Մշակութաբանություն

Մագիստրոսական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Մագիստրոս
Մասնագիտություն՝
031501.01.7 - Մշակութաբանություն
Մասնագիտացումը՝
031501.01.7 - Մշակութաբանություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Մշակութաբանության մագիստրոս
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին աշնանային կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
15 ժամ դասախոսություն, 15 ժամ գործնական աշխ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ02
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ հումանիտար և սոցիալական ոլորտում հետազոտության մեթոդաբանության առանձնահատկությունների մասին:
· ներկայացնել հետազոտության և գիտականության սկզբունքների վերաբերյալ ժամանակակից մոտեցումներն ու չափանիշները:
· ամրապնդել ձեռք բերած տեսական գիտելիքը և մեթոդները պրակտիկ աշխատանքի օգնությամբ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· ներկայացնել «հետազոտություն» և «գիտականություն» հասկացությունների հիմնական բովանդակությունը, հետազոտման մեթոդաբանության վերաբերյալ ժամանակակից մոտեցումներն ու տեսական դրույթները.
· նկարագրել հումանիտար և սոցիալական գիտություններում կիրարկվող մեթոդաբանության առանձնահատկությունները,
· ներկայացնել գիտական հետազոտության հետ կապված մեթոդաբանական, արժևորման, էթիկական և այլ խնդիրները
· բացատրել գիտական հետազոտության պլանավորման հետ կապված բոլոր հիմնական քայլերը:
· Ներկայացնել գիտական տեքստի ստեղծման հիմնական սկզբունքներն ու չափանիշները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· կիրառել հետազոտության և գիտականության մասին յուրացրված գիտելիքները ուսանողական գիտական գործունեության մեջ,
· գործնականում իրականացնել գիտական տեքստի ստեղծման ձեռք բերած հմտությունները,
· մշակել և կիրառել ուսուցողական հետազոտության պլանավորումն ու իրականացումը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· կիրառել գիտելիքներ պրակտիկայում, ձևակերպել հետազոտական խնդիրներ, կազմել գիտական հետազոտության հայտ, պլանավորել գիտական աշխատանքն ըստ փուլերի:
· ցուցաբերել հմտություններ տվյալների վերլուծության և տարբեր ժանրերի գիտական տեքստեր ստեղծման ուղղությամբ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ հումանիտար և սոցիալական ոլորտում հետազոտության մեթոդաբանության առանձնահատկությունների մասին:
· ներկայացնել հետազոտության և գիտականության սկզբունքների վերաբերյալ ժամանակակից մոտեցումներն ու չափանիշները:
· ամրապնդել ձեռք բերած տեսական գիտելիքը և մեթոդները պրակտիկ աշխատանքի օգնությամբ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
· ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
· հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
· Գործնական աշխատանքների իրականացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, դասընթացի սեմինարի առկայության դեպքում 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հովհաննիսյան Գ., Գալստյան Ն., Սողոմոնյան Մ., Մալխասյան Մ. Գիտահետազոտական աշխատանք կատարելու սկզբունքները, Ե., 2014:
  • Бурда А.Г. Основы научной деятельности, Краснодар, 2015
  • Новиков А. М., Новиков Д. А. Методология научного исследования, М., 2010
  • Բrew A. The nature of research. Inquiry in academic contexts, London, New York, Routledge, 2001
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտական հետազոտության նպատակներն ու սկզբունքները: Գիտական հետազոտության արժևորման խնդիրը:
2. Հումանիտար և սոցիալական գիտությունների ոլորտում հետազոտության մեթոդաբանական առանձնահատկությունները և էթիկական խնդիրները:
3. Գիտական հետազոտության բաղադրամասերն ու փուլերը:
4. Հումանիտար և սոցիալական գիտությունների ոլորտում հետազոտության աղբյուրների և նրանց վավերացման խնդիրները:
5. Հումանիտար և սոցիալական գիտություններում գիտական վերլուծության սկզբունքներն ու տեսակները:
6. Գիտական ծրագրի ձևավորման և գիտական հայտի գրելու սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները:
7. Գիտական տեքստի ստեղծման սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները.
Գիտական տեքստերի ժանրերը:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
309/Մ01
1. Դասընթացի նպատակ
· սովորեցնել աշխատել տվյալների հենքերի հետ ACCESS համակարգի օգնությամբ, ձևավորել պատկերացում տվյալների հենքերի և WEB - կայքերի մասին, սովորեցնել աշխատել WEB - կայքերի հետ` հիպերտեքստերի նշադրման HTML լեզվի օգնությամբ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. հենքի դերը իր մասնագիտությունում,
2. ինտերնետային կայքերի ստեղծման սկզբունքները,
3. տվյալների հենքերի ղեկավարման ACCESS համակարգ և հիպերտեքստերի նշադրման HTML լեզու:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. ACCESS-ով ստեղծել և օգտագործել տվյալների հենքեր,
5. HTML-ով ստեղծել ինտերնետային կայք և տեղադրել ինտերնետում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. կիրառելու համակարգչային հմտությունները,
7. օգտվել հայերեն և օտարալեզու տեղեկատվության ժամանակակից աղբյուրներից (համացանցային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ և այլն):

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· սովորեցնել աշխատել տվյալների հենքերի հետ ACCESS համակարգի օգնությամբ, ձևավորել պատկերացում տվյալների հենքերի և WEB - կայքերի մասին, սովորեցնել աշխատել WEB - կայքերի հետ` հիպերտեքստերի նշադրման HTML լեզվի օգնությամբ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Գործնական
· բանավոր քննարկումներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Joan Lambert, Joyce Cox , Microsoft Access 2013 Step By Step. // Online Training Solutions, Inc., 2015, 429 p.
  • Elizabeth Castro , Bruce Hyslop , HTML and CSS: Visual QuickStart Guide / Edition 8. // Peachpit Press, 2013, 576 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Տվյալների հենքեր, նրանց կառուցվածքը, աղյուսակներ, բանալի դաշտ:
2. Տվյալների հենքերի ղեկավարման ACCESS համակարգ, աղյուսակ, հարցում, ձև, հաշվետվություն:
3. Ծանոթություն INTERNET - միջավայրի հետ, WEB-կայքեր:
4. Հիպերտեքստերի նշադրման HTML լեզու, WEB-էջի ստեղծում, խմբագրում:
5. Ցուցակների ընդգրկում WEB-էջում:
6. Աղյուսակների ընդգրկում WEB-էջում:
7. Նկարների ընդգրկում WEB-էջում, WEB-էջերի կապակցում հղումների
միջոցով:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Մ03-1
1. Դասընթացի նպատակ
· կատարելագործել ուսանողների օտար (անգլերեն) լեզվով հաղորդակցական կարողությունները՝ ինչպես մասնագիտության, այնպես էլ հաղորդակցման այլ ոլորտներում,
· խորացնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
· ձևավորել գիտական բանավոր և գրավոր հաղորդակցման հմտություններ,
· զարգացնել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կիրառելով մասնագիտական տեքստերի վերլուծության տարբեր մոտեցումները (որոնողական, ճանաչողական, մեկնաբանական)՝ ճիշտ ընկալել դրանց բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. տարորոշել մասնագիտական բառապաշարի բոլոր շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակդրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում օտար (անգլերեն) լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնել մասնագիտական տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
5. ներկայացնել և մեկնաբանել մասնագիտական տեսակետներ ու փաստարկներ, ձևակերպել, շարադրել, հիմնավորել անձնական կարծիքը, քննարկել, բանավիճել մասնագիտական հարցերի արդի հիմնախնդիրների շուրջ,
6. գրել և ներկայացնել մասնագիտական թեմաներով էսսեներ/ զեկույցներ, ռեֆերատներ, գիտաժողովի թեզիսներ՝ տրամաբանորեն և հստակ կառուցելով շարադրանքը,
7. լսելով ընկալել և վերարտադրել մասնագիտությանն առնչվող դասախոսությունների, հարցազրույցների ձայնագրություններ և տեսագրություններ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով:
9. Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողի գիտելիքները և կարողությունները պետք է համապատասխանեն Լեզուների իմացության/ իրազեկության համաեվրոպական համակարգի (CEFR-ի) B2 մակարդակին:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· կատարելագործել ուսանողների օտար (անգլերեն) լեզվով հաղորդակցական կարողությունները՝ ինչպես մասնագիտության, այնպես էլ հաղորդակցման այլ ոլորտներում,
· խորացնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
· ձևավորել գիտական բանավոր և գրավոր հաղորդակցման հմտություններ,
· զարգացնել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային գիտահետազոտական աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով՝
1. մասնագիտական տեքստի ընթերցում, թարգմանություն և վերարտադրում,
2. մասնագիտական բառապաշարի ստուգում,
3. զրույց մասնագիտական թեմաների շուրջ,
4. բանավոր ներկայացում (պրեզենտացիա) մասնագիտական խնդրի վերաբերյալ:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • John M.Swales,Christine B. Feak “English in Today’s Research World’’ a Writing Guide. The
  • University of Michigan Press, USA, 2003
  • John M Swales and Christine B. Feak, “Academic writing for Graduate Students’’ 2000, USA
  • Academic English for students in sciences( Сафроненко О.И., Резникова С.Ю.)
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Տվյալ ոլորտի մասնագիտական լեզվի բառապաշարային, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունները:
2. Մասնագիտական տեքստերի գործառական նշանակությունը և դրանց իրացումը օտար (անգլերեն) լեզվով գրավոր ու բանավոր հաղորդակցման գործընթացում:
3. Ակադեմիական գրագրություն՝ գիտական հոդվածների ու աշխատությունների, գրախոսությունների և ամփոփումների, ինչպես նաև ռեֆերատների, զեկուցումների, էսսեների շարադրման ձևերն ու սկզբունքները:
4. Մասնագիտական բնագիր տեքստերի, դասախոսությունների, ձայնագրությունների ունկնդրմամբ՝ դրանց բովանդակության վերծանման, վերարտադրության առանձնահատկությունները:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Մ03-3
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել ուսանողների լեզվական հմտությունները և հաղորդակցական կարողությունները լեզվական գործունեության բոլոր ոլորտներում
· ապահովել արդեն ձեոք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով
· ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը, խորացնել գիտելիքները մասնագիտական լեզվի ձևաբանական, շարահյուսական և ոճաբանական առանձնահատկությունների վերաբերյալ
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի խորացված իմացություն
2. սահմանել լեզվի գիտական ոճի ձևաբանական և շարահյուսական առանձնահատկությ ունները
3. ներկայացնել մասնագիտական տեքստերի վերլուծության տարբեր ձևերը
4. դրսևորել մասնագիտական տեքստի պլաններ, ամփոփագրեր կազմելու սկզբունքների իմացություն
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել ունկնդրած/կարդացած մասնագիտական տեքստը՝ տարանջատելով հիմնական բովանդակությունը երկրորդականից, ինքնուրույն կազմել տեքստ մասնագիտական թեմայով
5. տիրապետել մասնագիտական տեքստի թարգմանության հմտություններին
6. կիրառել մասնագիտական տեքստի հետ աշխատելու հնարքներ՝ տեքստի համառոտ և ընդարձակ նկարագրում, տարբեր տեսակի պլանների կազմում
7. կազմել մասնագիտական թեմաներով ռեֆերատաներ, զեկույցներ, գիտական տեքստերի ամփոփագրեր
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
8. ընդարձակել տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունները ռուսալեզու աղբյուրներից
9. քննարկել և վերլուծել մասնագիտական խնդիրներր ռուսերենով
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել ուսանողների լեզվական հմտությունները և հաղորդակցական կարողությունները լեզվական գործունեության բոլոր ոլորտներում
· ապահովել արդեն ձեոք բերած լեզվական գիտելիքների և հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով
· ընդլայնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարը, խորացնել գիտելիքները մասնագիտական լեզվի ձևաբանական, շարահյուսական և ոճաբանական առանձնահատկությունների վերաբերյալ
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք
· ինքնուրույն աշխատանք
· թիմային աշխատանք
· բանավոր ներկայացում
· գրավոր և բանավոր հարցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի վերջում ամփոփիչ գրավոր ստուգողական աշխատանքի արդյունքների վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Амиантова Э.И. Лексика русского языка. Сборник упражнений. Москва, Наука, 2006
  • Аникина М.А. Синтаксис сложноподчиненного предложения, Москва, Русский язык, 2000
  • Балыхина Т.М. Формы работы над учебным текстом по специальности// Методические рекомендации к обучению учебно-профессиональному общению студентов-иностранцев и специалистов в вузах нефилологического профиля, Донецк, 1990
  • Демидова А.К. Пособие по русскому языку. Научный стиль речи. Оформление научной работы, Москва, Русский язык, 1991
  • Ласкарева Е.Р. Чистая грамматика, СПБ, Златоуст, 2006
  • Хавронина С.А, Клобукова Л.П, Михалкина И.В. Курс для деловых людей, Москва, ПАИМС, 1993
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ընդհանուր գիտական և նեղ մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկությունները
2. Գիտական ոճի ձեաբանական առանձնահատկությունները
3. Գիտական ոճին հատուկ շարահյուսական կառուցվածքները
4. Տարբեր իմաստային կապերի արտահայտման միջոցները գիտական տեքստում
5. Մասնագիտական տեքստի համառոտ և րնդարձակ ներկայացում
6. Գիտական ոճի ժանրեր՝ ռեֆերատ, զեկուցում, հոդված, ամփոփագիր
7. Ռեֆերատների, զեկուցումների, ամփոփագրերի շարադրման սկզբունքները
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Մ03-2
1. Դասընթացի նպատակ
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել մենախոսական և երկխոսական մասնագիտական և ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. տարբերել մայրենի և ուսումնասիրվող օտար լեզվի անհամապատասխանությունները, հասկանալ երկու լեզուներում դրանց փոխադրման միջոցները,
3. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. իրականացնել մասնագիտական տեքստերի իմաստային, կառուցվածքային և ոճական վերլուծություն և թարգմանություն,
5. տեքստի ունկնդրման կամ ընթերցման ընթացքում գրառումներ կատարել հետագայում գրավոր խոսքում օգտագործելու նպատակով՝ տրամաբանորեն և հստակ կառուցելով շարադրանքը,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով:
7. գիտակցել օտար լեզվի իմացության կարևորությունը ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ, կիրառության արդյունավետությունը առօրյա կյանքում և միջանձնային ու միջմշակութային հաղորդակցման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· խորացնել և հնարավորինս կատարելագործել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային գիտահետազոտական աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում, իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Այն ստուգում է անցած նյութը՝ հաշվի առնելով հենքային ընդհանուր և մասնագիտական բառապաշարի, ինչպես նաև գերմաներենին բնորոշ հիմնական կաղապարների յուրացման և վերարտադրության աստիճանը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Gabrieljan J. u. a., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում և մասնագիտական ոլորտում:
2. Տվյալ ոլորտի մասնագիտական լեզվի բառապաշարային, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունները:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ3-4
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել ուսանողների բակալավրից ից ստացած բանավոր և գրավոր հաղորդակցման հմտություններն ու գիտելիքները, հասնելով դրանց միջինից բարձր մակարդակը՝ ինտերակտիվ, լսողական և տեսալսողական վարժությունների օգնությամբ,
· ընդլայնել ծրագրային բառապաշարը,
· ներկայացնել քերականական կառույցներ և կաղապարներ, որոնք գտնելւ են իրենց գործնական կիրառությունը գրավոր և բանավոր խոսքի մեջ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. զարգացնել ուսանողների օտարալեզու խոսք լսելու, ընկալելու և ինքնուրույն վերարտադրելու հմտություններ, քննարկումներ ծավալել և ինքնուրույն կարծիք հայտնել տարբեր թեմաների շուրջ՝ օգտագործելով համապատասխան բառապաշարը,
2. բացատրել բառային միավորների խոսքաիրավիճակային իմաստները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները հաղորդակցական տարբեր համատեքստերում,
4. վերլուծել տարատեսակ քերականական դրսևորումները բանավոր և գրավոր հաղորդակցման ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ.
5. վերլուծել ոլորտին առնչվող համացանցային ռեսուրսներից (գիտական պարբերականներ, միջազգային գիտական շտեմարաններ, և այլն) քաղված նյութը,
6. շարադրել (գրավոր և բանավոր) ֆրանսերեն հարուստ բառապաշարով տեքստեր՝ կիրառելով ստեղծագործական հմտություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել ուսանողների բակալավրից ից ստացած բանավոր և գրավոր հաղորդակցման հմտություններն ու գիտելիքները, հասնելով դրանց միջինից բարձր մակարդակը՝ ինտերակտիվ, լսողական և տեսալսողական վարժությունների օգնությամբ,
· ընդլայնել ծրագրային բառապաշարը,
· ներկայացնել քերականական կառույցներ և կաղապարներ, որոնք գտնելւ են իրենց գործնական կիրառությունը գրավոր և բանավոր խոսքի մեջ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, ինքնուրույն և տնային աշխատանքների կատարում:
2. Ինտերակտիվ մեթոդներ, մասնակցություն քննարկումներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Tendances B1, J. Girardet-J. Pécheurm C : Gibbe- Marie-Louise Parizet ; CLE nternational
  • Claire M., Vite et bien 2, niveau B1, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Grégoire M., Thiévenaz O., Franco E., Grammaire progressive du français, Paris, CLE internationale, 2009.
  • Barféty M., Compréhension écrite /orale A2+/B1, CLE internationale, Paris, 2007
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Աշխատանք և գրասենյակային գործ,
2. Դրամ և բանկային համակարգ,
3. Խանութներ և գնումներ,
4. Անձի ի միջ,
5. Ճամփորդություն,
6. Ընկերական շփումներ,
7. Դատական հայց,
8. Ինտեգրում մասնագիտական միջավայրում,
9. Սպառում։
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Մ02-2
1. Դասընթացի նպատակ
· խորացնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
· զարգացնել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
2. տարորոշել մասնագիտական բառապաշարի բոլոր շերտերը՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակդրմամբ,
3. ներկայացնել և մեկնաբանել մասնագիտական տեսակետներ ու փաստարկներ, ձևակերպել, շարադրել, հիմնավորել անձնական կարծիքը, քննարկել, բանավիճել մասնագիտական հարցերի արդի հիմնախնդիրների շուրջ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բանավոր կապակցված խոսք կառուցել նկարագրելով երևույթներ, իրադարձություններ, հիմնավորելով իր տեսակետը,
5. վերլուծել մասնագիտությանն առնչվող թեմաներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով:
7. գիտակցել օտար լեզվի իմացության կարևորությունը ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ, կիրառության արդյունավետությունը առօրյա կյանքում և միջանձնային ու միջմշակութային հաղորդակցման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
8. Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողի գիտելիքները և կարողությունները պետք է համապատասխանեն Լեզուների իմացության/ իրազեկության համաեվրոպական համակարգի (CEFR-ի) B1+ - B2 մակարդակին:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· խորացնել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
· զարգացնել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. անհատական և թիմային աշխատանք,
4. ինքնուրույն աշխատանք,
5. բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
6. գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
7. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով: Այն ստուգում է անցած նյութը՝ հաշվի առնելով հենքային ընդհանուր և մասնագիտական բառապաշարի, ինչպես նաև գերմաներենին բնորոշ հիմնական կաղապարների յուրացման և վերարտադրության աստիճանը:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Gabrieljan J. u. a., Praktische deutsche Grammatik, Jerewan, 2017.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մասնագիտական տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
2. Ակադեմիական գրագրություն՝ գիտական հոդվածների ու աշխատությունների, ռեֆերատների, զեկուցումների, էսսեների շարադրման ձևերն ու սկզբունքները:
3. Մասնագիտական բնագիր տեքստերի, դասախոսությունների, ձայնագրությունների ունկնդրմամբ՝ դրանց բովանդակության վերծանման, վերարտադրության առանձնահատկությունները:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Մ04-3
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել մասնագիտական ոլորտին առնչվող թեմաների շուրջ բանավոր և գրավոր հաղորդակցման հմտությունները, մասնավորապես, քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը
· ներկայացնել լեզվի իմացության միջազգային համակարգի B2 մակարդակի չափանիշները
· ներկայացնել լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել սուբյեկտիվ գնահատման արտահայտման միջոցների իմացությունը
2. ցուցաբերել ռուսաց լեզվի իմացություն միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան (B2 մակարդակ)
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. մասնակցել մասնագիտական թեմաներով բանավեճերի, ձևակերպել և հիմնավորել սեփական տեսակետերը, հերքել զրուցակցի տեսակետը
4. կատարել թեստային աշխատանք՝ կազմված միջազգային չափանիշների B2 մակարդակին համապատասխան
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5.օգտագործել ռուսաց լեզվի իմացությունը մասնագիտական գործունեության ոլորտում
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել մասնագիտական ոլորտին առնչվող թեմաների շուրջ բանավոր և գրավոր հաղորդակցման հմտությունները, մասնավորապես, քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը
· ներկայացնել լեզվի իմացության միջազգային համակարգի B2 մակարդակի չափանիշները
· ներկայացնել լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք
· ինքնուրույն աշխատանք
· թիմային աշխատանք
· բանավոր ներկայացում
· թեստային աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է թեստավորմամբ (В2 մակարդակ)։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Андрюшина Н.П., Жорова А.П., Макова М.Н. Тренировочные тесты по русскому языку как иностранному, 2008-2010
  • Ильина С.А., Коломейцева Е.М, Попова Т.В. Синтаксис письменной книжной речи, Москва, Русский язык, 2002
  • Кирейцева А.Н., Селиверстова Е.И., Химик В.В. Сборник тестовых заданий по русскому языку для иностранцев: Грамматика. Лексика. СПБ, 1998
  • Типовой тест по русскому языку как иностранному. II сертификационный уровень общего владения русским языком /под ред. Поповой Т.А., Роговой К.Л./, СПБ, 1998
  • Химик В.В., Шкурина Н.В. 10 уроков по языку специальности. Учебные задания. Л., 1991
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սուբյեկտիվ եղանակավորության արտահայտման միջոցները, միջանկյալ բառեր, բառակապակցություններ, նախադասություններ
2. Իմաստային կապերը և նրանց արտահայտման միջոցները պարզ և բարդ նախադասության մեջ. կապ, կապական բառեր
3. Պարզ նախադասությունները բարդ նախադասությունների փոխակերպելու կանոնները
4. Լեզվի իմացության В2 մակարդակի միջազգային չափորոշիչներ
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ04-4
1. Դասընթացի նպատակ
· համակարգել ֆրանսերենի նորմատիվ քերականության գիտելիքները,
· ընդլայնել թեմատիկ խոսքային իրավիճակներին համապատսխան բառային միավորների իմաստային դաշտը,
· կատարելագործել բանավոր խոսքի (մենախոսություն և երկխոսություն) կարողությունները.
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրել խոսքային գործունեության 4 տիպերի լեզվաոճական ընդհանրություններն ու տարբերությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. զրուցել ծրագրային թեմաների շուրջ,
3. հաղորդակցվել (գրավոր և բանավոր) գործարար շրջանակներում (դիվանագիտական, իրավաբանական, տնտեսագիտական, հասարակական, քաղաքական).
գ. ընդհանրական /փոխանցելի կարողություններ
4. կատարել ինքնուրույն ուսումնասիրություններ և ներկայացնելո բանավոր և գրավոր զեկույցներ,
5. ակտիվորեն մասնակցել քննարկման և բանավեճի
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· համակարգել ֆրանսերենի նորմատիվ քերականության գիտելիքները,
· ընդլայնել թեմատիկ խոսքային իրավիճակներին համապատսխան բառային միավորների իմաստային դաշտը,
· կատարելագործել բանավոր խոսքի (մենախոսություն և երկխոսություն) կարողությունները.
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ, ինքնուրույն և տնային աշխատանքների կատարում,
2. ինտերակտիվ մեթոդներ, մասնակցություն քննարկումներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Tendances B2, J. Girardet-J. Pécheurm C : Gibbe- Marie-Louise Parizet ; CLE international
  • Poisson-Quinton S., Mimran R., Compréhension écrite 4 / B2 /, CLE international, Paris 2009
  • Barféty M., Compréhension orale 4 /B2-C1 /, CLE international, Paris 2013
  • Boularès M., Frérot J., Vocabulaire du Français, niveau perfectionnement, CLE international, Paris 2012
  • Miquel C., Grammaire en dialogues /B2-C1/, CLE international, Paris 2013
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. հասարակություն և քաղաքականություն
2. մշակութային ժառանգություն
3. շրջակա միջավայր
4. արժեքների պաշտպանություն
5. բանավեճեր և զրույցներ
6. անհատականություն և վարք
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
30 ժամ գործնական
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602 /Մ04-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռք բերած գիտելիքները,
· ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
· ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
· ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը,
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ցուցաբերել օտար լեզվի իմացություն միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան (B2-C1),
2. նկարագրել միջազգային թեստավորման և գնահատման սկզբունքնեևը և պահանջները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. գործնականում կատարել թեստային աշխատանքներ` կազմված համաեվրոպական չափանիշների B2-C1 մակարակին համապատասխան
4. արտահայտել մասնագիտական (ակադեմիական) գիտելիքները գրավոր և բանավոր խոսքով
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. արդյունավետ կիրառել համակարգչային հմտությունները

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ամբողջացնել նախորդ մոդուլի օգնությամբ ձեռք բերած գիտելիքները,
· ծանոթացնել օտար լեզվի իմացության ստուգման և գնահատման պահանջներին,
· ներկայացնել լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները և ծանոթացնել թեստավորման հիմանական սկզբունքներին,
· ներկայացնել լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը,
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
2. անհատական և խմբային աշխատանք,
3. ինքնուրույն աշխատանք,
4. գրավոր փորձնական միջազգային թեստի անցկացում և գնահատում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է TOEFL նախնական թեստավորման միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Debora Philips “ Longman Preparation Course for the TOEFL IBT” Longman 2007
  • Bruce Rogers “ The Complete Guide for TOEFL IBT Test Preparation”, Thomson 2007
  • Boston Educational Services “Official ITEP Preparation Guide”, Create Space Independent Publishing Platform 2014
  • ETS “The Official Guide to the TOEFL Testing”, McGraw-Hill Education 2012
  • Pauline Cullen “The Official Cambridge Guide to IELTS”, Cambridge English 2014
  • Kaplan “IELTS Premier”, Kaplan Publishing 2016
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. օտար լեզվի իմացության միջազգային թեստավորման յուրահատկությունները,
2. լեզվի իմացության համաեվրոպական չափանիշները (CEFR) և թեստավորման հիմանական սկզբունքները,
3. լեզվի թեստավորման հիմնական ռազմավարությունը և մարտավարությունը,
4. միջազգային թեստերի (TOEFL, IELTS, ITEP) առանձնահատկությունները:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ05
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ մշակութային հետազոտություններով զբաղվող գիտական հայեցակարգերի տեսական և մեթոդաբանական մերօրյա ձեռքբերումների վերաբերյալ,
· ներկայացնել հայ մշակույթի պատմության, հայ հասարակության մշակութային ներկա գործընթացների և հայաստանյան մշակութաբանության էական խնդիրների քննությունը,
· ամրապնդել՝ ձեռք բերած տեսական գիտելիքի և հետազոտական մեթոդների օգնությամբ՝ հայ մշակութային համալիրների և մեխանիզմների ավանդական և ներկա դրսևորումները, հարևան մշակույթների և մշակութային նորամուծությունների հետ փոխհարաբերությունները, արտաքին ազդեցության ազդակները և զարգացման հեռանկարները ինքնուրույն քննելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել հայ մշակույթի հիմնական կերպարը, նրա ազգային և էթնիկ առումները, առանձին բնորոշումները հայ հանրույթի և մշակույթի վրա տարածելու բարդությունները մշակույթի հիմնական տեսական բնութագրերի ու բաղկացուցիչների նորագույն բնորոշումների լույսի ներքո,
2. դասակարգել և բնութագրել հայ մշակութային համալիրների և մեխանիզմների ավանդական և ներկա դրսևորումները,
3. ներկայացնել համաշխարհային և հարևան մշակույթների հետ փոխհարաբերությունները, արտաքին ազդեցության մեխանիզմները և զարգացման միտումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. քննել և ներկայացնել հայաստանյան մշակութաբանության էական խնդիրները,
5. կատարել հայաստանյան արդի հիմնական մշակութային գործընթացների ինքնուրույն քննություն,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. ներկայացնել մշակույթի հիմնական բնութագրերի և բաղկացուցիչների նորագույն բնորոշումները,
7. ցուցաբերել համապարփակ գիտելիքներ մշակույթն ուսումնասիրող ժամանակակից գիտական համակարգերի (կուլտուրոլոգիա, մշակութային մարդաբանություն, մշակութային հետազոտություններ) և դրանցից բխող տեսական-մեթոդաբանական և պրակտիկ խնդիրների վերաբերյալ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ մշակութային հետազոտություններով զբաղվող գիտական հայեցակարգերի տեսական և մեթոդաբանական մերօրյա ձեռքբերումների վերաբերյալ,
· ներկայացնել հայ մշակույթի պատմության, հայ հասարակության մշակութային ներկա գործընթացների և հայաստանյան մշակութաբանության էական խնդիրների քննությունը,
· ամրապնդել՝ ձեռք բերած տեսական գիտելիքի և հետազոտական մեթոդների օգնությամբ՝ հայ մշակութային համալիրների և մեխանիզմների ավանդական և ներկա դրսևորումները, հարևան մշակույթների և մշակութային նորամուծությունների հետ փոխհարաբերությունները, արտաքին ազդեցության ազդակները և զարգացման հեռանկարները ինքնուրույն քննելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքն ընդունվում է բանավոր հարցման միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պատմություններ աղքատության մասին, հ. 1, Երևան, 2001:
  • Պետրոսյան Հ., Ընտանեկան-ազգակցական և հարևանական համակարգերը համայնքային համագործակցության համատեքստում//Հայաստանյան համայնքն այսօր. մասնակցային զարգացման վճռորոշ գործոններն ու խնդիրները (սեմինարի նյութեր), Երևան, Համաշխարհային բանկ, 2003, էջ 36-41:
  • Պետրոսյան Հ., Հայ ինքնության խորհրդանշանները և դրանց մերօրյա դրսևորումները. տապանակիր լեռը և կորուսյալ դրախտը//Հայկական ինքնության խնդիրները 21-րդ դարում, Գիտաժողովի նյութեր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2013, էջ 123-138:
  • Костина А. В. Теоретические проблемы современной культурологии: Идеи, концепции, методы исследования, М., 2009.
  • Petrosyan H. Name and Prestige: Self-Designation, Outsider-Designation, and the Search for a Neutral Designation (On the System of Ethnonims of the Armeinain Gypsies) - Anthropology & Archeology of Eurasia, vol. 41, no. 1 (Summer, 2002), pp. 16-25).
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակույթի սահմանումները և դրանցից բխող տեսական-մեթոդաբանական և պրակտիկ խնդիրները:
2. Գլոբալացում, մշակույթ, ինքնություն, քաղաքացիական հասարակություն:
3. Էթնիկն ու ազգայինը, մշակույթն ու ինքնությունը, իրականն ու խորհրդանշականը: Ազգային պետության «հայկական ընկալումը»:
4. Գոյատևման ավանդական մեխանիզմների հետազոտման խնդիրները. ընտանեկան-ազգակցական համակարգը, համայնքը, գենդերային փոխատեղման մեխանիզմները, աղքատության մշակույթը:
5. Մոնոէթնիկ հանրույթի էթնոցենտրիկ դրսևորումների քննության պրոբլեմները. հայ գնչուներ:
6. Մշակութային ժառանգության տեսական և պրակտիկ ներուժը. պահպանությամբ տարվելը և առաջընթացի կասեցումը, մշակութային ժառանգության հետազոտությունը և «ազգային շահը»:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ09
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել ինքնություն եզրի, հայ և այլ ժողովուրդների ինքնության շուրջ ծավալվող ժամանակակից դիսկուրսի վերաբերյալ,
· քննարկել ինքնության և ազգայնականության հետ առնչվող տարբեր հարցեր,
· լուսաբանել ուսանողին ժամանակակից հայ ինքնության մշակութաբանական առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. «ազգային ինքնություն» հասկացության ձևավորման տարբեր մեխանիզմների մասին, ազգային ինքնության և ազգակառուցման ժամանակակից մոտեցումների մասին
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. կողմնորոշվել մերօրյա մշակութային գործընթացների հետ կապված ինքնության վերահաստատման և ձևափոխման ձևաչափերում

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել ինքնություն եզրի, հայ և այլ ժողովուրդների ինքնության շուրջ ծավալվող ժամանակակից դիսկուրսի վերաբերյալ,
· քննարկել ինքնության և ազգայնականության հետ առնչվող տարբեր հարցեր,
· լուսաբանել ուսանողին ժամանակակից հայ ինքնության մշակութաբանական առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ինտերակտիվ բնույթի դասախոսություններ և սեմինարներ
2. Ստեղծարար կոմպոնենտ պարունակող ինքնուրւյն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննություն (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և մասնակցությունը՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Աբրահամյան Լ., Միասնության շուրջպարը ազգագրագետի տեսանկյունից // Ավանդականը և արդիականը հայոց մշակույթում, Եր., 2014, էջ 207-216:
  • Դավթյան Հ., Նո՞ւյնն են արդյոք իբերները, քարթվելները և վրացիները. զուտ վրացական հավակնություններ, Երևան, 2014:
  • Մարության Հ., Հայ ինքնության պատկերագրությունը: Հատոր 1. Ցեղասպանության հիշողությունը և Ղարաբաղյան շարժումը, Եր., 2009.
  • Սահակյան Ա., Քրիստոնեության պետականացման նախադրյալները և պատճառները Մեծ Հայքում III դարի երկրորդ կեսին // Սահակյան Արծրունի, Հին աշխարհից միջնադար բանահյուսական եվ գրական հետագծերով, Եր., 2019, էջ 11-33։
  • Абрамян Л. Конструктивисты раннего средневековья: Случай Aрмении // Антропология социальных перемен: сборник статей / отв. ред. Э.Гучинова, Г.Комарова. М., 2011, с. 87-114.
  • Тревор-Ропер Х. Изобретение традиции: традиция горцев Шотландии // Неприкосновенный запас, N 104 (6/2015) / http://www.nlobooks.ru/node/6831.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ներածական: Ինքնություն. ձևակերպման դաշտը և ուսումնասիրման եղանակները
2. Ազգային ինքնության կերտման և հաստատման չորս մոդելները
3. Երևակայվող հանրություններ և ավանդույթի հորինում
4. Ազգային ինքնության խորհրդանիշները
5. Անվանման և վերանվանման ազգային ռազմավարությունները
6. Մայրենի լեզուն և ինքնությունը
7. Կրոն և ինքնություն
8. Հայ ազգայնականության վաղնջակության հարցը
9. Չհիշե՛լ հուշարձանը. պայքար հիշողության և հուշարձանների դեմ
10. Թանգարանը որպես ինքնության հայելի և գեներատոր
11. Քաղաքը և ազգային ինքնությունը
12. Մեկ ազգ` բազմաթիվ մշակույթներ։ Հայրենիք և սփյուռք
13. Հայերը Արևելքի և Արևմուտքի միջև
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ10
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ հայ մշակույթի քաղաքակրթական բնութագրի, նրա պատմական դրսևորումների և ինքնութենապահպան գործառույթների վերաբերյա,
· ներկայացնել հայ աշխարհընկալման և ինքնության ավանդական (հեթանոսական, ժողովրդական, քրիստոնեական) համալիրները, գործառնական մեխանիզմները, լանդշաֆտային, ծավալային և պատկերագրական դրսևորումները,
· մանրամասնել հայաշխարհն ու կենսընթացը նկարագրող ու պատկերող հիմնական համալիրները, հայ խորհրդանշանների պատմական և ժամանակակից դրսևորումները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել հայ մշակույթի ակունքները, զարգացման պատմական ընթացքը, հայ աշխարհընկալման համալիրները, գործառնական մեխանիզմները,
2. մանրամասնել մշակութային ժառանգության սահմանումները, նրա պահպանությանն ու դերակատարմանն ուղղված միջազգային հռչակագրերը, հայաստանյան իրողությունները, հայ մշակութային իմիջի և ժառանգության հանդեպ բռնայուրացման նկրտումները, մեթոդներն ու պրակտիկաները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. ինքնուրույն ներկայացնել հայ աշխարհընկալման և ինքնության ավանդական համակարգը՝ ներառյալ նրա կոնկրետ-ժամանակային, նկարագրական և պատկերագրական դրևորումները,
4. կատարել հայ մշակույթի ավանդական և ժամանակակից դրսևորումների վերաբերյալ ինքուրույն քննություն,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. նկարագրել և վերլուծել աշխարհընկալմանն ու ինքնությանը առնչվող պատմա- մշակութային և ժամանակակից դրսևորումները:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ հայ մշակույթի քաղաքակրթական բնութագրի, նրա պատմական դրսևորումների և ինքնութենապահպան գործառույթների վերաբերյա,
· ներկայացնել հայ աշխարհընկալման և ինքնության ավանդական (հեթանոսական, ժողովրդական, քրիստոնեական) համալիրները, գործառնական մեխանիզմները, լանդշաֆտային, ծավալային և պատկերագրական դրսևորումները,
· մանրամասնել հայաշխարհն ու կենսընթացը նկարագրող ու պատկերող հիմնական համալիրները, հայ խորհրդանշանների պատմական և ժամանակակից դրսևորումները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
4. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննություն (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և մասնակցությունը՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ինքնության հարցեր / խմբ. Ա. Ստեփանյան, Երևան, Զանգակ, 2002:
  • Կյանքի մատյանը հայ մշակույթում. գաղափարաբանություն և պատկերագրություն // Թանգարան, 2012, էջ 40-50:
  • Պետրոսյան Հ. Անանիա Շիրակացու «Խրախճանականքը» և միջնադարյան խնջույքը - Հայաստանը և Քրիստոնյա Արևելքը, Երևան, 2000, էջ 356-361:
  • Պետրոսյան Հ. Գլոբալացումը և հայ ինքնության ավանդական խորհրդանշանները. Տապանակիր լեռը, Նոյի այգին, Կորուսյալ դրախտը - Քաղաքակրթությունների երկխոսություն. ժողովրդավարություն և խաղաղություն, Երևան, 2002, էջ 169-180:
  • Petrosyan H. Symbols of Armenian Identity - in.: Armenian Folk Arts, Culture and Identity, Indiana Univ. Press, 2001, pp. 25-70.
  • Պետրոսյան Հ., Ողջերը և մեռածները. մահը և անմահությունը հայ ավանդական աշխարհընկալման համակարգում - Գիտություն և տեխնիկա, 2003, թիվ 6-7, էջ 54-60։
  • Petrosyan H. The Book of Life in Armenian Christian Culture: Ideology and Iconography, Museums and Written Communication, Tradition and Innovation, Cambridge Scholars Publishing, 2018, pp. 215-227.2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Աշխարհընկալումը, մտահայեցակարգը և ինքնությունը պատմական հոլովույթում: Ինքնության տիպաբանությունը: Էթնիկ և ազգային ինքնություն: Մշակութային լանդշաֆտը: Տարածության ընկալումն ու համալիրները: էթնիկ տարածքը. հայրենիքը և Թորգոմյան տունը: Իդեալական կենսատարածքի ընկալումն ու պատկերագրությունը. աշխարհը որպես այգի: Տիեզերքի հայկական առասպելական մոդելի բնութագրման շուրջ. սրբազան լեռը: Մշակութային լանդշաֆտը: Տաճարը և կոթողը. փակ և բաց սրբազան տարածքների կազմակերպումը: ժամանակը: Շրջանը և վեկտորը. ժամանակի հեթանոսական և քրիստոսաբանական ընկալումը: Վերջի մասին առասպելը և հայ մշակույթի կատարածաբանական ուղղվածությունը: Պատմության առաջնակարգ նշանակությունը կենսընթացի կանխատեսումների գործում: Կենսընթացն ու կենսաձևը. արտաքինն ու ներքինը. հայ կյանքը արտաքին նշանի ներքո, օտարն ու թշնամին, հերոսը և նահատակը, երկրագործը, այգեպանը, հովիվը, արհեստավորն ու արվեստագետը, առևտրականը, իմաստունը, մեծատունն ու աղքատը: Վարվելակարգը, ընտանիքը, համայնքը և հասարակությունը, տղամարդը և կինը, հյուրասիրությունը, հանդուրժողականությունն ու անհանդուրժողականությունը, լռելը և խոսելը: Հիշատակը և կենաց մատյանը։ Ողջերը և մեռածները, սգի մշակույթ։
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ 11
1. Դասընթացի նպատակ
Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մարդկային համընդհանրական վարքային դրսևորումների կենսաբանական հիմնաշերտի, նրա ժառանգաբանական մեխանիզմների և այդ վարքի մշակութային արտահայտությունների վերաբերյալ` գոյութուն ունեցող գիտական մեթոդների համատեքստում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. մարդու վարքի ընդհանրական և կոնկրետ դրսևորումների (առաջատարություն, ագրեսիա, հանդուրժողականություն, հույզեր, միմիկա, ժեստեր և այլն), նրանցից յուրաքանչյուրի էվոլյուցիոն ճանապարհով ձևավորման, զարգացման պատմության և մշակութային դրսևորումների մասին:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. Դասընթացի ընձեռած տեղեկատվությունը կարող է կիրառվել ներքին և արտաքին քաղաքականության ոլորտում։ Ագրեսիայի, հաշտարարության, խուճապի, ինտելեկտուալ և ֆիզիկական առանձնահատկությունների և այլ վարքային նկարագրերի տվյալների համահավաքների կազմումը, դրանց խմբավորումն ու քարտեզագրումն ըստ տարածքային, էթնիկական և այլ հատկանիշների կարող են կարևոր ռազմավարական արժեք ունենալ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
3. Օգտվելու դասընթացին վերաբերող տարատեսակ աղբյուրներից (համացանցայի ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական աշխատանքներ և այլն), ինչպես նաև ատրաստելու և ներկայացնելու գիտաուսումնական և գիտական տեքստեր։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ մարդկային համընդհանրական վարքային դրսևորումների կենսաբանական հիմնաշերտի, նրա ժառանգաբանական մեխանիզմների և այդ վարքի մշակութային արտահայտությունների վերաբերյալ` գոյութուն ունեցող գիտական մեթոդների համատեքստում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Ինտերակտիվ դասախոսություններ
2. Համապատասխան թեմաներին կինոդիտումներ
3. Տեսասահիկներ
4. Հանձնարարված ռեֆերատային թեմաներով քննարկումներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատման բաղադրիչները և հատկացվող միավորները հետևյալն են՝
Եզրափակիչ քննություն՝ 9 միավոր, մասնակցություն՝ 3 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Бутовская М. Л., Антропология пола, “Век 2”, Фрязино, 2013, 256 с.
  • Бутовская М. Л., Дьяконов И. Ю., Ванчатова М. А., Будущие среди нас. Нищие в России и странах Европы, история и современность. ''Научный мир'', Москва, 2007, 280 с.
  • Дарвин Ч., Происхождение человека и половой отбор, “Терра”, Москва, 2009, 784 с.
  • Козинцев А. Г., Человек и смех, “Алетейя”, СПб, 2007, 236 с.
  • Лоренц К., Агрессия, или, так называемое зло, М., AST Publishers, 2017, 350 с.
  • Мацумото Д., Человек, культура, психология. Удивительные загадки, исследования и открытия, “Прайм-Еврознак”, СПб, 2008, 668 с.
  • Суэми В., Фернхем А., Психология красоты и привлекательности, “Питер”, Москва-СПб, 2009, 240 с.
  • Экман П., Психология лжи. Обмани меня если сможешь, “Питер”, Москва-СПб, 2010, 304 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մարդու էթոլոգիան մարդաբանական գիտաճյուղերի համակարգում:
2. Մարդու էթոլոգիայի կապը հարակից գիտությունների հետ:
3. Մարդու էթոլոգիայի ուսումնասիրության առարկան և մեթոդը:
4. Ագրեսիա և հաշտարարություն:
5. Առաջատարություն։
6. Մանկության էթոլոգիա:
7. Ոչ վերբալ հաղորդակցություն:
8. Հույզեր և վարք։
9. Գեղեցկության և գրավչության հոգեբանությունը վարքաբանական տեսանկյունից:
10. Գենդերային մարդաբանություն։
11.Ծիծաղի մարդաբանություն:
12. Ստի հոգեբանությունը:
13. Աղքատության վարքաբանություն։
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ12
1. Դասընթացի նպատակ
ներկայացնել «տոն» և «ծես» երևույթները և դրանք հետազոտող գիտակարգերը, քննարկել տոնի և ծեսի նպատակը, գաղափարական ու գործառութային հենքը, ակնկալվող արդյունքները,
հաղորդել կայուն գիտելիքներ հայոց տոնածիսական մշակույթի հիմնական համալիրների վերաբերյալ՝ ժամանակին բնորոշ աշխարհընկալում, արարողակարգ, գործառույթ, գեղագիտական պատկերացում, նշանակություն, կիրառություն,
քննության առնել և ուսանողի գիտելիքներն ամրապնդել ավանդական օրացուցային տոների և կենսընթացի անցումնային փուլերում իրականացվող կրոնական և աշխարհիկ ծիսական ավանդույթների ու դրանց արդի փոխակերպումների վերաբերյալ:
Ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել ավանդական և ժամանակակից տոնածիսական մշակույթի հետազոտման գործընթացում կիրառվող արդի տեսությունների և մեթոդաբանության վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
մասնագիտորեն յուրացնել և ներկայացնել «տոն» և «ծես» երևույթներին առնչվող ժամանակակից գիտական մոտեցումները,
սահմանել և նկարագրել տոն երևույթը, բնութագրել հայոց տոնական-ծիսական մշակույթի նախաքրիստոնեական և քրիստոնեական արմատները, աշխարհընկալումը, արարողակարգերը, գործառույթները,
տիպաբանել ու բնութագրել հայ ավանդական, խորհրդային շրջանի և ժամանակակից տոները, դրանց կազմակերպման և իրականացման ավանդական և արդի ընկալումները, եղանակներն ու մեխանիզմները,
սահմանել կենսընթացի անցումնային փուլերը վավերացնող ավանդական տոներն ու ծեսերը և դրանց ժամանակակից փոխակերպումները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
Համեմատական վերլուծությամբ բնութագրել ավանդական և ժամանակակից տոների ու ծեսերի գաղափարաբանական հենքն ու գործառույթները և դիտարկել դրանց արդի փոխակերպումները,
քննարկել մերօրյա տոների և ծիսական արարողությունների կազմակերպման խնդիրները համապատասխան կառույցների հետ,
դրսևորել կայուն և համակողմանի գիտելիք ավանդական և ժամանակակից տոների և ծեսերի արդի փոխակերպումների հարցերին առնչվող հետազոտությունների և պրակտիկ խնդիրների իրականացման գործընթացներում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
Գործնական մասնակցություն ունենալ ավանդական և ժամանակակից տոների և ծեսերի արդի փոխակերպումների հարցերին առնչվող հետազոտական և կազմակերպման աշխատանքներին։
Մասնագիտորեն կողմնորոշվել հայոց ավանդական, ժամանակակից և փոխառնված տոների և ծեսերի մշակութային դաշտում:
Օգտվել առաջնային և երկրորդային աղբյուրներից, տեղեկատվական կայքերից,
Համադրել փաստերը, եզրահանգումներ կատարել և ներկայացնել գործնական առաջարկներ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ներկայացնել «տոն» և «ծես» երևույթները և դրանք հետազոտող գիտակարգերը, քննարկել տոնի և ծեսի նպատակը, գաղափարական ու գործառութային հենքը, ակնկալվող արդյունքները,
հաղորդել կայուն գիտելիքներ հայոց տոնածիսական մշակույթի հիմնական համալիրների վերաբերյալ՝ ժամանակին բնորոշ աշխարհընկալում, արարողակարգ, գործառույթ, գեղագիտական պատկերացում, նշանակություն, կիրառություն,
քննության առնել և ուսանողի գիտելիքներն ամրապնդել ավանդական օրացուցային տոների և կենսընթացի անցումնային փուլերում իրականացվող կրոնական և աշխարհիկ ծիսական ավանդույթների ու դրանց արդի փոխակերպումների վերաբերյալ:
Ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել ավանդական և ժամանակակից տոնածիսական մշակույթի հետազոտման գործընթացում կիրառվող արդի տեսությունների և մեթոդաբանության վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների համակարգչային ներկայացում,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ և գործնական պարապմունքներ,
4. ընթացիկ տոների և ծեսերի տեսագրությունների, նկարագրությունների քննարկում, մասնակցություն և վերլուծություն,
5. հիմնական գրականության և էլեկտրոնային հրատարակությունների տրամադրում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, դասընթացի սեմինարի առկայության դեպքում 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ալիշան Ղ., Հայոց հին հավատքը կամ հեթանոսական կրոնը, Երևան, 2002:
  • Առաքելյան-Խառատյան Հ., Հայ ժողովրդական տոներ, Երևան, 2005:
  • Մկրտչյան Ս., Տոներ. հայկական ժողովրդական ծեսեր, սովորույթներ,
  • հավատալիքներ (ավանդույթ և արդիականություն), Երևան, 2009:
  • Շագոյան Գ., «Յոթ օր, յոթ գիշեր». հայոց հարսանիքի համայնապատկեր, Երևան, 2011, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.։
  • Ստեփանյան Գ., Նոր տարուց վերջին զանգ. տոնական պրակտիկաներ, հիշողություն և վերականգնում, Երևան, 2020, ՀԱԻ հրատ.։
  • Armenian Folk Arts, Culture, and Identity.- Eds. L. ABrahamian, N. Sweezy, photography editor S. Sweezy. Indiana University Press, Bloomington and Indianapolis, 2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Տոն երևույթի բնութագիրը, գաղափարաբանությունը, պարբերականությունը, տիպաբանությունը: Տոնն իբրև բնության և հասարակության վերակերտող և տիեզերաստեղծ արարողակարգ:
2. Ավանդական օրացուցային տոների նախաքրիստոնեական և քրիստոնեական արմատները, հոգևոր և աշխարհիկ ավանդույթները, արարողակարգը, գործառույթն ու նշանակությունը անցյալում և մեր օրերում։
3. Պետական, ժողովրդական և եկեղեցական տոները հայ ավանդական և ժամանակակից հասարակության կյանքում: Համայնքը և տոնը:
4. Ավանդական տոնի կազմակերպման սկզբունքներն ու եղանակները. տոնական տարածք, միջավայր, վարք: Զոհաբերության խորհուրդը:
5. Բնության զարթոնքին և պտղաբերությանը նվիրված տոնն իբրև համայնքի վերակերտման և շարունակականությունն ապահովող միջոց:
6. Նախնյաց պաշտամունքին նվիրված տոնածիսական արարողակարգը:
7. Տոնը որպես սերունդների ժառանգական կապի ու կյանքի հավերժության մեխանիզմ:
8. Երեք աշխարհների կապի խորհուրդը ավանդական տոների ու ծեսերի մշակութային համատեքստում (ծնունդ, հարսանեկան ծես, թաղման ծես):
9. Ավանդական տոների և ծեսերի արդի փոխակերպումները:
10. Ժամանակակից տոներ:
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ06
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին մոտ ձևավորել սոցիալական կառույց, սոցիալական կառուցվածք և սոցիալական գործընթաց հասկացությունների մասին պատկերացումները՝ արդի մշակութային համատեքստում:
· Ուսանողների մոտ ձևավորել սոցիալական մարդաբանության ոլորտում և մասնավորապես սոցիալական կառուցվածքի և սոցիալական կառույցների մշակութային առանձնահատկությունների վերաբերյալ կայուն տեսական գիտելիքներ:
· Ուսանողների մոտ ձևավորել սոցիալական մարդաբանության և հատկապես սոցիալական կառույցների մարդաբանության ոլորտում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիիտական խնդիրների մասին գիտելիքներ ու ոլորտը հետազոտելու հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Գիտակցել սոցիալական գործընթացների և հասարակության սոցիալական կառուցվածքի նկատմամբ ժամանակակից գիտական, մասնավորապես, մարդաբանական մոտեցումները:
2. Բացատրել արդի հայ հասարակության սոցիալական գործընթացների օրինաչափությունների և մշակութային առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
3. Նկարագրել սոցիալական գործընթացների և կառույցների տեղը ու գործառույթները մշակութային համակարգերում:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Ի մի բերել ժամանակակից սոցիալական գործընթացների օրինաչափություններն ու առանձնահատկույունները:
5. Գիտականորեն վերլուծել ժամանակակից հայաստանյան հասարակության սոցիալական կառուցվածքը և սոցիալական գործընթացները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
7. Ստեղծագործաբար կիրառել կրոնական մշակույթի և կրոնական գործընթացի մասին ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության տարբեր ոլորտներում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին մոտ ձևավորել սոցիալական կառույց, սոցիալական կառուցվածք և սոցիալական գործընթաց հասկացությունների մասին պատկերացումները՝ արդի մշակութային համատեքստում:
· Ուսանողների մոտ ձևավորել սոցիալական մարդաբանության ոլորտում և մասնավորապես սոցիալական կառուցվածքի և սոցիալական կառույցների մշակութային առանձնահատկությունների վերաբերյալ կայուն տեսական գիտելիքներ:
· Ուսանողների մոտ ձևավորել սոցիալական մարդաբանության և հատկապես սոցիալական կառույցների մարդաբանության ոլորտում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիիտական խնդիրների մասին գիտելիքներ ու ոլորտը հետազոտելու հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի /պրեզենտացիաների, ֆիլմերի/ մատուցում
4. Դասընթացի պրակտիկ մաս կազմող հետազոտական մինի-ծրագրերի կազմակերպում:
5. Խորհրդատվություն։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննություն (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և մասնակցությունը՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պատմություններ աղքատության մասին, գիրք 1 (2001), գիրք 2 (2007), Հազարաշեն ազգաբանական հետազոտությունների կենտրոն, Ե.:
  • Дерлугьян Г. Адепт Бурдье на Кавказе. Эскизы к биографии в миросистемной перспективе, Издательский дом “Территория будущего”: М. 2010.
  • Antonyan Yu. (ed.) Elites and “Elites”: Transformations of Social Structures in post-Soviet Armenia and Georgia, Yerevan, Independent edition, 2016.
  • Antonyan Yu. 2012. The Armenian Intelligentsia today: discourses of self-identification and self-perception, Laboratorium, vol. 4(1), pp. 76-100.
  • Mann M. 1986. The Sources of Social Power. Vol. I. Cambridge University Press.
  • Weber M. Social Stratification and Class structure.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սոցիալական գործընթացներ և կառույցներ. Մշակութային մարդաբանական մոտեցում:
2. Արդի հայաստանյան հասարակության սոցիալական կառուցվածքը:
3. Էլիտան որպես սոցիո-մշակութային կառույց:
4. Ոչ-էլիտայի սոցիո-մշակութային նկարագիրը:
5. Սոցիալական կառույցների փոխ-ներգործումը, համագործակցումն ու բախումները մշակութային մարդաբանության տեսակետից:
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ07
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին տալ գիտելիքներ մարդկանց և թվային միջավայրերի փոխազդեցությունների մասին և տալ մասնագիտական գիտելիքներ։ Արդյունքում նրանք կկարողանան հետազոտել, վերլուծել, թվանշանային միջավայրեըը, դրանցում հաղորդակցության մշակութային առանձնահատկությունները, զարագացնել նրանց մշակութային զգայունակությունը: Դասընթացի մի սովորելու են քննարկել մասնագիտական էթիկայի խնդիրները, քանի որ առցանց դաշտային աշխատանքը նոր էթիկական դիսկուրսներ է ստեղծում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել «թվանշանային մարդաբանություն» հասկացության և գիտակարգի
առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. նկարագրել ժամանակակից աշխարհում թվանշանային մշակույթի տարբեր մոդելները, դրանց նշանակությունը
3. հանրային կյանքում և ապագա փոխակերպումների հնարավորությունները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Սովորում է կատարել թվանշանային միջավայրերի հետազոտություն, զարգացնել քննադատական մտածողությունը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
5. Տիրապետում է թվանշանային մարդաբանության հիմնական ուղղություններին, հետազոտական մեթոդներին և տեսական խնդիրներին:
6. Կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները ակադեմիական և առօրյա միջավայրերում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին տալ գիտելիքներ մարդկանց և թվային միջավայրերի փոխազդեցությունների մասին և տալ մասնագիտական գիտելիքներ։ Արդյունքում նրանք կկարողանան հետազոտել, վերլուծել, թվանշանային միջավայրեըը, դրանցում հաղորդակցության մշակութային առանձնահատկությունները, զարագացնել նրանց մշակութային զգայունակությունը: Դասընթացի մի սովորելու են քննարկել մասնագիտական էթիկայի խնդիրները, քանի որ առցանց դաշտային աշխատանքը նոր էթիկական դիսկուրսներ է ստեղծում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունքներ և առաջադրանքներ արտալսարանային և լսարանային ձևաչափերով
3. Դիդակտիկ նյութերի ներկայացում և վերլուծություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատման բաղադրիչները և հատկացվող միավորները հետևյալն են՝
Եզրափակիչ քննություն՝ 7 միավոր, ընթացիկ քննություններ 6 միավոր (որոնցից մեկը կանցկացվի բանավոր հարցման միջոցով, երկրորդ ընթացիկ քննության համար ուսանողը կներկայացնի ռեֆերատ), մասնակցություն՝ 3 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 3 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ 1 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Haidy Geismar and Hannah Knox., Digital Anthropology, 2nd Edition, 2021
  • Daniel Miller, Digital anthropology, 2018
  • Boellstorff, TD, Digital Anthropology, 2013/2018,
  • Brian J. Hurn and Barry Tomalin, Cross- Cultural Communication: Theory and Practice
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Թվանշանային մարդաբանության ձևավորումը որպես գիտակարգ, գիտական խնդիրները
2. Վիրտուալ, կիբեր և թվանշանային մարդաբանություն, ազգագրություն: ձևավորման ժամանակագրությունը,
ուղությունների տարբերությունը և հետազոտական խնդիրները
3. Հետազոտական էթիկան հեռավար թվանաշանային հետազոտությունների ժամանակ
4. Բջջային հեռախոսների մարդաբանություն
5. Քաղաքականացնելով թվանաշին մարդաբանությունը, խնդիրները և ընկալումներ
6. Թվանշանային ժողովրդավարություն
7. Վերաիմաստավորելով թվանշանային մարդաբանությունը՝ Թոմ Բոելսթորֆ
8. Վիրտուալ ազգագրություն ընթացիկ քննություն
9. Սոցիալական մեդիայի մարդաբանությունը
10. Սոցիալական մեդիայի մարդաբանությունը
11. Սարքեր և selfy-ներ. ինքնաբացարկից մինչև ինքնանորաձևություն
12. Բազմամշակութայնություն և բազմազանություն
13. Թվային քաղաքականություն
14. Մարդաբանության թվանշանային ապագան
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ14
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնել ուսանողների մասնագիտական կարողությունները, տրամադրել խոր և համակողմանի գիտելիքներ արդի շրջանում աշխարհում և Հայաստանում միգրացիոն գործընթացների հետևանքով տեղի ունեցող սոցիալ-մշակութային փոխակերպումների վերաբերյալ,
· արդի գիտական տեսությունների և մոտեցումների շրջանակներում սովորեցնել ուսանողներին հմտություններ հետազոտելու, վերլուծելու և գնահատելու Հայաստանի բնակչության արտաքին և ներքին միգրացիոն գործընթացների թողած սոցիալ- մշակութային ազդեցությունը ընտանիքի, համայնքի և հասարակության շրջանում:
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ աշխարհում և հայ ժողովրդի մոտ տեղի ունեցած միգրացիոն գործընթացների պատմության, դրանց առանձնահատկությունների և թողած սոցիալ- ժողովրդագրական, մշակութային դրսևորումների վերաբերյալ:
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ և կարողություններ Հայաստանում միգրացիոն հոսքերի կառավարման համակարգում սոցիալ-մշակութային գործոնի համակողմանի վերլուծության նպատակով:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել արդի միգրացիոն գործընթացների մշակութային առումները, զարգացման պատմական ընթացքը, պատճառները, միգրացիայի ուսումնասիրության մեթոդաբանական մոտեցումները,
2. նկարագրել ընդունող հասարակություններում միգրանտների ինտեգրացիայի, ասիմիլացիայի, անդրազգայնության և հայրենիք վերադարձին առնչվող արդի գիտական տեսությունները, սոցիալ-տնտեսական և էթնոմշակութային հետևանքները,
3. ձևավորել գործնական հմտություններ միգրացիոն գործընթացների մշակութային առումների հետազոտման, տվյալների հավաքման, վերլուծության ձևերի վերաբերյալ:
4. կիրառել գիտելիքներ միգրացիոն ոլորտին առնչվող Հայաստանում գործող օրենսդրության և քաղաքականության վերաբերյալ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կատարել արդի միգրացիոն գործընթացների սոցիալ-մշակութային առումների վերաբերյալ վերլուծություն, միգրանտների և նրանց ընտանիքների շրջանում տեղեկատվության հավաքում և մշակում,
2. ցուցադրել գործնական կարողությունները՝ միգրացիայի և մարդկանց շահագործման կանխարգելման վերաբերյալ,
3. օգտագործել միգրացիոն գործընթացների մշակութայի առումների մասին ժամանակակից տեսություններ և մոտեցումներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. վերլուծել միգրացիոն գործընթացների մշակութային առումներին առնչվող փաստեր, կատարել ընդհանրացումներ միգրացիայի սոցիալ-տնտեսական և էթնոմշակութայի պատճառների և հետևանքների վերաբերյալ,
2. կիրառել գիտելիքներ պրակտիկայում, ձևակերպել և վերլուծել միգրացիային առնչվող խնդիրներ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնել ուսանողների մասնագիտական կարողությունները, տրամադրել խոր և համակողմանի գիտելիքներ արդի շրջանում աշխարհում և Հայաստանում միգրացիոն գործընթացների հետևանքով տեղի ունեցող սոցիալ-մշակութային փոխակերպումների վերաբերյալ,
· արդի գիտական տեսությունների և մոտեցումների շրջանակներում սովորեցնել ուսանողներին հմտություններ հետազոտելու, վերլուծելու և գնահատելու Հայաստանի բնակչության արտաքին և ներքին միգրացիոն գործընթացների թողած սոցիալ- մշակութային ազդեցությունը ընտանիքի, համայնքի և հասարակության շրջանում:
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ աշխարհում և հայ ժողովրդի մոտ տեղի ունեցած միգրացիոն գործընթացների պատմության, դրանց առանձնահատկությունների և թողած սոցիալ- ժողովրդագրական, մշակութային դրսևորումների վերաբերյալ:
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ և կարողություններ Հայաստանում միգրացիոն հոսքերի կառավարման համակարգում սոցիալ-մշակութային գործոնի համակողմանի վերլուծության նպատակով:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
4. միգրացիոն թեմաներով ֆիլմերի դիտում և լսարանային քննարկումներ
5. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատման բաղադրիչները և հատկացվող միավորները հետևյալն են՝
Եզրափակիչ քննություն՝ 9 միավոր, մասնակցություն՝ 3 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գալստյան Մ., Աշխատանքային միգրացիան և սոցիալ-մշակութային գործընթացները Հայաստանում, Եր., ՀԱԻ հրատարակություն, 2023, 388էջ:
  • Գալստյան Մ.Հակոբյան Գ., Մնացականյան Լ., Գալստյան Մ., Հետխորհրդային Հայաստանի բնակչության արտագաղթի հիմնախնդիրը. Ցանցային միգրացիայի համատեքստը, Եր., ՀԱԻ հրատարակություն, 2022, 178էջ:
  • Գալստյան Մ., Օհանջանյան Ռ., Զաքարյան Թ., Հակոբյան Գ., Հայ ընտանիքը փոխակերպվող հասարակությունում, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ«Գիտություն» հրատարակություն, 2017, 328էջ
  • Գալստյան Մ., Հայաստանի Հանրապետության ազգային փոքրամասնու­թյունների միգրացիան (էթնոսոցիոլոգիական հետազոտու­թյուն), Երևան, ՀՀ ԳԱԱ«Գիտություն» հրատ., 2015, 208 էջ:
  • ԳալստյանՄ., Արտագնացությունը Հայաստանում (XIX դարի երկրորդ կես - XX դարի
  • 0-ական թթ.), Հայ ազգագրություն և բանահյուսություն, նյութեր և ուսում­նասիրություններ, Երևան,ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2009, N 26, էջ 1-88:
  • Գալստյան Մ., Աշխատանքային միգրացիան Տավուշում, Տավուշ.Սոցիալ-մշակութային գործընթացներ, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2014, էջ 83-125:
  • Եգանյան Գ., Միգրացիոն գործընթացների կառավարման հիմունքներ, Ուսումնական ձեռնարկ Եր., 2019, 139էջ:
  • ԹադևոսյանԱ., Միգրացիաև առօրեականություն. Ճանապարհորդություն մշակույթներիև պրակտիկաների սահմանագծին, Երևան, ՀՀԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2014, 168 էջ:
  • Юдин Т. Н. , Социология миграции. М., 2006, 272с.
  • 0. Բուն ԹՎ-ի, Միգրացիայի վերաբերյալ հաղորդաշար,
  • Everett S. Lee A. Theory of Migration // Demography, Vol. 3, No. 1. (1966), pp. 47-57.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Գիտության ուսումնասիրության օբյեկտը, առարկան, խնդիրները, հիմնական հասկացությունների սահմանումները և միջգիտակարգային առնչությունները:
2. Համաշխարհային և հայաստանյան հասարակության զաևգացման պատմությունում միգրացիոն գործընթացների դերը, պատճառները, ձևերը, փուլերը և մոդելները:
3. Ժամանակակից գլոբալիզացիոն գործընթացներում միգրացիան որպես սոցիալ-մշակութային ձևափոխումների գործոն:
4. Միգրացիայի վերաբերյալ արդի տնտեսագիտական, սոցիոլոգիական և մշակութային տեսությունները:
5. Միգրացիայի ուսումնասիրության մեթոդաբանական մոտեցումները։
6. Միգրացիայի վերաբերյալ միջազգային և ՀՀ օրենսդրական դաշտը, կարգավորման իրավական փաստաթղթերը:
7. Հայաստանի բնակչության արդի միգրացիոն գործընթացները և դրա սոցիալ-մշակութային և էթնոժողովրդագրական հետևանքները։
8. Միգրանտների ադապտացիայի հիմնախնդիրները այլէթնիկ միջավայրում:
9. Միգրացիա և սոցիալ- մշակութային նոր պրակտիկաների փոխանցումներ:
10. Միգրացիա և զարգացում: Վերաինտեգրաման հիմնախնդիրներ:
11. Ինքնության հիմնախնդիրները միգրացիայի համատեքստում։
12. Միգրացիայի գենդերային առումները Հայաստանում:
13. Միգրացիա և մարդկանց շահագործում:
14. Միգրացիան և ընտանիքի մոդելի փոխակերպումները։
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ13
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել կոնֆլիտների մարդաբանական ասպետները
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ կոնֆլիկտների ու դրանց տեսակաների, զարգացումների ու մշակութային դրսևորումների վերաբերյալ,
· լուսաբանել կոնֆլիկտների սոցիո, էթնո և մշակութային ակունքները
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել կոնֆլիկտների մշակութաբանական և սոցիալական ասպկտենրը, դրանց տեսականեր.
2. նկարագրել կոնֆլիկտների պատմական ու ժամանակակից դրսևորումները,
3. քննարկել ժամանակակից կոնֆլիկտների սոցիալական, քաղաքական, և մշակութային դրսևորումները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել կոնֆլիկտների և քաղաքականության հետ կապված խնդիրները,
5. քննարկել կոնֆլիկտների ձևավորման ընթացքն ու դրանց գործառնական դրսևորումները,
6. մեկնաբանել կոնֆլիկտային և համակեցական զարգացումներն ու կանխատեսել հեռանակարները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. Օգտվելու մշակույթին վերաբերող տարատեսակ աղբյուրներից (համացանցային ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական աշխատանքներ և այլն)։
8. ստեղծագործաբար կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները, ընկալել և տարածել նորերը.

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել կոնֆլիտների մարդաբանական ասպետները
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ կոնֆլիկտների ու դրանց տեսակաների, զարգացումների ու մշակութային դրսևորումների վերաբերյալ,
· լուսաբանել կոնֆլիկտների սոցիո, էթնո և մշակութային ակունքները
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, գործնական պարապմունքներ,
2. դիդակտիկ նյութերի մատուցում, համակարգչային պրեզենտացիաներ, բանավեճեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, դասընթացի սեմինարի առկայության դեպքում 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Ներածություն. բռնություն, կոնֆլիկտ և խաղաղություն կոնցեպտները մարդաբանության և սոցիալական գիտությունների համակարգում:
2. ՞Վախի՞ մարդաբանություն. անհտական և կոլեկտիվ վախեր. Բարոյական խուճապներ. ֆեյկք լուրեր, ասեկոսներ. դավադրապաշտական տեսություններ, դրանց ֆունկցիաները.
3. Բռնության մշակույթ. տաբուներ, սոցիալական և սիմվոլիկ սահմանները. Կոլետիվ բռո
4. Կոնֆլիկտ և առեօրականություն. կառուցվածքային բռնություն
5. Էթնիկություն և կոնֆլիկտ, կոնֆլիկտ՝ որպես էթնիկության սահհման: Էթնիկական և խմբային կոնֆլիտներ:
6. Բռնության քաղաքական մարդաբանություն: պետական բռնություն, ահաբեկչություն, ցեղասպանություն և էթնիկ զտում
7. Պատերազմի մարդաբանություն.
8. Մշակութային ժառանգություն և կոնֆլիկտ
9. Հիշողություն, մոռացություն և բռնություն:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ08
1. Դասընթացի նպատակ
ուսանողներին ներկայացնել մշակութային ցեղասպանություն գիտակարգի հիմնական տեսությունները, բովանդակային և կոնցեպտուալ խնդիրները, բնորոշումները և կիրառությունը միջազգային մի շարք կոնվենցիաներում և հռչակագրերում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Վերարտադրել մշակութային ցեղասպանության կոնցեպցիաները և միջազգային իրավունքը. Մարդու իրավունքների միջազգային հռչակագիր, ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին կոնվենցիա, ՀՀ օրենքներ
2. քննարկել համաշխարհային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումների օրինաչափությունները, նկարագրել ժամանակակից մշակութային գործընթացները։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. բացահայտել մշակութային ցեղասպանության բաղադրիչներն ու դրսևորումները, պատճառներն ու պայմանները,
4. զանազանել մշակութային ցեղասպանություն, էթնիկ զտում, էթնոցիդ, սպիտակ ջարդ և հարանման հասկացությունների իրավական, քաղաքական և մշակութային համատեքստը,
5. տարանջատել մշակութային ցեղասպանության եզրաբանությունը և դիտարկել ընթացիկ գործընթացները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
7. ստեղծագործաբար կիրառել մշակույթի ցեղասպանության մասին ստացած գիտելիքները մշակույթի տարբեր ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ուսանողներին ներկայացնել մշակութային ցեղասպանություն գիտակարգի հիմնական տեսությունները, բովանդակային և կոնցեպտուալ խնդիրները, բնորոշումները և կիրառությունը միջազգային մի շարք կոնվենցիաներում և հռչակագրերում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Դասախոսություն,
Գործնական պարապմունք,
Դիդակտիկ նյութերի մատուցում։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց է
· Առաջին ընթացիկ ստուգում 4 միավոր, իրականացվում է բանավոր հարցման միջոցով,
· Երկրորդ ընթացիկ ստուգում 5 միավոր, իրականացվում է ռեֆերատի պատրաստման և ներկայացման միջոցով,
· Ընթացիկ ստուգումներ և ինքնուրույն աշխատանք 8 միավոր,
· Մասնակցություն 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Համլետ Պետրոսյան, Մշակութային էթնոցիդն Արցախում (մշակութային ժառանգության բռնայուրացման քաղաքականությունը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ, Շուշի, 2010, էջ 137-148
  • Աբրահամյան Լևոն. Ազգային ինքնության հաստատման չորս հարացույցները // Ինքնության հարցեր: Տարեգիրք, Եր., 2002, էջ 43-56:
  • Հարություն Մարության, Հայ ինքնության պատկերագրությունը։ Հատոր 1. Ցեղասպանության հիշողությունը և Ղարաբայան շարժումը, Եր., 2009
  • Հարություն Մարության, Ցեղասպանության հիշողությունը որպես նոր ինքնության ձևավորիչ (1980-ա կան թվա կանների վերջ - 1990-ական թվականների սկիզբ), «ՊԲՀ», 2005, N 1, էջ 55-66։ Նույնի` Հայ ինքնության պատկերագրությունը, էջ 306-310։
  • Нормативные и практические меры по охране культуры. Справочник ЮНЕСКО, Алматы, 2008 (Փարիզի 1972 և 2003թթ. հռչակագրերը համաշխարհային և բնկան ժառանգության և ոչ նյութական ժառանգության մասին):
  • Daphne Anayiotos, The Cultural Genocide Debate: Should the UN Genocide Convention Include a Provision
  • Cultural Genocide or Should the Phenomenon be Encompassed in a Separate International Treaty?, 22 N.Y.lNT'L
  • Lorie M. Graham, Reparations, Self-Determination, and the Seventh Generation, 21 HARV. HUM. RTS. 1. 47,67 (2008)
  • UNESCO Declaration of San Jose (Unesco and the struggle against ethnocide), U.N.E.S.C.O. Doc.FS 82/WF32 (Dec. 11, 1981)
  • 0. WILLIAM A. SCHABAS, GENOCIDE IN INTERNATIONAL LAW);
  • Nehemiah Robinson, Appendix, The Genocide Convention: Its Origins and Interpretations, 40 CASE W. REs. J. INT'L L. 315,2 (2007).
  • David Nersessian, Rethinking Cultural Genocide Under International Law, Human Rights Dialogue: Cultural Rights, CARNEGIE COUNCIL (Apr. 22, 2005),
  • Donald Bloxham. The Great Game of Genocide (Oxford: Oxford University Press, 2005).
  • Vahakn N. Dadrian, The History of the Armenian Genocide (New York: Berghahn Books, 2004), Intro. & Part I: Chs. 1-7, pp. 3-110.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Մշակույթ հասկացությունը. սահմանումներ և բնորոշումներ: Մշակույթ հասկացության ծագումը և զարգացումը պատմական տարբեր շրջափուլերում:
2. Մշակութային ցեղասպանություն հասկացությունը. ծագումը, սահմանումները և բնորոշումները գիտական գրականության մեջ:
3. Միջազգային օրենքը և մշակութային ցեղասպանությունը. Մարդու իրավունքների միջազգային հռչակագիր, ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու եվ պատժելու մասին կոնվենցիա, ՀՀ օրենքներ
4. Մշակութային ցեղասպանություն. տեսակաները և տիպաբանությունը ըստ Բ. Հարֆի:
5. Ցեղասպանության ուսումնասիրությունը մի շարք հումանիտար գիտակարգերում; տարբերությունները և նմանությունները /քաղաքագիտական և սոցիալ մարդաբանական հարցույցերում/
6. Մշակութային ցեղասպանություն, էթնոցիդ, գենոցիդ, հոլոքոսթ և նման այլ հասկացությունների օգտագործման տարբերությունները. Սահմանումներ և բնորոշումներ. Մշակութային ցեղասպանության սահմանումը ըստ Ռ. Լեմկինի:
7. Մշակութային ցեղասպանության սոցիալական, մարդաբանական և հոգեբանական ակունքները. Էթնոցենտրիզմ և մշակութային ռելյատիվիզմ;
8. Մշակութային ցեղասպանություն ապրած ժողովուրդների ինքության կառուցման հիմնական առանձնահատկությունները: Ցեղասպանության զոհի բարդույթների հաղթահարման մեխանիզմները. Նմանատիպ մշակութային քաղաքականության առանձնահատկությունները:
9. Մշակութային ժառանգության բռնայուրացման մեխանիզմները. Մշակութային էթնոցիդն Արցախում:
10. Հայոց ցեղասպանության մշակութային ասպեկտները։
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ15-1
1. Դասընթացի նպատակ
· դիտարկել ժամանցի և զվարճանքի ավանդական ու արդի մշակույթը որպես հասարակության ազատ ժամանակը կազմակերպող, հուզական լարվածությունը կանոնակարգող և տնտեսության զարգացումը խթանող, հանրույթի վարքային համալիրը ձևավորող բազմագործառույթ բաղադրիչներից մեկը,
· ներկայացնել ժամանցի և զվարճանքի արդի ձևերը, միջոցներն ու ներկա մշակութային գործընթացներում թեմայով պայմանավորված ժամանակակից դրսևորումներն ու առանձնահատկությունները,
· ամրապնդել հետազոտական մեթոդների կիրառմամբ ձեռք բերած գիտելիքները և որոշակի հմտություններ ամրագրել ժամանցի և զվարճանքի հայոց ավանդական և արդի մշակութային ժառանգությունը առավել համապարփակ պատկերացնելու և ինքնուրույն վերլուծելու գործում։
· սովորեցնել ակադեմիական մեթոդաբանությամբ հետազոտել և գրավոր ներկայացնել հայոց մշակույթում ժամանցի և զվարճանքի որևէ դրսևորում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել ժամանցի և զվարճանքի պատմական զարգացման փուլերը, ավանդական և արդի տեսակները, դրանց դրսևորումները և կազմակերպման միջոցները,
2. նկարագրել ժամանցով և զվարճանքով պայմանավորված զբոսաշրջային շուկան, Հայաստանի տարբեր մարզերում ժամանցի և զվարճանքի կազմակերպման առանձնահատկությունները, դրանց ազգագրական և գաստրոնոմիական դրսևորումները և ժամանակացույցը (հացի, գինու, տոլմայի, խորովածի, բանասացության և այլ փառատոններ)։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. ըստ հարկի և մասնագիտորեն կիրառել ժամանցի և զվարճանքի մշակույթում օգտագործվող եզրերն ու հասկացությունները,
4. գործնականում իրականացնել հայոց ավանդական և արդի ժամանցային մշակույթի ուսումնասիրություններ և մասնագիտորեն ներկայացնել մասնավորն ու ընդհանուրը,
5. վերոնշյալից ելնելով՝ կատարել ինքնուրույն մշակութաբանական քննություն:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. ներկայացնել ոլորտի նորագույն բնորոշումները անհրաժեշտ փաստերի հավաքման, համեմատության և վերլուծության հիման վրա և համապատասխան եզրահանգումներ կատարել,
7. կիրառել ժամանցի և զվարճանքի մշակույթի խնդիրներին առնչվող տեսական, գործնական և մեթոդաբանական գիտելիքները մասնագիտական գործունեության տարբեր ոլորտներում։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· դիտարկել ժամանցի և զվարճանքի ավանդական ու արդի մշակույթը որպես հասարակության ազատ ժամանակը կազմակերպող, հուզական լարվածությունը կանոնակարգող և տնտեսության զարգացումը խթանող, հանրույթի վարքային համալիրը ձևավորող բազմագործառույթ բաղադրիչներից մեկը,
· ներկայացնել ժամանցի և զվարճանքի արդի ձևերը, միջոցներն ու ներկա մշակութային գործընթացներում թեմայով պայմանավորված ժամանակակից դրսևորումներն ու առանձնահատկությունները,
· ամրապնդել հետազոտական մեթոդների կիրառմամբ ձեռք բերած գիտելիքները և որոշակի հմտություններ ամրագրել ժամանցի և զվարճանքի հայոց ավանդական և արդի մշակութային ժառանգությունը առավել համապարփակ պատկերացնելու և ինքնուրույն վերլուծելու գործում։
· սովորեցնել ակադեմիական մեթոդաբանությամբ հետազոտել և գրավոր ներկայացնել հայոց մշակույթում ժամանցի և զվարճանքի որևէ դրսևորում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
4. հիմնական գրականության և հետազոտությունների Էլեկտրոնային հրատարակությունների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, դասընթացի սեմինարի առկայության դեպքում 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Խառատյան-Առաքելյան Հ., Հայ ժողովրդական տոները, Երևան, 2005:
  • Հայզինգա Յ., Մշակույթի խաղային տարրի սահմանման փորձ, Երևան, 2007:
  • Հայրապետյան Թ., Արքետիպային հարակցումները հայկական հրաշապատում հեքիաթներում և վիպապատմական բանահյուսության մեջ, Երևան, 2016:
  • Հարությունյան Ս., Բանագիտական ակնարկներ, Երևան, 2010:
  • Հովհաննիսյան Հ., Թատրոնը միջնադարյան Հայաստանում, Երևան, 1978:
  • Бахтин М., Творчество Франсуа Рабле и народная культура средневековья и ренесанса, М., 1990.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Հայ ավանդական ժամանցի մշակույթը:
2. Բանահյուսությունն իբրև ժամանցի կազմակերպման ձև:
2. Միջնադարյան ժողովրդական դրաման` որպես նոր թատրոնի հիմք:
3. Խաղի պատմամշակութային արժեքը:
4. Ժամանակակից հայ հասարակության ժամանցային նախասիրությունները:
5. Համացանցն իբրև հանրույթի վարքային մշակույթի բաղկացուցիչ:
6. Տուրիզմը ժամանցի կազմակերպման միջոց:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ15-2
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել կրոնական մշակույթ հասկացության և արդի կրոնական գործընթացների սոցիալական և մշակութային առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
· Այդ ձեռքբերումների տեսանկյունից ներկայացնել Հայաստանում կրոնական գործընթացների քննությունը:
· Ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել կրոնական մշակույթի ոլորտում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիտական խնդիրների մասին ու ամրապնդել ոլորտը հետազոտելու ձեռք բերած հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Նկարագրել «կրոնական մարդաբանություն, կրոնական մշակույթ, կրոնական գործընթացներ» հասկացությունների նկատմամբ ժամանակակից գիտական մոտեցումները:
2. Բացատրել ժամանակակից Հայաստանի բնորոշ արդի կրոնական մշակույթի և կրոնական գործընթացների ձևավորման օրինաչափությունները:
3. Ճանաչել ժամանակակից կրոնական գործընթացների սոցիալական և մշակութային առաձնահատկությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Ի մի բերել կրոնական ոլորտում սոցիալական և մշակութային գործընթացների օրինաչափություններն ու առանձնահատկույունները,
5. Գիտականորեն վերլուծել կրոնի հետ փոխկապակցված մերօրյա մշակութային երևույթները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ,
7. Ստեղծագործաբար կիրառել կրոնական մշակույթի և կրոնական գործընթացի մասին ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության տարբեր ոլորտներում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել կրոնական մշակույթ հասկացության և արդի կրոնական գործընթացների սոցիալական և մշակութային առանձնահատկությունների վերաբերյալ:
· Այդ ձեռքբերումների տեսանկյունից ներկայացնել Հայաստանում կրոնական գործընթացների քննությունը:
· Ուսանողի մոտ գիտելիքներ ձևավորել կրոնական մշակույթի ոլորտում հետազոտությունների անցկացման մեթոդաբանության և արդի գիտական խնդիրների մասին ու ամրապնդել ոլորտը հետազոտելու ձեռք բերած հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունք
3. Դիդակտիկ նյութերի /պրեզենտացիաների, ֆիլմերի/ մատուցում
4. Դասընթացի պրակտիկ մաս կազմող հետազոտական մինի-ծրագրերի կազմակերպում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, մեկը՝ բանավոր, մյուսը՝ ռեֆերատի տեսքով։ 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (2-ական միավոր սեմինարի պատասխաններ), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Խառատյան Հ. Կրոնական զարգացումները XXI դարասկզբին և Հայաստանի իրողությունները //Կրոնը և Հասարակությունը, N 2, 2007
  • Антонян Ю., Воссоздание религии: Неоязычество в Армении, Лабораториум, #1, 2010
  • Agadjanyan A. (ed.), Armenian Christianity Today. Identity Politics and Popular Practice, London: Ashgate, 2014
  • Antonyan, Yu. “Religiosity and Religious Identity in Armenia: Some Current Models and Developments,” Acta Ethnographica Hungarica 56, No. 2 (2011): 315-32.
  • Lambek M. (ed.) A Reader in the Anthropology of religion, Blackwell Publishing, 2008.
  • Siekierski K. Religious and National Identitites in Post-Soviet Armenia, in: Religions and Identities in Transition, I. Borowik, M. Zawila (ed.), 2010 Krakow: Nomos, pp. 149-162.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Կրոնի նկատմամբ մշակութային մարդաբանության մոտեցումները։
2. Կրոնական աշխարհընկալման առանձնահատկությունները և արժեքների համակարգը:
3. Կրոնը և հասարակությունը: սոցիալական ու քաղաքական գործընթացները կրոնական համատեքստում:
4. Կրոնական պրակտիկաները:
5. Կրոնը և ինքնությունը: Հայկական կրոնական ինքնության արդի փոխակերպումները:
6. Ժամանակակից /խորհրդային և հետ-խորհրդային/ կրոնական գործընթացներ Հայաստանում:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ15-3
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել «ազգային փոքրամասնություն» հասկացության էթնիկական, սոցիալական, մշակութային, քաղաքական, իրավական բնութագրերը ու ՀՀ -ում դրանց տեղայնացման առանձնահատկությունները,
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների գոյատևման ու մշակութային զարգացումների պատմական ու ընթացիկ պայմանների և օրինաչափությունների վերաբերյալ,
· լուսաբանել ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների մշակութային դիմագիծն ու փոխառնչությունները, ժամանակակից սոցիո և էթնոմշակութային գործընթացները և ինքնության դրսևորումները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների ձևավորման պատմական, քաղաքական նախադրյալները, ավանդական էթնոմշակութային դիմագիծն ու ժամանակակից մշակութային փոխակերպումները,
2. նկարագրել Հայաստանի հանրա¬պետու¬¬թյու¬նում ազգային փոքրամասնությունների ինքնության ձևերը և դրանց պատմական ու ժամանակակից դրսևորումները,
3. քննարկել ազգային փոքրա¬մասնությունների շուրջ միջազ¬գային իրավական նորմերի զարգա¬ցումները և դրանց կիրառությունը Հա¬յաս¬տանի հանրապետության օրինակով՝ որպես փոքրամասնությունների մշակութային դիմագծի պահպանման ու դրսևորման մեխանիզմ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել ազգային փոքրամասնությունների ու մշակութային քաղաքականության հետ կապված խնդիրները,
5. քննարկել մեծամասնություն-փոքրամասնություն սոցիոմշակութային տարբերությունների ձևավորման ընթացքն ու դրանց գործառնական դրսևորումները,
6. մեկնաբանել ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների մշակութային ժամանակակից զարգացումներն ու կանխատեսել հեռանակարները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. օգտվել տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (գրադարաններ, համացանցային ռեսուրսներ, գիտական մենագրություններ և հոդվածներ),
2. ստեղծագործաբար կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները, ընկալել և տարածել նորերը.
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների ձևավորման պատմական, քաղաքական նախադրյալները, ավանդական էթնոմշակութային դիմագիծն ու ժամանակակից մշակութային փոխակերպումները,
2. նկարագրել Հայաստանի հանրա¬պետու¬¬թյու¬նում ազգային փոքրամասնությունների ինքնության ձևերը և դրանց պատմական ու ժամանակակից դրսևորումները,
3. քննարկել ազգային փոքրա¬մասնությունների շուրջ միջազ¬գային իրավական նորմերի զարգա¬ցումները և դրանց կիրառությունը Հա¬յաս¬տանի հանրապետության օրինակով՝ որպես փոքրամասնությունների մշակութային դիմագծի պահպանման ու դրսևորման մեխանիզմ:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել ազգային փոքրամասնությունների ու մշակութային քաղաքականության հետ կապված խնդիրները,
5. քննարկել մեծամասնություն-փոքրամասնություն սոցիոմշակութային տարբերությունների ձևավորման ընթացքն ու դրանց գործառնական դրսևորումները,
6. մեկնաբանել ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների մշակութային ժամանակակից զարգացումներն ու կանխատեսել հեռանակարները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. օգտվել տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (գրադարաններ, համացանցային ռեսուրսներ, գիտական մենագրություններ և հոդվածներ),
8. ստեղծագործաբար կիրառել ձեռքբերված գիտելիքները, ընկալել և տարածել նորերը.
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել «ազգային փոքրամասնություն» հասկացության էթնիկական, սոցիալական, մշակութային, քաղաքական, իրավական բնութագրերը ու ՀՀ -ում դրանց տեղայնացման առանձնահատկությունները,
· ձևավորել կայուն գիտելիքներ ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների գոյատևման ու մշակութային զարգացումների պատմական ու ընթացիկ պայմանների և օրինաչափությունների վերաբերյալ,
· լուսաբանել ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների մշակութային դիմագիծն ու փոխառնչությունները, ժամանակակից սոցիո և էթնոմշակութային գործընթացները և ինքնության դրսևորումները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ, գործնական պարապմունքներ,
2. դիդակտիկ նյութերի մատուցում, համակարգչային պրեզենտացիաներ, բանավեճեր:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր՝ առաջինը բանավոր երկրորդը՝ դասընթացի որևէ թեմայի վերաբերյալ ռեֆերատի ներկայացում (գրավոր ակադեմիական շարադրանք 15-18 հազար նիշի սահմաններում և բանավոր ներկայացում), 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ազգային փոքրամասնությունները Հայաստանում, Եր, 2004:
  • ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների վերաբերյալ փաստաթղթերի ընտրանի, Եր., 2011։
  • Միհրան Գալստյան, Հայաստանի Հանրապետության ազգային փոքրամասնությունների միգրացիան, (Էթնոսոցիոլոգիական հետազոտություն), Եր., 2015։
  • Г.Г. Саркисян, Население Восточной Армении В Хiх-Начале Xx В.Ереван, Изд-Во Гитутюн" НАН РА, 2002.
  • Oommen, T.K. Citizenship, Nationality and Ethnicity, Polity Press CamԲridge 1997.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. «Ազգային փոքրամասնություն» հասկացության շուրջ գոյություն ունե¬ցող իրավական և ակադեմիական սահմանումների հիմնախնդիրները: «Ազգային փոքրամասնություն» երևույթի ու հասկացության պատմաքաղաքական ու իրավաքաղաքական զարգացումները: Ազգային փոքրամաս¬նու¬թյունների ձևավորման բազմազանությունը և օրինաչափու¬թյունները:
2. Հայաստանի ազգային փոք¬րա¬մասնությունները: Ձևավորման պատմու¬թյունը, ժողովրդագրական շարժ¬ընթացը, մշակութային առանձնա¬հատկությունները, հասարակական ինստի¬տուտ¬ները:
3. Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների ավանդական էթնոմշակութային դիմագիծն ու ժամանակակից մշակութային փոխակերպումները:
4. Հայաստանի հանրա¬պետու¬¬թյու¬նում ազգային փոքրամասնությունների ինքնության ձևերը և դրանց պատմական ու ժամանակակից դրսևորումները. մշակութային փոխառնչություններն ու ադապատացիոն մեխանիզմները:
5. Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների մշակույթի ու ինքնության հիմնախնդիրները՝ ժամանակակից իրավաքաղաքական հարաբարությունների համատեքստում: ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների էթնիկ կառույց¬նե¬րի գործունեությունը: ՀՀ ազգային փոքրամասնության ինքնության պաշտպանության սոցիալ-մշակութային հնարավորությունները:
6. ՀՀ ազգային փոքրամաս¬նությունների լեզվական, կրթա¬կան, մշակութային, քաղաքական եվ քաղա¬քացիական, լրատվական եվ դատաիրավական իրավունքների զարգացումները:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ներկայացնել քաղաքակրթության տեսության պատմությունը, պատմական ճանաչողության ընդհանուր միտումներն ու բովանդակությունը,
· ծանոթացնել ինչպես քաղաքակրթական գիտակցության, այդպես և քաղաքակրթության տեսության կայացման ու ձևավորման ընթացքին,
· քաղաքակրթական հայեցակարգերի և մեթոդների կիրառմամբ ուսումնասիրել առանձին պատմական դարաշրջանների փոխակերպությունների քաղաքակրթական նախադրյալներն ու հետևանքները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. որոշել պատմագիտության զարգացման տարբեր փուլերում պատմության և արդիության փոխհարաբերությունների սահմանները,
2. ներկայացնել Հինարևելյան, Անտիկ, Միջնադարյան, Արդյունաբերական և Հետարդյունա­բերա­կան քաղաքակրթությունների տիպաբանությունը, բացատրել դրանց բովանդակային և հաստատութենական կառուցվածքը,
3. մատնանշել քաղաքակրթության տեսաբաններից յուրաքանչյուրի տեսության հիմնարար բաղադրիչներն ու առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. տիպաբանել Հինարևելյան, Անտիկ-պոլիսային, Միջնադարյան, Արդյունաբերական և Հետարդյունաբերական քաղաքակրթությունների հասարակական-պետական, գաղափարա­խոսական և մշակութային կառույցները,
5. համադրել քաղաքակրթական փոխակերպությունների առանձնահատկությունները ժամանա­կի տարբեր տևողությունների համապատկերում,
6. վերլուծել և գնահատել քաղաքակրթության տեսաբաններից յուրաքանչյուրի տեսու­թյան առա­վելու­թյուն­ներն ու սահմանափակությունները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծել պատմական իրադարձությունները, հասարակական-քաղաքական տեղաշարժերն ու կերպափոխությունները քաղաքակրթությունների տեսության դիտանկյունից,
8. մեկնաբանել արդիական նշանակություն ունեցող խնդիրները ժամանակի կարճ, միջին և երկար տևողությունների համադրության հեռանկարում։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ներկայացնել քաղաքակրթության տեսության պատմությունը, պատմական ճանաչողության ընդհանուր միտումներն ու բովանդակությունը,
· ծանոթացնել ինչպես քաղաքակրթական գիտակցության, այդպես և քաղաքակրթության տեսության կայացման ու ձևավորման ընթացքին,
· քաղաքակրթական հայեցակարգերի և մեթոդների կիրառմամբ ուսումնասիրել առանձին պատմական դարաշրջանների փոխակերպությունների քաղաքակրթական նախադրյալներն ու հետևանքները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հարցադրումներով սեմինար-քննարկումներ, բանավեճեր,
3. հանձնարարված գրականության ընթերցում և քննարկում,
4. ինքնուրույն հետազոտական աշխատանքներ,
5. նախադեպերի վերլուծություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն երկուսը.
9 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ 4 և 5 միավոր, դասընթացի սեմինարի առկայության դեպքում 8 միավոր հատկացնել ընթացիկ ստուգումներին (ընթացիկ ստուգումներին կարելի է կազմակերպել ռեֆերատր ձևով, որի դեպքում երկու ընթացիկ քննությունները կարելի է անցկացնել բանավոր), և 3 միավոր մասնակցությանը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ստեփանյան Ա., Քաղաքակրթական արծարծումներ (Անհատը, համակեցությունը, ժամանակը), Պատմության հարցեր 2, Զանգակ հրատ., 2013, էջ 9-20:
  • Հովհաննիսյան Ս., Աննալների դպրոցի այլացումը. "Նոր պատմագիտություն"։ Մաս առաջին։ Հետկառուցաբանական հայեցակարգը և պատմության "քանակային" կամ "շարային" ըմբռնումը, Վէմ համահայկական հանդես, 1 (2012), էջ 62-83։
  • Հովհաննիսյան Ս., Աննալների դպրոցի այլացումը. «Նոր պատմագիտություն»։ Մաս երկրորդ։ Մտակեցվածքների պատմություն. երեք հարացույց (կառուցվածքային, շարային կամ քանակային և համաբերական), Վէմ համահայկական հանդես, 2 (2016), էջ 27-48։
  • Ионов И. Н., Хачатурян В. М., Теория цивилизаций: от античности до конца XIX в. СПб., 2002.
  • Toynbee J. A., A Study of History, The One-Volume Edition - Illustrated, Published by Oxford University Press, London, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Քաղաքակրթությունն իբրև փոխաբերություն, գիտական հասկացություն և հետազոտական մոդել: Թեմա 2. Քաղաքակրթական պատկերացումները Հին Արևելյան երկրներում (Հին Եգիպտոս, Միջագետք, Հին Հնդկաստան, Հին Չինաստան): Թեմա 3. Քաղաքակրթական պատկերացումները Անտիկ դարաշրջանում (Հին Հունաստան, Հին Հռոմ): Թեմա 4. Քաղաքակրթական պատկերացումները Միջնադարում (Բյուզանդիա, Իսլամական աշխարհ): Թեմա 5. «Քաղաքակրթություն» եզրույթի առաջացումն ու քաղաքակրթության տեսության հիմնախնդիրները (Ն. Դանիլևսկի, Օ. Շպենգլեր, Ա. Թոյնբի, Ֆ. Բրոդել, Պ. Սորոկին, Ն. Էլիաս, Ս. Հանթինգթոն):
4-րդ կիսամյակ
3.8 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ17-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ Հայաստանում թանգարանների կողմից տարատեսակ ծրագրերի կազմակերպման և ժամանակակից գործընթացների վերաբերյալ, հատկապես կարևորելով թանգարանային աշխատանքի կազմակերպումը անկախության տարիներին,
· ձևավորել պատկերացում թանգարանային գործի և թանգարանում հետազոտությունների ժամանակակից հնարավորությունների վերաբերյալ,
· Թանգարանային գործի օրինակով ներկայացնել մշակութային ժառանգության խնդիրները և ընթացիկ քաղաքականությունը Հայաստանում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Համեմատելու հայաստանյան և համաշխարհային թանգարաններում ընթացող ժամանակակից գործընթացները,
2. Վերլուծելու թանգարաններում աշխատանքի կազմակերպման ընթացքը և առանձնահատկությունները,
3. Մեկնաբանելու Հայաստանյան թանգարանային կյանքում արդի խնդիրները և դրանց լուծման հեռանկարները։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Կազմակերպելու թանգարանների և համայնքի տարբեր ոլորտների փոխառնչությունների վերաբերյալ հետազոտական աշխատանքներ,
5. Կիրառելու թվային ժամանակակից գործիքները թանգարանային հավաքածուների պահպանման և հանրահռչակման գործընթացում,
6. Վերլուծելու Հայաստանում թանգարանային ոլորտի պետական քաղաքականությունը և դրա խնդիրները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վերլուծելու փաստեր և կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառելու թանգարանային գործի վերաբերյալ ստացած գիտելիքները:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ Հայաստանում թանգարանների կողմից տարատեսակ ծրագրերի կազմակերպման և ժամանակակից գործընթացների վերաբերյալ, հատկապես կարևորելով թանգարանային աշխատանքի կազմակերպումը անկախության տարիներին,
· ձևավորել պատկերացում թանգարանային գործի և թանգարանում հետազոտությունների ժամանակակից հնարավորությունների վերաբերյալ,
· Թանգարանային գործի օրինակով ներկայացնել մշակութային ժառանգության խնդիրները և ընթացիկ քաղաքականությունը Հայաստանում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ,
2. Գործնական պարապմունքներ առանձին թեմաների վերլուծության և վիճահարույց հարցերի բանավեճերի եղանակով,
3. Դիդակտիկ նյութերի մատուցում PowerPoint խմբագրիչով պատրաստված թեմատիկ ներկայացումների միջոցով։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատման բաղադրիչները և հատկացվող միավորները հետևյալն են՝
Եզրափակիչ քննություն՝ 9 միավոր, մասնակցություն՝ 1 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 2 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Պիկիչյան Հ., Հարոյան Մ., Գրիգորյան Ա., Թանգարանային մենեջմենթ և մարքեթինգ, Երևան 2006.
  • Պողոսյան Դ., Թանգարանը մշակութային հաղորդակցության միջավայր, Երևան, 2008:
  • Պողոսյան Դ., Թանգարանագիտության տեսություն և թանգարանագիտական միտքը Հայաստանում։ Ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, Երևան, 2020:
  • Museums in the Material World (ed. Simon J. Knell), 2007, New York.
  • Museums and their Communities (ed. Sheila Watson), 2007, New York.
  • Museum Management and Marketing (ed. Simon J. Knell), 2007, New York.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Թանգարանը և ժամանակակից հասարակությունը:
2. Թանգարանը և զինված հակամարտությունները։
3. Թանգարանը և գենդերը։
4. Թանգարանը և գիտա-կրթական կազմակերպությունները Հայաստանում։
5. Թանգարանը և զբոսաշրջությունը։
6. Թանգարանային հավաքածուների պահպանման և հանրահռչակման ժամանակակից մոտեցումները։
7. Թանգարանը որպես ոչ ֆորմալ կրթական տարածք ժամանակակից աշխարհում։
8. Թանգարանների հավաքածուների թվայնացման խնդիրները, միտումներն ու հնարավորությունները Հայաստանում։
4-րդ կիսամյակ
3,8 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ17-2
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողների մոտ ձևավորել մասնագիտական գիտելիքներ.
· մշակույթի և քաղաքականության համալիր կապերին, փոխառնչակցությանը ու փոխպայմանավորվածությանը վերաբերող հիմնահարցերի շուրջ,
· հումանիտար, հասարակագիտական ու քաղաքական գիտություններում մշակույթի ու քաղաքականության փոխադարձ կապերի ու ազդեցությունների մասին,
· քաղաքականության արժեքաստեղծ բնույթի և մշակույթի քաղաքական դերակատարության մասին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Քաղաքականության մշակութաբանական առանձնահատկությունների մասին,
· Մշակույթի, որպես քաղաքականություն պայմանավորող հիմնարար գործոնի առանձնահատկությունների մասին,
· Հասարակական համակեցության տիպերն ու մշակույթի տիպերը փոխպայմանավորող կապերի մասին,
· Մշակութային տիպերի ու քաղաքական համակարգերի փոխադարձ կապերի մասին,
· Հասարակական համակեցության տիպերի ու քաղաքական համակարգերի փոխադարձ կապերի մասին,
· Քաղաքական մշակույթի, որպես մշակույթի բաղադրիչի բնույթի ու հատկանիշների մասին,
· Մշակութային և քաղաքական գործընթացների փոխառնչակցությունների ու համալիր կապերի մասին
· Քաղաքականության և արժեքների մասին,
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Քաղաքականության մշակութաբանական առանձնահատկությունների մասին,
2. Մշակույթի, որպես քաղաքականություն պայմանավորող հիմնարար գործոնի առանձնահատկությունների մասին,
3. Հասարակական համակեցության տիպերն ու մշակույթի տիպերը փոխպայմանավորող կապերի մասին,
4. Մշակութային տիպերի ու քաղաքական համակարգերի փոխադարձ կապերի մասին,
5. Հասարակական համակեցության տիպերի ու քաղաքական համակարգերի փոխադարձ կապերի մասին,
6. Քաղաքական մշակույթի, որպես մշակույթի բաղադրիչի բնույթի ու հատկանիշների մասին,
7. Մշակութային և քաղաքական գործընթացների փոխառնչակցությունների ու համալիր կապերի մասին
8. Քաղաքականության և արժեքների մասին,
9. Մշակութային էպոխաների ու քաղաքական համակարգերի հիմնարար սկզբունքների փոխկապվածության մասին
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
10. Իրականացնել քաղաքական երևույթների մշակութաբանական նկարագրություն և վերլուծություն,
11. Իրականացնել քաղաքական մշակույթի տիպաբանություն, ախտորոշում և զարգացմանը միտված ծրագրավորում,
12. Իրականացնել մշակութային քաղաքականությանը վերաբերող ռազմավարությունների ու մարտավարությունների վերլուծություն,
13. Իրականացնել ծրագրերի սոցիալքաղաքական ազդեցության մշակութային բաղադրիչի գնահատում:
14. Իրականացնել քաղաքականության մշակող ու իրականացնող դերակատարներին մշակութաբանական վերլուծությունների հիման վրա եզրակացությունների ու առաջարկությունների վեր հանման ու ներկայացման աշխատանքներ։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
15. ստեղծագործաբար կիրառել ու զարգացնել ունեցած գիտելիքները,
16. քննադատաբար ընթերցել և վերլուծել մասնագիտական գրականությունը,
17. իրականացնել համալիր մշակութաբանական վերլուծություններ և վեր հանել տարբեր համակարգերի միջև գործող կապերը

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողների մոտ ձևավորել մասնագիտական գիտելիքներ.
· մշակույթի և քաղաքականության համալիր կապերին, փոխառնչակցությանը ու փոխպայմանավորվածությանը վերաբերող հիմնահարցերի շուրջ,
· հումանիտար, հասարակագիտական ու քաղաքական գիտություններում մշակույթի ու քաղաքականության փոխադարձ կապերի ու ազդեցությունների մասին,
· քաղաքականության արժեքաստեղծ բնույթի և մշակույթի քաղաքական դերակատարության մասին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Տեքստային վերլուծական աշխատանքների իրականացում, մասնավորապես թեմատիկ էսսեների կամ ռեֆերատների գրավոր ու բանավոր ներկայացում
· Մասնագիտական թեմատիկ հոդվածների ընթերցում և քննարկում։
· Թեմային առնչվող կարճ տեսանյութերի և այլ վիզուալ նյութերի դիտարկում և խմբային աշխատանքի իրականացում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ քննություն՝ 9 միավոր, մասնակցություն՝ 3 միավոր, ինքուրույն աշխատանք՝ 8 միավոր։
Եզրափակիչ քննությունը կիրականացվի դասընթացի ընթացքում ուսանողներին մատուցված թեմաների հիման վրա կազմված հարցաթերթերի ու դասախոսի կողմից հանձնարարված համապատասխան դասագրքերի հիման վրա։
Դասընթացի մասնակցության գնահատման համար հաշվի են առնվելու ուսանողի ֆիզիկական մասնակցությունը դասախոսություններին և ինքնուրույն աշխատանքներին։ Ինքնուրույն աշխատանքը կներառի մի քանի բաղադրիչներ։ Առաջին բաղադրիչը կլինի դասախոսի կողմից հանձնարարված թեմայով գրավոր կերպով մասնագիտական էսսեների կամ ռեֆերատների ներկայացումը։ Ուսանողից կպահանջվի նաև իր գրավոր աշխատանքի հիման վրա պատրաստել 10 րոպեանոց բանավոր ներկայացում։ Բանավոր ներկայացումից հետո ևս հինգ րոպե կտրամադրվի այլ ուսանողների ու դասախոսի հարցերին պատասխանելու ու անփոփիչ խոսք ներկայացնելու համար։ Ինքնուրույն աշխատանքի երկրորդ բաղադրիչը կլինի դասախոսի կողմից հանձնարարված մասնագիտական հոդվածների ընթերցումն ու լսարանային քննարկման իրականացումը։ Երրորդ բաղադրիչը կլինի դասախոսի կողմից դասընթացի վերաբերյալ տեսանյութի տրամադրումը ուսանողներին և նյութի շուրջ խմբեր կազմելու միջոցով խմբային աշխատանքի իրականցում և խմբի եզրակացության ներկայացումը։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Доминик Кола, (2001) Политическая Социология, М. (ռուսերենով ընթերցողների համար)
  • Rapport N., Overing J. (2003) Social and Cultural Anthropology. The Key Concepts
  • Eriksen T. (2004) What Is Anthropology?
  • Эриксен Т. (2014) Что такое антропология
  • Girtz Cliford, (2017) The Interpretation of Cultures
  • Гирц Клифорд, (2004) Интерпретация Култур
  • Anderson B. (1983) Imagined Communities
  • Андерсон Б. (2001) Воображаемие сообщества
  • Gellner Ernest, (2006) Nations and Nationalism
  • 0. Ֆուկո Մ. (2017) Ինտելեկտուալներ և իշխանություն
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Մշակույթ և քաղաքականություն. Ներածություն։
· Քաղաքականության մշակութային համատեքստը։
· Քաղաքական և մշակութային համակարգեր. Տիպաբանական առնչություններ։
· Իշխանության մշակութաբանական առումները։
· Քաղաքականությունը որպես իշխող խոսույթների ձևավորման ոլորտ։
· Մշակույթի փուլերը և դրանց ազդեցությունը քաղաքական փոխակերպումներին։
· Մինչմոդեռնի և մոդեռնի քաղաքական առանձնահատկությունները։
· Մ.Ֆուկոյի «Անհատի գերմենևտիկան» հոդվածի քննարկում։
· Մ.Ֆուկո, Ժ.Դելյոզ, «Ինտելեկտուալներ և քաղաքականություն» հոդվածի քննարկում։
· Պոստմեդեռնի քաղաքական առանձնահատկությունները։
· Հասարակական համագործակցություն և քաղաքական համակարգեր։
· Համակեցության ենթակայական, կոնֆլիկտային, մրցակցային և համագործակցային ձևերը։
· Անհատ, մշակույթ, քաղաքականություն կապերը։
· Քլիֆորդ Գիրցի «Քաղաքականություն և իմաստներ» աշխատանքի քննարկումը
· Քաղաքական մշակույթի պատրիարխալ, հպատակային և քաղաքացիական տիպերը։
· Խորհրդային Միությունը որպես մոդեռնիստական հասարակություն. Հայաստանյան համատեքստը։
· Քաղաքականությունը և մշակույթը ԽՍՀՄ-ում։
· Ուշխորհրդային և հետխորհրդային Հայաստան։
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ16-1
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ խաչքարային մշակույթի բնութագրի, ծագման, ժամանակագրական և տիպաբանական դրսևորումների վերաբերյալ,
· ներկայացնել միայն հայ մշակույթին բնորոշ լինելու պատճառաբանությունը,
· ճանաչել և վերլուծել առանձին խաչքարերը ձեռք բերած տեսական գիտելիքի և հետազոտական մեթոդների օգնությամբ:
· սվորեցնել ակադեմիական մեթոդաբանությամբ հետազոտոել և գրավոր ներկայացնել խաչքարյաին մշակույթի որևէ դրսևոիրում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել խաչքարի՝ որպես հայ ինքնության ամենահայտնի խորհրդանշանի առաջացման, նրա ծիսական-գործառական, տիպաբանական, ժամանակագրական և պատկերագրական հիմնական դրսևորումները,
2. թվել և բնութագրել ազգային կենսընթացի այն օրինաչափություններն ու աշխարհընկալման համալիրները, որոնք պայմանավորել են խաչքարային մշակույթի զարգացումն ու հարատևումը,
3. ներկայացնել խաչքարի կերտման տեխնիկական գործընթացը, կանգնեցման առիթները, կանգնեցման և երկրպագության ծեսերը, զանազանել նպատակները և գործառույթները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վավերացնել խաչքարային դաշտերը, տալ առանձին կոթողի ճարտարապետական-հորինվածքային բնութագիրը, որոշել նրա մոտավոր ժամանակը,
5. քննել խաչքարի հորինվածքի կառուցվածքն ու ներկայացնել ընդհանրական իմաստաբանությունը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. ձևավորել մշակութային լանդշաֆտը, բացօթյա սրբավայրերն ու կոթողները
7. ճանաչելու, նկարագարելու, պահպանության վիճակը բնութագրելու կարողություններ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ խաչքարային մշակույթի բնութագրի, ծագման, ժամանակագրական և տիպաբանական դրսևորումների վերաբերյալ,
· ներկայացնել միայն հայ մշակույթին բնորոշ լինելու պատճառաբանությունը,
· ճանաչել և վերլուծել առանձին խաչքարերը ձեռք բերած տեսական գիտելիքի և հետազոտական մեթոդների օգնությամբ:
· սվորեցնել ակադեմիական մեթոդաբանությամբ հետազոտոել և գրավոր ներկայացնել խաչքարյաին մշակույթի որևէ դրսևոիրում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումների կազմակերպում Առինջի խաչքարային դաշտում,
4. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլտարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննություն (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և մասնակցությունը՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բարխուդարյան Ս., Միջնադարյան հայ ճարտարապետներ և քարգործ վարպետներ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1963:
  • Շահինյան Ա., Հայաստանի միջնադարյան կոթողային հուշարձանները. 9-13-րդ դարերի խաչքարերը, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1984:
  • Պետրոսյան Հ., Խաչքար. ծագումը, գործառույթը, պատկերագրությունը, իմաստաբանությունը, Երևան, Փրինթինֆո, 2008:
  • Якобсон А., Армянские хачкары. Ереван, Айастан, 1986.
  • Petrosyan H. The Culture of Julfa Khachkars and their Repatriation Movement. Studies in Armenian and Eastern Christian Art, Ca’ Foscary, Venice, 2020, pp. 180-203.
  • Պետրոսյան Հ., Երանյան Ն. Արցախի կոթողային մշակույթը, Երևան, Անտարես հրատ., 2022։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Խաչի վաղմիջնադարյան պաշտամունքն ու պատկերագրությունը և խաչքարի ծագումը:
2. Խաչքարի տիպաբանական-ժամանակագրական և պատկերագրական բնութագիրը:
3. Խաչքարի կանգնեցումը և գործառույթը:
4. Խաչքարային հորինվածքի հիմնական բաղկացուցիչները, կառուցվածքն ու իմաստաբանությունը: Խաչքարը որպես հայ ինքնության խորհրդանշան: Խաչքարային մշակույթի մերօրյա դրսևորումները:
5. Խաչքարը հարձակումների թիրախում. ադրբեջանական բռնայուրացման քաղաքականությունը։
6. Գործնական աշխատանք դաշտում. խաչքարի նկարագրության ու հետազոտության հիմնական սկզբունքները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ16-2
1. Դասընթացի նպատակ
ձևավորել ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ զբոսաշրջային մշակույթի վերաբերյալ՝ դիտարկելով այն որպես հասարակության ազատ ժամանակը կազմակերպող, տնտեսության զարգացումն ու մշակութային քաղաքականությունը խթանող բազմագործառույթ իրողություն,
զբոսաշրջություն երևույթը դիտարկել միջազգային հարաբերություններում տվյալ երկրի/պետության կերպարի ձևավորման ու մշակութային քաղաքականության գործոն։ Զբոսաշրջային մշակույթը բնութագրել որպես հումանիտար և գործարար ոլորտների սահմանում ձևավորվող իրողություն, տնտեսության և մշակույթի զարգացման հեռանկարային ներուժ։
ծանոթացնել ուսանողներին զբոսաշրջության կառավարման և կազմակերպման ժամանակակից առանձնահատկություններին, որոշակի գիտելիքներ փոխանցել Հայաստանի բնական լադշաֆտն ու մշակութային ժառանգությունը զբոսաշրջության ոլորտում առավել համակողմանի ներկայացնելու գործընթացում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ըստ հարկի և մասնագիտորեն կիրառել զբոսաշրջության մշակույթում կիրառվող եզրերն ու հասկացությունները, ներկայացնել զբոսաշրջության պատմական զարգացման փուլերը, տիպերը և տեսակները,
2. նկարագրել ժամանակակից զբոսաշրջային շուկայի կառավարման գործընթացները, տարածքի քարտեզագրման, զբոսաշրջային երթուղիների և փաթեթների կազմման առանձնահատկությունները,
3. Հայաստանի մշակույթն առավել համակողմանի և մասնագիտորեն ներկայացնել ներքին և արտաքին զբոսաշրջիկների թիրախային տարբեր խմբերի համար ստեղծվող նախագծերում։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. մասնագիտորեն մեկնաբանել զբոսաշրջային շուկայի առանձին հատվածներն՝ առավել արդյունավետ նախագծեր իրականացնելու նպատակով,
2. քարտեզագրել տարածքը և կազմել զբոսաշրջային փաթեթներ,
3. օգտվել ոլորտում կիրառվող տեղեկատվական միջոցներից։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
1. արժևորել զբոսաշրջային գործակալությունների գործունեությունը ձեռք բերված գիտելիքների միջոցով,
2. մասնագիտորեն վերլուծել զբոսաշրջային շուկայի փոփոխվող պահանջներն ու համապատասխան լուծումներ առաջարկել։
3. Ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք։
Ստացած գիտելիքների հիման վրա պատրաստել և ներկայացնել ռեֆերատներ։ Նախընտրած թեմային համապատասխան՝ ուսումնասիրել մասնագիտական գրականությունը, որի առանցքային դրույթների հիման վրա ինքնուրույն դաշտային հետազոտություն իրականացնել ա) ներքին, ներգնա կամ արտաքին տուրիզմի ոլորտում գործող զբոսաշրջային գործակալություններում՝ հետազոտելով շուկայի հետ աշխատանքի կազմակերպման խնդիրները։ Բ) հետազոտել զբոսաշրջաության զարգացմանն ուղղված վարչական մարմինների ռազմավարական ծրագրերն ու դրանց իրականացման գործընթացները։ գ) դաշտային հետազոտություն կատարել՝ դիտարկելով 1. զբոսավար-զբոսաշրջիկ-մշակութային ժառանգություն և 2. զբոսաշրջիկ- տեղական բնակչություն փոխհարաբերությունների ուղղությամբ իրականացվող աշխատանքները։ Իբրև արդյունք՝ ռեֆերատի վերջում ներկայացնել նյութի վերլուծությունից բխող եզրակացություններն ու սեփական դիտարկումներից ձևավորված առաջարկները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
ձևավորել ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ զբոսաշրջային մշակույթի վերաբերյալ՝ դիտարկելով այն որպես հասարակության ազատ ժամանակը կազմակերպող, տնտեսության զարգացումն ու մշակութային քաղաքականությունը խթանող բազմագործառույթ իրողություն,
զբոսաշրջություն երևույթը դիտարկել միջազգային հարաբերություններում տվյալ երկրի/պետության կերպարի ձևավորման ու մշակութային քաղաքականության գործոն։ Զբոսաշրջային մշակույթը բնութագրել որպես հումանիտար և գործարար ոլորտների սահմանում ձևավորվող իրողություն, տնտեսության և մշակույթի զարգացման հեռանկարային ներուժ։
ծանոթացնել ուսանողներին զբոսաշրջության կառավարման և կազմակերպման ժամանակակից առանձնահատկություններին, որոշակի գիտելիքներ փոխանցել Հայաստանի բնական լադշաֆտն ու մշակութային ժառանգությունը զբոսաշրջության ոլորտում առավել համակողմանի ներկայացնելու գործընթացում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ,
2. առանցքային թեմաների ինտերակտիվ քննարկումներ և գործնական պարապմունքներ,
3. խմբային և անհատական նախագծերի իրականացում,
4. հիմնական գրականության և էլեկտրոնային հրատարակությունների տրամադրում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննություն (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և մասնակցությունը՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գևորգյան Ս., Խաչիյան Դ., Ներգնա զբոսաշրջության արդյունավետության բարձրացման հիմնահարցերը Հայաստանում, «Ասողիկ», Երևան 2011:
  • Գևորգյան Լ., Գրիգորյան Ա., Էքսկուրսավարության հիմունքներ, Ուսումնական ձեռնարկ, Եր., 2015։
  • Մարգարյան Ա., Զբոսաշրջային ծառայությունների կազմակերպման իրավական կարգավորումները, Կրթության ազգային ինստիտուտ, Երևան, 2017:
  • Հայաստանի զբոսաշրջության զարգացման 2020-2030թթ. ռազմավարության նախագիծ, 15 Նոյեմբեր, 2019,
  • Биржаков М. Б. Введение в туризм, М.- СПб., 2006.
  • Каменец А.В., Кирова М. С., Урмина И. А., Молодежнûй социальнûй туризм, Учебное пособие, М., Юрайт, 2016.
  • Чудновский А.Д., Жукова М.А., Сенин В. С., Управление индустрией туризма: Учебное пособие, М., Кноус, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Զբոսաշրջության սահմանումները, հիմնական հասկացությունները և դրանցից բխող տեսական-մեթոդաբանական և պրակտիկ խնդիրները:
2. Զբոսաշրջության պատմական զարգացման փուլերը, տիպերն ու տեսակները։
3. Զբոսաշրջության կառավարման արդի համակարգն ու խնդիրները։ Իրավական և տեղեկատվական դաշտը։
4. Զբոսաշրջային շուկայավարման հիմնախնդիրները, ներքին և արտաքին շուկաների առանձնահատկությունները:
5. Հասարակություն-զբոսաշրջություն ներդաշնակ հարաբերությունների ձևավորման խնդիրները։
6. Զբոսաշրջային գործընթացները՝ մշակութային քաղաքականության համատեքստում։ Հայաստանում զբոսաշրջության մշակույթի ռազմավարական գործընթացները, զարգացման միտումներն ու հեռանկարները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն, 30 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1701/Մ 16-3
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել արդի հայաստանյան քաղաքաշինական իրավիճակը, քաղաքային միջավայրի բազմագործառնությունը, նրա կապերը սոցիալ-մշակութային բազմաթիվ երևույթների հետ,
· տեղյակ դարձնել ուսանողներին ասպարեզի միջազգային փորձին և քաղաքաշինական, փիլիսոփայական, սոցիոլոգիական, մշակութաբանական տեսական մոտեցումներին, տարածական միջավայրի կազմակերպման և մշակութային ժառանգության պահպանության փոխհարաբերության մեխանիզմներին, մշակութային ժառանգության մասին միջազգային պայ­­մա­նագրերին, այդ ասպարեզում ՀՀ օրենսդրությանը,
· ամրապնդել ուսանողի մոտ ձեռք բերած տեսական գիտելիքի և հետազոտական մեթոդների օգնությամբ՝ հայ մշակութային համալիրների և մեխանիզմների ավանդական և ներկա դրսևորումները, հարևան մշակույթների և մշակութային նորամուծությունների հետ փոխհարաբերությունները, արտաքին ազդեցության ազդակները և զարգացման հեռանկարները ինքնուրույն քննելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել «քաղաք», «տարածական միջավայր», « քաղաքային տարածքի կազմակերպում», «հանրային տարածք», «պատմական քաղաք» հասկացությունները և ներկայացնել դրանց առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. քննարկել հայ խորհրդային և հետխորհրդային ժամանակաշրջանների քաղաքաշինական մշակույթի կառուցվածքի, միջավայրաստեղծ տարրերի և գործոնների ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափությունները, ճանաչել քաղաքներում առկա ճարտարապետական հուշարձանները,
3. ներկայացնել համաշխարհային և հայ քաղաքաշինական մշակույթների պատմական զարգացումների առնչությունները և ձևակերպել ժամանակակից քաղաքաշինական գործընթացների և շուկայի պահանջարկով կազմակերպվող քաղաքային տարածքն ու միջավայրը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. բացահայտել քաղաքների ճարտարապետության և տարածական միջավայրի կազմակերպման` պատմական համատեքստում առանձնացված անցումային փուլերն ու տվյալ ժամանակաշրջանի սոցիալ-մշակութային իրադրության հետ փոխկապակցվածությունը,
5. նախագծել քաղաքային տարածքի կազմակերպման մենթալ քարտեզներ և միջավայրի բրենդի կայացման գործընթացներում ներդնել սեփական առաջարկները, մշակել զբոսաշրջային արդյունավետ երթուղիներ և բիզնես ծրագրեր,
6. արժևորել «հուշարձան» շենքերը՝ ներառելով դրանք քաղաքային տարածքի կազմակերպման և կենսատարածքի ձևավորման գործընթացներում, կիրառել ստացած գիտելիքները մշակութային քաղաքականության մշակման և իրագործման ծրագրերում` հատկապես քաղաքների ներկայանալիության, ճանաչելիության, համաշխարհային տուրիստական շուկայում բարձր վարկանիշ ձեռքբերման ոլորտներում:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
7. վավերացնել և վերլուծել քաղաքային միջավայրը, կատարել հետևություններ,
8. ստեղծագործաբար կիրառել քաղաքաշինական մշակույթի և տարածքի կազմակերպման գործընթացի մասին ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության տարբեր ոլորտներում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել արդի հայաստանյան քաղաքաշինական իրավիճակը, քաղաքային միջավայրի բազմագործառնությունը, նրա կապերը սոցիալ-մշակութային բազմաթիվ երևույթների հետ,
· տեղյակ դարձնել ուսանողներին ասպարեզի միջազգային փորձին և քաղաքաշինական, փիլիսոփայական, սոցիոլոգիական, մշակութաբանական տեսական մոտեցումներին, տարածական միջավայրի կազմակերպման և մշակութային ժառանգության պահպանության փոխհարաբերության մեխանիզմներին, մշակութային ժառանգության մասին միջազգային պայ­­մա­նագրերին, այդ ասպարեզում ՀՀ օրենսդրությանը,
· ամրապնդել ուսանողի մոտ ձեռք բերած տեսական գիտելիքի և հետազոտական մեթոդների օգնությամբ՝ հայ մշակութային համալիրների և մեխանիզմների ավանդական և ներկա դրսևորումները, հարևան մշակույթների և մշակութային նորամուծությունների հետ փոխհարաբերությունները, արտաքին ազդեցության ազդակները և զարգացման հեռանկարները ինքնուրույն քննելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. դասախոսություններ` լսարանային և արտալսարանային` Երևանում`կառուցապատված տարածական միջավայրում,
2. հիմնական թեմաների ներկայացում համակարգչային պրեզենտացիաների միջոցով,
3. ինտերակտիվ քննարկումներ ուսանողների կողմից ընտրված թեմաների շուրջ,
4. գործնական պարապմունք. շրջայց Երևանում`Հանրապետության հրապարակ, Հյուսիսային պողոտա, Կասկադ համալիր, Կաթողիկե եկեղեցուն հարող տարածք, Կոնդ թաղամաս,
5. հիմնական գրականության և հետազոտությունների էլեկտրոնային տարբերակների հանձնում ուսանողներին:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն են 2 ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունները, իսկ մյուս բաղադրիչներից (ընթացիկ ստուգումներ, ինքնուրույն աշխատանք, մասնակցություն) ընտրվում է առնվազն մեկը.
8 միավոր հատկացնել ընթացիկ քննություններին՝ յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր, 9 եզրափակիչ քննություն (քննաթերթիկը պարունակելու է 3 հարց, յուրաքանչյուրը գնահատվելու է 3 միավոր) և մասնակցությունը՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Լոտման Յու. Ճարտարապետությունը մշակույթի համատեքստում, Ստեփանակերտ, 2012:
  • Կիրակոսյան Լ., Պետրոսյան Հ., Երևանի տարածքի պատմական զարգացումը // ՃՇՀԱՀ Գիտական աշխատություններ, Հ. I (64), Երևան, 2017, էջ 119-125:
  • Կիրակոսյան Լ.,Պատմաճարտարապետական միջավայրի պահպանության խնդիրները ժամանակակից քաղաքաշինական լուծումներում: Անցումային հասարակության առանձնահատկություններ, Գիտաժողովի նյութեր, Վանաձոր, 2011, էջ 100-110:
  • Կիրակոսյան Լ., Երևանի ճարտարապետական կերպարի պատմական զարգացումը, Աշխատություններ Հայաստանի պատմության թանգարանի, 2021, 8, էջ 249-255։
  • Абрамян Л., Ереван Память и забвение в организации пространства постсоветского города, Антропологический форум N 12, Ереван, 2010.
  • Методы изучения культуры, Красноярск: СФУ, 2020
  • Sheringham M., Space and culture, London, 2009.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. «քաղաք», «տարածական միջավայր», «քաղաքային տարածքի կազմակերպում», «հանրային տարածք», «քաղաքի կերպար» և այլ հասկացությունների սահմանումները և դրանց առաջացման և զարգացման տեսությունները,
2. ազգային կենսընթացի օրինաչափություններն ու աշխարհընկալման համալիրները և քաղաքային մշակույթի զարգացումն ու կենսատարածքի ձևավորումը: Ճարտարապետությունն ու քաղաքաշինությունը որպես Հայաստանի Հանրապետության գերակա ոլորտ,
3. նորույթ և ավանդույթ հարաբերակցությունը: Ավանդույթ-առաջընթաց փոխկապակցությունը և ստեղծագործական մոտեցումը: Ավանդույթի ձևագոյացման գործընթացներն ու կառուցվածքը: Ճարտարապետությունը որպես ազգային ավանդույթ և նրա ձևագոյացման կերպարանշանային, արխիտեկտոնիկ սկիզբ և տարածության փոխազդեցություն,
4. Հայաստանի խորհրդային քաղաքների ծավալատարածական հորինվածքի կերտման սոցիալ պատմական նախադրյալները: Թամանյանական Երևանի «արևային» կերպարը: Գլոբալացում, մշակույթ, ինքնություն, քաղաքացիական հասարակություն,
5. պատմաճարտարապետական ժառանգության պահպանությունն ու քաղաքային տարածքի կազմակերպումը ժամանակակից Հայաստանում: Քաղաք-քաղաքի վրա-կայուն զարգացում,
6. հետխորհրդային Երևանի կերպավորումը: Սերունդների բնականոն կեցությունը և քաղաքային տարածքի տրամաբանական կազմակերպումը: Հետխորհրդային քաղաքի և քաղաքաբնակի հարաբերությունը,
7. քաղաքաշինական և տարածական միջավայրի կազմակերպման ժամանակակից գործընթացները Հայաստանում: Գլոբալացումն ու քաղաքաշինական մշակույթի ժամանակակից փոխակերպումներն ու հասարակական շարժումները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
30 ժամ դասախոսություն., 30 ժամ սեմինար
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
1107/Մ16-4
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ Հայաստանում թանգարանների կողմից տարատեսակ ուսանողին ծանոթացնել պատմական մարդաբանության հիմունքներին, նեռարյալ առարկայի հիմնական նպատակն ու խնդիրները, մեթոդաբանությունը, ձևավորման պատմությունը, ժամանակակից տեսական մոտեցումները, ինչպես նաև ներկայացնել Հայաստանի պատմական մարդաբանության հիմնական թեմաները և սովորեցնել կատարել հետազոտական աշխատանքներ օգտագործելով պատմական մարդաբանություն գիտակարգի տեսական, մեթոդաբանական մոտեցումները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել պատմական մարդաբանության առարկայի նպատակը և խնդիրները,
2. վերարտադրել պատմական ժամանակաշրջանների մշակութային նկարագրի ձևավորման օրինաչափությունները և մեխանիզմները,
3. տիրապետել պատմական մարդաբանության ուսումնասիրման ժամանակակից հիմնական տեսություններին:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. վերլուծել պատմական մարդաբանության հիմնական մոտեցումներն ու տեսական հիմնադրույթները,
5. սովորել վերլուծել տարբեր պատմական շրջանների մշակութային նկարագրի և աշխարհընկալման մեջ ներթափանցելու հիմնական մեթոդները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
6. կիրառել ստացած գիտելիքները հայկական մշակույթի պատմության տարբեր ժամանակաշրջանների գիտական բնութագրերը ստեղծելու ուղղությամբ,
7. վերլուծել պատմագիտական և մարդաբանական տարբեր խնդիրների մասին նյութական և վիրտուալ շտեմարանների տեղեկատվությունները:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ Հայաստանում թանգարանների կողմից տարատեսակ ուսանողին ծանոթացնել պատմական մարդաբանության հիմունքներին, նեռարյալ առարկայի հիմնական նպատակն ու խնդիրները, մեթոդաբանությունը, ձևավորման պատմությունը, ժամանակակից տեսական մոտեցումները, ինչպես նաև ներկայացնել Հայաստանի պատմական մարդաբանության հիմնական թեմաները և սովորեցնել կատարել հետազոտական աշխատանքներ օգտագործելով պատմական մարդաբանություն գիտակարգի տեսական, մեթոդաբանական մոտեցումները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություն
2. Գործնական պարապմունքներ արտալսարանային և լսարանային ձևաչափերով
3. Դիդակտիկ նյութերի ներկայացում և վերլուծություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատման բաղադրիչները և հատկացվող միավորները հետևյալն են՝
Եզրափակիչ քննություն՝ 7 միավոր, ընթացիկ քննություններ 6 միավոր (որոնցից մեկը կանցկացվի բանավոր հարցման միջոցով, երկրորդ ընթացիկ քննության համար ուսանողը կներկայացնի ռեֆերատ), մասնակցություն՝ 3 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ 3 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ 1 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Անտոնյան Յուլիա, Մշակույթի պատմության դասավանդման մեջ պատմական մարդաբանության սկզբունքների ներդրման հարցի շուրջ, Պատմություն և մշակույթ, հ. Գ, Երևան, ԵՊՀ, 2013:
  • Հովհաննիսյան Սմբատ, Աննալների դպրոցի այլացումը. «Նոր պատմագիտություն»։ Մաս երրորդ։ «Մարդաբանական պատմություն» և «հիշողության պատմություն» հղացքները | ՎԷՄ համահայկական հանդես: 2020 թ., 4, 70-103 էջ։
  • Հովհաննիսյան Սմբատ, Մարկ Բլոկը և Աննալների դպրոցը. մարդաբանական և համադրական պատմության մեթոդաբանությունը | Պատմության պաշտպանական, կամ պատմաբանի արհեստը: 2018, էջ V-XXXVIII
  • Պետրոսյան Հ., Պահվածք նախնյաց. լռելը և խոսելը, օտարը և թշնամին, ողջերը և մեռածները, Ազատամարտ, 1991, թիվ 31, 32, 34:
  • Բլոկ Մարկ, Պատմության պաշտպանական, կամ պատմաբանի արհեստը, 2018
  • Burke Peter, What is cultural History? 2008.
  • Stephan Palmié and Charles Stewart, For an anthropology of history, Hau: Journal of Ethnographic Theory 2016, 6 (1): 207-236, DOI:
  • Portelli Alessandro, History, Memory, and Meaning of a Nazi, Massacre in Rome, 2003
  • Кром Михаил, Историческая антропология, 2010
  • 0. Кривцун, О.А., Искусство и историческая антропология, 2018
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Պատմության ուսումնասիրման տեսական մոտեցումները, խնդիրները և մարդաբանական մեթոդը:
2. Առօրեականությունը, աշխարհընկալումը, սոցիալական համակարգերն ու գործընթացները որպես պատմագիտական ուսումնասիրման առարկաներ:
3. Պատմական մարդաբանություն գիտակարգի զարգացման փուլերը և կապը աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների հետ։
4. Ֆրանսիական, ամերիկյան, իտալական, գերմանական, անգլիական դպրոցները։
5. Մենթալականությունների դպրոցը, իտալական միկրոպատմությունը, առօրեականության պամական ուսումնասիրում, բանավոր պատմություն:
6. Պատմական մարդաբանության մեթոդաբանությունն ու պատմագիտական աղբյուրների վերաիմաստավորումը:
7. Պատմական մարդաբանության մեթոդների, տեսությունների ու սկզբունքների կիրառումը հայկական մշակույթի պատմության ոլորտում:

Կրթական այլ մոդուլներ

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-4-րդ կիսամյակներ
2 ժամ/շաբ.
30 ժամ սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ18-21
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին իրազեկել մասնագիտական ոլորտի հիմնախնդիրները, ստորաբաժանումում իրականացվող գիտահետազոտական աշխատանքները և դրանց արդյունքները
· Կազմակերպել բանախոսություններ ոլորտի հայաստանյան և միջազգային մասնագետների մասնակցությամբ
· Տրամադրել տեղեկատվություն մագիստրոսական թեզերի մասին և խորհրդատվութուն թեզերի ընտրության հարցում
· Քննարկել մագիստրոսական թեզերի հետ կապված հիմախդիրներն ու կատարման ընթացքը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել մագիստրոսական թեզի հիմնադրույթները, կատարման ընթացքը և արդյունքները
2. Ձևավորել գիտական զեկուցումներ ներկայացնելու և բանավեճեր վարելու հմտություններ
3. Քաջածանոթ լինել հետազատության տվյալ բնագավառի տեսական և մեթոդաբանական մերօրյա ձեռքբերումներին
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Մագիստրոսական թեզի իրականացման համար կատարել ժամանակակից մշակութային գործընթացների ինքնուրույն քննություն և վերլուծություն,
5. լինել հետազոտություններ իրականացնող թիմում, իրականացնել հարցադրումներ թեմայի բացահայտման համար
6. Մասնագիտական գիտելիքները կիրառել աշխատանքային տարբեր բնագավառներում և հասարակական դիսկուրսներում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. Հանդես գալ մագիստրոսական թեզի շրջանակներում իրականացված հետազոտության կարճ զեկուցումներով
8. Ներկայացնել սեփական հետազոտական ծրագիրը
9. Պատրաստել և ներկայացնել գիտաուսումնական և գիտական տեքստեր, վարելու բանավեճեր՝ պահպանելով մասնագիտական էթիկայի կանոնները:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին իրազեկել մասնագիտական ոլորտի հիմնախնդիրները, ստորաբաժանումում իրականացվող գիտահետազոտական աշխատանքները և դրանց արդյունքները
· Կազմակերպել բանախոսություններ ոլորտի հայաստանյան և միջազգային մասնագետների մասնակցությամբ
· Տրամադրել տեղեկատվություն մագիստրոսական թեզերի մասին և խորհրդատվութուն թեզերի ընտրության հարցում
· Քննարկել մագիստրոսական թեզերի հետ կապված հիմախդիրներն ու կատարման ընթացքը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. սեմինարներ-քննարկումներ
2. արտալսարանային դասեր
3. միջազգային մասնագետների փորձի փոխանակում, հրավիրյալ միջազգային հեղինակավոր հետազոտողների հետ հանդիպում-սեմինարներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով։
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
3-րդ կիսամյակ
-
Ինքնուրույն աշխատանքի ժամաքանակը՝ 180 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ձևավորել մագիստրոսական թեզի թեմային առնչվող հետազոտական հմտություններ
2. Հնարավորություն ստանալ մասնակցելու բաժնի և հայաստանյան համապատասխան գիտահետազոտական կառույցների համագործակցական նախագծերին ու դաշտային հետազոտություններին։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ձևակերպել գիտահետազոտական խնդիրներ, իրականացնել հետազոտական աշխատանք, կազմել հարցարաններ, անցկացնել հարցազրույցներ, վերծանել և վերլուծել հավաքագրած նյութերը։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Հետազոտական աշխատանք
Աշխատանք գրադարաններում և արխիվում
Անմիջական շփումներ ասպարեզի հայտնի մասնագետների հետ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Մագիստրանտը պրակտիկայի ավարտին թեզի ղեկավարին է ներկայացնում հաշվետովություն։ Պրակտիկան գնահատվում է թեզի ղեկավարի կողմից ստուգարքի միջոցով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալասանյան Ս., Վարդանյան Ն., ՔՀԿ հետազոտական կարողությունների զարգացում//
  • Ղազարյան Ա., Գիտական հետազոտության մեթոդաբանական առանձնահատկությունները, Երևան, 2015։
  • Russel B., Research methods in Anthropology, Qualitative and Quantitative approaches, UK, Alta Mira Press, 2006.
  • Hamilton P., Shopes L., Building Partnerships between Oral History and Memory Studies, Oral History and Public Memories, Pholadelphia, Temple University Press, 2008.
  • Burch E. S., The Method of Ethnographic Reconstruction, Alaska Journal of Anthropology, Vol. 8, no. 2, 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ծանոթացում և համատեղ աշխատանք պրակտիկայի համար ընտրված գիտական հիմնարկների մասնագետների հետ
Թեզին վեաբերվող պրոբլեմային հարցերի վերաբերյալ մասնագիտական գիտելիքի և փորձառության ամփոփում ընտված մասնագետների և թեզի ղեկավարի հետ։
1- 4-րդ կիսամյակներ
Ինքնուրույն աշխատանքի ժամաքանակը՝ 720 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1107/Մ23
1. Դասընթացի նպատակ
· Ձևավորել մասնագիտական ոլորտում ուսանողի ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու ու ինքնուրույն ուսումնասիրություն կատարելու կարողությունները,
· Տիրապետել գիտական խնդիրները ձևակերպելու ու նոր լուծումներ առաջադրելու հմտություններին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Հիմնավորել աշխատանքի արդիականությունը, վարկածը, նպատակը, խնդիրներն ու մեթոդները։
2. Ներկայացնել աշխատանքի բովանդակությունը, արդյունքներն ու եզրակացությունները։
3. ներկայացնել և բացատրել կատարված հետազոտական աշխատանքը, հիմնավորել արդյունքները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. կատարել թեմային առնչվող անհրաժեշտ գրականության վերլուծությունն ու ամփոփումը։
5. Կարողանալ ճիշտ ձևակերպել աշխատանքի օբյեկտը, առարկան, նպատակը, խնդիրները, վարկածը, և դրանց համապատասխանությունը թեմային։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ձևավորել մասնագիտական ոլորտում ուսանողի ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու ու ինքնուրույն ուսումնասիրություն կատարելու կարողությունները,
· Տիրապետել գիտական խնդիրները ձևակերպելու ու նոր լուծումներ առաջադրելու հմտություններին։
4. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Մագիստրոսական թեզի գնահատումն իրականացվում է ԵՊՀ հիմնադրամում մագիստրոսական թեզի պատրաստման և գնահատման կարգի դրույթների համապատասխան 20 միավորանոց սանդղակով։
5. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am