ԼԵՀԱԿԱՆ ՇՈՒՆՉԸ ԵՊՀ-ԻՑ ՆԵՐՍ

Ինչքան երկար եմ ապրում Հայաստանում, այնքան ավելի դժվար է ինձ համար պատասխանել Հայաստանին վերաբերող հարցերին: Կարծում եմ, որ 7 տարի առաջ, երբ նոր էի տեղափոխվել Հայաստան, ավելի արագ ու հեշտ կարող էի ձևակերպել պատասխանները: Ժամանակի ընթացքում ընկերացա Հայաստանի հետ և այժմ «Ի՞նչն է քեզ դուր գալիս Հայաստանում» հարցին ավելի հաճախ պատասխանում եմ՝ ես եմ ինձ դուր գալիս Հայաստանում: Մարդուն մեծամասամբ ձևավորում է այն միջավայրը, որտեղ ինքն ապրում է: Արդեն 7 տարի է, ինչ Հայաստանն իմ տունն է:

Հայաստանը ճանաչել եմ՝ կարդալով Ռիչարդ Կապուշչինսկու «Կայսրություն»-ը: Լեհ թղթակիցը, ում ես շատ սիրում եմ, Հայաստան այցելել էր վաթսունականներին, այնուհետև՝ քսան տարի անց՝ Խորհրդային Միության փլուզումից հետո:

Դեռևս ավագ դպրոցում (լիցեյում) ես կարդացել էի Կոմիտասի, Մատենադարանի, Երևանի մասին. Հայաստանը կարծես ժամանակակից արվեստի թանգարան լինի բաց երկնքի տակ: Կարդացել էի, որ հայկական պետությունն առաջին անգամ մասնատվել է 2500 տարի առաջ: Լեհերից դեռևս տասը հարյուրամյակ առաջ հայերը սկսել են գրել սեփական գրերով:

20 տարի անց կարդացի նաև, թե ինչպես է Կապուշչինսկին երևանցիների հետ կանգնել փողոցում ու արտասվել, երբ բուլդոզերները քանդում էին հին շինությունները, իսկ նրանց տեղում այժմ վեր են խոյանում հսկայական պանելային շինությունները:

Կապուշչինսկին շատ է գրել թախծոտ երիտասարդ Տիգրան Մանսուրյանի մասին, ով Դեբյուսի և բարդիների խշշոցն էր լսում, գրել է Ղարաբաղի պատերազմի մասին:

Այսպիսով՝ մինչև Հայաստան գործուղվելս ես տեղեկացված էի այս երկրի մասին: Հայաստան գործուղվելու պայմաններից մեկն էլ հենց դա էր:

Հայաստանում ինձ հիացնում են բնությունը, հուշարձանները, լեռները, արևը, երաժշտությունը, լեզուն, մրգերի ու բանջարեղենի համը:

Լեհերեն եմ սովորեցնում տարբեր տարիքի մարդկանց: Այստեղ մարդիկ տարբեր պատճառներով են լեհերեն սովորում: Ուսանողները լեհերեն ուսումնասիրում են, որովհետև այն ներառված է ուսումնական ծրագրում, ոմանք սովորում են, որովհետև ընկերների, ծնողների լեզուն է, կամ այն երկրի լեզուն է, ուր ցանկանում են մեկնել:

Որպես լեհ և լեհերենի դասախոս շոյված եմ, որ Լեհաստանից այդքան հեռու գտնվող Հայաստանում կան մարդիկ, որոնք ցանկանում և սիրում են լեհերեն սովորել:

Հայաստանում քիչ տեղեր կան, որտեղ եղել եմ միայն մեկ անգամ: Հիմնականում ամեն շաբաթ գնում եմ որևէ կայարան ու այնտեղից մեկնում եմ քաղաքից դուրս: Ամեն անգամ հիանում ու ապշում եմ, որ բավական է մի քանի կիլոմետր հեռանալ քաղաքից և դու արդեն հիանում ես այն եկեղեցով, որը, ասենք, X դարի կառույց է: Հպվում եմ IX դարի խաչքարին, որը մոռացվել է ինչ-որ տեղ, թաղված խոտերի մեջ, նայում եմ ճարտարապետների կողմից հազար տարի առաջ արված մանրանկարչությանը, ընդ որում՝ գտնվում եմ ինչ-որ մի փոքրիկ գյուղում, որը նույնիսկ նկարագրված էլ չի զբոսաշրջիկների համար նախատեսված ուղեցույցում:

Հիացած եմ Թումանյանի գործունեությամբ, սիրում եմ Մինասին: Նրա ծննդավայրում՝ Ջաջուռում, արդեն 5 անգամ եղել եմ: Ամեն քայլափոխին պատմությունն ուղեկցում է քեզ:

Իսկական մշակութային շոկ էր ինձ համար, երբ Երևանում անցկացրած առաջին երեկոներից մեկի ժամանակ լսեցի ոստիկանական«խոսող» մեքենաների ձայնը: Թվում էր՝ ռոբոտների տիեզերական քաղաքում եմ: Հաջորդ անգամ զարմացա, երբ գնելով մեկ գրիչ ու մեկ տետր, պարզեցի, որ դրանք դրված են երեք տարբեր պոլիէթիլենային տոպրակների մեջ: Այսօր այդ ամենն արդեն փոխվում է, և ինձ շատ դուր է գալիս, որ հայերն ավելի ու ավելի շատ են ուշադրություն դարձնում շրջակա միջավայրի խնդիրներին:

Ինձ զարմացրեց զանգը, որը հնչում է համալսարանում: Լեհաստանի բուհերում նման բան չկա, զանգը հնչում է միայն տարրական և միջնակարգ դպրոցներում: Հաջորդ զարմանքս այն էր, որ ուսանողները սև բաճկոններն էին հագնում: Դա մի քանի տարի առաջ էր, քանի որ այսօր ուսանողներն ավելի գունավոր են հագնվում: Ինձ զարմացրեց նաև այն, որ ուսանողների մեծամասնությունը չի կարողանում հեծանիվ վարել: Լեհաստանում չեմ ճանաչում այնպիսի մեկին, ով հեծանիվ վարել չիմանա:

Շատ եմ գնահատում այն մթնոլորտը, որն առկա է Ռուս բանասիրության ֆակուլտետում: Դեկանի, փոխդեկանի, դեկանատի աշխատակիցների, ամբիոնի դասախոսների վերաբերմունքն ուսանողների հանդեպ շատ ջերմ և միաժամանակ բավական պրոֆեսիոնալ է:

Ինձ հաճելիորեն զարմացրեց նաև ուսանողների կրթվածությունն ու նրանց բարությունը: Երբ դասախոսը լսարան է մտնում, նրանք ոտքի են կանգնում, ունեն սովորելու մեծ ցանկություն, դասերի պատրաստ են ներկայանում:

Ինձ համար կարևոր են ճշտապահությունն ու դասաժամին հեռախոսներով չշեղվելու սկզբունքը: Երբ ուսանողները հասկանում են իմ ատելությունը հեռախոսների հանդեպ և ուշացումների նկատմամբ անհանդուրժողականությունը, ամեն ինչ սկսում է շատ ավելի լավ ընթանալ: Ուսանողները գիտեն, որ իմ գլխավոր նպատակը նրանց լեհերեն սովորեցնելն է: Չեմ կարծում, որ նրանցից շատ բան եմ պահանջում:

Չնայած լեհերենը բարդ լեզու է, այնուամենայնիվ հայերենի հնչյունների բազմազանությունն օգնում է իմ ուսանողներին, որպեսզի նրանք ունենան լեհերենի գերազանց արտասանություն: Իրենք էլ ժպիտով են արձագանքում, երբ իմ շուրթերից հայերեն խոսք է հնչում: