««ԱՍՏՂԱԹԱՓՆ» ԻՄ, ՔՈ, ՄԵՐ ԲՈԼՈՐԻ ԵՐԱԶԱՆՔՆԵՐՆ ԵՆ, ՈՐՈՆՔ ՄԻ ՕՐ ԿԱՏԱՐՎԵԼՈՒ ԵՆ». ԱՄԱԼՅԱ ՍՈՂՈՄՈՆՅԱՆ
ԵՊՀ արտասահմանյան գրականության ամբիոնի ասպիրանտ, լեզվաբան, գրականագետ, գրող Ամալյա Սողոմոնյանի հետ զրուցել ենք ժամանակակից գրողների, առաջին գրքի և գրական գործունեության մասին:
Գրքի ու դրան նախորդող առաջին քայլերի մասին
Բավականին երկար ժամանակ է, ինչ հոդվածներս տպագրվում են թերթերում՝ «TV ալիք», «Գրեթերթ», «Անդին», «Գարուն», «Մշակութային հրապարակ», բայց գիրք գրելու մտադրություն չունեի:
Նույնիսկ ինչ-որ տարօրինակ, բացասական վերաբերմունք ունեի «ժամանակակից» գրողների նկատմամբ:
Ինձ միշտ թվացել է, որ գիրք գրելու համար պետք է շատ կենսափորձ և պատկառելի տարիք ունենալ, երբ արդեն հասել ես կյանքիդ այն փուլին, որը քեզ թույլ է տալիս գիրք գրելու մասին մտածել:
Հետո հասկացա, որ երիտասարդ տարիքում նույնպես կարող ես գրել և ասելիք ունենալ:
Տարօրինակ փուլի մասին
Մի տարօրինակ շրջան էր սկսվել իմ կյանքում, երբ ես այլևս չէի կարողանում գրել: Մտածում էի, թե ինչ է պետք ինձ՝ նորից գրելու համար:
Այդ ժամանակ հասկացա, որ այն ամենը, ինչ գրել եմ այս ընթացքում, պետք է ամփոփել մի գրքում և «ազատվել» կյանքի այդ փուլից:
Գրքում սիրային էտյուդներ են: Չկա սյուժե, չկան հերոսներ, միայն ապրումներ են:
Հորինված ու իրական հերոսների մասին
Ապրումների ու խոհերի ետևում մարդիկ են թաքնված: Հորինված ու իրական հերոսներ են, որոնց մասին տարիներ շարունակ գրել եմ, ու երևի ժամանակն էր գրքի տեսքով այն մարդկանց դատին հանձնելու ու անցնելու ավելի «լուրջ» թեմաների արծածման:
Միանշանակ գրքում նաև իմ փորձառությունը կա՝ գրում եմ այն մասին, ինչ զգացել եմ: Չեմ կարող նկարագրել այն համը, որը չեմ զգացել:
Բայց կա նաև երկրորդ՝ կերպարներ հորինելու տարբերակը:
Մեկ-մեկ հարցնում են՝ ո՞վ է էտյուդի այս տղան: Իրականում այդ տղան երևակայական է կամ իմ երևակայության արդյունքը:
Բայց ասում են՝ եթե լավ ես երևակայում, մի օր իրականություն է դառնում:
Կան նաև հերոսներ, որոնք ապրել են իմ կողքին, և ես ուղղակի ցանկացել եմ գրել նրանց ու նրանց զգացածի մասին:
Գիրքն իմ նվերն է ինձ՝ ծննդյանս օրվա առթիվ:
Ի՞նչ է «Աստղաթափը»
«Աստղաթափն» իմ, քո, մեր բոլորի երազանքներն են, որոնք մի օր կատարվելու են:
Բոլորս ժամանակի կարիք ունենք, սպասել սովորելու, հավատալու:
Աստղերը միշտ երկնքից «ընկնում են» մեզ համար, ուղղակի պետք է ճիշտ ժամանակին ճիշտ երազանքներ պահել ու դրանք անպայման կատարվելու են:
20 տարվա ընթերցողի և ընթերցողների մասին
Գրքի շնորհանդեսը տեղի է ունեցել Խնկո Ապոր անվան մանկական գրադարանում: Վայրի ընտրությունը նույնպես պատահական չէր, քանի որ 20 տարի է՝ այս գրադարանի ընթերցողն եմ:
Այն իմ ամենասիրելի գրադարանն է, այս գրադարանի հետ կապված շատ հիշողություններ ունեմ:
Կա գրքի շնորհանդեսի ընթացակարգ, որը, անկեղծ ասած, իմ սրտով չէ: Մարդիկ հավաքվում ու սկսում են խոսել հեղինակի ու գրքի մասին, որը նույնիսկ չեն կարդացել: Երբեմն մեջբերում են տողեր, որոնք հեղինակինը չեն:
Առհասարակ չեմ սիրում ցուցադրական, կաղապարված, արարողակարգային միջոցառումներ: Եվ ուրախ եմ, որ գրքիս շնորհանդեսին ներկա էին իմ ամենամտերիմ մարդիկ՝ ընկերներ, ընտանիքի անդամներ, բարեկամներ:
Շնորհանդեսի ժամանակ շատերը մաղթում էին, որ գիրքը վերջինը չլինի: Իրականում այս մաղթանքն այդքան էլ իմ սրտով չէ, քանի որ գիրքը չպետք է հեշտ ծնվի, այն պետք է լինի տարիների աշխատանք:
Իմ առաջին գիրքը կյանքիս 25 տարիների ամփոփումն է, ու չգիտեմ՝ հաջորդն ում կամ ինչի մասին կլինի կամ առհասարակ կլինի, թե ոչ:
Չեմ կարող ասել՝ արդյոք կփոխեմ գրական ժանրս, թե ոչ, միայն կարող եմ ասել, որ այս պահին էտյուդներ եմ գրում և վերջ: Առայժմ իմ ասելիքը կարողանում եմ այս ձևաչափում տեղավորել:
Ովքե՞ր են գրքեր գրում
Գրքեր գրում են մարդիկ, որոնք շատ են կարդում, և մարդիկ, որոնք տաղանդավոր են:
Մի դեպքում հեղինակի ասելիքը ձևավորվում է շատ կարդալու արդյունքում և երբեմն կարող է նմանվել արդեն իսկ հայտնի հեղինակների մտքերին:
Մյուս դեպքում կա տաղանդ, բայց տեխնիկայի բացակայություն:
Իմ դեպքում, երևի, երկուսի միախառնուրդն է: Ես չեմ կարող զերծ մնալ ազդեցություններից, քանի որ Արտասահմանյան գրականության ամբիոնում եմ և անընդհատ ստիպված եմ կարդալ, բայց իմ էտյուդներում չեք գտնի որևէ հեղինակից վերցված տող, քանի որ այն ինձ համար անընդունելի է, բայց զգացական առումով հնարավոր չէ խուսափել ազդեցություններից:
Անի Պողոսյան