական կոմպոզիտորական արվեստի ձևավորման, զարգացման ընթացքի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ։ Ծանոթանալ դասական երաժշտության հիմնական ժանրերին՝ իբրև հիմք ընդունելով Կոմիտասի, Ալ. Սպենդիարյանի, Տ. Չուխաջյանի, Ռ. Մելիքյանի, Ն. Տիգրանյանի, Ա. Խաչատրյանի կյանքի ընթացքը, գործունեությունն ու առանցքային ստեղծագործությունները։ Հայկական կոմպոզիտորական արվեստը դիտարկել համաշխարհային դասական երաժշտության համատեքստում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. գործնական պարապմունք,
3. երաժշտության ունկնդրում,
4. դիդակտիկ նյութերի մատուցում,
5. սեմինար-քննարկումներ Կոմիտասի, Ալ. Սպենդիարյանի, Ա. Խաչատրյանի տուն-թանգարաններում, Ե. Չարենցի անվ. գրականության և արվեստի թանգարանում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր (յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր)
2. մասնակցություն -3 միավոր
3. եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կոմիտաս Վարդապետ, Ուսումնասիրություններ և հոդվածներ, գիրք Բ, Երևան, 2007, Սարգիս Խաչենց, Փրինթինֆո։
  • Նավոյան Մ., Դրվագներ հայ երաժշտության պատմության, Երևան, 2009, «Զանգակ» հրատ.:
  • Պիկիչյան Հ., Երաժշտությունը հայոց ավանդական առտնին և տոնածիսական կյանքում, Երևան, 2012, «Ամրոց Գրուպ» հրատ.։
  • Քոչարյան Ա., Երաժշտական գործիքները Հայաստանում. Հարկանային և շնչական երաժշտական գործիքները Հայաստանում, Երևան, 2008, «Ամրոց գրուպ» հրատ.։
  • Armenian Folk Arts, Culture, and Identity; Edited by L. Abrahamian and N. Sweezy. Indiana University Press, 2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Երաժշտության և նվագարանի ծագման և դերի վերաբերյալ հնագույն պատկերացումները։
2. Հայկական երաժշտության հիմնական ճյուղերն ու ժանրերը։
3. Ավանդական նվագարանների տիպերն ու տեսակները։
4. Հայկական ավանդական պարի բնութագիրն ու գործառույթները։
5. Ժողովրդապրոֆեսիոնալ արվեստ. հայկական աշուղական մշակույթը, հայ միջնադարյան պրոֆեսիոնալ երաժշտաբանաստեղծական արվեստը։
6. Երաժշտությունն ավանդական կյանքի բաղկացուցիչ։
7. Կոմիտասը՝ հայ երաժշտական մշակույթի համատեքստում։
8. Հայկական կոմպոզիտորական արվեստ. Տ. Չուխաջյան, Ալ. Սպենդիարյան, Ռ. Մելիքյան։
9. Երաժշտությունը ժամանակակից կյանքում։
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
4-րդ կիսամյակ
90 ժամ
90 ժամ ինքնուրույն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 46
1. Դասընթացի նպատակ
· Երևանի պատմամշակութային ժառանգության ճանաչողության ասպարեզում,
· հուշարձանապահպան և ժառանգության հանրահռչակման գործընթացներում արհեստավարժ մասնակցության գործում,
· Երևանի տարածական միջավայրի ձևագոյացման ու կերպարային համակարգի, քաղաքի դիմագիծը ներկայացնող հիմնական պատմամշակութային հուշարձանների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Երևանի պատմամշակութային ժառանգության պարբերացման և ուսումնասիրվող ժամանակաշրջանի ընդհանուր բնութագրի,
2. Երևանի բնական և մշակութային լանդշաֆտի փոխպայմանավորվածության,
3. կարևորագույն հուշարձանների և դրանց համալիրների ծավալատարածական և համաչափական համակարգերի,
4. Էրեբունի- Երևան մշակութային երևույթի,
5. քաղաքաշինական ժամանակակից զարգացումներում ավանդականի և գլոբալիստականի փոխհարաբերության վերաբերյալ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
7. ճանաչել և իրարից զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի պատմական և լոկալ դրսևորումները,
8. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
9. Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ:
10. Կիրառել ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում և առաջարկել հետազոտական և կիրառական ծրագրեր:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Երևանի պատմամշակութային ժառանգության ճանաչողության ասպարեզում,
· հուշարձանապահպան և ժառանգության հանրահռչակման գործընթացներում արհեստավարժ մասնակցության գործում,
· Երևանի տարածական միջավայրի ձևագոյացման ու կերպարային համակարգի, քաղաքի դիմագիծը ներկայացնող հիմնական պատմամշակութային հուշարձանների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Այցելություն հուշարձաններ և հնավայրեր,
2. Տեղերում բնօրինակային զննումներ,
3. Բացատրություններ և քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Պրակտիկան գնահատվում է եզրափակիչ ստուգարքի միջոցով: Գնահատելիս հաշվի է առնվում
ուսանողի ակտիվ մասնակցությունը պրակտիկային, ինչպես նաև պրակտիկայի ընթացքը ներկայացնող գրավոր ռեֆերատի կատարումը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կիրակոսյան Լ.,Պատմաճարտարապետական միջավայրի պահպանության խնդիրները Հայաստանի ժամանակակից քաղաքաշինական լուծումներում, Անցումային հասարակության առանձնահատկություններ, Հան. Գիտ. նյութեր, «Սիմ» տպագրատուն, Վանաձոր, 2011թ., էջեր 100-110:
  • Կիրակոսյան Լ. Վ., Պետրոսյան Հ. Պ., Երևանի քաղաքային (ուրբան) տարածքի պատմական զարգացումը // ՃՇՀԱՀ Գիտական աշխատություններ. - Երևան, 2017. - Հ. I (64). - Էջ 119-125:
  • Շահազիզ Եր., Հին Երևանը, Երևան, 2003, 271 էջ:
  • Гаспарян М., Архитектура Еревана XIX - начала XX века: Градостроительство, жилые дома, общественные здания, промышленные сооружения, Ушардзан, Ереван, 2008, 200 էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Պրակտիկան ներառում է այցելություններ և ծանոթացումներ հետևյալ հիմնական ուղղություններով .
1. Արհեստական տարածական միջավայրի կազմակերպման առաջին փորձերը՝ բոլորաձև և ուղղանկյունաձև հորինվածքները։ Շենգավթի հնավայրը:
2. Ծիծեռնակաբերդի բլրի հուշարձանները՝ ամրոցը, Եղեռնի հուշահամալիրը որպես լանդշաֆտային կառուցապատման օրինակ։
3.Արին բերդ-Էրեբունի։ Էրեբունու միջնաբերդ և թանգարան։ Էրեբունի-Երևան ֆենոմենը։ Կարմիր բլուր- Թեյշեբաինի՝ Չարբախ թաղամասում՝ Հրազդանի ձախ ափին։
4. Երևանի վաղմիջնադարյան եկեղեցական մշակույթը՝ Ավանի Սբ.Աստվածածին։ Մեմորիալ ճարտարապետական մշակույթը՝ Առինջի խաչքարային դաշտի օրինակը։
5. Միջնադարյան Երևանի քաղաքաշինական մշակույթը՝ Շահար, Կոնդ, Ձորագյուղ թաղամասերը։ Երևանի ուշմիջնադարյան եկեղեցական մշակույթը՝ Զորավոր, Կոնդի Սբ.Հովհաննես։ Պարսկական շրջանի Երևանի ճարտարապետական մշակույթը՝ Կապույտ մզկիթ։
6. Թամանյանական Երևանի քաղաքաշինական մշակույթը՝ երեք հրապարակների համակարգը՝Հանրապետության, Ազատության, Ալ.Մյասնիկյանի և հյուսիսային պողոտան։
7. Պատմաճարտարապետական ժառանգության պահպանության և տարածքի կազմակերպման հիմնախնդիրները Երևանի ժամանակակից կառուցապատման մեջ՝ Կաթողիկե եկեղեցին և հարակից կառուցատումը՝Աբովյան և Սայաթ-Նովա փողոցների անկյունում, Արամի, Բուզանդի փողոցների ժամանակակից կառուցապատումները։
Ռեֆերատը պատրաստվում է ակտիվ պրակտիկային հաջորդած ժամանակահատվածում՝ տեղերում հավաքած ելակետային նյութերի և համապատասխան ինչպես հանձնարարված՝ այնպես էլ սեփական նախաձեռնությամբ առանձնացված գրականության հետ ծանոթացման արդյունքում:
6-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 41-1
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ ժամանակակից մշակութային լանդշաֆտի հիմնական տեսությունների մասին,
2. ներկայացնել մշակութային լանդշաֆտի սովետական և հետսովետական պրակտիկաները, մշակույթի հանրային և պետական ընկալումներն անկախացումից հետո և դրանց ազդեցությամբ ժամանակակից մշակութային լանդշաֆտի վերափոխումները։
3. ուսանողների մոտ ձևավորել գործնական հմտություններ՝ վերլուծելու քաղաքական, տնտեսական, մշակութային, բնապահպանական գործոնների ազդեցության առանձնահատկությունները մշակութային լանդշաֆտի ձևավորման գործում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Սահմանելու մշակութային լանդշաֆտի ձևավորման հիմնական սկզբունքները և պրակտիկաները,
2. Ներկաայացնելու մշակույթի և հարակից ոլորտների փոխկապակցվածությունը և փոխազդեցությունները մշակութային լանդշաֆտի ձևավորման վրա,
3. Ներկայացնել ավանդական և ժամանակակից լանդշաֆտի փոխակերպումները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կազմել մշակութային քարտեզներ՝ նշելով ուսումնասիրության առարկաները, օբյեկտները, դրանց նկարագրերը,
5. վերլուծել արդի մշակութային լանդշաֆտի իրողություններ՝ հենվելով մշակութային լանդշաֆտի իրական փոփոխությունների վրա:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. Նկարագրել, քարտեզագրել, դասակարգել մշակութային լանդշաֆտը
7. օգտվել մասնագիտական գրականությունից և տեղեկատվական այլ աղբյուրներից,
8. մասնակցել արդի մշակութային կյանքում առկա տարբեր իրողությունների շուրջ բանավեճի, քաղաքականության մշակման՝ կիրառելով ստացած գիտելիքը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ ժամանակակից մշակութային լանդշաֆտի հիմնական տեսությունների մասին,
2. ներկայացնել մշակութային լանդշաֆտի սովետական և հետսովետական պրակտիկաները, մշակույթի հանրային և պետական ընկալումներն անկախացումից հետո և դրանց ազդեցությամբ ժամանակակից մշակութային լանդշաֆտի վերափոխումները։
3. ուսանողների մոտ ձևավորել գործնական հմտություններ՝ վերլուծելու քաղաքական, տնտեսական, մշակութային, բնապահպանական գործոնների ազդեցության առանձնահատկությունները մշակութային լանդշաֆտի ձևավորման գործում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. Հիմնական թեմաների և ռեֆերատների կազմման մեթոդաբանության ինտերակտիվ քննարկում սեմինարների ընթացքում
4. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Czepczyński M., Cultural Landscapes of Post-Socialist Cities Representation of Powers and Needs, England, 2008.
  • Gabrielyan M., Ethnological research aspects of «Soviet heritage» | The issues of Armemnian archaeology and ethnography -3, Yerevan, 2007.
  • H. L. Petrosyan , N. Sweezy, Armenian Folk Arts, Culture and Identity | Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press, 2001, p. 3-22.
  • Jon P. Mitchell, How Landscapes Remember, Material Religion the Journal of Objects, Art and Belief, University of Sussex, UK, 2020, pp 233-251.
  • Marutyan H., The Manifestations of Cemetry Culture in Armenian Monuments and Memorials - Handes Amsorya - 2020 - in Armenian.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութային լանդշաֆտի մասին հիմնական տեսությունները,
2. Քաղաքական և տնտեսական փոփոխությունների, աղետների, հեղափոխությունների, պատերազմների ազդեցությունը լանդշաֆտի փոփոխությունների վրա,
3. Տարածքի հուշարձայնացման սկզբունքները,
4. հետսովետական իրողությունները և դրանց ազդեցությունը հանրային մշակութային տարածքի վերակազմակերպման վրա, հանրային տարածքի հետխորհրդային տրանսֆորմացիաների
5. Հետխորհրդային մշակութային գործընթացների ազդեցությունը մշակութային լանդշաֆտի ձևավորման վրա, մասնավորապես «խաչացումն» ու «խաչքարայնացումը»
6. Արցախյան պատերազմների ազդեցությունը լանդշաֆտի վրա («հուշարձայնացումը», հուշաղբյուրների տեղադրումը։
6-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 41-2
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին ներկայացնել լեզվի դերը հասարակության կյանքում. լեզուն իբրև հասարակական մտածողության և զարգացվածության չափման միջոց,
2. պարզաբանել լեզվի դերը տարբեր մշակույթների բացահայտման գործում. լեզուն իբրև քաղաքակրթության տարածման կամ պահպանման միջոց,
3. համեմատական նյութերի հիման վրա բացահայտել լեզվի և մշակույթի փոխկապակցվածութան աստիճանը, բացատրել ժամանակակից աշխարհում լեզվի և մշակույթի հիմնախնդիրները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. անվանել առարկային առնչվող ընդհանուր հասկացություններն ու ներկայացնել լեզվի և մշակույթի արդի մարտահրավերները,
2. ներկայացնել և մեկնաբանել լեզվի մարդաբանության, լեզուների ծագման և լեզվաընտանիքների ձևավորման հարցերը,
3. որոշել և բացատրել մշակութային ազդեցություններով պայմանավորված լեզվական փոփոխությունները, ձևակերպել լեզվական փոխառությունների անհրաժեշտության խնդիրը,
4. նկարագրել պետության, հասարակության, մամուլի և անհատի դերը լեզվի մշակույթի պահպանման և զարգացման համատեքստում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. ժողովրդական առածների, ասացվածքների և դարձվածքների հիման վրա քննել և վեր հանել ազգային և միջազգային լեզվամտածողության օրինաչափություններն ու տարբերությունները,
6. տեղայնացնել լեզվական մշակույթին վերաբերող խնդիրները, տարբերակել ընդհանուր և մասնավոր դրսևորումները,
7. տարանջատել և մեկնաբանել լեզվում մշակութային, քաղաքական և պատմական ազդեցությունների առանձնահատկությունները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. կատարել տարաժամանակյա, համաժամանակյա և համեմատական ուսումնասիրություն,
9. վերլուծել փաստեր, կատարել հետևություններ և առաջարկել լուծումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին ներկայացնել լեզվի դերը հասարակության կյանքում. լեզուն իբրև հասարակական մտածողության և զարգացվածության չափման միջոց,
2. պարզաբանել լեզվի դերը տարբեր մշակույթների բացահայտման գործում. լեզուն իբրև քաղաքակրթության տարածման կամ պահպանման միջոց,
3. համեմատական նյութերի հիման վրա բացահայտել լեզվի և մշակույթի փոխկապակցվածութան աստիճանը, բացատրել ժամանակակից աշխարհում լեզվի և մշակույթի հիմնախնդիրները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում,
3. Գործնական պարապմունք,
4. Սեմինար-քննարկումներ նախապես ընտրված թեմաների շուրջ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կնյազյան Ա. Տ., Լեզու և գենդեր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2018։
  • J. Holmes and M. Meyerhoff (edts.), The Handbook of Language and Gender, Blackwell Publishing Ltd, Oxford, 2003.
  • Diaz Vera J. E. (ed.), Metaphor and metonymy across time and cultures: Perspectives on the sociohistorical linguistics of figurative language, Berlin, De Gruyter Mouton, 2014.
  • Mesthrie R., Swann J., Deumert A., Leap W. L., Introducing Sociolinguistics, Edinburgh University Press, 2009.
  • Risager K., Language and Culture: Globar Flows and Local Complexity, Multilingual Matters LTD, Clevedon-Buffalo-Toronto, 2006.
  • Sharifian F., Jamarani M., Language and Intercultural Communication in the New Era, New York-London, Routledge, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Լեզուն որպես հասարակական երևույթ. լեզվի բնորոշումը:
2. Լեզվի մարդաբանություն։
3. Լեզու և մտածողություն. լեզուն որպես մտածողության նյութական ձև և մտածողության միջոց:
4. Լեզուն որպես պատմական երևույթ. համաժամանակյա և տարաժամանակյա ընկալումներ:
5. Լեզուն որպես նշանային համակարգ և ստեղծագործություն:
6. Լեզու և խոսք, լեզու և մշակույթ, լեզու և քաղաքակրթություն:
7. Կենդանի և մեռած լեզուներ, դրանց դասակարգումը՝ ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի։
8. Լեզվական մշակույթի ազգային և համաշխարհային դրսևորումները:
9. Ժողովրդական ստեղծագործությունները որպես լեզվամտածողության ձև և լեզվամշակույթ:
10. Դարձվածները՝ լեզվական մշակույթի ուսումնասիրության առարկա:
11. Փոխառությունների դերը միջլեզվական և միջմշակութային հարաբերություններում:
12. Լեզվի սոցիալական շերտերը։
13. Անվանադրումը՝ որպես լեզվամտածողություն։
14. Գրի մշակույթ։
15. Ժամանակակից տեխնոլոգիաների դերն ու ազդեցությունը լեզվի և մշակույթի վրա:
16. Այլատառ գրեր. լեզվամտածողությո՞ւն, նորաձևությո՞ւն, թե՞ դյուրություն:
17. Լեզու և գենդեր։
6-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 41-3
1. Դասընթացի նպատակ
1. ուսանողներին տալ համապարպակ գիտելիքներ հերալդիկայի (զինանշանագիտություն), դրամագիտության, կնիքագիտության, ֆալերիստիկայի (շքանշաններ, պարգևային մեդալներ և նշաններ), վեկսիլլոլոգիայի (դրոշի պատմություն) մասին,
2. ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև այս մասնագիտությունների հետ առնչվող ոլորտների ու գործընթացերի մասին կայուն գիտելիքներ,
3. ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել օգտագործելու դրամը, կնիքը, զինանշանը ոսումնասիրող մեթոդները տարբեր ժամանակաշրջանների պատմամշակութային զարգացումները և առանձնահատկությունները առավել լայն ուսումնասիրության համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել այդ գիտակարգերի բաղադրիչները, ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
2. նյութի իմացության միջոցով կկարողանա ավել խորությամբ յուրացնել տարբեր ժամանակաշրջանների ոճերը, կրոնական, գաղափարախոսական, պետական խորհրդանիշերը,
3. տիրապետել ուսումնասիրության առարկա հանդիսացող նյութի չափագիտական և պատրաստման տեխնոլոգիական առանձնահատկությունների քննության մեթոդաբանությանը, որոնք կարելի է կիրառել մշակույթի ուսումնասիրման բազմազան ասպարեզներում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կիրառել դրամների, կնիքների, զինանշանների, մեդալների դերը հումանիտար այլ գիտությունների ուսումնասիրության մեջ,
5. ճանաչել և իրարից զանազանել դրանց տեղը և էվոլյուցիան համաշխարհային պատմամշակութային գործընթացերի համատեքստում,
6. որոշել մշակութային ինքնատիպ դրսևորումներ հանդիսացող դրամների, կնիքների հիմնական խմբերը, ծանոթ լինել դրանց տիպաբանությանը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել ու զարգացնել ունեցած գիտելիքները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ուսանողներին տալ համապարպակ գիտելիքներ հերալդիկայի (զինանշանագիտություն), դրամագիտության, կնիքագիտության, ֆալերիստիկայի (շքանշաններ, պարգևային մեդալներ և նշաններ), վեկսիլլոլոգիայի (դրոշի պատմություն) մասին,
2. ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև այս մասնագիտությունների հետ առնչվող ոլորտների ու գործընթացերի մասին կայուն գիտելիքներ,
3. ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել օգտագործելու դրամը, կնիքը, զինանշանը ոսումնասիրող մեթոդները տարբեր ժամանակաշրջանների պատմամշակութային զարգացումները և առանձնահատկությունները առավել լայն ուսումնասիրության համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Գործնական պարապմունք,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ կենտրոնական բանկի դրամական թողարկումները, Երևան, 2015։
  • Հայաստանի դրամաշրջանառության պատմությունը, ԿԲ, Եր. 2018
  • Զոհրաբյան Ա., Հայաստանի դրամական տնտեսությունը 3-10-րդ դդ., Եր. 2021
  • Վարդանյան Ռ. Սիլլոգե. Հռոմեական դրամների Հայաստան, Եր. 2011
  • Վարդանյան Ռ. Սիլլոգե հայկական դրամների. Հայաստան. Կիլիկիա, Հ. 1, Լևոն Ա, Եր. 2012
  • Վարդանյան Ռ. Սիլլոգե. հայկական դրամների. Հայաստան. Կիլիկիա. Հ. 5. Լևոն IV, Կի, Կոստանդին III, Կոստանդին IV և Լևոն V, Եր. 2020։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Զինանշանի, դրամի, դրոշի, պարգևային նշանների, կնիքների պատկերագրական օրինաչափությունները և սկզբունքները։
2. Կնիքի ծագումը և նրա դերը գերագույն իշխանության հաստատման գործում (Ք.ա. VII-I հազարամյակներ):
3. Փողի ծագումը և էվոլյուցիան. (Ք.ա. VII-III հազ.)։
4. Դրամի ծագումը. Արխայիկ դրամներ (Ք.ա. VII-IV դդ.):
5. Հելլենիստական դրամների և կնիքների ընդհանրական հատկանիշները և պատկերա-հորինվածքային առանձնահատկությունները (Ք.ա. IV-Ք.հ. III դդ.):
6. Հելլենիստական հայկական դրամներ: Հռոմեական դրամները և կայսրական խորհրդանիշերը ( Ք.ա. III - Ք.հ. IV դդ.):
7. Հայաստանի և Սասանյան Իրանի մշակութային փոխառնչություններն ըստ դրամների և կնիքների (III-VII դդ):
8. Բյուզանդիայի զինանշանային համակարգը, դրամները, կնիքները ( IV - XIIIդդ.):
9. Արաբական խալիֆայության դրամների և կնիքների առանձնահատկությունները:
10. Իսլամի դրսևորումը արաբական դրամների վրա ( VII - XIIIդդ.):
11. «Արծաթի ճգնաժամի» պատճառները և հետևանքները Արևելքի և Հայաստանի մշակույթի վրա: 12. Պատկերակիր մուսուլմանական դրամներ։
13. Կիլիկիայի Հայկական թագավորության դրամները և զինանաշանը (XI-XIVդդ.)։
14. Խաչակիրների դրամները և խորհրդանիշերը:
15. Արևմուտք-Արևելք մշակութային փոխառնչությունները ըստ դրամների, կնիքների (XIII-XVIII դդ):
16. Զինանշանի ինստիտուտի և մեդալային արվեստի զարգացումը Եվրոպայում:
17. Ռուսական կայսրության խորհրդանիշերը։ ԽՍՀՄ- ի խորհրդանշանային համակարգը։
18. Հայաստանի խորհրդանշանային համակարգը XX դարում։
6-րդ գարնանային կիսամյակ
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
4 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 41-4
1. Դասընթացի նպատակ
1. ներկայացնել մշակույթի փիլիսոփայության որպես գիտակարգի տեղը և դերը մշակույթն ուսումնասիրող այլ գիտությունների շարքում,
2. ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել մշակույթի դասական և ոչ դասական փիլիսոփայության հիմնական տեսությունների ու կատեգորիաների մասին,
3. ուսանողների մոտ գործնական հմտություններ ձևավորել՝ վերլուծելու մշակույթի զարգացման օրինաչափությունները և տարբեր մշակութային դարաշրջանների առանձնահատկությունները մշակույթի փիլիսոփայության մեթոդաբանությամբ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել մշակույթի զարգացման օրինաչափությունները, մշակութաբանական տեսությունների բովանդակությունը և մշակույթ երևույթը վերլուծելու համար օգտագործվող հիմնական հասկացությունները,
2. ներկայացնել մշակույթի ոչ դասական փիլիսոփայության խնդրակարգը,
3. նկարագրել մշակույթի զարգացման օրինաչափությունները՝ հենվելով մշակույթի փիլիսոփայության մեթոդաբանության վրա:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. գիտական շարադրանքում օգտագործել մշակույթի փիլիսոփայության հիմնական հասկացությունները (մշակույթի անընդհատություն և ժառանգորդում, մշակույթի ճգնաժամ, մշակույթը որպես իմաստավորում և այլն),
5. վերլուծել արդի մշակութային իրողություններ՝ հենվելով մշակույթի փիլիսոփայության մեթոդաբանության վրա:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. օգտվել մասնագիտական գրականությունից, սկզբնաղբյուրներից և տեղեկատվական այլ աղբյուրներից,
7. մասնակցել արդի մշակութային կյանքում առկա տարբեր իրողությունների շուրջ բանավեճի, քաղաքականության մշակման՝ կիրառելով մշակույթի փիլիսոփայության հասկացութային ապարատը,
8. արժևորել հայոց մշակույթը համաշխարհային մշակույթի զարգացման համատեքստում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. ներկայացնել մշակույթի փիլիսոփայության որպես գիտակարգի տեղը և դերը մշակույթն ուսումնասիրող այլ գիտությունների շարքում,
2. ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել մշակույթի դասական և ոչ դասական փիլիսոփայության հիմնական տեսությունների ու կատեգորիաների մասին,
3. ուսանողների մոտ գործնական հմտություններ ձևավորել՝ վերլուծելու մշակույթի զարգացման օրինաչափությունները և տարբեր մշակութային դարաշրջանների առանձնահատկությունները մշակույթի փիլիսոփայության մեթոդաբանությամբ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, սեմինարներ, տեսալուսացուցադրություններ,
2. տեքստերի մեկնաբանում, քննարկում-բանավեճ, խմբային աշխատանքներ,
3. դերային խաղ և մոդելավորում, աշխատանք սկզբնաղբյուրների հետ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կասիրեր Է., Էսսե մարդու մասին, Երևան, 2006:
  • Աթայան Է., Հոգի և ազատություն, Երևան, 2005:
  • Գևորգյան Հ., Փիլիսոփայություն: Գիտություն: Մշակույթ, Երևան, 2005:
  • Մելքումյան Գ., Մշակութաբանություն, Երևան, 2000:
  • Սարգսյան Ա., Փիլիսոփայությունը հոգևոր մշակույթի համակարգում, Երևան, 2006:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակույթի փիլիսոփայությունը մշակույթն ուսումնասիրող գիտությունների համակարգում։
2. Մշակույթի փիլիսոփայական ընկալման հիմնախնդիրը. մշակույթը որպես իրականության իմաստավորում։
3. Մշակույթի փիլիսոփայությունն անտիկ աշխարհում. «Պայդեյա», «տեխնե», «կալոկագատիա», հունական և հռոմեական էթոսները։
4. Ցիցերոնը «հումանիթասի» և «կուլտուրա անիմիի» մասին։
5. Մշակույթի ընկալման հարացույցի փոփոխությունը անտիկ աշխարհից միջնադար անցման ժամանակ. էկզեգետիկա։
6. Ռուսսոն մշակույթի զարգացման հակասականության մասին, Կանտը «ազատության» և «բնության» աշխարհների մասին։
7. Շիլլերը մարդու բնական, գեղագիտական և բարոյական վիճակների մասին։
8. Նիցշեի մշակույթի փիլիսոփայությունը. «ապոլոնյանը» և «դիոնիսյանը» մշակույթում։
9. Մշակույթի փիլիսոփայությունը 19-20րդ դարերում։
10. Մշակույթի պոստմոդեռնիստական փիլիսոփայությունը։
11. Մշակույթի լեզուն. նշան և խորհրդանշան. Աթայանը հոգու և ազատության մշակույթի մասին։ 12. Ազգայինը և համամարդկայինը մշակույթում. Գևորգյանը ազգային մշակույթի զարգացման հիմնախնդիրների մասին։
13. Սոցիո-մշակութային իրադրությունը ժամանակակից աշխարհում. Մարգարյանը մշակույթի որպես գլոբալ կենսապահովման հիմքերի մասին։
14. Մշակույթը որպես ինքնաստեղծում և հոգու խնամք։
8-րդ գարնանային կիսամյակ
90 ժամ
90 ժամ ինքնուրույն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 47
1. Դասընթացի նպատակ
· Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։ Ըստ այդմ՝ 4 շաբաթյա մասնագիտական պրակտիկան նախատեսվում է իրականացնել 2 փուլով. առաջին երկու շաբաթը ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում, իսկ հաջորդ երկուսը՝ Հայաստանի պատմության թանգարանում։
· Ուսանողներին անմիջականորեն հաղորդակից դարձնել ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտահետազոտական բաժինների ուղղվածությանն ու առանձնահատկություններին, հնագիտության, ազգագրության, բանագիտության, սոցիոլոգիայի բաժիններում իրականացվող տեսական և գործնական աշխատանքների բնույթին, դաշտային և պեղածո նյութերի ու արխիվների մշակման, ուսումնասիրման և հրատարակման գործընթացներին։
· Ծանոթանալ Հայաստանի պատմության պետական թանգարանի կառուցվածքին, հիմնական գործառույթներին, հավաքածուների բնույթին և աշխատակազմին։
· Անմիջականորեն հաղորդակցվել բազմաշերտ և հարուստ հավաքածուների գրանցման, հաշվառման, պահպանման, մշակման, ուսումնասիրման, վերականգնման, ցուցադրման և հանրայնացման ժամանակակից հնարավորություններին։
· Ծանոթանալ այցելուների տարբեր խմբերի համար իրականացվող թանգարանային տարաբնույթ միջոցառումներին, կրթական ու ժամանցային ծրագրերին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Որոշակի գիտելիքներ ու հմտություններ ձեռք բերել ակադեմիական ինստիտուտներում իրականացվող գիտահետազոտական աշխատանքների վերաբերյալ։ Հստակեցնել պատկերացումները մասնագիտական տարբեր կազմակերպությունների գործունեության մասին։
2. Հնարավորություն ստանալ մասնակցելու ամբիոնի և հիշյալ կառույցների համագործակցական նախագծերին ու դաշտային հետազոտություններին։ Ուսումն ավարտելուց հետո հնարավորություն ստանալ աշխատելու ինստիտուտի և թանգարանի համապատասխան բաժիններում։
3. Որոշակի փորձ ու հմտություններ ձեռք բերել հավաքածուների գրանցման, հաշվառման և պահպանության սկզբունքների ու կանոնների վերաբերյալ։
4. Ծանոթանալ թանգարանային հավաքածուների հիման վրա իրականացվող հետազոտական աշխատանքների բնույթին ու տեսակներին։
5. Ծանոթանալ թանգարանային ցուցադրության կազմակերպման սկզբունքներին, բնօրինակների և օժանդակ նյութերի հետ աշխատելու կանոններին։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
6. Կազմել թանգարանային առարկայի անձնագիր
7. Օգտվել ֆոնդային փաստաթղթերից (քարտարան, մատյան, ընդունման-հանձնման ակտեր...)
8. Ձեռք բերել թանգարանային Էքսկուրսիա և կրթական ծրագիր վարելու նախնական փորձառություն։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
9. Մշակել, դասդասել, թեմատիկ, ժամանակագրական կամ այլ սկզբունքներով ի մի բերել հավաքված նյութը։
10. Վերլուծել փաստերն ու եզրակացություններ անել։
11. Գործնականում կիրառել ստացած տեսական գիտելիքները։
12. Գործուն մասնակցություն ունենալ թանգարանային ոլորտում իրականացվող հետազոտական նախագծերի աշխատանքներին:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։ Ըստ այդմ՝ 4 շաբաթյա մասնագիտական պրակտիկան նախատեսվում է իրականացնել 2 փուլով. առաջին երկու շաբաթը ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում, իսկ հաջորդ երկուսը՝ Հայաստանի պատմության թանգարանում։
· Ուսանողներին անմիջականորեն հաղորդակից դարձնել ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտահետազոտական բաժինների ուղղվածությանն ու առանձնահատկություններին, հնագիտության, ազգագրության, բանագիտության, սոցիոլոգիայի բաժիններում իրականացվող տեսական և գործնական աշխատանքների բնույթին, դաշտային և պեղածո նյութերի ու արխիվների մշակման, ուսումնասիրման և հրատարակման գործընթացներին։
· Ծանոթանալ Հայաստանի պատմության պետական թանգարանի կառուցվածքին, հիմնական գործառույթներին, հավաքածուների բնույթին և աշխատակազմին։
· Անմիջականորեն հաղորդակցվել բազմաշերտ և հարուստ հավաքածուների գրանցման, հաշվառման, պահպանման, մշակման, ուսումնասիրման, վերականգնման, ցուցադրման և հանրայնացման ժամանակակից հնարավորություններին։
· Ծանոթանալ այցելուների տարբեր խմբերի համար իրականացվող թանգարանային տարաբնույթ միջոցառումներին, կրթական ու ժամանցային ծրագրերին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ծանոթություն թանգարանի ղեկավար մարմնի, կառավարման համակարգի, կառուցվածքի, աշխատակազմի հետ։
2. Գործնական պարապմունքներ թանգարանների ցուցասրահներում, ֆոնդերում և լաբորատորիաներում՝ համապատասխան մասնագետների ղեկավարությամբ։
3. Տարբեր բաժինների գործունեությանը բնորոշ վարժանքների և հանձնարարությունների կատարում։
4. Սեմինար-քննարկումներ, ձեռք բերված արդյունքների վերլուծություն - ամփոփում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկան դրական (ստուգված) է գնահատվում այն դեպքում, եթե ուսանողը մասնակցել է պրակտիկային, կատարել ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները, սահմանված ժամկետում ներկայացրել պրակտիկայի օրագիրը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կազմակերպությունների ցանկ.
  • ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ
  • Հայաստանի պատմության պետական թանգարան
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
ուսանողները կարողանում են գործնականում տեսնել, թե ինչպես են
· մշակվում դաշտային, պեղածո և արխիվային նյութերը,
· Իրականացվում հետազոտական աշխատանքները.
· ստեղծվում ցուցադրության գիտական և գեղարվեստական նախագծերը,
· ընտրվում բնօրինակ ցուցանմուշներն ու օժանդակ նյութերը,
· կիրառվում նորագույն տեխնոլոգիաներն ու տեղեկատվական տարաբնույթ միջոցները,
· կազմակերպվում հանրահռչակումն ու հասարակության հետ կապերը,
· նախապատրաստվում և իրականացվում թանգարանային էքսկուրսիան,
· տարբեր տարիքային և սոցիալական խմբերի համար կրթական բազմաբնույթ ծրագրերը։
7-րդ աշնանային կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 42-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել առօրեականության մշակույթի տեսական հիմնախնդիրները ու կառուցվածքային բաղադրիչները,
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ առօրեականության մշակույթի տարբեր ասպեկտների վերաբերյալ,
· լուսաբանել մշակութային բազմազանության, բազմաշերտության երևույթները պատմական ու ժամանակակից առումներով։
· սովորեցնել հետազոտել և գրավոր ներկայացնել առօրեական մշակույթի որևէ դրսևորում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել առօրեականության մշակույթի տեսական ու գործառնական հիմնախնդիրները,
2. նկարագրել առօրեական մշակույթի կառուցվածքային բաղադրիչները,
3. քննարկել առօրեական մշակույթի տարբեր երևույթների կապը հասարակական լայն զարգացումների հետ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել առօրեական մշակույթի կառուցվածքային բաղադրիչները,
5. քննարկել առօրեական մշակույթի կառուցվածքային բաղադրիչների գործառնական դրսևորումները պատմական ու ժամանակակից համատեքստում,
6. մեկնաբանել առօրեականության մշակույթի տարբեր բաղադրիչները տեսական ու գործառնական առումով:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. Օգտվելու մշակույթին վերաբերող տարատեսակ աղբյուրներից (համացանցային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական աշխատանքներ և այլն)։
8. Ընթերցել, մեկնաբանել ու թարգմանել օտար լեզուներով գրված մասնագիտական տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել առօրեականության մշակույթի տեսական հիմնախնդիրները ու կառուցվածքային բաղադրիչները,
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ առօրեականության մշակույթի տարբեր ասպեկտների վերաբերյալ,
· լուսաբանել մշակութային բազմազանության, բազմաշերտության երևույթները պատմական ու ժամանակակից առումներով։
· սովորեցնել հետազոտել և գրավոր ներկայացնել առօրեական մշակույթի որևէ դրսևորում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, գործնական պարապմունքներ,
2. դիդակտիկ նյութերի մատուցում, համակարգչային պրեզենտացիաներ, բանավեճեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Бродель Ф. Структуры повседневности. Прогресс, М. 1986.
  • Кром М.М. Повседневность как предмет исторического исследования-Источник. Историк. История. Вып.3: История повседневности. СПб, Изд-во Европейского ун-та в СПб., 2003. С.7-14.
  • Де Серто М. Изобретение повседневности. СПб, Издательство Европейского университета в СПб, 2013. - 330 с.
  • Капкан М. В. Культура повседневности, Екатеринбург, Издательство Уральского университета, 2016.
  • Марков Б. В. Культура повседневности: учебное пособие. Издательский дом «Питер», 2008.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Առօրեականությունը՝ որպես սոցիալական, հումանիտար ու մշակութային ուսումնասիրության առարկա:
2. Առօրեականություն և մշակույթ: Առօրեականության մշակույթի տեսական հիմնխնդիրները:
3. Մշակութաբանական, սոցիոլգիական, մարդաբանական, պատմական մոտեցումներ:
4. Առօրեաական մշակույթը պատմական զարգացման հոլովույթում: Առօրեականությունը, տարածքը և ժամանակը:
5. Մարդը և առօրեականությունը:
6. Իրերի աշխարհը և առօրեականությունը: Մարմինը, հագուստը և առօրեականության մշակույթը: Ուտեստը և առօրեականության մշակույթը. կառուցվածք և գործառնություն:
7. Զգացմունքը, բուրմունքը որպես առօրեականության մշակույթի երևույթներ:
8. Գործնական աշխատանք. գրել ռեֆերատ առօերական մշակույթի որևէ երևույթի վերաբերյալ և ներկայացնել քննությանը:
7-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 42-2
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մշակութային ժառանգության պահպանության ոլորտը կարգավորող միջազգային համակարգը կազմող կոնվեցիաների, հռչակագրերի, մարդու մշակութային իրավունքները պաշտպանող փաստաթղթերի, միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերի, զինված բախումների դեպքում, խաղաղության ժամանակ և բռնազավթված տարածքների համար կիրառելի մշակութային արժեքների պաշտպանության միջազգային սովորութային հիմնարար սկզբուքների, միջազգային վերազգային և հասարակական կազմակերպությունների որդեգրած մոտեցումների և հիմնադրույթների վերաբերյալ,
· լուսաբանել մշակութային ժառանգության պահպանության ոլորտը, այն ներկայացնելով ժառանգության նոր՝ ընդլայնված և համընդգրկուն հայեցակարգի, ժառանգության պահպանության ժամանակակից մեթոդների, սկզբունքների և չափանիշների դիտանկյունից,
· ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մարդու մշակույթի իրավունքի, վերջինիս իրացման, ժառանգության կենսունակության պահպանության և օգտագործման հնարավորությունների մասին,
· բացահայտել ժառանգության պահպանության քաղաքականութան ոլորտում առկա հայաստանյան խնդիրները, միջազգային կոնվենցիաներին և կանոնակարգերին՝ ազգային օրենսդրության համապատասխանելիության գործընթացները, առկա քաղաքականությունը, հեռանկարները,պրակտիկաները, հայկական ժառանգության պահպանության դեմ ուղղված տարածաշրջանային խնդիրները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել մշակութային ժառանգության պահպանության կոնցեպտի ձևավորման և զարգացման գործընթացները, պահպանության միջազգային սկզբունքները, տիրապետել ժառանգության պահպանության մերօրյա չափանիշներին՝ ժառանգության համընդգրկուն լայն հայեցակարգի շրջանակներում
2. մշակութային ժառանգության պահպանությունը դիտարկել մարդու մշակութային իրավունքի իրացման և վերջինիս պաշտպանության շրջանակներում,
3. ներկայացնել մշակութային ժառանգության (նյութական և ոչ նյութական) պահպանության և պաշտպանության միջազգային սկզբունքները՝ խաղաղության, զինված բախումների և բռնազավթված տարածքներում, իմանալ մշակութային ժառանգության ոչնչացումը, յուրացումն ու վնասումն արգելող միջազգային դրույթները
4. համեմատել ժառանգության պահպանության ու դերակատարման միջազգային քաղաքականությունը ազգային քաղաքականության հետ, մատնանշել բացերը, խնդիրները և արդյունավետ պահպանության հեռանկարները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. բացատրել և վերլուծել մշակութային ժառանգության պահպանության միջազգային քաղաքականությունը, նպաստել ժառանգության պահպանությանը միտված գործնական ազգային և միջազգային ծրագրերին,
6. կիրառել գիտելիքները ժառանգության կանխարգելիչ պահպանության ծրագրերում,
7. մասնակցել ժառանգության պահպանության վիճակի գնահատման, մոնիտորինգի ծրագրերին, ներգրավվել համայնքային պահպանության գործընթացներին,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. մասնակցել մշակութային ժառանգության պահպանության և ոչնչացման կանխարգելման քաղաքակության գործընթացներին,
9. բարձրացնել քաղաքացիական ինքնագիտակցությունը, ժառանգության հանդեպ հոգատարությունը և խնամքը։
10. ձևակերպել, հիմնավորել ժառանգության պահպանության վերաբերյալ գիտահետազոտական խնդիրներ, վարել հետազոտական գործընթաց, հարցազրույցներ անցկացնել, հավաքագրած նյութերը վերլուծել։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մշակութային ժառանգության պահպանության ոլորտը կարգավորող միջազգային համակարգը կազմող կոնվեցիաների, հռչակագրերի, մարդու մշակութային իրավունքները պաշտպանող փաստաթղթերի, միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերի, զինված բախումների դեպքում, խաղաղության ժամանակ և բռնազավթված տարածքների համար կիրառելի մշակութային արժեքների պաշտպանության միջազգային սովորութային հիմնարար սկզբուքների, միջազգային վերազգային և հասարակական կազմակերպությունների որդեգրած մոտեցումների և հիմնադրույթների վերաբերյալ,
· լուսաբանել մշակութային ժառանգության պահպանության ոլորտը, այն ներկայացնելով ժառանգության նոր՝ ընդլայնված և համընդգրկուն հայեցակարգի, ժառանգության պահպանության ժամանակակից մեթոդների, սկզբունքների և չափանիշների դիտանկյունից,
· ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մարդու մշակույթի իրավունքի, վերջինիս իրացման, ժառանգության կենսունակության պահպանության և օգտագործման հնարավորությունների մասին,
· բացահայտել ժառանգության պահպանության քաղաքականութան ոլորտում առկա հայաստանյան խնդիրները, միջազգային կոնվենցիաներին և կանոնակարգերին՝ ազգային օրենսդրության համապատասխանելիության գործընթացները, առկա քաղաքականությունը, հեռանկարները,պրակտիկաները, հայկական ժառանգության պահպանության դեմ ուղղված տարածաշրջանային խնդիրները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ՝ թեմատիկ պատկերաշարերի ցուցադրությամբ,
2. Սեմինար-քննարկումներ, ձեռք բերված արդյունքների վերլուծություն - ամփոփում
3. Գործնական և հետազոտական աշխատանքներ,
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • «Կառավարելով համաշխարհային մշակութային ժառանգությունը», Երևան, «Մաստեր Պրինտ», 2018:
  • Պետրոսյան Հ., Երանյան Ն., Արցախի կոթողային մշակույթը, Երևան, 2022։
  • Պետրոսյան Հ., Մուրադյան Հ., Արցախի մշակութային ժառանգությունը հարձակումների թիրախում, Երևան, 2022:
  • Տիգրանյան Ա., Մշակութային ժառանգության նոր հայեցակարգը, ժառանգության իրավունքի միջազգային սկզբունքները և ՀՀ օրենսդրական դաշտը, «Տարածաշրջան և աշխարհ», Երևան, Սևծովյան-Կասպյան տարածաշրջանի քաղաքական և սոցիալական հետազոտությունների հանրային ինստիտուտ, 2020, № 4:
  • Տիգրանյան Ա., «Արցախահայության ոչ նյութական մշակութային ժառանգության պաշտպանության մեխանիզմները արդի միջազգային-իրավական համակարգում», Վէմ, 2021/1, Երևան 2021, էջ 204-225
  • O’Keefe R., Péron C., Musayev T., Ferrari G., Protection of Cultural Property Military Manual, UNESCO, France, and the International Institute of Humanitarian Law, Sanremo, Italy, 2016, http://wwwunescoorg/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/pdf/MilitaryManuel-… .
  • Shaheed F., Report of the Independent Expert in the Field of Cultural Rights, UN General Assembly, 21 March 2011, A/HRC/17/38, https://digitallibrary.un.org/record/706502#record-files-collapse-header .
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութային ժառանգության կոնցեպտ
2. Մշակութային ժառանգության համընդգրկուն լայն հայեցակարգը
3. Մշակութային ժառանգության պահպանության միջազգային սկզբունքները. իսկություն ամբողջականություն,մշակութային կարևորություն, բացառիկություն
4. Մշակութային ժառանգության պահպանության միջազգային համակարգը խաղաղության, զինված բախումների ժամանակ, բռնազավթված տարածքներում և արտակարգ իրավիճակներում
5. Մշակութային իրավունքի կոնցեպտուալ շրջանակը. ժառանգությունը մշակույթի իրավունքի համատեքստում
6. Մշակութային ժառանգության դեմ կատարվող հանցագործությունների կանխարգելման միջազգային մեխանիզմները
7. Մշակութային ժառանգության պահպանության հայաստանյան գործընթացները
8. Հայկական մշակութային ժառանգության ոչնչացման տարածաշրջանային խնդիրները
9. Ժառանգությունը և խաղաղությունը
7-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 42-3
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել Սոցիոլոգիայում՝ մշակույթի ուսումնասիրության պատմությանը,
· ծանոթացնել սոցիոլոգիայում՝ մշակույթի հետազոտական հիմնական մոտեցումներին և մեկնաբանություններին,
· ներկայացնել այն հիմնական քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական նախադրյալները, որոնք պայմանավորել են սոցիոլոգիայում մշակույթի ընկալման և կարևորման արմատական փոփոխությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել սոցիոլոգիայում՝ մշակույթի ուսումնասիրության հիմնական միտումները և փոփոխություները՝ սոցիոլոգիա գիտության առաջացումից մինչև մեր օրերը,
2. վերաշարադրել սոցիոլոգիայում մշակույթի հետազոտությամբ զբաղվող գիտական ուղղությունների և առանձին հետազոտողների տեսական և մեթոդական հիմնական մոտեցումները,
3. բացատրել մշակույթի և սոցիալականի բազմակողմանի և անքակտելի միասնությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. տիրապետել սոցիոլոգիական հետազոտության հմտություններին:
5. տարբերակել և նույնականացնել սոցիալական խմբերը և սոցիալական փաստերը:
6. սոցիոլոգիական տարբեր տեսությունների շրջանակում մեկնաբանել մշակույթի դրսևորումները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. հարստացնել մշակույթի ուսումնասիրության հետազոտական և վերլուծական գիտելիքները,
8. հաջողությամբ կիրառել վերոհիշյալ գիտելիքները հետազոտական գործունեության ընթացքում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել Սոցիոլոգիայում՝ մշակույթի ուսումնասիրության պատմությանը,
· ծանոթացնել սոցիոլոգիայում՝ մշակույթի հետազոտական հիմնական մոտեցումներին և մեկնաբանություններին,
· ներկայացնել այն հիմնական քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական նախադրյալները, որոնք պայմանավորել են սոցիոլոգիայում մշակույթի ընկալման և կարևորման արմատական փոփոխությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Գործնական պարապմունք,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Александер Дж. Смыслы социальной жизни. Культурная социология", Издательство Оксфордского университета, Нью-Йорк, 2003.
  • Гарфинкель Г. Исследование по этнометодологии, М., 2007.
  • Матецкая А.В. СОЦИОЛОГИЯ КУЛЬТУРЫ, М., 2006.
  • Маркузе Г. Одномерный человек, М. 2003.
  • Фромм Э. Анатомия человечской деструктивности, М., 2003.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. «Մշակույթի սոցիոլոգիա». գիտակարգի ոդիսականը:
2. Փիլիսոփայության ճգնաժամը և սոցիոլոգիայի ծագումը:
3. Պոզիտիվիզմը, էվոլյուցիոնիզմը և նատուրալիզմը վաղ սոցիոլոգիայում:
4. Կ. Մարքսի սոցիոլոգիական հայացքները:
5. Սիմվոլիկ ինտերակցիոնիզմի հայեցակարգը: Էվոլուցիոնիզմի, պոզիտիվիզմի և նատուրալիզմի ճգնաժամը:
6. Դիֆուզիոնիստների աշխուժացումը: Էվոլուցիոնիզմի, պոզիտիվիզմի և նատուրալիզմի ճգնաժամը: Բրիտանական ֆունկցիոնալ մարդաբանության հաղթարշավը:
7. Գ. Զիմելի և Մ. Վեբերի սոցիոլոգիական հայացքները: Կ. Մանհեյմի մշակույթի սոցիոլոգիան:
8. Պ. Սորոկինի ինտեգրալ սոցիոլոգիան: Ֆունկցիոնալիզմը և ստրուկտուրալիզմը սոցիոլոգիայում: 9. Երիտասարդական շարժումները արևմտյան երկրներում և ստրուկտուրալիզմի (ֆունկցիոնալիզմի) ճգնաժամը:
10. Մոդեռնիստական հարացույցի քննադատությունը և Ֆրանկֆուրտյան դպրոցը:
11. Հ. Մարկուզեի «Միաչափ մարդը» աշխատության հիմնական դրույթները:
12. Յու. Հաբերմասի քննադատական հայացքները գիտակցության և տնտեսական ֆորմացիաների վերաբերյալ:
13. Ալֆրեդ Շյուց. Ֆենոմենոլոգիայից մինչև առօրեականության սոցիոլոգիա: Ի. Գոֆմանի՝ ֆրեյմների վերլուծությունը:
14. Պ. Բերգեր, Թ. Լուկման. «Իրականության սոցիալական կառուցումը»:
15. Առաջնային և երկրորդային սոցիալականացում:
16. Պրակտիկայի կազմակերպման պայմանները (հաբիթուս, դաշտ, կապիտալ): Կապիտալի ձևերը: Մշակութային կապիտալ:
17. Է. Գիդենսը ստրուկտուրայի և սոցիալական գործողության մասին:
18. Բիհևիորիզմը սոցիոլոգիայում:
19. Սոցիալական փոխանակման տեսությունը /Ջ. Հոմանս/:
20. Պոստրուկտուրալիզմը և նեոֆունկցիոնալիզմը սոցիոլոգիայում: Պոստմոդեռնի հարացույցը:
7-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 42-4
1. Դասընթացի նպատակ
· լուսաբանել վիզուալ մարդաբանության պատմությունը և տեսությունը, ներկայացնել վիզուալ մշակույթը հետազոտող գիտակարգերը,
· ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել վիզուալ մարդաբանության ոլորտների մասին՝ կինո, լուսանկարչություն, հեռուստատեսություն, քարտեզագրություն, ազգագրություն և մշակութային մարդաբանություն,
· ուսանողի մոտ ձևավորել գործնական հմտություններ մշակութային մարդաբանության ժամանակակից մեթոդների տեխնիկական կիրառման վերաբերյալ:
· ուսանողին տալ գիտական ֆիլմի նախնական, հետազոտական փուլում ուսումնասիրություն կատարելու հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել վիզուալ մարդաբանության ծագման և զարգացման ընթացքը՝ դիտարկելով այն լուսանկանրչության, քարտեզագրության, կինոյի, հեռուստատեսության և թվային ԶԼՄ-ների պատմության համատեքստում,
2. վերարտադրել վիզուալ մարդաբանության պատմական և արդի ընկալումները,
3. ճանաչել ազգայինն ու համընդհանուրը մարդաբանական վերլուծության ենթարկվող նյութում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. տարբերակել վիզուալ մարդաբանության և ազգագրության մեջ եղած ընդհանրությունները և տարբերությունները,
5. կիրառել վիզուալ մարդաբանության մեթոդները դաշտային աշխատանքում. նկարահանել հետազոտվող երևույթները, քարտացուցակագրել և արխիվացնել նկարահանված նյութը,
6. վիզուալ մարդաբանության տեսանկյունից վերլուծել գեղարվեստական և վավերագրական ֆիլմեր, լուսանկարներ, հեռուստատեսային հաղորդումներ, համացանցում շրջանառվող վիզուալ նյութեր:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. ցուցադրել վիզուալ մշակույթը տեխնիկապես վավերացնելու և ներկայացնելու հմտություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լուսաբանել վիզուալ մարդաբանության պատմությունը և տեսությունը, ներկայացնել վիզուալ մշակույթը հետազոտող գիտակարգերը,
· ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել վիզուալ մարդաբանության ոլորտների մասին՝ կինո, լուսանկարչություն, հեռուստատեսություն, քարտեզագրություն, ազգագրություն և մշակութային մարդաբանություն,
· ուսանողի մոտ ձևավորել գործնական հմտություններ մշակութային մարդաբանության ժամանակակից մեթոդների տեխնիկական կիրառման վերաբերյալ:
· ուսանողին տալ գիտական ֆիլմի նախնական, հետազոտական փուլում ուսումնասիրություն կատարելու հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
4. գործնական պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գալստյան Ս., Հայացք մեր կինոյին, պատմությունը և ներկան, Երևան, 2011։
  • Арутюнов С. А. Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004.
  • Соколова Н. П. История и теория кино, Тюмень, 2007.
  • Gray G. Cinema: A Visual Anthropology, Berg Publishers, 2010.
  • Heider K.G. Ethnographic Film, University of Texas Press, 2006.Sharifian F., Jamarani M., Language and Intercultural Communication in the New Era, New York-London, Routledge, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Վիզուալ մարդաբանության ձևավորումը որպես գիտություն:
2. Կինոն և վիզուալ մարդաբանությունը:
3. Իրականության վերարտադրման խնդիրը գեղարվեստական և վավերագրական կինոյում:
4. Ազգագրական կինոյի պատմությունը, հետազոտման մեթոդները և նկարահանման եղանակները: Կինոն և էթնոսը:
5. Ազգայնամոլությունը գեղարվեստական կինոյում:
6. Հայի կերպարը հայկական և համաշխարհային կինոյում: Կինոն և գենդերը: 7.Լուսանկարչությունը՝ վիզուալ մարդաբանության տեսանկյունից:
8. Հեռուստատեսությունը և վիզուալ մարդաբանությունը:
9. Համացանցը՝ արդի աշխարհի վիզուալացման հարթակ:
10. Վիզուալ մարդաբանության այլ ոլորտները՝ քարտագրություն, թերթեր, ամսագրեր, պլակատներ, արտաքին գովազդ և այլն:
8-րդ կիսամյակ
12 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 43-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին կայուն գիտելիքներ տալ Կովկասի ժողո­վուրդ­ների ավանդական և ժամանակակից մշակույթների մասին,
· ուսուցանել համեմատական վերլուծության հմտություններ՝ Կովկասի ժողովուրդների մշակույթների բնութագրման օրինակով՝ ըստ մշակույթի արտադրական, կենսապահովման, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար ենթահամալիրների,
· ուսանողներին ծանոթացնել Կովկասում էթնիկ հակամարտությունների հիմնական օջախներին, դրանց պատճառներին և դրսևորումներին պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում: Հատուկ ուշադրություն պետք է դարձվի կրոնի դերին Կովկասի ժողովուրդների կյանքում, ազդեցությանը մշակույթի համալիրների վրա:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ­ճա­նա­չել ­Կով­կա­սը՝ որ­պես քա­ղա­քակր­թութ­յան հնա­գույն օ­ջախ և­ ուրույն պատ­մամ­շա­կու­թա­յին տա­րա­ծաշր­ջան, ըստ պատ­մամշակութային շրջա­նաց­ման, ինչ­պես նաև տնտե­սամ­շա­կու­թա­յին տի­պա­բա­նութ­յան դի­տանկ­յու­նից,
2. ներ­կա­յաց­նել ­Կով­կա­սի պատ­մաշ­խար­հագ­րա­կան, վար­չա­քա­ղա­քա­կան, էթ­նո­ժո­ղովր­դագ­րա­կան, մար­դա­բա­նա­կան և ­դա­վա­նա­կան նկա­րա­գի­րը,
3. նկարագրել կրո­նի դե­րը ­Կով­կա­սի ժո­ղո­վուրդ­նե­րի մշա­կու­թա­յին հա­մա­լիր­նե­րում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծելով Կովկասի ժողովուրդների մշակութային համալիրները համաժամանակյա և տարաժամանակյա կտրվածքով, արժևորելով կրոնի դերը Կովկասում, կիրառելով Կովկասի ժողովուրդների ծագման և էթնիկ պատմության հիմնական փուլերի մասին ունեցած գիտելիքները՝ բնիկ և եկվոր ժողովուրդների մասին հետևություններ անելիս,
5. ճիշտ գնահատել էթնիկ հակամարտությունները Կովկասում,
6. կանխատեսել և առաջարկել դրանց լուծման հնարավոր տարբերակներ՝ օգտագործելով նաև հակամարտությունների կարգավորման ավանդական եղանակները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. ճանաչել ժամանակակից աշխարհում ընթացող էթնոքաղաքական և էթնոմշակութային որոշ գործընթացներ,
8. բացատրել էթնիկ հակամարտությունները և կարգավորել նաև ժողովուրդների ավանդական և ժամանակակից մշակույթների իմացությամբ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին կայուն գիտելիքներ տալ Կովկասի ժողո­վուրդ­ների ավանդական և ժամանակակից մշակույթների մասին,
· ուսուցանել համեմատական վերլուծության հմտություններ՝ Կովկասի ժողովուրդների մշակույթների բնութագրման օրինակով՝ ըստ մշակույթի արտադրական, կենսապահովման, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար ենթահամալիրների,
· ուսանողներին ծանոթացնել Կովկասում էթնիկ հակամարտությունների հիմնական օջախներին, դրանց պատճառներին և դրսևորումներին պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում: Հատուկ ուշադրություն պետք է դարձվի կրոնի դերին Կովկասի ժողովուրդների կյանքում, ազդեցությանը մշակույթի համալիրների վրա:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1 դասախոսություն(կիրառվում են քարտեզներ, սլայդներ՝ power point presentation) և քննարկում,
2. գործնական պարապմունք,
3. հանձնարարված գրականության ընթերցում և մշակում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 4-ական միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և ինքնուրույն աշխատանքին և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հարությունյան Հ. Թ., Կովկասի բնակչության էթնոլեզվադավանական բնութագիրը (համառոտ ակնարկ), Պատմություն և մշակույթ, Հայագիտական հանդես (գիտական հոդվածների ժողովածու), Երևան, 2017, էջ 388-400:
  • Адыги: Адыгейцы. Кабардинцы. Черкесы. Шапсуги / отв.ред. А.Х. Абазов, Ю.Д. Анчабадзе, А.В, Кушхабиев, М.М. Паштова; Ин-т этнологии и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая РАН; Кабардино-Балкарский научный центр РАН; Адыгейский республиканский ин-т гуманитарных исследований им. Т.М. Керашева. - М.: Наука, 2022. - 870 с.
  • Дерлугьян Г. М., Адепт Бурдье на Кавказе: эскизы к биографии в миросистемной перспективе. Авторизованный перевод с английского, М., 2010.
  • Дубровин Н. Ф., Кавказ и народы, его населяющие. В 2-х томах, М., 2017.
  • Метревели Р., Кавказская цивилизация в контексте глобализации, Стокгольм, 2009.
  • Coene Frederik, The Caucasus. An Introduction, London and New York, 2010.
  • Thomas de Waal, The Caucasus. An Introduction, Oxford, 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կովկասի բնաշխարհագրական, վարչաքաղաքական, էթնոժողովրդագրական բնութագիրը: 2. Կովկասի բնակչության էթնոլեզվական և մարդաբանական բնութագիրը:
3. Կովկասի ժողովուրդների մշակույթների համեմատական բնութագիրը:
4. Կրոնի դերը Կովկասի ժողովուրդների մշակույթների համակարգում:
5. Կովկասը ռուսական ազդեցության գոտում:
6. Կովկասյան պատերազմի հետևանքները:
7. Կովկասը խորհրդային և հետխորհրդային շրջանում:
8. Էթնիկ հակամարտությունները Կովկասում:
8-րդ կիսամյակ
12 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 43-2
1. Դասընթացի նպատակ
· Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ Հայաստանի հարակից երկրներում՝ Թուրքիայում և Իրանում տեղի ունեցող մշակութային գործընթացների, դրանց ձևավորման հիմքում ընկած քաղաքական-գաղափարախոսական հանգամանքների, ինչպես նաև մշակութային գործոնների հիմնական փոփոխությունների, որոնք ուղղակիորեն ազդում են վերոհիշյալ երկրների քաղաքական կյանքի վրա, ինչը իր հերթին կարող է անուղակիորեն ազդել ՀՀ-ի վրա:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել Հայաստանի հարակից երկրներում տեղի ունեցող մշակութային գործընթացների զարգացման ցիկլը,
2. համեմատել երկու մշակութային տիրույթների բնութագրական գործոնները
3. ճանաչել հարևան երկրների ժամանակակից մշակութային գործընթացները։
4. Վեր հանել առկա խնդիրները այդ երկրներում, որոնք կարող են խոչընտոտող կամ խթանիչ լինել Հայաստանի համար:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. Կատարել հարակից երկրների մշակութային քաղաքականության առանձին դրսևորումների վերաբերյալ հետազոտական աշխատանքներ,
6. Վեր հանել երկու հարևան երկրներում առկա մշակութային խնդիրները և կարողանալ տարանջատել դրանք իրարից:
7. Վեր հանել Հայաստանի հարակից երկրներում իրականացող մշակութային գործընթացների հնարավոր ազդեցությունը ՀՀ-ի վրա
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. Վերլուծել փաստերը և հանգել եզրակացություններրի,

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ Հայաստանի հարակից երկրներում՝ Թուրքիայում և Իրանում տեղի ունեցող մշակութային գործընթացների, դրանց ձևավորման հիմքում ընկած քաղաքական-գաղափարախոսական հանգամանքների, ինչպես նաև մշակութային գործոնների հիմնական փոփոխությունների, որոնք ուղղակիորեն ազդում են վերոհիշյալ երկրների քաղաքական կյանքի վրա, ինչը իր հերթին կարող է անուղակիորեն ազդել ՀՀ-ի վրա:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 8 միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և 3 միավոր՝ մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Թուրքիա
  • Տեր-Մաթևոսյան Վահրամ, Իսլամը Թուրքիայի հասարակական-քաղաքական կյանքում, Սեղմագիր, Երևան, 2008:
  • Շաքարյան Արտակ, Արարատից այն կողմ, 2011:
  • Sam Kaplan, The Pedagogical State: Education and the Politics of National Culture in Post-1980 Turkey, Stanford University Press, 2006.
  • Esra Ozyurek, Nostalgia for the modern: State Secularism and Everyday Politics in Turkey (Politics, History & Culture), Duke University Press 2006.
  • Իրան
  • Բայբուրդյան Վահան, Իրանի պատմություն, Երևան, 2005:
  • Keddie Nikki, Modern Iran: roots and results of revolution, New Haven & London, 2003.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քեմալ Աթաթյուրքի իրականացրած բարեփոխումների տիպաբանությունը:
2. Իսլամը և աշխարհիկացման գործընթացը Թուրքիայում. հիմնական փուլերը (1920-90 թթ.): 3. Կնոջ դերը Թուրքիայի մշակութային արդիականացման գործում:
4. Կրոնական գլխաշորը թուրքական մշակութային ընկալումներում:
5. Աշխարհիկության և իսլամականության հակամարտության արտահայտչաձևերը 1980-90-ական թթ.:
6. Արդարություն և զարգացում» կուսակցության կառավարման տարիների մշակութային-արժեհամակարգային փոխակերպումների առանձնահատկությունները:
7. Աթաթյուրքի իրականացրած բարեփոխումների ազդեցությունը Իրանի և տարածաշրջանի երկրների վրա:
8. Ռեզա շահի ֆենոմենը: Սպիտակ հեղափոխությունը Իրանում և դրա մշակությանի ազդեցությունը ժողովրդի վրա:
9. Այաթոլա Խոմեյնիի մշակությանի նորամուծությունը Իրանում:
10. Իրանի Իսլամական հանրապետության ստեղծումը, մշակութային ու արժեքային նշանակությունը:
11. Իրանի Իսլամական հեղափոխության մշակույթի արտահանման ծրագիրը:
12. Իրանի Իսլամական հեղափոխությունը և կնոջ դերի մշակութային վերաարժևորումը:
13. Մոհամմադ Խաթամիի ”Քաղաքակրթությունների երկխոսություն” տեսությունը:
8-րդ կիսամյակ
12 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 43-3
1. Դասընթացի նպատակ
· լուսաբանել ժամանակակից Ռուսաստանի մշակութային դաշտը, ներկայացնել ռուսական մշակույթը հետազոտող տեսությունները և գիտակարգերը,
· ուսանողի մոտ ձևավորել գիտելիքներ ժամանակակից Ռուսաստանում տարածում գտած մշակութային ուղղությունների վերաբերյալ՝ գրականություն, կինո, կերպարվեստ, ԶԼՄ-ներ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել ժամանակակից ռուսական մշակույթի ծագման ակունքները և զարգացման ընթացքը,
2. քննարկել համաշխարհային և ռուս մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները,
3. ճանաչել ազգայինն ու համընդհանուրը վերլուծության ենթարկվող նյութում,
4. վերարտադրել ռուսական մշակույթի արդի ընկալումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
5. տարբերակել ռուսական և համաշխարհային մշակույթներում եղած ընդհանրությունները և տարբերությունները,
6. կիրառել արվեստաբանության և մշակութային մարդաբանության մեթոդները մշակութային տեքստերի քննության համար,
7. վերլուծել գեղարվեստական և վավերագրական գրական երկեր և ֆիլմեր, հեռուստատեսային հաղորդումներ, համացանցում շրջանառվող նյութեր:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. ցուցադրել ժամանակակից ռուսական մշակույթը վավերացնելու և ներկայացնելու հմտություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լուսաբանել ժամանակակից Ռուսաստանի մշակութային դաշտը, ներկայացնել ռուսական մշակույթը հետազոտող տեսությունները և գիտակարգերը,
· ուսանողի մոտ ձևավորել գիտելիքներ ժամանակակից Ռուսաստանում տարածում գտած մշակութային ուղղությունների վերաբերյալ՝ գրականություն, կինո, կերպարվեստ, ԶԼՄ-ներ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. դիդակտիկ նյութի մատուցում,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
4. գործնական պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 4-ական միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և ինքնուրույն աշխատանքին և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Նալբանդյան Ս., Ռուսական մշակույթը հին ժամանակներից մինչ մեր օրերը, Երևան, 2017։
  • Балакина Т. История русской культуры, М., 1996.
  • Паперный В. Культура Два, М., 1996.
  • Фицпатрик Ш. Повседневный сталинизм, М., 2008.
  • Юрчак А.В. Это было навсегда, пока не кончилось. Последнее советское поколение, М., 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից ռուսական մշակույթի ակունքները։
2. Մոդեռնացումը 18-րդ դարի Ռուսաստանում։
3. Ռուսական մշակույթի հիմնական ուղղությունները և տենդենցերը 19-րդ դարում։ Մոդեռնիզմը 20-րդ դարասկզբի ռուսական մշակույթում։
4. 1917թ. բոլշևիկյան հեղափոխության ազդեցությունը ռուսական մշակույթի զարգացման հետագա ընթացքի վրա։
5. Մշակույթը խորհրդային տոտոլիտարիզմի պայմաններում։ Ռուսական այլախոհական մշակույթը։
6. Մշակութային գործընթացները Խորհրդային Միության փլուզումից հետո։
7. Անցումայի հասարակության խնդիրները և արվեստը։
8. Մշակութային գործընթացները արդի Ռուսաստանում։
9. Մշակույթը և ԶԼՄ-ները: Համացանցը՝ արդի Ռուսաստանի մշակույթում:
8-րդ կիսամյակ
12 ժամ/շաբ.
40 ժամ դասախոսություն, 20 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ 43-4
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել գիտելիքներ Վրաստանի, Ադրբեջանի մշակույթների, դրանց ձևավորման ակունքների, պատմական դինամիկայի, այդ արեալներում կազմավորված ավանդական մշակութային համալիրների վերաբերյալ,
· լուսաբանել մշակութային արդիականցման ու փոխակերպումների գործընթացները ժամանակակից Վրաստանի ու Ադրբեջանի տարածքներում,
· ներկայացնել Վրաստանի ու Ադրբեջանի ժամանակակից մշակութային գործընթացները և դրանց ձևավորման հիմքում ընկած քաղաքական-գաղափարախոսական նախադրյալները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել Վրաստանի ու Ադրբեջանի ժամանակակից մշակութային գործընթացները,
2. նկարագրել այդ գործընթացների պատմական ակունքները, դինամիկան ու փոխակերպումները,
3. քննարկել Վրաստանի ու Ադրբեջանի մշակութային գործընթացների էթնիկ, քաղաքական փոխազդեցությունները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել Հայաստանի հարակից այդ երկրներում տեղի ունեցող մշակութային գործընթացների դինամիկան` պատմական ու ժամանակակց առումներով,
5. քննարկել ավանդական մշակույթների փոխակերպման և արդիականացաման գործընթացների առանձնահատկությունները,
6. մեկնաբանել մշակութիային ու քաղաքական գործընթացների փոխառնչությունները Վրաստանում և Ադրբեջանում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. Օգտվելու մշակույթին վերաբերող տարատեսակ աղբյուրներից (համացանցային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական աշխատանքներ և այլն)։
8. Ընթերցել, մեկնաբանել ու թարգմանել օտար լեզուներով գրված մասնագիտական տեքստեր:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել գիտելիքներ Վրաստանի, Ադրբեջանի մշակույթների, դրանց ձևավորման ակունքների, պատմական դինամիկայի, այդ արեալներում կազմավորված ավանդական մշակութային համալիրների վերաբերյալ,
· լուսաբանել մշակութային արդիականցման ու փոխակերպումների գործընթացները ժամանակակից Վրաստանի ու Ադրբեջանի տարածքներում,
· ներկայացնել Վրաստանի ու Ադրբեջանի ժամանակակից մշակութային գործընթացները և դրանց ձևավորման հիմքում ընկած քաղաքական-գաղափարախոսական նախադրյալները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, գործնական պարապմունքներ,
2. դիդակտիկ նյութերի մատուցում, համակարգչային պրեզենտացիաներ, բանավեճեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչ է եզրափակիչ քննությունը, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսն.
9 միավոր հատկացնել եզրափակիչ քննությանը, 4-ական միավորներ հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և ինքնուրույն աշխատանքին և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Анчабадзе Ю. , Волкова Н., Старый Тбилиси, М. 1990.
  • Варданян Т., «Азербайджанцы, история одного незавершонного этнопроекта», М., 2012г.
  • Волкова Н. Г., Джавахишвили Г.Н., Бытовая культура Грузии XIX - XX веков: традиции и инновации, Москва, Наука, 1982.
  • Khazanov A., Nomads and the Outside Word, The University of Wisconsin Press, 1994.
  • Suny R. G. The Making of the Georgian Nation, Indiana University Press, 1988, 1994.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Վրացական ու արևելակովկասյան արեալում (կովկասյան, իրանական, թյուրքական) ավանդական մշակութային բնութագրերը, դրանց ձևավորման էթնոմշակութային ակունքները:
2. Կովկասյան, հնդեվրոպական, թյուրքական էթնոմշակութային շերտերն ու մշակութային փոխազդեցությունները:
3. Մշակույթների էթնիկ ու տարածական սահմանների հիմնահարցը:
4. Քրիստոնեական մշակույթի ակունքները Վիրքում և Բունք Աղվանքում:
5. Վրացական հասարակության և արևելակովկասյան արեալի թրքախոս մահմեդական բնակչության սոցիալական ու էթնոմշակութային կառուցվածքի առանաձնահատկությունները ու միջնադարում։
6. Աշխարհաքաղաքական փոփոխություններն ու մշակութային-հասարակական արդիականացումը Այսրկովկասում 19-րդ դարում:
7. Քաղաքները և մշակույթը: Թիֆլիս, Բաքու։
8. Խորհրդային իրականությունն ու մշակութային քաղաքականության առանձնահատկությունները` Վրաստանում և Ադրբեջանում:
9. Մշակութային գործընթացները, զարգացման դինամիկան ու մշակութային ժառանգականության հիմնախնդիրները վրացական ու ադրբեջանական (Կովկասյան Աղվանք-Շիրվան-Խանությունների շրջան-Կայսերական շրջան-ԽՍՀՄ-Հետխորհրադային շրջան) համատեքստում:
10. Պատմություն, մշակույթ և ինքնություն:
11. Վրաստան և Ադրբեջան։ Հետխորհրդային ժամանակաշրջանի մշակութային քաղաքականության դրսևորումները Ադրբեջանում ու Վրաստանում։ Այդ երկրներում հայ ժողովրդի մշակութային ժառանգության և դրանց պահպանման խնդիրները։

Կրթական այլ մոդուլներ

Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am