Հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիա

Մագիստրոսական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Մագիստրոս
Մասնագիտություն՝
051101.05.7 - Կենսաբանություն
Մասնագիտացումը՝
051101.05.7 - Հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիա
Շնորհվող որակավորումը՝
Կենսաբանության մագիստրոս
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
Գործ.-2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0309/Մ01
1. Դասընթացի նպատակ
· օժանդակել ուսանողներին՝ զարգացնելու ժամանակակից տեխնոլոգիաներից օգտվելու և մասնագիտական ոլորտւոմ կիրառելու հմտություններ,
· ուսանողներին տրամադրել ՏՏ ոլորտի որոշակի գիտելիքներ մասնագիտական գործնեության համապատասխան,
· ծանոթացնել տվյալների հենքերի նախագծման,մշակման և հենքում տվյալների պահման, փոփոխման և պահանջվող ինֆորմացիան ստանալու ACCESS համակարգի միջոցներին
· ձևավորել պատկերացում WEB - կայքերի ստեղծման և ձևավորման վերաբերյալ,
. ուսանողին տալ իրեն անձնական էջը ձևավորելու կարողություններ՝ HTML և CSS կիրառությունների միջոցներով
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հենքի դերը իր մասնագիտությունում,
2. նկարագրելու ինտերնետային կայքերի ստեղծման սկզբունքները,
3. ներկայացնելու տվյալների հենքերի ղեկավարման ACCESS համակարգի հնարավորությունները և սահմանափակումները,
4. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները մասնագիտական ոլորտում տվյալների հենք ստեղծելու:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ACCESS-ով նախագծել և իրականացնել տվյալների հենքեր,
2. HTML-CSS-ով մշակել ու ձևավորել ինտերնետային կայք և տեղադրել ինտերնետում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու խնդիրները և առաջարկելու լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· օժանդակել ուսանողներին՝ զարգացնելու ժամանակակից տեխնոլոգիաներից օգտվելու և մասնագիտական ոլորտւոմ կիրառելու հմտություններ,
· ուսանողներին տրամադրել ՏՏ ոլորտի որոշակի գիտելիքներ մասնագիտական գործնեության համապատասխան,
· ծանոթացնել տվյալների հենքերի նախագծման,մշակման և հենքում տվյալների պահման, փոփոխման և պահանջվող ինֆորմացիան ստանալու ACCESS համակարգի միջոցներին
· ձևավորել պատկերացում WEB - կայքերի ստեղծման և ձևավորման վերաբերյալ,
. ուսանողին տալ իրեն անձնական էջը ձևավորելու կարողություններ՝ HTML և CSS կիրառությունների միջոցներով
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· նախագծային մեթոդ
. համագործակցային ուսուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է համակարգչի միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Sarwandi & Cyber Creative ,Jago Microsoft Access 2016 , Jakarta 2017
  • Elizabeth Castro , Bruce Hyslop , HTML and CSS: Visual QuickStart Guide / Edition 8. //Peachpit Press, 2013, 576 p.
  • Фримен Эрик,Изучаем HTML,XHTML u CSS, 2015
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· ACCESS տվյալների բազաների կառավարման համակարգ
. HTML և CSS վեբ կաիքերի ձևավորման միջոցներ
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 1 ժամ/շաբ, գործ. - 1 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0709/Մ02
1. Դասընթացի նպատակ
· ծանոթացնել հետազոտական գործունեության էությանը և առանձնահատկություններին, հետազոտությունների ծրագրերին և դրանց մշակմանը, տարբեր բնույթի հետազոտությունների նպատակներին և խնդիրներին, դրանց հիմնավորմանը և ձևակերպմանը վերաբերող պատշաճ գիտելիքներ,
· ծանոթացնել հետազոտությունների դասակարգմանը և տեսակներին, ինչպես նաև մեթոդներին,արդյունքների մշակման և ներկայացման, կենսաչափման սկզբունքների, քանակական արդյունքների վիճակագրական մշակման, ալգորիթմերին և ծրագրերին, չափանիշներին, մետավերլուծութան վերաբերող մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ,
. ձևավորել հետազոտությունների արդյունքների հավաստիության, եզրահանգման և արդյունքների նշանակության, կենդանի օրգանիզմների ընտրության, դրանց պահպանման, խնամքին, կենսաբանական մոդելներին ասպեկտներին առնչվող պատշաճ, հիմնարար և համակարգված պատկերացում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու անհատական և խմբակային (համալիր), նախաձեռնող և պատվիրված հետազոտությունների առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու ռեֆերատի, թեզիսի, հոդվածի, զեկուցման, հաշվետվության և այլ տիպի գիտական տեղեկատվության մշակման եղանակները,
3. լուսաբանելու հետազոտությունների առանձնահատկությունները կենսաբանության և բժշկագիտության մեջ։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու հետազոտությունների պլանավորմում՝ հիմնավորում, պատենտա-տեղեկատվական վերլուծություն,
2. կիրառելու մեթոդների ընտրության, դրական և բացասական ստուգիչների, ճշգրիտ տվյալների և դրանց վերարտադրության սկզբունքները,
3. օգտագործելու որակական և քանակական, վերլուծական և համեմատական մեթոդներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. համակողմանի վերլուծելու փորձնական արդյունքները և տեսական նյութը
2. պատրաստելու հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումներ։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ծանոթացնել հետազոտական գործունեության էությանը և առանձնահատկություններին, հետազոտությունների ծրագրերին և դրանց մշակմանը, տարբեր բնույթի հետազոտությունների նպատակներին և խնդիրներին, դրանց հիմնավորմանը և ձևակերպմանը վերաբերող պատշաճ գիտելիքներ,
· ծանոթացնել հետազոտությունների դասակարգմանը և տեսակներին, ինչպես նաև մեթոդներին,արդյունքների մշակման և ներկայացման, կենսաչափման սկզբունքների, քանակական արդյունքների վիճակագրական մշակման, ալգորիթմերին և ծրագրերին, չափանիշներին, մետավերլուծութան վերաբերող մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ,
. ձևավորել հետազոտությունների արդյունքների հավաստիության, եզրահանգման և արդյունքների նշանակության, կենդանի օրգանիզմների ընտրության, դրանց պահպանման, խնամքին, կենսաբանական մոդելներին ասպեկտներին առնչվող պատշաճ, հիմնարար և համակարգված պատկերացում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում.ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում, անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում,
· ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց,
· անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում,
. ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առաջին ընթացիկ քննություն - 4 միավոր
Երկրորդ ընթացիկ քննություն - 5 միավոր
Ինքնուրույն աշխատանք - 8 միավոր
Մասնակցություն - 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Меледина Т.В., Данина М.М. (2015) Методы планирования и обработки результатов научных исследований. Учебн. пособие, С-Петербург: Ун-т ИТМО, ИХиБТ, 110 с.
  • Сидняев Н.И. (2015) Теория планирования эксперимента и анализ статистических данных, Юрайт, 495 c.
  • Creswell, J.W. (2008). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (3rd). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  • Marczyk G., DeMatteo D., Festinger D. (2005) Essentials of Research Design and Methodology John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
  • Montgomery D. Design and analysis of experiments (8th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc, 2013.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն։
· Հետազոտական գործունեության էությունը և առանձնահատկությունները։
· Հետազոտությունների ծրագրեր և դրանց մշակում։
· Հետազոտությունների տարբեր բնույթը։
· Հետազոտությունների նպատակները և խնդիրները, դրանց հիմնավորումը և ձևակերպումը։ Գիտական տեղեկատվությունը (ռեֆերատ, թեզիս, հոդված, զեկուցում, մենագրություն, ձեռնարկ, ատենախոսություն, հաշվետվություն և այլն), դրա մշակման եղանակները։
· Ուսանողների ինքնուրույն աշխատանքը, ձևերը և տեսակները։
· Հետազոտությունների պլանավորմում՝ հիմնավորում, պատենտա-տեղեկատվական վերլուծություն, օրացուցային ծրագիր, նյութական բազա (սարքավորումներ), ֆինանսավորման ծավալ, մասնագիտական կադրային ապահովում։
· Փորձերի պլանավորման համառոտ պատմությունը, տեսությունը և փուլերը։
· Հետազոտությունների մեթոդներ։
· Հետազոտությունների առանձնահատկությունները կենսաբանության և բժշկագիտության մեջ։ Կենդանի օրգանիզմների ընտրությունը, դրանց պահպանումը և խնամքը։
. Կենսաբանական մոդելներ։
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ. – 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Մ03
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալել, հասկանալ, մեկնաբանել մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. տիրապետել մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերին՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերել մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնել գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն,
2. ձևավորել և ներկայացնել բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
3. արտահայտել և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
· անհատական և խմբային աշխատանք,
· անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
· գրավոր ստուգում (թեստ՝ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Apresyan M. , Bagiryan D. «A new Glimpse into Science» Yerevan 2015
  • Bruce Alberts, Dennis Bray, Julian Lewis “ Molecular Biology of the Cell” 1983
  • Karol Kozak “Large Scale Data Handing in Biology” 1st edition 2010
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ
· անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն
· դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում
· տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում
. գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
գործ.-4
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Մ03
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել մենախոսական և երկխոսական մասնագիտական և ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. տարբերել մայրենի և ուսումնասիրվող օտար լեզվի անհամապատասխանությունները, հասկանալ երկու լեզուներում դրանց փոխադրման միջոցները,
3. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը,
4. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
5. ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ճիշտ կազմել գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները,
2. համապատասխան ձևով գործադրել ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը,
3. կազմել երկխոսություններ, գրել փոխադրություններ,
4. թարգմանել մասնագիտական տեքստեր,
5. հանպատրաստից մասնակցել երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծել գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույցային ձևերը,
2. գործնականում կիրառել թեմատիկ բառապաշարը,
3. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն
4. քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով,
5. գիտակցել օտար լեզվի իմացության կարևորությունը ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ, կիրառության արդյունավետությունը առօրյա կյանքում և միջանձնային ու միջմշակութային հաղորդակցման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
· անհատական և խմբային աշխատանք,
· ինքնուրույն աշխատանք,
· բանավոր ներկայացում/պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի րականացում),
· գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով՝ բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Смирнова Н.М., Зубовская Н.К. Немецкий язык для студентов-биологов. Deutsch für Biologiestudenten. Пособие для студентов биол. фак. Минск: БГУ, 2012. - 139 с.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում և մասնագիտական ոլորտում:
· Տվյալ ոլորտի մասնագիտական լեզվի բառապաշարային, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունները:
. Մասնագիտական տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ /շաբ
Գործ.-4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ03
1. Դասընթացի նպատակ
· խորացնել ուղղախոսական և ուղղագրական հմտությունները,
· խորացնել նախորդ կիսամյակում ձեռք բերված ձևաբանական և շարահյուսական գիտելիքները,
· ձևավորել բառային հմտություններ նոր թեմատիկային համապատասխան,
. ձևավորել բանավոր հաղորդակցական կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել ֆրանսերենի քե­րա­կա­նական և ­բա­ռային գի­տե­լիք­նե­րը,
2. տիրապետել ֆրանսերեն տեքստի ընթերցանության և ուղղախոսության կանոններին,
3. վերհիշել և գործածել անցած բառապաշարը,
3. վերարտադրել պարզ տեքստեր:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվել բառարանից, գտնել անծանոթ բառերը,
2. հաս­կա­նալ ունկնդրման նյու­թի հիմ­նա­կան բո­վան­դա­կութ­յու­նը,
3. գործածել քերականական կանոնները բանավոր խոսքում,
4. հա­ղոր­դակց­վել ծրագրային թեմաների շուրջ,
5. ըն­թեր­ցել և թարգմանել գեղարվեստական պարզեցված տեքս­տեր,
6. կարողանալ գրել պարզ տեղեկություններ սեփական անձի վերաբերյալ, հակիրճ հաղորդագրություններ և բացիկներ,
7. կարողանալ վարել հակիրճ զրույցներ համապատասխան թեմաների շուրջ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. հաղորդակցվել գրավոր և բանավոր
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· խորացնել ուղղախոսական և ուղղագրական հմտությունները,
· խորացնել նախորդ կիսամյակում ձեռք բերված ձևաբանական և շարահյուսական գիտելիքները,
· ձևավորել բառային հմտություններ նոր թեմատիկային համապատասխան,
. ձևավորել բանավոր հաղորդակցական կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
. ինտերակտիվ մեթոդներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ.
. 1-ին ընթացիկ գրավոր ստուգում,
. 2-րդ ընթացիկ բանավոր ստուգում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Exercices de grammaire A2. Hachette, Paris 2004
  • Compréhension orale. Niveau 1. CLE international, Paris 2004
  • Grammaire progressive du français, niveau débutant. M.Grégoire, CLE international, Paris, 2007
  • Vite et bien 1, A1/A2 Claire Miquel, CLE international, Paris 2009
  • Vocabulaire progressif du français, niveau débutant, Claire Miquel, CLE international, Paris 2007
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· ֆրանսերենի հնչյունական համակարգ,
· քերականություն,
. բառապաշար:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ. – 4 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
. մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրել անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները,
2. ներկայացնլ մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառել գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
2. հաղորդակցվել ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.օգտվել մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
. մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ
· անհատական և խմբային աշխատանք
· անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք
. ինքնուրույն աշխատանք
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
· գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ):
. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերատադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • M.Apresyan, D. Bagiryan “Masteeing English for Biologists’’
  • Murray Broomberg “504 Absolutely Essential words”.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· անգլերենի քերականական կառույցները
· ընդհանուր բառապաշարի զարգացում
· մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը
. մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
գործ.-4
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմել մենախոսական և երկխոսական մասնագիտական և ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. տարբերել մայրենի և ուսումնասիրվող օտար լեզվի անհամապատասխանությունները, հասկանալ երկու լեզուներում դրանց փոխադրման միջոցները,
3. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը,
4. ճիշտ օգտագործել ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
5. ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ճիշտ կազմել գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները,
2. համապատասխան ձևով գործադրել ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը,
3. կազմել երկխոսություններ, գրել փոխադրություններ,
4. թարգմանել մասնագիտական տեքստեր,
5. հանպատրաստից մասնակցել երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծել գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույցային ձևերը,
2. գործնականում կիրառել թեմատիկ բառապաշարը,
3. արդյունավետ օգտվել տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով,
4. գիտակցել օտար լեզվի իմացության կարևորությունը ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ, կիրառության արդյունավետությունը առօրյա կյանքում և միջանձնային ու միջմշակութային հաղորդակցման մեջ և ձգտի հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
· անհատական և խմբային աշխատանք,
· ինքնուրույն աշխատանք,
· բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
· գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով՝ բանավոր հարցման ձևով`անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Смирнова Н.М., Зубовская Н.К. Немецкий язык для студентов-биологов. Deutsch für Biologiestudenten. Пособие для студентов биол. фак. Минск: БГУ, 2012. - 139 с.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում և մասնագիտական ոլորտում:
· Տվյալ ոլորտի մասնագիտական լեզվի բառապաշարային, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունները:
. Մասնագիտական տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
գործն.՝ 4 ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել ֆրանսերեն հնչյունները արտաբերելու և ընթերցելու հմտություններ,
· ձևավորել ծրագրով նախատեսված ձևաբանական, շարահյուսական և բառային հմտություններ,
. ձևավորել յուրացված բառային և քերականական նյութի հիման վրա հաղորդա հա­ղոր­դակ­ցութ­յան հա­մար անհ­րա­ժեշտ բա­նա­վոր և գ­րա­վոր խոս­քի հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել ֆրանսերենի արտասանական կանոնները,
2. ներկայացնել ֆրանսերենի քերակականական կանոնները,
3. վերարտադրել պարզ տեքստեր
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. արտաբերել ֆրանսերեն հնչյունները, կարդալ պարզ տեքստեր,
2. կիրառել քերականական կանոնները բանավոր խոսքում,
3. ծրագրային լեզվական նյութի շրջանակներում ծավալել զրույց և արտահայտել կարծիք,
4. գրավոր և բանավոր թարգմանել պարզ տեքստեր,
5. գրել բացիկներ, կարճ նամակներ ու հաղորդագրություններ,
6. կարողանալ ըմբռնել, հասկանալ բառեր և պարզ նախադասություններ,
7. ձևակերպել պարզ հարցեր և արտահայտել պարզ մտքեր:


3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել ֆրանսերեն հնչյունները արտաբերելու և ընթերցելու հմտություններ,
· ձևավորել ծրագրով նախատեսված ձևաբանական, շարահյուսական և բառային հմտություններ,
. ձևավորել յուրացված բառային և քերականական նյութի հիման վրա հաղորդա հա­ղոր­դակ­ցութ­յան հա­մար անհ­րա­ժեշտ բա­նա­վոր և գ­րա­վոր խոս­քի հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ.
· 1-ին ընթացիկ գրավոր ստուգում,
. 2-րդ ընթացիկ բանավոր ստուգում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Grammaire progressive du français, niveau débutant. M.Grégoire, CLE international, Paris, 2007
  • Manuel de français. И.Н Попова, Ж.А. Казакова, Г.М.Ковальчук, Москва, Высшая школа 2005
  • Vite et bien 1, A1/A2 Claire Miquel, CLE international, Paris 2009
  • Vocabulaire progressif du français, niveau débutant, Claire Miquel, CLE international, Paris 2007
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· ֆրանսերենի հնչյունական համակարգ,
· քերականություն,
. բառապաշար:

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ07, 0704/Մ07
1. Դասընթացի նպատակ
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության խնդիրները և կենսաբժշկագիտության նշանակությունը ժամանակակից գիտության համար,
2. ըմբռնելու որոշ հիվանդությունների ժամանակ մարդու օրգանիզմում ընթացող հիմնական պրոցեսների փոփոխության և դրանց ներքին և արտաքին ազդակների հետ փոխազդեցության դրդապատճառները,
3. պարզաբանելու բժշկագիտության համար հիմք հանդիսացող օրգանիզմի ընդհանուր և մասնավոր ախտաբանական գործընթացները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու կենսաբանական հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները բժշկագիտության բնագավառում,
2. օգտագործելու ստացած մակաբուծաբանական գիտելիքները մակաբուծային հիվադությունների ախտորոշման և կանխարգելման համար,
3. կատարելու արյունաստեղծ, արյան և արյու­նա­մակարդման համակարգերի հետազո­տու­թյուններ` այդ համակարգերում առկա ախտաբանական գործընթացները բացա­հայ­տելու նպատակով,
4. տարբերակելու հյուսվածքներում և օրգաններում տարբեր ախտաբանական պրոցեսների ընթացքում առաջացող ձևաբանական փոփոխությունները,
5. կիրառելու գործնականում ստացված գիտելիքները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու և կանխատեսելու կենսաբանական ժամանակակից հետազոտությունների արդյունքների հնարավոր կիրառումը բժշկագիտության բնագավառում,
2. տիրապետելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության հիմնարար մեթոդաբանությանը,
3. օգտագործելու գիտելիքները որոշակի կենսաբանական խնդիրների լուծման ժամանակ,
4. պատրաստելու և ներկայացնելու գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր,
5. պատրաստել և ներկայացնել գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ
· Գործնական պարապմունքներ
· Սեմինարներ
. Ինքնուրույն աշխատանք՝ գրականության ընթերցում, զեկույցների պատրաստում և ցուցադրում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն ` առավելագույնը 4 միավոր
· 2-րդ ընթացիկ քննություն.` առավելագույնը 4 միավոր
· Ինքուրույն աշխատանք՝ բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի՝ 4 միավոր
. Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր հարցում 8 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Rose, Nikolas (2007) The Politics of Life Itself: Biomedicine. Power, and Subjectivity in the Twenty-First Centuty, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.p. 372. ISBN 0-691-12191-5
  • "Health Careers". http: //wihealthcareers. Org/Career_occ_view.cfm?o_id=62. Retrieved on 2007-03-11.
  • "Research scientist (medical) of Prospects" February 2006. http://www.prospects.ac.uk/cms/Show/Home_page/Explore_types_of_jobs/Typ…? state=showocc&pageno_l&indo=278. Petrived on 2007-03-11.
  • Pail D Ellner (2006). Biomedical Scientist as Expert Witness. ASM Press. ISBN 1 -55581-345
  • Генис. Д. Е. Медицинская паразитология. 1991 г., 240 с.
  • Ջիվանյան Կ.Ա. «Իմունոլոգիա». ՈՒսումնական ձեռնարկ։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2015, 308 էջ։
  • Ջիվանյան Կ.Ա. , Կարապետյան Ա.Ֆ., «Հյուսվածքաբանություն»։ ՈՒսումնական ձեռնարկ։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012, 298 էջ։
  • Змушко Е.И., Белозеров Е.С., Митин Ю. А. Клиническая иммунология. Изд. Питер, СПб, 2001, 576 с.
  • Данилов Р.К., Боровая Т.Г. Обшая и медицинская эмбриология. СпецЛит. СПб. 2003, 231с.
  • Петренко В.М. Основы эмбриологии. Вопросы развития в анатомии человека. ДЕАН. СПб. 2003, 400с.
  • Бурместер Г.-Р., Пецутто А. Наглядная иммунология. Москва, 320с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենսաբժշկագիտությունը որպես գիտություն։ Մարդու տարբեր բնույթի գործունեության բժշկակենսաբանական հիմնադրույթները։
· Կենսաբժշկագիտության մեջ օգտագործվող հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդներ՝ իմունահիստոքիմիական, մոլեկուլային, կենսաքիմիական, իմունաբլոթինգ և այլն։ Հակաուռուցքային իմունիտետ։ Իմունաթերապիա։
· Ռեպրոդուկտիվ գործընթացներում իմունային համակարգի դերը։ Իմունիտետ և անպտղություն։ Պտղի իմունիտետ։ Մարդու սաղմնային զարգացման կրիտիկական շրջաններ։
· Հակավիրուսային իմունիտետ, Covid-19։ Միկոտոքսիններ և նրանց ազդեցությունը տարբեր օրգանների վրա։
· Թունավոր կենդանիներ, կենդանիների թույների օգտագործումը բժշկության մեջ։
· Համաճարակաբանություն։ Բժշկական միջատաբանություն։
· Բժշկական արախնոլոգիա։
· Բժշկական հելմինթոլոգիա։
. Բժշկական պրոտիստոլոգիա։
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ07, 0704/Մ07
1. Դասընթացի նպատակ
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության խնդիրները և կենսաբժշկագիտության նշանակությունը ժամանակակից գիտության համար,
2. ըմբռնելու որոշ հիվանդությունների ժամանակ մարդու օրգանիզմում ընթացող հիմնական պրոցեսների փոփոխության և դրանց ներքին և արտաքին ազդակների հետ փոխազդեցության դրդապատճառները,
3. պարզաբանելու բժշկագիտության համար հիմք հանդիսացող օրգանիզմի ընդհանուր և մասնավոր ախտաբանական գործընթացները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու կենսաբանական հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները բժշկագիտության բնագավառում,
2. օգտագործելու ստացած մակաբուծաբանական գիտելիքները մակաբուծային հիվադությունների ախտորոշման և կանխարգելման համար,
3. կատարելու արյունաստեղծ, արյան և արյու­նա­մակարդման համակարգերի հետազո­տու­թյուններ` այդ համակարգերում առկա ախտաբանական գործընթացները բացա­հայ­տելու նպատակով,
4. տարբերակելու հյուսվածքներում և օրգաններում տարբեր ախտաբանական պրոցեսների ընթացքում առաջացող ձևաբանական փոփոխությունները,
5. կիրառելու գործնականում ստացված գիտելիքները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու և կանխատեսելու կենսաբանական ժամանակակից հետազոտությունների արդյունքների հնարավոր կիրառումը բժշկագիտության բնագավառում,
2. տիրապետելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության հիմնարար մեթոդաբանությանը,
3. օգտագործելու գիտելիքները որոշակի կենսաբանական խնդիրների լուծման ժամանակ,
4. պատրաստելու և ներկայացնելու գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր,
5. պատրաստել և ներկայացնել գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ
· Գործնական պարապմունքներ
· Սեմինարներ
. Ինքնուրույն աշխատանք՝ գրականության ընթերցում, զեկույցների պատրաստում և ցուցադրում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն ` առավելագույնը 4 միավոր
· 2-րդ ընթացիկ քննություն.` առավելագույնը 4 միավոր
· Ինքուրույն աշխատանք՝ բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի՝ 4 միավոր
. Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր հարցում 8 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Rose, Nikolas (2007) The Politics of Life Itself: Biomedicine. Power, and Subjectivity in the Twenty-First Centuty, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.p. 372. ISBN 0-691-12191-5
  • "Health Careers". http: //wihealthcareers. Org/Career_occ_view.cfm?o_id=62. Retrieved on 2007-03-11.
  • "Research scientist (medical) of Prospects" February 2006. http://www.prospects.ac.uk/cms/Show/Home_page/Explore_types_of_jobs/Typ…? state=showocc&pageno_l&indo=278. Petrived on 2007-03-11.
  • Pail D Ellner (2006). Biomedical Scientist as Expert Witness. ASM Press. ISBN 1 -55581-345
  • Генис. Д. Е. Медицинская паразитология. 1991 г., 240 с.
  • Ջիվանյան Կ.Ա. «Իմունոլոգիա». ՈՒսումնական ձեռնարկ։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2015, 308 էջ։
  • Ջիվանյան Կ.Ա. , Կարապետյան Ա.Ֆ., «Հյուսվածքաբանություն»։ ՈՒսումնական ձեռնարկ։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2012, 298 էջ։
  • Змушко Е.И., Белозеров Е.С., Митин Ю. А. Клиническая иммунология. Изд. Питер, СПб, 2001, 576 с.
  • Данилов Р.К., Боровая Т.Г. Обшая и медицинская эмбриология. СпецЛит. СПб. 2003, 231с.
  • Петренко В.М. Основы эмбриологии. Вопросы развития в анатомии человека. ДЕАН. СПб. 2003, 400с.
  • Бурместер Г.-Р., Пецутто А. Наглядная иммунология. Москва, 320с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենսաբժշկագիտությունը որպես գիտություն։ Մարդու տարբեր բնույթի գործունեության բժշկակենսաբանական հիմնադրույթները։
· Կենսաբժշկագիտության մեջ օգտագործվող հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդներ՝ իմունահիստոքիմիական, մոլեկուլային, կենսաքիմիական, իմունաբլոթինգ և այլն։ Հակաուռուցքային իմունիտետ։ Իմունաթերապիա։
· Ռեպրոդուկտիվ գործընթացներում իմունային համակարգի դերը։ Իմունիտետ և անպտղություն։ Պտղի իմունիտետ։ Մարդու սաղմնային զարգացման կրիտիկական շրջաններ։
· Հակավիրուսային իմունիտետ, Covid-19։ Միկոտոքսիններ և նրանց ազդեցությունը տարբեր օրգանների վրա։
· Թունավոր կենդանիներ, կենդանիների թույների օգտագործումը բժշկության մեջ։
· Համաճարակաբանություն։ Բժշկական միջատաբանություն։
· Բժշկական արախնոլոգիա։
· Բժշկական հելմինթոլոգիա։
. Բժշկական պրոտիստոլոգիա։
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ08, 0708/Մ08
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
. ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
2. լուսաբանելու և արժեվորելու ՀՀ կենսաբազամազանությունը և դրա պահպանության հիմնախնդիրները,
3. իրականացնելու ՀՀ բնապահպանական տեղական և միջազգային ծրագրեր,
4. նկարագրելու Հայաստանում հայտնաբերված բույսերի, սնկերի և կենդանիների հարուստ կենսաբազմազանությանը,
5. վերլուծելու դեղաբույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակների առանձնահատկություններն և իրականացնելու դրանց պահպանումը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելու ՀՀ կլիմայի փոփոխության մասին, կենսաբազմազանության մասին, անապատացման դեմ պայքարի ազգային զեկույցներից,
2. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ հողային և ջրային ռեսուրսների պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
3. վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ կենսաբազմազանության պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
4. նույնականացնելու որոշ առավել տարածված բույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակները,
5. կիրառելու դաշտային աշխատանքների մեթոդները,
6. օգտագործելու կենսաբազմազանության ուսումնասիրություններում օգտագործվող հիմնական սարքավորումները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
2. աշխատելու թիմում,
3. գիտական հիմունքներով կազմակերպելու իր աշխատանքը,
4. ցուցաբերելու բանավոր և գրավոր հաղորդակցման կարողություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
. ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ և քննարկումներ առանձին թեմաների վերաբերյալ,
· առաջադրանքների և հանձնարարությունների ստուգում,
· ինքնուրույն աշխատանք,
. Հ ազգային զեկույցների հիման վրա թիմային նախագծերի պատրաստում և ներկայացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 4 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի),
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 5 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի),
· եզրափակիչ քննություն. առավելագույնը 8 միավոր (բանավոր հարցում՝ 4 հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր),
. մասնակցություն. առավելագույնը 3 միավոր (91-100 %` 3 միավոր, 81-90 %` 2 միավոր, 71-80 %` 1 միավոր, (70%՝ 0 միավոր):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ., «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Ղազարյան Կ.Ա., Խաչատրյան Է.Հ., Գրիգորյան Կ.Վ. Հողի էկոլոգիա (ուսումնամեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ-ի հրատ., 2016 թ., 114էջ։
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ. ՛՛Լուսաբաց՛՛ հրատարակչություն, 190 էջ:
  • Republic օf Armenia The Fifth National Report, The Convention օn Biological Diversity, 2014, Yerevan, 108 p.
  • ՀՀ բույսերի և կենդանիների Կարմիր գիրք. հաստատվել է ՀՀ կառավարության 29.01.10 թ.-ի թիվ 71-72 որոշմամբ.
  • Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S. Biodiversity of fungi. Inventory and monitoring methods. London: Elsevier Academic press. - 2004. - 777 p.
  • UN report highlights links between ‘unprecedented biodiversity loss’ and spread of disease https://news.un.org/en/story/2020/09/1072292
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն՝ կենսաբազմազանության ուսումնասիրումը և պահպանությունը առարկան:
· Կենսաբազմազանության ուսումնասիրության կարևորությունը ՀՀ-ում:
· “Կենսաբազմազանության մասին” կոնվենցիա: Կենսաբազազանության ուսումնասիրությունների ժամանակակից մեթոդները:
· Հայաստանի կենսաբազմազանությունը, անտառային ռեսուրսները:
· Պահպանությանն ուղղված հիմնական միջոցառումները և դրանց արդյունավետության նկարագությունը:
· Հայաստանի անոթավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· Հայաստանի սպորավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքների բույսերի և սնկերի կենսաբազմազանությունը: Հայաստանի լանդշաֆտների բույսերը և սնկերը:
· ՀՀ Կենսաբազմազանության պահպանության վիճակը:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված վտանգված բուսատեսակներ:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված սնկեր:
· Հայաստանի տարածքի կենսաբազմազանությանը սպառնացող բնական վտանգներ:
· Ընդհանուր ակնարկ ՀՀ էկոլոգիական հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
· ՀՀ կլիման և աշխարհագրական առանձնահատկությունները:
· Լանդշաֆտը և բնակլիմայական գոտիները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսներին առնչվող հիմնական էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· Անապատացման հիմնախնդիրները:
· Անապատացման գործընթացի մեղմման միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսները։
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների աղտոտում, էվտրոֆացում:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսներին առնչվող էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոտման հիմնական աղբյուրներ։
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոտման կանխարգելմանը ուղղված միջոցառումները։
· Հայաստանում կլիմայի փոփոխության պայմաններում ադապտացիոն միջոցառումների նկարագրությունը:
. ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքներ։
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ08, 0708/Մ08
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
. ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
2. լուսաբանելու և արժեվորելու ՀՀ կենսաբազամազանությունը և դրա պահպանության հիմնախնդիրները,
3. իրականացնելու ՀՀ բնապահպանական տեղական և միջազգային ծրագրեր,
4. նկարագրելու Հայաստանում հայտնաբերված բույսերի, սնկերի և կենդանիների հարուստ կենսաբազմազանությանը,
5. վերլուծելու դեղաբույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակների առանձնահատկություններն և իրականացնելու դրանց պահպանումը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելու ՀՀ կլիմայի փոփոխության մասին, կենսաբազմազանության մասին, անապատացման դեմ պայքարի ազգային զեկույցներից,
2. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ հողային և ջրային ռեսուրսների պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
3. վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ կենսաբազմազանության պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
4. նույնականացնելու որոշ առավել տարածված բույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակները,
5. կիրառելու դաշտային աշխատանքների մեթոդները,
6. օգտագործելու կենսաբազմազանության ուսումնասիրություններում օգտագործվող հիմնական սարքավորումները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
2. աշխատելու թիմում,
3. գիտական հիմունքներով կազմակերպելու իր աշխատանքը,
4. ցուցաբերելու բանավոր և գրավոր հաղորդակցման կարողություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
. ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ և քննարկումներ առանձին թեմաների վերաբերյալ,
· առաջադրանքների և հանձնարարությունների ստուգում,
· ինքնուրույն աշխատանք,
. Հ ազգային զեկույցների հիման վրա թիմային նախագծերի պատրաստում և ներկայացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 4 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի),
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 5 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի),
· եզրափակիչ քննություն. առավելագույնը 8 միավոր (բանավոր հարցում՝ 4 հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր),
. մասնակցություն. առավելագույնը 3 միավոր (91-100 %` 3 միավոր, 81-90 %` 2 միավոր, 71-80 %` 1 միավոր, (70%՝ 0 միավոր):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ., «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Ղազարյան Կ.Ա., Խաչատրյան Է.Հ., Գրիգորյան Կ.Վ. Հողի էկոլոգիա (ուսումնամեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ-ի հրատ., 2016 թ., 114էջ։
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ. ՛՛Լուսաբաց՛՛ հրատարակչություն, 190 էջ:
  • Republic օf Armenia The Fifth National Report, The Convention օn Biological Diversity, 2014, Yerevan, 108 p.
  • ՀՀ բույսերի և կենդանիների Կարմիր գիրք. հաստատվել է ՀՀ կառավարության 29.01.10 թ.-ի թիվ 71-72 որոշմամբ.
  • Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S. Biodiversity of fungi. Inventory and monitoring methods. London: Elsevier Academic press. - 2004. - 777 p.
  • UN report highlights links between ‘unprecedented biodiversity loss’ and spread of disease https://news.un.org/en/story/2020/09/1072292
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն՝ կենսաբազմազանության ուսումնասիրումը և պահպանությունը առարկան:
· Կենսաբազմազանության ուսումնասիրության կարևորությունը ՀՀ-ում:
· “Կենսաբազմազանության մասին” կոնվենցիա: Կենսաբազազանության ուսումնասիրությունների ժամանակակից մեթոդները:
· Հայաստանի կենսաբազմազանությունը, անտառային ռեսուրսները:
· Պահպանությանն ուղղված հիմնական միջոցառումները և դրանց արդյունավետության նկարագությունը:
· Հայաստանի անոթավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· Հայաստանի սպորավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքների բույսերի և սնկերի կենսաբազմազանությունը: Հայաստանի լանդշաֆտների բույսերը և սնկերը:
· ՀՀ Կենսաբազմազանության պահպանության վիճակը:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված վտանգված բուսատեսակներ:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված սնկեր:
· Հայաստանի տարածքի կենսաբազմազանությանը սպառնացող բնական վտանգներ:
· Ընդհանուր ակնարկ ՀՀ էկոլոգիական հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
· ՀՀ կլիման և աշխարհագրական առանձնահատկությունները:
· Լանդշաֆտը և բնակլիմայական գոտիները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսներին առնչվող հիմնական էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· Անապատացման հիմնախնդիրները:
· Անապատացման գործընթացի մեղմման միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսները։
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների աղտոտում, էվտրոֆացում:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսներին առնչվող էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոտման հիմնական աղբյուրներ։
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոտման կանխարգելմանը ուղղված միջոցառումները։
· Հայաստանում կլիմայի փոփոխության պայմաններում ադապտացիոն միջոցառումների նկարագրությունը:
. ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքներ։
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. -1 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0707/Մ05
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծել պատկերացում կենսաբանական գիտությունների նոր ուղղությունների զարգացման, կենսաբանական տեխնոլոգիաների կատարելագործման և հասարակական գիտութունների հետ նոր սիմբիոտիկ սոցիո-կենսաբանական ուղղութունների մասին,
. հաղորդել գիտելիքներ բժշկակենսաբանության, մասնավորապես նանոբժշկության, ռադիոկենսաբանության, աստղակենեսաբանության և սինթետիկ կենսաբանության հիմնական հեռանկարների և խնդիրների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. լուսաբանելու մոլեկուլային և բջջային կենսաբանության, բժշկակենսաբանության, ռադիոկենսաբանության և աստղակենսաբանության խնդիրները և հեռանկարները,
2. ներկայացնելու կենսաբանական նոր տեխնոլոգիաների ձևերը և կենսաբանական տեղեկատվական բազաները,
3. ձևակերպելու գենոմիկայի, տրանսկրիպտոմիկայի, պրոտեոմիկայի, մետաբոլոմիկայի, մետագենոմիկայի, համեմատական գենոմիկայի և մոլեկուլա-բջջային իմունաբանության հիմնական հասկացությունները,
4. բացատրելու մոլեկուլային նանոտեխնոլոգիաների բժշկական կիրառության անհրաժեշտությունը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու կենսաբանական տեխնոլոգիաները բնագիտական տարբեր ասպարեզներում հետազոտություններ իրականացնելու համար,
2. վերլուծելու գենոմների, տրանսկրիպտոմների, պրոտեոմների, մետաբոլոմների և մետագենոմների վերաբերյալ տվյալները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
2. վերլուծելու առկա խնդիրները և առաջարկելու դրանց լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծել պատկերացում կենսաբանական գիտությունների նոր ուղղությունների զարգացման, կենսաբանական տեխնոլոգիաների կատարելագործման և հասարակական գիտութունների հետ նոր սիմբիոտիկ սոցիո-կենսաբանական ուղղութունների մասին,
. հաղորդել գիտելիքներ բժշկակենսաբանության, մասնավորապես նանոբժշկության, ռադիոկենսաբանության, աստղակենեսաբանության և սինթետիկ կենսաբանության հիմնական հեռանկարների և խնդիրների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ
· Գործնական աշխատանքներ
· Սեմինարներ
· Իրավիճակային խնդիրների քննարկում
. Առաջադրանքների կատարման ստուգում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Ստուգարքային: Ստուգարքը անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման
հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Grabuschnig S, Bronkhorst AJ, Holdenrieder S, Rosales Rodriguez I, Schliep KP, Schwendenwein D, Ungerer V, Sensen CW. Putative Origins of Cell-Free DNA in Humans: A Review of Active and Passive Nucleic Acid Release Mechanisms. Int J Mol Sci. 2020 Oct 29;21(21):8062.
  • Katsanis SH, Katsanis N. Molecular genetic testing and the future of clinical genomics. Nat Rev Genet. 2013; 14(6): 415-426.
  • Краснов Я.М., Гусева Н.П., Шарапова Н.А., Черкасов А.В. Современные методы секвенирования ДНК (ОБЗОР). Проблемы особо опасных инфекций. 2014; вып. 2: 73-79.
  • Рогаев Е.И., Кунижева С. С. Генетические факторы старения. Программа курса лекций. - Москва, 2013. - 12с. http://vigg.ru/fileadmin/user_upload/Programma_kursa_lekcii____Genetika…
  • Чернов А.Н., Глотов О.С., Донников М.Ю., Коваленко Л.В., Белоцерковцева Л.Д., Глотов А.С. Пренатальная генетическая диагностика: Принципы, методы, применение и перспективы. Вестник СурГУ. Медицина. 2020; 2(44): 54-65.
  • Чевкина Е.М., Щербаков А.М., Журавская А.Ю., Семина С.Е., Комельков А.В., Красильников М.А. Экзосомы и передача (эпи)генетической информации опухолевыми клетками. Успехи молекулярной онкологии. 2015; 2(3): 8-20. https://umo.abvpress.ru/jour/article/view/41/43
  • Геномные технологии в спасении исчезающих видов 2020 https://biomolecula.ru/articles/genomnye-tekhnologii-v-spasenii-ischeza…
  • Крейг Вентер vs. Янив Эрлих http://www.pcr.ru/state/kreyg-venter-vs-yaniv-erlikh/#01
  • Lippert C, Sabatini R, Maher MC, Kang EY, Lee S, Arikan O, Harley A, Bernal A, Garst P, Lavrenko V, Yocum K, Wong T, Zhu M, Yang WY, Chang C, Lu T, Lee CWH, Hicks B, Ramakrishnan S, Tang H, Xie C, Piper J, Brewerton S, Turpaz Y, Telenti A, Roby RK, Och FJ, Venter JC. Identification of individuals by trait prediction using whole-genome sequencing data. Proc Natl Acad Sci U S A. 2017 Sep 19;114(38):10166-10171.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենսաբանական գիտությունների նոր ուղղությունների զարգացում:
· Մոլեկուլային և բջջային կենսաբանություն:
· Մոլեկուլա-բջջային իմունաբանության:
· Էպիգենետիկա, միկրո-ՌՆԹ-ներ:
· Հետգենոմային տեխնոլոգիաներ` գենոմիկա, համեմատական գենոմիկա, մետագենոմիկա, տրանսկրիպտոմիկա, պրոտեոմիկա, մետաբոլոմիկա:
· Տեղեկատվական բազաների ստեղծում, կենսաինֆորմատիկա:
· Բջջային կուլտուրաների տեխնոլոգիաներ, կենսանանոտեխնոլոգիաներ, կենսապրոցեսինգ:
· Սինթետիկ կենսաբանության զարգացում:
· Մոլեկուլային նանոտեխնոլոգիաների բժշկական կիրառությունը:
· Նանո-ռոբոտներ և նանոմեքենաներ:
· Ռադիոկենսաբանության և աստղակենսաբանության խնդիրները և հեռանկարները:
· Ժամանակակից մոլեկուլային կենսաբանության խոշորագույն հայտնագործությունները՝ նշանավորված Նոբելյան մրցանակներով:
· Հասարակական գիտութունների հետ նոր սիմբիոտիկ սոցիոկենսաբանական գիտական
ուղղութունների ստեղծում:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
Դաս.- 1 ժամ/շաբ, Լաբ.- 1 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ09
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մոտ ձևավորել հոգեկան գործընթացների հիմքում ընկած ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները և օրինաչափությունները,
. հոգեֆիզիոլոգիական տարբեր տեսությունների և հայեցակարգերի մասին լիարժեք մասնագիտական պատկերացումներ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. գիտակցելու ժամանակակից հոգեֆիզիոլոգիայի հիմնական դրույթները:
2. վերլուծելու գործընթացների և վարքագծի ուղեղային ապահովման մեխանիզմները:
3. պարզաբանելու հիմնական հոգեկան գործընթացների ձևավորման և զարգացման նյարդաֆիզիոլոգիական հիմքերը:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու հոգեֆիզիոլոգիական հետազոտման մեթոդները գիտահետազոտական, բժշկական հաստատություններում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառելու ստացած գիտելիքները հոգեֆիզիոլոգիական, նյարդաբանական ախտորոշման կենտրոններում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մոտ ձևավորել հոգեկան գործընթացների հիմքում ընկած ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները և օրինաչափությունները,
. հոգեֆիզիոլոգիական տարբեր տեսությունների և հայեցակարգերի մասին լիարժեք մասնագիտական պատկերացումներ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 2 ընթացիկ քննություն - 8 միավոր (յուրաքանչյուրը 4 միավոր)
· ընթացիկ ստուգումները - 4 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք- 6 միավոր
· մասնակցություն - 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Վ.Հ. Հոգեֆիզիոլոգիա. Եր.:Երևանի համալս. հրատ., 2007, 366 էջ
  • Основы психофизиологии /отв.ред.Ю.И.Александров. 3-е изд. М.- СПБ, 2004: 456с.
  • Данилова Н.Н. Психофизиология: Учебник для вузов.- М. Аспект Пресс, 2004. 368с.
  • Лурия А.Р. Основы Нейропсихологии. М.: Изд-во Академия, 2006. 381с.
  • Бианки В.Л. Механизмы парного мозга. Л.: Наука, 1989. 264с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Հոգեֆիզիոլոգիայի առարկան, ուսումնասիրության մեթոդները և խնդիրները:
· Մարդու ուղեղը որպես հոգեկան գործունեության օրգան: Ուղեղի գործառնական բլոկերը:
· Զգայական գործընթացների հոգեֆիզիոլոգիա: Շարժման հոգեֆիզիոլոգիա:
· Ուշադրության հոգեֆիզիոլոգիա: Հիշողության հոգեֆիզիոլոգիա:
· Ուսուցման հոգեֆիզիոլոգիա: Հույզերի հոգեֆիզիոլոգիա:
· Սթրեսի հոգեֆիզիոլոգիա:
· Գիտակցության հոգեֆիզիոլոգիա: Մտա­ծողության հոգեֆիզիոլոգիա:
. Միջկիսագնդային անզուգաչա­փության հոգեֆիզիոլոգիա:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
Դաս.- 1 ժամ/շաբ, Լաբ.- 1 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ10
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել նեյրոֆիզիոլոգիայի արդի հիմնախնդիրներին և ուսումնասիրության մեթոդներին:
. բացատրել նեյրոֆիզիոլոգիական գործընթացների ձևավորման մեխանիզմների հիմնական սկզբունքները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկելու էլեկտրական պատասխանների տարբեր ձևերը, որոնց առաջացման հիմքում ընկած են իոնների անդրթաղանթային տարբե­րություն­ները, որոնք պահպանվում են հատուկ մասնագիտացված պոմ­պե­րի օգնությամբ:
2. մատնանշելու գործողության պոտենցիալի կարևոր դերը մկանների կծկման մեխանիզմում և ինչպես է իրականանում դրդման հաղորդումը նյարդերով:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կատարելու ինքնուրույն գիտահետազոտական աշխատանք, արտաբջջային եղանակով գրանցելու պոտենցիալների տարատեսակները:
2. վերլուծելու նեյրոնային ակտիվության փոփոխությունները և դրանց հիման վրա կառուցելու հիստոգրեր:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառելու ստացած տեսական գիտելիքները գիտական գործունեության մեջ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել նեյրոֆիզիոլոգիայի արդի հիմնախնդիրներին և ուսումնասիրության մեթոդներին:
. բացատրել նեյրոֆիզիոլոգիական գործընթացների ձևավորման մեխանիզմների հիմնական սկզբունքները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
. Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում - 4 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն- 2 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-6 միավոր
· եզրափակիչ քննություն - 8 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մինասյան Ս.Մ., Ադամյան Ծ.Ի., Սարգսյան Ն.Վ. Մարդու ֆիզիոլոգիա. Զանգակ-97. Երևան, 2009, 2011թթ.
  • Фанарджян В.В. Избранные главы нейрофизиологии. Изд-во "Гитутюн" НАН РА. Ереван. 2002.
  • Шульговский В.В. Основы нейрофизиологии. М., Аспект Пресс, 2008.
  • Смирнов В.П. Физиология центральной нервной системы. Учебник для студентов высших учебных заведений. М., 2004.
  • Николс Дж.Г., Мартин А.Р., Валлас Б. Дж., Фукс П.А. От нейрона к мозгу. М., УРСС, 2003.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենտրոնական նյարդային համակարգի ֆիզիոլոգիա:
· Կենտրոնական նյարդային համակարգի համաձայնեցնող գործունեությունը:
· Սինապսների ֆիզիոլագիա:
· Սինապսային հաղորդման մեխանիզմը:
· Դրդման և արգելակման գործընթացները ԿՆՀ-ում:
· Նյարդային և մկանային հյուսվածքներով դրդման հաղորդման առանձնահատկությունները:
. Զգայական համակարգի ֆիզիոլոգիա:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ11
1. Դասընթացի նպատակ
.ստեղծել պատկերացում մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների մասին,
ստեղծել պատկերացում մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության մակարդակում ախտաբանական փոփոխությունների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու մարդու օրգանների կառուցվածքա-գործառական առանձնահատկությունները,
2. բացատրելու տարիքի ընթացքում դրանցում տեղի ունեցող փոփոխությունները, կենսաբա­նական, ֆիզիկական, քիմիական և այլ բնույթի գործոնների ազդեցու­թյանը նրանց հարմարվելու հնարավորությունների մեխանիզմները,
3. որոշելու օրգանների տարբեր բջիջների և դրանց ածանցյալների բնականոն և փոփոխված գործառույթները և դրանց կառուցվածքի առանձնահատկությունների միջև եղած կապը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարբերակելու մանրադիտակի տակ տարբեր օրգան­ները և նրանց բաղադրամասերը,
2. վերլուծելու օրգաններում առաջացած փոփոխությունների մեխանիզմները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելու մասնագիտական գործունեության ընթացքում իրադրական տարբեր հարցեր լուծելու համար ստացած գիտելիքները,
2. իրականացնելու հետազոտական աշխատանքներ ակադեմիական և կլինիկական ոլորտներում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
.ստեղծել պատկերացում մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների մասին,
ստեղծել պատկերացում մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության մակարդակում ախտաբանական փոփոխությունների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ
· Լաբորատոր աշխատանքներ
· Գործնական աշխատանքներ
· Սեմինարներ
· Իրավիճակային խնդիրների քննարկում
. Առաջադրանքների կատարման ստուգում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր,
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր,
· ընթացիկ ստուգում. 3 հարցում՝ յուրաքանչոյւրը 1 միավոր, ընդհանուր՝ 3 միավոր,
· դասընթացի մասնակցություն՝ 2 միավոր,
. եզրափակիչ քննություն. բանավոր` առավելագույնը 7 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Gartner L. Jan Textbook of histology, 2016.
  • Anthony L. Mescher Junqueira’s Basic Histology, 2016.
  • Быков В.Л. Частная гистология. Санкт-Петербург, Сотис, 2004.
  • Р.К.Данилов, А.А. Клишов, Т.Г. Боровая. Гистология. Санкт-Петербург. ЭЛБИ-СПБ, 2004
  • Э.Клатт Атлас патологии Роббинса и Котрана. Москва “Логосфера”, 2010, 531 с.
  • Витер В.И., Кунгурова В.В., Хасанянова С.В., Поздеев А.Р. Судебно- медицинская гистология. Изд. Юрайт, Москва, 2022, 303 с.
  • Самусев Р.П., Смирнов А.В. Атласпо гистологии и гистопатологии. ГЭОТАР-медиа. Москва. 2021.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Նյարդային համակարգ և զգայարաններ: Սաղմնային զարգացումը:
· Գլխուղեղի տարբեր բաժիններ, ողնուղեղ: Ծայրամասային նյարդեր:
· Զգայարանների մորֆոֆունկցիոնալ առանձնահատկությունները:
· Սիրտ-անոթային համակարգ: Սաղմնային զարգացումը: Սրտի և անոթների հյուսվածաբանական կառուցվածքը:
· Արյունաստեղծ օրգաններ:
· Ներ­զատական համակարգ: Համակարգի կենտրոնական կարգավորող համակար­գեր:
· Ենթատեսաթումբ: Հիպոֆիզ: Մակերիկամներ, վահանաձև գեղձ, հարվահա­նաձև գեղձ, ենթաստամոքսային գեղձ:
· Ցրված ներզատական համակարգ:
· Շնչառական համակարգ:
· Սաղմնային զարգացումը, կառուցվածքը:
· Մարսողական համակարգ: Բերանի խոռոչի օրգաններ, թքագեղձեր:
· Ատամների կառուցվածքը և զարգացումը: Կերակրափողի, ստամոքսի, բարակ և հաստ աղիքի կառուցվածքը:
· Լյարդ, ենթաստամոքսային գեղձ: Մաշկը և դրա ածանցյալները:
. Սաղմնային զարգացումը, կառուցվածքը: Միզար­տադրության և սեռական համակարգեր:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ12
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ մասնագիտական գիտելիքներ ձևավորել վերարտադրողական համակարգի ֆիզիոլոգիայի, պաթոֆիզիոլոգիայի, անպտղության հիմնախնդիրների, սաղմի զարգացման և օժանդակ վերարտադրողական տեխնոլոգիաների վերաբերյալ,
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու կնոջ վերարտադրողական համակարգի աշխատանքի ֆիզիոլոգիական ասպեկտները և այդ համակարգում տեղի ունեցող պաթոֆիզիոլոգիական փոփոխությունները, որոնք հանգեցնում են անպտղության:
2. ճանաչելու սաղմնաբանական մեթոդները, որոնք ցուցված են օժանդակ վերարտադրողական տեխոնոլոգիաների կիրառման ժամանակ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնել սերմի մշակում, սաղմերի զարգացման փուլերի տարբերակում, ինքնուրույն աշխատանք մանրադիտակի հետ
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կատարել հետազոտությունների տվյալների հավաքագրում և դրանց հիման վրա անպտղության բուժման ժամանակ օժանդակ վերարտադրողական տեխնոլոգիաների ճիշտ ընտրություն
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ մասնագիտական գիտելիքներ ձևավորել վերարտադրողական համակարգի ֆիզիոլոգիայի, պաթոֆիզիոլոգիայի, անպտղության հիմնախնդիրների, սաղմի զարգացման և օժանդակ վերարտադրողական տեխնոլոգիաների վերաբերյալ,
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ, թեմաների ակտիվ քննարկում
· Ցուցադրական նյութերի պատրաստում և դիտում
. Հետազոտական սարքերին ծանոթանալու նպատակով տարբեր կլինիկաների այցելություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր,
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր,
· ընթացիկ ստուգում. 3 հարցում՝ յուրաքանչոյւրը 1 միավոր, ընդհանուր՝ 3 միավոր,
· դասընթացի մասնակցություն՝ 2 միավոր,
. եզրափակիչ քննություն. բանավոր` առավելագույնը 7 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Оразов Мекан Рахимбердыевич, Локшин Вячеслав Нотанович, Радзинский Виктор Евсеевич "Бесплодный брак. Версии и контраверсии" ГЭОТАР-Медиа , 2019 г.
  • Сухих Г. Т., Назаренко Татьяна Алексеевна "Бесплодный брак. Современные подходы к диагностике и лечению" ГЭОТАР-Медиа , 2010 г.
  • Карр Брюс, Азиз Рикардо, Блэкуэлл Ричард "Руководство по репродуктивной медицине" Практика, 2015 г.
  • Студеникина Татьяна Михайловна, Слука Борис Александрович "Эмбриология. Учебное пособие" Попурри , 2009 г.
  • Kevin Coward , Dagan Wells Textbook of Clinical Embryology 1st Edition
  • Publisher: Cambridge University Press October 2013 Pages: 402 pages
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Անպտուղ ամուսնություն, անպտղության ձևերը, վերարտադրողական էնդոկրինոլոգիա, էնդոկրին խանգարումներ:
· Անպտղության բուժում՝ կոնսերվատիվ բուժում, ներարգանդային սերմնավորում, արտամարմնային բեղմնավորում (դասական և ICSI եղանակով):
· Ձվաբջիջների ասպիրացիա և գնահատում, սերմնահեղուկի հետազոտություն և սերմի մշակում: Սաղմերի դասակարգում, տեղադրում:
· Սեռաբջիջների և սաղմերի սառեցում:
. Նախաինպլանտացիոն գենետիկ հետազոտություն:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ13
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ մասնագիտական գիտելիքներ ձևավորել ֆիզիոլոգիական գործառույթների հետազոտությունների դասական և կլինիկական մեթոդների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու էլեկտրոֆիզիոլոգիական հետազոտությունների ժամանակ օգտագործվող անհրաժեշտ սարքավորումների, ռենտգենոլոգիական, սիրտ-անոթային և շնչառական համակարգերի գործունեության ցուցանիշների համակարգչային գրանց­ման ժամանակակից մեթոդները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գիտակցելու ԷՈՒԳ-ի, ուղեղի հրահրված կենսահոսանքների, էլեկտրամկանագրի, էլեկտրաակնագրի, տոմոգրաֆիկ, մաշկ-գալվանական, արյունահոսքի դոպլերային մեթոդ­ների կիրառման կարևոր նշանակությունը օրգան-համակարգերի պաթոլոգիայի ախտորոշ­ման համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.կիրառելու ուղեղի նեյրոնային ակտիվության, հրահրված պոտենցիալ­ների, սրտի ռիթմի գրանցման և մշակման համակարգչային մեթոդները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ մասնագիտական գիտելիքներ ձևավորել ֆիզիոլոգիական գործառույթների հետազոտությունների դասական և կլինիկական մեթոդների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ, թեմաների ակտիվ քննարկում
· Ցուցադրական նյութերի պատրաստում և դիտում
. Հետազոտական սարքերին ծանոթանալու նպատակով տարբեր կլինիկաների այցելություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր,
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր,
· ընթացիկ ստուգում. 2 հարցում՝ յուրաքանչոյւրը 1 միավոր, ընդհանուր՝ 2 միավոր,
· դասընթացի մասնակցություն՝ 2 միավոր,
. եզրափակիչ քննություն. բանավոր` առավելագույնը 8 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Վ.Հ. - Հոգեֆիզիոլոգիա, 2007թ., Երևան, 365 էջ:
  • Морозов М.А. - Современная диагностическая и лечебная аппаратура, Санкт-Петербург, 2006г, 144с.
  • Калантаров К.Д., Калашников С.Д., Костылев В.А. - Аппаратура и методики радионуклеидной диагностики в медицине, Москва, 2002г, 119с.
  • Буреш Я., Бурешева О., Хьюстон Д.- Методики и основные эксперименты по изучению мозга и поведения, /перевод с англ./, Москва, 1991г.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Էլեկտրաֆիզիոլոգիական հետազոտությունների անհրաժեշտ սարքա­վորումները, գրգռող և արտածող էլեկտրոդների տեսակները և պատրաստման ձևերը:
· Գլխուղեղի կեղևի պատասխանները ուղղակի գրգռումների ժամանակ, հրահրված պոտենցիալների տեսակները և առաջացման պատճառները, ԷՈՒԳ-ի ռիթմերը:
· Ռենտգենոգրաֆիա և ռենտ­գենոսկոպիա, անգիոգրաֆիա, էլեկտրասրտագրություն, էլեկտրամկանա­գրություն:
· Նյարդային համա­կարգի, շարժողական ակտիվության և ծայրամասային նյարդային համակարգի ախտորոշման հիմնական մեթոդները:
· Էնդոսկոպիկ և լաբորասկոպիկ մեթոդները կլինիկական հետազոտություններում: Մագնիսա-ռեզոնանսային շերտագրության մեթոդի կիրառումը կլինիկական հետազոտություններում:
. Արյան համակարգի հետազոտման ժամանակակից սարքավորումներ և մեթոդներ:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ.-2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708/Մ06
1. Դասընթացի նպատակ
· Ծանոթացնել կենսաբանության մեջ առկա մեծաքանակ տվյալների հենքերի տեսակների, տարատեսակ ֆորմատների և համացանցում առկա առցանց բազաների հետ
· Կազմել պատկերացում սպիտակուցային/գենոմային հաջորդականությունների, նրանց կառուցվածքային և գեների արտահայտման տվյալների մասին
· Ծանոթացնել սպիտակուց/գենային համեմատական վերլուծության տարբեր մոտեցումներին (կետային, լոկալ, գլոբալ), ինչպես նաև տալ տեղեկատվություն առկա առցանց հաշվողական ռեսուրսների մասին
· Ծանոթացնել կենսաինֆորմատիկայում լայնորեն տարածված R և TCL ծրագրավորման լեզուներին, ինչպես նաև դրանցում առկա տարատեսակ գրադարաններին և ֆունկցիաներին
· Կազմել պատկերացում էվոլուցիոն մոդելների, կառուցվածքային և մասնագիտական տվյալների հենքերի վերաբերյալ
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու տարատեսակ հենքերը և ֆորմատները,
2. ներկայացնելու համեմատական վերլուծության ալգորիթմները, օգտվել համացանցային տարատեսակ հաշվողական ռեսուրսներից
3. ներկայացնել մասնագիտական ծրագրեր՝ օգտվելով R և TCL ծրագրավորման լեզուներից, կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները մասնագիտական ոլորտում տվյալների հենք ստեղծելու:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
4. R և TCL լեզուներով նախագծել կոդեր
5. Օգտվել առցանց հաշվողական ռեսուրսներից
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
6. վերլուծելու առկա խնդիրները
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ծանոթացնել կենսաբանության մեջ առկա մեծաքանակ տվյալների հենքերի տեսակների, տարատեսակ ֆորմատների և համացանցում առկա առցանց բազաների հետ
· Կազմել պատկերացում սպիտակուցային/գենոմային հաջորդականությունների, նրանց կառուցվածքային և գեների արտահայտման տվյալների մասին
· Ծանոթացնել սպիտակուց/գենային համեմատական վերլուծության տարբեր մոտեցումներին (կետային, լոկալ, գլոբալ), ինչպես նաև տալ տեղեկատվություն առկա առցանց հաշվողական ռեսուրսների մասին
· Ծանոթացնել կենսաինֆորմատիկայում լայնորեն տարածված R և TCL ծրագրավորման լեզուներին, ինչպես նաև դրանցում առկա տարատեսակ գրադարաններին և ֆունկցիաներին
· Կազմել պատկերացում էվոլուցիոն մոդելների, կառուցվածքային և մասնագիտական տվյալների հենքերի վերաբերյալ
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· նախագծային մեթոդ
· համագործակցային ուսուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· Առաջին ընթացիկ քննություն-4 միավոր
. Երկրորդ ընթացիկ քննություն-5 միավոր
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի-8 միավոր
· Մասնակցությունը դասընթացին-3 միավոր :
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Дурбин Р, Эдди Ш, Крог А, Митчисон Г. «Анализ биологических последовательностей»., 2006. 480 с.
  • Бородовский М., Екишева С. «Задачи и решения по анализу биологических последовательностей». 2008. - 420 с.
  • David W. Mount -Bioinformatics Sequence and Genome Analysis, 2004, 692pp.
  • Richard Durbin, Sean R. Eddy, Anders Krogh, Graeme Mitchison, Biological Sequence Analysis, Probabilistic Models of Proteins and Nucleic Acids, Cambridge University Press, 1998
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Սպիտակուցային/գենային հաջորդականություններ
· Համեմատական վերլուծություն և առցանց ռեսուրսներ
· Էվոլուցիոն մոդելներ
· Կառուցվածքային մոդելներ
· Մասնագիտացված տվյալների հենքեր
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Լաբ.- 30ժամ՝ 2 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ14
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծել պատկերացում տոքսինոլոգիա գիտական ոլորտի մասին,
. ստեղծել պատկերացում թույների ազդեցության մեխանիզմների և, հետազոտական ու կլինիկական պրակտիկայում նրանց կիրառելիության վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տարբերակել տոքսինոլոգիան տոքսիկոլոգիայից,
2. տարբերակել թույներին բնորոշ հատկությունները,
3. կիրառել թունաբանության ոլորտում ժամանակակից նվաճումները գիտահետազոտական աշխատանքների ոլորտում:
4. տարբերակել բնության մեջ հանդիպող թույների հիմնական խմբերի տոքսինաբանությունը գիտահետազոտական գործունեության և բուժական պրակտիկայում,
5. իմանալ բնական թույների բարդ բաղադրության մոլեկուլային կազմը,
6. իմանալ թույներում հանդիպող տարրերի ծագումնաբանությունը
7. պատկերացում կազմել օրգանիզմում հանդիպող ֆերմենտների՝ տոքսինների վերափոխմամ էվոլյուցիոն ուղիները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետել թույների նորմավորման և չափաբաժինների որոշման մեթոդաբանությանը,
2. օգտվել կլինիկական տոքսինոլոգիայի հետ առնչվող գիտատեխնիկական ինֆորմացիայի հիմնական աղբյուրներից,
3. պլանավորել և իրականացնել հետազոտությունների տարբեր մեթոդիկաներ:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիմանան թունաբանությանը նվիրված գիտա-տեխնիկական ինֆորմացիայի աղբյուրները,
2. կկարողանան օգտագործել մասնագիտական գործունեության ընթացքում ստացած գիտելիքները՝ հետազոտական աշխատանքներում, ակադեմիական և կլինիկական ոլորտներում տարբեր հարցեր լուծելու նպատակով:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծել պատկերացում տոքսինոլոգիա գիտական ոլորտի մասին,
. ստեղծել պատկերացում թույների ազդեցության մեխանիզմների և, հետազոտական ու կլինիկական պրակտիկայում նրանց կիրառելիության վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություններ
· Լաբորատոր աշխատանքներ
· Գործնական աշխատանքներ
. Սեմինարներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում. 6 հարցում՝ յուրաքանչոյւրը 1 միավոր, ընդհանուր՝6 միավոր,
· ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն՝ 2 միավոր,
. եզրափակիչ քննություն. բանավոր` առավելագույնը 8 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Голиков С.Н. Общие механизмы токсического действия. -Л.: Медицина, 1986.
  • Голиков С.Н., Неотложная помощь при острых отравлениях (справочник по токсикологии). Под ред. академика АМН СССР С.Н. Голикова. - М.: Медицина, 1978.
  • Келина Н.Ю., Безручко Н.В. Основы токсикологии: Учебное пособие. Под ред. Н.Ю. Келиной. - Пенза: Изд-во ПТИ, 2002. - 61 с.
  • Курляндский Б.А., Сидоров К.К. Сильнодействующие ядовитые вещества (СДЯВ) // Токсикологический вестник. - 1996. № 4. - С. 2-4.
  • Лудевиг Р., Лос К. Острые отравления: Пер. с нем. - М.: Медицина, 1983.
  • Лужников Е.А. Клиническая токсикология: Учебник. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Медицина, 1994.
  • Орлов Б.Н., Гелашвили Д.Б. Ибрагимов А.К., Ядовитые животные и растения СССР., М.: Высшая школа, 1990. - 272
  • Bryan G. Fry From genome to “venome”: Molecular origin and evolution of the snake venom proteome inferred from phylogenetic analysis of toxin sequences and related body proteins. Genome Res. 2005. 15: 403-420.
  • Fox, J.W., Serrano, S.M.T. 2005. Snake toxins and hemostasis. Toxicon. 45, 951-1181.
  • JJ. Calvete, Venoms, venomics, antivenomics, FEBS Letters, Volume 583, Issue 11 , 5 June
  • Meier, J , White J , Handbook of Clinical Toxinology of animal venoms and poisons. CRC Press, New-York, 1995, 768p.
  • R.M. Kini. Toxins and Homeosthasis, Springer, 2010, 766p.
  • Stephen P. Mackessy. Handbook of venoms and toxins of reptiles, CRC Press, New-York, 2010, 391p.
  • W.Thomas Shier, Dietrich Mebs., Marcel Dekker, Handbook of Toxinology. 1990, 814pp.
  • Saak V. Ovsepian, Valerie B. O’Leary, Naira M. Ayvazyan, Ahmed Al-Sabi , Vasilis Ntziachristos, J. Oliver Dolly, Neurobiology and Therapeutic Applications of Neurotoxins Targeting Transmitter Release. // Pharmacology & Therapeutics, 2019, v. 193, 135-155.
  • Ayvazyan NM, O'Leary VB, Dolly JO, Ovsepian SV. Neurobiology and therapeutic utility of neurotoxins targeting postsynaptic mechanisms of neuromuscular transmission. // Drug Discovery Today, 2019, v. 24 (10), pp. 1968-1984 .
  • Modern venomics - Current insights, novel methods and future 3 perspectives in biological and applied animal venom research. //GigaScience, Volume 11, 2022, 1-27.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Տոքսինոլոգիա առարկան: Տոքսինոլոգիայի համառոտ պատմությունը:
· Տոքսինոլոգիայի խնդիրները: Ընդհանուր դրույթներ, տերմինաբանություն:
· Թույների և թունավորումների դասակարգումը:
· Թույների ազդեցության բնութագիրը:
· Թույների ազդեցությունը որոշող գործոնները:
· Տոքսիկության ռեցեպտորների տեսությունը:
· Տոքսիկոկինետիկա:
· Թույների տրանսպորտը բջջային մեմբրանների միջով:
· Գաղափար մեմբրանոտոքսինների և մեմբրանների վնասվածքներով և փոխակերպումներով պայմանավորված պաթոլոգիաների մասին:
· Թունավորումների տոքսիկոկինետիկ առանձնահատկությունները ներարկման տարբեր ուղիների դեպքում:
· Տոքսիկոկինետիկ առանձնահատկությունները պերօրալ և ինհալյացիոն ճանապարհով թունավորումների ժամանակ:
· Տոքսիկոկինետիկ առանձնահատկությունները ներմաշկային ճանապարհով թունավորումների ժամանակ:
· Թույների բաշխումը օրգանիզմում:
· Քիմիական նյութի կառուցվածքի և բաղադրության կապը իր տոքսիկ ազդեցության հետ:
· Նյութի տոքսիկության կապը իր մոլեկուլյար զանգվածի, չափսի, քիմիական խմբերի և ատոմների հետ:
· Կենսաբանորեն ակտիվ նյութերի ստերեոքիմիական առանձնահատկությունները:
· Սուր թունավորումներ բուսական և կենդանական թույներով:
· Թունավորումներ բուսական թույներով:
· Թունավորումներ կենդանական թույներով:
· Հակաթույների ազդեցության մեխանիզմները:
· Ժամանակակից հակաթույների բնութագիրը:
· Տոքսիկանտներին կապող հակաթույներ /քիմիական անտագոնիստներ/: Կենսաքիմիական անտագոնիստներ: Ֆիզիոլոգիական անտագոնիստներ: Մետաբոլիզմի ձևափոխիչներ՝ մոդիֆիկատորներ:
· Սպեցիֆիկ հակաթույները և նրանց ազդեցության մեխանիզմները:
· Բուժիչ իմունաբանական շիճուկներ: Մոնովալենտ և պոլիվալենտ շիճուկներ:
· Տեստեր խայթոցների հանդեպ՝ տարբերակման համակարգ:
· Ոչ սպեցիֆիկ հակաթույները և նրանց ազդեցության մեխանիզմները:
· Հետազոտումներ և մշակումներ հակաթույների բացահայտման, կանխագուշակման և մոլեկուլյար դիզայնի ոլորտում:
· Կլինիկական տոքսինոլոգիայի խնդիրները:
· Հասկացություն թույնի մասին: Քիմիական հիվանդության ախտածնություն:
· Թույների դասակարգումը ըստ «ընտրողական տոքսիկության»։
· Տոքսիկոդինամիկա: Թույների ներթափանցման ուղիները օրգանիզմի մեջ:
· Թույնի դուս բերումը օրգանիզմից: Լվացում, դիուրեզ, հեմոսորբցիա, էնտերոսորբցիա, հեմոդիալիզ: Պլազմաֆերեզի եղանակ, պերիտոնեալ դիալիզ, ֆիզիոհեմոթերապիա:
· Հակաթույներ /անտիդոտեր/:
· Սուր թունավորումների հիմնական ախտաբանական սինդրոմները:
· Նյարդային համակարգի տոքսիկ վնասումը: Կլինիկական սիմպտոմատիկա:
· Տոքսիկածին կոլապս, էկզոտոքսիկ շոկ, կոմատոզ վիճակներ: Այս վիճակների բուժումը:
· Լյարդի և երիկամների տոքսիկ վնասվածքները: Տոքսիկ հեպատոպաթիա:
· Տոքսիկ նեֆրոպաթիա: Սուր երիկամային անբավարարվածություն:
· Պսիխոտրոպ ազդեցություն ունեցող նյութերով թունավորում:
· Թունավորումներ թմրանյութերով:
· Թունավորումներ ԿՆՀ խթանիչներով:
· Կարդիոտրոպ նյութերով թունավորումներ: Արյան թույներով թունավորումներ:
· Թունավորումներ բուսական թույներով: Սնկեր, բարձրակարգ բույսեր:
. Թունավորումներ կենդանական թույներով: Օձերի թույներ: Հոդվածոտանիների թույներ:
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
4-րդ կիսամյակ
3.8 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ հիմնարար գիտելիքներ ձևավորել կենդանական աշխարհի տարբեր տեսակների ներկայացուցիչների կառուցվածքային, ֆիզիոլոգիական գործառույթների համեմատական վերլուծության վերաբերյալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Վերլուծելու անհատական զարգացման տարբեր աստիճանների վրա գտնվող կենդանիների ֆիզիոլոգիական գործառույթների և գործառական համակարգերի տարբերությունները:
2. ճանաչելու օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական գործառույթների կարգա­վորման մեխանիզմների և էվոլյուցիայի ընթացքում այդ գործառույթների ձևավորման սկզբունքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու կենդանական աշխարհի զարգացման ուղիների և առանձին տեսակների միջև գոյություն ունեցող ֆիլոգենե­տիկական և ֆիզիոլոգիական կապերը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու ֆիլոգենետիկական զարգացման տարբեր մակարդակների վրա գտնվող կենդանիների օրգանիզմի կառուցվածքի և գործառույթների մասին ժամանակակից պատկերացումները:
2. արժևորելու գիտության տվյալ ուղղության արդիականությունը, ինչպես տեսական, այնպես էլ կիրառական տեսանկյուններով։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ հիմնարար գիտելիքներ ձևավորել կենդանական աշխարհի տարբեր տեսակների ներկայացուցիչների կառուցվածքային, ֆիզիոլոգիական գործառույթների համեմատական վերլուծության վերաբերյալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Զեկուցումներ
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում. 2 հարցում բանավոր ՝ յուրաքանչոյւրը 3 միավոր, ընդհանուր -6 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն- 3 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-3 միավոր
· եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր - 8 միավոր։ Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մինասյան Ս. Մ. և համահեղ. Մարդու ֆիզիոլոգիա: Երևան, Զանգակ-97, 2011, 665էջ
  • Иванов А. А., Маннапов А. Г, Ксенофонтов Д. А. Сравнительная физиология животных. Учебник. Изд. Лань , 2015 г.
  • Иванов А. А. и др. Сравнительная физиология животных: учебник для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности. 2010 г.
  • Романенко В. Н. Основы сравнительной физиологии беспозвоночных: учебное пособие.Томский государственный университет, 2013 г.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Անհատական զարգացման տարբեր աստիճանների վրա գտնվող կենդանիների մարսողության, շնչառության և արտաթորության համակարգերի էվոլյուցիան:
· Սիրտ-անոթային, արյան համակարգերի էվոլյուցիան:
· Տարբեր պայմաններում ապրող կաթնասունների արյան շրջանառության և թթվածնային ծավալի առանձնա­հատկությունները:
· Տարբեր կենդանիների տեղաշարժման ֆունկցիայի համեմատական բնութագիրը:
. Նյարդային համակարգի և զգայարանների համե­մատական բնութագիրը:
4-րդ կիսամյակ
3.8 ժամ/շաբ
Դաս.- 1 ժամ/շաբ, Լաբ.- 1 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ մասնագիտական պատկերացում ձևավորել տարբեր տարիքային խմբերի անձանց օրգանների, օրգան համակարգերի ֆիզիոլո­գիական գործառույթների տարիքային առանձնահատկությունների մա­սին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու տարբեր տարիքային խմբերի անձանց օրգանների, օրգան-համակարգերի կառուցվածքի և ֆիզիոլոգիական գործառույթների տարբերությունները
2. նկարագրելու բարձրագույն նյարդային գործունեության առանձնահատկությունները տարբեր տարիքային խմբերում
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու տարբեր տարիքի անձանց օրգան-համակարգերի ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների կարգավորման առանձնահատկությունները:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.կազմակերպելու ուսուցման և դաստիարակության համապատասխան դասընթացներ տարբեր տարիքի անձանց համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ մասնագիտական պատկերացում ձևավորել տարբեր տարիքային խմբերի անձանց օրգանների, օրգան համակարգերի ֆիզիոլո­գիական գործառույթների տարիքային առանձնահատկությունների մա­սին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգումներ՝ բանավոր-6 միավոր
· մասնակցություն- 3 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-3 միավոր
. եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր - 8 միավոր։ Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Любимова З.В., Маринова К.В. Никитина А.А. - Возрастная физиология: Учебник для студентов вузов: в 2-х частях. Изд. Владос., 2003г., 304с.
  • Везруких М.М., Сонькин В.Д., Фарбер Д.А. - Возрастная физиология, Изд. Академия, 2009 316с.
  • Прищепа И.М.- Возрастная анатомия и физиология, Изд. Новое знание, 2006г, 316с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Արյան և սիրտ-անոթային համակարգերի տարիքային առանձնա­հատ­կությունները:
· Շնչառական, արտազատական և մարսողական համա­կարգերի տարիքային առանձնահատկությունները:
· Ներզատական համա­կարգի և ԿՆՀ-ի տարիքային առանձնահատկությունները:
. Բարձրագույն նյարդային գործունեության տարիքային առանձնահատկությունները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ մասնագիտական գիտելիքներ ձևավորել արյունաբանական տարբեր պաթոլոգիաների ախտածնության, ախտորոշման և բուժման ժամանակակից մոտեցումների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Կատարել տարբերակիչ ախտորոշում արյան հիվանդությունների միջև։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Կատարել հիվանդություների ճիշտ ախտորոշում՝ ֆիզիկալ զննման, լաբորատոր/գործիքային հետազոտությունների տվյալների հիման վրա։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. Տիրապետել արյան հիվանդությունների բուժման ժամանակակից ալգորիթմներին։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ մասնագիտական գիտելիքներ ձևավորել արյունաբանական տարբեր պաթոլոգիաների ախտածնության, ախտորոշման և բուժման ժամանակակից մոտեցումների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ, թեմաների ակտիվ քննարկում
. Հետազոտական սարքերին ծանոթանալու նպատակով տարբեր կլինիկաների այցելություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր
· ընթացիկ ստուգում. 3 հարցում՝ յուրաքանչոյւրը 1 միավոր, ընդհանուր՝ 3 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն՝ 2 միավոր
. եզրափակիչ քննություն. բանավոր` առավելագույնը 7 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • The Bethesda handbook of Clinical hematology. 4th edition, 2019, Wolter Kluwers
  • Wintrobe's clinical hematology. 14th edition, 2018, Lippincott Williams & Wilkins
  • Hematology: Basic Principles and Practice. 7th edition, 2017, Elsevier Health Sciences
  • Clinical hematology: theory and procedures. 6th edition, 2017, Lippincott Williams & Wilkins
  • Williams manual of hematology. 9th edition, 2017, McGraw Hill Professional
  • Wintrobe's Atlas of clinical hematology. 2nd edition, 2017, Lippincott Williams & Wilkins
  • Hoffman and Abeloff's Hematology-Oncology Review. 2017, Elsevier Health Sciences
  • Clinical Hematology Atlas. 5th edition, 2015, Elsevier Health Sciences
  • Harrison's hematology and oncology. 2rd edition, 2016, McGraw-Hill Education
  • Williams Hematology Malignant Lymphoid Diseases, 2017, McGraw Hill Professional
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Արյունաստեղծում, արյունաստեղծման ժամանակակից մոդելները
· Որակյալ լաբորատոր գործունեություն
· Արյան ոչ ուռուցքային հիվանդություններ
· Արյան ուռուցքային հիվանդություններ
· Արյունաբանական հիվանդությունների բուժման սկզբունքները
· Թրոմբոզ և հեմոստազ
. Տրանսֆուզիոն բժշկություն
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ հիմնարար գիտելիքներ ձևավորել հոգեկան գործունեության, գիտակցության, մտածողության, հիշողության, խոսքի, ինչպես նաև շրջապատող միջա­վայրի և օրգանիզմի փոխազդեցության մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. հասկանալու մեծ կիսագնդերի կեղևի մորֆոֆունկցիոնալ առանձնահատկությունների, օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների կարգավորման գործընթացում ԿՆՀ-ի ամբողջականացնող դերը
2. ճանաչելու առաջին և երկրորդ ազդանշանային համակարգերը և դրանց նշանակությունը
3. նկարագրելու բարձրագույն նյարդային գործունեության տիպերի, գիտակցության, մտածողության, հիշողության, ուսուցման գործընթացները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. գնահատելու բարձրագույն նյարդային գործունեությունը կախված տարբեր գործոններից և անձի առանձնահատկություններից
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. իրականացնելու անձի նպատակաուղղված գործունեությունը, որոշելու տարբեր մարդկանց բարձրագույն նյարդային գործունեության տիպերը:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ հիմնարար գիտելիքներ ձևավորել հոգեկան գործունեության, գիտակցության, մտածողության, հիշողության, խոսքի, ինչպես նաև շրջապատող միջա­վայրի և օրգանիզմի փոխազդեցության մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն` գրավոր, գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր
· 2-րդ ընթացիկ քննություն ` գրավոր, գնահատվում է առավելագույնը 3 միավոր
· ընթացիկ ստուգումներ՝ բանավոր, գնահատվում է առավելագույնը 4 միավոր
· մասնակցություն՝ 2 միավոր
. Եզրափակիչ քննություն `բանավոր, գնահատվում է առավելագույնը 8 միավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Հակոբյան Ն.Ս., Հակոբյան Ա.Ն. - Բարձրագույն նյարդային գործունեություն, Երևան 2005թ.
  • Батуев А.С. - Высшая нервная деятельность, Санкт-Петербург, 2002г.
  • Данилова Н.Н., Крылова А.Л. - Физиология высшой нервной деятельности, Ростов на Дону, ''Феникс'', 2002г.
  • Шульговский В.В. - Физиология высшой нервной деятельности с основами нейробиологии, Москва, 2003г.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կեղևային և ենթակեղևային գոյացությունների կապն ու փոխգործունեությունը:
· Ոչ պայմանական և պայմանական ռեֆլեքսների մեխանիզմները:
· Առաջին և երկրորդ ազդանշանային համակարգի փոխհարաբերությունը, խոսքի զարգացումը մարդու մոտ:
. ՈՒսուցում, հիշողություն, հույզեր, մտածողություն, քուն և արթնություն:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
. ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել սթրեսների առաջացման, ախտորոշման և հետևանքների վերացման եղանակների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. քննարկելու սթրեսի հետևանքով առաջացած հիվանդությունների պատ­ճառ­ները, հետևանքները, սթրես ռեակցիայի հարմարողական և վնա­սա­կար արդյունքները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. նկարագրելու հոգեհուզական և ֆիզիկական սթրեսների տարբերությունը և սթրեսի ձևավորման փուլերը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ընտրելու ինքնուրույն պայքարի անհրաժեշտ միջոցառումներ ոչ ցանկալի սթրեսորների և դրանց թողած հետևանքների դեմ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ուսանողների մոտ գիտելիքներ ձևավորել սթրեսների առաջացման, ախտորոշման և հետևանքների վերացման եղանակների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն - 3 միավոր՝ հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որոնցից յուրաքանչյուրը գնահատվում է 1-ական միավոր
· 2-րդ ընթացիկ քննություն - 3 միավոր՝ հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որոնցից յուրաքանչյուրը գնահատվում է 1-ական միավոր
· Եզրափակիչ քննություն - բանավոր քննություն, 8 միավոր առավելագույն արժեքով, հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր
· Ինքնուրույն աշխատանքի ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույն արժեքը 4 միավոր
. Մասնակցությունը՝ առավելագույնը 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Խանբաբյան Ա.Վ. Սթրեսը և առողջությունը, Երևան 2000թ, 119էջ:
  • Щербатых Ю.В. - Психология стресса и методы коррекции, Санкт-Петербург, 2006г, 256с.
  • Меерсон Ф.З. - Адаптация, стресс, профилактика, Москва, 1981г, 204с.
  • Пшенникова М.Г. - Феномен стресса. Эмоциональный стресс и его роль в патологии, /Курс лекций/, ж. ''Патологическая физиология и экспериментальная терапия'', 2000г, №2,3,4; 2001г, №1,2,3,4.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Սթրես: Էուսթրես: Դիսթրես:
· Սթրեսների դասակարգումը (կենսաբանական, ֆիզիոլոգիական, սոցիալական, ֆիզիկական և այլն):
· Սթրեսի ձևավորման անհատական առանձնահատկությունները: Հասկացություն սթրես համակարգի և սթրեսային ռեակցիայի մասին:
· Հասկացողություն սթրես-խթանող և սթրես-սահմանափակող համակարգերի մասին:
· Կենտրոնական և ծայրամասային սթրես-համակարգեր: Սթրեսի սեռային առանձնահատկությունները: Տարիքը և սթրեսը: Ընտանիքը և սթրեսը: Մասնագիտությունը և սթրեսը:
· Կենսառիթմերի խախտումը որպես սթրես հարուցող գործոն:
· Սթրեսի հետևանքով առաջացած հիվանդություններ, դրանց զարգացման ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները:
. Պայքար սթրես­ների և դրանց հետևանքների դեմ, օգտագործվող մեթոդները: Ժամանակակից քաղաքակրթության սթրեսները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ, Լաբ.- 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
· Զարգացնելու ուսանողների մասնագիտական կարողությունները հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի բնագավառում հիմնախնդիրները հասկանալու, մեկնաբանելու և վերլուծելու համար;
· Օժտելու ուսանողներին ախտաբանական ֆիզիոլոգիայի բնագավառում համապատասխան գիտելիքներով և հմտություններով;
· Զարգացնելու հմտություններ հետազոտական աշխատանքներ կատարելու արյան, արյունաստեղծման, արյունամակարդման, սիրտ-անոթային, շնչառական համակարգերի վերաբերյալ;
. Ուսանողներին ունակ դարձնել առաջարկելու միջոցներ, որոնք կարող են շտկել տարբեր ծայրահեղ գործոններով հրահրված ախտաբանական իրավիճակները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ախտածնության ընդհանուր հարցերի, շոկի, կոմայի, երկա­րատև ճնշման համախտանիշի դեպքում առաջացած փոփո­խությունների մասին:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Զարգացնելու ուսանողների մասնագիտական կարողությունները հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի բնագավառում հիմնախնդիրները հասկանալու, մեկնաբանելու և վերլուծելու համար;
· Օժտելու ուսանողներին ախտաբանական ֆիզիոլոգիայի բնագավառում համապատասխան գիտելիքներով և հմտություններով;
· Զարգացնելու հմտություններ հետազոտական աշխատանքներ կատարելու արյան, արյունաստեղծման, արյունամակարդման, սիրտ-անոթային, շնչառական համակարգերի վերաբերյալ;
. Ուսանողներին ունակ դարձնել առաջարկելու միջոցներ, որոնք կարող են շտկել տարբեր ծայրահեղ գործոններով հրահրված ախտաբանական իրավիճակները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ, թեմաների ակտիվ քննարկում
· Ցուցադրական նյութերի պատրաստում և դիտում
. Հետազոտական սարքերին ծանոթանալու նպատակով տարբեր կլինիկաների այցելություն
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· Ինքնուրույն աշխատանքի գնահատում՝ առավելագույնը 4 միավոր
· Դասընթացին մասնակցություն՝ 2 միավոր
. 1-ին միջանկյալ քննություն, բանավոր՝ առավելագույնը 3 միավոր;
. 2-րդ միջանկյալ քննություն, բանավոր՝ առավելագույնը 3 միավոր
· եզրափակիչ քննություն. բանավոր` առավելագույնը 8 միավորվ
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Մինասյան Ս.Մ և համահեղ. Ախտաբանական ֆիզիոլոգիա. Երևան, ԵՊՀ, 2014 թ.
  • Ավետիսյան Ս.Ա. Ընդհանուր ախտաֆիզիոլոգիայի հարցեր և թեստեր. Ուս.ձեռնարկ. Երևան, ԵՊԲՀ. 2012, 114 էջ
  • Алмазов В.А., Петрищев Н.Н., Шарахто Е.В., Леонтьева Н. - Клиническая патофизи­оло­гия, Санкт-Петербург, 1998г.
  • Горбан В. - Патологическая физиология, Москва, 1996г.
  • Шанин В.Ю. - Клиническая патофизиология, Санкт-Петербург, 1998г.
  • Адо А.Д., Адо М.А., Пицкий В.И. и соавт. - Патологическая физиология, Москва, 2000г,607с.
  • Атаман А.В. - Патологическая физиология в вопросах и ответах, 2000г, 608с.
  • Рубцовенко А.В. - Патологическая физиология, 2006г, 650с.
  • Шавин В.Ю. - Клиническая патофизиология, 1998г.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ախտաբանական ֆիզիոլոգիայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները: Առողջություն և հիվանդություն: Ընդհանուր նոզոլոգիա:
· Ախտաբանական գործընթաց և ախտաբանական վիճակ: Հիվանդության բնորոշումը և շրջանները:
· Ախտածնության ընդհանուր հարցեր: Շոկ, կոմա, մահ, պաթոգենեզ, տագնապ: Ցավի ախտաֆիզիոլոգիա:
· Օրգա­նիզմի ռեակցիան ցավի նկատմամբ: Ցավի տեսակները, հակացավա­ընկալչական համակարգ:
· Օրգանիզմի ռեակտիվության ուսմունքը: Ռեակտիվության տեսակները և դասակարգումը: Ռեակտիվությունը և սնուցման խանգարումները:
· Նյարդաներզատական համակարգերի դերը ռեակտիվության մեխանիզմում:
· Անաֆիլաքսիա և ախտածնություն: Բջջի ախտաֆիզիոլոգիա՝ դիսպլազիա, նեկրոզ, ապոպտոզ, ալերգիա, ալերգիկ ռեակցիաների ընդհանուր ախտածնություն, ալերգեններ:
· Արագ և դանդաղ ընթացող ալերգիաներ; աուտոալերգիական հիվանդություններ: Բորբոքումներ՝ ալտերացիա, էքսուդացիա, էմիգրացիա, պրոլիֆերացիա: Տենդ, տեսակները և նշանակությունը:
· Ուռուցքներ, նրանց էթիոլոգիան, հյուսվածքային առանձնահատկությունները, տեսությունները:
· Ժառանգական հիվանդություններ: Մուտացիաների տեսակները: Դիաթեզ: Արյան շրջանառության տեղային խանգառումները՝ հիպերեմիա, իշեմիա, ստազ, թրոմբոզ, էմբոլիա:
. Նյութափոխանակության ախտաֆիզիոլոգիա:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս.- 1 ժամ/շաբ, Լաբ.- 1 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
. Ուսանողներին անհրաժեշտ գիտելիքներ տալ բույ­սերում պարունակվող ֆարմակոլոգիապես ակտիվ նյութերի առկայության և տարբեր ախտաբանական վիճակներում դրանց կիրառության առանձնա­հատ­կությունների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու օրգանիզմի, օրգան-համակարգերի տարբեր հիվանդություն­ների դեպքում օգտագործվող դեղաբույսերը:
2. պարզաբանելու տարբեր հիվանդությունների դեպքում օգտագործվող բույսերի բուժական հատկությունները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. բացահայտելու տարբեր հիվանդությունների դեպքում օգտագործվող բուժական հատկություններով օժտված բույսերը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տարբերակելու և անհրաժեշտության դեպքում համապատասխան չափաբաժնով օգտագործելու բուժիչ հատկություններով օժտված բույսերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. Ուսանողներին անհրաժեշտ գիտելիքներ տալ բույ­սերում պարունակվող ֆարմակոլոգիապես ակտիվ նյութերի առկայության և տարբեր ախտաբանական վիճակներում դրանց կիրառության առանձնա­հատ­կությունների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում. 2 հարցում բանավոր ՝ յուրաքանչոյւրը 3 միավոր, ընդհանուր -6 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն- 3 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-3 միավոր
· եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր - 8 միավոր։ Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Թորոսյան Ա.Ա. Հայաստանի դեղաբույսերը, Երևան, “Հայաստան”, 1983, 115 էջ
  • Ծատուրյան Թ.Գ. Գևորգյան Մ.Լ. Հայասատանի ուտելի վայրի բույսերը, Երևան “Լուսակն”, 2007, 128 էջ
  • Հարությունյան Լ.Վ., Հովհաննիսյան Ռ.Խ., Ֆիտոթերապիա, 1992թ.
  • Малахов Г.П. Современное траволечение. Донецк, 2003.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Բուսաբուժության պատմության համառոտ ակնարկ:
· Բուսաբուժության հիմնական դրույթները: Բույսերում պարունակվող ֆարմակոլոգիապես ակտիվ նյութերը և դրանց նշանակությունը:
· Սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունների դեպքում օգտագործվող բույսերը: Շնչառական և մարսողական օրգանների հիվանդությունների ֆիտոթերապիա:
· Լեղապարկի բորբոքման, լեղաքարային հիվանդությունների դեպքում օգտագործվող բույսեր:
· Նյարդային համակարգի գոր­ծու­նեության խանգարումների դեպքում օգտագործվող բույսեր:
. Հակաբորբոքային դեղաբույսեր:
3 -րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Լաբ.- 30ժամ՝ 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մոտ ձևավորել մարդու իմուն համակարգի մասին պատկերացում, ծանոթացնել իմուն համակարգի հիմնական հատկություններին և դրանց խանգարման հետևանքով առաջացած հիվանդություններին
. լաբորատոր իմունաբանական մեթոդների քննարկում, դրանց կիրառումը ժամանակակից բժշկությունում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնել իմուն համակարգի կառուցվածքը:
2. Ներկայացնել իմուն պատասխանի ձևավորման հիմնական ուղիները:
3. Իմուն պատասխանում մասնակցող բջիջների և մոլեկուլների դերը հստակ ներկայացնել:
4. Պատկերացում ունենալ իմունականխարգելման, իմունոթերապիայի, թիրախային իմունակարգավորման մասին
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Ունենալ լաբորատոր հմտություններ իմունաբանական մեթոդների կիրառման համար
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.Կարողանալ բժշկագիտական խնդիրների հիմքում տեսնել և օգտագործել իմունաբանության հիմունքները:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մոտ ձևավորել մարդու իմուն համակարգի մասին պատկերացում, ծանոթացնել իմուն համակարգի հիմնական հատկություններին և դրանց խանգարման հետևանքով առաջացած հիվանդություններին
. լաբորատոր իմունաբանական մեթոդների քննարկում, դրանց կիրառումը ժամանակակից բժշկությունում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Լաբորատոր աշխատանքներ
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում -6 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն- 2 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-3 միավոր
· եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր - 9 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Cellular and molecular immunlogy, Abul K Abbas, Andrew H. Lichtman, 2018, 9th edit.
  • Middleton’s Allergy essentials Robyn E. O’Hehir 2017
  • Primary immundeficiency Diseases Nima Rezaei, 2017
  • Stiehm’s immune deficiencies, Kathleen Sullivan 2020 2nd edit
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Իմուն համակարգի կառուցվածք։
· Բնածին իմուն համակարգ։ Ադապտիվ իմուն համակարգ։
· Կոմպլեմենտի համակարգ։ Հակամարմիններ և հակածիններ։
· Հակածնի ներկայացումը Տ-բջիջներին և ԳՀՀ մոլեկուլների գործառույթը։
· Իմուն ռեցեպտորներ և հաղորդման ուղիներ։
· Լիմֆոցիտների ակտիվացում։
· Հումորալ իմուն համակարգի մեխանիզմները։
· Ուռուցքների հանդեպ իմունիտետ։
· Իմունականխարգելում։ Գերզգայնություն և ալերգիաներ։
· Լաբորատոր մեթոդներ։ Իմունային խանգարումներ։
. Աուտոիմուն հիվանդություններ։
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողի մոտ ձևավորել լիարժեք մասնագիտական պատկերացումներ բոլոր հոգեկան պրոցեսների ապահովման կենսաբանական մեխանիզմների վերաբերյալ;
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում ուղեղի տեղային ախտահարման հետևանքով ի հայտ եկող հոգեկան գործընթացների խանգարումների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու հիմնական հոգեկան պրոցեսների ուղեղային ապահովման առանձնահատկությունները;
2. քննարկելու տարբեր ուղեղային կառուցվածքների ախտահարման հետևանքով ի հայտ եկող խանգարումների պատճառները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. լուսաբանելու տարբեր հոգեկան գործընթացների օրինաչափությունները ըստ նյարդահոգեբանական մոտեցման,
2. բացահայտելու տարբեր հոգեկան գործընթացների խանգարումները ըստ նյարդահոգեբանական մոտեցման:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու առկա խնդիրները և առաջարկել դրանց լուծման եղանակները,
2. կատարելու հետազոտական աշխատանք նյարդաֆիզիոլոգիայի բնագավառում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողի մոտ ձևավորել լիարժեք մասնագիտական պատկերացումներ բոլոր հոգեկան պրոցեսների ապահովման կենսաբանական մեխանիզմների վերաբերյալ;
ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում ուղեղի տեղային ախտահարման հետևանքով ի հայտ եկող հոգեկան գործընթացների խանգարումների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում -4 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն- 2 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-5 միավոր
· եզրափակիչ քննություն -9 միավոր։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Վ. Հ. Հոգեֆիզիոլոգիա. Եր.: Երևանի համալս. հրատ., 2007, 366 էջ
  • Лурия А. Р. Основы нейропсихологии. М., Изд-во Академия. 2006. 381с.
  • Хомская Е.Д. Нейропсихология. Учебник для ВУЗ-ов, Изд-во «Питер». 2006, 496с
  • Бизюк А.П. Основы нейропсихологии. СПб, 2005, 292с.
  • Визель Т.Г. Основы нейропсихологии. М., 2005
  • Основы психофизиологии /отв. ред. Ю. И. Александров. 3-е изд. М.-СПб, 2004: 456 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Մարդու ուղեղի գործառության ընդհանուր սկզբունքները:
· Զգայության և ճանաչման կենսաբանական մեխանիզմները:
· Զգայական և ճանաչողական խանգարումները: Վարքի կառավարման նյարդահոգեբանական մեխանիզմները:
· Խոսքի կենսաբանական մեխանիզմները: Խոսքի խանգարումներ:
· Գրի, ընթերցողունակության և հաշվունակության կենսաբանական մեխանիզմները:
· Հիշողության գործառական մեխանիզմները և նրա խանգարումներն ուղեղի տեղային ախտահարման ժամանակ:
· Ուշադրությունը և նրա ոչ մենահատուկ և մենահատուկ խանգարումները: Մտածողության նյարդահոգեբանական մեխանիզմները: .Մտածողության խանգարումներն ուղեղի տեղային ախտահարման ժամանակ:
· Հույզերի նյարդահոգեբանական մեխանիզմները: Հույզերի խանգարումներն ուղեղի տեղային ախտահարման ժամանակ:
Գիտակցության և անգիտակցականի մեխանիզմների խնդիրը:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ
Դաս.- 1 ժամ/շաբ, Լաբ.- 1 ժամ/շաբ
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0706/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· Ուսանողներին անհրաժեշտ գիտելիքներ տալ ԿՆՀ-ի կողմից արտադրվող նեյրո հորմոն­ների վերաբերյալ։
. Ուսանողների մոտ մասնագիտական պատկերացում ձևավորել մարդու գործունեության և վարքագծի վրա նեյրոհորմոն­ների ազդեցության վերաբերյալ։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. պարզաբանելու նեյրոհորմոնների ազդեցության մեխանիզմները
2. քննարկելու վարքագծի վրա պեպտիդների ազդեցության մեխանիզմները
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. վերլուծելու նյարդային և հումարալ կարգավորման համակարգերի կապերը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.պարզաբանելու հումորալ կարգավորման մեխանիզմներում նեյրոմեդիատորների դերը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ուսանողներին անհրաժեշտ գիտելիքներ տալ ԿՆՀ-ի կողմից արտադրվող նեյրո հորմոն­ների վերաբերյալ։
. Ուսանողների մոտ մասնագիտական պատկերացում ձևավորել մարդու գործունեության և վարքագծի վրա նեյրոհորմոն­ների ազդեցության վերաբերյալ։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Դասախոսություն
· Ուսանողների մասնակցություն գիտահետազոտական աշխատանքներին
· Սեմինար պարապմունքներ
. Ցուցադրական նյութերի պատրաստում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առավելագույն արժեքը 20 միավոր
Գնահատման բաղադրիչներն են՝
· ընթացիկ ստուգում. 2 հարցում բանավոր ՝ յուրաքանչոյւրը 3 միավոր, ընդհանուր -6 միավոր
· դասընթացի մասնակցություն- 3 միավոր
· ինքնուրույն աշխատանք-3 միավոր
· եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր - 8 միավոր։ Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրաքանչյուրը 2 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ալեքսանյան Ս.Ս. և համահեղինակներ “Ընդհանուր էնդոկրինոլոգիա”. Երևան “Զանգակ”. 2004
  • Խուդավերդյան Դ.Ն. Ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների հորմոնային կարգավորում: Մարդու ֆիզիոլոգիայի հիմունքներ. Երևան. 1998.
  • Смирнов В. М. Железы внутренней секреции. Физиология человека под редакцией Смирнова В.М. Москва " Медицина". 2002.
  • Киричук В.Ф. Физиология желез внутренней секреции. Общие вопросы. Саратов. Сар ГМУ. 1994
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Օրգանիզմի ֆունկցիաների կարգավորման մեխանիզմները և դրանց առանձնա­հատկություն­ները:
· Պեպտիդների սինթեզը, հյութազատումը, տեղափոխումը և մետաբոլիզմը: Պեպտիդների ազդեցության մեխանիզմները:
· Պեպտիդների ընկալիչները և դրանց փոխազդեցությունը:
. Վարքագծի կարգավորման նեյրոհորմոնները:

Կրթական այլ մոդուլներ

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին, 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ կիսամյակ
9.8 ժամ/շաբ
2 ժամ/սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ18/Մ20/Մ21/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները թրթռման, ինչպես նաև մատուտակի համակցված ազդեցության պայմաններում
2. լուսաբանելու օրգանիզմի վրա ազդող տեխնածին գործոններից ամենատարածվածի՝ թրթռման բացասական ազդեցությունը և գտնել ուղիներ նվազագույնի հասցնել այդ խանգարումները
3. գիտակցելու թրթռային հիվանդության կանխարգելման և բուժման նպատակով օգտագործվող դեղաբույսերի կարևորությունը որպես օրգանիզմի ռեզիստենությունը բարձրացնող կենսակարգավորիչներ
4. վերարտադրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները և դրանց կանխարգելման նպատակովբուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
5. արժևորելու օրգանիզմում զարգացող բացասական գործընթացների շտկման հնարավորության և վերականգնողական ուղղությունների արդյունավետությունը
6. նկարագրելու թթվածնաքաղցի հիմնախնդիրները և թթվածնաքաղցի պայմաններում օրգանիզմի գործառռւյթների ` մասնավորապես շնչառության փոփոխությունները
7. լուսաբանելու թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների վրա լիմբիական գոյացությունների թողած ազդեցությունը
8. արժևորելու հակահիպօքսիկ դեղաբույսերի օգտագործումը
9. գիտակցելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական ցուցանիշների շեղումները թունավորման կամ սուր հիպօքսիայի ազդեցության պայմաններում և հակաօքսիդանտների կիրառման արդյունավետությունը շեղումների շտկման նպատակով
10. նկարագրելու հոգեկան գործընթացների հիմքում ընկած ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները
11. գիտակցելու ֆիզիոլոգիական մեխանիզմներում գենդերային տարբերությունների դրսևորումը տարբեր աստիճանի լարվածության պայմաններում
12. լուսաբանելու հոգեմարմնական խանգարումների ծագման կենսաբանական, հոգեբանական և սոցիալական պատճառները
13. Նկարագրելու ուսումնական ծանրաբեռնվածության պայմաններում (օրական, շաբաթական և տարեկան կտրվածքով) և քննաշրջանի ընթացքում սովորողների սիրտ-անոթային համակարգի, հոգեֆիզիոլոգիական և մարդաչափական ցուցանիշների անհատա-խմբային փոփոխությունների բնույթը: Նկարագրելու դեռահասների սրտի ռիթմի ինտեգրալային ցուցանիշների հետազոտություններում կիրառվող ճշգրիտ մեթոդները
14. լուսաբանելու սիրտ-անոթային համակարգի ցուցանիշների շարժերի և հարմարողական հնարավորությունների կախվածությունը հետազոտվողների սրտի ռիթմի կարգավորման տիպից, տարիքից և սեռից
վերարտադրելու սրտի ռիթմի ինտեգրալային և կենտրոնական հեմոդինամիկայի ցուցանիշների փոփոխությունների բնույթը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության, արոմաբուժության, երաժշտաբուժության, բուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու քաղցրարմատը թրթռային ախտաբանության կանխարգելման և բուժման նպատակով
2. կիրառելու քաղցրարմատը որպես հակասթրեսային արդյունավետ միջոց ուղղված թրթռման ազդեցության նկատմամբ օրգանիզմի կայունության բարձացմանը թրթռման ազդեցության նկատմամբ
3. կիրառելու էլեկտրաֆիզիոլոգիական մեթոդներ
4. կիրառելու փորձարարական տվյալների վերլուծության մեթոդներ
5. նահատելու թթվածնաքաղցով հրահրված խանգարումների ժամանակ կիրառվող միջոցների կարևորությունը:
6. կիրառելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական մեթոդներ
7. կիրառելու հոգեֆիզիոլոգիական ճշգրիտ մեթոդներ
8. կիրառելուէլեկտրասրտագրության (ԷՍԳ) համակարգչային վերլուծության մեթոդներ
9. կիրառելու անբարենպաստ ազդեցությունների կարգավորիչ-հարմարողական հնարավորությունների համընդհանուր ինդիկատոր հանդիսացող սիրտ-անոթային համակարգի գործառական վիճակի ուսումնասիրությունը
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. փորձնական արդյունքների և տեսական նյութի համակողմանի վերլուծության ունակություն
2. հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում և գիտական բանավեճերի վարում
3. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
4. գնահատելու առողջության պահպանման նպատակով ոչ դեղորայքային մեթոդների կիրառումը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում, ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում,
. Անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում
· Ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց
· Անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում
. Ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ստուգարք
· բաց հարցերով քննարկում
. բանավոր հարցում
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
1-ին, 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ կիսամյակ
9.8 ժամ/շաբ
2 ժամ/սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ18/Մ20/Մ21/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները թրթռման, ինչպես նաև մատուտակի համակցված ազդեցության պայմաններում
2. լուսաբանելու օրգանիզմի վրա ազդող տեխնածին գործոններից ամենատարածվածի՝ թրթռման բացասական ազդեցությունը և գտնել ուղիներ նվազագույնի հասցնել այդ խանգարումները
3. գիտակցելու թրթռային հիվանդության կանխարգելման և բուժման նպատակով օգտագործվող դեղաբույսերի կարևորությունը որպես օրգանիզմի ռեզիստենությունը բարձրացնող կենսակարգավորիչներ
4. վերարտադրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները և դրանց կանխարգելման նպատակովբուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
5. արժևորելու օրգանիզմում զարգացող բացասական գործընթացների շտկման հնարավորության և վերականգնողական ուղղությունների արդյունավետությունը
6. նկարագրելու թթվածնաքաղցի հիմնախնդիրները և թթվածնաքաղցի պայմաններում օրգանիզմի գործառռւյթների ` մասնավորապես շնչառության փոփոխությունները
7. լուսաբանելու թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների վրա լիմբիական գոյացությունների թողած ազդեցությունը
8. արժևորելու հակահիպօքսիկ դեղաբույսերի օգտագործումը
9. գիտակցելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական ցուցանիշների շեղումները թունավորման կամ սուր հիպօքսիայի ազդեցության պայմաններում և հակաօքսիդանտների կիրառման արդյունավետությունը շեղումների շտկման նպատակով
10. նկարագրելու հոգեկան գործընթացների հիմքում ընկած ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները
11. գիտակցելու ֆիզիոլոգիական մեխանիզմներում գենդերային տարբերությունների դրսևորումը տարբեր աստիճանի լարվածության պայմաններում
12. լուսաբանելու հոգեմարմնական խանգարումների ծագման կենսաբանական, հոգեբանական և սոցիալական պատճառները
13. Նկարագրելու ուսումնական ծանրաբեռնվածության պայմաններում (օրական, շաբաթական և տարեկան կտրվածքով) և քննաշրջանի ընթացքում սովորողների սիրտ-անոթային համակարգի, հոգեֆիզիոլոգիական և մարդաչափական ցուցանիշների անհատա-խմբային փոփոխությունների բնույթը: Նկարագրելու դեռահասների սրտի ռիթմի ինտեգրալային ցուցանիշների հետազոտություններում կիրառվող ճշգրիտ մեթոդները
14. լուսաբանելու սիրտ-անոթային համակարգի ցուցանիշների շարժերի և հարմարողական հնարավորությունների կախվածությունը հետազոտվողների սրտի ռիթմի կարգավորման տիպից, տարիքից և սեռից
վերարտադրելու սրտի ռիթմի ինտեգրալային և կենտրոնական հեմոդինամիկայի ցուցանիշների փոփոխությունների բնույթը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության, արոմաբուժության, երաժշտաբուժության, բուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու քաղցրարմատը թրթռային ախտաբանության կանխարգելման և բուժման նպատակով
2. կիրառելու քաղցրարմատը որպես հակասթրեսային արդյունավետ միջոց ուղղված թրթռման ազդեցության նկատմամբ օրգանիզմի կայունության բարձացմանը թրթռման ազդեցության նկատմամբ
3. կիրառելու էլեկտրաֆիզիոլոգիական մեթոդներ
4. կիրառելու փորձարարական տվյալների վերլուծության մեթոդներ
5. նահատելու թթվածնաքաղցով հրահրված խանգարումների ժամանակ կիրառվող միջոցների կարևորությունը:
6. կիրառելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական մեթոդներ
7. կիրառելու հոգեֆիզիոլոգիական ճշգրիտ մեթոդներ
8. կիրառելուէլեկտրասրտագրության (ԷՍԳ) համակարգչային վերլուծության մեթոդներ
9. կիրառելու անբարենպաստ ազդեցությունների կարգավորիչ-հարմարողական հնարավորությունների համընդհանուր ինդիկատոր հանդիսացող սիրտ-անոթային համակարգի գործառական վիճակի ուսումնասիրությունը
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. փորձնական արդյունքների և տեսական նյութի համակողմանի վերլուծության ունակություն
2. հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում և գիտական բանավեճերի վարում
3. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
4. գնահատելու առողջության պահպանման նպատակով ոչ դեղորայքային մեթոդների կիրառումը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում, ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում,
. Անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում
· Ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց
· Անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում
. Ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ստուգարք
· բաց հարցերով քննարկում
. բանավոր հարցում
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ. - 30 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ19
1. Դասընթացի նպատակ
· հաղորդել գործնական գիտելիքներ կենսաբանության հետազոտական և կիրառական ոլորտներում,
· զարգացնել մասնագիտական աճի համար անհրաժեշտ հմտություններ և կարողություններ,
·ծանոթացնել մասնագիտացված հաստատությունների աշխատանքին, ընտրված մասնագիտության առանձնահատկություններին, շփվել որակյալ մասնագետների հետ, նպաստել ապագա կարիերայի պլանավորմանը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. պլանավորելու կենսաբանական հետազոտություններ,
2. աշխատելու կենսաբանական օբյեկտների հետ,
3. օգտագործելու ժամանակակից սարքավորումներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
4. աշխատելու թիմում,
5. դիտարկելու և գնահատելու սեփական և ուրիշների աշխատանքը,
6. ստեղծելու մասնագիտական շփումների ցանց:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հաղորդել գործնական գիտելիքներ կենսաբանության հետազոտական և կիրառական ոլորտներում,
· զարգացնել մասնագիտական աճի համար անհրաժեշտ հմտություններ և կարողություններ,
·ծանոթացնել մասնագիտացված հաստատությունների աշխատանքին, ընտրված մասնագիտության առանձնահատկություններին, շփվել որակյալ մասնագետների հետ, նպաստել ապագա կարիերայի պլանավորմանը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունքներ,
· գործնական աշխատանքի տեսական հիմունքների ծանոթացում
. սեփական արդյունքների, ինչպես նաև այլ հեղինակների արդյունքների քննարկում և ամփոփում::
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը անցկացվում է բանավոր՝ առաջադրանքների կատարման և կատարված աշխատանքների վերաբերյալ
շաբաթական հաշվետվությունների հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Լիր Թ., Հարությունյան Տ., Հովհաննիսյան Գ. Մարդու գենետիկայի հիմունքները, ԵՊՀ հրատ, 2020:
  • Ղազարյան Կ.Ա., Խաչատրյան Է.Հ., Գրիգորյան Կ.Վ. Հողի էկոլոգիա (ուսումնամեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ-ի հրատ., 2016 թ., 114էջ:
  • Araqelyan M.S., Danielyan F.D., «Ցամաքային Ողնաշարավոր կենդանիների դաշտային հետազոտման մեթոդիկա», ԵՊՀ հրատարակչություն, Երևան, 2012:
  • Նանագյուլյան Ս. Գ., Շահազիզյան Ի. Վ., Էլոյան Ի. Մ., Պողոսյան Ա. Վ., Զաքարյան Ն. Հ., Ադամյան Ռ. Գ. Սնկաբանություն և բուսաբանություն: Ուսումնական ձեռնարկ. Եր.: ԵՊՀ հրատ., 2018, 166 էջ:
  • Մինասյան Ս. Մ. և համահեղ. Մարդու ֆիզիոլոգիա.Երևան, Զանգակ-97, 2011, 665էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կազմակերպչական փուլ՝
· հետազոտության թեմայի ընտրություն,
· ընտրված հետազոտական թեմայի վերաբերյալ գրականության ակնարկի պատրաստում,
· նյութերի և հետազոտության մեթոդների ընտրություն,
Հետազոտության փուլ՝
· փորձի պլանավորում,
· փորձարարական նյութերի հավաքագրում,
Ստացված արդյունքների մշակում և վերլուծություն՝
· հետազոտական արդյունքների վերլուծություն:
· հետազոտության հիմնական եզրակացությունների ձևակերպում։
· հետազոտության արդյունքների քննարկում հատկապես ժամանակակից գիտական գաղափարների տեսանկյունից:
Պրակտիկայի հաշվետվության պատրաստում՝
· ստացված տվյալների վիճակագրական մշակում:
Կատարված գիտական հետազոտության արդյունքների հիման վրա վերջնական գիտական զեկույցի պատրաստում և
ներկայացում:
1-ին, 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ կիսամյակ
9.8 ժամ/շաբ
2 ժամ/սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ18/Մ20/Մ21/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները թրթռման, ինչպես նաև մատուտակի համակցված ազդեցության պայմաններում
2. լուսաբանելու օրգանիզմի վրա ազդող տեխնածին գործոններից ամենատարածվածի՝ թրթռման բացասական ազդեցությունը և գտնել ուղիներ նվազագույնի հասցնել այդ խանգարումները
3. գիտակցելու թրթռային հիվանդության կանխարգելման և բուժման նպատակով օգտագործվող դեղաբույսերի կարևորությունը որպես օրգանիզմի ռեզիստենությունը բարձրացնող կենսակարգավորիչներ
4. վերարտադրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները և դրանց կանխարգելման նպատակովբուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
5. արժևորելու օրգանիզմում զարգացող բացասական գործընթացների շտկման հնարավորության և վերականգնողական ուղղությունների արդյունավետությունը
6. նկարագրելու թթվածնաքաղցի հիմնախնդիրները և թթվածնաքաղցի պայմաններում օրգանիզմի գործառռւյթների ` մասնավորապես շնչառության փոփոխությունները
7. լուսաբանելու թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների վրա լիմբիական գոյացությունների թողած ազդեցությունը
8. արժևորելու հակահիպօքսիկ դեղաբույսերի օգտագործումը
9. գիտակցելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական ցուցանիշների շեղումները թունավորման կամ սուր հիպօքսիայի ազդեցության պայմաններում և հակաօքսիդանտների կիրառման արդյունավետությունը շեղումների շտկման նպատակով
10. նկարագրելու հոգեկան գործընթացների հիմքում ընկած ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները
11. գիտակցելու ֆիզիոլոգիական մեխանիզմներում գենդերային տարբերությունների դրսևորումը տարբեր աստիճանի լարվածության պայմաններում
12. լուսաբանելու հոգեմարմնական խանգարումների ծագման կենսաբանական, հոգեբանական և սոցիալական պատճառները
13. Նկարագրելու ուսումնական ծանրաբեռնվածության պայմաններում (օրական, շաբաթական և տարեկան կտրվածքով) և քննաշրջանի ընթացքում սովորողների սիրտ-անոթային համակարգի, հոգեֆիզիոլոգիական և մարդաչափական ցուցանիշների անհատա-խմբային փոփոխությունների բնույթը: Նկարագրելու դեռահասների սրտի ռիթմի ինտեգրալային ցուցանիշների հետազոտություններում կիրառվող ճշգրիտ մեթոդները
14. լուսաբանելու սիրտ-անոթային համակարգի ցուցանիշների շարժերի և հարմարողական հնարավորությունների կախվածությունը հետազոտվողների սրտի ռիթմի կարգավորման տիպից, տարիքից և սեռից
վերարտադրելու սրտի ռիթմի ինտեգրալային և կենտրոնական հեմոդինամիկայի ցուցանիշների փոփոխությունների բնույթը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության, արոմաբուժության, երաժշտաբուժության, բուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու քաղցրարմատը թրթռային ախտաբանության կանխարգելման և բուժման նպատակով
2. կիրառելու քաղցրարմատը որպես հակասթրեսային արդյունավետ միջոց ուղղված թրթռման ազդեցության նկատմամբ օրգանիզմի կայունության բարձացմանը թրթռման ազդեցության նկատմամբ
3. կիրառելու էլեկտրաֆիզիոլոգիական մեթոդներ
4. կիրառելու փորձարարական տվյալների վերլուծության մեթոդներ
5. նահատելու թթվածնաքաղցով հրահրված խանգարումների ժամանակ կիրառվող միջոցների կարևորությունը:
6. կիրառելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական մեթոդներ
7. կիրառելու հոգեֆիզիոլոգիական ճշգրիտ մեթոդներ
8. կիրառելուէլեկտրասրտագրության (ԷՍԳ) համակարգչային վերլուծության մեթոդներ
9. կիրառելու անբարենպաստ ազդեցությունների կարգավորիչ-հարմարողական հնարավորությունների համընդհանուր ինդիկատոր հանդիսացող սիրտ-անոթային համակարգի գործառական վիճակի ուսումնասիրությունը
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. փորձնական արդյունքների և տեսական նյութի համակողմանի վերլուծության ունակություն
2. հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում և գիտական բանավեճերի վարում
3. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
4. գնահատելու առողջության պահպանման նպատակով ոչ դեղորայքային մեթոդների կիրառումը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում, ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում,
. Անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում
· Ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց
· Անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում
. Ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ստուգարք
· բաց հարցերով քննարկում
. բանավոր հարցում
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
1-ին, 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ կիսամյակ
9.8 ժամ/շաբ
2 ժամ/սեմինար
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ18/Մ20/Մ21/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները թրթռման, ինչպես նաև մատուտակի համակցված ազդեցության պայմաններում
2. լուսաբանելու օրգանիզմի վրա ազդող տեխնածին գործոններից ամենատարածվածի՝ թրթռման բացասական ազդեցությունը և գտնել ուղիներ նվազագույնի հասցնել այդ խանգարումները
3. գիտակցելու թրթռային հիվանդության կանխարգելման և բուժման նպատակով օգտագործվող դեղաբույսերի կարևորությունը որպես օրգանիզմի ռեզիստենությունը բարձրացնող կենսակարգավորիչներ
4. վերարտադրելու արյան, իմունային համակարգի և նյութափոխանակության մի շարք ֆերմենտների և ճարպերի գերօքսիդային օքսիդացման գործընթացների փոփոխությունները և դրանց կանխարգելման նպատակովբուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
5. արժևորելու օրգանիզմում զարգացող բացասական գործընթացների շտկման հնարավորության և վերականգնողական ուղղությունների արդյունավետությունը
6. նկարագրելու թթվածնաքաղցի հիմնախնդիրները և թթվածնաքաղցի պայմաններում օրգանիզմի գործառռւյթների ` մասնավորապես շնչառության փոփոխությունները
7. լուսաբանելու թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների վրա լիմբիական գոյացությունների թողած ազդեցությունը
8. արժևորելու հակահիպօքսիկ դեղաբույսերի օգտագործումը
9. գիտակցելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական ցուցանիշների շեղումները թունավորման կամ սուր հիպօքսիայի ազդեցության պայմաններում և հակաօքսիդանտների կիրառման արդյունավետությունը շեղումների շտկման նպատակով
10. նկարագրելու հոգեկան գործընթացների հիմքում ընկած ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները
11. գիտակցելու ֆիզիոլոգիական մեխանիզմներում գենդերային տարբերությունների դրսևորումը տարբեր աստիճանի լարվածության պայմաններում
12. լուսաբանելու հոգեմարմնական խանգարումների ծագման կենսաբանական, հոգեբանական և սոցիալական պատճառները
13. Նկարագրելու ուսումնական ծանրաբեռնվածության պայմաններում (օրական, շաբաթական և տարեկան կտրվածքով) և քննաշրջանի ընթացքում սովորողների սիրտ-անոթային համակարգի, հոգեֆիզիոլոգիական և մարդաչափական ցուցանիշների անհատա-խմբային փոփոխությունների բնույթը: Նկարագրելու դեռահասների սրտի ռիթմի ինտեգրալային ցուցանիշների հետազոտություններում կիրառվող ճշգրիտ մեթոդները
14. լուսաբանելու սիրտ-անոթային համակարգի ցուցանիշների շարժերի և հարմարողական հնարավորությունների կախվածությունը հետազոտվողների սրտի ռիթմի կարգավորման տիպից, տարիքից և սեռից
վերարտադրելու սրտի ռիթմի ինտեգրալային և կենտրոնական հեմոդինամիկայի ցուցանիշների փոփոխությունների բնույթը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության, արոմաբուժության, երաժշտաբուժության, բուսաբուժության կիրառման հեռանկարերը
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու քաղցրարմատը թրթռային ախտաբանության կանխարգելման և բուժման նպատակով
2. կիրառելու քաղցրարմատը որպես հակասթրեսային արդյունավետ միջոց ուղղված թրթռման ազդեցության նկատմամբ օրգանիզմի կայունության բարձացմանը թրթռման ազդեցության նկատմամբ
3. կիրառելու էլեկտրաֆիզիոլոգիական մեթոդներ
4. կիրառելու փորձարարական տվյալների վերլուծության մեթոդներ
5. նահատելու թթվածնաքաղցով հրահրված խանգարումների ժամանակ կիրառվող միջոցների կարևորությունը:
6. կիրառելու արյան կլինիկական և կենսաքիմիական մեթոդներ
7. կիրառելու հոգեֆիզիոլոգիական ճշգրիտ մեթոդներ
8. կիրառելուէլեկտրասրտագրության (ԷՍԳ) համակարգչային վերլուծության մեթոդներ
9. կիրառելու անբարենպաստ ազդեցությունների կարգավորիչ-հարմարողական հնարավորությունների համընդհանուր ինդիկատոր հանդիսացող սիրտ-անոթային համակարգի գործառական վիճակի ուսումնասիրությունը
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. փորձնական արդյունքների և տեսական նյութի համակողմանի վերլուծության ունակություն
2. հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում և գիտական բանավեճերի վարում
3. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
4. գնահատելու առողջության պահպանման նպատակով ոչ դեղորայքային մեթոդների կիրառումը
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· մարդու օրգանների հյուսվածքային և բջջային կազմավորվածության առանձնահատկությունների և ախտաբանական փոփոխությունների մասին մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում հիմնարար և կիրառական ֆիզիոլոգիայի հիմունքների վերաբերյալ, օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ, որոնք կնպաստեն բացահայտել որոշ դեղաբույսերի դերը թրթռման նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացման մեխանիզմում և նվազագույնին հասցնել թրթռման ժամանակ առաջացող խանգարումները,
· ուսանողների մոտ ձևավորել մթնոլորտային ճնշման բնականոն պայմաններում և թթվածնաքաղցի դինամիկայում շնչառության փոփոխությունների և այդ պայմաններում շնչառության վրա լիմբիական գոյացությունների ազդեցության վերաբերյալ մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ ձևավորել արտաքին շնչառության կենսախնայողության վերաբերյալ հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել հակաօքսիդանտների ազդեցության մեխանիզմների և դրանց կիրառման արդյունավետության մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ օձերի թույներով թունավորման ժամանակ առաջացած շեղումների և դրանց շտկման կամ մեղմացման հնարավոր ուղիների մասին,
· պատշաճ և մասնագիտական պատկերացում ձևավորել հետազոտություններում կիրառվող մեթոդների և նորագույն սարքավորումների, թույների ճշգրիտ չափաբաժինների, հակաօքսիդանտների օրական չափաբաժնի որոշման վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում տարբեր բնույթի գործունեության իրականացման ուղեղային ապահովման մասին, հաշվի առնելով անձի անհատա-տիպաբանական առանձնահատկությունները,
. ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ և մասնա­գիտական պատկերացում ուսումնական ծանրաբեռնվածության, մտահուզական լարվածության և քննական լարվածության տարբեր պայմաններում սովորողների ֆիզիոլոգիական որոշ ցուցանիշների համեմատականվ երլուծության, աշակերտների սիրտ-անոթային համակարգի տարիքա-գենդերային փոփոխությունների առանձնահատկությունների և հոգեֆիզիոլոգիական մի շարք ցուցանիշների ոչ դեղորայքային բուժման միջոցառումներիվերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· Ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում, ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում,
. Անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում
· Ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց
· Անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում
. Ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ստուգարք
· բաց հարցերով քննարկում
. բանավոր հարցում
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
4-րդ կիսամյակ
Ինքնուրույն աշխատանքի ժամաքանակը՝ ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0706/Մ23
1. Դասընթացի նպատակ
Մագիստրոսական թեզի նպատակն է ուսանողներին հնարավորություն ընձեռել ցուցադրելու իրենց գիտելիքներն ու
հմտությունները իրենց ուսումնառության ոլորտում, նպաստել առկա գիտելիքների համախմբմանը և նախապատրաստել նրանց հետագա ակադեմիական կամ մասնագիտական հետապնդումների համար:
Մագիստրոսական թեզի ավարտին մագիստրոսը կարող է զարգացնել այնպիսի կարևոր հմտություններ, ինչպիսիք են քննադատական մտածողությունը, խնդիրների լուծումը և հաղորդակցությունը: Այս հմտությունները բարձր են գնահատվում գործատուների կողմից և կարող են օգնել ուսանողներին առանձնանալ աշխատանքի շուկայում:
Նախապատրաստելով մագիստրոսական թեզը՝ ուսանողները փորձ են ձեռք բերում հետազոտություններ անցկացնելու, տվյալները վերլուծելու և իրենց բացահայտումները ներկայացնելու համար, ինչը կարող է նրանց նախապատրաստել հետագա ուսումը շարունակել:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· կիրառելու գիտական հետազոտություններում բուսաբանական և սնկաբանական ժամանակակից մեթոդները,
· օգտագործելու փորձարարական տվյալների վերլուծության մեթոդները բույսերի և սնկերի բազմազանության ուսումնասիրման, գնահատման և պահպանման ժամանակ,
· կիրառելու տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հնարավորությունները տարբեր բնույթի աշխատանքների ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· մշակելու փորձարարական արդյունքների և տեսական նյութի վերլուծություն,
· կիրառելու հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում,
· վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Մագիստրոսական թեզի նպատակն է ուսանողներին հնարավորություն ընձեռել ցուցադրելու իրենց գիտելիքներն ու
հմտությունները իրենց ուսումնառության ոլորտում, նպաստել առկա գիտելիքների համախմբմանը և նախապատրաստել նրանց հետագա ակադեմիական կամ մասնագիտական հետապնդումների համար:
Մագիստրոսական թեզի ավարտին մագիստրոսը կարող է զարգացնել այնպիսի կարևոր հմտություններ, ինչպիսիք են քննադատական մտածողությունը, խնդիրների լուծումը և հաղորդակցությունը: Այս հմտությունները բարձր են գնահատվում գործատուների կողմից և կարող են օգնել ուսանողներին առանձնանալ աշխատանքի շուկայում:
Նախապատրաստելով մագիստրոսական թեզը՝ ուսանողները փորձ են ձեռք բերում հետազոտություններ անցկացնելու, տվյալները վերլուծելու և իրենց բացահայտումները ներկայացնելու համար, ինչը կարող է նրանց նախապատրաստել հետագա ուսումը շարունակել:
4. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Մագիստրոսական թեզը ներկայացվում է բանավոր և գրավոր ձևաչափով ամփոփիչ ատեստավորման
հանձնաժողովին: Մագիստրոսական թեզը գնահատվում է 20-միավորանոց համակարգով՝ համաձայն սահմանված
չափանիշների և դրանց համապատասխան չափորոշիչների:
5. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am