Կրթական մակարդակը՝
Մագիստրոս
Մասնագիտություն՝
022202.01.7 - Հնագիտություն
Մասնագիտացումը՝
022202.01.7 - Հնագիտություն և ազգաբանություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Հնագիտություն․ Հնագիտություն և ազգաբանություն
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն
1. Ծրագրի ընդունելության չափանիշները/պահանջները
«Հնագիտություն և ազգաբանություն» մասնագիտության շրջանակներում ընդունելությունն անցկացվում է բանավոր քննությամբ (ԵՊՀ առկա և հեռակա ուսուցմամբ մագիստրատուրայի ընդունելության կանոնակարգեր (վերահաստատվում են ամեն տարի):
2. Ծրագրի նպատակները
Ծրագրի նպատակն է պատրաստել այնպիսի մասնագետներ, որոնք
Ունեն հիմնարար գիտելիքներ հնագիտության և ազգաբանության աղբյուրագիտական, տեսական և մեթոդաբանական հիմքերի, հետազոտության ժամանակակից մեթոդների ու գործիքների վերաբերյալ ինչպես նաև տեսական-մեթոդաբանական բարձր պատրաստվածություն, մրցունակ են միջազգային գիտակրթական շուկաներում, ունակ են կատարելու գիտահետազոտական և գիտա-պրակտիկ աշխատանքներ, կողմնորոշված են հանրային, հասարակական ակտիվ գործունեությանը:
Ունեն հիմնարար գիտելիքներ հնագիտության և ազգաբանության աղբյուրագիտական, տեսական և մեթոդաբանական հիմքերի, հետազոտության ժամանակակից մեթոդների ու գործիքների վերաբերյալ ինչպես նաև տեսական-մեթոդաբանական բարձր պատրաստվածություն, մրցունակ են միջազգային գիտակրթական շուկաներում, ունակ են կատարելու գիտահետազոտական և գիտա-պրակտիկ աշխատանքներ, կողմնորոշված են հանրային, հասարակական ակտիվ գործունեությանը:
3. Ծրագրի կրթական վերջնարդյունքները
Այս ծրագրի ավարտին ուսանողն ունակ կլինի․
- Մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
- Տիրապետել հնագիտության և ազգաբանության տեսության, մեթոդաբանության և պատմության հիմնահարցերին, հնագիտական և ազգաբանական ժամանակակից գիտակարգերի հետազոտությունների ուղղություններին:
- Մարդ-հասարակություն-հանրույթ բարդ ու բազմամակարդակ կապերն ու փոխհարաբերությունները վերլուծել հնագիտական և ազգաբանական ժամանակակից մոտեցումների ու տեսակետների համատեքստում:
- Մշակութային ժառանգության հնագիտական և ազգաբանական իմացության հիմքի վրա վերլուծել հայոց մշակույթը որպես ամբողջական, ուրույն համակարգ` փոփոխություններն ու փոխակերպումները դիտարկելով նաև տարածաշրջանային մշակույթների ու զարգացումների համատեքստում:
- Ստացած գիտելիքները կիրառել ոչ միայն հայոց մշակութային ժառանգության հնագիտական և ազգաբանական վերլուծությունների դաշտում, այլ ներկայացնել ու վերլուծել տարածաշրջանային մշակութային համալիրները:
- Գործնական մասնագիտական կարողություններ
- Վերլուծել ու հանրայնացնել հնագիտության և ազգաբանության/մարդաբանության տեսական ու մեթոդաբանական խնդիրները, ներգրավելով նաև հայկական նյութը:
- Ավելի լայն քաղաքակրթական համատեքստում վերլուծել հայոց մշակութային ժառանգության հնագիտական և ազգաբանական բաղադրիչները:
- Հնագիտորեն և ազգաբանորեն վերլուծել և ներկայացնել մշակույթների տարածաշրջանային համալիրներն ու ենթահամալիրները:
- Կազմել և իրագործել հնագիտական և ազգաբանական բնույթի հետազոտական ու կիրառական ծրագրեր, վերահսկել դրանց կատարման ընթացքը, ապահովել արդյունքների հանրայնացումը:
- Ընդհանրական (փոխանցելի) կարողություններ
- Օգտվել տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (գրադարաններ, արխիվներ, ինտերնետ ռեսուրսներ, գիտական մենագրություններ և հոդվածներ):
- Անցկացնել հնագիտական և ազգաբանական դաշտային հետազոտություններ, պեղումներ, դիտարկումներ` ժամանակակից հետազոտական գործիքների կիրառմամբ, նկարագրել նյութական և ոչ նյութական մշակույթի հիմնական համալիրներ:
- Նախագծել և իրականացնել հնագիտական և ազգաբանական հետազոտություններ, ձևակերպել հետազոտության համար անհրաժեշտ հիմնական հարցադրումները, ընտրել մեթոդներն ու մեթոդաբանությունը և գործիքները:
- Ստեղծագործաբար կիրառել ձեռք բերված գիտելիքները, հանրայնացնել դրանք, ընկալել նորութային գիտելիքներն ու արժեքները:
- Պատրաստել գիտական զեկուցումներ, հաղորդումներ, հոդվածներ, գիտական միջավայրում ներկայացնել հետազոտությունների արդյունքները, մասնակցել գիտական բանավեճերի ու քննարկումների, հետազոտությունների արդյունքները հանրայնացնել զանգվածային լրատվության միջոցներով:
- Պահպանել մասնագիտական էթիկայի նորմերը:
4. Գնահատման ձևերը
Ելնելով կրթական ծրագրի ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների (ուսումնական մոդուլների) աշխատածավալից, պարապմունքի ձևից, դասավանդման մեթոդներից և հաշվի առնելով դասընթացի կարևորության աստիճանը ուսանողի մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների ձևավորման մեջ՝ դասընթացներն ըստ գնահատման ձևի բաժանվում են 4 խմբի՝
ա) եզրափակիչ գնահատումով,
բ) առանց եզրափակիչ գնահատման,
գ) առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման,
դ) ստուգարքային
Ըստ այդմ՝ տվյալ դասընթացի գնահատման բաղադրիչները և դրանց հատկացվող միավորներն ընտրում է դասավանդող դասախոսը, և հաստատում է ամբիոնը։ Գնահատումների և քննությունների անցկացման ձևերը նշվում են տվյալ կրթական ծրագրի մասնագրում՝ դասընթացի համառոտագրում։
Ծրագրի ավարտին ուսանողները պաշտպանության են ներկայացնում ավարտական աշխատանք։
ա) եզրափակիչ գնահատումով,
բ) առանց եզրափակիչ գնահատման,
գ) առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման,
դ) ստուգարքային
Ըստ այդմ՝ տվյալ դասընթացի գնահատման բաղադրիչները և դրանց հատկացվող միավորներն ընտրում է դասավանդող դասախոսը, և հաստատում է ամբիոնը։ Գնահատումների և քննությունների անցկացման ձևերը նշվում են տվյալ կրթական ծրագրի մասնագրում՝ դասընթացի համառոտագրում։
Ծրագրի ավարտին ուսանողները պաշտպանության են ներկայացնում ավարտական աշխատանք։
5. Շրջանավարտների ապագա կարիերայի հնարավորությունները
«Հնագիտություն և ազգաբանություն» ծրագրի շրջանավարտները կարող են աշխատանքի անցնել պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմիններում, ակադեմիական, հանրակրթական և բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում, թանգարաններում և տուրիստական կազմակերպություններում, տեղական և միջազգային կազմակերպություններում, վերլուծական կենտրոններում` զբաղեցնելով հետևյալ պաշտոնները.
Գիտահետազոտական հիմնարկներ, թանգարաններ
լաբորանտ, ավագ լաբորանտ
կրտսեր գիտաշխատող,
ֆոնդապահ,
հանրակրթական, միջին մասնագիտական և բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ
ուսուցիչ,
դասախոս,
ասիստենտ,
պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմիններ
քաղաքացիական ծառայողի տարբեր դասային ատիճաններ:
Ծրագրի շրջանավարտները կարող են շարունակել իրենց ուսումը ԵՊՀ Հնագիտության և ազգագրության ամբիոնի, այլ հայագիտական ամբիոնների, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի, ՀՀ ԳԱԱ հայագիտական ու մշակութային հետազոտությունների հետ առնչվող ինստիտուտների ասպիրանտուրաներում:
Գիտահետազոտական հիմնարկներ, թանգարաններ
լաբորանտ, ավագ լաբորանտ
կրտսեր գիտաշխատող,
ֆոնդապահ,
հանրակրթական, միջին մասնագիտական և բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ
ուսուցիչ,
դասախոս,
ասիստենտ,
պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմիններ
քաղաքացիական ծառայողի տարբեր դասային ատիճաններ:
Ծրագրի շրջանավարտները կարող են շարունակել իրենց ուսումը ԵՊՀ Հնագիտության և ազգագրության ամբիոնի, այլ հայագիտական ամբիոնների, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի, ՀՀ ԳԱԱ հայագիտական ու մշակութային հետազոտությունների հետ առնչվող ինստիտուտների ասպիրանտուրաներում:
6. Ուսումնառության օժանդակության ռեսուրսները և ձևերը
Կրթական ծրագրով սահմանված վերջնարդյունքների ձեռքբերումը դյուրացնելու նպատակով ուսանողներին
կտրամադրվեն տպագիր և էլեկտրոնային նյութեր,
ֆակուլտետի համապատասխան տեխնիկայով հագեցած լսարաններում կցուցադրվեն տեսաձայնային նյութեր ու ֆիլմեր:
կտրամադրվեն տպագիր և էլեկտրոնային նյութեր,
ֆակուլտետի համապատասխան տեխնիկայով հագեցած լսարաններում կցուցադրվեն տեսաձայնային նյութեր ու ֆիլմեր:
7. Կրթական չափորոշիչները կամ ծրագրային կողմնորոշիչները, որոնք օգտագործվել են ծրագիրը մշակելիս
«Հնագիտություն և ազգաբանություն» մագիստրոսական կրթական ծրագիրը մշակելիս որպես գլխավոր կողմնորոշիչ ու չափանիշ է ընդունվել բնագավառի, մասնագետների գիտամանկավարժական հարուստ փորձը ինչպես հանրապետությունում, այնպես էլ արտերկրներում։ Որոշակիորեն հաշվի են առնվել օտարերկրյա (ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, ՌԴ, Գերմանիա, Ավստրիա) բուհերի համանման մի շարք ծրագրեր:
Օգտագործվել են ՀՀ որակավորումների ազգային շրջանակի 6-րդ աստիճանի համար ներկայացված բնութագրիչները, ԵՊՀ որակի ապահովման կենտրոնի կողմից պատրաստված «ԵՊՀ Կրթական ծրագրերի մշակման ղեկավար ձեռնարկ»-ը, «Կրթական ծրագրի մասնագրի և դասընթացի նկարագրիչների լրացման ուղեցույց»-ը, «Արդյունահեն դասընթացների և կրթական ծրագրերի մշակում, դասախոսի ձեռնարկ»-ը (հեղ.՝ Ա. Բուդաղյան, Ա. Գրիգորյան) և այլ նյութեր:
Օգտագործվել են ՀՀ որակավորումների ազգային շրջանակի 6-րդ աստիճանի համար ներկայացված բնութագրիչները, ԵՊՀ որակի ապահովման կենտրոնի կողմից պատրաստված «ԵՊՀ Կրթական ծրագրերի մշակման ղեկավար ձեռնարկ»-ը, «Կրթական ծրագրի մասնագրի և դասընթացի նկարագրիչների լրացման ուղեցույց»-ը, «Արդյունահեն դասընթացների և կրթական ծրագրերի մշակում, դասախոսի ձեռնարկ»-ը (հեղ.՝ Ա. Բուդաղյան, Ա. Գրիգորյան) և այլ նյութեր:
8. Դասախոսական կազմին ներկայացվող պահանջները
Ընդհանրական կարողություններ
Դասավանդման/մանկավարժական
· Դասընթացի վերջնարդյունքների, նպատակների և խնդիրների հստակ ձևակերպման կարողություն
· Ուսանողների հետ ինտերակտիվ դասընթացների կազմակերպման հմտություն
· Տեսական և պրակտիկ գիտելիքի փոխանցման մանկավարժական մեթոդների տիրապետում
Հետազոտական
· Հետազոտական աշխատանքներ կատարելու և այդ փորձն ուսանողներին փոխանցելու կարողություն
· Ուսանողների մոտ վերլուծական մտածողություն ձևավորելու, տեսական գրականության հետ աշխատելու, դաշտային նյութեր հավաքելու, վերլուծելու, եզրահանգումներ կատարելու հմտությունների ձևավորման կարողություն
· Դասավանդման, հետազոտությունների իրականացման ուսումնասիրության մեթոդների ճիշտ ընտրության և կիրառման հմտություն
· Գիտական նոր մոտեցումներին ու մարտահրավերներին համապատասխան հետազոտական աշխատանքի մղելու փորձառություն
· Այլ երկրների գիտնականների հետ ընդհանուր հետազոտական նախագծեր մշակելու և իրականացնելու կարողություն
Հաղորդակցման
· Ուսանողների հետ գործընկերային հարաբերությունների ձևավորման հմտւթյուն
· Ուսանողների հետ անհատական աշխատանք կատարելու կարողություն
ՏՀՏ կիրառություն
· բազային համակարգչային (MS Office փաթեթի ազատ տիրապետում՝ Word, Excel, Power-Point) հմտություններ,
· Համացանցի զանազան աղբյուրներից, moodle ծրագրից օգտվելու կարողություն
Մասնագիտական կարողություններ
· Դասավանդվող առարկայի շրջանակում տեսական և մեթոդաբանական համապարփակ գիտելիքի առկայություն
· Հետազոտական հմտությունների, հետազտություն նախագծելու, իրականացնելու, մեթոդաբանական լուծումներ գտնելու հմտություն
· Ուսանողներին ժամանակակից գիտական նվաճումներին, մշակութային գործընթացներին հաղորդակից դարձնելու կարողություն
· Պետական ու հանրային կյանքում ծագող խնդիրների մշակութային ասպեկտներն ու հնարավոր լուծումները, մշակութային խնդիրների շուրջ արդյունավետ հաղորդակցվելու մեխանիզմների տիրապետում։
Ընդհանուր պահանջներ, գիտական աստիճան
· գիտական աստիճան և/կամ կոչում հասարակագիտական ոլորտում
Մանկավարժական փորձ
· խիստ ցանկալի է դասավանդման փորձը
վերջին 5 տարվա ընթացքում մասնակցություն տեղական կամ միջազգային վերապատրաստումների և/կամ մասնագիտական որակավորման բարձրացման դասընթացների
Դասավանդման/մանկավարժական
· Դասընթացի վերջնարդյունքների, նպատակների և խնդիրների հստակ ձևակերպման կարողություն
· Ուսանողների հետ ինտերակտիվ դասընթացների կազմակերպման հմտություն
· Տեսական և պրակտիկ գիտելիքի փոխանցման մանկավարժական մեթոդների տիրապետում
Հետազոտական
· Հետազոտական աշխատանքներ կատարելու և այդ փորձն ուսանողներին փոխանցելու կարողություն
· Ուսանողների մոտ վերլուծական մտածողություն ձևավորելու, տեսական գրականության հետ աշխատելու, դաշտային նյութեր հավաքելու, վերլուծելու, եզրահանգումներ կատարելու հմտությունների ձևավորման կարողություն
· Դասավանդման, հետազոտությունների իրականացման ուսումնասիրության մեթոդների ճիշտ ընտրության և կիրառման հմտություն
· Գիտական նոր մոտեցումներին ու մարտահրավերներին համապատասխան հետազոտական աշխատանքի մղելու փորձառություն
· Այլ երկրների գիտնականների հետ ընդհանուր հետազոտական նախագծեր մշակելու և իրականացնելու կարողություն
Հաղորդակցման
· Ուսանողների հետ գործընկերային հարաբերությունների ձևավորման հմտւթյուն
· Ուսանողների հետ անհատական աշխատանք կատարելու կարողություն
ՏՀՏ կիրառություն
· բազային համակարգչային (MS Office փաթեթի ազատ տիրապետում՝ Word, Excel, Power-Point) հմտություններ,
· Համացանցի զանազան աղբյուրներից, moodle ծրագրից օգտվելու կարողություն
Մասնագիտական կարողություններ
· Դասավանդվող առարկայի շրջանակում տեսական և մեթոդաբանական համապարփակ գիտելիքի առկայություն
· Հետազոտական հմտությունների, հետազտություն նախագծելու, իրականացնելու, մեթոդաբանական լուծումներ գտնելու հմտություն
· Ուսանողներին ժամանակակից գիտական նվաճումներին, մշակութային գործընթացներին հաղորդակից դարձնելու կարողություն
· Պետական ու հանրային կյանքում ծագող խնդիրների մշակութային ասպեկտներն ու հնարավոր լուծումները, մշակութային խնդիրների շուրջ արդյունավետ հաղորդակցվելու մեխանիզմների տիրապետում։
Ընդհանուր պահանջներ, գիտական աստիճան
· գիտական աստիճան և/կամ կոչում հասարակագիտական ոլորտում
Մանկավարժական փորձ
· խիստ ցանկալի է դասավանդման փորձը
վերջին 5 տարվա ընթացքում մասնակցություն տեղական կամ միջազգային վերապատրաստումների և/կամ մասնագիտական որակավորման բարձրացման դասընթացների