ԵՊՀ-ի և Բուրգունդիայի համալսարանի համագործակցության շրջանակում ուսումնասիրվում են բնակչության կողմից չօգտագործվող եթերայուղատու բուսատեսակների արժեքավոր հատկությունները

Նարինե Զաքարյանի հեղինակած «Հայաստանի Lamiaceae (խուլեղինջազգիներ) ընտանիքի վայրի եթերայուղատու բույսերի կենսաբազմազանությունն ու կենսակտիվությունը» վերտառությամբ գիտական նախագիծը երաշխավորվել է ֆինանսավորման ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի հայտարարած «Գիտական արդյունավետության խթանման դրամաշնորհային ծրագիր-2025» մրցույթի արդյունքում:

Նա իր գիտական խմբի հետ ուսումնասիրում է ՀՀ բնակչության կողմից չօգտագործվող եթերայուղատու բուսատեսակների տնտեսական նշանակությունը՝ բացահայտելով դրանց հակասնկային, հակաբորբոքային, հակատարիքային և արժեքավոր այլ հատկություններ։

Բուսատեսակները հավաքվում են ՀՀ տարբեր մարզերից, այդ թվում` Կոտայքի, Արագածոտնի, Արարատի: ԵՊՀ դոցենտի խոսքով՝ չոր, սթրեսային պայմանները նպաստում են բուսատեսակների եթերայուղի ելքի բարձրացմանը:

«Ներկայացված ծրագրի հիմնական նպատակն է բացահայտել ՀՀ-ում Lamiaceae (խուլեղինջազգիներ) ընտանիքի վայրի աճող եթերայուղատու տեսակների բազմազանությունը, կատարել հետազոտվող բույսերի բազմակողմանի ուսումնասիրություններ` պարզաբանելով բնակչության կողմից նախկինում չօգտագործվող տեսակների տնտեսական նշանակությունը»,- ասաց Նարինե Զաքարյանն ու ընդգծեց, որ ուսումնասիրության համար ընտրել են խուլեղինջազգիների ընտանիքից 4 ցեղ՝ թթվիճ (Betonica), եղեսպակ (Salvia), առյուծագի (Leonurus)  և խուլեղինջ (Lamium):

«Առաջին անգամ կհետազոտվեն նշված ցեղերի ներկայացուցիչների լուծամզվածքների և եթերայուղերի կենսաքիմիական կազմը, հակաօքսիդանտային և հակասնկային ակտիվությունները: Հետազոտության շրջանակում կփորձենք հայտնաբերել դրանց քեմոտիպերը, որոնք, աճելով բնակլիմայական տարբեր պայմաններում, դրսևորում են կենսակտիվ միացությունների որակական և քանակական տարբերություններ: Ներկայում ԵՊՀ-ում կատարում ենք եղեսպակի ցեղին պատկանող բույսերի լուծամզվածքների կենսակտիվության գնահատում․ oրինակ՝ փորձում ենք պարզել՝ արդյո՞ք առկա են հակասնկային և հակաօքսիդանտային ակտիվություններ»,- նշեց դոցենտը:

Նարինե Զաքարյանն ընդգծեց, որ հաջորդ տարի նախատեսվում է երկու գործուղում Բուրգունդիայի համալսարան, որտեղ կհետազոտվեն ԵՊՀ գիտական խմբի հավաքած բույսերից անջատված եթերայուղերի նմուշների կենսաքիմիական կազմն ու քեմոտիպը։

«Կատարվող աշխատանքը կարող է հիմք դառնալ բուսական ծագման ոչ թունավոր և էկոլոգիապես մաքուր ֆունգիցիդ, հակաբորբոքային և հակատարիքային միջոցներ ստեղծելու համար, ինչը շատ է կարևորվում ժամանակակից դեղագործության, գյուղատնտեսության, սննդի արտադրության և բուժական ու դեկորատիվ կոսմետոլոգիայի ոլորտներում»,- մատնանշեց նա:

Նշենք, որ գիտական խմբի խորհրդատուն է Բուրգունդիայի համալսարանի ֆարմակագնոզիայի լաբորատորիայի ղեկավար, պրոֆեսոր Անն-Կլեղ Միտեն-Օֆերը: Խմբի կազմում են Բուսաբանության և սնկաբանության ամբիոնի դոցենտ, Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտաշխատող Աստղիկ Պողոսյանը, Բուսաբանության և սնկաբանության ամբիոնի ավագ լաբորանտ Նունե Քարտաշյանը, Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի ավագ լաբորանտ Աստղիկ Բաղդասարյանը, բակալավրիատի ուսանող Քնարիկ Եղիյանը: