ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆ Է ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐԵԼ ՀԱԿԱԲԻՈՏԻԿՆԵՐԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԿԱՅՈՒՆՈՒԹՅԱՆ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՄԵԽԱՆԻԶՄՆԵՐԸ

Գիտական թեման ուսումնասիրելու համար Անահիտ Հովհաննիսյանի գլխավորությամբ աշխատելու է հինգ հոգանոց խումբը, որի կազմում ընդգրկված են ԵՊՀ պրոֆեսորադասախոսական կազմի ներկայացուցիչներ և «Հայկենսատեխնոլոգիա» գիտաարտադրական կենտրոնում աշխատող մասնագետներ:

Մեզ հետ զրույցում Անահիտ Հովհաննիսյանն ասաց, որ թեման արդիական է, քանի որ հակաբիոտիկների նկատմամբ կայուն մանրէների առաջացումը և տարածումն արտաքին միջավայրում ժամանակակից մարտահրավերներից մեկն է. «Դրանց առաջացման հիմնական պատճառներն են հակաբիոտիկների լայն և սովորաբար անկառավարելի օգտագործումը և կայունություն ապահովող գեների հորիզոնական տեղափոխումը շտամից շտամ, որը տեղի է ունենում ինչպես մեկ տեսակի սահարաններում, այնպես էլ տարբեր տեսակների մեջ»:

ԵՊՀ ֆարմտեխնոլոգիայի և ֆարմացիայի էկոնոմիկայի ու կառավարման ամբիոնի վարիչը փաստեց, որ հակաբիոտիկների նկատմամբ կայունություն ապահովող  գեները (ՀԿԳ) կարող են տեղափոխվել պլազմիդների միջոցով. «Բազմաթիվ տվյալներ վկայում են, որ մարդու հաստ աղիքի մանրէները կրում են ձեռք բերված ՀԿԳ-ներ, որոնցից շատերը գտնվում են պլազմիդների կազմում: Այդ կազմի մեջ մտնող ՀԿԳ-ների ի հայտ գալը բնական արտաքին միջավայրում կարող է առողջության համար վնասակար լինել»:

Անահիտ Հովհաննիսյանի խոսքով՝ խումբը բացահայտելու է «Pseudomonas» ցեղին պատկանող շտամներում այն պլազմիդները, որոնք կրում են կայունության գեները: Հետազոտությունների համար նախատեսվում է օգտագործել տարբեր խմբի հակաբիոտիկներ, որի արդյունքում ակնկալվում է ստանալ «Pseudomonas» ցեղին պատկանող շտամների պլազմիդների ՀԿԳ-ների նկարագիրը և բաշխումը՝ ըստ տեսակների: Հատկապես ուշադրության է դարձվելու մի քանի գեն կրող պլազմիդներին:

«Կարևոր է հասկանալ, թե որ մեխանիզմն է ապահովում պլազմիդների կայունությունն արտաքին միջավայրում ընտրության ճնշման բացակայության պայմաններում: Ակնհայտ է՝ եթե հակաբիոտիկների կոնցենտրացիան միջավայրում բարձր է, ապա դա բավական կլինի ՀԿԳ կրող պլազմիդների ընտրության համար: Սակայն բնական հողային և ջրային էկոհամակարգերի մեծամասնության համար դա քիչ հավանական է»,- պարզաբանեց հետազոտական խմբի ղեկավարը:

Նրա հավաստմամբ, հետազոտությունն իրականացվելու է երկու փուլով: Առաջին փուլում նախատեսվում է հակաբիոտիկների նկատմամբ կայուն «Pseudomonas» ցեղի շտամերի պլազմիդային կազմի ուսումնասիրում, իսկ երկրորդ փուլում՝ ՀԿԳ-ի բացահայտում «Pseudomonas» ցեղի ներկայացուցիչների շտամերում պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի միջոցով:

Անահիտ Հովհաննիսյանն ասաց, որ ստացված արդյունքները հրապարակվելու են գիտաժողովներում և տպագրվելու են հոդվածի տեսքով:

Քնար Միսակյան