Կովկասագիտություն

Բակալավրի կրթական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Բակալավր
Մասնագիտություն՝
022802.01.6 - Կովկասագիտություն
Մասնագիտացումը՝
022802.01.6 - Կովկասագիտություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Կովկասագիտության բակալավր
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործն.- 30 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ15-4
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել թուրքերենի տիպաբանական առանձնահատկությունները
2. սահմանել թուրքերենի եղանակներն ու ժամանակաձևերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերարտադրել թուրքերեն երկխոսություններ և պարզ տեքստեր,
4. թարգմանել թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն միջին բարդության տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերեն,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելու ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. տեքստերի և երկխոսությունների վերարտադրում
3. բանավոր խոսքի զարգացում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
2. Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
3. Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
4. Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
5. Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
6. Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
7. Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.-24 ժամ, գործն.- 6 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1302/Բ12
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.դասակարգել փիլիսոփայության գիտական - մեթոդաբանական, աշխարհայացքային և արժեքաբանական գործառույթները,
2.բացատրել ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիոնալի և իռացիոնալի սահմանազատման սկզբունքները,
3. մեկնաբանել քաղաքակրթական զարգացումների օրինաչափություններն ու արդի միտումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

4. հարցադրումներ կատարել էութենականի մասին, էականը տարանջատել երևութականից, առաջնայինը՝ երկրորդայինից,
5. համադրել երևույթների իմացաբանական և արժեքաբանական մոտեցումները,
6.վերլուծել հասարակության բնութենական և սոցիոմշակութային հիմունքները։


գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ

7. կատարել ընդհանրացումներ՝ կիրառելով մտածողության համապատասխան մեթոդները,
8. իմաստավորել աշխարհի ամբողջական պատկերը և այս համատեքստում մարդու կոչումն ու կյանքի իմաստը,
9.ակտիվացնել քննադատական մտածողությունը, դրսևորել ինքնավերլուծության հմտություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ելակետային գիտելիքներ մարդ-աշխարհ փոխհարաբերությունների փիլիսոփայական ըմբռնման և փիլիսոփայական մտածողության առանձնահատկությունների մասին,
· ծանոթացնել փիլիսոփայական հիմնական հայեցակարգերի գիտական ու աշխարհայացքային հիմնախնդիրներին,
· սովորեցնել գրագետ ձևակերպել և ներկայացնել սեփական աշխարհայացքի սկզբունքները և արժեքային կողմնորոշիչները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։

Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի:
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան, պատասխանների հիմնավորվածություն և ամբողջականություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալայան Ա., Փիլիսոփայություն. դասախոսությունների համառոտագրեր, Եր. 2016։
  • Введение в философию, под ред. Фролов И.Т., М. 2012.
  • Канке В. А., Основы философии, М., 2014.
  • Губин В. Д. Философия, М., 2013.
  • Бучило Н. Ф., Философия, М., 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Փիլիսոփայությունը որպես մարդու և աշխարհի միջև մշակութային միջնորդ:
2. Փիլիսոփայական մշակույթի առանձնահատկությունները:
3. Պատմափիլիսոփայական ակնարկ:
4. Կեցության փիլիսոփայական ըմբռնումը:
5. Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները:
6. Հոգեկանի ծագման վարկածները:
7. Իմացության էությունը և կառուցվածքը:
8. Ճշմարտություն, մոլորություն, հավատ:
9. Գիտական ճանաչողության մեթոդները:
10. Գիտություն և բարոյականություն:
11. Մարդու և հասարակության ծագման վարկածները:
12. Հասարակությունը որպես ինքնապարտադրող համակարգ:
13. Պատմության փիլիսոփայական ըմբռնումը :
14. Մշակույթ և քաղաքակրթություն:
15. Հասարակական կյանքի ոլորտները:
16. Սոցիալական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:
4-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 30 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ10
1. Դասընթացի նպատակ
ներկայացնել կովկասագիտության պատմությունը՝ վեր հանելով նրա՝ իբրև գիտության ձևավորման, կայացման ու զարգացման հիմնափուլերը, առանձնահատկությունները,
ընդգծել կովկասագիտության հիմնախնդիրների քննական վերլուծության կարևորությունը,
հատուկ ուշադրություն բևեռել կովկասագիտական հետազոտությունների ճանաչողական նշանակությանը, հիմնավորել կովկասագիտական հետազոտության և նրա մեթոդաբանության կապի անհրաժեշտությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Դասակարգել կովկասագիտության պատմության սկզբնաղբյուրները,
2.Ամբողջական պատկերացում ունենալ կովկասագիտական առավել նշանակալի տեսությունների և մեթոդաբանական դպրոցների մասին,
3.Քննական վերլուծության ենթարկել կովկասագիտական հետազոտություններում նոր մոտեցումներն ու մեկնաբանությունները,
4.Իմաստավորել <<կովկասյան քաղաքակրթական աշխարհ>> հասկացությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Կովկասագիտության պատմության բովանդակության վերաբերյալ դրսևորել ինքնուրույն մոտեցումներ,
2. Դասընթացից ձեռք բերած գիտելիքները կիրառել սեփական կովկասագիտական հետազոտության թեմայի ընտրության և գիտական հիմնավորման համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Դրսևորել ընդհանրական կարողություններ՝ սեփական հետազոտության մեթոդների, տեխնոլոգիաների ընտրության և կիրառման համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ներկայացնել կովկասագիտության պատմությունը՝ վեր հանելով նրա՝ իբրև գիտության ձևավորման, կայացման ու զարգացման հիմնափուլերը, առանձնահատկությունները,
ընդգծել կովկասագիտության հիմնախնդիրների քննական վերլուծության կարևորությունը,
հատուկ ուշադրություն բևեռել կովկասագիտական հետազոտությունների ճանաչողական նշանակությանը, հիմնավորել կովկասագիտական հետազոտության և նրա մեթոդաբանության կապի անհրաժեշտությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1.Ակադեմիական դասախոսություններ,
2.Ուսումնական հետազոտություն / ռեֆերատների ներկայացում և քննարկում/,
3.Ուսանողի ինքնուրույն աշխատանք հանձնարարված հիմնական գրականության հիման վրա,
4. Զննականության մեթոդ և գրաֆիկական կազմակերպիչներ /Վենի տրամագիծ, հասկացությունների համեմատության էմաձև, տեաձև աղյուսակներ և այլն/:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
մասնակցություն -3 միավոր
ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Алексеев М.Е., Очерки истории отечественного кавказоведения ,М.,2008.
  • Гаджиев К.,Геополитика Кавказа, М.,2003.
  • Голубева О.Д., Н.Я.Марр, СПб, 2002.
  • Дегоев В., Два века войны и мира на Кавказе,М.,2003.
  • Зуев В.Ю., Портреты историков: Время и судьбы, М.,2004.
  • ,,История исторического знания’’,Учебник под.ред. В.В. Зверева, М.,2013.
  • ,,История народов Северного Кавказа. Конец 18-ого-1917г.’’.М.,
  • ,,Кавказ: европейские дневники 13-18 в веков, Нальчик , 2010.
  • 0. Кузнецов В., Введение в кавказоведение, Владикавказ, 2004.
  • ,,Кто есть кто в кавказоведении’’, М.,1999.
  • ,, Современное Кавказоведение. Справочник персоналий’’,М.,1999.
  • ,,Теория и методология истории: учебник для вузов’’,/ Отв. Редакторы В.В.Алексеев, Н.Н. Крадин и др./, Волгоград , 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Կովկասի աշխարհաքաղաքական և ռազմավարական կարևորությունը պատմական տարբեր ժամանակներում: Պատմական գործընթացի ընդհանուր օրինաչափությունները և տեղական առանձնահատկությունները կովկասյան տարածաշրջանում: 2. <<Կովկասը>> իբրև միջառարկայական եզր, իբրև լեզվաբանության, ազգագրության, պատմագիտության հետազոտման ոլորտ: Կովկասագիտությունը իբրև հետազոտական ուրույն միջավայր: 3.Կովկասագիտության ձևավորման գործընթացի մեկնարկը 18-րդ դ. 2-րդ կեսին 4.Կովկասի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից և կովկասագիտության ձևավորման ավարտը:Ռուսական կովկասագիտությունը 19-րդ դ. և 20-րդ դ. սկզբներին. Կովկասի լեզվաբանական և ազգագրական հետազոտությունները:
5.Կովկասագիտության նվաճումները խորհրդային շրջանում. 6. Կովկասագիտությունը հետխորհրդային շրջանում. <<կովկասագիտություն>> եզրի իմաստային ընկալման շրջանակների ընդլայնումը, նոր մոտեցումներ և նոր մեկնաբանություններ հետազոտություններում:7.Աշխարհաքաղաքական նոր իրողություններ և Կովկասի պատմության վերաշարադրանք: 8. Պատմության <<կողոպուտ>> կամ ադրբեջանական կեղծարարությունը կովկասագիտության մեջ: 9.Կովկասագիտության արդի հիմնախնդիրները: Կովկասագիտության հայկական դպրոցը և նրա արդի խնդիրները:
10.Կովկասագիտական հետազոտությունների ընդհանուր և կոնկրետ պատմական մեթոդները: 11.Կովկասագետ - հետազոտողի անձնական որակները և նրա գործունեության դիտանկյունները:12.Կովկասի հետազոտումը և սկզբնաղբյուրների ընտրության սկզբունքներն ու նրանց հետ աշխատանքի փուլերը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
Դասախոսություն՝ 30 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ07
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ներկայացնել պատմական գիտությունների ողջ համակարգը, հատուկ(օժանդակ գիտությունների դերն և նշանակությունը, իրենց ապագա մասնագիտության առանձնահատկությունները,
լուաբանել պատմական սկզբնաղբյուրների տիպերը, դրանց հետ աշխատելու սկզբունքները, գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու հիմունքները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա/ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել պատմական գիտելիքների առաջացման, կուտակման և համակարգման ընթացքը և տրամաբանությունը,
2. վերարտադրել առանձին պատմական գիտությունների խնդիրները և մեթոդաբանական տարբերություններն ու առանձնահատկությունները,
3. գնահատել պատմագիտական ժամանակակից ուղղություններն ու դպրոցները:
բ/ գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ցուցաբերել հանձնարարված գրականությունը մշակելու հմտություն, գիտական ապարատ, օգտագորված սկզբնաղբյուրների և գրականության ցանկեր կազմելու կարողություններ,
2. նկարագրել սկզբնաղբյուրների ստեղծման սոցիալական ու մշակութային նախադրյալները, մատնանշելու սկզբնաղբյուրների հետ աշխատելու եղանակները,
3. գնահատել պատմագիտական գրականությունը, գործնականում իրականացնել գիտահետազոտական աշխատանքի համար նյութեր հավաքումը և կուրսային աշխատանքի, բակալավրի ավարտական աշխատանքի ու մագիստրոսական թեզի կառուցվածքի ընտրությունը։
4. ցուցաբերել կայուն գիտելիքներ և հմտություն պատմական գիտությունների
հիմնախնդիրների լուսաբանման գործում,
5. յուրացնել գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու սկզբունքները,

գ/ ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. Կիրառել սկզբնաղբյուրների վերլուծության և գրականությունը քննական արժևորման ենթարկելու եղանակները,
Զարգացնել փաստերը համակարգելու և եզրահանգումներ կատարելու հմտությունները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ներկայացնել պատմական գիտությունների ողջ համակարգը, հատուկ(օժանդակ գիտությունների դերն և նշանակությունը, իրենց ապագա մասնագիտության առանձնահատկությունները,
լուաբանել պատմական սկզբնաղբյուրների տիպերը, դրանց հետ աշխատելու սկզբունքները, գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու հիմունքները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասախոսություններ,
2. Գործնական հմտությունների ստուգում
3. Ինքնուրույն աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ուսանողը ստուգված է ստանում, եթե կարդացել է տրված գրականությունից նվազագույնը երեք աշխատություն, գրել է ինքնուրույն աշխատանք, որտեղ ճշգրտորեն կիրառել է հետազոտական աշխատանքի մեթոդներն ու հմտությունները։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Հ., Ինչպես գրել գիտական աշխատանք պատմությունից, Երևան, 2014, 64 էջ։
  • Герасимов Г., Идеалистический подход к истории: теория, методология, концепции, Екатеринбург, 2022, 342 с.
  • Лаппо-Данилевский А. С., Методология истории, Ч. 1, М., 2023, 239 с.
  • Лебедев С. А., Научный метод: история и теория, М., 2023, 448 с.
  • Потемкина М. Н., Теория и методология истории, М., 2023, 198 с.
  • Соколова М., Теория и методология истории. Историческая память; учебное пособие для вузов, М., 2023, 113 с.
  • Филюшкина А. И., Теория и и методология истории, М., 2023, 323 с.
  • Эко У., Как написать дипломную работу, М., 2003, 240 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական մեթոդի խնդիրը
2. Պատմագիտական հետազոտության մեթոդները և կիրառման հմտություններ
3. Գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու հմտությունները, եղանակները և մեթոդները
Գործնական աշխատանքներ ստացած գիտելիքները կիրառելու նպատակով
4-րդ աշնանային կիսամյակ
դաս.-2 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708/Բ09
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին,
ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել էկոլոգիայի` որպես գիտության ձևավորման պատմությունը, բացատրել սոցիալական էկոլոգիայի հիմունքները և առանձնահատկությունները,
2. ձևակերպել էկոհամակարգի, կենսացենոզի և նոոսֆերայի ուսմունքները,
3. նկարագրել մարդկության կայուն զարգացման սկզբունքները,
4. լուսաբանել աշխարհում և Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
5. բացատրել բնական և անթրոպոգեն էկոհամակարգերի զարգացման ընդհանուր սկզբունքները և օրինաչափությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել և գործնականում իրականացնել ՀՀ կլիմայի փոփոխության, կենսաբազմազանության և անապատացման դեմ պայքարի մասին ազգային զեկույցները,
2. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով՝ կիրառել բնապահպանական և էկոլոգիական գիտելիքները հասարակության կայուն զարգացման տարբեր ծրագրերում,
3. վերլուծել էկոլոգիական վիճակը և անել համապատասխան եզրակացություններ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծել փաստերը և կատարել հետևություններ,
2. կազմակերպել տրամաբանական և վերլուծական աշխատանքներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհայացք և գիտելիք էկոլոգիայի` որպես գիտության, բնապահպանության, բնական համակարգերի գործունեության հիմունքների, համաշխարհային և Հայաստանի բնապահպանական խնդիրների մասին,
ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ բնություն-հասարակություն համակարգում էկոլոգիայի հիմնախնդիրների, բնության հետ հասարակության համահունչ զարգացման մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասավանդման ձևեր՝
համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ /Moodle համակարգով/ և դասախոսություններ:
Ուսումնառության ձևեր՝
ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. Ստուգարքն անցկացվում է թեստային համակարգով, on-line, տրվում է առավելագույնը 32 հարց, նախապես կազմված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ. «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Հովհաննիսյան Ն., Մելիքյան Ա., Դանիելյան Ա. «Ագրոկենսաբազմազանություն», Երևան: «ԹԱՍԿ» ՍՊԸ, 2014, 136 էջ.
  • Եդոյան Ռ.Հ., Հովակիմյան Ժ.Հ. «Բնապահպանության դասավանդման մեթոդիկայի և լաբորատոր-գործնական պարապմունքների ձեռնարկ», Երևան, Իրավունք, 2010թ., 222 էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ. «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ. Տեր Մինաս քահանա Մարտիրոսյան «Բնապահպանություն և Աստվածաբանություն», Վաղարշապատ, 2007, 215 էջ:
  • Հայրապետյան Է.Մ. և ուրիշներ «Շրջակա միջավայրի պահպանություն», Երևան, 2005թ.:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ներածություն: Էկոլոգիայի համառոտ պատմություն, կառուցվածքը, առարկան և օբյեկտը:
Օրգանիզմների գոյության միջավայրը և պայմաններին հարմարվելը:
Կյանքի գոյատեվման հիմնական միջավայրերը:
Պոպուլյացիաների էկոլոգիա: Կենսացենոզներ: Էկոհամակարգեր:
Նյութերի շրջանառությունը էկոհամակարգերում: էկոհամակարգերի ինքնազարգացում: Կենսոլորտ:
Մարդու փոխազդեցությունը բնության հետ:
Մթնոլորտի պահպանությունը: Երկրի կլիմայի փոփոխության և անապատացման հիմնախնդիրները:
Ջրային պաշարների պահպանությունը: Հողային պաշարների պահպանությունը:
Երկրի կենսաբանական բազմազանությունը: Կենսաբազմազանության պահպանությունը:
Շրջակա միջավայրը և մարդու առողջությունը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
գործն` 2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ06
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. բացատրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
2. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
3. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները լեզվի տարբեր մակարդակներում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցները օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
գործնական պարապմունքներ
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք էէ վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • Розенталь, Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. По ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • 0. www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ձևաբանական նորմեր:
2. Շարահյուսական նորմեր:
3. Խոսքային գործունեության տեսակները:
4. Հաղորդակցական նորմեր:
Խոսքային էթիկետ (խոսքի մշակույթի էթիկական նորմերը):
1-ին՝աշնանային կիսամյակ կամ 2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս. – 2 ժամ (առցանց),
շաբաթական 6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0002/B01
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գնահատել տարաբնույթ ԱԻ-ը և ցուցաբերել նախընտրելի վարքագիծ,
2. ներկայացնել ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ բնակչության պաշտպանությանն ուղղված միջոցառումները և քաղաքացիների գործառույթները,
3. գնահատել տուժածի վիճակը (առաջնային և երկրորդային զննում), վնասվածքի տեսակն ու ծանրությունը և ներկայացնել առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելու հմտությունները,
4. մեկնաբանել համաճարակային իրավիճակներում վարակի տարածման հնարավոր ուղիները և պաշտպանության ձևերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել անհրաժեշտ հմտություններ, տարաբնույթ ԱԻ-ներում նախընտրելի վարքագիծ դրսևորելու ուղղությամբ,
2. ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն տարաբնույթ վնասվածքների և ախտահարումների դեպքերում,
3. օգտագործել ձեռք բերված կարողություները ԱԻ և պատերազմի ժամանակ պետության կողմից իրականացվող միջոցառումների ընթացքում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. կիրառել ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
2. վերլուծել իրավիճակը և կատարել անհրաժեշտ գործողություններ իր և շրջապատի համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր պատկերացում արտակարգ իրավիճակների մասին, արտակարգ իրավիճակներում գործելու հմտություններ, փրկարարական աշխատանքների կազմակերպման վերաբերյալ հմտություններ և տարաբնույթ պատահարների ժամանակ հնարավոր վնասվածքների և այլ ախտահարումների դեպքում առաջին բուժօգնության ցուցաբերման անհրաժեշտ կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. Դասախոսություն, մեթոդական և գործնական պարապմունք:
2. Անհատական և ինքնուրույն աշխատանքներ:
3. Թեմատիկ ուսումնական խաղեր, ուսումնական տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
4. Ուսումնամեթոդական վարժանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. անց է կացվում թեստային եղանակով (ուսումնառության արդյունքների համար նախատեսված կատարման չափանիշների բավարար մակարդակի ապահովում):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մարկարյան Ռ.Վ., Ջանջուղազյան Ն.Ա., Օհանջանյան Մ.Մ.,Հարությունյան Ա.Ա., Հարությունյան Վ.Ս., Բաղդասարյան Լ.Լ., Հասրաթյան Ռ.Ց., Վարդանյան Ջ.Հ. «Քաղպաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր», Երևանի համալս. հրատ., 2006, 238 էջ:
  • Հեղինակների կոլեկտիվ, «Մինչբժշկական օգնությունը բնակչությանը արտակարգ իրավիճակներում», ուսումնական ձեռնարիկ, Երևանի համալս. հրատ., 2007, 224 էջ:
  • Կ.Ա.Մանասյան, «Սիրտ-թոքային վերակենդանացման մինչբժշկական մեթոդների ուսուցումը» (ուսումնամեթոդական աշխատանք), Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2007, 44 էջ:
  • Մ.Խ.Ադամյան, «Փոխադրական անշարժացում», ուսումնամեթոդական աշխատանք, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2011, 36 էջ:
  • Ս.Ա.Մանուկյան, Գ.Հ.Ճաղարյան «Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության հիմնահարցեր», ուսումնական ձեռնարկ, Եր., Երևանի համալս. հրատ., 2017։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Արտակարգ իրավիճակներ ու պատահարներ:
2. Քաղաքացիական պաշտպանություն:
ԱԻ-ում բնակչության առաջին բուժօգնություն:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործ. -2 ժամ
2 ժամ շաբաթական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Բ04
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել գրավոր և բանավոր խոսքը՝ հիմնական նորմատիվ, հաղորդակցական, էթիկական տեսանկյուններից,
2. ձևակերպել ռուս գրական լեզվի հիմնական նորմերը,
3. նկարագրել պարբերանշված լեզվական միջոցների կիրառումը տարբեր հաղորդակցական իրավիճակներում:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել գրական լեզվի ժամանակակից նորմերը,
2. կառուցել խոսքը լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական նորմերին համապատասխան,
3. վերհանել և վերացնել սխալները և վրիպումները՝ լեզվի տարբեր մակարդակներում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
ստեղծագործաբար կիրառել ձեռք բերած գիտելիքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական և խոսքային կոմպետենցիաների մակարդակի բարձրացում՝ արդյունավետ հաղորդակցման համար,
· ուսանողների մոտ լեզվական փաստերը գնահատելու, վերլուծելու և լեզվական միջոցները ընտրելու կարողության ձևավորում՝ ըստ հաղորդակցման բովանդակության, ոլորտի և պայմանների,
· տարբեր խոսքային իրավիճակներում լեզվի միջոցներն օպտիմալ օգտագործելու կարողության ձևավորում,
խոսքի ընդհանուր մշակույթի զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
գործնական պարապմունքներ,
2. բանավոր խոսքի զարգացմանն ուղղված վարժություններ, քննարկումներ,
3. ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բաղկացած է 2 մասից՝ բանավոր և գրավոր: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով: Ուսանողներին տրվելու են վերլուծության համար տարբեր ժանրերի տեքստեր, որտեղ պետք է վերհանվեն և ուղղվեն սխալները՝ ըստ գրական լեզվի ժամանակակից նորմերի (լեզվական, հաղորդակցական և էթիկական):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Введенская Л.А. Русский язык и культура речи. Москва, 2002.
  • Введенская Л.А. Словарь ударений для работников радио и телевидения. Ростов-на-Дону, 2012.
  • Вербицкая Л.А. и др. Давайте говорить правильно! Трудности современного русского произношения и ударения: Краткий словарь-справочник. Москва, 2003.
  • Воронцова Т.А. Культура речи. Ижевск, 2011.
  • Голуб И.Б. Риторика: учитесь говорить правильно и красиво. Москва, 2013.
  • Розенталь, Д.Э. Большой справочник по русскому языку. Москва, 2017.
  • Розенталь, Д.Э. Словарь трудностей русского языка. 20000 слов: 20 000 слов. Москва, 2012
  • Розенталь Д.Э. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва, 2003.
  • Розенталь, Д.Э. Справочник по русскому языку. Практическая стилистика. Москва, 2011
  • 0. Розенталь Д.Э. Русский язык. Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. (Классический справочник). Москва, 2011.
  • Русский язык и культура речи. Под ред. Максимова В.И., Голубевой А.В. Санкт-Петербург, 2010.
  • www.cultrechi.narod.ru - «Грамотная речь, или Учимся говорить по-русски». Словари.
  • www.gramota.ru - Справочно-информационный Интернет-портал «Русский язык».
  • www.slovari.ru - Электронная библиотека словарей русского языка.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Խոսքի մշակույթ որպես լեզվաբանական առարկա: Լեզվի հասարակական դերը: Գրավոր և բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ռուս գրական լեզվի նորմերի համակարգը: Հնչյունական (արտասանական) նորմեր: Բառագիտական նորմեր:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործն.-30 ժամ
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Բ15-3
1. Դասընթացի նպատակ
· ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռքբերած գիտելիքները,
· ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
· ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել օտար լեզվի իմացություն միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան,
2. նկարագրել միջազգային թեստավորման և գնահատման սկզբունքները և պահանջները.
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարել թեստային աշխատանքներ` կազմված համաեվրոպական չափանիշների մակարդակին համապատասխան,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
արտահայտել մասնագիտական (ակադեմիական) գիտելիքները գրավոր և բանավոր խոսքով:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռքբերած գիտելիքները,
· ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
· ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք,
գրավոր փորձնական միջազգային թեստի անցկացում և գնահատում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է թեստավորման միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 2. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ֆրանսերենի իմացության միջազգային թեստավորման յուրահատկությունները:
2. Ֆրանսերենի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և թեստավորման հիմանական սկզբունքները:
3. Ֆրանսերենի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը:
Միջազգային թեստերի առանձնահատկությունները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործն.-30 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ15-5
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրել չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանել չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն)։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. կառուցել կապակցված խոսք,
5. գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով հաղորդակցում,
6. գործածել հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական հմտություններ,
7. վերլուծելու և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
8. քննարկել անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
9. կառուցել երկխոսություն,
10. թարգմանել պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
· կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
· հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
· հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
· ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
· գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
· կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
· հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
· հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ստուգարք։
Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》2练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》2练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：第十二课 你在干什么呢（正在……呢，每……都……，星期的表达法）
Թեմա 2：第十三课 我去图书馆借书 （连动词，A不A/V不V）
Թեմա 3：第十四课 我喜欢浅颜色的（挺+adj，有点儿）
Թեմա 4：第十五课 明天是我朋友的生日（单元语言点小结）
Թեմա 5：第十六课 周末你干什么（太……了，动词中叠，地点状语）
Թեմա 6：第十七课 做客（（是）A还是B，就是，会）
Թեմա 7：第十八课 做客（得，反问句，如果……，就……）
Թեմա 8：第十九课 现在习惯了（了，还，年龄表达法）
Թեմա 9：第二十课 看病人（单元语言点小结）
Թեմա 10：第二十一课 我喝了半斤白酒（又，了，好像）
Թեմա 11：第二十二课 他感冒了（能，，最好，日期表达法）
Թեմա 12：第二十三课 你学了多长时间汉语（了，“就”的小结）
Թեմա 13：第二十四课 你吃了早饭来找我（反问句，了，时间状语、地点状语的语序）
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
գործն. -2 ժամ
2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. առանձնացնել լեզվական մակարդակների յուրահատկությունները,
2. սահմանել լեզվի հիմնական գործառույթներն ու դրանց նպատակները,
3. ընտրել լեզվական ճիշտ ձևերը:
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում իրականացնել լեզվաոճական վերլուծություններ,
2. հիմնավորել լեզվական այս կամ այն միավորի ընտրությունը:
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. ցույց տալ լեզվական նորմային համապատասխան լեզվական ձևերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ներկայացնել լեզվի առանձին բաժինների առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել լեզվական նորմի չափանիշներին,
· նկարագրել լեզվական մակարդակներում տեղի ունեցող տեղաշարժերն ու փոփո­խութ­յուն­նե­րը։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
· լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
· ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքը անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ուղղախոսական, հնչյունափոխական, տառադարձման յուրահատկությունները,
2. Բառապաշարային փոփոխություններն ու զարգացումները,
3. Ձևաբանական և շարահյուսական համակարգերի առանձնահատկությունները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործնական 2 ժամ
Շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ01
1. Դասընթացի նպատակ
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
2. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

1. կառուցելու բանավոր կապակցված խոսք՝ հիմնավորելով իր տեսակետը,
2. հանպատրաստից մասնակցել երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)

1. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով և գիտակցել օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լսելու, հասկանալու, գրելու հմտությունները,
ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողությունները և ունակությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Տարբեր բնույթի տեքստի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործնական 2 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
1. լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների իմացություն
2. հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. կիրառել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում,
վերարտադրում և թարգմանություն,
2. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող
մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
4. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների
հետ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվելու անգլերեն տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ
ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և
ներկայացնելու նպատակով։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների իմացություն
2. հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
3. մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Khasapetian S., Grigoryan A. “English for History students” Yerevan 2005.
  • Gasparyan S., Minasyan A. “Academic English for History Students” Yerevan 2002.
  • Doff A. and Goldstein B. “English Unlilmited (advanced)” 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ,
2. անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն,
3. դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում,
4. տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում,
գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործն.- 2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1401/Բ02
1. Դասընթացի նպատակ
ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա) մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել արտահայտիչ խոսք,
2. ներկայացնել խոսքի գործառական ոճերի առանձնահատկությունները,
3. կազմել գրագրության տարբեր նմուշներ:
բ) գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գործնականում կիրառել հրապարակային խոսքի կանոնները,
2. պահպանել խոսքի էթիկետը։
գ) ընդհանրական / փոխանցելի կարողություններ
1. կազմել բանավոր և գրավոր գեղեցիկ խոսք։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ներկայացնել լեզվի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները,
· ծանոթացնել խոսքի գործառական տարբերակներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
· գործնական աշխատանք,
·լուսապատկերի (սլայդի) ցուցադրում,
·ինքնուրույն աշխատանք և հանձնարարություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց: Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակի ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատներ, զեկուցումներ, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ավետիսյան Յու., Սարգսյան Ա., Թելյան Լ. և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Եր., 2016:
  • Եզեկյան Լ., Հայոց լեզու,, Երևան, 2007:
  • Յու. Ավետիսյան և ուրիշներ, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ (Գործնական աշխատանքների ձեռնարկ հումանիտար ֆակուլտետների ուսանողների համար), Եր., 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Խոսքի պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները։
2. Խոսքի գործառական տարբերակները։
3. ԶԼՄ-ների և գովազդի լեզու։
4.Հրապարակային խոսք և բանավեճի արվեստ։
5.Խոսքի էթիկետ։
6.Գրագրության ձևեր։
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Բ13-3
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
· ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկել գիտական տարաբնույթ տեքստերի լեզվաոճական և կառուցվածքային առանձնահատկությունները,
2. մեկնաբանել լեզվաբանական տերմինաբանությանն առնչվող տարբեր խնդիրներ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կատարել գիտական տեքստերի հաղորդակցական ներուժի վերլուծություն,
4. գործնականում կատարելու տարբեր գիտական տեքստերի ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ՝ այդ տեքստերի թարգմանության համարժեքության սկզբունքներին համապատասխան:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. օգտվել տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, գիտական հոդվածներ և այլն),
6. ձեռքբերված գիտելիքները կիրառելու նաև այլ՝ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություններում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել գիտական տեքստերի ընկալման և մեկնաբանման ունակությունները,
· ծանոթացնել գիտական ֆրանսերենի տարբեր մակարդակներում (հնչյունական - հնչերանգային, բառային, ձևաբանական-շարահյուսական, ոճական) դրսևորվող առանձնահատկություններին,
զարգացնել գիտական հաղորդակցման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք,
2. հանձնարարված գրականության ընթերցում,
3. քննարկումներ,
4. ինքնուրույն հետազոտություն,
5. խմբային աշխատանք դասավանդման,
նորարարական մեթոդներ, ինտերակտիվ և այլն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը բանավոր է: Ստուգարքն անցկացվում է ուսանողներին նախապես տրված հարցաշարով. յուրաքանչյուր ուսանողին տրվում է 4-5 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Parizet, M.L., E. Grandef, M. Corsain Collection activités pour le cadre commun. Activités pour le cadre européen commun de référence. B. 1. ClE International, 2006.
  • Boulares, M., J.L. Frerot Grammaire progressive du francais Niveau avancé. ClE International, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական ոճ (բնորոշ գծերը, ժանրային առանձնահատկությունները, ենթաոճերը:
2. Գիտական ֆրանսերենի ձևաբանական-շարահյուսական առանձնահատկությունները:
3. Գիտական լեզվի նորմայի օրինաչափությունները:
4. Բառապաշարի դասակարգման հիմնական սկզբունքները ֆրանսերենում:
5. Բառապաշարի հարստացման հիմնական ուղիները:
6. Տարաբնույթ տեքստերի գիտական շարադրանքի լեզվաոճական առանձնահատկությունների քննություն:
Դարձվածքի մեկնաբանությունները ֆրանսիական աղբյուրներում: Դարձվածքը որպես ժողովրդի լեզվամտածողության առանձնահատուկ տարր:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1205/Բ13-5
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել գրագետ խոսք, ինչպես նաև մեկնաբանելու չինարենով հնչող խոսքը,
2. նկարագրել չինարենի քերականական համակարգին բնորոշ հիմնական օրինաչափությունները (պատմողական, ժխտական, հարցական, հրամայական նախադասությունների ռիթմը, արտասանության և ընթերցանության առանձնահատկությունները),
3. մեկնաբանել չինարենի ընդհանուր և եզրույթային լեզվական միավորները (ըստ կիրառման ոլորտի, բառակազմական առանձնահատկությունների՝ կենցաղային, պաշտոնական և այլն),

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կառուցել կապակցված խոսք,
2.գործնականում իրականացնելու պարզ իրավիճակներում օտար լեզվով
հաղորդակցում,
3.գործածել հաղորդակցական տարբեր ոլորտներում բանավոր խոսքի տարրական
հմտություններ,
4.վերլուծել և հակիրճ վերարտադրելու դյուրին մասնագիտական տեքստեր,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. քննարկել անցած կամ դասախոսի կողմից առաջարկած թեմաները,
2.կառուցել երկխոսություն,
3.թարգմանել պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել չինարենի լեզվական, հանրալեզվաբանական, գործաբանական իրազեկության բաղադրիչներին,
· ուսանողներին ներկայացնել ժամանակակից չինարենի հնչյունաբանական, ձևաբանական, շարահյուսական և տիպաբանական առանձնահատկությունները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել սկզբնական գիտելիքներ չինարենով ակտիվ հաղորդակցման և հետագա լեզվական հմտությունների զարգացման համար,
ուսանողների մոտ դասընթացի շրջանակներում ստեղծել նախնական պատկերացումներ այդ երկրի մշակույթի և քաղաքակրթության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասընթացի ընթացքում ուսանողները հանդես են գալիս համառոտ գրավոր աշխատանքով՝ հանձնարարված թեմաների շուրջ,
· կատարում են հակիրճ թարգմանություններ համապատասխան թեմաներով,
· հանդես են գալիս բանավոր ներկայացմամբ հանձնարարված թեմայի մասին փոքր ելույթով,
· հանձնարարվում է գրել նամակ՝ ըստ հանձնարարված տարբերակի,
· ուսանողները հանդես են գալիս թեմայի շուրջ կարծիքների փոխանակմամբ և ելույթներով,
· գրում են թեմային համապատասխանող փոքր ծավալի զեկույց,
· կատարում են հանձնարարված տնային ընթերցանության շուրջ քննարկումներ,
· հանձնարարվում է գտնել դիվանագիտական նամակագրության նմուշներ՝ բառապաշարը յուրացնելու նպատակով,
· հանդես են գալիս ելույթներով՝ ամրապտդելով անցած բառապաշարը,
թեմայի շրջանակներում զուգահեռներ են անցկացնում իրենց երկրի՝ Հայաստանի, և Չինաստանի տոների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք։ Ստուգման մեթոդը՝ գրավոր, բանավոր և լսողական հարցում, որն իրականացվում է թեստային առաջադրանքների ձևով: Առաջադրանքները 3-ն են, որոնցից առաջինը՝ գրավոր, երկրորդը՝ բանավոր և երրորդը՝ լսողական։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1学生书, 北京语言大学出版社，2006年
  • 刘珣著，《新实用汉语课本》1练习册, 北京语言大学出版社，2006年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1学生书， 北京语言大学出版社，2015年
  • 姜丽萍著，《HSK标准教程》1练习册， 北京语言大学出版社，2015年
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1：语音 （声母、韵母、声调）
Թեմա 2：语音 （声调、音变、拼写规则）
Թեմա 3：第一课 你好（“是”字句，“吗”疑问句）
Թեմա 4：第二课 你是哪国人（们、也、呢）
Թեմա 5：第三课 那是你的书吗（这、那，特殊疑问句，定语）
Թեմա 6：第四课 课图书馆在哪儿（在，是，哪儿，方位名词）
Թեմա 7：第五课 在北京大学的东边（语音点小结）
Թեմա 8：第六课 现在几点（钟点表达法，数字表达法）
Թեմա 9：第七课 明天你有课吗（“有”句子，吧，方位名词，时间名词做状语）
Թեմա 10：第八课 你的电话号码是多少（吧，呢，号码表达法，“几”和“多少”）
Թեմա 11：第九课 多少钱一瓶（“几”和“多少”，“二”和“两”，量词，钱数表达法）
Թեմա 12：第十课 你家有几口人（语音点小结）
Թեմա 13：第十一课 北京的冬天比较冷（怎么样，不A不B，形容词谓语）
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1803/Բ13-4
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել թուրքերենի հնչյունական համակարգը,
2. սահմանելու թուրքերենի քերականական առանձնահատկությունները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերարտադրել թուրքերեն պարզ նախադասություններ,
4. թարգմանելու թուրքերենից հայերեն և հայերենից թուրքերեն պարզ տեքստեր:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել ժամանակակից գրական թուրքերենի հնչյունական, քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները,
· ձևավորել թուրքերեն տեքստեր վերարատադրելո ունակություններ,
զարգացնել հայերենից թուրքերեն և թուրքերենից հայերեն տեքստեր թարգմանելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
թուրքերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն,
2. երկխոսությունների կազմում և բանավոր խոսք,
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1.գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Սաֆարյան Ա., Սողոմոնյան Ա., Լոքմագյոզյան Տ., Թուրքերենի դասագիրք, Գիրք Ա, Վեցերորդ լրամշակված հրատարակություն (երաշխավորվել է ՀՀ ԿԳՆ կողմից որպես դասագիրք բուհերի ուսանողների համար), Երևան, «Տիգրան Մեծ» հրատ., 2015:
  • Ergin M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
  • Hengirmen M., Türkçe öğreniyoruz, c. 1-3, Ankara 1999.
  • Щека Ю. В., Интенсивный курс турецкого языка: Учебник, М., 1996.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից թուրքերենի հնչյունական համակարգը:
2. Գոյականի թիվը, հոլովը, պատկանելիության ածանցները թուրքերենում:
3. Հրամայական եղանակ, բայի անորոշ ձևը:
4. Անվանական ստորոգյալի կազմությունը թուրքերենում:
5. Ներկա-շարունակական ժամանակաձևը ժամանակակից թուրքերենում:
6. Գոյականների կապակցության առաջին ձևը:
7. Ներգոյական հոլովով դրված անվանական ստորոգյալն անցյալ ժամանակում;
Անցյալ կատարյալ ժամանակաձևը:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Բ13-2
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել մենախոսական և երկխոսական ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. ճիշտ օգտագործել տարբեր իրավիճակներում բարեկիրթ խոսքի կաղապարները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. իրականացնել տարբեր տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
4. գրել համառոտ տեքստեր՝ հիմնավորելով իր տեսակետը:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և
ներկայացնելու նպատակով և գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունն ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել գերմաներենի հնչյունաբանական և քերականական առանձնահատկություններին և ելակետային բառապաշարին (ըստ թիրախային խմբի` A1-A2 կամ A2-B1 մակարդակ),
խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել կարդալու, հասկանալու և վերարտադրելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Տարբեր բնույթի տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում:
2. Բառապաշարի ստուգում:
3. Զրույց թեմաների շուրջ:
4. Ներկայացում (պրեզենտացիա) տարբեր թեմաների շուրջ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Meltonjan G., Soghomonjan K., Diwanjan N. Deutsch (für Stufen A2-B1). Jerewan, Verlag der Universität Jerewan, 2022.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում:
· Գերմաներենի բառապաշարային և ոճաբանական յուրահատկությունները:
Տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին աշնանային
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Բ13-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում;
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում;
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում;
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանում;
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ):
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Khasapetian S. “English for History Students” Yerevan 2009.
  • Cotton D., Falvey D., Kent S., “Language Leader (upper intermediate)” 2008.
  • Doff A. and Goldstein B. “English Unlilmited (advanced)” 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցները
2. ընդհանուր բառապաշարի զարգացում
3. մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը
մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0102/ Բ16, 17-10
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ներկայացնել հանրահաշվի և երկրաչափության հիմունքները դպրոցական դասընթացի շրջանակներում,
· ներկայացնել տեսության մատչելի մեթոդները,
ծանոթացնել ներկայացվող տեսության ընդհանրացումներին և կիրառություններին՝ ըստ ուսանողների մասնագիտության։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանա 2,3,4,5,9 թվերի վրա բաժանելիության հայտանիշները, ամբողջ ցուցիչով աստիճանի, քառակուսի արմատի հատկությունները, կրճատ բազմապատկման բանաձևերը,
2. իմանա բնական, ամբողջ, ռացիոնալ թվերը, բազմություններով գործողությունները, դրանց պատկերումը թվային առանցքի վրա,
3. իմանա թվի հակադիրը, հակադարձը, մասը, տոկոսը, բացարձակ արժեքը, գրելաձևերը,
4. գաղափար ունենա հիմնական երկրաչափական պատկերների, մակերեսի, ծավալի մասին,
5. գաղափար ունենա աստիճանային ֆունկցիայի, նրանց հիմնական հատկությունների և
գրաֆիկների մասին,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուծել տոկոսով և մասնաբաժնով խնդիրներ,
2. լուծել գծային, քառակուսային հավասարումներ, անհավասարումներ,
3. կառուցել աստիճանային ֆունկցիաների գրաֆիկներ, հասկանալու հիմնական հատկությունները, գտնելու նրանց մեծագույն և փոքրագույն արժեքները,
4. հաշվել պարզագույն երկրաչափական պատկերների մակերեսները, ծավալները,
5.տարբերել պրոգրեսիաները այլ հաջորդականություններից և հետազոտել դրանք,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառել յուրացված մեթոդներն այլ տեսություններում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ներկայացնել հանրահաշվի և երկրաչափության հիմունքները դպրոցական դասընթացի շրջանակներում,
· ներկայացնել տեսության մատչելի մեթոդները,
ծանոթացնել ներկայացվող տեսության ընդհանրացումներին և կիրառություններին՝ ըստ ուսանողների մասնագիտության։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
գործնական պարապմունքներ,
2. դասախոսություններ,
3. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ստուգարքը անցկացվում է հարցման միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բ. Նահապետյան, Ա.Աբրահամյան, Մաթեմատիկա-6, Հիմնական դպրոցի 6-րդ դասարանի
  • դասագիրք, Երևան, 2016։
  • Ս.Գոգյան, Վ.Դիլանյան, Հանրահաշիվ-7, «Մասնակցային դպրոց» ԿՀ, Երևան, 2023։
  • Ս. Նիկոլսկի և այլոք, Հանրահաշիվ-7,8,9, դպրոցի 7-9-րդ դասարանների դասագրքեր,
  • Երևան, 2016, 2017։
  • Գ.Գևորգյան, Ա. Սահակյան, Հանրահաշիվ և մաթեմատիկական անալիզի տարրեր-10, 11, 12,
  • Հանրակրթական դպրոցի 10-12-րդ դասարաններիի դասագրքեր (ընդհանուր և հումանիտար
  • հոսքերի համար), Երևան, 2017։
  • Ն.Պողոսյան, Սովորենք մաթեմատիկա, Օժանդակ ձեռնարկ V-IX դասարաններ, Երևան, 2011։
  • Ս.Փարվանյան, Մաթեմատիկա, 9-րդ դասարանի ավարտական քննության առաջադրանքներ,
  • Շտեմարան, Երևան, 2022։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բնական թվեր, ամբողջ թվեր, ռացիոնալ թվեր, նրանց գրառումը, համեմատումը, կլորացումը, բաժանումը մնացորդով, բազմապատիկ, բաժանարար, բաժանելիության հայտանիշներ, պարզ և բաղադրյալ թվեր։
2. Թվի ամբողջ և կոտորակային մասերը, տասնորդական կոտորակներ։ Մեծության բաժանումը տրված հարաբերությամբ։ Ուղիղ, հակադիր և հակադարձ համեմատականություններ։ Թվի մասնաբաժին, տոկոս:
3. Երկրաչափության տարրեր՝ ուղիղ, հատված, բեկյալ, ճառագայթ, անկյուն, շրջան, շրջանագիծ, եռանկյուն, ուղղանկյուն, երկարություն, պարագիծ, մակերես։ Տարբեր չափման միավորներ։ Զուգահեռ, հատվող, փոխուղղահայաց ուղիղներ, համաչափություն:
4. Խորանարդ, ուղղանկյունանիստ, գունդ, սֆերա, գլան, կոն, բուրգ, մակերևույթի մակերես, ծավալ:
5. Տառային արտահայտություններ, մեկ անհայտով հավասարումներ և անհավասարումներ:
6. Բնական ցուցիչով աստիճան, հիմնական հատկությունները, կրճատ բազմապատկման բանաձևերը։ Ամբողջ ցուցիչով աստիճան։
7. Քառակուսի արմատ, գաղափար իռացիոնալ թվերի մասին, իրական թվեր, միջին թվաբանական և միջին երկրաչափական:
8. Բազմանդամներ, գծային երկանդամ, քառակուսի եռանդամ, նրանց նշանը, արմատները, քառակուսի եռանդամի տարբերիչը, վերլուծումը գծային արտադրիչների, մեծագույն և փոքրագույն արժեքները։
9. Գծային և քառակուսային հավասարումներ և անհավասարումներ: Համակարգ, համախումբ։
10. Կոորդինատային հարթություն։ Պարզագույն ֆունկցիաների գրաֆիկները (գծային, քառակուսային, արմատ), պարաբոլ, հիպերբոլ: Ֆունկցիայի մեծագույն և փոքրագույն արժեքները, ֆունկցիայի աճ և նվազում:
11. Թվաբանական և երկրաչափական պրոգրեսիաներ:
Կարգավորություններ, տեղափոխություններ, զուգորդություններ: Գաղափար պատահույթի, պատահույթի հավանականության մասին:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ 16, 17-18
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ներկայացնելու անձի ճանաչողական գործընթացների աշխատանքի առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու մանիպուլյատիվ նարրատիվները, հայտնաբերելու դավադրապաշտական տեսությունները, օգտագործելու դրանց հակազդման միջոցները,
3. ձևակերպելու խոսքային և ոչ խոսքային հաղորդակցական «ալիքներով» եկող տեղեկատվության վերլուծության գործիքները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. վերլուծելու անձի ճանաչողական ոլորտի անհատական առանձնահատկությունները,պարզելու քննադատական մտածողության զարգացման մակարդակը,
5. բացահայտելու ճանաչողական կողմնակալությունները և արատները, նույնականացնելու հանրային կյանքի տարբեր ոլորտներում դրանց դրսևորումները,
6. գնահատելու տեղեկատվության աղբյուրների արժանահավատությունը, տեղեկության ստուգելիությունը, ճանաչելու փաստերը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. քննադատաբար վերլուծելու և եզրահանգումներ կատարելու մտածողության ուսումնասիրությունների և կիրառական հիմնախնդիրների վերաբերյալ,
8. համակարգայնացնելու սոցիալական, քաղաքական, գիտական և գործնական կյանքի վերաբերյալ խնդիրները, այդ խնդիրների լուծման համար մշակելու համակարգային ռազմավարություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողների մոտ ձևավորել և զարգացնել քննադատական մտածողության հմտություններ և գործիքներ, ինչի շնորհիվ նրանք ունակ կլինեն ակադեմիական, հասարակական և առօրյա կյանքում քննադատաբար գնահատել ապացույցներն ու փաստարկները, ճանաչել հաղորդակցմանը վերաբերող տրամաբանական և արտատրամաբանական սխալները, նույնականացնել ճանաչողական կողմնակալություններն ու խաբկանքները, խուսափել ճանաչողական մոլորություններից և կողմնակալություններից։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. լսարանային քննարկում,
3. իրավիճակային վերլուծություն,
4. ներլսարանային խմբային բանավեճ,
5. իրական խնդիրների վերաբերյալ տեսանյութերի և այլ առցանց նյութերի դիտում և քննարկում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։ Գիտելիքների ստուգման համար նախատեսվում է գործնական աշխատանքների կատարում՝ մատուցված նյութի հիման վրա։ Գործնական աշխա­տանքների կատարումը նախատեսվում է իրականացնել դասընթացի գործնական ժամերի ընթացքում։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մտածողության առաջացումը և պատմական զարգացումը, մտածողության հիմնական տեսությունները։
2. Մտածողությունը իրական կյանքում, քննադատական մտածողության կարևորությունը որոշումների ընդունման գործընթացում։
3. Ճանաչողական կողմնակալություններ և աղճատումներ: Դրանց անխուսափելիությունը և պայքարը դրանց դեմ։
4. Ճշմարտություն և մոլորություն, փաստ և սահմանում, մտքի ձևեր։
5. Կանոնավոր կշռադատություն և փաստարկում։
6. Փաստարկմանը վերաբերող տրամաբանական սխալներ։
7. Փաստարկմանը վերաբերող արտատրամաբանական սխալներ։
8. Մտածողության «հիգիենա». նշանագիտություն և տրամաբանություն։
9. «Չհասկացման հերմենևտիկա». հուզական ինտելեկտը և միմիկրիան Մանիպուլյացիա-միմիկրիա-սուտ (II). Խոսքայինը և ոչ խոսքայինը։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1207/Բ16, 17-18
1. Դասընթացի նպատակ
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
· ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
1. ձևակերպել քաղաքագիտական հիմնական հասկացություններն ու սահմանումները, նրանց իմաստն ու նշանակությունը,
2. ներկայացնել քաղաքագիտության տեսական և կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնահարցերի էությունը,
3. ներկայացնել քաղաքագիտական բովանդակության օտարալեզու մասնագիտական տեքստերը և կատարել թարգմանություններ։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
1. կատարել քաղաքագիտական վերլուծություններ,
2. կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության առանձնահատկությունների մեկնաբանման հարցերում,
3. մատնանշել տեսական և կիրառական քաղաքագիտության արդի հիմնահարցերը։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
1. օգտվել մասնագիտական գրականությունից,
2. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ձևա­վոր­ման տե­սա­կան և ­գա­ղա­փա­րա­կան ա­կունք­նե­րին,
· ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­թաց­նել հիմ­նա­կան կա­տե­գո­րիա­նե­րի ու քա­ղա­քա­գի­տութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յան ա­ռար­կա­յա­կան տի­րույ­թին,
· ու­սա­նող­նե­րի մոտ ձևա­վո­րել քա­ղա­քա­կան ի­րա­կա­նութ­յան վեր­լու­ծութ­յան գործ­նա­կան հմտութ­յուն­ներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները

1. Դասախոսություններ, այդ թվում երկխոսության բաղադրամասերի ընդգրկմամբ:
2. Արտալսարանային հաղորդակցություն դասախոսի հետ՝ քննարկումների համատեղ պատրաստում:
3. Սեմինար պարապմունքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Քաղաքագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Երևանի պետ. համալս., Եր., 2006:
  • Միրումյան Կ. Ա., Քաղաքական ուսմունքների պատմություն: Ուս. ձեռնարկ բուհերի համար: Զանգակ-97:
  • Քաղաքական ուսմունքները նորագույն ժամանակներում։ Ուս. ձեռնարկ։ ԵՊՀ հրատարակչություն։
  • Антология мировой политической мысли в 5т. М., 1997.
  • Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1999.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քաղաքագիտության ձևավորումը որպես գիտություն: Քաղա­քագիտության օբյեկտը և առարկան: Քաղաքականության ծագումը և էությունը։
2. Քաղաքական իշխանության էությունը, կառուցվածքը և լեգիտի­մու­թյունը։
3. Հասարակության քաղաքական համակարգը։ Պետությունը քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ։
4. Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգեր։
5. Քաղաքական գործընթացներ: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր:
6. Քաղաքական գաղափարախոսություններ:
7. Քաղաքական ընտրանի և առաջնորդություն:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1311/Բ16, 17-17
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել մտքի կառուցվածքը,
2. սահմանել-մեկնաբանել տրամաբանական ընդհանուր և մասնավոր օրենքները, որոնք ապահովում են կշռադատությունների կանոնավորությունը,
3. բացատրել տրամաբանական գիտելիքի ընդհանուր ճանաչողական և գործառնական տեսանկյունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. դրսևորել մասնագիտական գիտելիքների յուրացման և տեղեկատվության վերլուծության տրամաբանական պատշաճ հմտություններ,
2. ճիշտ կատարել և գնահատել հասկացությունների, դատողությունների, մտահանգումների հետ կապված, ինչպես նաև ապացուցման և հերքման տրամաբանական գործողությունները, նկատել ու շտկել սխալները,
3. պարզաբանել տրամաբանական գիտելիքի ու հմտությունների դերը գիտատեսական և գործնական ուսումնասիրությունների ժամանակ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. դրսևորել տրամաբանական մտածողության անհրաժեշտ մշակույթ` պահպանելով կանոնավոր մտածողության որոշակիության, անհակասականության, հիմնավորվածության և հետևողականության հիմնարար սկզբունքների ու դրանցից բխող մասնավոր նորմերի պահանջները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մոտ ձևավորել կանոնավոր մտածողության ձևական-տրամաբանական սկզբունքների վերաբերյալ համակարգված գիտելիքներ, տրամաբանական գործողությունների վերլուծության ու գնահատման կարողություններ,
· զարգացնել մասնագիտական գիտելիքների յուրացմանը նպաստող տրամաբանական որակներ,
նպաստել ուսանողների քննական և վերլուծական մտածողության, հետազոտական կարողությունների զարգացմանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. քննարկում,
3. անհատական աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով
Գնահատման մեթոդները՝ առաջադրված հարցաշարի թեմաներով գրավոր աշխատանք՝ տեսական և գործնական կարողությունները վերհանող առաջադրանքերով,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանության դասընթաց: Եր., 1987:
  • Բրուտյան Գ.Ա., Տրամաբանություն: Եր., 1998:
  • Ивлев Ю.В., Логика. Учебник. 3-е издание. М., 2005.
  • Ивин А.А., Практическая логика. Учебное пособие. М.,2002.
  • Кириллов В.И., Орлов Г.А.,Фокина Н.И., Упражнения по логике. Учебное пособие. М., 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տրամաբանության առարկան և նշանակությունը: Միտք և լեզու: Հասկացություն: Հասկացության ծավալը բովանդակությունը և տեսակները: Տրամաբանական գործողություններ հասկացությունների հետ: Հասկացության ծավալի բաժանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Սահմանման էությունը, տեսակներն ու կանոնները: Դասակարգման էությունը տեսակներն ու կանոնները: Դատողության էությունը և կազմը: Պարզ և բարդ դատողություններ, դրանց տեսակները: Տրամաբանական մտածողության հիմնական օրենքները: Անհրաժեշտ մտահանգումներ, դրանց տեսակները և կանոնները. պայմանական, բաժանանարար, լեմատիկ և անմիջական մտահանգումներ: Սիլլոգիզմ: Կրճատ մտահանգումներ: Հավանական մտահանգումներ: Ինդուկցիա և դեդուկցիա: Ոչ լրիվ ինդուկցիայի տեսակները: Ինդուկտիվ հետազոտման մեթոդներ: Հմանմանություն: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները հավանական մտահանգումների ընթացքում:
Ապացուցում և հերքում, տարրերը և եղանակները: Առավել հաճախ հանդիպող սխալները ապացուցման և հերքման ընթացքում: Պարալոգիզմ, սոփեստություն, սրամտություն, պարադոքս:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1007/Բ16, 17-16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ
Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել սպառողի և արտադրողի վարքի հիմքում ընկած հիմնական տեսական գործոնները
2. ներկայացնել շուկայի կառուցվածքը, տիպային մոդելները, հավասարակշռության և արդյունավետության պայմանները
3. ձևակերպել տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների և կառավարության տնտեսական վարքագծի հիմնական սկզբունքները
4.ներկայացնել մակրոտնտեսական հիմնական ցուցանիշները և հավասարակշռության մոդելները
5.ձևակերպել մակրոտնտեսական մոդելների միջոցով տնտեսական տարբեր քաղաքականությունների իրականացման ընդհանրական հետևանքները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.լուծել միկրո և մակրոտնտեսագիտական պարզ խնդիրներ
2. կատարել տնտեսագիտական վերլուծություններ ու պարզ կանխատեսումներ, օգտագործել դրանց արդյունքները
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1.օգտվել գիտական տարբեր աղբյուրներից (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ)
2.պատրաստել հետազոտություններ, ներկայացնել դրանց արդյունքները, վարել մասնագիտական բանավեճեր
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության միկրոտնտեսագիտական հիմնարար սկզբունքների վերաբերյալ
Ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության տեսության մակրոտնտեսական վերլուծության հիմնարար սկզբունքներին, որոնք և հիմք են հանդիսանում երկրի տնտեսական քաղաքականության մշակման համար
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2. խմբային աշխատանք
3. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է 4 հարց նախապես տրամադրված հարցաշարից։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • McConnell, Economics, 2021.
  • Сидорович А.В.-Курс экономической теории-2001.
  • Հ. Սարգսյան, Հ. Մարգարյան, «Տնտեսագիտության տեսություն», Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017թ.։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տնտեսագիտության տեսության առարկան և մեթոդը: Շուկայական տնտեսական համակարգ: Սպառողական վարքի տեսություն: Արտադրության տեսություն: Արտադրական գործոնների շուկաները: Շուկայի կառուցվածքը՚ մենաշնորհ, բազմաշնորհ, մենաշնորհային մրցակցություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների սահմանումները և չափումը, համախառն եկամուտներ:
Տնտեսական տատանումներ, զբաղվածություն և գործազրկություն: Ամբողջական պահանջարկ և առաջարկ: Փողը և վարկային շուկաները։ Ապրանքային և ֆինանսական շուկաները։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2301/Բ16, 17-15
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. աշխատել տեքստի, գրաֆիկական օբյեկտների, աղյուսակների հետ,
2. կատարել հաշվարկներ, կազմել դիագրամներ և գրաֆիկներ,
3. ինքնուրույն կատարել իր թղթավարությունը (կուրսային և ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցումների համար սլայդների պատրաստում և այլն)։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ հա­մա­կար­գիչների, դրանց տեխնիկական, ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովման վերաբերյալ,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմքեր համակարգչի օգնությամբ մասնագիտության մեջ գործնական հետազոտություններ ու վերլուծություններ կա­տարելու համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասերն անցկացվում են համակարգչի միջոցով, հանձնարարվում են խնդիրներ և ինքնուրույն առաջադրանքներ:
2. Ուսուցողական նյութերը և ինքնուրույն աշխատանքի առաջադրանքները տրամադրվում են ուսանողներին էլէկտրոնային տեսքով՝ փոխանցվում են էլեկտրոնային կրիչով կամ ուղարկում էլ. փոստին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է համակարգչի միջոցով՝ ուսանողի ամփոփիչ աշխատանքի հիման վրա։ Առաջադրանքներն հիմնված են դասընթացի ընթացքում անցած թեմաների վրա։
Կամավորության սկզբունքով հնարավոր է ստուգարքը հանձնել առցանց եղանակով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Серогородский В., Сурин Д., Тихомиров А., Microsoft Office 2016 / Office 365, 2017 Наука и техника.
  • Katherine Murray, First Look Microsoft Office 2010, Microsoft Press.
  • Ю. Стоцкий, А. Васильев, И.Телина, Microsoft Office 2010, Питер.
  • Առաջադրանքներ՝ էլեկտրոնային կրիչով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունքները։
2. Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները:
3. Տեքստային փաստաթղթերի ստեղծման և մշակման տեխնոլոգիաներ:
4. Հաշվարկներ էլեկտրոնային աղյուսակներում, դիագրամներ, գրաֆիկներ։
5. Ներկայացման մուլտիմեդիա տեխնոլոգիաներ՝ ստեղծում և ցուցադրում:
3-ին կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2203/16, 17-15
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակելու սոցիոլոգիայի որպես գիտության կառուցվածքային մակարդակները,
2. ներկայացնելու սոցիոլոգիայի` որպես գիտության կայացման նախադրյալները, գիտությունների համակարգում սոցիոլոգիայի տեղն ու դերը, սոցիոլոգիայի աշխարհայացքային և էթիկական առանձնահատկությունները, ուսումնասիրության առարկան,
3. նկարագրելու հիմնական սոցիոլոգիական մոտեցումները, մշակույթի տարրերը, ինչպես նաև հասարակության մեջ տեղի ունեցող մի շարք սոցիալական գործընթացներ ու հրատապ սոցիալական հիմնախնդիրներ,
4. նկարագրելու սոցիալական գործողության և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի փոխկապվածությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելով սոցիոլոգիական հասկացութային գործիքակազմից` մեկնաբանելու հասարակական գործընթացներն ու հիմնախնդիրները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին փոխանցել գիտելիքներ սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքի և հետազոտական մեթոդների վերաբերյալ՝ ծանոթացնելով սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկայի և սոցիոլոգիական աշխարհայացքի առանձնահատկություն­ներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասընթացը ենթադրում է դասախոսություններ, լսարանում ուսանողների թե´ պասիվ ունկնդրում, թե´ մասնակցություն քննարկումներին, ինչպես նաև՝ հանձնարարված գրականության արտալսարանային ընթերցում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք՝ եզրափակիչ բանավոր ստուգման ձևաչափով: Բանավոր ստուգման հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Гидденс Э. “Социология”// 2-е изд., полн. перераб. и доп., М.: Эдиториал УРСС, 2005.
  • Миллс Ч. Р. “Социологическое воображение”// Пер. с англ. О. А. Оберемко. Под общей редакцией и с предисловием Г. С. Батыгина. - М.: Изда-тельский Дом NOTA BENE, 2001, 264 с.
  • Штомпка П. “Социология. Анализ современного общества” М.: Логос, 2005, 664 с.
  • Macionis J.J. “Sociology”// USA: Pearson Education, Inc., 14th ed., 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սոցիոլոգիան որպես գիտություն. կայացման առանձնահատկությունները
2. Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան. մոտեցումներ և տեսական պարադիգմաներ
3. Սոցիոլոգիան գիտությունների համակարգում
4. Սոցիոլոգիական աշխարհայացք և սոցիոլոգիական էթիկա
5. Սոցիոլոգիական գիտելիքի կառուցվածքը
6. Ի՞նչ է հետազոտությունը, որո՞նք են հետազոտության տեսակները, ո՞վ է հետազոտողը
7. Մշակույթ, մշակույթի տարրեր
8. Հասարակությունը որպես սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության առարկա
9. Հասարակության սոցիալական կառուցվածքը. սոցիալական ինստիտուտներ
10. Սոցիալական խմբեր և կազմակերպություններ
11. Հասարակություն և անձ. սոցիալական փոխազդեցություն և սոցիալականացում
12. Շեղվող վարք և սոցիալական վերահսկողություն
13. Սոցիալական անհավասարություն. շերտավորում և մոբիլություն
14. Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա և միգրացիա
15. Սոցիալական փոփոխություններ, գործընթացներ և շարժումներ։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1702/Բ16, 17-13
1. Դասընթացի նպատակ
· խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
· ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. դրսևորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի խորացված իմացություն,
2. ներկայացնել մասնագիտական տեքստի քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները,
3. դրսևորել լեզվի պաշտոնական ոճի քերականական և կառուցվածքային առանձնահատկությունների իմացություն։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. նկարագրել մասնագիտական լեզվի տերմինաբանական համակարգը,
5. վերարտադրել (սեղմ և ընդարձակ) ունկնդրած/կարդացած մասնագիտական տեքստը և մեկնաբանել այն,
6. դրսևորել գործարար նամակագրության տարբեր ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրություն, CV, դիմում, համառոտագրություն կազմելու ունակություններ,
7. հանդես գալ գիտական շրջանակներում հոդվածներով և զեկուցումներով։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
ընդարձակել տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունները՝ օգտվելով ռուսալեզու աղբյուրներից։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· խորացնել ուսանողների լեզվական գիտելիքները և հաղորդակցական հմտությունները լեզվախոսքային բոլոր ոլորտներում,
· ապահովել ուսանողների արդեն ձեռք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
ապահովել գործարար նամակագրություն վարելու հիմնական սկզբունքների իմացություն։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք
2. ինքնուրույն աշխատանք
3. թիմային աշխատանք
4. բանավոր ներկայացում
5.գրավոր և բանավոր հարցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում երկու ստուգողական աշխատանքների տվյալների հիման վրա։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Беляева Е.А., Голосная Н.П., Ефимова Д.А., Кондрашова Н.В., Нечаева Т.В., Стукова Е.Г. Русский язык как иностранный. Научный стиль речи: Учебное пособие. - Санкт-Петербург: Университет ИТМО, 2019.
  • Буре Н.А., Волкова Л.Б., Косарева Е.В. Основы русской деловой речи. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений, СПб, 2011.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Грамматика в упражнениях - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 232с.
  • Лалаян С., Айвазян М., Багдасарян А., Дпирян М., Мкртычян-Лалаян С. Русский язык. Учебник для гуманитарных факультетов вузов Армении. Издание 2-е, перераб. и доп. - Ереван: изд-во ЕГУ, 2021, 320с.
  • Лысакова И.П. Практическая стилистика русского языка. Учебное пособие, изд. 2-е, исправл., СПб, 1996.
  • Найденова Н.С., Сапрыкина О.А. Hаучный стиль речи. Теория, практика, компетенции. Учебное пособие. Издательство: ИНФРА-М, 2023 г.
  • Русский язык для делового человека: www.mylanguage.ru
  • Химик В.В. Практический синтаксис русского языка, СПб, 1995.
  • Шатилов А.С. Читаем тексты по специальности. Вып. 2, Гуманитарные науки: учебное пособие по языку специальности, СПб, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ոճաբանություն. Լեզվի պաշտոնական ոճի բառային, քերականական և ոճաբանական առանձնահատկությունները:
2. Գործարար նամակագրության որոշ ձևերի, մասնավորապես ինքնակենսագրության, դիմումի, CV, համառոտագրության շարադրման ձևերը և սկզբունքները:
3. Լեզվի գիտական ոճ, գիտական ոճին բնորոշ շարահյուսական կառուցվածքներ, գիտական կապակցված տեքստի կառուցման միջոցներ՝ բառային, ձևաբանական և շարահյուսական:
4. Մասնագիտական տեքստի թարգմանություն. գիտական տեքստի թարգմանության տեսության հիմնական խնդիրներ:
5. Գիտական զեկույցների և մասնագիտական ռեֆերատների կառուցման հիմնական սկզբունքներ:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Բ16, 17-12
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերարտադրել «մշակույթ» հասկացության ամենատարածված սահմանումները,
մշակույթի առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ներկայացնել մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, մշակույթի ծագման և
զարգացման հիմնական օրինաչափությունները,
3. քննարկել համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները, նկարագրել ժամանակակից մշակութային գործընթացները։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել մշակութային երևույթների բաղադրիչներն ու դրսևորումները,
պատճառներն ու պայմանները,
5. զանազանել համաշախարհային մշակութային գործընթացի
պատմական և լոկալ դրսևորումները,
6. տարանջատել մերօրյա մշակութային երևույթները և գործընթացները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել մշակույթ ֆենոմենի բնութագրերին և մշակութը հետազոտող գիտակարգերին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել ընդհանուր, ինչպես նաև իրենց մասնագիտության հետ առնչվող մշակույթի ոլորտների ու գործընթացերի մասին գիտելիքներ,
ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել հայ և համաշխարհային մշակույթների և ներկա մշակութային գործընթացների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն,
գործնական պարապմունք,
դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր:
Տրվում է առավելագույնը 4 հարց`նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գուրևիչ Պ. Մշակութաբանություն, Ե., 2002:
  • Арутюнов С. А., Рыжакова С. И. Культурная антропология, М., 2004:
  • Кравченко А. И. Культурология, М., 2003.
  • Розин В.М. Культурология. М., 1998.
  • Armenian Folk Arts, Culture and Identity. Bloomington and Indianapolis, Indiana Univ. Press,
  • 001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակութաբանության ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները:
2. «Մշակույթ» հասկացության սահմանումները, մշակույթի բնույթի, ծագման և զարգացման վերաբերյալ տեսությունները:
3. Մշակույթն ուսումնասիրող գիտակարգերը:
4. Մշակույթի կառուցվածքը, բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները:
5. Մշակութային գործընթացներ:
6. Մշակութային նորմեր, պրակտիկաներ և մշակութային կապիտալ հասկացությունները:
7. Մշակութային ավանդույթը և նորույթը, ադապտացման, ինտեգրման և ձուլման հասկացությունները:
8. Մշակույթը և բնությունը, մշակութայինի և բնականի հարաբերակցութունը:
9. Մշակույթը «անհատ», «հասարակություն», «էթնոս», «քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում:
10. Մշակույթը և գենդերը:
11. Մշակույթը և սոցիալական կառուցվածքը:
12. Մշակույթի քաղաքական և տնտեսական չափումները:
13. Մշակույթը և լեզուն:
14. «Զանգվածային», «էլիտար», «քաղաքային» մշակույթ հասկացությունները։
15. Համաշխարհային մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ:
16. Հայ մշակույթի պատմական զարգացումները. մոտեցումներ, հարցադրումներ, օրինաչափություններ:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1501/Բ16, 17-11
1. Դասընթացի նպատակ
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
1. սահմանել մեդիան, դրա բնույթն ու տեսակները,
2. ձևակերպել մեդիայի սկզբունքներն ու հիմնական գործառույթները,
3. ներկայացնել մեդիայի սպառնալիքներն ու դրա անվտանգությանն ուղղված հիմնական մեխանիզմները,
4. սահմանել մեդիաազդեցության հնարավորություններն ու մեդիայի սոցիալական դերը,
5. ներկայացնել փաստերի ստուգման ձևերն ու մեթոդները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. քննադատորեն վերլուծել մեդիահաղորդագրությունները,
2. ստեղծել մեդիաբովանդակություն՝ սոցիալական պատասխանատվությամբ և բարոյական սկզբունքների պահպանմամբ,
3. բացահայտել տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները, իրականացնել նշանագիտական վերլուծություն,
4. իրականացնել փաստերի ստուգում,
5. վերլուծել մեդիաազդեցության մեխանիզմները, չեզոքացնել տեղեկատվական սպառնալիքները, կիրառել անվտանգության ապահովման մեխանիզմներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառել տեղեկությունը գրագետ ընկալելու, բանավոր/գրավոր ներկայացնելու և փոխանցելու հմտությունները,
2. աշխատել գիտական գրականության հետ,
քննադատորեն վերլուծել:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մեդիայի, դրա տեսակների, դերի, սկզբունքների, մեդիամիջավայրում առկա սպառնալիքների և անվտանգության ապահովման մեխանիզմների հետ ծանոթացում,
· մեդիաազդեցության հնարավորությունների, հանրության առջև ունեցած պատասխանատվության և փաստերի ստուգման մեթոդների ուսումնասիրություն,
թվային միջավայրում կողմնորոշվելու, տեղեկատվությունը քննադատորեն ընկալելու, տեքստային, տեսալսողական հաղորդագրությունների ենթաիմաստները բացահայտելու կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· սեմինար պարապմունք,
· քննարկում,
· պրակտիկ աշխատանքներ,
· հետազոտական աշխատանքների իրականացում:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի։
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճանը, պատասխանների ամբողջականությունը և անսխալականությունը, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Տեղեկությունների ստուգման համառոտ ուղեցույց լրագրողների համար, Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոն, 2017:
  • Bouchard Julie, Candel Étienne, Cardy Hélène, Gustavo Gomez-Mejia (dir.), La médiatisation de l’évaluation, Peter Lang, 2015.
  • Coutant Alexandre, Thomas Stenger (coord.), Identités numériques, L’Harmattan, coll. «Communication et civilisation», 2014.
  • Michael O'Shaughnessy, Jane Stadler, and Sarah Casey, Media and Society, 2016.
  • Stanley J. Baran, Introduction to Mass Communication, Bryant University, 2022. ...
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մեդիա. սահմանումը, էությունը, տեսակները, սկզբունքները, գործառույթները, հին և նոր մեդիաձևաչափեր:
2. Մեդիագրագիտության սկզբունքները. ինչպես քննադատորեն վերլուծել տեղեկությունը:
3. Փաստերի ստուգում:
4. Մեդիայի ֆինանսները. գովազդ:
5. Տեղեկատվական սպառնալիքներ և տեղեկատվական անվտանգություն:
Մեդիաազդեցության մեխանիզմներ: Մեդիայի սոցիալական դերը: Ապատեղեկատվություն և մեդիամանիպուլյացիա:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
գործն. 30 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1602/Բ16, 17-1
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. թարգմանել մասնագիտական տեքստը անգլերենից-հայերեն բառարանի օգնությամբ
2. զրուցել իր մասնագիտության ոլորտում. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ
3. երկխոսության մեջ մտնել մասնագիտական թեմաներով։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ.
4. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
5. զրույց վարել մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
գ. ընդհանրական /փոխանցելի կարողությունները.
6. օգտվել մասնագիտությանը առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից,
7. դասակարգել և բաշխել ստացած տեղեկատվությունը՝ կիրառելով առցան միջոցները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական իրազեկության զարգացում ՝ գիտելիքների և կարողությունների բառապաշարի, քերականության, և անգլերեն լեզվի՝ որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացի և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական հասկացությունների և տերմինների ազատ կիրառում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման և թարգմանության հմտությունների տիրապետում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
2. անհատական և խմբային աշխատանք
3. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
1. Գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
2. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Edward R. Kolevzon, John A. Heine “Our world and Its People” the USA 1977
  • М.А. Васильева “English for the students of Geography part II” Издательство
  • “Менеджер”, 2001.
  • Walker R. and Harding K ., Tourism 2. Oxford English for Careers, Oxford University
  • Press, 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. անգլերենի քերականական կառույցների կիրառում մասնագիտական տեքստերում
2. մասնագիտական բառապաշարի օգտագործում
մասնագիտության ոլորտում գրավոր և բանավոր խոսքի զարգացում
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1306/Բ16, 17-9
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել հոգեբանության, հոգեբանական երևույթների, գործընթացների, անձի հոգեկան առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնել անձի կառուցվածքային և անհատատիպաբանական առանձնահատկությունները, պահանջմունքների և դրդապատճառների հիերարխիան,
3. թվարկել միջանձնային հարաբերությունների, դրանց տեսակների, միջանձնային ընկալման և դրանց դերի մասին կրթական միջավայրում,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել աշակերտների, աշակերտ-ուսուցիչ հարաբերությունների ձևավորման և զար­գացման վրա տարբեր ներքին և արտաքին հոգեբանական գոր­ծոն­­ների ազդեցության առանձնահատկությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսումնասիրել մարդու հոգեկանի ծագման և զարգացման, կառուցվածքի առանցքային մեխանիզմները, օրինաչափությունները և առանձնահատկությունները,
· ծանոթացնել ժամանակակից հոգեբանության ուղղություններին, դրանց կիրառման ոլորտներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. սեմինար պարապմունք,
3. քննարկում,
4.պրակտիկ աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան,
Գնահատման չափանիշները՝ էսսե-ի ներկայացում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Նալչաջյան Ա. Ընդհանուր հոգեբանության հիմունքներ Գիրք 1., Եր., Լույս. 1991, 512 էջ
  • Հոգեբանություն. դեմքեր, փաստեր / Ուսումնական ձեռնարկ., Ավանեսյան Հ. և համահեղ., Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010, 204 էջ:
  • Հոգեբանության հիմունքներ. Դ. Ռ. Հայրապետյան/Դասընթացի ուսումնական ծրագիր. Եր: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008 թ., 64 էջ
  • Հովհաննիսյան Ս. Մասնագիտական կողմնորոշման հիմունքներ (գործնական հոգեբանություն). Ուս. ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2014 թ., 332 էջ
  • Տարիքային և մանկավարժական հոգեբանություն:/պրոֆ. Ա. Վ. Պետրովսկու խմբագրու­թյամբ. - Թարգմանիչ Ա. Ա. Նալչաջյան. - Երևան, «Լույս» հրատարակչություն. - 1977.
  • Немов Р. С. Психология. Книга 3. М.: ВЛАДОС ИМПЭ им. А. С. Грибоедова, 2002.
  • Психология личности. Хрестоматия в 2-х т. / Под. Ред. Д. Я. Райгородского. - Самара: “Бахрар-М”, 2002.
  • Introduction to Psychology//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ժամանակակից հոգեբանության մարտահրավերները և ուղղությունները: Հոգեբանական հետազոտության մեթոդները և մեթոդիկաները: Հոգեբանության բնագիտական և սոցիալական հիմքերը:
2. Հոգեկանի կառուցվածքը՝ հոգեկան հատկություններ, վիճակներ, գործընթացներ: Հոգեկանի զարգացման շարժիչ ուժերն ու պայմանները:
3. Անձի կառուցվածքը: Անձի տեսությունները: Դպրոցական տարիքի հոգեբանություն:
4. Միջանձնային ընկալում, միջանձնային հարաբերությունների հոգեբանություն: Հաղորդակցում: Հաղորդակցման հոգեբանական յուրահատկությունները դպրոցում:
5. Մանկավարժի մասնագիտական գործունեության հոգեբանական առանձնահատկությունները:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
դաս.- 2 ժամ
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1306 /Բ16, 17-8
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակել, անվանել հաղորդակցման հիմնական կատեգորիաները, սահմանել և համեմատել դրանք,
2. վերլուծել հաղորդակցման մեխանիզմները հոգեբանական գիտելիքի դիտանկյունից։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. ձևավորել և գնահատել հաղորդակցման ռազմավարություններ,
4. հոգեբանական մեթոդաբանությամբ վերլուծել և գնահատել ռիսկային պայմաններում իրագործվող հաղորդակցումը,
5. մշակել արդյունավետ հաղորդակցման առաջարկներ և իրագործել դրանք:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
կիրառել ընդհանրական գիտելիքներն արդյունավետ կառավարչական և կազմակերպչական գործունեություն իրականացնելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել հաղորդակցման առանձնահատկություններին, մեխանիզմներին և օրինաչափություններին
ձևավորել հմտություններ հաղորդակցման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. խմբային աշխատանք՝ քննարկում:
ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր պատասխան։
Գնահատման չափանիշները՝ ստուգարքն անցկացվում է նախապես տրված հարցաշարի հիման վրա, յուրաքանչյուր ուսանողի՝ 3-ական հարց։ Պատասխանին գումարվում է նաև ամբողջ կիսամյակին ընթացքում ուսանողի կատարած անհատական աշխատանքի (ռեֆերատների, զեկուցումների, տեսասահիկների պատրաստում և այլն) արդյունքը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Ա. Մարքեթինգը տնտեսության կառավարման համակարգում, Երևան, 2007 թ.։
  • Կառավարման հոգեբանություն/ կազմ. Սեդրակյան Ս., Եդիգարյան Վ., Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2004։
  • Կառավարման հոգեբանության մի քանի հարցեր/ կազմ. Սահակյան, Ուսումնական ուղեցույց, Երևան, 2015։
  • Аминов, И.И. Психология делового общения: Учебник / И.И. Аминов. - М.: Юнити, 2018. - 270 c.
  • Берн, Э. Игры, в которые играют люди. Психология человеческих взаимоотношений. Люди, которые играют в игры, Л.,2012.
  • Волков, Б.С. Психология педагогического общения: Учебник для бакалавров / Б.С. Волков, Н.В. Волкова, Е.А. Орлова. - Люберцы: Юрайт, 2016. - 335 c.
  • Ильин, Е.П. Психология общения и межличностных отношений / Е.П. Ильин. - СПб.: Питер, 2013. - 576 c.
  • Измайлова М. А. Деловое общение: Учебное пособие / М. А. Измай- лова. - 4-е изд. - М.: Издательско-торговая корпорация. «Дашков и К°», 2011. - 252 c.
  • Райгородский Д.Я. Психология менеджмента. Учебное посбие. Самара: Изд.дом «Бахран-М», 2005.-768с.
  • 0. Шеламова, Г.М. Деловая культура и психология общения: Учебник / Г.М. Шеламова. - М.: Academia, 2018. - 256 c.
  • S. Shyam Sundar ., (2015), The Handbook of the Psychology of Communication Technology.
  • The Business Communication Handbook Judith Dwyer 9th Edition//https://pdfgoal.com/downloads/the_business_communication_handbook_judit…
  • The Handbook of Communication. By Owen Hargie. Skills//
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Բաժին 1՝ Արդյունավետ հաղորդակցում, հիմնական առանձնահատկությունները:
Բաժինը ներառում է հաղորդակցում հասկացության սահմանումը և վերլուծությունը սոցիալական հոգեբանության դիտանկյունից: Հաղորդակցումը քննարկվում է հոգեբանական դասական և ժամանակակից տեսությունների համատեքստում: Դիտարկվում են արդյունավետ հաղորդակցման հիմնական առանձնահատկությունները, օրինաչափությունները, մեխանիզմները:
Բաժին 2՝ Միջանձնային ընկալումը հաղորդակցման գործընթացում:
Բաժինը ներառում է սոցիալական պերցեպցիայի հիմնական օրինաչափություններն ու մեխանիզմները: Քննարկվում են ընկալման կարծրատիպերը և դրանց տեսակները, կարծրատիպային էֆեկտները: Ատրակցիայի և ատրիբուցիայի երևույթները դիտարկվում են հաղորդակցման համատեքստում:
Բաժին 3՝ Հաղորդակցումը սոցիալական տարբեր ոլորտներում:
Բաժինը ներառում է իմացության և հմտությունների ձևավորումը գործարար հաղորդակցման հիմնական օրինաչափությունների մասին: Վերբալ և ոչ վերբալ գործարար հաղորդակցում, գործարար իմիջ, գործարար էթիկա, բանակցությունների վարման առանձնահատկությունները:
Բաժին 4՝ Հեռավար հաղորդակցման առանձնահատկությունները և միտումները, հմտությունների դրսևորման ձևերը։
Բաժինը ներառում է հեռավար հաղորդակցման սահմանումը, ժամանակակաից ձևերի նկարագրությունը։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
2101/Բ16, 17-7
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա.ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել կրոնի սահմանումը և կառուցվածքը, տեղն ու դերը հասարակության մեջ,
2. նկարագրել ժամանակակից կրոնների և կրոնի պատմական ձևերի ձևավորման ու զարգացման պատմությունը, ազգային և համաշխարհային կրոնների բնութագիրը, գլխավոր առանձնահատկություններն ու հիմնական գծերը, ոչ ավանդական կրոնների առանձնահատկությունները և դասակարգումը,
3. լուսաբանել Հայոց եկեղեցու պատմությունը, դավանաբանական առանձնահատկություններն ու ՀՀ արդի կրոնական իրավիճակը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել կրոնական ու կրոնագիտական գրականությունը,
5. դասակարգել կրոնի բազմազան և տարատեսակ դրսևորումները, խմբավորելու և համեմատելու տարբեր կրոններ,
6. բացահայտել և վերլուծել ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, ծիսապաշտամունքային, դավանաբանական առանձնահատկությունները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. արժևորել ժամանակակից կրոնների աշխարհայացքային, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները,
կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ ընդհանուր համակարգված գիտելիքներ կրոնի, դրա պատմական դրսևորումների առաջացման, ձևավորման և զարգացման, հասարակակական և հոգևոր կյանքում դերակատարության մասին, ծանոթացնել ժամանակակից կրոնագիտության տեսական հիմունքներին ու հիմնախնդիրներին, աշխարհում գոյություն ունեցող կրոններին, դրանց դասակարգման սկզբունքներին, օրինաչափություններին ու առանձնահատկություններին,
· տալ ընդհանուր գիտելիքներ Հայոց եկեղեցու դավանաբանության, ծիսապաշտամունքային, կառուցվածքային առանձնահատկությունների և պատմության վերաբերյալ,
ծանոթանացնել ժամանակակից առավել մեծ տարածում ունեցող կրոնների դավանաբանական հիմնարար սկզբունքներին և պաշտամունքային առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասավանդման ընթացքում դասախոսը կարդում է դասախոսություն, անց է կացնում քննարկում հանձնարարված թեմաների վերաբերյալ:
2. ուսանողները լսարանում ունկնդրում են դասախոսությունները և մասնակցում թեմատիկ քննարկումներին:
ուսանողներին հանձնարարվում է գրականության ընթերցում և ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք. ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կրոնագիտություն: Ուսումնական ձեռնարկ, Մաս 1, Կրոնագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2020, (համահեղ.` Անուշավան եպս. Ժամկոչյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Պարգև Բարսեղյան, Գոհար Սարգսյան):
  • Քրիս­տոնյա Հայաս­տան։ Հան­րա­գիտա­րան, Երևան, Հայկ. հան­րա­գիտ., 2002։
  • История религии (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) Т. 1-2. М., 2007.
  • Лебедев В. Ю. Религиоведение; учебник для бакалавров, М. 2013.
  • Основы религиоведения (учеб. Под общ. Ред. И. Н. Яблокова) М., 2005.
  • Религиоведение, (учеб. Под общ. Ред. М. М. Шахнович), СПб, 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կրոնագիտությունն իբրև գիտություն: «Կրոնագիտության հիմունքներ» դասընթացի կառուցվածքը, բովանդակությունը, հիմնական հասկացությունների և կատեգորիաների հա­մա­կարգը։ «Կրոն» հասկացությունը, կառուցվածքը, գործառույթները, Կրոնի տի­պա­բանությունը և պատ­մա­կան ձևերի դա­սա­կարգման սկզ­բուն­քները։ Կրոնի վաղ ձևերը: Նախ­նա­դարյան (վաղ) հա­վա­տա­լիք­ներ. Դիցաբանություն և կրոն: Բազ­մաստվածություն և միաստվածություն։ Հայոց դիցաբանություն: Ազգային և համաշխարհային կրոնների սահմանումն ու համառոտ բնութագիրը: Ժամանակակից ազգային կրոններ: Կրոնը ժամանակակից աշխարհում: Հնդկաստանի ազգային կրոնները (հինդուրիզմ, ջայնիզմ, սիկհիզմ), Չինաստանի և ճապոնիայի ազգային կրոնները, (դաոսականություն, կոնֆուցիականություն, սինտո), Հուդայականության էու­թյունը և բնու­թագ­րիչ ա­ռանձնա­հատ­կու­թյուն­ները։ Բուդդայականության առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Քրիստոնեության առաջացումը և զարգացումը: Քրիստոնեության դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Ուղղափառություն. Կա­թո­լիկություն. Բո­ղո­քա­կանություն, բողոքական ավանդական և ոչ ավանդական հարանվանություններ, Հայոց եկեղեցու դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները: Իսլամի առաջացումը և զարգացումը, դավանաբանական և ծիսապաշտամունքային առանձնահատկությունները, հիմնական ուղղությունները: Հայաստանի Հանրապետությունում կրոնական իրավիճակի ընդհանուր բնութագիրը:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ գործնական
2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0105/Բ16,17-6
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
աա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ձևակերպել վիճակագրական խնդիրներ,
2. կառուցել նմուշին համապատասխան հաճախությունների սյունապատկերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. վերլուծելով առկա տվյալները` կատարել վիճակագրական հետևություններ,
4. կարողանալ ստանալ տարբեր բնութագրիչների գնահատականներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
համակարգել և վերլուծել ստացած տեղեկատվությունը, անել հետևություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել կիրառական վիճակագրության հիմնական մեթոդների հետ,
· սովորեցնել ուսանողներին կիրառել վիճակագրության մեթոդները գործնական խնդիրներ լուծելու համար,
ծանոթացնել ուսանողներին կիրառական վիճակագրության տարբեր բաժինների հետ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն,
2. գործնական աշխատանք,
ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գասպարյան Կ. Վ., <<Վիճակագրության խնդիրների ժողովածու>>, ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2017,
  • Ивченко Г. И., Медведев Ю. И., “Математическая статистика’’, кн. дом “ Либроком’’, М., 2014,
  • Ն. Գ. Ահարոնյան, Ե. Լ. Իսրաելյան, <<Հավանականությունների տեսության խնդրագիրք>>, ԵՊՀ, 2016,
  • Ե. Հարությունյան և այլոք, Հավանականություն և կիրառական վիճակագրություն, 2000։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Նկարագրական վիճակագրություն:
2. Նմուշային եղանակ:
3. Գնահատման տեսություն:
Միջակայքային գնահատականներ։
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1901/Բ16, 17-5
1. Դասընթացի նպատակ
Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
աա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բնութագրել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի արդի ձևերը, իրավական կարգավորման կառուցակարգը, իրավունքի համակարգի հիմնական ճյուղերը, դրանց կարգավորման հիմնական աղբյուրները,
2. տարբերել օրինականություն, իրավաչափ և իրավախախտ վարքագիծ, իրավական պատասխանատվություն հասկացությունները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. համեմատել և տարբերակել պետաիրավական հիմնական հասկացությունները, իրավունքի աղբյուրները, դրանց աստիճանակարգությունը,
2. իրականացնել իրավական և սեփական իրավունքների պաշտպանության գործողություններ։
3. դրսևորել իրավական աշխարհայացք և իրավական մշակույթ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. ինքնուրույն ուսումնասիրել իրավական կարգավորման աղբյուրները,
5. օգտվել իրավական տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, օրենսգրքեր, օրենքներ), 6. օժանդակել օրինականության ապահովմանը, ցուցաբերել ակտիվություն, հարգել օրենքը և իրավական պետության արժեքները, ունենալ բարոյաիրավական պատշաճ գիտակցություն, պատասխանատվության զգացում։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների իրավական-օրենսդրական կարգավորման հիմունքները, ձևավորել ստացած իրավական գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտություններ, ինչպես նաև ձևավորել իրավական աշխարհայացք ու մշակույթ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
ինքնուրույն աշխատանք,
2. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
3. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր կամ գրավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց` նախապես տրամադրված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ Սահմանադրություն, 2015 թ. խմբագրությամբ:
  • ՀՀ քաղաքացիական, քրեական, ընտանեկան, աշխատանքային, քրեական և քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքերը:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան ''Պետության և իրավունքի տեսություն -1'', Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
  • Ա.Գ. Վաղարշյան Պետության և իրավունքի տեսություն-2, Դասախոսություններ, Երևան, 2016:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Հասարակություն և պետություն: Իրավունք: Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումը։ Իրավունքի ձևերը: Իրավունքի համակարգը: Օրինականություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Սահմանադրական իրավունք: Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Ընտանեկան իրավունք: Էկոլոգիական իրավունք: Քրեական իրավունք:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
2 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1005/Բ16,17-4
1. Դասընթացի նպատակ
· տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
· ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել ձեռնարկատիրական գործունեության էությունը և հիմնական հասկացությունները, բնորոշիչները, գործարարության փուլային զարգացման առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնել գործարարության տեսա-մեթոդական և տեսա-գործնական հենքերը,
3. լուսաբանել գործարարության կազմակերպման ձևերը, կառավարման սկզբունքները և մոտեցումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել և տարբերակել գործարարության համակարգերն ու տիպերը, գտնել բիզնեսի զարգացման համարժեք մոտեցումները, 5. գնահատել ՀՀ-ում գործարար միջավայրը, ներկայացնել գործարարության զարգացման հնարավորությունները, խնդիրներն ու ռիսկերը, կանխատեսել գործարարության զարգացման հնարավորություններն ու հեռանկարները, 6. օգտվել բիզնես-պլանների մշակման գործիքներից, կիրառել Պորտերի մրցակցային հինգ ուժերի և SWOT վերլուծական գործիքները, կատարել բիզնես նախագծի արդյունավետության գնահատում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. օգտվել տեղեկատվական-վերլուծական տարատեսակ աղբյուրներից՝ ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ, միջազգային կազմակերպությունների տարեկան զեկույցներ, կատարել անհրաժեշտ վերլուծություններ,
իրականացնել գործարարության իրավիճակային ներկայացումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տրամադրել գործարարության էության և դրսևորման առանձնահատկությունների, ինչպես նաև գործարարության զարգացման հիմնախնդիրների վերաբերյալ գիտելիք և իմացություն,
· ուսուցանել գործարարության տեսա-մեթոդական հենքերը, ինչպես նաև գործարարության կազմակերպման տեսա-գործնական անհրաժեշտ հմտությունները,
ձևավորել բիզնես պլանների մշակման կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ
· ինքնուրույն աշխատանք՝ որպես դասընթացի նյութի յուրացման առավել արդյունավետ միջոց,
- անհատական և խմբային քննարկումներ,
- իրավիճակային խնդիրների լուծում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով: Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր եղանակով՝ համաձայն հաստատված հարցաշարի։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Դավոյան Ս., Բիզնեսի կառավարում, ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2017 թ.։
  • Бекетова О.Н, В.И.Найденков, Бизнес-план, Уч.пособие для вузов, Теория и практика, М., 2009, 288с.
  • Буров В.Ю. “Основы предпринимательства” Уч.пособие Чита, 2011. - 441 с.
  • Питер Ф.Друкер, Бизнес и инновации, пер. с англ.-М: “И.Д.Вильямс”, 2009, 432с.
  • Business Management, L. loykie, M. Mushena, Robert A. Pierce, 2022
  • Principles of Business Management, Dr. S. C., Saksena, 2020.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Գործարարության էությունը և զարգացման փուլային բնորոշիչները
2. Ձեռներեցական որոշումների կայացման գործընթացը. ձեռներեցական հաշվարկներ
3. Ձեռնարկատիրական գործունեության ֆինանսավորման աղբյուրները և եղանակները։
4. Ձեռներեցի գործողությունների տրամաբանությունը և ձեռներեցական գործընթացը
5. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները և դրանց չափորոշիչները:
6. Ձեռներեցության ձևերը և մոդելները
7. Բիզնեսի ռազմավարական զարգացումը և բիզնես ռազմավարությունը:
8. Բիզնեսի ռազմավարական պլանավորումը և ռազմավարական կառավարումը.
իրագործման փուլային առանձնահատկությունները:
9. Բիզնեսի ռազմավարական պլանի մշակման և ռազմավարական կառավարման գործնական քննարկումներ՝ անհատական (խմբային) աշխատանքների շրջանակներում:
10. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը. բիզնես պլան
11. Բիզնեսի իրավիճակային վերլուծություններ և խնդիրներ:
շաբաթական 2 ժամ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0708/Բ16, 17-3
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում բնագիտության ժամանակակից
հիմնախնդիրների մասին:
· Ձևավորել պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման
ժամանակակից օրինաչափությունների և հեռանկարների մասին:
Ձևավորել որոշակի աշխարհահայացք մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթների բացատրության համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել բնության համակարգերի կառուցվածքի, առաջացման և էվոլյուցիայի կոնցեպցիաները,
2. նկարագրել մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթների օրինաչափությունները,
3. հիմնավորել ժամանակակից բնագիտության նվաճումների կիրառման
կարևորությունը և անհրաժեշտությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. լուսաբանել մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթները,
5. օգտագործել գիտելիքները բնության երևույթների օրինաչափությունները
մեկնաբանելու և գնահատելու համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. օգտագործել ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում իրադրական տարբեր հարցեր լուծելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում բնագիտության ժամանակակից
հիմնախնդիրների մասին:
· Ձևավորել պատկերացումներ բնական գիտությունների զարգացման
ժամանակակից օրինաչափությունների և հեռանկարների մասին:
Ձևավորել որոշակի աշխարհահայացք մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող երևույթների բացատրության համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. համակցված դասեր՝ հեռահար դասընթացներ (Moodle համակարգով)
դասախոսություններ,
2. ինքնուրույն աշխատանք` գրականության ընթերցում, Moodle համակարգում զետեղված դասախոսությունների ընթերցում, առաջադրանքների կատարում և խմբային քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարք, որն անցկացվում է թեստային համակարգով, on line, տրվում է առավելագույնը 60 հարց, նախապես կազմված հարցաշարից:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Горелов А. А. Концепции современного естествознания М., 2015, 355 с.
  • Найдышь В. Концепции современного естествознания: Учебник, М.,2016.
  • Рыбалов Л. Б. Садохин А. П. Концепции современного естествознания, М., 2012, 415 с.
  • Стрельник О.Н. Концепции современного естествознания. Краткий курслекций. Учебное пособие. М., 2012.
  • Ասլանյան Լ. Ս., Կարայան Հ. Ս. Ժամանակակից բնագիտության հայեցա-կարգերը, Մեթոդական աշխատանք, Ե., 2011, 115 էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բնագիտության ժամանակակից կոնցեպցիաների հիմնական խնդիրները:
2. Բնագիտության և հումանիտար գիտությունների կապը:
3. Գիտության և կրոնի փոխհարաբերությունները:
4. Բնագիտության զարգացման պատմությունը:
5. Գիտական հեղափոխությունները և դրանց դերը բնագիտության զարգացման գործում:
6. Աշխարհի գիտական նկարագիրը:
7. Դասական և ժամանակակից ֆիզիկայի հիմնադրույթները:
8. Դասական և ժամանակակից տիեզերագիտության հիմնադրույթները:
9. Դասական և ժամանակակից քիմիայի հիմնադրույթները:
10. Դասական և Ժամանակակից կենսաբանության հիմնադրույթները:
Համընդհանուր նշանակության աշխարհահայացքային 3 կարևորագույն պրոբլեմների՝ Տիեզերքի, կյանքի և մարդու ծագման վերաբերյալ ժամանակակից տեսությունները բնագիտության ոլորտում:
3-րդ կամ 4-րդ կիսամյակ
30 ժամ դասախոսություն
շաբաթական 2 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1302/Բ16, 17-2
1. Դասընթացի նպատակ
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել բարոյական հարաբերությունների հիմունքները և տիպաբանությունը,
2. ձևակերպել սիրո մետաֆիզիկայի, ընտանիքի պլանավորման և սիրո հոգեվերլուծության արդի մարտահրավերները,
3. մատնանշել բարոյական կոնֆլիկտների լուծման և հաղթահարման տեխնոլոգիաները, բիզնես էթիկայի և քաղաքական էթիկայի գործառնական սկզբունքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. առանձնացնել բարոյական ընտրության գործընթացներում վճռորոշ գործոնները և մեխանիզմները,
2. ընտրել տարբեր միջավայրերում բարոյական կոնֆլիկտների հաղթահարման արդյունավետ մոդելները,
3. գնահատել բարոյականության դերը հասարակական կյանքի կազմակերպման ու կանոնակարգման գործում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը,
2. վերլուծել արդի քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական տեսանկյունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· վերլուծել ժամանակակից քաղաքակրթական մարտահրավերների բարոյական հիմնախնդիրները,
· կանխատեսել բարոյական շարժառիթներ ունեցող ճգնաժամային երևույթները և դրանց հետևանքները,
ծանոթացնել սիրո, ընտանիքի, կյանքի իմաստի, կրոնի, իրավունքի բարոյական հիմնահարցերին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, տեսական առաջադրանքներ և քննարկումներ,
2. տեքստերի մեկնաբանում և հայեցակարգերի համեմատական վերլուծություն,
3. տարբեր մոտեցումների համադրման առաջադրանքներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով:
Գնահատման մեթոդները՝ բանավոր հարցում ըստ առաջադրված հարցաշարի,
Գնահատման չափանիշները՝ անցած նյութի յուրացման և վերարտադրության աստիճան,
պատասխանների ամբողջականություն և հիմնավորվածություն, հարցերի առանցքային կողմերի իմացություն, վերլուծական պատասխաններ։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Апресян Ю. Этика. М., 2004.
  • Бодрийяр Ж. Забыть Фуко. СПБ, 2011.
  • Матвеев П. Религиозная этика. М., 2014.
  • Фромм Э. Искусство любить. М., 2008.
  • Щвейцер А. Культура и этика. М., 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Բարոյականության էությունը և կառուցվածքը:
2. Բարոյական հարաբերությունների էությունը
3. Կրոնական էթիկա:
4. Բիոէթիկա:
5. Քաղաքական էթիկա:
6. Սիրո մետաֆիզիկա:
Կյանքի իմաստը:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործ.-20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ29
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին ծանոթացնել Կովկասյան տարածաշրջանի ազգագրական ուսումնասիրության պատմությանը, սկզբնաղբյուրների ու աղբյուրների հիմնական խմբերին, պատմամշակութային շրջանացմանն ու խոշոր պատմամշակութային/պատմազգագրական արեալներին, ինչպես նաև կովկասյան էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագրի հիմնական բաղադրիչներին. տնտեսություն, կենսապահովման համակարգեր, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար մշակույթներ, դրանց զարգացումներ, փոփոխություններ ու փոխակերպումներ տարբեր պատմական շրջափուլերում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերլուծել կովկասյան տարածաշրջանի ազգագրական ուսումնասիրության պատմությունը, աղբյուրների ու սկզբաղբյուրների հիմնական խմբերը,
2. առանձնացնել, տիպաբանել և դասակարգել Կովկասյան տարածաշրջանի (Հյուսիսային և Հարավային Կովկաս) հիմնական պատմազգագրական մարզերը, շրջանները, դրանց առանձնացման էթնիկ և մշակութային հիմքերը,
3. ներկայացնել Կովկասյան տարածաշրջանի էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագիրը ըստ մշակութային հիմնական համալիրների ու ենթահամալիրների:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ստացված գիտելիքները կիրառել ավելի լայն կովկասագիտական ուսումնասիրություններում,
Ստացված գիտելիքների հիման վրա մշակել և իրականացնել ազգագրական, լայն առումով` կովկասագիտական փոքր հետազոտություններ ու ծրագրեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին ծանոթացնել Կովկասյան տարածաշրջանի ազգագրական ուսումնասիրության պատմությանը, սկզբնաղբյուրների ու աղբյուրների հիմնական խմբերին, պատմամշակութային շրջանացմանն ու խոշոր պատմամշակութային/պատմազգագրական արեալներին, ինչպես նաև կովկասյան էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագրի հիմնական բաղադրիչներին. տնտեսություն, կենսապահովման համակարգեր, սոցիոնորմատիվ և հումանիտար մշակույթներ, դրանց զարգացումներ, փոփոխություններ ու փոխակերպումներ տարբեր պատմական շրջափուլերում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ավանդական դասախոսություններ` հիմնական նյութի ներկայացմամբ:
2. Ինտերակտիվ դասախոսություններ, քննարկումներ, սեմինարներ, խմբակային աշխատանքներ:
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում` համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով:
4. Հիմնական գրականության տպագիր, էլ. և տեսատարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Coene F., The Caucasus: An Introduction, Routledge, Taylor & Francis group, 2010.
  • de Waal Th., The Caucasus: An Introduction, Oxford University Press, 2010.
  • Бобровников В., Мусульмане Северного Кавказа: обычай, право, насилие, М., 2002.
  • Дерлугьян Г., Адепт Бурдье на Кавказе, М., 2010.
  • Народы Кавказа, т., М., 1960, т. 2, М., 1962.
  • Народы и культуры մատենաշարի կովկասյան էթնիկ հանրություններին վերաբերող հատորներ// Армяне, М., 2012; Абхазы, М., 2007; Грузины, М., 2015; Ингуши, М., 2013; Карачаевцы, Балкарцы, М., 2014; Народы Дагестана, М., 2002; Осетины, М., 2012; Чеченцы, М., 2012, այլ հատորներ.
  • Հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն լեզուներով այլ հոդվածներ, մենագրություններ թղթային տարբերակով և էլեկտրոնային կրիչներով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Դասընթացի հիմնական հասկացությունները. Կովկաս, Հյուսիսային և Հարավային Կովկաս, պատմազգագրական շրջանացում և շրջան: 2.Կովկասյան տարածաշրջանի էթնիկ, քաղաքական, լեզվական բնութագիրը, հիմնական էթնիկ հանրությունները: 3. Հայերի ազգագրական բնութագիրը: 4 . Վրացիների ազգագրական բնութագիրը: 5. Ադրբեջանցիների և այլ թյուրքալեզու էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագիրը: 6. Աբխազադըղական էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագիրը: 7. Վայնախյան էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագիրը: 8. Դաղստանյան էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագիրը: 9. Ռուսների, իրանական էթնիկ հանրույթունների, կովկասյան տարածաշրջանի այլ էթնիկ հանրությունների ազգագրական բնութագիրը:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 30 ժամ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ36
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է՝ գիտաճանաչողական գործընթացի միջոցով ուսանողներին քաջատեղյակ դարձնել Աբխազիայի պատմական անցյալին, ուսանողների մոտ ձևավորել աբխազական պատմության վաղեմի ժամանակներից մինչև հետխորհրդային ժամանակաշրջանն ընդգրկող պատմական կարևոր իրադարձությունների մասին համապատասխան գիտելիքներ, տալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում: Դասընթացի նպատակն է նաև ուսանողներին ճանաչողական, գիտա-տեսական և քաղաքական դիտանկյուններով ներկայացնել Հարավային Օսեթիայի 20-րդ դ. պատմությունը, լուսաբանել տարաբնույթ վիճահարույց և միմյանց հակադիր տեսակետներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի պատմության բոլոր առանցքային ու կարևոր խնդիրները՝ շաղկապելով դրանք Կովկասի պատմությանը::
2. թվարկել, դասակարգել և ներկայացնել Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի պատմության հիմնական սոցիալական և տնտեսական զարգացման միտումները, օրինաչափություններն ու առանձնահատկությունները:
3. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի պատմության հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծել Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի պատմության գործընթացները և տալ դրանց գնահատականները:
2. կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ:
3. տարբերակել շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
պատկերացում ունենալ Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի պատմության հիմնահարցերի վերաբերյալ՝ օգտագործելով պատմականության սկզբունքը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է՝ գիտաճանաչողական գործընթացի միջոցով ուսանողներին քաջատեղյակ դարձնել Աբխազիայի պատմական անցյալին, ուսանողների մոտ ձևավորել աբխազական պատմության վաղեմի ժամանակներից մինչև հետխորհրդային ժամանակաշրջանն ընդգրկող պատմական կարևոր իրադարձությունների մասին համապատասխան գիտելիքներ, տալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում: Դասընթացի նպատակն է նաև ուսանողներին ճանաչողական, գիտա-տեսական և քաղաքական դիտանկյուններով ներկայացնել Հարավային Օսեթիայի 20-րդ դ. պատմությունը, լուսաբանել տարաբնույթ վիճահարույց և միմյանց հակադիր տեսակետներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Ակադեմիական դասախոսություններ` հիմնական նյութի ներկայացմամբ:
Ինտերակտիվ սեմինար- քննարկումներ
Ուսումնառության վարժություններ / անհատական և խմբային աշխատանքներ/ աշխատանքներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • История Абхазии, под. ред. С. З. Лакоба, Гудаута, 1993.
  • С. З. Лакоба, Очерки политической истории Абхазии, Сухуми, 1990.
  • Д.Гамахария, Б.Гогия, Абхазия-историческая область Грузии (исторические документы, материалы, комментарии с древнейших времен до 30-х годов XX века). Тбилиси, 1997.
  • Разыскания по истории Абхазии/Грузия. Сборник.Тбилиси, 1999.
  • И. Марыхуба, Об Абхазах и Абхазии (историческая справка). Второе, дополненное издание (на русск. и анг. яз.), Сухум (Майкоп, изд.«Адыгея»), 1993.
  • М. Лордкипанидзе, Абхазия и Абхазы (на груз., русск., и анг. яз.), Тбилиси,1990.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1`Աբխազ ժողովրդի կազմավորման առեղծվածը: 2` Աբխազական հին իշխանապետությունների առաջացումը: 3` Արաբական արշավանքները Աբխազիա և Լեոնականների թագավորության առաջացումը: 4` Լեոնականների անկումը և Աբխազիան Սաքարթվելոյի թագավորության կազմի մեջ: 5` Աբխազիան Սաքարթվելոյի տրոհման շրջանում: 6` Աբխազիայում XVI-XVII դդ. էթնիկական հեղափոխության վարկածը: 7` Աբխազիայի հզորացումը Քելեշ բեյ Շերվաշիձեի կառավարման տարիներին: 8` Աբխազիան Ռուսաստանի և Թուրքիայի քաղաքականության կիզակետում (XIX դ. սկիզբ): 9`Աբխազիան Կովկասյան պատերազմի տարիներին և աբխազական ինքնավար իշխանապետության ոչնչացումը: 10` Աբխազների արտագաղթը և Աբխազիայի վերաբնակեցումը օտար տարրերով: 11` Ազգամիջյան փոխհարաբերությունները Աբխազիայում XIX և XX դդ. շեմին: 12` Աբխազիան Ռուսական առաջին հեղափոխության տարիներին: 13` Աբխազիայի ինքնորոշման ծրագրերը 1917-1918 թթ.: 14` Հարավային օսերի ինքնորոշման հարցը (1917-1918 թթ.): 15` Վրաստանի կառավարության գերակայության հաստատումն Աբխազիայում և վրաց-աբխազական դաշինքը: 16` Աբխազական ժողովրդական խորհրդի լուծարումը: 17` Աբխազիայի կարգավիճակի հիմնահարցը (1919-1920 թ): 18` Վրաց-օսական փոխհարաբերությունները 1919 - 1920 թթ.:
19` Օսական հուզումները Վրաստանում և Հարավօսական ինքնավար մարզի ստեղծումը: 21` Աբխազիան ստալինյան բռնատիրության տարիներին: 22`Աբխազիան հետստալինյան ժամանակաշրջանում: 23` Աբխազիան 1960-1970-ական թթ.: 24`Վրաց-օսական հակամարտությունը հետխորհրդային տարիներին և Հարավային Օսիայի հանրապետության առաջացումը: 25` Վրաց-աբխազական 1992-1993 թթ. պատերազմը:
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործն. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ35
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին հաղորդել ակադեմիական գիտելիքներ դիվանագիտության պատմության տարբեր դարաշրջանների հիմնախնդիրների մասին, նրանց մոտ ձևավորել դիվանագիտական և հյուպատոսական ծառայության և իրավունքի հիմունքների դիվանագիտական մեթոդների, հնարքների, բանակցային արվեստի և դիվանագիտական արձանագրությունների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա/ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

1. Ներկայացնել հին և միջին դարերի և նոր ու նորագույն ժամանակաշրջանների դիվանագիտության պատմության գիտելիքներին
2. Ցուցաբերել դիվանագիտության և դիվանագիտական ծառայության առաջացման ու զարգացման օրինաչափություններն ու տրամաբանությունը:

բ/ գործնական մասնագիտական կարողություններ

1. Ներկայացնել բանակցային գործընթացի արվեստը,
2. Կիրառել դիվանագիտական որոշ հմտություններ
3. Վերլուծել Կովկասյան տարածաշրջանի դիվանագիտական գործունեության առանձնահատկությունները

գ/ ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.

1. Կարողանալ համեմատական վերլուծության ենթարկել տարբեր երկրների դիվանագիտական ծառայության, դիվանագիտական մեթոդների և սովորույթների, առանձնահատկություններն ու ընդհանրությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին հաղորդել ակադեմիական գիտելիքներ դիվանագիտության պատմության տարբեր դարաշրջանների հիմնախնդիրների մասին, նրանց մոտ ձևավորել դիվանագիտական և հյուպատոսական ծառայության և իրավունքի հիմունքների դիվանագիտական մեթոդների, հնարքների, բանակցային արվեստի և դիվանագիտական արձանագրությունների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ,
2. Գործնական աշխատանքներ և սեմինարներ։

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ա. Եսայան, Դիվանագիտության և արտաքին հարաբերությունների մարմիններ, Երևան, 1968:
  • Ա. Նավասարդյան Դիվանագիտություն, Երևան, 2010:
  • Գ. Քեռյան, Միջազգային հարաբերությունները և դիվանագիտությունը երկու աշխարհամարտերի միջև ընկած ժամանակաշրջանում (1919-1939 թթ.), Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2006։
  • Մ. Մուրադյան, Է. Մինասյան, Ռուսաց դիվանագիտությունը միջազգային հարաբերությունների համակարգում ( XVIII- XIX դդ.), Երևան, 2005:
  • Ն. Չալըմյան, Դիվանագիտական արարողակարգ և վարվելակերպ, Երևան, 2009:
  • Նուբար Տ. Չալըմյան, Դիվանագիտական և հյուպատոսական ծառայություն և իրավունք, Երևան, 2005:
  • Գ. Քիլիմջյան, Բալկանյան հիմնախնդիրները և միջազգային դիվանագիտությունը, Երևան, 2022։
  • История международных отношений: Учебное пособие, Колл. авт. под. ред. Г. В. Каменской, О.А. Колобова, 7.Э.Г. Соловьева, Москва, 2007.
  • Ю.А. Дубинин, Б. Ф. Мартынов, Т. В. Юрьева, История междунаподныь отношений (1975-1991), Москва, 2006.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1` Դեսպանական գործի կազմակերպումը և դիվանագիտությունը Հին Արևելքում: 2` Դիվանագիտական ծառայությունը Հին Հունաստանում: 3` Հին Հռոմի և Բյուզանդիայի դիվանագիտությունը: 4` Հին և միջնադարյան Հայաստանի դիվանագիտությունը: 5` Դիվանագիտական ծառայությունը Արաբական Խալիֆաթում: 6` Դիվանագիտական ծառայությունը Վենետիկում և Ֆլորենցիայում: 7` Պապական դիվանագիտությունը: 8` 16-18-րդ դդ. Եվրոպական պետությունների դիվանագիտական ծառայության ընդհանուր բնութագիրը: 9` Բրիտանական դիվանագիտական ծառայությունը (19-20-րդ դդ): 10` Ֆրանսիական դիվանագիտական ծառայությունը (16-20-րդ դդ.): 11`Գերմանիայի դիվանագիտական ծառայությունը (19-20-րդ դդ): 12` Ամերիկյան դիվանագիտական ծառայությունը (19-20-րդ դդ.): 13. ռուսական կայսրության դիվանագիտությունը 18-20-րդ դդ. ։
6-րդ` գարնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ42
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու,
ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները,ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.դասակարգել նախադասություններն ըստ տեսակների` պարզ և բարդ,
2.վերլուծել նախադասություններն ըստ իրենց կազմության,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.տարբերակել նախադասության տեսակները
2.պատկերացնել նախադասության տեսակներն ըստ իմաստի` պատմողական, հարցական,հրամայական, բացականչական, հարցաբացականչական, եւ ըստ կազմության:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1.ճիշտ կիրառել ուղղակի եւ անուղղակի խոսքը,
2.ամբողջական պատկերացում կազմել նախադասության տեսակների կիրառության մասին
3.կազմել պարզ և բարդ նախադասություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու,
ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները,ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ლ.კვაჭაძე “თანამედროვე ქართული ენის სინტაქსი”, თბილისი 1966. (Լ.Կվաճաձե
  • ՛՛Ժամանակակից վրաց լեզվի շարահյուսությունը՛՛, Թբիլիսի 1966):
  • ნ. შარაშენიძე ‘’სიტუაციები და გრამატიკა კომუნიკაციისთვის”, თბილისი 2010. (Ն.
  • Շարաշենիձե “Իրավիճակներ եւ քերականություն հաղորդակցության համար”, Թբիլիսի 2010):
  • Հ. Բայրամյան ՛՛Վրաց լեզու՛՛, Երևան 2010:
  • Վրացական էլեկտրոնային լրատվամիջոցներ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Պարզ նախադասություն:
2.Նախադասության գլխավոր և երկրորդական անդամները(ենթակա, ստորոգյալ, խնդիրներ, պարագաներ):
3.Բարդ նախադասություն. Գլխավոր և երկրորդական նախադասություններ, երկրորդական նախադասությունների տեսակները:
4.Ուղղակի և անուղղակի խոսք:
6-րդ` գարնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ42
1. Դասընթացի նպատակ
Ներկայացնել ադրբեջաներենի քերականության առավել բարդ կողմերն ու նրբությունները, լեզվամտածողությունն ու ժամանակակից պետական լեզվաքաղաքականությունը:
Ծանոթացնել լեզվի զարգացման ներկայիս իրավիճակին, բառապաշարի և քերականական կառույցների կատարելագործման ուղիներինն ու միջոցներին, լեզվի զարգացման հիմնական միտումներին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ընկալել գեղարվեստական գրական ստեղծագործությունների էությունը,
2. Հստակ տարանջատել ադրբեջաներենի քերականական առանձնահատկությունները մյուս ցեղակից թյուրքական լեզուներից, մասնավորապես թուրքերենից:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Կառուցել մակբայական դերբայով նախադասություններ, ինչպես նաև ստորադասական շաղկապով բարդ ստորադասական նախադասություններ:
2.Թարգմանել և վերլուծել ադրբեջաներեն միջինից բարդ նախադասություններ և տեքստեր:
Լսել, ընկալել և վերարտադրել ադրբեջաներենով հնչած երկխոսություններ, բարդ նախադասություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ներկայացնել ադրբեջաներենի քերականության առավել բարդ կողմերն ու նրբությունները, լեզվամտածողությունն ու ժամանակակից պետական լեզվաքաղաքականությունը:
Ծանոթացնել լեզվի զարգացման ներկայիս իրավիճակին, բառապաշարի և քերականական կառույցների կատարելագործման ուղիներինն ու միջոցներին, լեզվի զարգացման հիմնական միտումներին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
ադրբեջաներեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մովսիսյան Լ, Ադրբեջաներենի դասագիրք, Երևան, 2012։
  • Исмайлова Л.Г., Насилов Д.М., Азербайджанский язык для стран СНГ, Москва, ИСАА, 2007.
  • Худазаров Т.М., Самоучитель азербайджанского языка, Баку, 2006.
  • Zülfüqarlı S., Azərbaycan dili, Bakı, 2009.
  • Hacıyeva M., Əbdülhəsənli T., Azərbaycan dili, Bakı, 2011.
  • Xəlilov B., Müasir Azərbaycan dili, İkinci nəşr, Bakı, 2013.
  • Abdullayeva G., Müasir Azərbaycan dili, İkinci hissə, Bakı, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1՝ Անորոշ ապառնի ժամանակաձև: 2՝ Ըղձական եղանակ: 3՝ Գոյականակերտ վերջածանցներ: 4՝ Անկատար անցյալ ժամանակաձև: 5՝ Ներկա ժամանակի դերբայ, մակբայական դերբայներ: 6՝Հարկադրական եղանակ: 7՝ Կապական բառերի կիրառությունը: 8՝ Հրամայական եղանակը 1-ին և 3-րդ դեմքերում: 9՝ Պայմանական եղանակ:10՝ Հավաքական, կոտորակային, բաշխական թվականներ:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ41
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու, ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
կապակցել վրացերեն նախադասությունը և կապակցման միջոցներն ու եղանակները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
տարբերակել նախադասության տեսակները
կազմել նախադասություններ ` պատմողական, հարցական,հրամայական, բացականչական, հարցաբացականչական:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
ամբողջական պատկերացում կազմել նախադասության տեսակների կիրառության մասին, կազմել և վերլուծել վրացերեն նախադասություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու, ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ლ.კვაჭაძე “თანამედროვე ქართული ენის სინტაქსი”, თბილისი 1966. (Լ.Կվաճաձե
  • ՛՛Ժամանակակից վրաց լեզվի շարահյուսությունը՛՛, Թբիլիսի 1966):
  • ნ. შარაშენიძე ‘’სიტუაციები და გრამატიკა კომუნიკაციისთვის”, თბილისი 2010. (Ն.
  • Շարաշենիձե “Իրավիճակներ եւ քերականություն հաղորդակցության համար”, Թբիլիսի 2010):
  • Հ. Բայրամյան ՛՛Վրաց լեզու՛՛, Երևան 2010:
  • Վրացական էլեկտրոնային լրատվամիջոցներ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Նախադասություն. կապակցման միջոցներն ու եղանակները:
2.Նախադասության տեսակները ըստ իմաստ (պատմողական, հարցական, հրամայական, բացականչական, հարցա-բացականչական):
3. Նախադասության տեսակներն ըստ կազմության:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ41
1. Դասընթացի նպատակ
Ներկայացնել ադրբեջաներենի լեզվական, տիպաբանական առանձնահատկությունները, զարգացման հիմնական փուլերը և ներկայիս միտումները,
դիտարկել արդի ադրբեջաներենը որպես պետական և գրական լեզու, ծանոթացնել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերին,
ուսուցանել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերի վերլուծության և թարգմանության հիմնական մեթոդները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

1. ներկայացնել ադրբեջաներենի անուն խոսքի մասերից գոյականը, ածականը,թվականը,
2. մասամբ ծանոթանալ բայական համակարգին,
3. լսել և ըմբռնել միջին բարդության տեքստեր և բանավոր թարգմանել:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

1.Հոլովել և´ անուն խոսքի մասերը, և´ գոյականաբար կիրառվող մյուս բառերը:
2.Ներկա և անցյալ կատարյալ ժամանակաձևերով խոնարհել բայերը հաստատական, հարցական, ժխտական ձևերով:
3. Թարգմանել և վերլուծել ադրբեջաներեն միջին բարդության նախադասություններ և տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ներկայացնել ադրբեջաներենի լեզվական, տիպաբանական առանձնահատկությունները, զարգացման հիմնական փուլերը և ներկայիս միտումները,
դիտարկել արդի ադրբեջաներենը որպես պետական և գրական լեզու, ծանոթացնել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերին,
ուսուցանել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերի վերլուծության և թարգմանության հիմնական մեթոդները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. ադրբեջաներեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մովսիսյան Լ, Ադրբեջաներենի դասագիրք, Երևան, 2012։
  • Исмайлова Л.Г., Насилов Д.М., Азербайджанский язык для стран СНГ, Москва, ИСАА, 2007.
  • Худазаров Т.М., Самоучитель азербайджанского языка, Баку, 2006.
  • Zülfüqarlı S., Azərbaycan dili, Bakı, 2009.
  • Hacıyeva M., Əbdülhəsənli T., Azərbaycan dili, Bakı, 2011.
  • Xəlilov B., Müasir Azərbaycan dili, İkinci nəşr, Bakı, 2013.
  • Abdullayeva G., Müasir Azərbaycan dili, İkinci hissə, Bakı, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1՝ Անորոշ անցյալ ժամանակաձև:
2՝ Üçün, kimi, sonra, əvvəl, qədər, dək, can//cən
հետադրությունները:
3՝ Ածականների համեմատության աստիճանները:
4՝ Ca/cə, sız, lıq բառակազմական վերջածանցները:
5՝ Ապառնի ժամանակ:
6՝ Անորոշությունն ադրբեջաներենում:
7՝ Ժխտական դերանուն:
8՝ Գոյականների կապակցության ձևերը:
9՝ Մակբայներ:
10՝ Xoşa gəlmək արտահայտության կիրառումը:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 60 ժամ, գործն. - 30 ժամ
շաբաթական 6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Մ32
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տրամադրել համաշխարհային պատմության, նրա տեսության, առանձին դարաշրջանների, գաղափարների և գործչների վերաբերյալ խորը և բազմակողմանի գիտելիքներ և իմացություն,
· փոխանցել հմտություններ և կարողություններ՝ դիտարկելու պատմական գործընթացները ընդլայն ըմբռնումերի համածիրում՝ լոկալ պատմություն, տարածաշրջանային պատմություն, գլոբալ պատմություն, պատմական դարաշրջան, գաղափարներ-գաղափարախոսություններ, գործիչներ,
· զարգացնել ուանողների վերլուծական հմտությունները՝ բացահայտելու համար պատմական գործընթացների պատճառներն ու հետևանքները, ընդհանրություններն ու առաձնահատկությունները, քննության ենթարկելու, վերլուծելու և մեկնաբանելու համաշխարհային պատմության տեսությունները,
օժտել ուսանողներին այնպիսի մասնագիտական գիտելիքներով ու կարողություններով, որոնք կիրառելի են գիտահետազոտական և գիտամանկավարժական ոլորտներում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել համաշխարհային պատմության տարբեր շրջափուլերը՝ հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը,
2. Ձևակերպել համաշխարհային պատմության տարբեր շրջափուլերըի և դարաշրջանների քաղաքակրթական հենքն իրենց ներքին կապերով և առնչություններով,
3. Բացահայտել պատմության տարբեր դարաշրջանների ընդհանրություններն ու առանձնահատկությունները՝ տնտեսական, քաղաքական, մշակութային, կրոնական համատեքստում, սահմանելու դրանց քաղաքակրթական տիպաբանությունը,
4. Որոշել խոշոր անհատականությունների և հասարակական խմբերի դերակատարությունը պատմության հեռանկարում,
5. Ներկայացնել և քննարկելու պատմության վերաբերյալ տեսությունները և համաշխարհային պամության մեջ գոյություն ունեցող գաղափարներն ու գաղափարախոսությունները:
6. Ճանաչել պատմական զարգացման հիմնարար միտումները՝ հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը, ձևակերպելու դրանց հիմնավոր համակողմանի նկարագիրն ու մեկնությունը։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ընդհանրացնել համաշխարհային պատմության ուսումնասիրման փորձը, ստեղծելու ֆայլեր, արխիվներ, տարբեր դարաշրջանների վերաբերյալ՝ օգտագործել ինչպես հետազոտական, այնպես էլ մանկավարաժական աշխատանքի ընթացքում,
2. Կազմակերպել գործնական պարապմունքներ համաշխարհային պատմության և հարակա մասնագիտությունների ներկայացուցիչների համար՝ բացատրելու անցյալի և ներկայի պատմական իրողությունները ըստ տարբեր գիտակարգերի արդյունքների,
3. Կիրառել համաշխարհայի պատմության մասնագիտական գիտելիքները արդի հումանիտար մտքի տարբեր բնագավառներում՝ միջազգային հարաբերություններ, քաղաքագիտություն, միջազգային իրավունք, համաշխարհային տնտեսություն, մշակութաբանություն, արվեստաբանություն և այլն։
4. Կիրառել սկզբնաղբյուրների և մասնագիտական գրականության մշակման և ստացված արդյունքների վերլուծության ու ընդհանրացման մեթոդիկան
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Օգտագործել մասնագիտության վերաբերյալ տարատեսակ աղբյուրներ (ինտերնետային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ և հաշվետվություններ)
2. Վերլուծել առկա գիտահետազոտական և մանկավարժական խնդիրները և գնահատել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները,
3. Ստեղծագործաբար կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները, առաջարկել նոր գաղափարներ,
Պատրաստել զեկուցումներ, կատարել հետազոտություններ՝ պահպանելով մասնագիտական էթիկայի նորմերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տրամադրել համաշխարհային պատմության, նրա տեսության, առանձին դարաշրջանների, գաղափարների և գործչների վերաբերյալ խորը և բազմակողմանի գիտելիքներ և իմացություն,
· փոխանցել հմտություններ և կարողություններ՝ դիտարկելու պատմական գործընթացները ընդլայն ըմբռնումերի համածիրում՝ լոկալ պատմություն, տարածաշրջանային պատմություն, գլոբալ պատմություն, պատմական դարաշրջան, գաղափարներ-գաղափարախոսություններ, գործիչներ,
· զարգացնել ուանողների վերլուծական հմտությունները՝ բացահայտելու համար պատմական գործընթացների պատճառներն ու հետևանքները, ընդհանրություններն ու առաձնահատկությունները, քննության ենթարկելու, վերլուծելու և մեկնաբանելու համաշխարհային պատմության տեսությունները,
օժտել ուսանողներին այնպիսի մասնագիտական գիտելիքներով ու կարողություններով, որոնք կիրառելի են գիտահետազոտական և գիտամանկավարժական ոլորտներում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Փոխներգործուն և գործնական մեթոդ
2. Բովանդակային և տեխնիկական միջոցների կիրառման մեթոդ
3. Տեխնոլոգիական և հիմնախնդրային մեթոդ
4. Պատումի եղանակ
5. Նկարագրական եղանակ
6. Տրամաբանական և պատմական օրինաչափությունների և եզրահանգումների կատարման եղանակ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • История дипломатии, сост. А.Лактионов, Москва, АСТ Москва, 2009
  • Всемирная история, под ред. Г.Б. Поляка, А.Н. Марковой, М. 2009
  • Мировая политика и мевдународные отношения, под ред. С.А. Ланцова, В.А. Аякасова, М. 2009
  • Понтинг К., Всемирная история. Новый взгляд / пер. с англ., М.: ACT: Астрель, 2010.
  • Peter N. Stearns, Eric W. Nelson, The Industrial Revolution in World History, Fourth Edition, New York: Westview Press, 2012.
  • Huntington Samuel, The Clash of Civilizations and Remaking of World Order, New York, London, 2005.
  • Europe 1789 to 1914, Ed. In chief John Merriman and Jay Winter, v 1-5, Thomson Gale, New York, 2006.
  • Ian Kershaw, The Global Age: Europe 1950-2017 (The Penguin History of Europe), Penguin Books, 2020
  • Odd Arne Westad, The Cold War: A World History, Basic Books, 2019
  • 0. Bayly, Christopher Alan. The birth of the modern world, 1780-1914: global connections and comparisons (Blackwell, 2004)
  • Duiker, William J. Duiker and Jackson J. Spielvogel. World History (2 vol 2006), university textbook
  • Lee, Wayne E. Waging War: Conflict, Culture, and Innovation in World History (2015) excerpt
  • Osterhammel, Jürgen. The Transformation of the World: A Global History of the Nineteenth Century (Princeton University Press, 2014), 1167pp
  • Stearns, Peter N. ed. Oxford Encyclopedia of the Modern World: 1750 to the Present (8 vol. 2008)
  • David Armitage, The Ideological Origins of the Բritish Empire, CamԲridge University Press, 2000.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ներածական հատված-առարկայի էությունը, ժամանակագրական, թեմատիկ և բովանդակային ընդգրկումը: 2.Արևմտյան քաղաքակրթության ձևավորման դրաշրջան (Հին Հունաստան, Հելենալանություն, Հին Հռոմ)։ 3.Միջնադարյան քաղաքակրթության դարաշրջան (Քաղաքակրթության ձևավորումը և վերելքը Եվրոպայում, Եվրոպական քաղաքակրթությունը Նոր ժամանակաների շեմին և միջնադարի անկումը) 4.Արդյունաբերական հասարակության առաջին շրջափուլը (17-րդ դար-19-րդ դարի առաջին կես): 5.Միջազգային հարաբերությունները Նոր ժամանականերում: Առաջին աշխարհամարտը: 6.Համաշխարհային մշակույթը Նոր ժամանակներում (Կրթությունը, գիտությունը, գրականությունը և արվեստը)։ 7.Զարգացած Արդյունաբերական երկրները և աշխարհը (19-րդ դարի երկրորդ կես-20-րդ դարի սկիզբ)։ 8.Աշխարհը Արդյունաբերական հասարակության երրորդ շրջափուլում: 9.Աշխարհը Սառը պատերազմի ժամանակաշրջանում։ 10. Աշխարհը Սառը պատերազմից հետո
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործն.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ34
1. Դասընթացի նպատակ
գիտաճանաչողական գործընթացի միջոցով ուսանողներին քաջատեղյակ դարձնել Ռուսաստանի (1917-1922) և ԽՍՀՄ պատմության ու հետխորհրդային Ռուսաստանի պատմության հիմնախնդիրներին
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել Ռուսաստանի պատմության նորագույն ժամանակաշրջանի հիմնախնդիրները,
2. գիտակցել Ռուսաստանի խաղացած դերը Կովկասի պատմական ճակատագրում, և լուսաբանել ներկա զարգացումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ,
2. գնահատել Ռուսաստանի և ԽՍՀՄ-ի տեղն ու դերը միջազգային ասպարեզում՝ համեմատելով այն ժամանակաշրջանի այլ խոշոր երկրների հետ
պատկերացում ունենալ Ռուսաստանի պատմության հիմնահարցերի վերաբերյալ՝ օգտագործելով պատմականության սկզբունքը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
գիտաճանաչողական գործընթացի միջոցով ուսանողներին քաջատեղյակ դարձնել Ռուսաստանի (1917-1922) և ԽՍՀՄ պատմության ու հետխորհրդային Ռուսաստանի պատմության հիմնախնդիրներին
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ:
2. Գործնական աշխատանքներ և սեմինարներ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Хрестоматия по истопии России. 1917-1945. М., 1996
  • Хрестоматия по истопии России. 1946-1995. М., 1996
  • Барсенков А.С. Введение в собременныю Российскую историю. М., 2002
  • Верт Н. Историю советского государства. 1900-1991 г. М., 1996
  • История России в навейшее время. 1985-2009.Под ред. Безбородова А.Б., М. 2010
  • История России с начала XIX века до начало XX века Под. ред. Сахарова А. Н. т.2, М.2015
  • Новейшая история Отечества XX века. Т.1-2, М. 1998
  • Отечественная история XX век., М., 1999.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը Ռուսաստանում 1917թ.:
2. Քաղաքացիական պատերազմը Ռուսաստանում(1917-1922թթ.):
3.Ազգային հարցը և ազգային քաղաքականությունը ԽՍՀՄ-ում 1917-1930-ական թթ.: Անդրֆեդերացիայի կազմավորումը
4. Խորհրդային պետության արտաքին քաղաքականությունը 1917-1930-ական թթ.:
5.Վարչահրամայական համակարգի հաստատումը ԽՍՀՄ-ում և ստալինյան բռնաճնշումները 1930-ական թվականներին:
6. ԽՍՀՄ-ը Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին:
7. ԽՍՀՄ-ը Գորբաչովյան վերակառուցման տարիներին:
8. Ազգային հիմնահարցը ԽՍՀՄ-ում վերակառուցման տարիներին և հետխորհրդային շրջանում:
9. ԽՍՀՄ փլուզումը:
10. Ռուսաստանը Բորիս Ելցինի, Վ. Պուտինի կառավարման շրջանում։
6-րդ` աշնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործն.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/ Բ 33
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին ծանոթացնել համաշխարհային - պատմական գործընթացի համատեքստում Թուրքիայի պատմությանը սկսած օսմանյան վաղ շրջանից հասցնելով մինչև մեր օրերը, հատկապես Օսմանայան կայսրության, այնպես էլ Թուրքիայի Հանրապետության պատմության առանցքային փուլերին, ներքին ու արտաքին քաղաքա­կանության կարևոր ուղղություններին և դրվագներին, երկրում գործող ազդեցիկ կուսակցությունների գործունեությանը, ժամանակակից Թուրքիայի ներքին քաղաքականությանը, ինչպես նաև ազգային փոքրամասնությունների և ոչ մուսուլման ժողովուրդների խնդիրներին և նրանց կարգավիճակին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել Թուրքիայի պատմության ընդհանրական հոլովույթը, օրինաչափությունները, միտումները և ներկայացնելու նրա առանձին շրջափուլերը,
2. ներկայացնել Օսմանյան կայսրության և Թուրքիայի Հանրապետության արտաքին ու ներքին քաղաքականությունը, ինչպես նաև Թուրքիայում ապրող ազգային և կրոնական փոքրամասնությունների նկատմամբ իրականացրած քաղաքականությունը,
3. պարազաբանել ներկայումս Թուրքիայում ընթացող քաղաքական գործընթացները՝ տիրապետելով պատմության վերլուծական մեթոդին,


բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծել ինչպես Օսմանյան կայսրության, այնպես Թուրքիայի Հանրապետության պատմությանը առնչվող հարցերը, այդ թվում ներքին և արտաքին քաղաքականության խնդիրները և իրավիճակները,
2. պատմահամեմատական լույսի ներքո քննելու ներկայիս Թուրքիայի Կովկասում բնակվող թուրք էթնիկ խմբավորումների հիմնախնդիրների հետ առնչվող իրողությունները,
3. պարզաբանել Թուրքիայում տեղի ունեցող գործընթացների պատճառահետևանքային կապը,

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. օգտվել տեղեկատվական տարատեսակ աղբյուրներից, հատկապես հետազոտական աշխատանքում կիրառել աղբյուրների և գրականության հետ աշխատելու տարաբնույթ եղանակներից,
2. կիրառել ձեռք կբերված պատմաական վերլուծության հմտությունները և կատարելու անհրաժեշտ համեմատական եզրահանգումներ,
3. կիրառել տեսական և մասնագիտական գիտելիքներն ու մեթոդոլոգիական հմտությոնները գիտական և տեղեկատվական հարթակներում։
4. Կատարել հետազոտական աշխատանք Թուրքիային առնչվող հիմնահարցերի շուրջ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին ծանոթացնել համաշխարհային - պատմական գործընթացի համատեքստում Թուրքիայի պատմությանը սկսած օսմանյան վաղ շրջանից հասցնելով մինչև մեր օրերը, հատկապես Օսմանայան կայսրության, այնպես էլ Թուրքիայի Հանրապետության պատմության առանցքային փուլերին, ներքին ու արտաքին քաղաքա­կանության կարևոր ուղղություններին և դրվագներին, երկրում գործող ազդեցիկ կուսակցությունների գործունեությանը, ժամանակակից Թուրքիայի ներքին քաղաքականությանը, ինչպես նաև ազգային փոքրամասնությունների և ոչ մուսուլման ժողովուրդների խնդիրներին և նրանց կարգավիճակին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. սեմինար պարապունքներ,
3. քննարկում/բանավեճ /դերախաղ,
4. բանավոր ներկայացում,
5. գրավոր ներկայացում (էսսե, զեկույց և այլն),
անհատական և խմբային աշխատանք,
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ինքնուրույն աշխատանք- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների
քայլը 0.5 է։
Ինքնուրույն աշխատանքը ենթադրում է դասընթացի հիմնախնդիրներից որևէ մեկի մասին հետազոտական աշխատանքի պատրաստում՝ նախօրոք քննարկված և կազմակերպված պլանի հիման վրա։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է 8 (ութ) միավոր։ Գնահատման ընթացքում հաշվի են առնվում աշխատանքի ինքնուրույնությունը, ձևակերպումների որակը և բովանդակությունը, աղբյուրների և գրականության հետ աշխատանքը, հղումներն ու գիտական ապարատը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բայբուրդյան Վ., Օսմանյան կայսրության պատմություն, Եր., 2011:
  • Թուրքիայի Հանրապետության պատմություն, Եր., 2014:
  • Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն, հ. 2, Եր., 2017:
  • Васильев Л.С. История Востока. Том I, М., 2014.
  • Еремеев Д., Турция в годы Второй мировой и «холо дной» войны (1939-1990 гг.), М., 2005.
  • Киреев Н., История Турции XX век, М., 2007.
  • Финкель К., История Османской империи, М., 2012.
  • Findley C., The Turks in World History, Oxford University Press, 2004.
  • Finkel C., Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300- 1923. Basic Books, 2005.
  • 0. Howard D., A History of the Ottoman Empire. Cambridge: Cambridge University, 2017.
  • Stein A., Turkey's New Foreign Policy: Davutoglu, the AKP and the Pursuit of Regional Order, 2015.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Օսմանյան վաղ շրջանը: 2.Օսմանյան կայսրության կազմավորումը և օսմանյան նվաճումները XV դարում և XVI դարի սկզբին: 3.Օսմանյան կայսրությունը հզորության շրջանում: 4.Օսմանյան կայսրության նահանջի շրջանը և թուլացումը (XVII - XVIII դդ.): 5.Օսմանյան կայսրությունը XIX դարում: 6.Երիտթուրքական շարժումը և 1908թ. հեղափոխությունը: Երիտթուրքերի իշխանության շրջանը: 7. Օսմանյան կայսրության կործանումը և Թուրքիայի Հանրապետությունը (մինչև 1945 թ.): 8.Թուրքիան սառը պատերազմի տարիներին: 9.Թուրքիան XX դարի վերջին և XXI դարի սկզբին:
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործն.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ31
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողին տրամադրել համակողմանի գիտելիքներ 19-րդ դարի և 20-րդ դարի առաջին երկու տասնամյակների Ռուսաստանի պատմության վերաբերյալ,
· ծանոթացնել Ալեքսանդր 1-ին, Նիկոլայ 1-ին, Ալեքսանդր 2-րդի, Ալեքսանդր 3-րդի և Նիկոլայ 2-րդի կառավարման ժամանակահատվածի Ռուսաստանի պետական կառույցը ու դրա վերափոխումները, Ռուսաստանում տեղի ունեցած բարեփոխումները, հեղափոխությունների առաջացման պատճառները, ընթացքն ու հետևանքները, կուսակցական համակարգի և պառլամենտարիզմի ձևավորման գործընթացը,
· օժանդակել ուսանողներին՝ ժամանակաշրջանի մասին առավել ընդգրկուն պատկերացումներ կազմելուն և դրանք իրենց մասնագիտական հմտություններում օգտագործելուն:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. հիմնական ուղղություններով ներկայացնել Ռուսաստանի 19-րդ և 20-րդ դ. առաջին երկու տասնամյակների պատմության բոլոր առանցքային ու կարևոր խնդիրները,
2. թվարկել, դասակարգել և ներկայացնել ժամանակաշրջանի պատմության հիմնական սկզբնաղբյուրները, քննական վերլուծության ենթարկել այդ պատմափուլի առանցքային նշանակություն ունեցող գրականությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ռուսաստանի պատմության այդ ժամանակաշրջանի գործընթացները վերլուծել և տալ դրանց գնահատականները,
2. գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ,
3. գնահատել Ռուսաստանի տեղն ու դերը միջազգային ասպարեզում, համեմատելով այն ժամանակաշրջանի այլ խոշոր երկրների հետ,
Պատկերացում ունենալ Ռուսաստանի պատմության հիմնահարցերի վերաբերյալ՝ օգտագործելով պատմականության սկզբունքը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողին տրամադրել համակողմանի գիտելիքներ 19-րդ դարի և 20-րդ դարի առաջին երկու տասնամյակների Ռուսաստանի պատմության վերաբերյալ,
· ծանոթացնել Ալեքսանդր 1-ին, Նիկոլայ 1-ին, Ալեքսանդր 2-րդի, Ալեքսանդր 3-րդի և Նիկոլայ 2-րդի կառավարման ժամանակահատվածի Ռուսաստանի պետական կառույցը ու դրա վերափոխումները, Ռուսաստանում տեղի ունեցած բարեփոխումները, հեղափոխությունների առաջացման պատճառները, ընթացքն ու հետևանքները, կուսակցական համակարգի և պառլամենտարիզմի ձևավորման գործընթացը,
· օժանդակել ուսանողներին՝ ժամանակաշրջանի մասին առավել ընդգրկուն պատկերացումներ կազմելուն և դրանք իրենց մասնագիտական հմտություններում օգտագործելուն:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ:
2.Գիտական բանավեճերի և սեմինարների անցկացում:
3. Ֆիլմերի դիտում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 6 միավոր
Ø մասնակցություն -2 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ-3 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննությունները գրավոր են, տոմսը բաղկացած է երկու հարցից՝ յուրաքանչյուրը՝ 1,5 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, տոմսը բաղկացած է երեք հարցից, յուրաքանչյուրը՝ երեք միավոր։
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 1,5 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 3 աշխատություն։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մուրադյան Մ., Ռուսաստանի պատմության հիմնահարցեր (19-րդ դար.), Եր., 2011։
  • Бьюкенен Д., Моя миссия в России, М., 2006.
  • Витте С., Избранние воспоминания, М., 1990.
  • Зыгар М., Империя должна умереть, М., 2018.
  • Маклаков В., Первая государственная дума, М., 2006.
  • Омельченко Н. А., История государственного управления в России, М., 2008.
  • Сахарова А. Н., Новейшая история России, М., 2015.
  • Федорова В. А., История России: XIX-начала XX в., М., 2006.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ռուսական բարեփոխումների ուղին Ալեքսանդր 1-ինի կառավարման շրջանում
2. Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական խնդիրները 19-րդ դարի կեսին
3. Հասարական-քաղաքական գործընթացները Ռուսաստանում 19-րդ դարի առաջին կեսին
4. Ռուսաստանը 1860-1870-կան թթ. բարեփոխումների ընթացքում. պատմական նախադրյալները, ընթացքը, արդյունքները
5. Ալեքսանդր 3-րդի, Նիկոլ 2-րդի ներքին ու արտաքին քաղաքականության առանձնահատկությունները
6. Հեղափոխական շարժումները Ռուսաստանում 19-րդ դարի ավարտին։ Ձախողված և իրականացված հեղափոխություններ 20-րդ դարի առաջին տասնամյակներում
7. Պառլամենտարիզմը Ռուսաստանում
5-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործ.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ30
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին ներկայացնել Հյուսիսային Կովկասի պատմական զարգացման առանձնահատկություններն ու հասարակական-քաղաքական կյանքի զարգացման բովանդակությունը միջնադարից մեր օրերը
Ներկայացնել Հյուսիսային Կովկասի ժողովուրդների և ազգությունների բարդ ու քիչ ուսումնասիրված պատմության շրջադարձային փուլերն ու պայմանները
Ներկայացնել Ռուսաստանի, մյուս տարածաշրջանային ու համաշխարհային դերակատարների ունեցած տեղն ու դերը հյուսիսկովկովկասյան տարածաշրջանային գործընթացների համատեքստում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել ու համադրել Հյուսիսային Կովկասի պատմության հասարակական-քաղաքական ու սոցիալ-տնտեսական զարգացման միտումները,
2. Քննական մոտեցում ցուցաբերել Ռուսաստանի, տարածաշրջանային ու համաշխարհային մյուս դերակատարների քաղաքականության առանձնահատկությունների վերաբերյալ Հյուսիսային Կովկասում,
3. Ձևակերպել տարբեր հիմնախնդիրների վերաբերյալ ներտարածաշրջանային ու արտատարածաշրջանային ուժերի, էթնոսների, կազմավորումների դերակատարությունը և ազդեցությունը պատմական ժամանակաշրջանի կտրվածքով:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

1. Հյուսիսային Կովկասի պատմության տարբեր փուլերի հիմնախնդիրների վերաբերյալ դրսևորել ինքնուրույն մոտեցումներ և տալ գնահատականներ,
2. Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
3. Համեմատական վերլուծություն կատարել ռուսական Հյուսիսային Կովկասի ու հարևան տարածաշրջանների պատմական զարգացման հիմնախնդիրների միջև,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Ընդհանրական կարողություններ զարգացնել հասարակական-քաղաքական ու սոցիալ-մշակութային տարածաշրջանային ու համաշխարհային գործընթացների վերաբերյալ՝ միտված նպաստելու գիտաքաղաքական ուրույն մտածողությամբ օժտված մասնագետների պատրաստմանը:
Նպաստել Կովկասում մեր օրերում ընթացող քաղաքական գործընթացների ակունքների և պատճառների խորքային բացահայտմանը` սեփական հետազոտական թեզ նախաձեռնած ուսանողի համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին ներկայացնել Հյուսիսային Կովկասի պատմական զարգացման առանձնահատկություններն ու հասարակական-քաղաքական կյանքի զարգացման բովանդակությունը միջնադարից մեր օրերը
Ներկայացնել Հյուսիսային Կովկասի ժողովուրդների և ազգությունների բարդ ու քիչ ուսումնասիրված պատմության շրջադարձային փուլերն ու պայմանները
Ներկայացնել Ռուսաստանի, մյուս տարածաշրջանային ու համաշխարհային դերակատարների ունեցած տեղն ու դերը հյուսիսկովկովկասյան տարածաշրջանային գործընթացների համատեքստում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ,
2.Գիտական բանավեճերի կազմակերպում,
3. Գործնական պարապմունքների անցկացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ինքնուրույն աշխատանք- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների
քայլը 0.5 է։
Ինքնուրույն աշխատանքը ենթադրում է դասընթացի հիմնախնդիրներից որևէ մեկի մասին հետազոտական աշխատանքի պատրաստում՝ նախօրոք քննարկված և կազմակերպված պլանի հիման վրա։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվելու է 8 (ութ) միավոր։ Գնահատման ընթացքում հաշվի են առնվելու աշխատանքի ինքնուրույնությունը, ձևակերպումների որակը և բովանդակությունը, աղբյուրների և գրականության հետ աշխատանքը, հղումներն ու գիտական ապարատը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • История народов Северного Кавказа с древнейших времен до конца XVIII в., отв. редактор А. Л. Нарочницкий, М., Наука, 1988.
  • Ткаченко Д. С., Военно-политическая история Северного Кавказа в европейских исследованиях (XVIII-XX вв.), Учебное пособие, История, Магистерская программа «Отечественная история», Ставрополь, 2015.
  • Матвеев О.В., "История народов Северного Кавказа"/ Курс лекций, Кубанский государственный университет, Краснодар, 2012.
  • Социально-политическая история Северного Кавказа (до распада СССР) / отв. ред. В.А. Тишков, М., ИЭА РАН, 2015.
  • Цуциев А.А., Атлас этнополитической истории Кавказа (1774-2004), М., 2007.
  • Белозеров В., Этническая карта Северного Кавказа, М., 2005.
  • Дубровин Н. Ф., Кавказ и народы его населяющие, кн.1, М., 2016
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հյուսիսային Կովկասը իրանա-բյուզանդական հարաբերությունների ոլորտում:2. Հյուսիսային Կովկասի էթնիկ կազմը միջնադարում:3. Կաբարդայի և Դաղստանի հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ 16-17 դդ.: 4. Հյուսիսային Կովկասի ռուսական վերաբնակեցման քաղաքականությունը: 5. Ռուսաստանի քաղաքականությունը Կովկասում 19-րդ դարի սկզբին: 6. Կովկասյան պատերազմը. Սոցիալ-տնտեսական, գաղափարական ու քաղաքական նախադրյալները: 7 Կովկասյան պատերազմի փուլերը: 8. Կովկասի իմամաթի թեոկրատիկ կառուցվածքն ու սոցիալական բազան: 9. Հյուսիսային Կովկասը Ղրիմի պատերազմի տարիներին: 10. Կովկասյան լեռնականների գաղթը Օսմանյան կայսրություն:11. Կովկասի փոխարքայությունը: 12. Հյուսիսային Կովկասը 1917-1920 թթ.:13. 1941-1945 թթ. Հայրենական Մեծ պատերազմը և ժողովուրդների աքսորը Հյուսիսային Կովկասից: 14. Ազգային շրջանները Հյուսիսային Կովկասում խորհրդային տարիներին: 15. ԽՍՀՄ փլուզումը և ռազմաքաղաքական իրադրությունը Հյուսիսային Կովկասում: 16. Հյուսիսային Կովկասը 21-րդ դարի սկզբին. ազգամիջյան, տնտեսական ու քաղաքական իրավիճակը:
4-րդ ՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ49
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու, ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

հստակ պատկերացնել վրացերենի խոսքի մասերը, ծանոթանալ հետևյալ խոսքի մասերին` բայ, մակբայ, կապ, շաղկապ, ձայնարկություն:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

կատարել բայի խոնարհում կիրառել նշված խոսքի մասերը

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ

տարբերակել դրանց տեղն ու դերը նախադասության մեջ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու, ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ლ.კვაჭაძე “თანამედროვე ქართული ენის სინტაქსი”, თბილისი 1966. (Լ.Կվաճաձե
  • ՛՛Ժամանակակից վրաց լեզվի շարահյուսությունը՛՛, Թբիլիսի 1966):
  • ნ. შარაშენიძე ‘’სიტუაციები და გრამატიკა კომუნიკაციისთვის”, თბილისი 2010. (Ն.
  • Շարաշենիձե “Իրավիճակներ եւ քերականություն հաղորդակցության համար”, Թբիլիսի 2010):
  • Հ. Բայրամյան ՛՛Վրաց լեզու՛՛, Երևան 2010:
  • Վրացական էլեկտրոնային լրատվամիջոցներ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Բայ, բայի դեմքը և թիվը, բազմադիմայնությունը: 2.Բայի օբյեկտի դեմքը, բայի սուբյեկտի դեմքը: 3.Բայերի կազմությունը, բայածանցներ, դրանց նշանակությունը: 4.Ուղղություն և կողմնորոշում: 5.Սերիա: 6 Բայի սեռը (ներգործական, կրավորական,չեզոք): 7.Դարձույթ. 8.Կոնտակտ: 9.Շարքեր (մծկրիվի): 10.Կազմությունը: Մեկնակերպ քցեվա: Ակտ:Կերպ: Բայի խոնարհումը (առաջին խոնարհում, երկրորդ խոնարհում, երրորդ խոնարհում, չորրոռդ խոնարհում): Բայի անդեմ ձևեր: Դերբայ: 11.Դերբայակերտ նախածանցներ և վերջածանցներ:Ինվերսիա: Մակբայ: Մակբայների տեսակները և դրանց կազմությունը:12.Կապ: Կապերի տեսակները, հոլովառությունը և կիրառությունը:
13.Շաղկապ, տեսակները: Մասնիկ, տեսակները: Մասնիկների կիրառությունը:
14.Ձայնարկություն, տեսակները, կիրառությունը:
4-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
գործ. - 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101Բ/40
1. Դասընթացի նպատակ
Ներկայացնել ադրբեջաներենի լեզվական, տիպաբանական առանձնահատկությունները, զարգացման հիմնական փուլերը և ներկայիս միտումները, դիտարկել արդի ադրբեջաներենը որպես պետական և գրական լեզու,
ծանոթացնել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերին,
ուսուցանել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերի վերլուծության և թարգմանության հիմնական մեթոդները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.ներկայացնել ադրբեջաներենի անուն խոսքի մասերից գոյականը, ածականը, թվականը:
2.Մասամբ ծանոթանալ բայական համակարգին,
3. Հասկանալ ներկա և անցյալ կատարյալ ժամանակաձևերով կիրառված բայերով նախադասություններ,
4.լսել և ըմբռնել միջին բարդության տեքստեր և բանավոր թարգմանել
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Հոլովել և´ անուն խոսքի մասերը, և´ գոյականաբար կիրառվող մյուս բառերը:
2. Ներկա և անցյալ կատարյլ ժամանակաձևերով խոնարհել բայերը հաստատական, հարցական, ժխտական ձևերով:
Թարգմանել և վերլուծել ադրբեջաներեն միջին բարդության նախադասություններ և տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ներկայացնել ադրբեջաներենի լեզվական, տիպաբանական առանձնահատկությունները, զարգացման հիմնական փուլերը և ներկայիս միտումները, դիտարկել արդի ադրբեջաներենը որպես պետական և գրական լեզու,
ծանոթացնել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերին,
ուսուցանել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերի վերլուծության և թարգմանության հիմնական մեթոդները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. ադրբեջաներեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մովսիսյան Լ, Ադրբեջաներենի դասագիրք, Երևան, 2012։
  • Исмайлова Л.Г., Насилов Д.М., Азербайджанский язык для стран СНГ, Москва, ИСАА, 2007.
  • Худазаров Т.М., Самоучитель азербайджанского языка, Баку, 2006.
  • Zülfüqarlı S., Azərbaycan dili, Bakı, 2009.
  • Hacıyeva M., Əbdülhəsənli T., Azərbaycan dili, Bakı, 2011.
  • Xəlilov B., Müasir Azərbaycan dili, İkinci nəşr, Bakı, 2013.
  • Abdullayeva G., Müasir Azərbaycan dili, İkinci hissə, Bakı, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1՝ İlə հետադրությունը, քանակական, դասական թվականներ: 2՝ Անցյալ կատարյալժամանակաձև: 3՝ Անձնական, Բu, şu, ցուցական դերանունների հոլովումը 4՝ Kim? nə? hara? Հարցական դերանունների հոլովումը: 5՝ Սեռական հոլովի կազմությունը, 6՝ Անորոշ դերբայների
հոլովումը, 7՝ պատկանելիության վերջածանց ստացած բառերի հոլովումը, 8՝ շաբաթվա օրերը: 9 ՝ çı, ıcı, lı բառակազմական վերջածանցները, 10՝ Yerinə, aşağı, yuxarı կապական բառերը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ39
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու, ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
տարբերել վրացերենի խոսքի մասերը, ծանոթանալ հետևյալ խոսքի մասերին` գոյական, ածական, թվական և դերանուն, կկիրառի նշված խոսքի մասերը
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
կատարել այդ խոսքի մասերի հոլովում
կիրառել նշված խոսքի մասերը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները, քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու, ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ლ.კვაჭაძე “თანამედროვე ქართული ენის სინტაქსი”, თბილისი 1966. (Լ.Կվաճաձե
  • ՛՛Ժամանակակից վրաց լեզվի շարահյուսությունը՛՛, Թբիլիսի 1966):
  • ნ. შარაშენიძე ‘’სიტუაციები და გრამატიკა კომუნიკაციისთვის”, თბილისი 2010. (Ն.
  • Շարաշենիձե “Իրավիճակներ եւ քերականություն հաղորդակցության համար”, Թբիլիսի 2010):
  • Հ. Բայրամյան ՛՛Վրաց լեզու՛՛, Երևան 2010:
  • Վրացական էլեկտրոնային լրատվամիջոցներ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Գոյական անուն, գոյականի կազմությունը, քերականական և իմաստային հատկանիշները:
2.Գոյականի հոլովման համակարգը, հոլովման տիպերը, գոյականի հոգնակի թվի կազմությունը, հոգնակերտը և նար-թանիանի հոգնակերտի գործածությունը: 3.Գոյականների հոլովումը, գոյական անունները ըստ հիմքերի (բաղաձայնավերջ և ձայնավորավերջ գոյականները): 4.Հայերեն և վրացերեն հոլովների համեմատությունը: 5.Ածական անուն, ածականի կազմությունը, տեսակները, համեմատության աստիճանները:
6.Ածականների հոլովումը, դրանց գործածությունը: 7. Թվական անուն, թվականի տեսակները, դրանց կազմությունը: 8.Թվականների հոլովումը: 9.Դերանուն,տեսակները, կազմությունը, հոլովումը: 10.Դերանունների դերը նախադասության մեջ:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101Բ/39
1. Դասընթացի նպատակ
Ներկայացնել ադրբեջաներենի լեզվական, տիպաբանական առանձնահատկությունները, զարգացման հիմնական փուլերը և ներկայիս միտումները, դիտարկել արդի ադրբեջաներենը որպես պետական և գրական լեզու, ծանոթացնել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերին, ուսուցանել ադրբեջաներեն բնագրերի վերլուծության և թարգմանության հիմնական մեթոդները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ներկայացնել ադրբեջաներենի խոսքի մասերը:
2. Ծանոթանալ ադրբեջաներենի քերականության հիմնական դրույթներին:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Հարստացնել բառապաշարը՝ կատարելով ցածր ու միջին բարդության տեքստերի թարգմանություններ:
2.Բանավոր կազմել և վերարտադրել ադրբեջաներեն պարզ նախադասություններ:
3.Վերլուծել ադրբեջաներեն պարզ նախադասություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ներկայացնել ադրբեջաներենի լեզվական, տիպաբանական առանձնահատկությունները, զարգացման հիմնական փուլերը և ներկայիս միտումները, դիտարկել արդի ադրբեջաներենը որպես պետական և գրական լեզու, ծանոթացնել միջին բարդության ադրբեջաներեն բնագրերին, ուսուցանել ադրբեջաներեն բնագրերի վերլուծության և թարգմանության հիմնական մեթոդները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. ադրբեջաներեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մովսիսյան Լ, Ադրբեջաներենի դասագիրք, Երևան, 2012։
  • Исмайлова Л.Г., Насилов Д.М., Азербайджанский язык для стран СНГ, Москва, ИСАА, 2007.
  • Худазаров Т.М., Самоучитель азербайджанского языка, Баку, 2006.
  • Zülfüqarlı S., Azərbaycan dili, Bakı, 2009.
  • Hacıyeva M., Əbdülhəsənli T., Azərbaycan dili, Bakı, 2011.
  • Xəlilov B., Müasir Azərbaycan dili, İkinci nəşr, Bakı, 2013.
  • Abdullayeva G., Müasir Azərbaycan dili, İkinci hissə, Bakı, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ածական անուն, Ya (da), yգxsa, nə…nə շաղկապները:
Հրամայական եղանակի երկրորդ դեմք:
Տրական հոլով:
Բացառական հոլով:
Հարցական դերանուններ:
Հարցական դերանունները:
Անվանական ստորոգյալի անցյալ ժամանակաձևը:
Ներկա ժամանակ:
Հայցական հոլով:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 60 ժամ, գործ.- 30 ժամ
շաբաթական 6 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ18
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակը հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներինիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն`

1.Ներկայացնել հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերը,
2. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության հին և
միջին դարերի պարբերափուլերի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. Բացատրել հայոց պետականության ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու
առանձնահատկությունները հին և միջին դարերում՝ արժևորելով և իր քաղաքացիական գիտակցության մեջ արմատավորելով հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների նշանակությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ`

1. Տարբերակել շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
2. Կիրառել հայոց պատմության հին և միջին դարերի պարբերափուլերի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ՝

1. Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերել, վերլուծել, գնահատել և փոխանցել,
2.Նպաստել հանրության տարբեր խմբերի (ընտանիքի, ընկերների և այլոց) գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորմանն ու արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակը հայոց հին ու միջին դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներինիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ակադեմիական դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Զննականության մեթոդ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պ. Հովհաննիսյան, Է. Մինասյան և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012:
  • Հ. Ժամկոչյան, Ա. Աբրահամյան, Ս. Մելիք-Բախշյան, Ս. Պողոսյան, Հայ ժողովրդի պատմություն (սկզբից մինչև XVIII դարի վերջը), խմբ.՝ Ս. Մելիք-Բախշյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 1975:
  • Հայոց պատմություն, հ. II, գ. II, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., «Զանգակ-97» հրատ., 2014:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայկական լեռնաշխարհ. աշխարհագրական դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները: 2.Հայ ժողովրդի ծագման հիմնահարցը և վաղ պետական կազմավորումները Հայկական լեռնաշխարհում: 3.Վանի թագավորությունը (Ք.ա. IX-VII դդ.): 4.Հայաստանը Երվանդունիների հարստության օրոք (Ք.ա. VI-III դդ.): 5.Մեծ Հայքի թագավորությունը Արտաշեսյան (Ք.ա. 189-1 թթ.) և Արշակունյաց (66-428 թթ.) հարստությունների օրոք: 6.Հայոց մշակույթի Ոսկեդարը: 7.Հայաստանը նախարարական համակարգի ներքո (428-885 թթ.): 8.Հայոց թագավորությունը Բագրատունյաց հարստության (885-1045 թթ.) օրոք: 9.Կիլիկիայի հայկական պետությունը (1080-1375 թթ.): 10.Քոչվորական ցեղերի արշավանքները Հայաստան: 11.Հայ-վրացական զինակցությունը և Զաքարյանների իշխանությունը: 12.Հայաստանը ուշ միջնադարում:
4-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործն. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ28
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին ներկայացնել Իրանի պատմությունը,
· Բացահայտել տարբեր ժամանակաշրջաններում այդ երկրի զարգացման օրինաչափությունները
· Ներկայացնել այդ երկրի արտաքին ու ներքին քաղաքականությունների միտումները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել Իրանի պատմության հիմնական խնդիրները
2. ներկայացնել Իրանի պատմության զարգացման օրինաչափությունները՝ տիրապետելով պատմության վերլուծական մեթոդին
3. համակարգել թեմային վերաբերող մասնագիտական գրականությանը
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
2. վերլուծել Իրանի պատմության հիմնական խնդիրները ու հանդես բերել ինքնուրույն մոտեցումներ
3. կատարել համեմատական եզրահանգումներ
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին ներկայացնել Իրանի պատմությունը,
· Բացահայտել տարբեր ժամանակաշրջաններում այդ երկրի զարգացման օրինաչափությունները
· Ներկայացնել այդ երկրի արտաքին ու ներքին քաղաքականությունների միտումները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ /ակադեմիական և ակնարկային/
2. Գիտական բանավեճերի կազմակերպում,
3. Ուսումնական հետազոտություն / ռեֆերատ/
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ինքնուրույն աշխատանք- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների
քայլը 0.5 է։
Ինքնուրույն աշխատանքը ենթադրում է դասընթացի հիմնախնդիրներից որևէ մեկի մասին հետազոտական աշխատանքի պատրաստում՝ նախօրոք քննարկված և կազմակերպված պլանի հիման վրա։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվելու է 8 (ութ) միավոր։ Գնահատման ընթացքում հաշվի են առնվելու աշխատանքի ինքնուրույնությունը, ձևակերպումների որակը և բովանդակությունը, աղբյուրների և գրականության հետ աշխատանքը, հղումներն ու գիտական ապարատը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Վ. Բայբուրդյան, Իրանի պատմություն, Երևան, 2005։
  • Մատենադարանի պարսկերեն վավերագրերը (հրովարտակներ), պրակ I, II, III, IV, Երևան, 1956, 1959, 2005, 2008, (կալվածագրեր), պրակ I, Երևան, 1968։
  • The Cambridge History of Iran, vol. 1-7, Cambridge University Press, 1968, 1975, 1983, 1985, 1986, 1991 .
  • Encyclopedia Iranica, 15 volumes, 1982-2012, էլ. հասցե։ http://www.iranicaonline.org/
  • W. Floor, A Fiscal History of Iran in the Safavid and Qajar Persiods, Biblioteca Persica Press, 1998.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1՝ Իրանը նախաիսլամական շրջանում։ 2՝ Իրանը Արաբական խալիֆայության կազմում։ 3 ՝ Իրանը Արաբական խալիֆայության մասնատման շրջանում։ 4` Իրանը Սելջուկ-Թուրքերի տիրապետության շրջանում։ 5՝ Մոնղոլական տիրապետության հաստատումը Իրանում, Իլխանական պետություն։ 6՝ Լենկ Թեմուրի նվաճումներն Իրանում։ Թեմուրյանների, Կարա-Կոյունլուների ու Ակ-Կոյունլուների պետությունները։ 7՝ Սեֆյան Պետության կազմավորումը։ 8՝ Իրանը շահ Աբբաս Ա-ի օրոք։ 9` Սեֆյան պետության թուլացումն ու անկումը։ Աֆղանական տիրապետությունն Իրանում։ 10՝ Իրանը Նադիր շահի իշխանության շրջանում։ 11՝ Իրանը XVIII դարի II կեսին։ 12՝ Ղաջարական պետության կազմավորումը և Կովկասի անջատումը Իրանից։ 13՝ Գաղութատիրական պայքարն Իրանում XIX դարում։ 14՝ Սահմանադրական հեղափոխությունն Իրանում և Ղաջարական թագավորական տան տապալումը։ 15՝ Իրանը Փեհլևիների իշխանության շրջանում 1925-1979 թթ։ 16՝ Իրանը իսլամական հեղափոխության շրջանում ու նրանից հետո։
4-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործն.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ27
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել Ռուսաստանի պատմության զարգացման ընդհանուր օրինաչափություններին և միտումներին՝ ընդհանուր անդրադարձներ կատարելով սլավոնական ժողովուրդների ձևավորմանը, Հին Ռուսիայի պատմությանն ու ռուսական մշակույթի անցյալին,
· ուսանողներին գիտելիքներ հաղորդել Ռուսաստանի 9-րդ դարից մինչև 18-րդ դարի վերջն ընկած ժամանակաշրջանի սոցիալ-տնտեսական զարգացման, հասարակական-քաղաքական կյանքի, ինչպես նաև արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ՝ հատուկ շեշտադրումներ կատարելով Կովկասին վերաբերող խնդիրներին,
օժանդակել ուսանողներին՝ ժամանակաշրջանի մասին առավել ընդգրկուն պատկերացումներ կազմելուն և դրանք իրենց մասնագիտական հմտություններում օգտագործելուն:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել 9-18-րդ դարի Ռուսաստանի պատմության հիմնախնդիրները,
2. ընդհանուր գծերով լուսաբանել նշված շրջանում Ռուսաստանի զարգացման հիմնական ուղղությունները, առանձնահատկությունները,
3. դասակարգել ու ներկայացնել Ռուսաստանի 8-18-րդ դարի ավարտն ընկած ժամանակաշրջանի պատմության հասարակական-քաղաքական զարգացման միտումներին և ներքին ու արտաքին քաղաքականության առանձնահատկություններին,
4. ձևակերպել տարբեր հիմնախնդիրների վերաբերյալ Ռուսաստանի դերակատարությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ռուսաստանի տվյալ պատմական փուլի հիմնախնդիրների բովանդակության վերաբերյալ դրսևորել ինքնուրույն մոտեցումներ և տալ գնահատականներ,
2. վերլուծել ու օբյեկտիվ գնահատականներ հնչեցնել համաշխարհային քաղաքականության և Կովկասում Ռուսաստանի վարած քաղաքականության ու կատարած դերակատարության վերաբերյալ,
3. գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառելու ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
4. համեմատական վերլուծություն կատարել ռուսական պատմության 19-րդ և 20-րդ դարաշրջաններում գոյություն ունեցող հիմնախնդիրների միջև:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)

1. Ճիշտ և տեղին օգտագործելու պատմա­կա­նու­թյան սկզբունքը,
2. ստեղծագործաբար կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները հետազոտական աշխատանքներում և գի­տական բանավեճերում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել Ռուսաստանի պատմության զարգացման ընդհանուր օրինաչափություններին և միտումներին՝ ընդհանուր անդրադարձներ կատարելով սլավոնական ժողովուրդների ձևավորմանը, Հին Ռուսիայի պատմությանն ու ռուսական մշակույթի անցյալին,
· ուսանողներին գիտելիքներ հաղորդել Ռուսաստանի 9-րդ դարից մինչև 18-րդ դարի վերջն ընկած ժամանակաշրջանի սոցիալ-տնտեսական զարգացման, հասարակական-քաղաքական կյանքի, ինչպես նաև արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ՝ հատուկ շեշտադրումներ կատարելով Կովկասին վերաբերող խնդիրներին,
օժանդակել ուսանողներին՝ ժամանակաշրջանի մասին առավել ընդգրկուն պատկերացումներ կազմելուն և դրանք իրենց մասնագիտական հմտություններում օգտագործելուն:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ,
2.Գիտական բանավեճերի կազմակերպում և քննարկում,
3. Գործնական պարապմունքների անցկացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննությունները գրավոր են, տոմսը բաղկացած է երկու հարցից՝ յուրաքանչյուրը՝ երկու միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, տոմսը բաղկացած է երեք հարցից, յուրաքանչյուրը՝ երեք միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ռուսաստանի պատմության հիմնահարցեր (XIX դար), Բուհական դասագիրք, խմբ.՝ Է.Գ. Մինասյան, ԵՊՀ հրատ., 2011:
  • Մուրադյան Մ., Մինասյան Է., Ռուսաց դիվանագիտությունը միջազգային հարաբերությունների համակարգում (XVIII- XIX դդ.), Ե., 2005:
  • История России (учебное пособие в 3 - х частях): Часть 2., Российская империя в XIX - начале XX века /Вишняков Я. В.; под общ. ред. В.И. Уколовой; МГИМО(У) МИД России, каф. всемирной и отечественной истории., 2-е изд., испр. и доп., М., МГИМО- Университет, 2009.
  • История России с древнейших времен до наших дней, под ред. Сахарова А.Н., М., 2012.
  • Зуев М. Н., История России: учебное пособие для вузов (Серия: Бакалавр. Прикладной курс), М., Издательство Юрайт, 2009, 634 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սլավոնական ժողովուրդների առաջացումը և պետության առաջացումը սլավոնների մոտ։ Հին Ռուսիա։
2. Ֆեոդալական մասնատվածությունը Ռուսիայում,
3. Ռուսաստանը մոնղոլական տիրապետության ժամանակաշրջանում։
4. Մոսկովյան իշխանության առաջացում։ Թագավորության հռչակումը
5. Ռոմանովների դինաստիայի հաստատման պատմական նախադրյալները
6. Ռուսաստանը Պետրոս Մեծի ժամանակաշրջանում։
7. Ռուսաստանը 18-րդ դարի 30-60-ական թթ. համաշխարհային քաղաքականության մեջ։
8. Եկատիրիանա 2-րդի արտաքին և ներքին քաղաքականությունը։
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործ.- 20 ժամ
Շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ26
1. Դասընթացի նպատակ
Ներկայացնել Ադրբեջանի պատմության հիմնահարցերը, զարգացման ընթացքի առանձնահատկությունները, էթնոքաղաքական,դավանակրոնական հարաբերությունների ամբողջությունը, զարգացման արդի միտումներն ու հեռանկարները:
Լուսաբանել բազմազգ Ադրբեջանում էթնիկ հակամարտությունների ծագման և զարգացման պատմական արմատներն ու դրանց ժամանակակից դրսևորումները:
Բացահայտել Ադրբեջանի հանրապետությունում ներկա իրողությունների պատճառահետևանքային կապերի գործնական նշանակությունն ու դերակատարությունը տարածաշրջանի անվտանգության համատեքստում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Դասակարգել ու ներկայացնել Ադրբեջանի պատմությանն առնչվող սկզբնաղբյուրները:
2. Քննական վերլուծությամբ մատուցել Ադրբեջանի պատմությանը վերաբերող գրականությունը, մասնավորապես բացահայտելով ադրբեջանական պատմագրության մեջ տեղ գտած նենգափոխումներն ու խեղաթյուրումները:
3. Ձևակերպել Ադրբեջանի պատմության առանցքային հիմնախնդիրները և առավել կարևոր թեմաները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ադրբեջանի պատմության հիմնահարցերի վերաբերյալ դրսևորել քննական մոտեցումներ և կատարել ինքնուրույն եզրահանգումներ:
2. Գիտական հետազոտության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները:
3. Համեմատական վերլուծություն կատարել հարևան երկրների պատմական և արդի զարգացումների հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Ադրբեջանի պատմության ընթացքը դիտարկել ինչպես անցյալում, այնպես էլ մեր ժամանակներում տարածաշրջանային, աշխարհաքաղաքական նոր իրողությունների տեսանկյունից:
2. Հանդիպադրել 20-21-րդ դարերում Ադրբեջանի և Հարավային Կովկասի համար ընդհանուր պատմական գործընթացները, երևույթները, քաղաքական-տնտեսական, էթնիկական, կրոնադավանական, մշակութային համալիրները:
3. Կիրառել գիտելիքները գործնականում, առաջադրել խնդիրներ ու գտնել լուծումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ներկայացնել Ադրբեջանի պատմության հիմնահարցերը, զարգացման ընթացքի առանձնահատկությունները, էթնոքաղաքական,դավանակրոնական հարաբերությունների ամբողջությունը, զարգացման արդի միտումներն ու հեռանկարները:
Լուսաբանել բազմազգ Ադրբեջանում էթնիկ հակամարտությունների ծագման և զարգացման պատմական արմատներն ու դրանց ժամանակակից դրսևորումները:
Բացահայտել Ադրբեջանի հանրապետությունում ներկա իրողությունների պատճառահետևանքային կապերի գործնական նշանակությունն ու դերակատարությունը տարածաշրջանի անվտանգության համատեքստում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ:
2.Ինտերակտիվ քննարկումներ, գիտական բանավեճեր:
3.Սեմինարներ, դիդակտիկ նյութերի, սլայդների, քարտեզների, ֆիլմերի ցուցադրություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կնյազյան Դ., Ադրբեջանի Դեմոկրատական հանրապետության կովկասյան քաղաքականությունը 1918-20 թթ., Երևան, 2008.
  • Ղուլյան Յու., Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների պատմությունից 1918-1920թվականներ, Երևան, 2009:
  • Փաշայան Ա., Իսլամն Ադրբեջանում. Անցյալը և ներկան, Երևան, 2014:
  • Балаев А., Азербайджанская нация: Оснавные этапы становления на рубеже XIX-XX вв., Москва, Изд. тиру, 2012.
  • Валл де Томас , Черный сад, Армения и Азербайджан между миром и войной, Москва, 2014.
  • История Азербайджана от древнейших времен до начала XX века, под. Ред. Н. Алиева, Баку, 1995.
  • Шнирелман В. А., Войны помяти, мифы, идентичность и политика в Закавказье, Москва, 2003.
  • Присоединение Кавказа Росси. XIX вek., (сост. А.Г. Макаров, С. Э. Макарова), Санкт-Петербург, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ադրբեջանի տարածքը, բնակչությունը և անվանադրությունը: 2. Ադրբեջանական պատմագրության կեղծարարությունը: 3. Քաղաքական կուսակցությունների առաջացումը Այսրկովկասի թրքախոս մահմեդականության շրջանում և նրանց ծրագրերը: 4. Անդրկովկասյան սեյմի քայքայումը. ԱԴՀ հռչակումը 1918 թ.: 5. Ադրբեջանի խորհրդայնացումը 1920 թ.: 6. Ղարաբաղի հիմնախնդիրրը 1921 թ. և նրա ապօրինի բռնակցումն Ադրբեջանին: 1921 թ. Մոսկվայի, Կարսի պայմանագրերը, Նախիջևանի ճակատագիրը: 7. Ադրբեջանը խորհրդային տարիներին 1920-1991 թ.: 8.Կարմիր Քրդստան: 9. Ադրբեջանի անկախացումը 1991 թ.: 10.Ղարաբաղյան հակամարտությունը և ներքաղաքական զարգացումներն Ադրբեջանում 1991-1993 թթ.:11. Հայերն Ադրբեջանում: 12. Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականությունը, Արցախյան հակամարտությունը:
3-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, սեմ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ25
1. Դասընթացի նպատակ
· Ներկայացնել Վրաստանի նոր և նորագույն շրջանների պատմության հիմնահարցերը, զարգացման ընթացքի առանձնահատկությունները, էթնոքաղաքական, դավանակրոնական հարաբերությունների ամբողջությունը, զարգացման արդի միտումներն ու հեռանկարները:
· Լուսաբանել բազմազգ Վրաստանում էթնիկ հակամարտությունների ծագման և զարգացման պատմական արմատներն ու դրանց ժամանակակից դրսևորումները:
· Բացահայտել Վրաստանի հանրապետությունում ներկա իրողությունների պատճառահետևանքային կապերի գործնական նշանակությունն ու դերակատարությունը տարածաշրջանի անվտանգության համատեքստում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Դասակարգել ու ներկայացնել Վրաստանի պատմությանն առնչվող սկզբնաղբյուրները:
2. Քննական վերլուծությամբ մատուցել Վրաստանի պատմությանը վերաբերող գրականությունը, մասնավորապես բացահայտելով դրանցում տեղ գտած նենգափոխումներն ու խեղաթյուրումները:
3. Ձևակերպել Վրաստանի պատմության առանցքային հիմնախնդիրները և առավել կարևոր թեմաները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Վրաստանի պատմության հիմնահարցերի վերաբերյալ դրսևորել քննական մոտեցումներ և կատարել ինքնուրույն եզրահանգումներ:
2. Գիտական հետազոտության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները:
3. Համեմատական վերլուծություն կատարել հարևան երկրների պատմական և արդի զարգացումների հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Վրաստանի պատմության ընթացքը դիտարկել ինչպես անցյալում, այնպես էլ մեր ժամանակներում տարածաշրջանային, աշխարհաքաղաքական նոր իրողությունների տեսանկյունից:
2. Հանդիպադրել 19-21-րդ դարերում Վրաստանի և Հարավային Կովկասի համար ընդհանուր պատմական գործընթացները, երևույթները, քաղաքական- տնտեսական, էթնիկական, կրոնադավանական, մշակութային համալիրները:
3. Կիրառել գիտելիքները գործնականում, առաջադրել խնդիրներ ու գտնել լուծումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ներկայացնել Վրաստանի նոր և նորագույն շրջանների պատմության հիմնահարցերը, զարգացման ընթացքի առանձնահատկությունները, էթնոքաղաքական, դավանակրոնական հարաբերությունների ամբողջությունը, զարգացման արդի միտումներն ու հեռանկարները:
· Լուսաբանել բազմազգ Վրաստանում էթնիկ հակամարտությունների ծագման և զարգացման պատմական արմատներն ու դրանց ժամանակակից դրսևորումները:
· Բացահայտել Վրաստանի հանրապետությունում ներկա իրողությունների պատճառահետևանքային կապերի գործնական նշանակությունն ու դերակատարությունը տարածաշրջանի անվտանգության համատեքստում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում,
3. Բանավեճ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Զոհրաբյան Է. Լ., <<Վրաստանի և Ադրբեջանի պատմություն>> դասընթացի ծրագիր, Երևան,2008:
  • Մինասյան Ս., Վրաստանի էթնիկական փոքրամասնություններ.համարկման ներուժը երկրի հայ բնակչության օրինակով, Երևան, 2006:
  • Սարդարյան Կ., Հայ-վրացական հարաբերությունները 1918-20թթ., Երևան,2002:
  • Гаджиев К. С., Феополитика Кавказа, М., 2003.
  • Грузия, Проблемы и перспективы развития, под. общ. ред. Е. М. Кожокина в двух томах, т.1,М., 2001, т. 2, М. 2002 .
  • Очерки истории Грузии, т. 1-2, Тбилиси, 1988-1989.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քարթլի-Կախեթի թագավորությունը 18-րդ դարի վերջին: Վրաց- ռուսական հարաբերությունները. Գեորգիևսկի պայմանագիրը: 2. Վրաց-ռուսական հարաբերություններ 19-րդ դարի սկզբին: Արևելյան Վրաստանի միացումը ռուսական կայսրությանը: 3. Արևելյան Վրաստանը ռուսական տիրապետության ներքո, վրաց եկեղեցու ավտոկեֆալիայի վերացումը, ազատագրական պայքարը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 4. Ռազմաքաղաքական իրավիճակը Հարավային Կովկասում: Արևմտյան Վրաստանի միացումը ռուսական կայսրությանը: 5. Վրաստանի սոցիալ-տնտեսական վիճակը 19-րդ երկրորդ կեսին.ճորտատիրության վերացումը, կապիտալիստական հարաբերությունների զարգացումը: 6.Հասարակական-քաղաքական կյանքը. Քաղաքական կազմակերպությունների և կուսակցությունների ձևավորումը: 7.Վրաստանը 1917թ. ռուսաստանյան հեղափոխությունների շրջանում: 8. Վրաստանի անկախ ժողովրդավարական հանրապետությունը 1918- 21թթ.: 9. Վրաստանի խորհրդայնացումը: 10. Վրաստանը խորհրդային պետության կազմում: 11. Վրաստան հետխորհրդային ժամանակաշրջանում: 12. Վարդերի հեղափոխությունը Վրաստանում 2003թ.: 13. Ազգային էթնիկ խնդիրները Վրաստանում. Ջավախքի հիմնախնդիրը: 14. Վրաց-հայկական հարաբերությունները արդի փուլում:
դաս.- 40 ժամ, սեմ. - 20 ժամ
դաս.- 40 ժամ, սեմ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ24
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակը հայոց նորագույն շրջանի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային-պետական գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել հայոց պատմության նորագույն շրջանի կարևորագույն հարցերը,
2. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նորագույն շրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. Բացատրել հայոց պետականության վերականգնման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Տարբերակել շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
2. Կիրառել հայոց պատմության նորագույն շրջանի կարևորագույն հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերել, վերլուծել, գնահատել և փոխանցել,
2. Նպաստել հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակը հայոց նորագույն շրջանի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և բազմակողմանիորեն զարգացած, կենսունակ ազգային-պետական գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն,
2. Սեմինար,
3. Քննարկում,
4. Բանավեճ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու րաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պ. Հովհաննիսյան, Է. Մինասյան և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր.
  • Սիմոնյանի, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012։
  • Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, Ե., ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., հ.
  • IV, գ. I, 2010, հ. IV, գ. II, 2016:
  • Ադոնց Ն., երկեր հինգ հատորով, հտ. Զ (լրացուցիչ), Երևան, 2012։
  • Լեո, Անցյալից, Երևան, 2009։
  • Խատիսյան Ա., Անտիպ գործեր, նամակներ, նյութեր և փաստաթղթեր, Երևան, 2023։
  • Խուրշուդյան Լ., Հայաստանի բաժանումը 1920 թվականին, Երևան, 2017։
  • Կարապետյան Մ. Ս., Գևորգյան Է. Գ., Խորհրդային Հայաստանը 1920-1991
  • թվականներին, ուսումնական ձեռնարկ բուհերի համար, Երևան, 2007։
  • Հարությունյան Կ., Հայ ժողովրդի մասնակցությունը Երկրորդ համաշխրհային
  • պատերազմին (1939-1945 թթ.), Երևան, 2001։
  • Մինասյան Է., Հայաստանի երրորդ հանրապետության պատմություն, Երևան, 2014։
  • Վիրաբյան Ա., Հայաստանը Ստալինից մինչև Խրուշչով. հասարակական-քաղաքական
  • կյանքը (1945-1957), Երևան, 2001։
  • Люхтерхандт О.: Нагорный Карабах, борьба за независимость и международное
  • право, Москва 2022.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայոց պատմության նորագույն շրջանի ընդհանուր բնութագրություն: Տարածաշրջանային պատմության մեջ հայոց պատմության դերի ու նշանակության պարզաբանում: 2. Հայաստանի առաջին հանրապետության ձևավորումն ու կայացումը տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական զարգացումների ետնախորքում, քաղաքական գործընթացները, մարտահրավերներն ու ձեռքբերումները։ 3. Խորհրդային Հայաստանի տեղն ու դերը հայոց նորագույն պատմության մեջ։ 4. Խորհրդային համակարգի պայմաններում առաջացած հնարավորություններն ու խոչընդոտները։ Ստալինյան բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները։ Երկրորդ աշխարհամարտում Խորհրդային միության հաղթանակի համար հայ ժողովրդի ունեցած ներդրումը։ Խրուշչովյան «ձնհալից» հետո ստեղծված իրադրությունը և դրա ընձեռած հնարավորությունների օգտագործումը։ Քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական և մշակութային զարգացումները Խորհրդային Հայաստանում: 5. Արցախյան ազատագրական պայքարը և դրա արդյունքները։ 6. Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը և կովկասյան տարածաշրջանը ԽՍՀՄ փլուզումից հետո։ Նոր ինքնիշխան պետականության կառուցումը և դրա ճանապարհին առաջացած խնդիրների հաղթահարումը։ 7. Քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական և մշակութային վերափոխումները Հայաստանի երրորդ հանրապետության շրջանում։ 8. Արցախյան հիմնախնդրի հետ կապված նորագույն իրողությունները և դրանց նշանակությունը տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական վերաձևավորումներում։
2-րդ ՝ գարնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ38
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման
նախադրյալները քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու,
ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
հստակ պատկերացում կունենա վրացերենի բառապաշարի մասին կտարբերակի լիիմաստ և օժանդակ, ինչպես նաև փոխառյալ բառերը կպատկերացնի բառերի ձևաիմաստային խմբերը` հոմանիշներ, հականիշներ, համանուններ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ ըմբռնել վրացերենի բառակազմությունը
կատարել բառերի վերլուծություն` արմատ, հիմք ածանց
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան) Ճիշտ գնահատական տալ հայ-վրացական բազմազան առնչություններին և հարաբերություններին։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման
նախադրյալները քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու,
ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ლ.კვაჭაძე “თანამედროვე ქართული ენის სინტაქსი”, თბილისი 1966. (Լ.Կվաճաձե
  • ՛՛Ժամանակակից վրաց լեզվի շարահյուսությունը՛՛, Թբիլիսի 1966):
  • ნ. შარაშენიძე ‘’სიტუაციები და გრამატიკა კომუნიკაციისთვის”, თბილისი 2010. (Ն.
  • Շարաշենիձե “Իրավիճակներ եւ քերականություն հաղորդակցության համար”, Թբիլիսի 2010):
  • Հ. Բայրամյան ՛՛Վրաց լեզու՛՛, Երևան 2010:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Լիիմաստ և օժանդակ բառեր: Վրացերենի բառապաշարը:
2.Փոխառյալ բառերը վրացերենում, հնաբանություններ, նորաբանություններ, բառերի ձևաիմաստային խմբերը(հոմանիշներ, հականիշներ, համանուններ):
3.Հայ-վրացական բառապաշառային առնչությունները:
4.Վրացերենի բառակազմությունը: 5.Արմատ, հիմք, ածանց, (ախածանց, վերջածանց):
6.Բառարանագիտություն: 7.Բառարանների տեսակները:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ 38
1. Դասընթացի նպատակ
ներկայացնել ադրբեջաներենի տեղն ու դիրքը թյուրքական լեզուների շարքում, ներկայացնել ադրբեջաներենի ծագման ու զարգացման նախադրյալները,
քննել արդի ադրբեջաներենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու,
ուսուցանել ադրբեջաներենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ծանոթացնել ադրբեջաներեն բառերի և տեքստերի թարգմանական առանձնահատկություններին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

1. Ներկայացնել ադրբեջաներենի բառագիտության, բառապաշարի առանձնահատկությունները:
2. Տարբերակել բուն թյուրքական ծագում ունեցող ադրբեջաներեն բառերը փոխառյալ բառերից:
3. Ըմբռնել ադրբեջաներենի բառակազմության առանձնահատկությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Դասակարգել բառերի ձևաիմաստային խմբերը` հոմանիշներ, հականիշներ, համանուններ:
2. Կատարել բառերի վերլուծություն` արմատ, հիմք ածանց:
Կատարել շատ պարզունակ թարգմանություններ բառարանի օգնությամբ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ներկայացնել ադրբեջաներենի տեղն ու դիրքը թյուրքական լեզուների շարքում, ներկայացնել ադրբեջաներենի ծագման ու զարգացման նախադրյալները,
քննել արդի ադրբեջաներենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու,
ուսուցանել ադրբեջաներենի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական իրողությունները, ծանոթացնել ադրբեջաներեն բառերի և տեքստերի թարգմանական առանձնահատկություններին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
ադրբեջաներեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մովսիսյան Լ, Ադրբեջաներենի դասագիրք, Երևան, 2012։
  • Исмайлова Л.Г., Насилов Д.М., Азербайджанский язык для стран СНГ, Москва, ИСАА, 2007.
  • Худазаров Т.М., Самоучитель азербайджанского языка, Баку, 2006.
  • Zülfüqarlı S., Azərbaycan dili, Bakı, 2009.
  • Hacıyeva M., Əbdülhəsənli T., Azərbaycan dili, Bakı, 2011.
  • Xəlilov B., Müasir Azərbaycan dili, İkinci nəşr, Bakı, 2013.
  • Abdullayeva G., Müasir Azərbaycan dili, İkinci hissə, Bakı, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1՝ Ադրբեջաներենի բառապաշարը, դրա ծագումն ու զարգացման պատմությունը:
2՝ Փոխառյալ բառերը ադրբեջաներենում, հնաբանություններ, նորաբանություններ, բառերի ձևաիմաստային խմբերը (հոմանիշներ, հականիշներ, համանուններ): 3՝ Պարզ նախադաություն, ցուցական դերանուններ: 4՝ Անվանական ստորոգալ: 5՝ Հարցական, անձնական դերանուններ:
6՝ Հոգնակի թիվ: 7՝ Պատկանելիությունն ադրբեջաներենում: 8՝ Ներգոյական հոլով: 9՝ Գույներ:
10՝ Var, yox անունները:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ37
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային, քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել վրացերենի զարգացման փուլերը, վրաց գրերը, դրանց պատմական նշանակությունը, պատկերացնել վրացերենի տարածքային (բարբառ) և սոցիալական (ժարգոն)տարբերակները,
2. տարբերել վրացերենի ձայնավոր և բաղաձայն հնչյունները, դասակարգել դրանք:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ըմբռնել շեշտը վրացերենում` հիմնական և երկրորդական
2. կատարել վանկատում, տողադարձ
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. պարբերացնել միացյալ Վրացական թագավորության տրոհման և առանձին
2. թագավորությունների և իշխանությունների հանդես գալու պատճառները,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել վրաց լեզվի զարգացման նախադրյալները քննել արդի վրացերենը որպես ազգային, պետական և գրական լեզու ուսուցանել վրացերենի հնչյունական, բառապաշարային, քերականական իրողությունները, ինչպես նաև վրացերեն բնագրերի թարգմանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. վրացերեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ლ.კვაჭაძე “თანამედროვე ქართული ენის სინტაქსი”, თბილისი 1966. (Լ.Կվաճաձե
  • ՛՛Ժամանակակից վրաց լեզվի շարահյուսությունը՛՛, Թբիլիսի 1966):
  • ნ. შარაშენიძე ‘’სიტუაციები და გრამატიკა კომუნიკაციისთვის”, თბილისი 2010. (Ն.
  • Շարաշենիձե “Իրավիճակներ եւ քերականություն հաղորդակցության համար”, Թբիլիսի 2010):
  • Հ. Բայրամյան ՛՛Վրաց լեզու՛՛, Երևան 2010:
  • Վրացական էլեկտրոնային լրատվամիջոցներ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Վրացերենի զարգացման փուլերը:
2. Վրաց գրեր, դրանց պատմական նշանակությունը:
3. Հայոց և վրաց գրերի զուգադրական քննություն:
4. Արդի վրաց լեզուն իբրև ազգային, պետական և գրական լեզու, լեզվի տարածքային (բարբառ) և սոցիալական (ժարգոն) տարբերակները:
5.Հնչյունաբանություն. Ձայնավոր և բաղաձայն հնչյուններ, դրանց դասակարգումը:
6. Շեշտը վրացերենում, հիմնական և երկրորդական շեշտ:
8.Վանկ,վանկատում, տողադարձ:
8.Հնչյունափոխություն. Հնչյունական հիմնական երևույթները
(առնմանում, տարնմանում, հնչյունի կորուստ, հնչյունի սղում, ձայնավորի հատում) :
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
գործ.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ37
1. Դասընթացի նպատակ
ներկայացնել ժամանակակից ադրբեջաներենի ծագման նախադրյալները, պատմությունը, զարգացման փուլերը,
դիտարկել ադրբեջաներենը որպես ինքնուրույն լեզու թյուրքական լեզուների շարքում,
քննել լեզվի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել ադրբեջաներենի ծագումը, զարգացման փուլերը, ինչպես նաև այբուբենի փոփոխությունները և զարգացման պատմությունը:
2. Մատնանշել գրական ադրբեջաներենը բազմաթիվ բարբառների շարքում:
3. Ներկայացնել ադրբեջաներենի այբուբենը, հնչյունական համակարգը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Տարբերակել ադրբեջաներենը մյուս թյուրքական լեզուներից:
Կարդալ և թարգմանել ադրբեջաներեն պարզ տեքստեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ներկայացնել ժամանակակից ադրբեջաներենի ծագման նախադրյալները, պատմությունը, զարգացման փուլերը,
դիտարկել ադրբեջաներենը որպես ինքնուրույն լեզու թյուրքական լեզուների շարքում,
քննել լեզվի հնչյունական, բառապաշարային և քերականական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
ադրբեջաներեն տեքստերի ընթերցում, թարգմանություն
2. տեքստերի և վարժությունների կազմում
3. քերականական և բառապաշարային առանձնահատկությունների վերլուծություն և մեկնաբանություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մովսիսյան Լ, Ադրբեջաներենի դասագիրք, Երևան, 2012։
  • Исмайлова Л.Г., Насилов Д.М., Азербайджанский язык для стран СНГ, Москва, ИСАА, 2007.
  • Худазаров Т.М., Самоучитель азербайджанского языка, Баку, 2006.
  • Zülfüqarlı S., Azərbaycan dili, Bakı, 2009.
  • Hacıyeva M., Əbdülhəsənli T., Azərbaycan dili, Bakı, 2011.
  • Xəlilov B., Müasir Azərbaycan dili, İkinci nəşr, Bakı, 2013.
  • Abdullayeva G., Müasir Azərbaycan dili, İkinci hissə, Bakı, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1՝ Ժամանակակից ադրբեջաներենի ծագումը, զարգացման փուլերը: 2՝ Պատմական ակնարկ:
3՝ Ադրբեջանական այբուբենի պատմությունը, փոփոխությունները: 4՝ Ժամանակակից ադրբեջաներենը որպես Ադրբեջանի պետական լեզու: 5՝ Գրական ադրբեջաներեն:6՝ Ադրբեջաներենի բարբառները: 7՝ Հնչյունաբանություն. Ձայնավոր և բաղաձայն հնչյուններ, դրանց դասակարգումը,, արտաբերման առանձնահատկությունները: 8՝ Շեշտը ադրբեջաներենում, լեզվի հնչյունական առանձնահատկությունները, ձայնավորների և բաղաձայնների ճիշտ արտաբերման եղանակները: 9՝ Վանկ, վանկատում, տողադարձ: 10՝ Հնչյունական հիմնական երևույթները (առնմանում, տարնմանում, նեղ ձայնավորի սղում, բաղաձայնի խլացում):
2-րդ ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, սեմինար - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ23
1. Դասընթացի նպատակ
1. Դասընթացի նպատակն է ներկայացնել տարածաշրջանային պատմության համատեքստում Արևելյան Այսրկոկասի պատմությունը՝ Աղվանքի պատմության զարգացման առանձնահատկություններն ու հասարակական-քաղաքական կյանքի զարգացման գործընթացը, արաբական տիրապետության վերացումից և Շիրվանշահերի պետության ստեղծումից մինչև ռուսական նվաճումը XIX սկզբին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել Աղվանքի պատմության հասարակական-քաղաքական զարգացման միտումները,
2. Քննական մոտեցում ցուցաբերել Աղվանքի ներքին ու արտաքին քաղաքականության առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
3. Ձևակերպել տարբեր հիմնախնդիրների վերաբերյալ Աղվանքի և Շիրվանի դերակատարությունը պատմական ժամանակաշրջանների կտրվածքով:
4. Վերլուծել երկրամասում ժամանակակից էթնո-քաղաքական իրավիճակի ձևավորման պատմական նախադրյալները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Վերլուծել և գնահատել Աղվանքի և Շիրվանի պատմության հիմնախնդիրները
2. Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
3. Պատմական իրադարձությունների հիման վրա վերլուծել արդի ժամանակում Արևելյան Այսրկովկասում տեղի ունեցող զարգացումները, էթնիկական գործընթացները:
4. Կողմնորոշվել արտասահմանյան տարբեր գիտական և ոչ գիտական շրջանակների կողմից Արևելյան Այսրկովկասի պատմության զեղծարարության պայմաններում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Տիրապետել աղբյուրների և գրականության հետ աշխատելու կոնկրետ եղանակներին,
2. Կիրառել ձեռք կբերված պատմաական վերլուծության հմտությունները և կատարելու անհրաժեշտ համեմատական եզրահանգումներ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Դասընթացի նպատակն է ներկայացնել տարածաշրջանային պատմության համատեքստում Արևելյան Այսրկոկասի պատմությունը՝ Աղվանքի պատմության զարգացման առանձնահատկություններն ու հասարակական-քաղաքական կյանքի զարգացման գործընթացը, արաբական տիրապետության վերացումից և Շիրվանշահերի պետության ստեղծումից մինչև ռուսական նվաճումը XIX սկզբին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություն
2.գիտական բանավեճերի կազմակերպում և քննարկում,
3. սեմինար
4.ուսումնական հետազոտություն / բանավոր ներկայացում, ռեֆերատ, էսսե
5. փոխազդական / փոխգործուն / մեթոդներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Երեմյան Ս. Տ., Հայաստանը ըստ «Աշխարհացոյց»-ի (փորձ VII դարի հայկական քարտեզի վերակազմության ժամանակակից քարտեզագրական հիմքի վրա), Եր., 1963:
  • Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն, հատոր երկրորդ՝ Միջին դարեր, Եր. 2016:
  • Մխիթարյան Գ., Արևելյան Այսրկովկասի վարչաքաղաքական կազմավորումները ԺԸ դարի երկրորդ կեսին, Եր., 2018։
  • Ուլուբաբյան Բ., Դրվագներ Հայոց Արևելից Կողմանց պատմության, Ե. 1981:
  • Սվազյան Հ. Աղվանից աշխարհի պատմություն, Ե. 2006:
  • Վարդանյան Ա., Աղվանքի պատմաաշխարհագրական քննություն, Ե. 2013:
  • Акопян А. А., Албания-Алуанк в греко-латинских и древнеармянских источниках, Ереван, 2022.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Աղբյուրների և գրականության տեսություն: 2.Աղվանական պետության կազմավորումը: Աղվանքը հայ-հռոմեական հարաբերություններում մ. թ. ա. 95 - մ. թ. ա. 20 թ.: 3. Աղվանքը պարթևա-հռոմեական հարաբերություններում: 4. Ֆեոդալական հարաբերությունների ձևավորումը Աղվանքում: 5. Հայ-աղվանական հարաբերությունները IV դարում: Ազատագրական շարժումները Այսրկովկասում: 6. Վաչե Բ: Թագավորության կործանումը Աղվանքում, մարզպանական վարչակարգի ստեղծումը: 7.Ազատագրական շարժումները Աղվանքում: 8.Վաչագան Բարեպաշտ: 9.Աղվանից մարզպանության տրոհումը և «Աղուանք» նոր հասկացողության առաջացումը: 10.Միհրանյան տոհմը Աղվանքում: 11.Հայոց արևելից կողմանք VII-IX դարերում: 12.Աղվանքի քաղաքական սահմանները պետականության և մարզպանության շրջանում: 13.Շիրվանշահերի պետության հիմնումը: 14.Արևելյան Այսրկովկասում Յազիդյանների (Շիրվան) արաբական դինաստիաների հաստատումը և քաղաքականությունը 8-11-րդ դարերում: 15.Սելջուկյան արշավանքները Արևելյան Այսրկովկաս: 16.Շիրվանի և հզորացած Վրացական թագավորության հարաբերությունները 12-13-րդ դարերում: 17.Մոնղոլական և Խորեզմշահ Ջալալ ադ-Դինի արշավանքները Այսրկովկաս և դրանց հետևանքները: 18. Լենկ Թեմուրի արշավանքները Շիրվան և դրանց հետևանքները: 19.Շիրվանը կարա-կոյունլուների և ակ-կոյունլուների պետությունների տիրապետության շրջանում: 20.Շիրվանում պարսկական Սեֆյան տիրապետության հաստատումը և Շիրվանշահերի պետության անկումը: 21.Սեֆյան պետության անկումը և Պետրոս I-ի Մերձկասպյան արշավանքը: 22.Նադիր շահի տիրապետությունը և քաղաքականությունը Արևելյան Այսրկովկասում: 23. Արևելյան Այսրկովկասում կիսանկախ խանությունների ձևավորումը 18-րդ դարի երկրորդ կեսին: 24.1804-1813 թթ. և 1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Այսրկովկասի միացումը Ռուսաստանին:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, սեմ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ 22
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է՝ գիտաճանաչողական գործընթացի միջոցով ուսանողներին քաջատեղյակ դարձնել Վրաստանի պատմական անցյալին, ուսանողների մոտ ձևավորել Վրաստանի պատմության 16-րդ դ. սկզբի և 18-րդ դ. ավարտի, մինչև 1801թ. առաջ եկած ռուսական տիրապետության ժամանակաշրջանն ընդգրկող պատմական կարևոր իրադարձությունների մասին համապատասխան գիտելիքներ, տալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Հիմնական ուղղություններով ներկայացնել Վրաստանի 16-րդ դարից մինչև 18-րդ դարը ընդգրկող պատմության բոլոր առանցքային ու կարևոր խնդիրները՝ շաղկապելով դրանք Կովկասի պատմությանը:
2. Թվարկել, դասակարգել և ներկայացնել ուշ միջնադարի պատմության հիմնական սոցիալական և տնտեսական զարգացման միտումները, ավատատիրական հարաբերությունների օրինաչափություններն ու առանձնահատկությունները Վրաստանում:
3. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու Վրաստանի պատմության հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Վրաստանի պատմության այդ ժամանակաշրջանի գործընթացները վերլուծել և տալ դրանց գնահատականները:
2. Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ:
3. Տարբերակելու շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Պատկերացում ունենալ Վրաստանի պատմության հիմնահարցերի վերաբերյալ՝ օգտագործելով պատմականության սկզբունքը:
2. Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու, փոխանցելու, շարադրելու։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է՝ գիտաճանաչողական գործընթացի միջոցով ուսանողներին քաջատեղյակ դարձնել Վրաստանի պատմական անցյալին, ուսանողների մոտ ձևավորել Վրաստանի պատմության 16-րդ դ. սկզբի և 18-րդ դ. ավարտի, մինչև 1801թ. առաջ եկած ռուսական տիրապետության ժամանակաշրջանն ընդգրկող պատմական կարևոր իրադարձությունների մասին համապատասխան գիտելիքներ, տալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. սեմինար պարապունքներ,
3. քննարկում/բանավեճ /դերախաղ,
4. բանավոր ներկայացում,
5. գրավոր ներկայացում (էսսե, զեկույց և այլն),
անհատական և խմբային աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատման բաղադրիչները և հատկացվող միավորները հետևյալն են՝
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
Ø ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Silogava V., Shengelia K. History of Georgia: from the ancient times through the «Rose revolution». Tbilisi, 2007.
  • Rayfield D., Edge of Empires. A History of Georgia, London, 2012.
  • Lang D.M. A modern history of Georgia. London, 1962.
  • Asatiani N. / Janelidze O., History of Georgia: From ancient times to the present day. Tbilisi: Publishing House Petite, 2009.
  • Лэнг Д., Грузины. Хранители святынь/ пер. с англ. С. Федорова. Москва, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Վրաստանն իր կազմալուծման և օսմանա-իրանական պատերազմների սկզբնական փուլում (XVI դ.):
2.Կախեթի թագավորությունը XV-XVI դդ. և Ռուսաստանի հետ փոխհարաբերությունների առաջացումը:
3. Իմերեթի թագավորությունը XVI դարում:
4.Քարթլիի և Կախեթի թագավորությունները XVII դարի սկզբին։
5. Վրաց ժողովրդի ազատագրական պայքարը (1609-1614):
6. Վրաց ժողովրդի ազատագրական պայքարը (1615-1625):
7. Ներքին պայքարը Արևելյան Վրաստանում՝ Թեյմուրազ I և Գ. Սաակաձե
8. Արևմտյան Վրաստանը XVII դ.
9.Սամցխեի Աթաբեգությունը XVII դ.
10. Արևելյան Վրաստանը XVII դարի երկրորդ քառորդին՝ Ռոստոմ խանի կառավարումը:
11. Արևելյան Վրաստանը Վախթանգ V Շահնավազի կառավարման տարիներին:
12. Արչիլ II և վրաց-ռուսական հարաբերությունները XVII և XVIII դարերի շեմին:
13. Արևելյան Վրաստանը Գիորգի XI և Վախթանգ VI ժամանակաշրջանում:
14. Կասպիական արշավանքը և վրաց-ռուսական դաշինքի ձախողումը:
15. Արևելյան Վրաստանն «օսմալոբայի» շրջանում:
16` Արևելյան Վրաստանն «ղզլբաշոբայի» շրջանում:
17.Արևելյան Վրաստանը XVIII դարի 40-50-ական թթ.:
18. Արևելյան Վրաստանը XVIII դարի 60-70-ական թթ.:
19. Արևելյան Վրաստանը XVIII դարի 80-ական թթ. և Գեորգիևսկյան համաձայնագիրը
20. Արևմտյան Վրաստանը XVIII դ.
21. Արևելյան Վրաստանը XVIII դարի 90-ական թթ.:
22. Գիորգի XII և Ռուսաստանի տիրապետության հաստատումը Վրաստանում:
2-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, սեմ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1106/Բ21
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակը հայոց նոր դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և կենսունակ ազգային-պետական գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել հայոց պատմության նոր դարաշրջանի կարևորագույն հարցերը,
2. Քննական (քննադատական) մոտեցմամբ մեկնաբանելու հայոց պատմության նոր դարաշրջանի հիմնահարցերի շուրջ եղած տարաբնույթ կարծիքները,
3. Բացատրել հայոց պետականության վերականգնման համար մղվող ազատագրական պայքարի ձևավորման և զարգացման ընթացքն ու առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4 Տարբերակել շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները,
5. Կիրառելու հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանի կարևորագույն
հիմնահարցերի վերաբերյալ ձեռք բերած գիտելիքները հասարակական դիսկուրսում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերել, վերլուծել, գնահատել և փոխանցել,
7. Նպաստել հանրության տարբեր խմբերի գիտակցության մեջ ազգային-ազատագրական պայքարի և հայոց պետականության՝ պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների արժևորման արմատավորմանը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակը հայոց նոր դարերի պատմության առանցքային հարցերի վերաբերյալ ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տրամադրելը և կենսունակ ազգային-պետական գիտակցություն ունեցող քաղաքացիների դաստիարակմանը նպաստելն է:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Սեմինար
3.Քննարկում
4.Բանավեճ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց է.
. ընթացիկ քննություններ- 8 միավոր
. մասնակցություն -3 միավոր
. եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված է երկու գրավոր ընթացիկ քննություն, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պ. Հովհաննիսյան, Է. Մինասյան և ուրիշներ, Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Հր. Սիմոնյանի, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2012:
  • Հայոց պատմություն, խմբ.՝ Ա. Մելքոնյանի և ուրիշների, Ե., ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստ., հ. II. Գիրք երկրորդ, 2014, հ. III, գ. I, 2010, գ. II, 2015:
  • Խաչիկյան Լ., Աշխատություններ, հ. Գ, Ե., 2008:
  • Иоаннисян А. Р., Россия и армянское освободительное движение в 80-х годах
  • XVIII столетия, Е., 1990.
  • Тунян В., Политика самодержавия России в Закавказье
  • Գալոյան Գ., Հայաստանը մեծ տերությունների աշխարհակալական
  • առճակատումներում (ХvІ դարից 1917 թ.), Ե., 2004:
  • Дадрян В. Н., История армянского геноцида, этнический конфликт от Балкан до
  • Анатолии и Кавказа, Ер., 2007.
  • 0.Kevorkian R., The Armenian Genocide, A Complete History, London-New York, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայոց պատմության նոր դարաշրջանի ընդհանուր բնութագրություն: Ամբողջ հայոց պատմության մեջ նրա տեղի ու նշանակության պարզաբանում:
2. Հայաստանը 15 - 17-րդ դարերում:
Ա. Հայաստանը թուրքմենական ցեղերի տիրապետության շրջանում: Բ. Թուրք-պարսկական պատերազմները: Հայ ազատագրական շարժումները: Գ. Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական դրությունը:
3. Ազատագրական շարժումները 17-րդ դարի վերջին և 18-րդ դարում: Ա. Իսրայել Օրի: Բ. Ռազմաքաղաքական գործընթացները տարածաշրջանում և Արցախի ու Սյունիքի ազատագրական պայքարը: Նադիր Շահը և հայերը. Խամսայի մելիքություն: Գ. Ազգային գիտակցության արթնացումն ու քաղաքական միտքը Հնդկաստանի հայկական գաղթավայրում. Հովսեփ Էմին, Մադրասի խմբակ: Դ. Հայաստանի ազատագրության խնդիրը 18-րդ դարի վերջին քառորդին:
4. Ռուսաստանի տիրապետության հաստատումը և ամրապնդումը Այսրկովկասում ու արևելահայկական տարածքներում: Ա. Պատերազմի հասունացումը: Բ. Ռուս-պարսկական և ռուս-թուրքական պատերազմների ակնարկ: Գ. Պատերազմներին հայերի մասնակցության խնդիրը: Դ. Ժողովրդագրական փոփոխությունները: Ե. Հայկական տարածքների քաղաքական կազմակերպման խնդիրը: Զ. Վարչական փոփոխությունները:
Է. 1836 թ. Եկեղեցական կանոնադրությունը:
5. Հայ ազգային ազատագրական պայքարի կրթամշակութային և սոցիալ-տնտեսական նախադրյալների հասունացումը: Հայերի քաղաքական կազմակերպման գործընթացը 19-րդ դարում: Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Ա. Հասարակական-քաղաքական հոսանքներ: Բ. Ազատագրական խմբակներ ու կազմակերպություններ: Գ. Ազգային կուսակցությունների կազմավորումը:
6. Հայ ազգային-ազատագրական պայքարը 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին:
7. Հայերն ու Հայկական հարցը Առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայոց ցեղասպանությունը:
8. Հայերը ցնցումների շրջանում և պետության վերականգնման գործընթացը 1917-1918 թթ.:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
շաբաթական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ20
1. Դասընթացի նպատակ
· դասընթացի կարևորագույն նպատակներից է նաև ուսանողի մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ Կովկասի հնագիտական մշակույթների ուսումնասիրության պատմության, դրանց հատկանշական գծերի մասին:
· Վեր հանել կովկասյան մշակույթների առանձնահատկությունները, դիտարկելով դրանք տարածաշրջանային համատեքստում:
· կայուն գիտելիքներ ձևավորել Կովկասի հնագույն մշակոյթների վերաբերայալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

1.ներկայացնել Կովկասի հնագիտական ուսումնասիրության պատմությանը,
2. զանազանել Կովկասի հիմնական հնագիտական մշակույթները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

1. Ճանաչել Կովկասի հնագիտական հուշարձանները, տիպաբանել և դասդասել դրանք
2. տարբերակել Կովկասյան տարածաշրջանից հայտնաբերված հնագիտական նյութը
3. վեր հանել Կովկասի և հարակից շրջանների մշակութային կապերը
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. պատկերացում կազմել մշակութային փոխառնչությունների ընդհանուր օրինաչափությունների մասին,
2. ներկայացնել Հայկական լեռնաշխարհի և Հյուսիսային Կովկասի մշակութային և քաղաքական փոխառնչությունները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· դասընթացի կարևորագույն նպատակներից է նաև ուսանողի մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ Կովկասի հնագիտական մշակույթների ուսումնասիրության պատմության, դրանց հատկանշական գծերի մասին:
· Վեր հանել կովկասյան մշակույթների առանձնահատկությունները, դիտարկելով դրանք տարածաշրջանային համատեքստում:
· կայուն գիտելիքներ ձևավորել Կովկասի հնագույն մշակոյթների վերաբերայալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2.Ցուցադրական նյութի օգտագործում
3.Ծանոթացում թանգարանային նյութի հետ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Х. А. Амирханов. Чохское поселение. М., 1987
  • М. Г. Гаджиев. Раннеземледельческая культура северо-восточного Кавказа. М., 1991
  • О. М. Давудов. Культуры Дагестана эпохи раннего железа. Махачкала 1974
  • Древнейшие государства Кавказа и Средней Азии. сер. Археология СССР. М., 1985
  • Ч. П. Джанелидзе. Палеогеография Грузии Тбилиси 1980
  • П. М. Долуханов. География каменного века. М., 1979
  • Н. В. Думитрашко, Е. Е. Малиноваский, С. П. Бальян, Ю. В. Саядян. Древнее оледенение Кавказа. Геология четвертичного периода. Е., 1977
  • Кореневский С. Оружие в комплексах культур медно-бронзового века, Москва 2017
  • А. С. Монин, Ю. А. Шишков. История климата. М., 1979
  • 0. Ранняя и средняя бронза Кавказа и Средней Азии. сер. Археология. М., 1994
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հնագիտության ուսումնասիրության առարկան և օբյեկտը, հնագիտության հիմնական հասկացությունները, հնագիտական հուշարձանների տիպերը, պատմության հնագիտական փուլաբաժանումը, բացարձակ և հարաբերական թվագրություն: 2.Կովկասի հնագիտության պատմությունը: 3.Կովկասի բնաշխարհարագրական պայմանների բազմազանությունը: 4.Կովկասի ստորին պալեոլիթյան հուշարձանները, Կովկասի միջին պալեոլիթը: 5.Կովկասի վերին պալեոլիթը։ 6.Կովկասի մեզոլիթը և նեոլիթը, արտադրող տնտեսության առաջացումը, Չոխի բնակավայրը: 7.Կովկասի էնեոլիթը. Հյուսիսային Կովկասի հնագիտական համալիրները, Գինչիի բնակավայրը, շոմու թեփե-շուլավերյան համալիրները, արևմտյան Կովկասի հնագիտական համալիրները, Աղուբեկյան բնակավայրը, Նալչկյան դամբարանադաշտը, Հայաստանի էնեոլիթը: 8. Մայկոպյան մշակույթը: 9. Շենգավթյան մշակույթը և դրա դրսևորումները Հյուսիսային Կովկասում: 10. Դոլմենային մշակույթը: 11. Հայաստանի միջին բրոնզի փուլաբաժանումը և նյութական մշակույթը: 12. Կովկասի դոլմենային մշակույթը: 13.Հյուսիսային Կովկասի միջին բրոնզը: 14. Հայաստանի ուշ բրոնզ-վաղ երկաթեդարյան մշակույթը: 15. Կայաքենտ - խարաչոևյան մշակույթը: 16. Կոբանյան մշակույթ: 17. Սկյութա-սարմատական հնագիտության հիմանհարցերը: 18.Սևծովյան տարածաշրջանը անտիկ շրջանում: 19. Կողքիսը III-I դդ.:
1-ին՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործն. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1101/Բ19
1. Դասընթացի նպատակ
Դասախոսությունների ու սեմինարների միջոցով ուսանողներին ներկայացնել Վրաստանի պատության հետևյալ հարցերը՝ վրաց ժողովրդի ծագումը, վաղ վրացական պետական կազմավորումները, վրաց ժողովրդի ներէթնիկ խմբերը, հայ-վրացական մշակութային փոխառնչությունները, Վրաստանի դարձը, վրացական գրերի ստեղծումը, վաղմիջնադարյան Վիրքի քաղաքական անցուդարձերը, վաղմիջնադարյան Վիրքի պատմության զարգացման հիմնական առանձնահատկությունները, արաբական ու սելջուկյան շրջանի Վրաստանի պատմությունը, Վրաստանի միավորման ու հզորացման պատճառները, մոնղոլական տիրապետության հաստատումը, Վրաստանի միասնության վերականգնումը, միացյալ Վրացական թագավորության տրոհումը 15-րդ դարի երկրորդ կեսին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ունենալ ընդհանուր պատկերացում Վրաստանի պատմության առանձնահատկությունների մասին
2.Իմանալ Վրաստանի պատմության հիմնական սկզբնաղբյուրները
3.Պատկերացնել Վրաստանի սոցիալական և տնտեսական զարգացման միտումները վաղ և զարգացած միջնադարում
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Հմտանալ գիտական ապարատի կազմության մեջ ու ճշտորեն հղել
2.Կիրառել քննական վերաբերմունք տարատեսակ աղբյուրների նկատմամբ
3.Իրականացնել գիտահետազոտական նյութի հավաքում, կատարել բակալավրի ավարտական աշխատանքի ու դիպլոմայինի կառուցվածքի ընտրություն
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1.Մեկնաբանել Վրաստանի պատմությանն առնչվող բազմաբնույթ հարցեր
2. Տալ գիտական, հավասարակշիռ մեկնաբանություններ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասախոսությունների ու սեմինարների միջոցով ուսանողներին ներկայացնել Վրաստանի պատության հետևյալ հարցերը՝ վրաց ժողովրդի ծագումը, վաղ վրացական պետական կազմավորումները, վրաց ժողովրդի ներէթնիկ խմբերը, հայ-վրացական մշակութային փոխառնչությունները, Վրաստանի դարձը, վրացական գրերի ստեղծումը, վաղմիջնադարյան Վիրքի քաղաքական անցուդարձերը, վաղմիջնադարյան Վիրքի պատմության զարգացման հիմնական առանձնահատկությունները, արաբական ու սելջուկյան շրջանի Վրաստանի պատմությունը, Վրաստանի միավորման ու հզորացման պատճառները, մոնղոլական տիրապետության հաստատումը, Վրաստանի միասնության վերականգնումը, միացյալ Վրացական թագավորության տրոհումը 15-րդ դարի երկրորդ կեսին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. սեմինար պարապունքներ,
3. քննարկում/բանավեճ /դերախաղ,
4. բանավոր ներկայացում,
5. գրավոր ներկայացում (էսսե, զեկույց և այլն),
6. անհատական և խմբային աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Գնահատման մեթոդները և չափանիշներն են.
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø ընթացիկ քննություններ- 9 միավոր
Նախատեսված ընթացիկ քննություններից առաջինը գրավոր է, գնահատվում է 4 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է: Երկրորդ քննությունը բանավոր է, գնահատվում է 5 միավոր, հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը ՝2.5 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն, հ. I, II, Երևան, 2013, 2016։
  • Silogava V., Shengelia K. History of Georgia: from the ancient times through the «Rose revolution». Tbilisi, 2007.
  • Rapp, Stephen H., Studies in medieval Georgian historiography: early texts and Eurasian contexts, Louvain, 2003.
  • Braund, David, Georgia in antiquity: a history of Colchis and Transcaucasian Iberia 550 BC - AD 562, Oxford, 1999.
  • Rayfield D., Edge of Empires. A History of Georgia, London: 2012Floor W., A Fiscal History of Iran in the Safavid and Qajar Persiods, Biblioteca Persica Press, 1998.
  • The Cambridge history of Iran, vol. 6, 7, Cambridge University Press, 1986, 1991.
  • Բայրամյան Հ., Վրաց գրականությունը V-XIX դդ., գիրք Ա, Երևան, 2007:
  • Հովհաննիսյան Ա. Գ., Դրվագներ հայ ազատագրական մտքի պատմության, գ. 2, Երևան, 1959:
  • Մարտիրոսյան Վ. Մ., Հայ-վրացական համագործակցությունը ազատագրական պայքարում XVIII դարի առաջին քառորդին, Երևան:
  • Չոբանյան Պ. Ա., Վրացական ուղեգրությունները և նրանց տեղեկությունները հայերի մասին, Երևան, 1981:
  • Չոբանյան Պ. Ա., Հայ-ռուս-վրացական հարաբերությունները ԺԸ դարի երկրորդ կեսին, Էջմիածին, 2006:
  • Иоаннисян А. Р., Иосиф Эмин, Ереван, 1945, 1990. Иоаннисян А. Р., Армянское освободительное движение в 80-ых годах 18-го века, Ереван, 1947, 1989. “Кавказ и Византия”, вып. 1-6, Ер.,1980- Мурадян П. М., Армяно-грузинские литературные взаимоотношения в XVIII веке, Ереван, 1966. Мурадян П. М., Армянская надпись храма Джвари,- “Вестник общественных наук”, Ереван, 1968, N 2.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1` Վրաստանի աշխարհագրական դիրքը և բնաշխարհը: Վրաստանի հիմնական պատմական երկրամասերը։ 2` Վրաց ժողովրդի ներէթնիկ խմբերը: 3`Հայ-վրացական լեզվական և մշակութային շփումները: 4` Վրաց ժողովրդի էթնոգենեզի հիմնահարցը, քարթվելական ցեղերը ՔԱ 3-2 հազարամյակներում: 5` Իբերիայի թագավորության կազմավորումը։ 6՝ Վրաստանի քրիստոնեացումը։ 7` Արևելյան Վրաստանը 5-րդ դարում: 8`Արևելյան Վրաստանը 6-րդ դարում, թագավորության վերացումը: Թեմա 9` Արաբական տիրապետության հաստատումը Արևելյան Վրաստանում: 10՝ Վրաստանի միավորման նախադրյալների ստեղծումը 9-10-րդ դարերում: 11` Վրաստանի միավորման ընթացքը 10-ր դարի վերջերին- 11-րդ դարի սկզբին.: 12` Սելջուկյան արշավանքները, Արևելյան Վրաստանի գրավումը։ 13՝ Վրաստանը Դավիթ Շինարարի օրոք, Վրաստանի տարածքային ընդարձակումն ու տնտեսական վերելքը։ 14` Վրաստանը Դեմետրե 1-ինի և Գեորգի 3-րդի օրոք: 15՝ Թամար թագուհու ներքին ու արտաքին քաղաքականությունը։ 16՝ Մոնղոլական տիրապետության հաստատումը Վրաստանում։ Երկրի բաժանումը երկու թագավորությունների։ 17՝ Մոնղոլական տիրապետության վերացումը և Վրաստանի միասնության վերականգնումը, 18՝ Վրացական միացյալ թագավորության տրոհումը 15-րդ դարի երկրորդ կեսին։
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
6-րդ` գարնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործն.-20 ժամ
Շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ 43-1
1. Դասընթացի նպատակ
· Դասընթացի նպատակն է ներկայացնել աշխարհաքաղաքական իրողությունները, որոնք ձևավորվեցին 2-րդ աշխարհամարտից հետո:
· Ծանոթացնել տվյալ դասընթացին առնչվող համապատասխան աղբյուրներին ու գրականությանը։
Ներկայացնել հետպատերազմյան աշխարհաքաղաքականության առանձնահատկություններին,
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
մասնագիտական գիտելիք, իմացություն գործնական մասնագիտական կարողություններ

1.Ուսանողը կտիրապետի 2-րդ աշխարհամարտից հետո ի հայտ եկած պատմական իրողություններին, կկարողան վերհանել, գնահատել և մեկնաբանել աշխարհաքաղաքական իրողությունները և դրանց պատճառահետևանքային կապը:
2.Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու, փոխանցելու, շարադրելու։
2. Հիմնախնդրի բովանդակության վերաբերյալ դրսևորել ինքնուրույն մոտեցումներ և տալ գնահատականներ,
Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Դասընթացի նպատակն է ներկայացնել աշխարհաքաղաքական իրողությունները, որոնք ձևավորվեցին 2-րդ աշխարհամարտից հետո:
· Ծանոթացնել տվյալ դասընթացին առնչվող համապատասխան աղբյուրներին ու գրականությանը։
Ներկայացնել հետպատերազմյան աշխարհաքաղաքականության առանձնահատկություններին,
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
մասնագիտական գիտելիք, իմացություն գործնական մասնագիտական կարողություններ

1.Ուսանողը կտիրապետի 2-րդ աշխարհամարտից հետո ի հայտ եկած պատմական իրողություններին, կկարողան վերհանել, գնահատել և մեկնաբանել աշխարհաքաղաքական իրողությունները և դրանց պատճառահետևանքային կապը:
2.Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու, փոխանցելու, շարադրելու։
2. Հիմնախնդրի բովանդակության վերաբերյալ դրսևորել ինքնուրույն մոտեցումներ և տալ գնահատականներ,
Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 4 աշխատություն։
Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացքում ուսանողները պետք է ընտրեն որևէ հետազոտական թեմա և նվազագույնը 5 աղբյուրի ու 10 գրականության օգնությամբ ներկայացնեն հետազոտությունը (առավելագույնը 7 էջ)։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր։ Ինքնուրույն աշխատանքները ուսանողները պետք է հանձնեն մինչև 13-րդ շաբաթվա ավարտը։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Багдасарян В.Э., Сулакшин С.С. Современный фашизм: новые облики и проявления. - М., 2017
  • Валиахметова Г.  Н. Иракская нефть в политике великих держав на Ближнем Востоке (1932-1941 гг.). - М., 2010
  • Васара В.-Т. Проблемы по формированию идеологии «Великой Финляндии», Вестник Российского государственного университета им. И. Канта. Вып. 12 М., 2010
  • Голдберг Дж. Либеральный фашизм. - М., 2012
  • Демьяненко А. П. Ирак про политику германского империализма накануне и во время Второй мировой войны. М., 1974
  • Еремеев Д. Е. Турция во Вторую мировую и «холоднойую» войны (1939- 1990 гг.). М., 2005.
  • Кошкин А.А. «Кантокуэн» - «Барбаросса» по-японски. Почему Япония не напала на СССР. М., 2011
  • Lewis J. Changing Direction: British Military Planning for Post-war Strategic Defence, 1942-47. - Routledge, 2008
  • Miller E.S. War Plan Orange: The U.S. Strategy to Defeat Japan, 1897-1945. - Naval Institute Press, 2007
  • Patrick R. Osborn. Operation Pike: Britain Versus the Soviet Union, 1939-1941. - Westport: Greenwood Publishing Group, 2000
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
ԱՄՆ-ի և Մ.Բրիտանիայի ատլանտյան աշխարհաքաղաքականությունը:
2. ԽՍՀՄ-ի մայրցամաքային աշխարհաքաղաքականությունը:
3.Ռազմական, ռազմաքաղաքական և տնտեսական բլոկների աշխարհաքաղաքականությունը:
4.Միջուկային սպառազինության և խոշոր ֆինանսական խմբերը որպես գործիքակազմերը:
5.Հեռավոր Արևելքի և Օկեանիայի աշխարհաքաղաքական նախագծերը:
6.Մեծապետական աշխարհաքաղաքական նախագծերը:
7.Աշխարհաքաղաքական ընդդիմամարտի հիմնախնդիրները
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս. - 40 ժամ, գործ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ55
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել Մերձավոր Արևելքում ընթացող ռազմաքաղաքական, քաղաքակրթական, տնտեսական գործընթացները և դրանց արձագանքները Կովկասում:
բացատրել Մերձավոր Արևելքում քաղաքական ճգնաժամերի հետևանքները, Ռուսաստանի, Թուրքիայի, ԱՄՆ-ի, Եվրոպական միության շահերն ու հետաքրքրությունները, դրանց հակասությունները և համագործակցության եզրերը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.ներկայացնել Մերձավոր Արևելքում և Կովկասում ընթացող ռազմաքաղաքական, քաղաքակրթական, տնտեսական գործընթացները:
2.բացատրել մերձավորարևելյան երկրներում ընթացող գործընթացների ներգործությունն ու ազդեցությունը Կովկասում և տարածաշրջանի պետություններում :

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծել ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի, Թուրքիայի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի տարածաշրջանային հետաքրքրությունները, նրանց համագործակցությունն ու հակասությունները:
2. պարզաբանել Մերձավոր Արևելքում 21-րդ դարում տեղ գտած ճգնաժամերի պատճառներն ու հետևանքները՝ Իրաքի պատերազմ, «արաբական գարուն», Սիրիական պատերազմ:
3.իրականացնել հետազոտական աշխատանքներ և վերլուծություններ
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. կատարել աղբյուրների և գրականության վերլուծություններ
կիրառել ձեռք բերված պատմական վերլուծության հմտությունները, կատարել անհրաժեշտ համեմատական եզրահանգումներ,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել Մերձավոր Արևելքում ընթացող ռազմաքաղաքական, քաղաքակրթական, տնտեսական գործընթացները և դրանց արձագանքները Կովկասում:
բացատրել Մերձավոր Արևելքում քաղաքական ճգնաժամերի հետևանքները, Ռուսաստանի, Թուրքիայի, ԱՄՆ-ի, Եվրոպական միության շահերն ու հետաքրքրությունները, դրանց հակասությունները և համագործակցության եզրերը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Ակադեմիական դասախոսություններ
2. Ինքնուրույն աշխատանքներ (ռեֆերատներ, էսսեներ)
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 4 աշխատություն։
Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացքում ուսանողները պետք է ընտրեն որևէ հետազոտական թեմա և նվազագույնը 5 աղբյուրի ու 10 գրականության օգնությամբ ներկայացնեն հետազոտությունը (առավելագույնը 7 էջ)։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր։ Ինքնուրույն աշխատանքները ուսանողները պետք է հանձնեն մինչև 13-րդ շաբաթվա ավարտը։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Ն., Գևորգյան Գ., «Արաբական գարունը» համաարաբական ըմբոստությունը հանուն արաբական հասարակության արդիականացման (Թունիս, Եգիպտոս, Եմեն, Լիբիա), Երևան, 2018:
  • Գևորգյան Գ., Մերձավոր Արևելքի արդիականացման խնդիրը. «արաբական գարունը» և Եգիպտոսը, Ժամանակակից Եվրասիա, № 1, 2013:
  • Վերլուծական տեղեկագիր հ. 6։ Հոդվածների ժողովածու, ԵՊՀ; Քաղաքակրթական և մշակութային հետազոտությունների կենտրոն, Եր., 2013:
  • Ближний Восток: Политика и идентичность. Коллективная монография/ Под ред. И. Д. Звягельской, ИМЭМО РАН. - М.: Издательство «Аспект Пресс», 2020:
  • Ласкарис Ф. И., “За кулисами внешней агрессии и гражданской войны в Ливии”.
  • М. 336 стр., 2019.
  • Ю.Б. Щегловин “Размышления о сирийском конфликте”, М. 218 стр., 2017
  • “Турция в период правления Партии справедливости и развития”. Сборник статей
  • М., 238 стр., 2012.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Պարսից ծոցի ճգնաժամը, ԽՍՀՄ փլուզումը և Մերձավոր Արևելքն ու Կովկասը
2. 2003 թ. Իրաքի պատերազմը և Մերձավոր Արևելքում ստեղծված նոր քաղաքական իրադրությունը
3. «Արաբական գարնան» իրադարձությունները Մերձավոր Արևելքում և դրանց ազդեցությունը Կովկասում
4. ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի, Ռուսաստանի և տարածաշրջանային և ոչ տարածաշրջանային երկրների հետաքրքությունները և շահերը Մերձավոր Արևելքում և Կովկասում
Իրանը և միջազգային հանրությունը. Իրանի դերն ու կշիռը Մերձավոր Արևելքում ընթացքող գործընթացների համատեքստում:
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
Դասախոսություն՝ 40 ժամ, սեմինար՝ 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ43
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել Կովկասի ժողովուրդների, պետական կազմավորումների, հանրապետությունների հարաբերությունները Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ և այդ հարաբերությունների զարգացման հիմնախնդիրները և առանձնահատկությունները,
· քննարկման առարկա դարձնել Կովկասի, նրա ժողովուրդների քաղաքական և տնտեսական կապերը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ, շարադրել թեմայի առնչությամբ հրապարակված գիտական հետազոտությունները, ծանոթացնել նորագույն մասնագիտական գրականությանը և մամուլին,
վեր հանել տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական նշանակությունը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի համար, արտաքին ու ներքին գործոնների ազդեցությունը Կովկասի ու նրա ժողովուրդների պատմական զարգացման հեռանկարի վրա:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա/ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ձեռք բերել Կովկասի ժողովուրդների ու հանրապետությունների Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ պատմական կապերի հաստատման վերաբերյալ գիտելիքներ
2. ուսումնասիրել այդ երկրների հարաբերությունները տարբեր ժամանակագրական շրջափուլերում
3. Պարզաբանել և բնութագրել Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի ու առանձին պետությունների ունեցած աշխարհաքաղաքական ծրագրերը Կովկասում
բ/ գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Վերլուծել Կովկասի և Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի պատմության սկզբնաղբյուրներն ու գրականությունը,
2. Բնութագրել ու արժևորել արխիվային, մամուլի և տեղեկատվական այլ աղբյուրները,
3. Կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
4. Զուգահեռներ անցկացնել աշխարհաքաղաքական կարևորություն ներկայացնող այլ տարածաշրջանների միջև:
գ/ ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. Իրականացնել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանքներ ինչպես ՀՀ-ում, այնպես էլ արտերկրում,
2. Կիրառել սկզբնաղբյուրների վերլուծության և գրականությունը քննական արժևորման ենթարկելու եղանակները,
Զարգացնել փաստերը համակարգելու և եզրահանգումներ կատարելու հմտությունները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել Կովկասի ժողովուրդների, պետական կազմավորումների, հանրապետությունների հարաբերությունները Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ և այդ հարաբերությունների զարգացման հիմնախնդիրները և առանձնահատկությունները,
· քննարկման առարկա դարձնել Կովկասի, նրա ժողովուրդների քաղաքական և տնտեսական կապերը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ, շարադրել թեմայի առնչությամբ հրապարակված գիտական հետազոտությունները, ծանոթացնել նորագույն մասնագիտական գրականությանը և մամուլին,
վեր հանել տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական նշանակությունը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի համար, արտաքին ու ներքին գործոնների ազդեցությունը Կովկասի ու նրա ժողովուրդների պատմական զարգացման հեռանկարի վրա:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասախոսություններ,
2. Գիտական բանավեճերի կազմակերպում,
3. Կովկասյան տարածաշրջանի և Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի պատմությանը վերաբերող փաստավավերագրական ֆիլմերի դիտում,
4. Ինքնուրույն աշխատանքների պատրաստում և քննարկում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 4 աշխատություն։
Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացքում ուսանողները պետք է ընտրեն որևէ հետազոտական թեմա և նվազագույնը 5 աղբյուրի ու 10 գրականության օգնությամբ ներկայացնեն հետազոտությունը (առավելագույնը 7 էջ)։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր։ Ինքնուրույն աշխատանքները ուսանողները պետք է հանձնեն մինչև 13-րդ շաբաթվա ավարտը։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ахметшин Н.Х. Тайны Шелкового пути. М.: Вече, 2002. 416 с.
  • Метревели Роин, « Кавказская цивилизация в контексте глобализации». Стокгольм, 2009, 108 c.
  • Babayan D., Some Aspects of China’s Policy in the Caucasus, CENTRAL ASIA AND THE CAUCASUS Volume 12 Issue 1 2011.
  • Hiroaki Kuromiya and Georges Mamoulia, The Eurasian Triangle Russia, The Caucasus and Japan, 1904-1945., Berlin/Boston, 2016.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Կովկասը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետաքրքրությունների ԽՍՀՄ փլուզումից հետո
2.Հայաստանի կապերը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ
3.Վրաստանի կապերը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ
4.Ադրբեջանի կապերը Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի հետ
Տարածաշրջանային գործընթացները Կովկասում Չինաստանի, Հնդկաստանի և Ճապոնիայի քաղաքական շահերի դիտանկյունից
6-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
գործն.- 60 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1402/Բ21
1. Դասընթացի նպատակ
· հնագիտության բաժնի ուսանողներին ուսուցանել հայերենի դասական ուղղագրության և արտասանության կանոններին, գրաբարի քերականական համակարգին, բառապաշարին, շարահյուսական ընդհանուր առանձնահատկություններին,
· ներկայացնել գրաբարի բառապաշարային հիմնական առանձնահատկությունները, հոլովման և խոնարհման համակարգերը։
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատմագրական, գեղարվեստական, հոգևոր և այլ ժանրերի գրաբար տեքստեր ընթերցելու, հասկանալու, թարգմանելու, հին աղբյուրներից օգտվելու և դրանք մասնագիտական առումով ըստ հարկի գործածելու հմտություններ և գիտելիքներ:
· ներկայացնել գրաբարն իբրև մեր ժողովրդի մշակութային մեծ ժառանգություն, գրաբարով ստեղծված գրավոր արժեքները, հիմնական բնագրերը, գրաբարի և ժամանակակից երկճյուղ հայերենի կապը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
1. Դասախոսություն՝ քերականական հիմնադրույթների պարզաբանմամբ
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի՝ ձեռագիր մատյանների և այլ աղբյուրների պատճենների մատուցում
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հնագիտության բաժնի ուսանողներին ուսուցանել հայերենի դասական ուղղագրության և արտասանության կանոններին, գրաբարի քերականական համակարգին, բառապաշարին, շարահյուսական ընդհանուր առանձնահատկություններին,
· ներկայացնել գրաբարի բառապաշարային հիմնական առանձնահատկությունները, հոլովման և խոնարհման համակարգերը։
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատմագրական, գեղարվեստական, հոգևոր և այլ ժանրերի գրաբար տեքստեր ընթերցելու, հասկանալու, թարգմանելու, հին աղբյուրներից օգտվելու և դրանք մասնագիտական առումով ըստ հարկի գործածելու հմտություններ և գիտելիքներ:
· ներկայացնել գրաբարն իբրև մեր ժողովրդի մշակութային մեծ ժառանգություն, գրաբարով ստեղծված գրավոր արժեքները, հիմնական բնագրերը, գրաբարի և ժամանակակից երկճյուղ հայերենի կապը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն՝ քերականական հիմնադրույթների պարզաբանմամբ
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի՝ ձեռագիր մատյանների և այլ աղբյուրների պատճենների մատուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 4 աշխատություն։
Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացքում ուսանողները պետք է ընտրեն որևէ հետազոտական թեմա և նվազագույնը 5 աղբյուրի ու 10 գրականության օգնությամբ ներկայացնեն հետազոտությունը (առավելագույնը 7 էջ)։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր։ Ինքնուրույն աշխատանքները ուսանողները պետք է հանձնեն մինչև 13-րդ շաբաթվա ավարտը։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ղազարյան Ռ., Ավետիսյան Հ., Գրաբարի ձեռնարկ, Եր., 2007։
  • Աբրահամյան Ա, Գրաբարի ձեռնարկ, Եր., 1976։
  • Շարաբխանյան Պ., Հայոց լեզվի պատմության քրեստոմատիա, Եր, 1985։
  • Պողոսյան Ն., Գրիգորյան Ս., Գրաբարի ընթերցարան, Եր., 2010։
  • -րդ դարի հայ պատմագրական երկեր, Աստուածաշունչ։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գրաբարն իբրև հայերենի փուլերից մեկը՝ համաժողովրդական լեզու, գրաբարով ստեղծված ինքնուրույն և թարգմանական գրավոր ժառանգությունը։
2. Գրաբարի (դասական) ուղղագրությունը, հնչյունական համակարգը, արտասանությունը, հնչյունափոխական կանոնները։
3. Գրաբարի բայական համակարգը, ժամանակաձևեր, դրանց կազմության եղանակները, իմաստները,
4. Գրաբարի անվանական հոլովման համակարգը, հոլովիչներ, հոլովակերտներ, պարզ և խառն հոլովումներ:
5. Գրաբարի դերանվանական հոլովումները, անձնական, ցուցական դերանուններ, գործածության օրինաչափությունները։
6. Գրաբարի անկանոն հոլովումները և անկանոն խոնարհումները։
7. Պակասավոր, եղանակիչ բայեր, բաղադրյալ ժամանակաձևեր։
8. Գրաբարի նախդիրներն ու նախադրությունները։
9. Գրաբարի ածականներն ու թվականները։
10. Համաձայնությունն ու շարադասությունը գրաբարում։
11. Գրաբարի շաղկապները, մակբայները, հոդերը։
12. Միջին հայերենի հիմնական բնութագիրը և միջին հայերենով ստեղծված գրավոր ժառանգությունը։
13. Գրաբարի կապը արդի հայերենի ճյուղերի հետ. քերականական, բառապաշարային առանձնահատկությունները:
14. Գրաբարի գործածությունը ուշ շրջանի աղբյուրներում, գրապայքար։
Գրաբարի գործածության շրջանակները արդի ժամանակներում։
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
30
2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ49
1. Դասընթացի նպատակ
· գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։ Պրակտիկայի վայրը հարմարեցվում է ուսանողի ավարտական աշխատանքի թեմայի բովանդակությանը ուսանողներին անմիջականորեն հաղորդակից դարձնել ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության, ՀՀ սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի, ՀՀ Ազգային ժողովի, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության, Արևելագիտության, Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտների, Մատենադարանի, Հայաստանի ազգային արխիվի, և այլ գիտահետազոտական հաստատությունների բաժինների ուղղվածությանն ու առանձնահատկություններին։
ծանոթանալ վերը նշված նախարարությունների, գիտահետազոտական հաստատությունների կառուցվածքին, հիմնական գործառույթներին, աշխատանքի բնույթին և աշխատակազմին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Որոշակի գիտելիքներ ու հմտություններ ձեռք բերել ակադեմիական ինստիտուտներում իրականացվող գիտահետազոտական աշխատանքների վերաբերյալ։ Հստակեցնել պատկերացումները մասնագիտական տարբեր կազմակերպությունների գործունեության մասին։
· Հնարավորություն ստանալ մասնակցելու ամբիոնի և հիշյալ կառույցների համագործակցական նախագծերին ու հետազոտություններին։ Ուսումն ավարտելուց հետո հնարավորություն ստանալ աշխատելու տարբեր նախարարությունների, ինստիտուտների, արխիվների և թանգարանների համապատասխան բաժիններում։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Մշակել, դասդասել, թեմատիկ, ժամանակագրական կամ այլ սկզբունքներով ի մի բերել հավաքված նյութը։
· Վերլուծել փաստերն ու եզրակացություններ անել։
· Գործնականում կիրառել ստացած տեսական գիտելիքները։
· Գործուն մասնակցություն ունենալ մասնագիտական տարբեր ոլորտում իրականացվող հետազոտական նախագծերի աշխատանքներին:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
Կիրառել ստացած գիտելիքները հետագա աշխատանքներում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։ Պրակտիկայի վայրը հարմարեցվում է ուսանողի ավարտական աշխատանքի թեմայի բովանդակությանը ուսանողներին անմիջականորեն հաղորդակից դարձնել ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության, ՀՀ սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի, ՀՀ Ազգային ժողովի, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության, Արևելագիտության, Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտների, Մատենադարանի, Հայաստանի ազգային արխիվի, և այլ գիտահետազոտական հաստատությունների բաժինների ուղղվածությանն ու առանձնահատկություններին։
ծանոթանալ վերը նշված նախարարությունների, գիտահետազոտական հաստատությունների կառուցվածքին, հիմնական գործառույթներին, աշխատանքի բնույթին և աշխատակազմին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Ծանոթություն նախարարությունների, ինստիտուտների, թանգարանի ղեկավար մարմնի, կառավարման համակարգի, կառուցվածքի, աշխատակազմի հետ։
Գործնական պարապմունքներ վերոնշյալ հաստատություններում, ֆոնդերում և լաբորատորիաներում՝ համապատասխան մասնագետների ղեկավարությամբ։
Տարբեր բաժինների գործունեությանը բնորոշ հանձնարարությունների կատարում։
Սեմինար-քննարկումներ, ձեռք բերված արդյունքների վերլուծություն - ամփոփում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Պրակտիկան գնահատվում է ստուգարքի ձևով: Պրակտիկան դրական (ստուգված) է գնահատվում այն դեպքում, եթե ուսանողը մասնակցել է պրակտիկային, կատարել ծրագրով նախատեսված առաջադրանքները, սահմանված ժամկետում ներկայացրել պրակտիկայի օրագիրը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարություն
  • ՀՀ սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակ
  • ՀՀ Ազգային ժողով
  • ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ
  • ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ
  • Մ.Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի գիտահետազոտական ինստիտուտ (Մատենադարան)
  • Հայաստանի ազգային արխիվ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ուսանողներից մի քանիսը ( հիմնականում բարձր աձաջադիմությամբ, հիմնականում օտար լեզուների՝ անգլերենի, ռուսերենի, վրացերենի, ադրբեջաներենի իմացության բարձր մակարդակ ունեցող) ընդգրկվում է ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության տարբեր բաժիններ, ՀՀ սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի, ՀՀ Ազգային ժողովի տարբեր ստորաբաժանումներում, մյուս մասն էլ համապատասխանաբար ՀՀ ԳԱԱ պատմության և արևելագիտության ինստիտուտներում, ինչպես նաև Մատենադարանում և Հայաստանի ազգային արխիվում։
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.-40, գործ. -20
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ31
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին ներկայացնել Իրանի և Կովկասի առնչությունների պատմությունը,
Բացահայտել տարբեր ժամանակաշրջաններում Իրանի ու Կովկասի միջև փոխհարաբերությունների զարգացման օրինաչափությունները
Ներկայացնել այդ Կովկասյան տարածաշրջանի նկատմամբ իրանական պետությունների վարած արտաքին քաղաքականության հիմնական միտումները պատմական տարբեր շրջաններում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

1. նկարագրել Իրանի ու Կովկասի փոխհարաբերությունների պատմության հիմնական խնդիրները
2. ներկայացնել իրանական տիրապետության դերը Կովկասյան տարածաշրջանի էթնո-
3.քաղաքական ու սոցիալ-տնտեսական զարգացումներում.
4.վերլուծել Կովկասյան տարածաշրջանում ընթացող մի շարք գործընթացների
5.պատմական հիմքերը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

6. օգտագործել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
վերլուծել Իրանի ու Կովկասի փոխհարաբերությունների պատմության հիմնական խնդիրները ու հանդես բերել ինքնուրույն մոտեցումներ
կատարել անհրաժեշտ համեմատական եզրահանգումներ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին ներկայացնել Իրանի և Կովկասի առնչությունների պատմությունը,
Բացահայտել տարբեր ժամանակաշրջաններում Իրանի ու Կովկասի միջև փոխհարաբերությունների զարգացման օրինաչափությունները
Ներկայացնել այդ Կովկասյան տարածաշրջանի նկատմամբ իրանական պետությունների վարած արտաքին քաղաքականության հիմնական միտումները պատմական տարբեր շրջաններում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
դասախոսություն
2. սեմինար
3.ուսումնական հետազոտություն / բանավոր ներկայացում, ռեֆերատ,էսսե/
5. փոխգործուն մեթոդներով խմբային աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 4 աշխատություն։
Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացքում ուսանողները պետք է ընտրեն որևէ հետազոտական թեմա և նվազագույնը 5 աղբյուրի ու 10 գրականության օգնությամբ ներկայացնեն հետազոտությունը (առավելագույնը 7 էջ)։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր։ Ինքնուրույն աշխատանքները ուսանողները պետք է հանձնեն մինչև 13-րդ շաբաթվա ավարտը։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Վ. Բայբուրդյան, Իրանի պատմություն, Երևան, 2005
  • Հայ Ժողովրդի պատմություն, հ. 1-6, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ. 1971-1981,
  • Հայոց պատմություն, հ. 2, 3, 4 Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմ. ինստ. 2010, 2014
  • Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն, հ. I, II, Երևան, 2013, 2016։
  • The Cambridge History of Iran, vol. 1-7, Cambridge University Press, 1968, 1975, 1983, 1985, 1986, 1991
  • Encyclopedia Iranica, 15 volumes, 1982-2012, էլ. հասցե։ http://www.iranicaonline.org/
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կովկասյան տարածաշրջանը և Աքեմենյան Պարսկաստանը: 2. Կովկասը և Պարթևստանը: 3. Կովկասյան տարածաշրջանը Սասանյան ժամանակաշրջանում: 4. Կովկասը և Արաբական խալիֆայությունը: 5. Կովկասը և Իրանը Սելջուկյան ու Մոնղոլական պետությունների կազմում: 6. Կովկասյան տարածաշրջանը Լենգ Թեմուրի ստեղծած պետության կազմում: 7. Կովկասը Կարա-Կոյունլուների և Ակ Կոյունլուների տիրապետության տակ: 8. Սեֆյան Իրանը և Կովկասը: 9. Կովկասը և Նադիր շահի նվաճողական քաղաքականությունը: 10. Կովկասը և Իրանը XVIII դարի երկրորդ կեսում: 11. Կովկասը XIX դարի սկզբի ռուս-իրանական բախման կիզակետում: 12. Իրանի դերը XX- XXI դարերի Կովկասում զարգացող քաղաքական գործընթացներում:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործն.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/44Բ
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին ծանոթացնել Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացվող կովկասյան քաղաքականության պատմության առանցքային փուլերին և դրվագներին, ինչպես նաև ներկայացնել տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական և աշխարհառազմավարական զարգացումների համատեքստում Թուրքիայի հարաբերությունները Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Վրաստանի հետ ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· նկարագրել 16-րդ դ. մինչև 21-րդ դ. սկզբին Թուրքիայի կողմից իրականացվող կովկասյան քաղաքականության օրինաչափությունները, միտումները և նրա առանձին շրջափուլերը,
· ներկայացնել Թուրքիա-Ռուսաստան, Թուրքիա-Ադրբեջան և Թուրքիա-Վրաստան փոխհարաբերությունների դինամիկան և միտումները,
· պարզաբանել Կովկասի նկատմամբ Թուրքիայի վարած քաղաքականության էությունը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· վերլուծել և գնահատել Օսմանայան կայսրության և Թուրքիայի Հանրապետության պատմությանը առնչվող իրադարդարձությունները,
· պատմահամեմատական լույսի ներքո քննելու ներկայիս Թուրքիայի Կովկասում բնակվող թուրք էթնիկ խմբավորումների հիմնախնդիրների հետ առնչվող իրողությունները,
· բազմակողմանի վերլուծել արդի Թուրքիայի տարածաշրջանային քաղաքականությունը Կովկասում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
· կիրառել աղբյուրների և գրականության հետ աշխատելու տարաբնույթ եղանակներ,
· վերլուծել փաստերը և կատարելու անհրաժեշտ համեմատական եզրահանգումներ։
· վերլուծել Թուրքիայի կովկասյան քաղաքականությունը պետական հաստատություների և տեղեկատվական կառույցների համար։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է՝ ուսանողներին ծանոթացնել Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացվող կովկասյան քաղաքականության պատմության առանցքային փուլերին և դրվագներին, ինչպես նաև ներկայացնել տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական և աշխարհառազմավարական զարգացումների համատեքստում Թուրքիայի հարաբերությունները Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Վրաստանի հետ ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
.դասախոսություններ,
1. սեմինար պարապունքներ,
2. քննարկում/բանավեճ /դերախաղ,
3. բանավոր ներկայացում,
4. գրավոր ներկայացում (էսսե, զեկույց և այլն),
անհատական և խմբային աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Մասնակցության միավորի մասին տե՛ս «Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման կարգ» (Us_karg_new.pdf (ysu.am) ) , էջ 9։
Ընթացիկ ստուգումները կիսամյակի ընթացքում երկու անգամ են՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր։ Առաջին ընթացիկ ստուգումը կազմակերպվելու է 5-րդ, իսկ 2-րդ ընթացիկ ստուգումը՝ 10-րդ շաբաթվա ընթացքում։ Ընթացիկ ստուգումների ընթացքում ուսանողներին հանձնարավելու է գրականության ցանկ, որն պետք է կարդան և ներկայացնեն։ Յուրաքանչյուր ընթացիկ ստուգման ժամանակ հանձնարարվելու է 4 աշխատություն։
Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացքում ուսանողները պետք է ընտրեն որևէ հետազոտական թեմա և նվազագույնը 5 աղբյուրի ու 10 գրականության օգնությամբ ներկայացնեն հետազոտությունը (առավելագույնը 7 էջ)։ Ինքնուրույն աշխատանքը գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր։ Ինքնուրույն աշխատանքները ուսանողները պետք է հանձնեն մինչև 13-րդ շաբաթվա ավարտը։
Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը՝ 3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բայբուրդյան Վ., Օսմանյան կայսրության պատմություն, Եր., 2011:
  • Թուրքիայի Հանրապետության պատմություն, Եր., 2014:
  • Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն, հ. 2, Եր., 2017:
  • Еремеев Д., Турция в годы Второй мировой и «холо дной» войны (1939-1990 гг.), М., 2005.
  • Киреев Н., История Турции XX век, М., 2007.
  • Howard D., A History of the Ottoman Empire. Cambridge: Cambridge University, 2017.
  • Oran B., Türk Dış Politikası, cilt 2 (1980-2001), cilt 3 (2001-2012), Ankara, 2002-2013.
  • Stein A., Turkey's New Foreign Policy: Davutoglu, the AKP and the Pursuit of Regional Order, 2015.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Օսմանյան կայսրության նվաճումները Կովկասում 16-րդ դ.։
2. Օսմանյան կայսրության պատերազմները 17-րդ. դ. 20-30-ական թթ.։
3. Օսմանյան կայսրության Կովկասյան քաղաքականությունը 18-րդ դ.։
4. Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի մրցակցությունը Կովկասում (19-րդ դ.)։
5. Թուրքիայի հավակնությունները Կովկասի նկատմամբ 20-րդ. դարի սկիզբ։
6. Թուրքիայի տարածաշրջանային քաղաքականությունը Կովկասում 1991-2002 թթ.։
7. Թուրքիայի տարածաշրջանային քաղաքականությունը Կովկասում ԱԶԿ-ի օրոք։
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործն.- 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ44
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել Կովկասի ժողովուրդների, պետական կազմավորումների, հանրապետությունների հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, դրանց զարգացման հիմնախնդիրները և առանձնահատկությունները,
· քննարկման առարկա դարձնել Կովկասի, նրա ժողովուրդների քաղաքական և տնտեսական կապերը Ռուսաստանի և հարևան երկրների հետ, շարադրել թեմայի առնչությամբ հրապարակված գիտական հետազոտությունները, ծանոթացնել նորագույն մասնագիտական գրականությանը և մամուլին,
· քննական վերլուծության ենթարկել Կովկասի բազմէթնիկ կառուցվածքը, միգրացիոն գործընթացները, ժողովրդագրական պատկերի փոփոխությունները, ռուսական վերաբնակեցման, ազգային քաղաքականության, իսկ ներկա փուլում նաև Հարավային Կովկասի հետ արտաքին քաղաքականությունը և արդյունքները
· վեր հանել տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական նշանակությունը Ռուսաստանի համար, Կովկասյան պատերազմը, արտաքին ու ներքին գործոնների ազդեցությունը Կովկասի ու նրա ժողովուրդների պատմական զարգացման հեռանկարի վրա:
ցույց տալ խորհրդային և հետխորհրդային տարիներին Կովկասում տեղ գտած փոփոխությունները, տնտեսական և քաղաքական նոր իրականությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա/ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ձեռք բերել Կովկասի ժողովուրդների ու իշխանությունների Ռուսաստանի հետ պատմական կապերի հաստատման, շփումների, վերաբնակեցման գործընթացների ու տարբեր ժամանակագրական շրջափուլերի առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
2. Կովկասը բնակեցնող տարբեր ժողովուրդների, նրանց պատմության շրջափուլերի և
քաղաքական կողմնորոշումների ձևավորման ընթացքի վերաբերյալ,
3.Պարզաբանել և բնութագրել Ռուսաստանի ու առանձին պետությունների ունեցած
աշխարհաքաղաքական ծրագրերը Կովկասում
4.Տարբերակել Կովկասի պատմության զարգացման օրինաչափությունները:

բ/ գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Վերլուծել Կովկասի և Ռուսաստանի պատմության սկզբնաղբյուրներն ու գրականությունը,
2.Բնութագրել ու արժևորել արխիվային, մամուլի և տեղեկատվական այլ աղբյուրները,
3.Կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
4.Զուգահեռներ անցկացնել աշխարհաքաղաքական կարևորություն ներկայացնող այլ տարածաշրջանների միջև:
գ/ ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.Իրականացնել ինքնուրույն հետազոտական աշխատանքներ ինչպես ՀՀ-ում, այնպես էլ արտերկրում,
2.Կիրառել սկզբնաղբյուրների վերլուծության և գրականությունը քննական արժևորման ենթարկելու եղանակները,
3.Զարգացնել փաստերը համակարգելու և եզրահանգումներ կատարելու հմտությունները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել Կովկասի ժողովուրդների, պետական կազմավորումների, հանրապետությունների հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, դրանց զարգացման հիմնախնդիրները և առանձնահատկությունները,
· քննարկման առարկա դարձնել Կովկասի, նրա ժողովուրդների քաղաքական և տնտեսական կապերը Ռուսաստանի և հարևան երկրների հետ, շարադրել թեմայի առնչությամբ հրապարակված գիտական հետազոտությունները, ծանոթացնել նորագույն մասնագիտական գրականությանը և մամուլին,
· քննական վերլուծության ենթարկել Կովկասի բազմէթնիկ կառուցվածքը, միգրացիոն գործընթացները, ժողովրդագրական պատկերի փոփոխությունները, ռուսական վերաբնակեցման, ազգային քաղաքականության, իսկ ներկա փուլում նաև Հարավային Կովկասի հետ արտաքին քաղաքականությունը և արդյունքները
· վեր հանել տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական նշանակությունը Ռուսաստանի համար, Կովկասյան պատերազմը, արտաքին ու ներքին գործոնների ազդեցությունը Կովկասի ու նրա ժողովուրդների պատմական զարգացման հեռանկարի վրա:
ցույց տալ խորհրդային և հետխորհրդային տարիներին Կովկասում տեղ գտած փոփոխությունները, տնտեսական և քաղաքական նոր իրականությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասախոսություններ,
2. Գիտական բանավեճերի կազմակերպում,
3. Կովկասյան տարածաշրջանի և Ռուսաստանի պատմությանը վերաբերող փաստավավերագրական ֆիլմերի դիտում,
4. Ինքնուրույն աշխատանքների պատրաստում և քննարկում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Белозеров В., Этническая карта Северного кавказа, М., 2005.
  • Джахиев Г.А., Дагестан в международных отношениях на Кавказе (1813-1829 гг.), Махачкала, 1991.
  • История народов Северного Кавказа с древнейших времен до 1917 года, в двух томах, ответственный редактор серии А. Л. Нарочницкий и В. Б. Пиотровский, М., 1988.
  • Кузнецов В.А., Введение в Кавказоведение (историко-этнологические очерки народов Северного Кавказа), Владикавказ, 2004.
  • Фадеев Р. А. Государственный порядок. Россия и Кавказ, М., 2010, 992 с.
  • Цуциев А. А., Атлас этнополитической истории Кавказа (1774-2004), М., 2007.
  • Эмиров Р. М., Приоритеты национальной безопасности Российской Федерации на Северном Кавказе, М., 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Ռուսաստանի և Կովկասի միջև կապերի հաստատումը
2.Հյուսիսային Կովկասի էթնոքաղաքական քարտեզը 16-17 դդ., առանձին քաղաքական միավորների կողմից հարաբերությունների հաստատումը և կամավոր միացումը Ռուսաստանին
3.Հյուսիսային Կովկասը Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ուղեծրում. Կասպիական արշավանքը և արդյունքները
4.Հյուսիսային Կովկասի ռուսական նվաճման փուլերը. Լեռնականների գաղթը և ռուս վերաբնակիչները
5.Հյուսիսային Կովկասի ռուսական ռազմավարչական ապարատը 19-20 դ. սկզբին. Կովկասի փոխարքայությունը
1. Հյուսիսային Կովկասը ռուսական հեղափոխությունների և քաղաքացիական պատերազմի շրջանում. «Սպիտակ և կարմիր» իշխանությունները, Լեռնային հանրապետությունը,
2. Հյուսիսկովկասյան ինքնավարությունները ՌԽՖՍՀ կազմում
3. Կովկասյան ժողովուրդների աքսորը Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին
4. Հյուսիսային Կովկասը հետխորհրդային շրջանում. Անջատականություն ծայրահեղականություն, ահաբեկչություն
Հարավային Կովկասի և Ռուսաստանի փոխհարաբերությունները 20-րդ դարի վերջին և 21-րդ դարի սկզբին
7-րդ՝ աշնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործ. - 20 ժամ
Շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ 44-4
1. Դասընթացի նպատակ
Ներկայացնել 19-20-րդ դարերում Կովկասյան տարածաշրջանի վարչատարածքային բաժանումների պատմության հիմնահարցերը, դրանց զարգացման ընթացքի առանձնահատկությունները Կովկասի էթնոքաղաքական, կրոնադավանական հարաբերությունների համատեքստում:
Լուսաբանել բազմազգ Կովկասում տարածքային և սահմնային խնդիրների ծագման և զարգացման պատմական արմատներն ու դրանց հետևանքով էթնիկ հակամարտությունների առաջացումը և ժամանակակից դրսևորումները:
Բացահայտել Կովկասյան տարածաշրջանում տարածքային հիմնախնդիրների ներկա իրողությունների պատճառահետևանքային կապերի գործնական նշանակությունն ու դերակատարությունը տարածաշրջանի անվտանգության համատեքստում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
Իմանալ, դասակարգել ու ներկայացնել Կովկասում տարածքային և սահմանային հիմնախնդիրներին առնչվող սկզբնաղբյուրները:
Քննական վերլուծությամբ մատուցել հիմնախնդրի պատմության վերաբերյալ գրականությունը, մասնավորապես բացահայտելով ադրբեջանական պատմագրության մեջ տեղ գտած կեղծարարությունն ու խեղաթյուրումները:
Ձևակերպել հիմնախնդրի պատմության առանցքային և առավել կարևոր թեմաները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
Խնդրո առարկա հիմնահարցերի վերաբերյալ դրսևորել քննական մոտեցումներ և կատարել ինքնուրույն եզրահանգումներ:
Գիտական հետազոտության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները:
Համեմատական վերլուծություն կատարել հարևան երկրների պատմական և արդի զարգացումների հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
Կովկասյան տարածաշրջանում տարածքային հիմնախնդիրները և սահմանների ձևավորման պատմության ընթացքը դիտարկել ինչպես 19-20-րդ դարերի, այնպես էլ արդի պատմափուլում աշխարհաքաղաքական նոր իրողությունների հարթակում:
Հանդիպադրել 19-20-րդ դարերում Կովկասի համար ընդհանուր պատմական գործընթացները, երևույթները, քաղաքական-տնտեսական, էթնիկական, կրոնադավանական, մշակութային համալիրները:
Կիրառել գիտելիքները գործնականում, առաջադրել խնդիրներ ու գտնել լուծումներ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ներկայացնել 19-20-րդ դարերում Կովկասյան տարածաշրջանի վարչատարածքային բաժանումների պատմության հիմնահարցերը, դրանց զարգացման ընթացքի առանձնահատկությունները Կովկասի էթնոքաղաքական, կրոնադավանական հարաբերությունների համատեքստում:
Լուսաբանել բազմազգ Կովկասում տարածքային և սահմնային խնդիրների ծագման և զարգացման պատմական արմատներն ու դրանց հետևանքով էթնիկ հակամարտությունների առաջացումը և ժամանակակից դրսևորումները:
Բացահայտել Կովկասյան տարածաշրջանում տարածքային հիմնախնդիրների ներկա իրողությունների պատճառահետևանքային կապերի գործնական նշանակությունն ու դերակատարությունը տարածաշրջանի անվտանգության համատեքստում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. սեմինար պարապունքներ,
3. քննարկում/բանավեճ /դերախաղ,
4. բանավոր ներկայացում,
5. գրավոր ներկայացում (էսսե, զեկույց և այլն),
6. անհատական և խմբային աշխատանք,
7. դիտակտիկ նյութերի, սլայդների, քարտեզների, ֆիլմերի ցուցադրություններ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ գնահատման դասընթաց
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø Ընթացիկ ստուգումներ- 4 միավոր
Ø Ինքնուրույն աշխատանք - 4 միավոր
Ø Եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հայաստանը միջազգային դիվանագիտության և սովետական արտաքին քաղաքականության փաստաթղթերում (1828-1923), կազմողներ Ջ. Ս. Կիրակոսյան, Ռ. Գ. Սահակյան, Երևան, 1972։
  • Սահակյան Ա., Հայաստանը Անդրկովկասյան Դաշնության կազմում, Վանաձոր, 2013։
  • Ղուլյան Յու., Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների պատմությունից 1918 -1920թվականներ, Երևան, 2009:
  • Բաբայան Դ. Կարմիր Քրդստան,կազմավորման և լուծարման աշխարհաքաղաքական ասպեկտները, «21-րդ ԴԱՐ», 2005, N4, էջ 83-106։
  • Խաչատրյան Կ., Սուքիասյան Հ., Բադալյան Գ., Հայկական տարածքների բռնակցումը Թուրքիային և Խորհրդային Ադրբեջանին 19230-1930-ական թվականներին, ՀՀ ԳԱԱ, երևան 2020։
  • Балаев А., Азербайджанская нация: Оснавные этапы становления на рубеже XIX-XX вв., Москва, Изд. тиру, 2012.
  • Шнирелман В. А., Войны помяти, мифы, идентичность и политика в Закавказье, Москва, 2003.
  • Присоединение Кавказа Росси. XIX вek., (сост. А.Г. Макаров, С. Э. Макарова), Санкт-Петербург, 2005.
  • Цуциев А., Атлас этнополитической истории Кавказа (1774-2004), Москва, 2006.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կովկասյան տարածաշրջանը Ռուսական կայսրությանը միացման նախօրյակին։
2. Կովկասը Ռուսական կայսրության կազմում
3. Ռուսական արքունիքի վարչատարածքային բաժանումները Կովկասում 19-րդ դարի 20-30-ական թվականներին։
4. Ռուսական ցարիզմի էթնիկ-ազգային քաղաքականությունը։
5. Ռուսական արքունիքի վարչատարածքային նոր բաժանումները Կովկասում 19-րդ 40-60-ական թվականներին։
6. Փետրվարյան հողափոխությունը Ռուսատանում և ժամանակավոր կառավարության ապակենտրոնացման և տարածքային ինքնավարացման քաղաքականությունը։
7. Տարածքային վեճերի սկզբնավորումը, դրանց քննարկումները;
8. Վրաստանւև Հայաստանի անկախ պետականության վերականգնումը և Հարավային Կովկասում նոր՝ Ադրբեջանի հանրապետության ստեղծումը։
9. Տարածքային խնդիրներն Կովկասում և դրանց լուծմանն ուղղված քայլերը 1918-1920 թթ.։
10. Տարածքային հիմնախնդիրները Կովկասում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո և դրանց լուծման բոլշևիկյան քաղաքականությունը1920-30-ական թվականներին։
11. Ղարաբաղի հիմնախնդիրրը 1921 թ. և նրա ապօրինի բռնակցումն Ադրբեջանին:
12. 1921 թ. Մոսկվայի, Կարսի պայմանագրերը, Նախիջևանի նվիրաբերումը Ադրբեջանին։
13. Ջավախքի հիմնախնդիրը 1921 թ.։
14. Կարմիր Քրդստան:
15. Տարածքային խնդիրները Կովկասում Անդրդաշնության տարիներին (1922-1936 թթ. )
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.-40 ժամ, գործն.-20 ժամ
Շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ 45-1
1. Դասընթացի նպատակ
Ծանոթացնել դիվ. արարողակարգի և վարվելակերպի պահպանման սկզբունքներին միջազգայնորեն ընդունված նախանիշների վրա:
Ուսնողին ներկայացվում են դիվ. արարողակարգին բնորոշ գծերն ու առանձնահատկությունները և վարվելակերպի նրբությունները բոլոր տեսակի ընդունելությունների ժամանակ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն

Յուրացնել դիվանագիտական արարողակարգի, վարվելակերպի և վարվեցողության պահպանման սկզբունքները:
Հասկանալու դիվանագիտական բոլոր տեսակի միջոցառումների կազմակերպման ժամանակ արարողակարգի առանձնահատկությունները
Կարողանալու ճիշտ ընկալել դիվանագիտական վարվելակերպի նրբությունները

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
Ներկայացնելու դիվանագիտական միջոցառումների անցկացման արարողակարգային պահանջները
Հաշվի առնել արարողակարգի և վարվելակերպի պահպանման միջոազգային նորմերը և համադրելով հայ ժողովրդիազգային սովորություններին ու ավանդույթներին

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
Ստացված գիտելիքները կարող են հիմք ծառայել դիվանագիտական պրակտիկայում և կիրառել բազմապիսի դիվանագիտական միջոցառումների կազմակերպման և անցկացման ժամանակ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ծանոթացնել դիվ. արարողակարգի և վարվելակերպի պահպանման սկզբունքներին միջազգայնորեն ընդունված նախանիշների վրա:
Ուսնողին ներկայացվում են դիվ. արարողակարգին բնորոշ գծերն ու առանձնահատկությունները և վարվելակերպի նրբությունները բոլոր տեսակի ընդունելությունների ժամանակ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասախոսություններ
Սեմինար պարապմունքներ համեմատական բանավեճի առաջադրմամբ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • ՀՀ պետական արարողակարգի հիմնադրույթները
  • ՀՀ ԱԳՆ <Պետական արարողակարգի ծառայություն> գործակալության կանոնադրությունը
  • Ն.Տ. Չալըմյան , Դիվանագիտական արարողակարգ և վարվելակերպ, Երևան, 2003 թ.
  • Ն. Տ. Չալըմյան, Դիվանագիտական վարվեցողության / էթիկայի / կանոնները, Երևան, 2009 թ.
  • Հ. Վիրաբյան, Պետական արարողակարգ, Երևան, 2021 թ.
  • А.Ф. Борунков, Дипломатический протокол в России, Москва., 2000 г.
  • Ф.Ф. Молочков, Дипломатический протокол и диплоаматическая практика., М.,1979
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Դիվանագիտական արարողակարգը և վարվելակերպը դիվ. Հարաբերություններ հաստատելու մասին փաստաթղթեր կազմելիս
Դիվ. Արարողակարգը դիվ. Ներկայացուցչության ղեկավարի նշանակման և պարտականությունների անցման ժամանակ
Տիտղոսներով դիմելաձևը և դիվ. Յցեքարտերի կիրառումը
Դիվ. Վարվեցողության նորմերի պահպանումը հեռախոսով հաղորդակցվելիս , հյուրընկալվելիս և հյուր ընդունելիս
Դիվ. Պաշտոնական ընդունելությունների կազմակերպման արարողակարգը ազգային տոներ նշելիս
Դիվ. Արարողակարգը ՀՀ օտարերկրյա պետությունների ղեկավարների տարբեր ձևաչափի այցերի ժամանակ /պետական և պաշտոնական այցեր, աշխատանքային, տարանցիկ, անձնական հյուրի կարգավիճակով այցեր/
Արարողակարգը օտարերկրյա պետություններ ՀՀ վարչապետի և նախագահի այցերի ժամանակ
Դիվ. Արարողակարը և վարվելակերպը ՄԱԿ-ում
Դիվ. Արարողակարգը և վարվելակերպի պահպանման նորմերը սգո պաշտանական արարողությունների ժամանակ
ՀՀ արարողակարգային միջոցառումների անցկացումը դիվանագիտական անձնակազմի մասնակցությամբ
Արարողակարգը պետական խորհրդանիշների կիրառման ընթացքում / ազգային օրհներգ, դրոշ, զինանշան
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործ. - 20 ժամ
Շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ 45-2
1. Դասընթացի նպատակ
ընդգծել կովկասագիտության հիմնախնդիրների քննական վերլուծության կարևորությունը, լուսաբանել կովկասագիտական հետազոտությունների գլխավոր ուղղությունները, հատուկ ուշադրություն բևեռել կովկասագիտական հետազոտությունների ճանաչողական նշանակությանը, քննարկել կովկասագիտության եզրութաբանական ապարատը, հիմնավորել կովկասագիտական հետազոտության և նրա մեթոդաբանության կապի անհրաժեշտությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա/ մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Դասակարգել կովկասագիտության պատմության սկզբնաղբյուրները,
2.Լուսաբանել կովկասագիտական առավել նշանակալի տեսությունները,
3.Իմաստավորել և հիմնավորելու կովկասագիտոթյան հասկացությունները:
բ/ գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Կովկասագիտության բովանդակության վերաբերյալ դրսևորելու ինքնուրույն մոտեցումներ,
2. ցուցաբերել գործնական հմտություններ հետազոտության գիտական ապարատի ստեղծման հետ կապված,
3.Դասընթացից ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու սեփական կովկասագիտական հետազոտության թեմայի ընտրության և գիտական հիմնավորման համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ընդգծել կովկասագիտության հիմնախնդիրների քննական վերլուծության կարևորությունը, լուսաբանել կովկասագիտական հետազոտությունների գլխավոր ուղղությունները, հատուկ ուշադրություն բևեռել կովկասագիտական հետազոտությունների ճանաչողական նշանակությանը, քննարկել կովկասագիտության եզրութաբանական ապարատը, հիմնավորել կովկասագիտական հետազոտության և նրա մեթոդաբանության կապի անհրաժեշտությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Ակադեմիական դասախոսություններ,
2.Ուսումնական հետազոտություն / ռեֆերատների ներկայացում և քննարկում/,
3.Ուսանողի ինքնուրույն աշխատանք հանձնարարված հիմնական գրականության հիման վրա,
4. Զննականության մեթոդ և գրաֆիկական կազմակերպիչներ /Վենի տրամագիծ, հասկացությունների համեմատության էմաձև, տեաձև աղյուսակներ և այլն/:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հ. Հովհաննիսյան, Ինչպես գրել գիտական աշխատանք պատմությունից, Երևան, 2007։
  • Косвен М.О., Этнография и история Кавказа, М., 1961.
  • Габунина З.М.,Научные портреты кавказоведов- лингвистов, Нальчик, 1991.
  • Гаджиев К.,Геополитика Кавказа, М.,2003.
  • В. А. Кузнецов, Введение в кавказоведение(историко-этнологические очерки народов Северного Кавказа), Владикавказ, 2004.
  • П. А. Кузьминов, Кавказоведение на грани веков, http://kvkz.ru/stati/2801-kavkazovedenie-na-grani-vekov.html.
  • Алексеев М.Е., Очерки истории отечественного кавказоведения ,М.,2008.
  • ,,Теория и методология истории: учебник для вузов’’,/ Отв. Редакторы В.В.Алексеев, Н.Н. Крадин и др./, Волгоград , 2014.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կովկասագիտության տեսություն և մեթոդաբանություն դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակները:
2. ‹‹Կովկասը›› իբրև բազմիմաստ, միջկրթանքային եզրույթ: Կովկասի վերաբերյալ գիտությունների համակարգը:
3. Կովկասյան քաղաքակրթությունը իբրև կովկասագիտության հարացույց:
4. Ազգայնականությունը իբրև կովկասագիտության հարացույց:
5. Կովկասագիտությունը իբրև լոկալ, տարածաշրջանային պատմություն:
6. Փաստերը և նրանց տիպաբանությունը Կովկասի պատմության հետազոտման ժամանակ:
7. Սկզբնաղբյուրի ընտրության սկզբունքներն ու նրանով կովկասագետի աշխատանքի փուլերը:
8. Կովկասագիտության հետազոտման ընդհանուր և հատուկ մեթոդները:
Առաջարկվում են ռեֆերատների հետևյալ թեմաները.
1.Կովկասի պատմության հետազոտման հիմնական սկզբունքները:
2. Կովկասագիտության հետազոտման համընդհանուր և հատուկ մեթոդները:
3.Սկզբնաղբյուրները և նրանցով աշխատանքի կատարման փուլերը:
4. Կովկասի վերաբերյալ գիտությունների համակարգը:
5.Կովկասյան քաղաքակրթությունը իբրև կովկասագիտության հարացույց:
6.Հայկական ազգայնականության առանձնահատկությունները:
8. Այլատյացությունը ադրբեջանական ազգայնականության համատեքստում:
9. Կովկասագիտության հայկական դպրոցը և նրա առջև ծառացած մարտահրավերները:
8-րդ` գարնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ 45-3
1. Դասընթացի նպատակ
· Դասընթացի նպատակն է՝ուսուցանել Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական գործընթացների իմաստավորումը միջազգային հարաբերությունների, քաղաքականության ու աշխարհառազմավարության ծիրում:
· Ծանոթացնել տվյալ դասընթացին առնչվող համապատասխան աղբյուրներին ու գրականությանը։
· Ներկայացնել Կովկասի աշխարհաքաղաքականության առանձնահատկություններն բովանդակությունը,
Լուսաբանել Կովկասի աշխարհաքաղաքականության ժամանակակից դրսևորումները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Ուսոմնասիրել Կովկասի աշխարհաքաղաքականությունը և դրա հիմնական գործընթացները:
· Հիմնական ուղղություններով ներկայացնել Կովկասի աշխարհաքաղաքականության առանցքային ու կարևոր խնդիրները՝ դրանք շաղկապելով և մեկնաբանելով ՀՀ ազգային ու պետական շահերի դիտանկյունից:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

· Կիրառելով աշխարհաքաղաքականության ճանաչողականության և իմաստավորման հիմնական սկզբունքները, կողմնորոշվել Հարավային Կովկասի և այդ տարածաշրջանով շահագրգիռ կառույցների և պետությունների գործունեության աշխարհառազմավարական իմաստավորում պահանջող խրթին հարցերում ու այդ ամենը կարևորել Հայաստանի Հանրապետության ազգային ու պետական առաջնայնությունների գիտակցմամբ:
· Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներ:
· Տարբերակել շրջանառության մեջ գտնվող հակագիտական և կեղծ պնդումները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
· Տարբեր սկզբնաղբյուրներից և ուսումնասիրություններից հուսալի տեղեկատվություն ձեռք բերելու, վերլուծելու, գնահատելու, փոխանցելու, շարադրելու։
· Հիմնախնդրի բովանդակության վերաբերյալ դրսևորել ինքնուրույն մոտեցումներ և տալ գնահատականներ,
Գիտահետազոտական գործունեության ընթացքում կիրառել ուսումնառության ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները,
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Դասընթացի նպատակն է՝ուսուցանել Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական գործընթացների իմաստավորումը միջազգային հարաբերությունների, քաղաքականության ու աշխարհառազմավարության ծիրում:
· Ծանոթացնել տվյալ դասընթացին առնչվող համապատասխան աղբյուրներին ու գրականությանը։
· Ներկայացնել Կովկասի աշխարհաքաղաքականության առանձնահատկություններն բովանդակությունը,
Լուսաբանել Կովկասի աշխարհաքաղաքականության ժամանակակից դրսևորումները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Վալեսյան Ա. Վալեսյան Լ. Քաղաքական աշխարհագրություն: Երևան 2005
  • Авксентьев В., Аксюмов Б., и другие... Юг России в зеркале конфликтологической экспертизы. Ростов -на-Дону 2011
  • Айрапетов О., Волхонский М., В. Муханов Дорога на Гюлистан..., М.,2016
  • Александров М.В. Битва за Кавказ 2004-2008. М., 2010
  • Гаджиев К.С. Кавказский узел в геополитических приоритетах России. М., 2010
  • Дугин А. Основы геополитики. М., 2000
  • Колосов В.А. Мироненко Н.С., Геополитика и политическая география. М., 2005
  • Мухаев Р.Т. Геополитика. М., 2007
  • Нартов Н.А. Нартов В.Н. Геополитика. М.,2007
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1.Կովկասի աշխարհաքաղաքականություն առարկան, հիմնական կոնցեպտներն ու զարգացման փուլերը:
2.Հարավային Կովկասի երկրների աշխարհաքաղաքական առանձնահատկությունները:
3.Աշխարհաքաղաքական ներգործության գործիքակազմը:
4.Աշխարհաքաղաքական հիմնական դպրոցները և Հարավային Կովկասի երկրները:
5.Պետությունների «սողացող նվաճման» գործիքակազմերը:
6.Հարավային Կովկասի պետությունները և տարածաշրջանի աշխարհատնտեսական իրողությունները:
7.Աշխարհաքաղաքական գործող անձերի և աշխարհաքաղաքական հենակետերի տեսությունը:
8.Հարավային Կովկասը տարածաշրջանային և համաշխարհային գերտերությունների աշխարհաքաղաքական հիմնախնդիրներում:
9.Հաղորդուղիների և խողովակային տրանսպորտի աշխարհաքաղաքականությունը:
10.Հարավային Կովկասը և շահագրգիռ պետությունների հակադիր ռազմավարությունների տեսությունը:
8-րդ՝ գարնանային կիսամյակ
դաս.- 40 ժամ, գործ. - 20 ժամ
շաբաթական 4 ժամ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1101/Բ45-4
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Կովկասի վերաբերյալ քաղաքագիտական ու մարդաբանական հետազոտությունների տեսական, մեթոդաբանական սկզբունքներին ու ժամանակակից միտումներին, էթնոս, քաղաքականություն, էթնոքաղաքականություն և քաղաքական մարդաբանություն հասկացություններին, տարածաշրջանի քաղաքական և էթնիկ պատմությանը, փուլաբաժանմանը, տարածքային առանձնահատկություններին, Կովկասի էթնոոքաղաքականությունը պայմանավորող ներքին և արտաքին գործոնների համախմբին և դրանց փոփոխությունների շարժընթացին տարբեր պատմական շրջափուլերում, ինչպես նաև տարածաշրջանի էթնոքաղաքական զարգացումները դիտարկել հայոց պատմության և հայերի հետ փոխահարաբերությունների համատեքստում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. վերլուծել Կովկասյան տարածաշրջանի էթնոքաղաքական պատկերը, էթնոքաղաքական պատմության հիմնական փուլերը, առանձին արեալները,
2. քննարկել և մարդաբանության դիտանկյունից տիպաբանել տարածաշրջանի պատմական և արդի զարգացումների էթնիկ, քաղաքական, լեզվական, մարդաբանական, ժողովրդագրական և այլ բնութագրիչները,
3. Կովկասյան տարածաշրջանի պատմությունը, հակամարտությունները, դրանց պատճառներն ու զարգացումները, Հայաստանի Հանրապետության տեղն ու դերը տարածաշրջանում վերլուծել արդի էթնոքաղաքականության տեսության ու մեթոդաբանության սկզբունքներին համաձայն:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1.Վերլուծել կովկասյան տարածաշրջանի ընդհանրական, ինչպես նաև առանձին առանձին արեալների էթնիկ, քաղաքական և համակցված` էթնոքաղական պատմությունը քաղաքական մարդաբանության տեսանկյունից ու ազգաբանական մեթոդաբանության դիրքերից, դրանք կիրառել կոնկրետ հետազոտություններում,
2.Ստացված գիտելիքները օգտագործել տարբեր հետազոտական ծրագրերում, գիտական, ակադեմիական ու կիրառական ուղղվածության տարբեր ուսումնասիրություններում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Կովկասի վերաբերյալ քաղաքագիտական ու մարդաբանական հետազոտությունների տեսական, մեթոդաբանական սկզբունքներին ու ժամանակակից միտումներին, էթնոս, քաղաքականություն, էթնոքաղաքականություն և քաղաքական մարդաբանություն հասկացություններին, տարածաշրջանի քաղաքական և էթնիկ պատմությանը, փուլաբաժանմանը, տարածքային առանձնահատկություններին, Կովկասի էթնոոքաղաքականությունը պայմանավորող ներքին և արտաքին գործոնների համախմբին և դրանց փոփոխությունների շարժընթացին տարբեր պատմական շրջափուլերում, ինչպես նաև տարածաշրջանի էթնոքաղաքական զարգացումները դիտարկել հայոց պատմության և հայերի հետ փոխահարաբերությունների համատեքստում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ավանդական դասախոսություններ` հիմնական նյութի ներկայացմամբ:
2. Ինտերակտիվ դասախոսություններ, քննարկումներ, սեմինարներ, խմբակային աշխատանքներ:
4. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում` համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով:
5.Հիմնական գրականության տպագիր, էլ. և տեսատարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթաց է.
Ø ընթացիկ ստուգումներ- 8 միավոր
Ø մասնակցություն -3 միավոր
Ø եզրափակիչ քննություն- 9 միավոր
Նախատեսված եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յու­րա­քան­չյուրը ՝3 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Coene F., The Caucasus: An Introduction, Routledge, Taylor & Francis group, 2010.
  • de Waal Th., The Caucasus: An Introduction, Oxford University Press, 2010.
  • Шнирельман В., Быть аланами: Интеллектуалы и политика на Северном Каквазе в 20-ом веке, М., 2006.
  • Шнирельман В., Войны памяти: Мифы, идентичность и политика в Закавказье, М., 2003.
  • Цуциев А., Атлас этнополитической истории Кавказа (1774-2004), М., 2006.
  • История народов Северного Кавказа, т. I, М., 1985.
  • История народов Северного Кавказа, т.II , М., 1988.
  • Հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն լեզուներով այլ հոդվածներ, մենագրություններ թղթային տարբերակով և էլեկտրոնային կրիչներով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կովկասյան տարածաշրջանի էթնոքաղաքական բնութագիրը, հիմնական էթնիկ հանրությունները: 2. Կովկասյան տարածաշրջանի էթնոքաղաքական պատմության հիմնական փուլերը. ըստ խոշոր տարածաշրջանների և էթնիկ հանրությունների: 3. Պատերազմը և խաղաղությունը տարածաշրջանի պատմության տարբեր փուլերում. մարդաբանական դիտանկյուն։ 4. Կրոնն ու կրոնականը տարածաշրջանի պատմության տարբեր փուլերում. համակեցություն, առճակատում, պրակտիկաներ և ռազմավարություններ։ 5. Կովկասյան տարածաշրջանը ներսից. հարաբերությունները տարբեր հանրությունների ու պետական կազմավորումների միջև էթնիկության ու քաղաքականության համատեքստ։ Թեմա 6. Աշխարհաքաղաքական շահերն ու բախումները Կովկասում. Պարսկաստան/Իրան, Թուրքիա, Ռուսաստան, այլ պետություններ: 7. Ինչպես տարածաշրջանում «մենք-նրանք»-ը դարձավ/դարձվեց հակամարտային. քաղաքականություն, մշակույթ, պատկերացումներ։ 8. Կովկասյան տարածաշրջանի հիմնական էթնիկ հակամարտությունները. ձևավորման ընթացքը, զարգացումները, արդի վիճակը: 9. Տարածաշրջանի արդի էթնոքաղաքական վիճակն ու զարգացման հեռանկարները: 10. Հայաստանի և Արցախի հանրապետությունները տարածաշրջանային զարգացումների համատեքստում:

Կրթական այլ մոդուլներ

Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am