Սննդի անվտանգություն

Մագիստրոսական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Մագիստրոս
Մասնագիտություն՝
053101.08.7 - Քիմիա
Մասնագիտացումը՝
053101.08.7 - Սննդի անվտանգություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Քիմիայի մագիստրոս
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-1
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ31
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողների մեջ ձևավորել պատկերացումներ հետազոտական աշխատանքի իրականացման վերաբերյալ:
· Ծանոթացնել ժամանակակից հետազոտման պլանավորման եղանակներին:
· Ծանոթացնել ներկայումս օգտագործվող հետազոտական աշխատանքի մեթոդներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել հետազոտական աշխատանք իրականացնելու կանոնակարգը:
2. Ճանաչել կիրառվող մեթոդները:
3. Բացատրել պլանավորման էությունը։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Տարբերակել օգտագործվող մեթոդներից մեկի առավելությունը:
2. Գործնականում իրականացնել հետազոտական աշխատանքի ճիշտ պլանավորում:
3. Կատարել հետազոտման մեթոդի ճիշտ ընտրություն։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. Աշխատել հետազոտական խմբում:
2. Կիրառել գիտելիքները պրակտիկայում: Վերլուծել խնդիրները և առաջարկել լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողների մեջ ձևավորել պատկերացումներ հետազոտական աշխատանքի իրականացման վերաբերյալ:
· Ծանոթացնել ժամանակակից հետազոտման պլանավորման եղանակներին:
· Ծանոթացնել ներկայումս օգտագործվող հետազոտական աշխատանքի մեթոդներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում։
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Л.Г.Шайдаров, “Анализ органических соединений”, Казань, 2013.
  • Н.А.Анисимова, “Идентификация органических соединений”, 2009.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ներածություն։ Հետազոտման նպատակի օբյեկտի ընտրություն: Հետազոտման ժամանակակից մեթոդները: Հետազոտման պլանավորում: Գրականության ուսումնասիրման եղանակներ և շտեմարանները: Ուսումնասիրության հաջորդականություն և ռացիոնալ եղանակների ընտրություն: Ստացված արդյունքների քննարկում և վերլուծություն: Գիտական աշխատանքի ձևակերպում. Հոդված, թեզիս կամ թեզ:

1-ին՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
գործ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0309/Մ18
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ համակարգչային քիմիայում օգտագործվող ծրագրային փաթեթների վերաբերյալ,
· ծանոթացնել տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառման հնարավորություններին` քիմիական համակարգերի տեսական ուսումնասիրությունների համար:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու համակարգչային քիմիայի մեթոդները և դրանց առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու համակարգչային ծրագրերի կիրառման հնարավորությունները քիմիական համակարգերի տեսական ուսումնասիրությունների համար:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3. օգտագործելու Excel, Origin, ChemDraw և HyperChem համակարգչային ծրագրերը,
4. գործնականում կառուցելու մոլեկուլի 2D և 3D պատկերները, իրականացնելու երկրաչափության օպտիմիզացիայի հաշվարկներ,
5. վերլուծելու տեսական արդյունքները և համեմատել փորձնական տվյալների հետ

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7. վերլուծելու ստացված գիտելիքները և կատարել եզրակացություններ
8, կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ համակարգչային քիմիայում օգտագործվող ծրագրային փաթեթների վերաբերյալ,
· ծանոթացնել տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառման հնարավորություններին` քիմիական համակարգերի տեսական ուսումնասիրությունների համար:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում։
· Անհատական խորհրդատվություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն անցկացվում է համակարգչային ծրագրերի միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • R. de Levie, How to use Excel in analytical chemistry and in general scientific data analysis, Cambridge University Press, 2001, 501 p.
  • ChemBioDraw 14.0 User Guide, CambridgeSoft Corporation,2014
  • М.Е. Соловьев, М.М. Соловьев, Компьютерная химия, М.: Солон-Пресс, 2005, 535 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Համակարգչային քիմիայում օգտագործվող հիմնական մեթոդները: Excel և Origin ծրագրերի կիրառումը փորձարարական տվյալների վերլուծության համար: ChemDraw և HyperChem համակարգչային ծրագրերի առանձնահատկությունները: Մոլեկուլի 2D և 3D կառուցում, երկրաչափության օպտիմիզացիա:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ29
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ քիմիական աղտոտիչներով սննդի աղտոտման վերաբերյալ, բացատրել քիմիական աղտոտիչների որոշակի խմբերի նշանակությունը, որոնք գլոբալ խնդիր են ներկայացնում շրջակա միջավայրի բնակչության առողջության համար:
· Ուսանողներին տալ պատկերացում սննդի քսենոբիոտիկներով աղտոտման մակարդակի իջեցման մեթոդների վերաբերյալ:




2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1, Նկարագրել քիմիական աղտոտիչների հիմնական խմբերը, որոնք վտանգ են ներկայացնում բնակչության առողջության համար (ծանր մետաղներ, տոքսիկ էլեմենտներ, թունաքիմիկատներ, ռադիոնուկլիդներ), դրանց հատկությունները, տարբեր օրգաններում կուտակվելու ընդունակությունը, դրանց վերափոխումը այլ ավելի կամ պակաս թունավոր նյութերի:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2, Լուսաբանել աղտոտիչների ազդեցությունը սննդի արտադրության վրա (ակրիլամիդներ, նիտրոզամիններ, ամիններ և այլն), դրանց մետաբոլիզմի ուղիները մարդու օրգանիզմում:
3, Գիտակցել միջազգային օրենսդրության նշանակությունը սանիտարական կանոնների մեջ մտցնելու ուղղությունը, որպեսզի բնակչության համար ապահովվի անվտանգ սննդի արտադրություն:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4, Վերլուծել և գնահատել սննդամթերքներում թունաքիմիկատների քանակական որոշման մեթոդները:
5, Օգտագործել հակաբիոտիկների մնացորդային քանակների որոշման և համեմատական անալիզի մեթոդները:
6· Հիմնավորել տարբեր խմբերի սննդի նմուշառման կանոնները, ճիշտ տվյալներ ստանալու համար:
7· Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ քիմիական աղտոտիչներով սննդի աղտոտման վերաբերյալ, բացատրել քիմիական աղտոտիչների որոշակի խմբերի նշանակությունը, որոնք գլոբալ խնդիր են ներկայացնում շրջակա միջավայրի բնակչության առողջության համար:
· Ուսանողներին տալ պատկերացում սննդի քսենոբիոտիկներով աղտոտման մակարդակի իջեցման մեթոդների վերաբերյալ:




4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Լաբորատոր աշխատանքների կատարում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Пищевая химия. A.Б. Нечаев;СПб.: ГИОРД, 2003, с.640
  • Донченко Л.В., Надыкта В.Д. Безопасность пищевой продукции. М.: Пищепромиздат, 2001. 525 с.
  • Chemical Food Safety. L.Briner, CAB International 2011, p. 297.
  • Chemical Food Safety. J. Riviere, Lowa State Press, 2002, p. 220.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Առարկայի նպատակը և խնդիրները: Սննդի անվտանգության ոլորտի օրենսդրությունը: Թեմա 2. Տոքսիկ նյութերը սննդամթերքներում: Հիմնական գործոնները, որոնք նպաստում են նրանց աղտոտմանը: Թեմա 3. Տոքսիկ նյութերը և ռադիոնուկլիդները սննդամթերքներում: Թեմա 4. Սննդամթերքների մեջ, գյուղատնտեսության մեջ օգտագործվող նյութերի նորմավորումը և բնութագիրը: Թեմա 5. Ազոտ պարունակող միացությունների մնացորդային քանակները սննդի մեջ: Թեմա 6. Հակաբիոտիկներ և այլ դեղանյութեր: Թեմա 7. Սննդամթերքի պահպանման և վերամշակման ժամանակ վնասակար միացությունների առաջացումը: Թեմա 8. Սննդամթերքների աղտոտումը օտար նյութերով արտադրական սարքավորումների և նյութերի հետ շփվելիս:
1-ին՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ29
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել խորացված և հիմնավորված գիտելիքներ սննդամթերքի որակի վերահսկման գործընթացներում կիրառվող քիմիական, ֆիզիկական և կենսաբանական հետազոտման մեթոդների վերաբերյալ:
· Ուսանողին ծանոթացնել սննդամթերքի որակի վերահսկման գործընթացներում կիրառվող ժամանականից փորձագիտական մեթոդներին, հիմնական հասկացություններին, մեխանիզմներին և սարքավորումներին, զարգացնել լաբարատորիաներում և գիտական հաստատություններում աշխատելու հմտությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ընտրել սննդի որակի հսկման, ուսումնասիրության ու վերլուծության արդի մեթոդներ:
2.Ներկայացնել սննդի արդյունաբերության և սննդի անվտանգության ոլորտներում քիմիական նյութերի անվտանգ օգտագործման տեսական և կիրառական դրույթները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
3.Կատարել հետազոտության արդյունքների որակական ու քանակական վերլուծութուն:
4. Գործնականում իրականացնել արտադրական գործընթացների արդյունավետության վերահսկում:
5. Օգտագործել ստացած գիտելիքները սննդամթերքների և շրջակա միջավայրի ֆիզիկաքիմիական ուսումնասիրություններում:
6.Կանխատեսել շրջակա միջավայրի ազդեցությունը հումքի և սննդամթերքի անվտանգության վրա:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.Վերլուծել առկա խնդիրները և գնահատել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները
8,Աշխատել հետազոտական խմբում և ղեկավարել այն:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել խորացված և հիմնավորված գիտելիքներ սննդամթերքի որակի վերահսկման գործընթացներում կիրառվող քիմիական, ֆիզիկական և կենսաբանական հետազոտման մեթոդների վերաբերյալ:
· Ուսանողին ծանոթացնել սննդամթերքի որակի վերահսկման գործընթացներում կիրառվող ժամանականից փորձագիտական մեթոդներին, հիմնական հասկացություններին, մեխանիզմներին և սարքավորումներին, զարգացնել լաբարատորիաներում և գիտական հաստատություններում աշխատելու հմտությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Լաբորատոր աշխատանքների կատարում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • СанПиН 2.3.2.1078-01.Продовольственное сырье и пищевые продукты. Гигиенические требования безопасности и пищевой ценности пищевых продуктов. М., 2002.
  • Современные методы физико-химического анализа: Информационно-методическое пособие/Под ред. д.м.н. Л.Г. Подуновой. М.: Федеральный центр Госсанэпиднадзора Минздрава России, 2005.
  • Методические рекомендации по проведению пробоподготовки пищевых продуктов для определения содержания токсичных элементов/ Под ред. д.м.н., проф. Е.Н. Беляева. М.:Федеральный центр Госсанэпиднадзора, 2002.
  • Ерохина С.И., Ермаченко JI.A. Методы определения содержания токсичных элементов в пищевых продуктах: Сборник докладов «Определение содержания токсичных металлов и микропримесей в пищевых продуктах». М.: Пищепромиздат, 2001.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Նմուշարկում և նմուշի նախապատրաստում: Սարքավորումներ, նյութեր և ռեակտիվներ: Փորձարկման նախապատրաստում: Փորձարկման արդյունքների մշակում: Արդյունքների ներկայացում: Քիմիական նյութերի և սննդամթերքի աղտոտիչների ֆոտոմետրիկ որոշումների տեսակները: Ատոմային-աբսորբցիոն մեթոդի կիրառությունը սննդամթերքներում և հումքում քիմիական նյութերի և սննդամթերքի աղտոտիչների որոշման համար: Չոր հանքայնացման մեթոդը և նրա կիրառությունը: Օրգանոլեպտիկ մեթոդներ, մեթոդների կիրառման ընդհանուր պայմաննները: Սննդամթերքներում և հումքում խանավության որոշման մեթոդներ: Սննդամթերքներում և հումքում մյութերի որոշման էքստրակցիոն մեթոդներ: Յուղայնության որոշման մեթոդներ: Թթու ֆոսֆատազայի մնացորդային ակտիվության որոշման մեթոդ:

1-ին՝ աշնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, գործ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ20
1. Դասընթացի նպատակ
·Ուսանողին տալ գիտելիքներ սննդամթերքի ստանդարտացման և համապատասխանության գնահատման ձևերի վերաբերյալ:
· Ուսանողին իրազեկ դարձնել ՀՀ-ում և Մաքսային միությունում գործող սննդամթերքին վերաբերող նորմատիվ փաստաթղթերի (ստանդարտներ, տեխնիկական կանոնակարգեր, տեխնիկական պայմաններ և այլն) բովանդակությանը և դրանց հետ ինքնուրույն աշխատելու հմտություններին:
· Ծանոթացնել սննդամթերքի անվտանգության ցուցանիշների փորձարկման մեթոդներին:

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Հիմնավորել սննդամթերքի ստանդարտացման և համապատասխանության հավաստման ձևերի (սերտիֆիկացում և հայտարարագրում) տեսական հիմունքները,

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2. Ներկայացնել սննդամթերքի ստանդարտացման, սերտիֆիկացման, հայտարարագրման, դրանց սխեմաների վերաբերյալ տեսական և գործնական գիտելիքները
3. Ներկայացնել Եվրասիական տնտեսական Միության կողմից ընդունված՝ սննդամթերքին վերաբերող տեխնիկական կանոնակարգերը

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4.Կիրառել ստացված գիտելիքները:
5.Օգտվել համապատասխանության հավաստման բնագավառում տարբեր նորմատիվ փաստաթղթերից, սննդամթերքի տարբեր խմբերին վերաբերող տեխնիկական կանոնակարգերից և դրանց կիրառումն ապահովող կամավոր և պարտադիր միջագային, միջպետական, եվրոպական, ազգային ստանդարտներից, ինչպես նաև ՀՀ և ԵԱՏՄ օրենսդրական և ենթաօրենսդրական ակտերից:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
·Ուսանողին տալ գիտելիքներ սննդամթերքի ստանդարտացման և համապատասխանության գնահատման ձևերի վերաբերյալ:
· Ուսանողին իրազեկ դարձնել ՀՀ-ում և Մաքսային միությունում գործող սննդամթերքին վերաբերող նորմատիվ փաստաթղթերի (ստանդարտներ, տեխնիկական կանոնակարգեր, տեխնիկական պայմաններ և այլն) բովանդակությանը և դրանց հետ ինքնուրույն աշխատելու հմտություններին:
· Ծանոթացնել սննդամթերքի անվտանգության ցուցանիշների փորձարկման մեթոդներին:

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
2. Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
3. Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
4. Հետազոտական աշխատանքի կատարում:
5. Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
2. Հետազոտական աշխատանք` 4 միավոր։
3. Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
4. Մասնակցությունը դասընթացին` 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մալխասյան Ա.Ց. “Ստանդարտացում, չափագիտություն, համապատասխանության հավաստում և որակի կառավարում”, Երևան, “Լեգալ պլյուս”, 2001
  • Басаков М.И. Сертификация продукции и услуг с основами стандартизации и метрологии, Р./Д., “Март”. 2000
  • Основы стандартизации и сертификации пищевых продуктов (Под общей редакцией А.П.Нечаева), М., “Колос”, 2008
  • Действующие технические регламенты таможенного союза (ТР ТС) по разным группам пищевых продуктов и ТР ТС 021/2011 “О безапасности пищевых продуктов”
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1` Ընդհանուր տեղեկություններ ստանդարտացման և համապատասխանության հավաստման մասին. էությունը, նպատակները, իրավական հիմքերը (ՀՀ օրենքները և ենթաօրենսդրական ակտերը), սկզբունքները և իրականացման կանոնները, Թեմա 2` Սննդամթերքի համապատասխանության հավաստումը. Արտադրանքի սերտիֆիկացման կամ հայտարարագրման կարգը և ստանդարտացման նորմատիվ փաստաթղթերը, Թեմա 3` Մաքսային Միության տեխնիկական կանոնակարգը (ՄՄ ՏԿ 021/2011) սննդամթերքի անվտանգության մասին , Թեմա 4՝ Մաքսային Միության տեխնիկական կանոնակարգերը հացահատիկի, հյութամթերքի , յուղաճարպային արտադրանքի անվտանգության մասին, Թեմա 5` Մաքսային Միության տեխնիկական կանոնակարգերը սննդամթերքի փաթեթավորման, սննդամթերքի մակնշման վերաբերյալ, Թեմա 6՝ Մաքսային Միության տեխնիկական կանոնակարգերը կաթնամթերքի և մսամթերքի անվտանգության մասին, Թեմա 7՝ Մաքսային Միության տեխնիկական կանոնակարգերը երեխաների և պատանիների համար նախատեսված արտադրանքի անվտանգության մասին, Թեմա 8՝ Մաքսային Միության տեխնիկական կանոնակարգերը՝ ”Հատուկ նշանակության սննդամթերքի առանձին տեսակների անվտանգության մասին”, “Սննդային հավելումների անվտանգության մասին ”:
2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ19
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ միկրոօրգանիզմներով (բակտերիաներով, միցելիալ սնկերով) սննդի աղտոտման մասին, որը մեծ վտանգ է ներկայացնում բնակչության առողջության համար:
· Բացատրել ախտածին բակտերիաների առանձին խմբերի նշանակությունը սննդի արտադրության առանձին ճյուղերի համար:
· Ցույց տալ միկրոօրգանիզմների աճը ճնշելու համար օգտագործվող տեխնոլոգիաների նշանակությունը և գնահատականը, ներկայացնել միջազգային պահանջները, սննդի արտադրություններում հիգիենիկ նախագծման ճիշտ ներդրման սկզբունքները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Նկարագրել բնակչության առողջության համար վտանգ ներկայացնող ախտածին և պայմանական ախտածին միկրոօրգանիզմները, սննդում նրանց զարգացումը և կենսունակությունը ապահովող ֆիզիկական, քիմիական և էկոլոգիական գործոնները։
2. Լուսաբանել սննդային հումքի վերամշակման տեխնոլոգիական ուղիների ազդեցությունը ախտածին միկրոօրգանիզմների կենսունակության վրա, հարմարվողականության, սիներգիզմի և անտագոնիզմի գործոնները սննդային հիվանդություններ առաջացնող բակտերիաների խմբերի համար:
3. Գիտակցել միջազգային կազմակերպությունների նշանակությունը սննդի մանրէաբանական անվտանգության համար:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.Վերլուծել և գնահատել ախտածին և պայմանական ախտածին բակտերիաների քանակական պարունակության մեթոդները:
5.Օգտագործել բնակչության համար վտանգ ներկայացնող բակտերիաների հիմնական խմբերի նույնականացման մեթոդները (մոլեկուլյար, կլասիկ):
6.Հիմնավորել սարքավորումների մակերեսներից, աշխատանքային մակերեսներից, օդից, աշխատողների ձեռքերից նմուշառման կանոնները, որոնք պատրաստի սննդամթերքի աղտոտման հիմնական աղբյուրներից են:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
7.Վերլուծել ստացված գիտելիքները և կատարել եզրակացություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ միկրոօրգանիզմներով (բակտերիաներով, միցելիալ սնկերով) սննդի աղտոտման մասին, որը մեծ վտանգ է ներկայացնում բնակչության առողջության համար:
· Բացատրել ախտածին բակտերիաների առանձին խմբերի նշանակությունը սննդի արտադրության առանձին ճյուղերի համար:
· Ցույց տալ միկրոօրգանիզմների աճը ճնշելու համար օգտագործվող տեխնոլոգիաների նշանակությունը և գնահատականը, ներկայացնել միջազգային պահանջները, սննդի արտադրություններում հիգիենիկ նախագծման ճիշտ ներդրման սկզբունքները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցություն դասընթացին. 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ефимочкина Эмерджентные бактериальные патогенны в пищевой микробиологии. Москва -Изд-во РАМН, 2008.
  • Рекомендации для предприятий, осуществляющих разработку программы производственного контроля с учётом принципов НАССР; IFC&BMBF; 2013
  • H. Schmidt, E. Rodrick Food Safety Handbook. 2003: A John Wiley & Sons Publication.
  • Biologocal Safety: Principales and Practices. Edit. O.Fleming, L.Hunt; ASM Press, 2007 Washington;p.597.
  • Hygiene in Food Processing; edit. H.Lelieveld;J.Holah;B.Withe; CRC Press., 2015,p. 450.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Ներածություն:Սննդամթերքների կենսաանվտանգության խնդիրները: Թեմա 2.Կենսաանվտանգության սկզբունքները արտադրական պայմաններում. Սննդի արդյունաբերությունների համար վտանգ ներկայացնող պաթոգեն բակտերիաների հիմնական տեսակները: Թեմա 3. Միցելիալ սնկերը և միկոտոքսինները, որպես սննդային հումքի և սննդամթերքի աղտոտիչներ: Թեմա 4. Սննդամթերքի արտադրությունների հիգիենիկ սերտիֆիկացումը ըստ НАССР: Թեմա 5. Հիմնական գործոնները, որոնք նպաստում են պաթոգեն բակտերիաների տարածմանը սննդի արտադրություններում:

2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ18
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ սննդի արտադրություններում օգտագործվող լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցներ վերաբերյալ:
· Ուսանողներին ներկայացնել սննդի արտադրություններում օգտագործվող մակերևույթային ակտիվ նյութերի դասերը և դրանց կիրառման հնարավորությունները լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցներում:
· Ուսանողին տալ ելակետային գիտելիքներ լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցների ազդեցության առանձնահատկությունների, մեխանիզմների և կիրառման բնագավառների վերաբերյալ:

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Հիմնավորել սննդի արտադրություններում օգտագործվող լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցների ժամանակակից մոտեցումները:
· Նկարագրել հումքի և պատրաստի մթերքի թունավորման սահմանային թույլատրելի քանակական նորմերը:
· Նկարագրել գործընթացներ, որոնք տեղի են ունենում սննդի արտադրություններում օգտագործվող լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցների կիրառման ժամանակ:
· Ներկայացնել սննդային հիգիենայի իրավական և կազմակերպչական հիմունքներ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Կիրառել ռիսկերի վերլուծության մեթոդները հանրային առողջությանը վերաբերող խնդիրների լուծման համար իրականացվող գործընթացներում:
· Կանխատեսել կիրառվող միջոցների ազդեցությունը հումքի և սննդամթերքի անվտանգության վրա:
· Բացահայտել այն բոլոր փոփոխությունները, որոնք տեղի են ունենում սննդամթերքներում տարբեր գործոնների ազդեցությամբ:
· Վերլուծել սննդամթերքի պահպանման մակարդակի բարձրացման ժամանակակից մեթոդներն ու մոտեցումները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Վերլուծել ստացված գիտելիքները և կատարել եզրակացություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ սննդի արտադրություններում օգտագործվող լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցներ վերաբերյալ:
· Ուսանողներին ներկայացնել սննդի արտադրություններում օգտագործվող մակերևույթային ակտիվ նյութերի դասերը և դրանց կիրառման հնարավորությունները լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցներում:
· Ուսանողին տալ ելակետային գիտելիքներ լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցների ազդեցության առանձնահատկությունների, մեխանիզմների և կիրառման բնագավառների վերաբերյալ:

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Լաբորատոր աշխատանքների կատարում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Петровский К.С., Ванханен В.Д. Гигиена питания: Учебник. М.: Медицина, 2002.-528 с
  • Жвирблянская А.Ю., Бакушинская О.А. Основы микробиологии, санитарии и гигиены в пищевой промышленности.- М.: Пищевая промышленность, 2005.-312с
  • Taylor A., Branch S., Fisher A., Halls D., White M. Atomic Spectrometry Update. Clinical and Biological Materials, Foods and Beverages// J. Anal. At. Spectrom.,2001. No.16. - P.421-446.
  • J. Velisek, Chemistry of Food, Wiley-Blackwell, 2014, 1124 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Օճառ.օճառների քիմիան: Օճառների ստացման ժամանակակից եղանակները, տեսակները: Օճառների քիմիական կառուցվացքը և ազդեցութնան մեխանիզմը: Սինթետիկ լվացող միջոցներ, դրանց դասակարգումը: Մակերեսային ակտիվ նյութեր(ՄԱՆ), դրանց դասակարգումը: ՄԱՆ-երի անհատական և համակցված ազդեցությունն և դրանց կիրառման հնարավոությունը սննդի արդյունաբերություններում օգտագործվող լվացող և մաքրող միջոցներում: Սննդի արդյունաբերություններում օգտագործվող ախտահանիչ միջոցներ, դրանց նկատմամբ ներկայացվող պահանջները: Սննդի արտադրություններում օգտագործվող լվացող, մաքրող և ախտահանող միջոցներ արդյունավետության վերահսկումը:



1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին տալ սննդի արտադրական պրոցեսների տեխնոլոգիական լուծումների հիմքերը:
· Ուսանողներին ծանոթացնել սննդամթերքի արտադրության հիմնական փուլերի ֆիզիկաքիմիական պրոցեսների, դրանց ղեկավարման միջոցների հետ:

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Նկարագրել տարբեր տեխնիկական միջոցեների օգտագործման օրինաչափությունները:
· Ներկայացնել սննդի տեքսուրայի և կառուցվածքային այլ փոփոխությունները ջերմային պրոցեսների ժամանակ:
· Իրականացնել սննդի արտադրական պրոցեսների վերլուծությունը:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Գնահատել սննդամթերքում ընթացող պրոցեսների կինետիկական օրինաչափությունները և կիրառել ստացված գիտելիքները տեսական և փորձարարական աշխատանքում:
· Կարողանալ իրականացնել արտադրական պրոցեսների հաշվարկներ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Գործնականում կիրառել ֆիզիկա­­քիմիական մեթոդները սննդամթերքի տարբեր տեսակների ուսումնասիրման համար:
· Ստեղծագործաբար օգտագործել ստացված գիտելիքները տարբեր տիպի գործնական խնդիրների լուծման համար։



3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին տալ սննդի արտադրական պրոցեսների տեխնոլոգիական լուծումների հիմքերը:
· Ուսանողներին ծանոթացնել սննդամթերքի արտադրության հիմնական փուլերի ֆիզիկաքիմիական պրոցեսների, դրանց ղեկավարման միջոցների հետ:

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
2. Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
3. Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
4. Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
5. Հետազոտական աշխատանքի կատարում: 6. Անհատական խորհրդատվություն:


5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
2. Հետազոտական աշխատանք` 0-4 միավոր։
3. Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
4. Մասնակցությունը դասընթացին` 0-3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • P. Fellows, Food Processing Technology, Principles and Practice, Second Edition, CRC press, England, 2000, 575 p. 2. R. T. Toledo, Fundamentals of Food Process Engineering, 3-rd Ed., 2007, Springer, 579 p. 3. Institute of Food Technologists, Chicago, Food Chemistry and Experiments, 2000, 63 p. 4. T.A. Rashida Rajuva, P. P. Joy, A Food Technology Lab Manual, 2014, Kerala, 57p. 5. Դասախոսություններ և այլ նյութեր էլեկտրոնային կրիչով:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1 Սննդամթերքի արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսի բնութագիրը։ Սննդի հատկությունները և մշակումը: Ջերմության և զանգվածի փոխանցման մեխանիզմները: Ջրի ակտվություն (aw), ազդեցությունը սննդի վրա: Թեմա 2 Սննդի արտադրության հիմնական սկզբունքները: Հումքի նախապատրաստում: Սարքավորումներ հումքի նախապատրաստման համար: Հսկողության և նմուշառման և ավտոմատ եղանակներ: Թեմա 3 Սննդային բաղադրիչների բաժանում, խտացում, քամում, էքստրակցում, ֆիլտրում: Սարքավորումներ: Թեմա 4 Ճառագայթում, սարքավորումներ, դոզավորում: Ճառագայման ազդեցությունը փաթեթավորման վրա, ստուգման մեթոդներ: Սպիտակեցնող նյութեր, սարքավորումներ, ազդեցությունը սննդի վրա: Թեմա 5 Երես­պատում, ծածկույթներ, երեսպատման նյութեր, շոկոլադապատում: Փաթեթավորում, փաթեթա­վոր­ման նյութեր:

2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս. - 1 ժամ, լաբ. - 1 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0604/Մ21
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ ձևավորել սննդի`որպես բարդ համակարգի, առանձնա­հատ­կություն­ների և դրանում տեղի ունեցող փոփոխությունների վրա ազդող գործոնների ֆիզիկա­քի­միա­կան մեկնաբանությունների մասին գիտելիքներ,
· ուսանողներին ներկայացնել սննդամթերքում առկա սպիտակուցների, ճարպերի, ածխաջրերի փոխակերպման առանձնահատ­կու­թյուն­ները


2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն.
· մեկնաբանել սննդամթերքում առկա խոնավության տարբեր ձևերի առկայությունը
· նկարագրել սպիտակուցների դենատուրացման, հիդրատացման, դեհիդրատացման, ուռչեցման պրոցեսների առանձնահատկությունները,
· ներկայացնել սպիրտային և կաթնաթթվային խմորման պրոցեսները
· ներկայացնել Ճարպերի կրած փոփոխությունները սննդամթերքի ջերմային մշակման ժամանակ

բ. Գործնական մասնագիտական կարողություններ.
· գնահատել սննդամթեքում ընթացող պրոցեսների օրինաչափությունները և հասկանալ այն բոլոր փոփոխությունները, որոնք տեղի են ունենում սննդամթերք­ներում՝ տարբեր գործոնների ազդեցության տակ:

գ. Ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ (եթե այդպիսիք կան)
· ստեղծագործաբար օգտագործելու ստացված գիտելիքները տարբեր տիպի գործնական խնդիրների լուծման համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ ձևավորել սննդի`որպես բարդ համակարգի, առանձնա­հատ­կություն­ների և դրանում տեղի ունեցող փոփոխությունների վրա ազդող գործոնների ֆիզիկա­քի­միա­կան մեկնաբանությունների մասին գիտելիքներ,
· ուսանողներին ներկայացնել սննդամթերքում առկա սպիտակուցների, ճարպերի, ածխաջրերի փոխակերպման առանձնահատ­կու­թյուն­ները


4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ՝ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի ցուցադրու­թյուն­ների օժանդակությամբ,
· սեմինարներ,

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ինքնուրույն աշխատանք 8 միավոր, մասնակցություն 3 միավոր, եզրափակիչ քննություն 9 միավոր, առանց ընթացիկ քննությունների։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • P. Walstra, Physical Chemistry of Foods, Marcel Dekker, Inc., 2003, 807 p. 2. Ch. Ritzoulis, Itroduction to the physical chemistry of foods, CRC Press Taylor & Francis Group, 2013, p.210 3. С.Я. Корячкина, О.М. Пригарина, Научные основы производства продуктов питания: учебное пособие для высшего профессионального образования, Орел: ФГБОУ ВПО «Госуниверситет-УНПК», 2011. 377с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
1. Սննդամթերքի արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսի բնութագիրը 2. Խոնավության վիճակը մթերքներում. ադսորբցիոն, օսմոտիկորեն և մազանոթայնորեն կապված խոնավություններ և մարմնի ծավալային կարկասում գտնվող խոնավություն 3. Սպիտակուցի կառուցվածքը, դենատուրացիան, հիդրատացիան, դեհիդրատացիան, դեստրուկցիան, ուռչեցումը և լուծումը 4. Կաթնամթերքների, ձվի և ձվից պատրաստված մթերքների, հացահատիկի և հատիկընդեղենի սպիտակուցներ 5. Դի- և պոլիշաքարների հիդրոլիզը 6. Սպիրտային և կաթնաթթվային խմորումներ 7. Ճարպերի հիդրոլիզը և օքսիդացումը սննդամթերքի ջերմային մշակման ժամանակ 8. Ճարպերի կրած փոփոխությունները սննդամթերքի եփման և տապակման ժամանակ

Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
դաս.-2, լաբ.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ23
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին ծանոթացնել`
· արտադրության կազմակերպման և մոդելավորման ժամանկակից մեթոդներին,
· պատշաճ լաբորատոր գործունեության /ՀՍՏ ԻՍՕ 17025:2005/ կազմակերպման և մոդելավորման ժամանակից մեթոդներին,
· ազգային, միջազգային ոլորտային օրենսդրական և տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին,
· ռիսկերի վերլուծության պարտադիր համակարգին՝ որակի, սննդամթերքի անվտանգության, էկոլոգիական անվտանգության, տեխնիկական անվտանգության, աշխատանքի անվտանգության և լաբորատոր գործունեության կազմակերպման ոլորտներում,
· արտադրանքի նույնականացմանը, փորձաքննությանը, համապատասխանության հավաստմանը և այլն:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Ցուցադրել արտադրության, լաբորատոր գործունեության կազմակերպման մոդելավորման ժամանակակից և կիրառական մեթոդների իմացություն:
· Ներկայացնել ոլորտային տեղական և միջազգային օրենսդրությունը, տեխնիկական կանոնակարգերը:
· Կիրառել որակի, սննդամթերքի անվտանգության, էկոլոգիական, տեխ.անվտանգության և աշխատանքի անվտանգության ոլորտներում ռիսկերի վերլուծության պարտադիր համակարգերի իմացությունը։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Համադրել ոլորտային միջազգային և տեղեկան օրենսդրական պահանջները և դրանց կիրառման հնարավորությունը:
· Ներկայացնել լաբորատոր գործունեության կազմակերպման մոդելները, խնդիրները, ռիսկերը, սխալները, լաբորատոր նախագծեր և այլն:
· Իրականացնել ռիսկերի վերլուծություններ՝ որակի, սննդամթերքի անվտանգության, էկոլոգիական, տեխ. անվտանգության և աշխատանքի անվտանգության ոլորտներում:
· Կազմել համապատասխան ծրագրեր, կարգեր, հրահանգներ, փաստաթղթեր՝ ՀՀ և միջազգային ոլորտային պահանջներին համապատասխան։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Ստեղծագործաբար օգտագործել ստացած գիտելիքները տարբեր տիպի գործնական խնդիրների լուծման համար:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին ծանոթացնել`
· արտադրության կազմակերպման և մոդելավորման ժամանկակից մեթոդներին,
· պատշաճ լաբորատոր գործունեության /ՀՍՏ ԻՍՕ 17025:2005/ կազմակերպման և մոդելավորման ժամանակից մեթոդներին,
· ազգային, միջազգային ոլորտային օրենսդրական և տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին,
· ռիսկերի վերլուծության պարտադիր համակարգին՝ որակի, սննդամթերքի անվտանգության, էկոլոգիական անվտանգության, տեխնիկական անվտանգության, աշխատանքի անվտանգության և լաբորատոր գործունեության կազմակերպման ոլորտներում,
· արտադրանքի նույնականացմանը, փորձաքննությանը, համապատասխանության հավաստմանը և այլն:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:


5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննությունը. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Стехин А.П. Основы конструирования, моделирования и проектирования систем управления производственными процессами: Учеб. пособие. - Донецк: ДонГАУ, 2008.
  • Основы теории оптимального управления: Учеб. Пособие для эконом. вузов/ В.Ф. Кротов, a. Б.А. Лагоша, С.М. Лобанов и др.; Под ред. В.Ф. Кротова. - М.: Высш. Шк., 2008. 3. Румянцева З.П. и др. Общее управление организацией: принципы и процессы: 17-модульная программа для менеджеров «Управление развитием организации». Модуль З.М.: ИНФРА-М, 1999. 4.
  • Дьяков В.И. Предпринимателю об охране труда. Иваново, ИГЭУ, 2002.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա1. Մոդելավորման օբյեկտները, նպատակը, առավելությունները, արդյունավետության գնահատումը; Թեմա 2. Ինտեգրված կառավարման համակարգերի մոդելավորում: Թեմա 3. Արտադրության տեխնոքիմիական վերահսկողության մոդելավորում: Թեմա 4. Մոնիթորինգի և չափումների մոդելավորում: Թեմա 5. Փաստաթղթաշրջանառության և գրառումների կառավարման մոդելավորում: Թեմա 6. Կադրերի կառավարման մոդելավորում:Թեմա 7. Աշխատանքի անվտանգություն, չափանիշները, պահանջները, ազգային և միջազգային օրենսդրական դաշտի կարգավորում: Թեմա 8. Տեխնիկական անվտանգություն, չափանիշները, պահանջները, ազգային և միջազգային օրենսդրական դաշտի կարգավորում: Թեմա 9. Արտադրական հիգիենա, չափանիշները, պահանջները, ազգային և միջազգային օրենսդրական դաշտի կարգավորում:Թեմա 10. Պատշաճ լաբորատոր գործունեության կազմակերպում, չափանիշները, պահանջները, ազգային և միջազգային օրենսդրական դաշտի կարգավորում: Թեմա11.Արտադրության մոդելավորում էկոլոգիական անվտանգության տեսանկյունից, հիմունքներ, ազգային և միջազգային օրենսդրական դաշտի կարգավորում:
2-րդ՝ գարնանային
4 ժամ/շաբ.
Դաս. -2, լաբ.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0603/ Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ՝
· սննդի հետ շփվող պոլիմերների և պոլիմերային կոմպոզիտների հիմնական տեսակների,
· պոլիմերներից (պոլիմերային կոմպոզիտներից) իրերի պատրաստման տեխնոլոգիաների,
· սննդի հետ շփվող պոլիմերներին ներկայացվող պահանջները (կառուցվածքային, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունների կոմպլեքս,
· սննդի հետ շփվող պոլիմերների քիմիայի զարգացման ուղղությունների վերաբերյալ:

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Ներկայացնել սննդի հետ շփվող պոլիմերների և պոլիմերային կոմպոզիտների հիմնական տեսակները:
· Քննարկել պոլիմերային փաթեթավորման և սննդի հետ շփվող սարքավորումների պոլիմերային դետալների դերը սննդային ռիսկերի գնահատման մեջ:
· Մեկնաբանել սննդի հետ շփվող պոլիմերների և պոլիմերային կոմպոզիտների սինթեզի և կիրառման նպատակահարմարությունը կառուցվածքային, սննդային և էկոլոգիական անվտանգության հարցում:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Օգտագործել գործնական հանձնարարականները սննդային ռիսկերի նվազեցման կամ կանխարգելման համար ճիշտ փաթեթավորում իրականացնելու և տեխնոլոգիաներ ընտրելու համար:
· Կիրառել սննդի հետ շփվող պոլիմերների և պոլիմերային կոմպոզիտների սինթեզի և հատկությունների վերաբերյալ ձեռք բերված գիտելիքները սննդի արտադրության, մշակման ու պահպանման հետ կապված խնդիրների լուծման համար:
· Գնահատել պոլիմերների տարբեր մակնիշների և դրանց տարբեր հավելանյութերի արդյունավետությունը, բացահայտելու կողմնակի ազդեցությունները և բացասական դրսևորումները։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Օգտվել տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (ինտերնետ ռեսուրսներ, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ):
· Վերլուծել առաջացած խնդիրները և գտնել լուծման ուղիները։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ՝
· սննդի հետ շփվող պոլիմերների և պոլիմերային կոմպոզիտների հիմնական տեսակների,
· պոլիմերներից (պոլիմերային կոմպոզիտներից) իրերի պատրաստման տեխնոլոգիաների,
· սննդի հետ շփվող պոլիմերներին ներկայացվող պահանջները (կառուցվածքային, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունների կոմպլեքս,
· սննդի հետ շփվող պոլիմերների քիմիայի զարգացման ուղղությունների վերաբերյալ:

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • M. Akay, Introduction to polymer science and technology, 2012, free internet download books at bookbon.com
  • Chin, S. Shivkumar, Polymers for Innovative Food Packaging , An Interactive Qualifying Project Report , Worcester Polytechnic Institute, 2010
  • Eun-Soo ParkAntimicrobial polymeric materials for packaging applications: A review The Battle Against Microbial Pathogens: Basic Science, Technological Advances and Educational Programs, FORMATEX 2015,p.500
  • Union guidelines on (EU)No 10/2011on plastic materials and articles intended to come into contact with food,2014, European Commission, Health and consumers directorate-general, Safity of the food chain, Innovation and sustainability .
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Պոլիմերներ և պոլիմերային կոմպոզիտներ: պոլիմերների բազմակողմանիությունը; դրան հասնելու եղանակները, պոլիմերների մշակման եղանակները; պոլիմերների միկրոկառուցվածք, դրանից կախված պոլիմերների վարքը; պոլիմերների քայքայում, պոլիմերների մեխանիկական և ջերմային հատկությունները; ՚պոլիմերների կենսաքայքայում և կենսաքայքայվող պոլիմերներ: Սննդի արտադրության և մշակման փուլում կիրառվող պոլիմերներ; դրանց ներկայացվող պահանջները; սննդային փաթեթավորման համար օգտագործվող պոլիմերներ, նպատակահարմարությունը ներկայացվող պահանջները; խնդիրները, լուծման եղանակները:


2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0603/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին տեղեկացնել սննդի արտադրություններում օգտագործվող հավելանյութերի մասին:
· Ուսանողներին ծանոթացնել հավելանյութերի օգտագործման հիմնապատճառներին։
· Ծանոթացնել ներկայումս օգտագործվող չափորոշիչներին (ГОСТ, IDT, MOD և այլն) և որոշ հավելանյութերի որոշման եղանակներին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Ձևակերպել հավելանյութերի դասակարգումը:
· Ճանաչել ГОСТ, IDT, MOD և այլն չափորոշիչները:
· Մատնանշել հավելանյութերի կիրառման հիմնապատճառները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Տարբերակել սննդամթերքում կիրառվող հավելանյութերը:
· Գործնականում իրականացնել սննդամթերքում հավելանյութերի հայտնաբերումը:
· Գործնականում իրականացնել հավելանյութերի հայտնաբերման մեթոդի մշակում։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Տարբերակել կիրառվող հավելանյութերի դրական և բացասական կողմերը։


3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին տեղեկացնել սննդի արտադրություններում օգտագործվող հավելանյութերի մասին:
· Ուսանողներին ծանոթացնել հավելանյութերի օգտագործման հիմնապատճառներին։
· Ծանոթացնել ներկայումս օգտագործվող չափորոշիչներին (ГОСТ, IDT, MOD և այլն) և որոշ հավելանյութերի որոշման եղանակներին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Հետազոտական աշխատանքի կատարում:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
1. Ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
2. Հետազոտական աշխատանք` 4 միավոր։
3. Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
4. Մասնակցությունը դասընթացին` 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Колодязная В. С.. ПИЩЕВАЯ ХИМИЯ. Санкт-Петербург 1999, 143с.
  • Ильин Д.Ю., Ильина Г.В.. Пищевая химия. Пенза 2016, 152с.
  • Обрезкова М.В., Каменская Е.П.. ПИЩЕВАЯ ХИМИЯ. Бийск 2016, 99с.
  • Belitz H.-D.,Werner Grosch, Peter, Food Chemistry. Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2009, 1070p
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Ներածություն։ Սննդի արտադրությունում օգտագործվող հավելանյութերի դասակարգում։ Դրանց կիրառման պատճառները։ Թեմա 2. Պահածոյացնող նյութեր։ Հակաթթվեցուցիչ։ Թեմա 3. Կայունացուցիչներ։ Հակաբիոտիկներ։ Թեմա 4. Թթվայնության կարգավորիչ, փխրեցուցիչ, հակագնդիկացնող։ Թեմա 5. Ներկանյութեր։ Թեմա 6. Համի և բույրի ուժեղացնող նյութեր։ Քաղցրացուցիչներ։ Թեմա 7. Պնդացնող, կայունացուցիչ, կապող, էմուլգացնող նյութեր։ Թեմա 8. Փրփուրհանգեցնող, էմուլգացնող, հակագնդիկացնող, ջնարակիչ և այլ նյութեր։ Թեմա 9. Հացաբուլկեղենի արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 10. Մսամթերքի արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 11. Կաթնամթերքի արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 12. Հրուշակեղենի արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 13. Հյութերի և զովացուցիչ ըպելիքների արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 14. Ալկոհոլային խմիչքների արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 15. Սոուսների արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ: Թեմա 16. Պահածոների արտադրությունում օգտագործվող ՀՆ:
2-րդ՝ գարնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-2
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ26
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ տարբեր բնույթի տոքսիկ միացություններով սննդի աղտոտման վերաբերյալ, կենսաբանական և քիմիական ծագման, որոնք վտանգ են ներկայացնում բնակչության առողջության համար:
· Ուսանողներին ներկայացնել սննդի արտադրության զարգացող տեխնոլոգիաների և ալերգիկ և թունավոր միացություններով սննդի աղտոտման կապի մասին: Ցույց տալ սննդում պարունակվող տոքսինների համաճարակային և բժշկական նշանակությունը: Ներկայացնել սննդի թունաբանության բնագավառի միջազգային օրենսդրությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ

ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Նկարագրել բնակչության առողջության համար վտանգ ներկայացնող սննդի արտադրությունում նշանակություն ունեցող տոքսինների հիմնական խմբերը (բնական տոքսիններ, էկոտոքսիններ), նրանց հատկությունները, տարբեր օրգաններում կուտակվելու ընդունակությունը և այլ թույլ կամ ուժեղ տոքսիկ միացություններ փոխարկվելը:
· Լուսաբանել սննդի արտադրության այս կամ այն տեխնոլոգիաների ազդեցությունը նոր տոքսիկ միացությունների առաջացման վրա (ակրիլամիդներ, նիտրոզամիններ, ամիններ և այլն) և նրանց մետաբոլիզմի ուղիները մարդու օրգանիզմում:
· Բացատրել տոքսիկոկինետիկայի հիմնական դրույթները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Վերլուծել և գնահատել սննդամթերքի տարբեր բնույթի տոքսիններով աղտոտման վտանգը:
· Օգտագործել տոքսիկության աստիճանի որոշման համար կենսաթեստավորման մեթոդներ:
· Հիմնավորել մեթոդների ընտրությունը՝ հիմնվելով անալիտիկ թունաբանության գիտելիքների վրա:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Վերլուծել փաստեր և կատարելու հետևություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ տարբեր բնույթի տոքսիկ միացություններով սննդի աղտոտման վերաբերյալ, կենսաբանական և քիմիական ծագման, որոնք վտանգ են ներկայացնում բնակչության առողջության համար:
· Ուսանողներին ներկայացնել սննդի արտադրության զարգացող տեխնոլոգիաների և ալերգիկ և թունավոր միացություններով սննդի աղտոտման կապի մասին: Ցույց տալ սննդում պարունակվող տոքսինների համաճարակային և բժշկական նշանակությունը: Ներկայացնել սննդի թունաբանության բնագավառի միջազգային օրենսդրությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Пищевая химия. A.Б. Нечаев;СПб.: ГИОРД, 2003, с.640.
  • Микотоксины. В.А. Тутелян, Л.В. Кравченко, М: Пищ.издат; 2000.,с. 320.
  • W.M. Dabrowski; Z.E. Sikorski, Toxins in Food;
  • Tonu Pussa, Principles of Food Toxicology. CRC.Press, 2014 by Taylor Francis, p. 344.
  • Pathogens and Toxins in Food. V.K.Junela; J.N.Sofos; ASM Press Washington,DC; 2010, p. 526.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Ներածություն Թեմա 2. Անալիտիկ թունաբանություն Թեմա 3. Հետազոտվող միացությունների տոքսիկության աստիճանի գնահատականը: Թեմա 4. Թունաբանական անվտանգություն և ռիսկի աստիճանի անալիզը: Թեմա 5. Սննդամթերքների տոքսինների հիմնական խմբերը:

2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ27
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողներին տրամադրել գիտելիք և գործնական հմտություններ սննդի արտադրություններում փաստաթղթավարման վերաբերյալ:

2. Ուսանողին տալ գիտելիքներ սննդի արտադրությունների կազմակերպման ժամանակ պարտադիր փաստաթղթավարման վերաբերյալ, ինչպես նաև միջազգային լավագույն փորձի վրա հիմնված փաստաթղթավարման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Սննդի արտադրություններում ներքին վերահսկողության իրականացման իրավական հիմքերը, պատասխանատվությունների բաշխումը կազմակերպության ներսում, լիազորումը:
2.Սննդի արտադրություններում կիրառվող հումքերի և օժանդակ նյութերի մուտքային հսկողության իրականացումը և դրա փաստաթղթավորումը:
3.Տեխնոլոգիական գործընթացների սահմանում, փաստաթղթային ամրագրում, մոնիթորինգներ և վերահսկողություն, դրանց փաստաթղթային ձևակերպումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4.Սննդի արտադրական գործընթացների և պրոցեսների նկատմամբ պահանջների մշակում, մոնիթորինգի համակարգի մշակում, ՎՎՀԿԿ /HACCP/ ծրագրի մշակում՝ ըստ ոլորտների

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
5.Վերլուծել մշակված ՎՎՀԿԿ /HACCP/ ծրագրեր, արտադրության հսկողության ծրագրեր, իրականացնել արտադրության վիճակի վերլուծություն:


3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողներին տրամադրել գիտելիք և գործնական հմտություններ սննդի արտադրություններում փաստաթղթավարման վերաբերյալ:

2. Ուսանողին տալ գիտելիքներ սննդի արտադրությունների կազմակերպման ժամանակ պարտադիր փաստաթղթավարման վերաբերյալ, ինչպես նաև միջազգային լավագույն փորձի վրա հիմնված փաստաթղթավարման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Լաբորատոր աշխատանքների կատարում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր` 4 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, յուրաքանչյուրը՝ 1 միավոր, ընդհանուր 4 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • - Մալխասյան Ա. Ց. «Ստանդարտացում, չափագիտություն, համապատասխանության հավաստում և որակի կառավարում» -Եր.: Լեգալ Պլյուս, 2001թ.,
  • - ՀՀ ՕՐԵՆՔԸ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ,
  • - ՄՄ ՏԿ 021/2011 ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» Հաստատված է Մաքսային միության հանձնաժողովի 2011 թվականի դեկտեմբերի 9-ի թիվ 880 որոշմամբ,
  • - ՄՄ ՏԿ 029/2012 ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ «Սննդային հավելումների, բուրավետիչների և տեխնոլոգիական օժանդակ միջոցների անվտանգությանը ներկայացվող պահանջներ» Ընդունված է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի 2012 թվականի հուլիսի 20-ի թիվ 58 որոշմամբ
  • - ՄՄ ՏԿ 022/2011 ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՄԱԿՆՇՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» Հաստատված է Մաքսային միության հանձնաժողովի 2011 թվականի դեկտեմբերի 9-ի թիվ 881 որոշմամբ,
  • - «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔ
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Արտադրության ներքին վերահսկողություն հետ կապված օրենսդրական պահանջներ Թեմա 2. Ներքին և արտաքին փաստաթղթեր, դրանց կառավարման հետ կապված գործընթացները Թեմա 3. Փաստաթղթաշրջանառության և գրառումների պատշաճ կառավարում, էլեկտրոնային և թղթային կրիչներով գրառումների վարման և պահման առանձնահատկությունները Թեմա 4. Սննդի արտադրություններում կիրառվող հումքեր, օժանդակ նյութեր, դրանց ընտրության, գնահատման հետ կապված փաստաթղթերի մշակման առանձնահատկությունները Արտադրության սանիտարական վիճակի վերահսկողություն Թեմա 5. Տեխնոլոգիական գործընթացների մոնիթորինգ և վերահսկողություն՝ ըստ սննդարտադրության ոլորտների Թեմա 6. Վերջնական արտադրանքի որակի գնահատում, վերջնական արտադրանքի համապատասխանության փաստաթղթերի մշակում Թեմա 7. Արտադրության ներքին վերահսկողությունը՝ բացառությամբ տեխնոլոգիական գործընթացները: Թեմա 8. Արտադրության ներքին վերահսկողությունը և դրա փաստաթղթավորումը՝ կապված սանիտարահիգիենիկ միջոցառումների հետ
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ28
1. Դասընթացի նպատակ
1. Ուսանողներին տրամադրել գիտելիք և գործնական հմտություններ սննդի արտադրություններում փաստաթղթավարման վերաբերյալ:

2. Ուսանողին տալ գիտելիքներ սննդի արտադրությունների կազմակերպման ժամանակ պարտադիր փաստաթղթավարման վերաբերյալ, ինչպես նաև միջազգային լավագույն փորձի վրա հիմնված փաստաթղթավարման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Սննդի արտադրություններում առկա փաստաթղթավորումը, դրանց կազմման, պաշտպանման, պահպանման նկատմամբ պահանջները:
2. ՀՀ և ԵԱՏՄ օրենսդրական պահանջները սննդի արտադրություններում վարվող փաստաթղթավարման վերաբերյալ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ

3.Սննդի արտադրական գործընթացների և պրոցեսների նկարագրման փաստաթղթերի մշակում: Պրոցեսների իրականացման գրառումների, ձևաթղթերի, գրանցամատյանների, արձանագրությունների կազմում և վարում:
4.Պրոցեսների մոնիթորինգի, վերահսկողության գրառման թերթիկների մշակում:
5.Ստուգաթերթերի հետ գործնականում աշխատելու կարողություններ:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6.վերլուծել սննդի արտադրական գործընթացների և պրոցեսների նկարագրման փաստաթղթեր, գրառումներ և անել համապատասխան եզրահանգումներ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
1. Ուսանողներին տրամադրել գիտելիք և գործնական հմտություններ սննդի արտադրություններում փաստաթղթավարման վերաբերյալ:

2. Ուսանողին տալ գիտելիքներ սննդի արտադրությունների կազմակերպման ժամանակ պարտադիր փաստաթղթավարման վերաբերյալ, ինչպես նաև միջազգային լավագույն փորձի վրա հիմնված փաստաթղթավարման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն, քննարկումներ տեղում, զրույց, սլայդների և տեսաֆիլմերի ցուցադրում:
· Ռեֆերատների և նախագծերի պատրաստում, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Լաբորատոր աշխատանքների կատարում:
· Ինքնուրույն աշխատանքների կատարում, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Թեմա 1. Արտադրական գործընթացների փաստաթղթավորման հետ կապված օրենսդրական պահանջներ Թեմա 2. Տեխնոլոգիական հրահանգ Թեմա 3. Արտադրության տեխնոքիմիական վերահսկողություն Թեմա 4. Արտադրության սանիտարական վիճակի վերահսկողություն Թեմա 5. Փաստաթղթաշրջանառության և գրառումների պատշաճ կառավարում Թեմա 6. Կենդանական ծագման արտադրանքի արտադրման գործընթացների փաստաթղթավորման առանձնահատկությունները՝ ըստ արտադրանքների ապրանքային խմբերի Թեմա 7. Բուսական ծագման արտադրանքի արտադրման գործընթացների փաստաթղթավորման առանձնահատկությունները՝ ըստ արտադրանքների ապրանքային խմբերի

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մալխասյան Ա. Ց. «Ստանդարտացում, չափագիտություն, համապատասխանության հավաստում և որակի կառավարում» -Եր.: Լեգալ Պլյուս, 2001թ.,
  • ՀՀ ՕՐԵՆՔԸ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ,
  • ՀՀ ՕՐԵՆՔԸ ՍՊԱՌՈՂՆԵՐԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ,
  • ՄՄ ՏԿ 021/2011 ՄԱՔՍԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ
  • «ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» Հաստատված է
  • Մաքսային միության հանձնաժողովի 2011 թվականի դեկտեմբերի 9-ի
  • թիվ 880 որոշմամբ,
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Արտադրական գործընթացների փաստաթղթավորման հետ կապված օրենսդրական պահանջներ Թեմա 2. Տեխնոլոգիական հրահանգ Թեմա 3. Արտադրության տեխնոքիմիական վերահսկողություն Թեմա 4. Արտադրության սանիտարական վիճակի վերահսկողություն Թեմա 5. Փաստաթղթաշրջանառության և գրառումների պատշաճ կառավարում Թեմա 6. Կենդանական ծագման արտադրանքի արտադրման գործընթացների փաստաթղթավորման առանձնահատկությունները՝ ըստ արտադրանքների ապրանքային խմբերի Թեմա 7. Բուսական ծագման արտադրանքի արտադրման գործընթացների փաստաթղթավորման առանձնահատկությունները՝ ըստ արտադրանքների ապրանքային խմբերի
3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, լաբ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0603/Մ18
1. Դասընթացի նպատակ
· Ծանոթացնել ուսանողներին սանիտարահամաճարակային նորմերին և կանոններին, ախտահանման և մանրէազերծման տեսակներին, միջոցներին, դասակարգմանը, կիրառման ոլորտներին:
· Ներկայացնել ախտահանիչ նյութերի կիրառությունը գյուղատնտեսության, բժշկության, կենցաղի և սննդամթերքի ոլորտներում: Ախտահանիչ և մանրէազերծող նյութերի կիրառությունը կոսմետոլոգիայում:
· Ներկայացնել կոսմետիկ միջոցներում կիրառվող ծանր մետաղները, դրանց ազդեցությունը մաշկի վրա: Վնասազերծման եղանակները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Տարբերակել և դասակարգել ախտահանիչ և մանրէազերծող նյութերը:
· Ճիշտ կիրառել ախտահանիչ նյութերը սննդային արդյունաբերության և մեջ:
· Նկարագրել կոսմետիկ միջոցների բաղադրությունը:
· Ներկայացնել ախտահանիչ և մանրէազերծող միջոցների հետ աշխատելու անվտանգության կանոնները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Պատրաստել կենցաղում և արդյունաբերության մեջ օգտագործվող նվազ թունավոր ախտահանիչ և մանրէազերծող լուծույթներ:
· Պատրաստել մաքրող կոսմետիկ միջոցներ:
· Վնասազերծել կամ մասնակիորեն չեզոքացնել ախտահանիչ և մանրէազերծող լուծույթներից հասցրված վնասները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Բացատրել ախտահանիչ և մանրէազերծող միջոցների կարևորությունը, կիրառման ոլորտները, նրանց հասցրած վնասները և դրանց չեզոքացման տարբերակները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ծանոթացնել ուսանողներին սանիտարահամաճարակային նորմերին և կանոններին, ախտահանման և մանրէազերծման տեսակներին, միջոցներին, դասակարգմանը, կիրառման ոլորտներին:
· Ներկայացնել ախտահանիչ նյութերի կիրառությունը գյուղատնտեսության, բժշկության, կենցաղի և սննդամթերքի ոլորտներում: Ախտահանիչ և մանրէազերծող նյութերի կիրառությունը կոսմետոլոգիայում:
· Ներկայացնել կոսմետիկ միջոցներում կիրառվող ծանր մետաղները, դրանց ազդեցությունը մաշկի վրա: Վնասազերծման եղանակները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր։
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր։
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • «Մեթոդական ուղեցույց» ՀՀ ԱՆ. 2013թ
  • «Дезинфицирующие и стерилизующие средства» С.В.Дьяченко, Хабаровск, 2016
  • « Քիմիական ախտահանիչ և մանրէազերծող միջոցների կիրառուման ոլորտները»ՀՀ Օրենք 2012, www.//mnp.am/orenqnax.doc
  • «Косметические лекарственные средства» С.И. Котляр, Витебск - 2001
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Սանիտահամաճարակային նորմեր և կանոններ: Թեմա 2. Ախտահանման և մանրէազերծման միջոցներ: Դրանց տարբերությունը, դասակարգումը, տեսակները, կիրառման ոլորտները: Թեմա 3. Ախտահանիչ և մանրէազերծող միջոցները բժշկության մեջ: Դրանց նորմերի պահպանման նորմերը: Թեմա 4. Կոսմետիկ միջոցներ: Կիրառման ոլորտները, տեսակները: Թեմա 5 . Ախտահանիչ և մանրէազերծող նյութեր, լուծույթների պատրաստում: Թեմա 6. Ախտահանիչ և մանրէազերծող նյութերի, կոսմետիկ միջոցների հասցրած վնասները, դրանց վերացման միջոցները և եղանակները: Թեմա 7. Տարբեր օրգանական նյութերի, կայունացուցիչների և ծանր մետաղների առկայությունը կոսմետիկ միջոցներում: Նրանց ազդեցությունը մաշկի վրա:

3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, լաբ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0604/Մ25
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ սննդամթերքի պահպանման տարբեր պայմանների, ժամկետների, և տեխնոլոգիական ռեժիմների վերաբերյալ:
· Ծանոթացնել սննդամթերքի պահպանման սանիտարական կանոններին և հիգիենիկ նորմերին:
· Պարզաբանել սննդամթերքի պահպանման ընթացքում տեղի ունեցող ֆիզիկական, քիմիական, կենսաքիմիական և մանրէաբանական պրոցեսների առանձնահատկությունները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Ներկայացնել սննդամթերքի պահպանման վրա ազդող գործոնները և նրանց նշանակությունը:
· Նկարագրել գործընթացներ, որոնք տեղի են ունենում սննդամթերքի պահպանման ընթացքում:
· Բնութագրել պահպանման հիմնարար սկզբունքները:
· Ներկայացնել սննդամթերքի պահպանման մեթոդները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Օգտվել սննդի պահպանման նորմերի տեղեկատվական գրականությունից:
· Կազմակերպել սննդամթերքի ռացիոնալ պահպանումը:
· Գնահատել սննդամթերքի բնական կորուստը պահպանման ժամանակ:
· Վերլուծել սննդամթերքի պահպանման մակարդակի բարձրացման ժամանակակից մեթոդներն ու մոտեցումները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Վերլուծել ստացած գիտելիքները և կատարել եզրակացություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ սննդամթերքի պահպանման տարբեր պայմանների, ժամկետների, և տեխնոլոգիական ռեժիմների վերաբերյալ:
· Ծանոթացնել սննդամթերքի պահպանման սանիտարական կանոններին և հիգիենիկ նորմերին:
· Պարզաբանել սննդամթերքի պահպանման ընթացքում տեղի ունեցող ֆիզիկական, քիմիական, կենսաքիմիական և մանրէաբանական պրոցեսների առանձնահատկությունները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր։
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր։
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • R. Steele, Understanding and measuring the shelf-life of food, Woodhead Publishing, 2004, 407 p.
  • J. Velisek, Chemistry of Food, Wiley-Blackwell, 2014, 1124 p.
  • В.Е. Куцакова, И.А. Рогов, С.В. Фролов, В.И. Филиппов, Примеры и задачи по холодильной технологии пищевых продуктов. Ч.1. Теоретические основы консервирования, М.: Колос,2001, 134 с.
  • Р.З. Григорьева, Современные технологии хранения пищевых продуктов. Учебное пособие. Кемеровский технологический институт пищевой промышленности. Кемерово, 2003, 104 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Սննդամթերքի պահպանման տեխնոլոգիական ռեժիմները. պահպանման ջերմաստիճան, օդի հարաբերական խոնավություն, լուսավորվածություն: Սննդամթերքի պահպանման սանիտարական կանոնները և հիգիենիկ նորմերը: Ֆիզիկական, քիմիական, կենսաքիմիական և մանրէաբանական պրոցեսները սննդամթերքի պահպանման ընթացքում: Ապրանքային կորուստները պահպանման ընթացքում. բնական, որակական և քանակական: Կորուստները կանխելու և նվազեցնելու միջոցները: Սննդամթերքի փաթեթավորում: Սննդամթերքի պահպանման ժամկետի որոշումը: Սննդամթերքի պահպանման ժամանակակից մեթոդները:
3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ24
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ սննդամթեքրի կեղծման մեթոդների մասին համաշխարհային մակարդակով, կեղծման և սննդի անվտանգության կապի մասին:
· Ուսանողներին ներկայացնել կեղծման մեթոդները և տեսակները, սննդամթերքի կեղծման հայտնաբերման մեթոդները:
· Ուսանողներին ներկայացնել միջազգային օրենսդրությունը կեղծման հայտնաբերման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Նկարագրել բուսական և կենդանական ծագման սննդի կեղծման հիմնական տեսակները:
· Լուսաբանել կեղծիքների ազդեցությունը սննդի անվտանգության վրա:
· Մեկնաբանել սննդամթերքների զանգվածային կեղծման հիմնական միտումները:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Վերլուծել և գնահատել կեղծված սննդամթերքի օգտագործման ռիսկը սպառողների առողջության նկատմամբ:
· Օգտագործել ժամանակակից անալիտիկ մեթոդները կեղծման հուսալի նույնականացման համար:
· Հիմնավորել սննդի կեղծման նույնականացման համալիր մոտեցումը։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Վերլուծել փաստեր և կատարել հետևություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին հաղորդել գիտելիքներ սննդամթեքրի կեղծման մեթոդների մասին համաշխարհային մակարդակով, կեղծման և սննդի անվտանգության կապի մասին:
· Ուսանողներին ներկայացնել կեղծման մեթոդները և տեսակները, սննդամթերքի կեղծման հայտնաբերման մեթոդները:
· Ուսանողներին ներկայացնել միջազգային օրենսդրությունը կեղծման հայտնաբերման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր։
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր։
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Дмитриченко М. Экспертиза качества и обнаружение фальсификации продоволь­ственных товаров: Учебное пособие. Питер. 2003. С. 5;
  • Чепурной И.П. Защита прав потребителей. Виды и способы обмана покупателя при продаже продовольственных товаров. Издательство: Феникс, 2003 г. C. 6;
  • Н.Н. Роева, Безопасность продовольственного сырья и продуктов питания . Учебно-практическое пособие. - М., МГУТУ, 2009.
  • Food Adulteration and Consumer Awareness. in Dhaka City, 1995-2011. J. health popul nutr 2014 Sep;32(3):452-464;
  • Prevention of food adulteration, сас/rc/, 2004, p.15
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Սննդի կեղծում և սննդամթերքի անվտանգություն: Սննդամթերքների կեղծման տեսակներ: Սննդամթերքների կեղծման նվազեցման եղանակները: Սննդամթերքների կեղծման նույնականացման մեթոդները: Կեղծ սննդամթերքի միջազգային օրենսդրությունը:


3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, գործ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· Հիմնվելով սննդամթերքի անվտանգության ոլորտում ռիսկերի գնահատման միջազգային փորձի վրա, հաշվի առնել Եվրասիական տնտեսական միության /ԵԱՏՄ/ մոտեցումները տվյալ ոլորտի զարգացման և վերահսկման հարցում:
· Ուսանողներին ծանոթացնել ռիսկերի գնահատման և վտանգների վերլուծության մեթոդներին:
· Ուսանողներին ծանոթացնել ռիսկերի կառավարման՝ աշխարհում ընդունված ժամանակից մեթոդիկաներին:
· Ուսանողներին ծանոթացնել սննդամթերքի անվտանգության և դրա որակի ապահովման միջազգային ստանդարտներին:

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Ցուցադրել ռիսկերի գնահատման և վերլուծության միջազգային լավագույն փորձի իմացություն:
· Օգտագործել կառավարման ժամանակակից մեթոդները:
· Կիրառել սննդամթերքի անվտանգության և որակի ապահովման ոլորտներում միջազգային ստանդարտների համակարգերը։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Տարանջատել և հստակ ձևակերպել ռիսկերն ու վտանգները:
· Մշակել և ներկայացնել տարբեր միջազգային համակարգերով ռիսկերի վերլուծության սխեմաները:
· Կազմել համապատասխան արտադրական պրոցեսի ռիսկերի գնահատման նախագծեր։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Ստեղծագործաբար օգտագործել ստացված գիտելիքները տարբեր տիպի գործնական խնդիրների լուծման համար:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Հիմնվելով սննդամթերքի անվտանգության ոլորտում ռիսկերի գնահատման միջազգային փորձի վրա, հաշվի առնել Եվրասիական տնտեսական միության /ԵԱՏՄ/ մոտեցումները տվյալ ոլորտի զարգացման և վերահսկման հարցում:
· Ուսանողներին ծանոթացնել ռիսկերի գնահատման և վտանգների վերլուծության մեթոդներին:
· Ուսանողներին ծանոթացնել ռիսկերի կառավարման՝ աշխարհում ընդունված ժամանակից մեթոդիկաներին:
· Ուսանողներին ծանոթացնել սննդամթերքի անվտանգության և դրա որակի ապահովման միջազգային ստանդարտներին:

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ՝ սննդամթերքի հետազոտման համապատասխան գործիքային մեթոդների կիրառմամբ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:


5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր։
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր։
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:


6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Hoffmann S. Ensuring Food Safety around the Globe: The Many Roles of Risk Analysis From Risk Ranking to Microbial Risk Assessment// Risk Analysis Volume 30, Issue 5, pages 711-714. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1539-6924.2010.01437.x/full (дата обращения 14.01.12).
  • Lofstedt R. Communicating Food Risks in an Era of Growing Public Distrust: Three Case Studies// Risk Analysis Volume 33, Issue 2, pages 192-202. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1539-6924.2011.01722.x/full (дата обращения 08.04.13).
  • Юссуф А.М. Природно-климатические и социально-экономические условия развития АПК республики ЧАД // Инженерный вестник Дона выпуск 4 (часть 2) 2012г. [Электронный ресурс].- Режим доступа: http://ivdon.ru/magazine/archive/n4p2y2012/1337 (дата обращения 08.04.13).
  • Самсонова М.Л. Учет экологических факторов при разработке инновационного бизнес-плана // Инженерный вестник Дона выпуск 4 (часть 2) 2012г. [Электронный ресурс].- Режим доступа: http://ivdon.ru/magazine/archive/n4p2y2012/1424 (дата обращения 08.04.13).
  • Федеральный Закон Российской Федерации «О техническом регулировании» № 184 от 27 декабря 2002 г.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Ռիսկերի վերլուծության բաղադրիչները և դրանց նշանակությունը: Թեմա 2. Սննդամթերքի ռիսկերի դասակարգումը: Թեմա 3. Սննդամթերքի որակի և անվտանգության ապահովման ռիսկերի դասակարգումը: Թեմա 4. Ռիսկերի գնահատման և ռիսկերի կառավարման գործառնական տարբերությունները: Թեմա 5. Ռիսկերի գնահատում և վտանգի վերլուծություն: Թեմա 6. Սննդամթերքի անվտանգության գնահատում HACCP-ի հիման վրա: Թեմա 7. Սննդամթերքի անվտանգության և որակի կառավարման համակարգերում վտանգների գնահատումը (TACCP-մեթոդիկա): Թեմա 8. Սննդամթերքի արտադրության անվտանգության ռիսկերի գնահատումը (HARPС):


3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, լաբ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին ծանոթացնել գյուղատնտեսական արտադրանքի որակի բարձրացման նպատակով կիրառվող քիմիական միջոցներին, դրանց հատկություններին, թունավորության աստիճանին, կիրառման առանձնահատկություններին:
· Ուսանողներին ներկայացնել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող կենսաբժշկական նշանակության քիմիական միջոցները, կենդանիների կերի մեջ կիրառվող հակաօքսիդիչները:
· Ուսանողներին տեղեկություն տրամադրել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող թունաքիմիկատների վերաբերյալ: · Ուսանողներին ներկայացնել գյուղատնտեսության մեջ հանքային պարարտանյութերի կիրառման նպատակահարմարությունը։

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Հիմնավորել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցների դրական և բացասական հետևանքները:
· Դասակարգել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցները:
· Որակավորել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցների հատկությունները։

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Կատարել գյուղատնտեսության մեջ քիմիական միջոցների կիրառման հետևանքների ամբողջական գնահատում:
· Փաստարկել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցների թունավորության ռիսկերը:
· Գնահատել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա։

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Ընտրել քիմիական միջոցներ գյուղատնտեսության մեջ նպատակային կիրառման համար։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին ծանոթացնել գյուղատնտեսական արտադրանքի որակի բարձրացման նպատակով կիրառվող քիմիական միջոցներին, դրանց հատկություններին, թունավորության աստիճանին, կիրառման առանձնահատկություններին:
· Ուսանողներին ներկայացնել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող կենսաբժշկական նշանակության քիմիական միջոցները, կենդանիների կերի մեջ կիրառվող հակաօքսիդիչները:
· Ուսանողներին տեղեկություն տրամադրել գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող թունաքիմիկատների վերաբերյալ: · Ուսանողներին ներկայացնել գյուղատնտեսության մեջ հանքային պարարտանյութերի կիրառման նպատակահարմարությունը։

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր։
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր։
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Р.З. Григорьева. Безопасность продовольственного сырья и продуктов питания. Учебное пособие. Кемеровский технологический институт пищевой промышленности. 2004.
  • В.М. Пизняковский. Безопасность продовольственных товаров (с основами нутрициологии). Учебник. М.: НИЦ Инфра-М. 2012.
  • Т.В.Медведская, А.М.Субботин, М.С.Мацинович. Загрязняющие вещества и их влияние на сельскохозяйственную продукцию. Учебно-методическое пособие. Витебск, ВГАВМ. 2010.
  • В.Д. Баранников. Экологическая безопасность сельскохозяйственной продукции. М.: КолосС. 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Թեմա 1. Գյուղատնտեսության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցներ. դասակարգումը, կիրառման առանձնահատկությունները, սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիաները: Թեմա 2. Բույսերի աճի խթանման համար կիրառվող քիմիական միջոցներ` պեստիցիդներ, նիտրոզոամիններ, օրգանական պարարտանյութեր. դասակարգումը, քիմիական և կումուլյատիվ հատկությունները, կիրառման առանձնահատկությունները: Թեմա 3. Անասնաբուծության մեջ կիրառվող քիմիական միջոցներ. ազդեցության ընդհանուր նկարագրությունը, թույլատրելի կոնցենտրացիաները: Թեմա 4. Անօրգանական հավելումների կիրառումը գյուղատնտեսության մեջ. դասակարգումը և առանձնահատկությունները, դրանց կիրառմամբ պայմանավորված հողի երկրորդային աղտոտում:

3-րդ՝ աշնանային
2 ժամ/շաբ.
դաս.-1, լաբ.-1
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0608/Մ27
1. Դասընթացի նպատակ
· Հաղորդել ուսանողներին գիտելիքներ կենցաղում օգտագործվող տարաբնույթ քիմիական միացությունների վերաբերյալ:
· Տալ ուսանողին ելակետային գիտելիքներ կենցաղում օգտագործվող տարաբնույթ քիմիական միջոցների քիմիական բաղադրության, կառուցվածքի և ազդեցության մեխանիզմների վերաբերյալ:
· Ծանոթացնել ուսանողին կենցաղում օգտագործվող ժամանակակից քիմիական նյութերի հիմնական դասերին և որակի հսկման մեթոդներին:

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
· Հիմնավորել կենցաղում օգտագործվող միջոցների ժամանակակից մոտեցումները:
· Նկարագրել հումքի և պատրաստի արտադրանքի թունավորման սահմանային թույլատրելի քանակական նորմերը:
· Նկարագրել գործընթացներ, որոնք տեղի են ունենում կենցաղում օգտագործվող միջոցների կիրառման ժամանակ:
· Ներկայացնել կենցաղում օգտագործվող միջոցների կազմակերպչական հիմունքներ:

բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· Կիրառել ռիսկերի վերլուծության մեթոդները հանրային առողջությանը վերաբերող խնդիրների լուծման համար իրականացվող գործընթացներում:
· Կանխատեսել կիրառվող միջոցների ազդեցությունը հումքի և սննդի անվտանգության վրա:
· Բացահայտել այն բոլոր փոփոխությունները, որոնք տեղի են ունենում կենցաղում կիրառվող քիմիական միացություններում տարբեր գործոնների ազդեցությամբ:
· Վերլուծել կիրառվող միջոցների անվտանգության մակարդակի բարձրացման ժամանակակից մեթոդներն ու մոտեցումները:

գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· Վերլուծել ստացված տվյալները և կատարել եզրակացություններ:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Հաղորդել ուսանողներին գիտելիքներ կենցաղում օգտագործվող տարաբնույթ քիմիական միացությունների վերաբերյալ:
· Տալ ուսանողին ելակետային գիտելիքներ կենցաղում օգտագործվող տարաբնույթ քիմիական միջոցների քիմիական բաղադրության, կառուցվածքի և ազդեցության մեխանիզմների վերաբերյալ:
· Ծանոթացնել ուսանողին կենցաղում օգտագործվող ժամանակակից քիմիական նյութերի հիմնական դասերին և որակի հսկման մեթոդներին:

4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ սլայդների, անիմացիոն ծրագրերի ու տեսանյութերի օգտագործմամբ։
· Լաբորատոր աշխատանքներ:
· Ռեֆերատներ և նախագծեր, կոնկրետ իրավիճակների վերլուծություն, անհատական և թիմային աշխատանք:
· Ինքնուրույն աշխատանքներ, սեմինարներ, բանավեճեր:
· Անհատական խորհրդատվություն:

5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ 4 միավոր։
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր։
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր։
· Եզրափակիչ քննություն. բանավոր` 3 հարցից բաղկացած քննական տոմսեր, ընդհանուր 9 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5:

6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Петровский К.С., Ванханен В.Д. Гигиена питания: Учебник. М.: Медицина, 2005.-528 с
  • Жвирблянская А.Ю., Бакушинская О.А. Основы микробиологии, санитарии и гигиены в пищевой промышленности.- М.: Пищевая промышленность, 2003.-312с
  • Taylor A., Branch S., Fisher A., Halls D., White M. Atomic Spectrometry Update. Clinical and Biological Materials, Foods and Beverages// J. Anal. At. Spectrom.,2001. No.16. - P.421-446. 4. J. Velisek, Chemistry of Food, Wiley-Blackwell, 2014, 1124 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կենցաղում կիրառվող քիմիական միացությունների հիմնական դասերը: Լվացող միջոցներ: Լվացող միջոցների ընտրության հնարավորությունը ըստ նպատակի: Սինթետիկ լվացող միջոցներ և դրանց համակցված ազդեցությունն և կիրառումը կենցաղում: Ներկեր: Ժամանակակից ներկերի բաղադրությունը: Լաքեր: Պիգմենտներ: Խեժեր: Էմուլսիոն ներկեր: Սոսինձներ: Բուսական և կենդանական սոսինձներ: Մածուկներ տարբեր նպատակների համար: Կենցաղում կիրառվող յուղային բաղադրություններ: Տարբեր մետաղների մակերեսների մշակման քիմիական միջոցներ: Փայտի մշակման քիմիական միջոցներ: Կենցաղային միջատների և կրծողների դեմ պայքարի միջոցներ: Պարֆումերիա և կոսմետիկա: Ավտոմեքենայի կոսմետիկա: Կենցաղում կիրառվող նյութերի թունաբանական և հրդեհավտանգավորության բնութագրերը:

Կրթական այլ մոդուլներ

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1/2
30 ժամ սեմինար
շաբատական 2 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608
1. Դասընթացի նպատակ
Ուսանողներին իրազեկել մասնագիտական ոլորտի հիմնախնդիրները, ստորաբաժանումում իրականացվող գիտահետազոտական աշխատանքները և դրանց արդյունքները։
Տրամադրել տեղեկատվություն մագիստրոսական թեզերի մասին և խորհրդատվութուն թեզերի ընտրության հարցում։
Քննարկել մագիստրոսական թեզերի հետ կապված հիմախդիրներն ու կատարման ընթացքը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել մագիստրոսական թեզի հիմնադրույթները, կատարման ընթացքը և արդյունքները
2. Ձևավորել գիտական զեկուցումներ ներկայացնելու և բանավեճեր վարելու հմտություններ
3. Քաջածանոթ լինել հետազատության տվյալ բնագավառի տեսական և մեթոդաբանական մերօրյա ձեռքբերումներին
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. Մագիստրոսական թեզի իրականացման համար կատարել ժամանակակից գործընթացների ինքնուրույն քննություն և վերլուծություն,
5. Մասնագիտական գիտելիքները կիրառել աշխատանքային տարբեր բնագավառներում և հասարակական դիսկուրսներում։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. Հանդես գալ մագիստրոսական թեզի շրջանակներում իրականացված հետազոտության կարճ զեկուցումներով
7. Պատրաստել և ներկայացնել գիտաուսումնական և գիտական տեքստեր, վարելու բանավեճեր՝ պահպանելով մասնագիտական էթիկայի կանոնները:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ուսանողներին իրազեկել մասնագիտական ոլորտի հիմնախնդիրները, ստորաբաժանումում իրականացվող գիտահետազոտական աշխատանքները և դրանց արդյունքները։
Տրամադրել տեղեկատվություն մագիստրոսական թեզերի մասին և խորհրդատվութուն թեզերի ընտրության հարցում։
Քննարկել մագիստրոսական թեզերի հետ կապված հիմախդիրներն ու կատարման ընթացքը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
1. սեմինարներ-քննարկումներ
2. արտալսարանային դասեր
3. միջազգային մասնագետների փորձի փոխանակում, հրավիրյալ միջազգային հեղինակավոր հետազոտողների հետ հանդիպում-սեմինարներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը գնահատվում է ստուգարքի միջոցով։
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
1-4րդ կիսամյակներ
Ինքնուրույն աշխատանքի ժամաքանակը՝ ? ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608
1. Դասընթացի նպատակ
Ձևավորել մասնագիտական ոլորտում ուսանողի ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու ու ինքնուրույն ուսումնասիրություն կատարելու կարողությունները,
Տիրապետել գիտական խնդիրները ձևակերպելու ու նոր լուծումներ առաջադրելու հմտություններին։

2. Կրթական վերջնարդյունքներ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Հիմնավորել աշխատանքի արդիականությունը, վարկածը, նպատակը, խնդիրներն ու մեթոդները։
2. Ներկայացնել աշխատանքի բովանդակությունը, արդյունքներն ու եզրակացությունները։
3. ներկայացնել և բացատրել կատարված հետազոտական աշխատանքը, հիմնավորել արդյունքները։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. կատարել թեմային առնչվող անհրաժեշտ գրականության վերլուծությունն ու ամփոփումը։
5. Կարողանալ ճիշտ ձևակերպել աշխատանքի օբյեկտը, առարկան, նպատակը, խնդիրները, վարկածը, և դրանց համապատասխանությունը թեմային։

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Ձևավորել մասնագիտական ոլորտում ուսանողի ձեռք բերած գիտելիքները կիրառելու ու ինքնուրույն ուսումնասիրություն կատարելու կարողությունները,
Տիրապետել գիտական խնդիրները ձևակերպելու ու նոր լուծումներ առաջադրելու հմտություններին։

4. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
5. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
4րդ կիսամյակ
6 շաբաթ
-
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0608
1. Դասընթացի նպատակ
Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1.Ձևավորել մագիստրոսական թեզի թեմային առնչվող հետազոտական հմտություններ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
2.Ձևակերպել գիտահետազոտական խնդիրներ, իրականացնել հետազոտական աշխատանք, կազմել հարցարաններ, անցկացնել հարցազրույցներ, վերծանել և վերլուծել հավաքագրած նյութերը։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Գործնական աշխատանքների միջոցով զարգացնել ուսանողի մասնագիտական հմտությունները և փորձառությունը, մասնագիտական ոլորտում ինքնուրույն աշխատելու կարողությունները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
Հետազոտական աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Մագիստրանտը պրակտիկայի ավարտին թեզի ղեկավարին է ներկայացնում հաշվետովություն։ Պրակտիկան գնահատվում է թեզի ղեկավարի կողմից ստուգարքի միջոցով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բալասանյան Ս., Վարդանյան Ն., ՔՀԿ հետազոտական կարողությունների զարգացում//
  • Ղազարյան Ա., Գիտական հետազոտության մեթոդաբանական առանձնահատկությունները, Երևան, 2015։
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Ծանոթացում և համատեղ աշխատանք պրակտիկայի համար ընտրված գիտական հիմնարկների մասնագետների հետ
Թեզին վեաբերվող պրոբլեմային հարցերի վերաբերյալ մասնագիտական գիտելիքի և փորձառության ամփոփում ընտրված մասնագետների և թեզի ղեկավարի հետ։
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am