Բժշկական սնկաբանություն և կիրառական բուսաբանություն

Մագիստրոսական ծրագիր

Ուսումնական պլան

Կրթական մակարդակը՝
Մագիստրոս
Մասնագիտություն՝
051101.12.7 - Կենսաբանություն
Մասնագիտացումը՝
051101.12.7 - Բժշկական սնկաբանություն և կիրառական բուսաբանություն
Շնորհվող որակավորումը՝
Կենսաբանության մագիստրոս
Ծրագրի ուստարին՝
2024/2025
Ուսուցման ձևը՝
Առկա
Ուսումնառության լեզուն՝
Հայերեն

Ընդհանուր կրթական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ. -2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0309/Մ01
1. Դասընթացի նպատակ
· օժանդակել ուսանողներին՝ զարգացնելու ժամանակակից տեխնոլոգիաներից օգտվելու և մասնագիտական ոլորտւոմ կիրառելու հմտություններ,
· ուսանողներին տրամադրել ՏՏ ոլորտի որոշակի գիտելիքներ մասնագիտական գործնեության համապատասխան,
· ծանոթացնել տվյալների հենքերի նախագծման, մշակման և հենքում տվյալների պահման, փոփոխման և պահանջվող ինֆորմացիան ստանալու ACCESS համակարգի միջոցներին
· ձևավորել պատկերացում WEB - կայքերի ստեղծման և ձևավորման վերաբերյալ,
ուսանողին տալ իրեն անձնական էջը ձևավորելու կարողություններ՝ HTML և CSS կիրառությունների միջոցներով:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու հենքի դերը իր մասնագիտությունում,
2. նկարագրելու ինտերնետային կայքերի ստեղծման սկզբունքները,
3. ներկայացնելու տվյալների հենքերի ղեկավարման ACCESS համակարգի հնարավորությունները և սահմանափակումները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ACCESS-ով նախագծել և իրականացնել տվյալների հենքեր,
2. HTML-CSS-ով մշակել ու ձևավորել ինտերնետային կայք և տեղադրել ինտերնետում:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու խնդիրները և առաջարկելու լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· օժանդակել ուսանողներին՝ զարգացնելու ժամանակակից տեխնոլոգիաներից օգտվելու և մասնագիտական ոլորտւոմ կիրառելու հմտություններ,
· ուսանողներին տրամադրել ՏՏ ոլորտի որոշակի գիտելիքներ մասնագիտական գործնեության համապատասխան,
· ծանոթացնել տվյալների հենքերի նախագծման, մշակման և հենքում տվյալների պահման, փոփոխման և պահանջվող ինֆորմացիան ստանալու ACCESS համակարգի միջոցներին
· ձևավորել պատկերացում WEB - կայքերի ստեղծման և ձևավորման վերաբերյալ,
ուսանողին տալ իրեն անձնական էջը ձևավորելու կարողություններ՝ HTML և CSS կիրառությունների միջոցներով:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· նախագծային մեթոդ
. համագործակցային ուսուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է համակարգչի միջոցով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Sarwandi & Cyber Creative, Jago Microsoft Access 2016, Jakarta 2017
  • Elizabeth Castro , Bruce Hyslop , HTML and CSS: Visual QuickStart Guide / Edition 8. //Peachpit Press, 2013, 576 p.
  • Фримен Эрик, Изучаем HTML, XHTML u CSS, 2015
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· ACCESS տվյալների բազաների կառավարման համակարգ
. HTML և CSS վեբ կաիքերի ձևավորման միջոցներ
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս.- 2 ժամ/շաբ., գործ. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0709/Մ02
1. Դասընթացի նպատակ
· հետազոտական գործունեության էությանը և առանձնահատկություններին, հետազոտությունների ծրագրերին և դրանց մշակմանը, տարբեր բնույթի հետազոտությունների նպատակներին և խնդիրներին, դրանց հիմնավորմանը և ձևակերպմանը վերաբերող պատշաճ գիտելիքներ,
· հետազոտությունների դասակարգմանը և տեսակներին, ինչպես նաև մեթոդներին,արդյունքների մշակման և ներկայացման, կենսաչափման սկզբունքների, քանակական արդյունքների վիճակագրական մշակման, ալգորիթմերին և ծրագրերին, չափանիշներին, մետավերլուծութան վերաբերող մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ,
. հետազոտությունների արդյունքների հավաստիության, եզրահանգման և արդյունքների նշանակության, կենդանի օրգանիզմների ընտրության, դրանց պահպանման, խնամքին, կենսաբանական մոդելներին ասպեկտներին առնչվող պատշաճ, հիմնարար և համակարգված պատկերացում։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու անհատական և խմբակային (համալիր), նախաձեռնող և պատվիրված հետազոտությունների առանձնահատկությունները,
2. ներկայացնելու ռեֆերատի, թեզիսի, հոդվածի, զեկուցման, հաշվետվության և այլ տիպի գիտական տեղեկատվության մշակման եղանակները,
3. լուսաբանելու հետազոտությունների առանձնահատկությունները կենսաբանության և բժշկագիտության մեջ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու հետազոտությունների պլանավորմում՝ հիմնավորում, պատենտա-տեղեկատվական վերլուծություն,
2. կիրառելու մեթոդների ընտրության, դրական և բացասական ստուգիչների, ճշգրիտ տվյալների և դրանց վերարտադրության սկզբունքները,
3. օգտագործելու որակական և քանակական, վերլուծական և համեմատական մեթոդներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. համակողմանի վերլուծելու փորձնական արդյունքները և տեսական նյութը,
2. պատրաստելու հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· հետազոտական գործունեության էությանը և առանձնահատկություններին, հետազոտությունների ծրագրերին և դրանց մշակմանը, տարբեր բնույթի հետազոտությունների նպատակներին և խնդիրներին, դրանց հիմնավորմանը և ձևակերպմանը վերաբերող պատշաճ գիտելիքներ,
· հետազոտությունների դասակարգմանը և տեսակներին, ինչպես նաև մեթոդներին,արդյունքների մշակման և ներկայացման, կենսաչափման սկզբունքների, քանակական արդյունքների վիճակագրական մշակման, ալգորիթմերին և ծրագրերին, չափանիշներին, մետավերլուծութան վերաբերող մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ,
. հետազոտությունների արդյունքների հավաստիության, եզրահանգման և արդյունքների նշանակության, կենդանի օրգանիզմների ընտրության, դրանց պահպանման, խնամքին, կենսաբանական մոդելներին ասպեկտներին առնչվող պատշաճ, հիմնարար և համակարգված պատկերացում։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· ուսուցանող (բաց հարցերով քննարկում. ինքնագնահատում և փոխադարձ գնահատում, ռեֆերատ/էսսեների և նախագծերի պատրաստում, ա անհատական և խմբակային առաջադրանքներ) և միավորային գնահատում,
· ներմուծական և ավանդական դասախոսություններ, քննարկումներ տեղում, ինտերակտիվ զրույց,
· անհատական խորհրդատվություն, ինքնուրույն ուսման ավելի ընդլայնված, խոր վերլուծության և աջակցության հնարավորության տրամադրում,
. ինքնուրույն աշխատանքների և դրվագների ցուցադրմամբ զեկուցում-սեմինարների հանձնարարում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Առաջին ընթացիկ քննություն - 4 միավոր
Երկրորդ ընթացիկ քննություն - 5 միավոր
Ինքնուրույն աշխատանք - 8 միավոր
Մասնակցություն - 3 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Меледина Т.В., Данина М.М. (2015) Методы планирования и обработки результатов научных исследований. Учебн. пособие, С-Петербург: Ун-т ИТМО, ИХиБТ, 110 с.
  • Сидняев Н.И. (2015) Теория планирования эксперимента и анализ статистических данных, Юрайт, 495 c.
  • Creswell, J.W. (2008). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (3rd). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  • Marczyk G., DeMatteo D., Festinger D. (2005) Essentials of Research Design and Methodology John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
  • Montgomery, D. (2013). Design and analysis of experiments (8th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն։ Հետազոտական գործունեության էությունը և առանձնահատկությունները։
· Հետազոտությունների ծրագրեր և դրանց մշակում։
· Հետազոտությունների տարբեր բնույթը։
· Հետազոտությունների նպատակները և խնդիրները, դրանց հիմնավորումը և ձևակերպումը։
· Գիտական տեղեկատվությունը (ռեֆերատ, թեզիս, հոդված, զեկուցում, մենագրություն, ձեռնարկ, ատենախոսություն, հաշվետվություն և այլն), դրա մշակման եղանակները։
· Գիտնականի և հետազոտության գիտաչափական տվյալներ: Ուսանողների ինքնուրույն աշխատանքը, ձևերը և տեսակները։
· Հետազոտությունների պլանավորմում՝ հիմնավորում, պատենտա-տեղեկատվական վերլուծություն, օրացուցային ծրագիր, նյութական բազա (սարքավորումներ), ֆինանսավորման ծավալ, մասնագիտական կադրային ապահովում։
· Փորձերի պլանավորման համառոտ պատմությունը, տեսությունը և փուլերը։ Հետազոտությունների մեթոդներ։
· Հետազոտությունների առանձնահատկությունները կենսաբանության և բժշկագիտության մեջ։
· Կենդանի օրգանիզմների ընտրությունը, դրանց պահպանումը և խնամքը։
. Կենսաբանական մոդելներ։
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
Գործ. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
2 ժամ/ շաբ.
1. Դասընթացի նպատակ
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
. մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ընկալելու, հասկանալու, մեկնաբանելու մասնագիտական տեքստերի բովանդակությունն ու կառուցվածքը,
2. տիրապետելու մասնագիտական և ընդհանուր բառապաշարի հենքային շերտերին՝ դրանց ճշգրիտ գործածության նպատակադրմամբ,
3. ցուցաբերելու մասնագիտության ոլորտում անգլերեն լեզվով ինքնուրույն աշխատանք կատարելու սկզբունքների իմացություն։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու գրավոր և բանավոր մասնագիտական տեքստերի ընթերցում, վերարտադրում և թարգմանություն,
2. ձևավորելու և ներկայացնելու բանավոր կապակցված խոսք՝ ուսումնասիրվող մասնագիտական թեմաների վերաբերյալ,
3. արտահայտելու և հիմնավորել կարծիք՝ երկխոսության մեջ մտնելով համակուրսեցիների հետ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· լեզվական իրազեկության զարգացում՝ գիտելիքներ և կարողություններ բառապաշարի, շարահյուսության, ինչպես նաև օտար լեզվի որպես համակարգի այլ առանձնահատկությունների մասին,
· հաղորդակցական գործընթացների և խոսքային գործունեության մեջ ուսանողների ներգրավման մակարդակի բարձրացում,
· մասնագիտական բառապաշարի ուսուցման կարողությունների և հմտությունների զարգացում,
. մասնագիտական տեքստերի ընկալման կարողությունների զարգացում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
. անհատական և խմբային աշխատանք,
. անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
. ինքնուրույն աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
· Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ),
. բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերարտադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Apresyan M., Bagiryan D. «A new Glimpse into Science» Yerevan 2015.
  • Bruce Alberts, Dennis Bray, Julian Lewis “ Molecular Biology of the Cell” 1983.
  • Karol Kozak “Large Scale Data Handing in Biology” 1st edition 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Մասնագիտական լեզվի բառապաշարարի առանձնահատկություններ։
· Անգլերենով մասնագիտական գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների վերլուծություն։
· Դասախոսության ընթացքում նյութի կարևոր առանցքային կետերի գրառում։
· Տարբեր աղբյուրներից մասնագիտական տեղեկատվության առանձին մասերի համադրում և շարադրում։
. Գրավոր տեքստերի վերաձևակերպում մասնագիտական բառապաշարի օգտագործմամբ:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
Գործ. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Մ03
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու մենախոսական և երկխոսական մասնագիտական և ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. տարբերելու մայրենի և ուսումնասիրվող օտար լեզվի անհամապատասխանությունները, հասկանալու երկու լեզուներում դրանց փոխադրման միջոցները,
3. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը,
4. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
5. ընդլայնելու թեմատիկ բառապաշարը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ճիշտ կազմելու գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները, համապատասխան ձևով գործադրելու ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը,
2. կազմելու երկխոսություններ, գրելու փոխադրություններ,
3. թարգմանելու մասնագիտական տեքստեր,
4. հանպատրաստից մասնակցելու երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույցային ձևերը,
2. գործնականում կիրառելու թեմատիկ բառապաշարը,
3. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով,
4. գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունը ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ, կիրառության արդյունավետությունը առօրյա կյանքում և միջանձնային ու միջմշակութային հաղորդակցման մեջ և ձգտելու հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
· անհատական և խմբային աշխատանք,
· ինքնուրույն աշխատանք,
· բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
· գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով՝ բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Смирнова Н.М., Зубовская Н.К. Немецкий язык для студентов-биологов. Deutsch für Biologiestudenten. Пособие для студентов биол. фак. Минск: БГУ, 2012. - 139 с.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում և մասնագիտական ոլորտում:
· Տվյալ ոլորտի մասնագիտական լեզվի բառապաշարային, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունները:
. Մասնագիտական տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/ շաբ.
Գործ. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Մ03
1. Դասընթացի նպատակ
● ապահովել արդեն ձեռք բերված լեզվական գիտելիքների և հաղորդակցման հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
● ընդլայնել մասնագիտական բառապաշարը,
● ծանոթացնել մասնագիտական թարգմանության հիմունքներին և տեխնիկային,
● զարգացնել մասնագիտական թարգմանության տեխնիկան,
● զարգացնել բառարանից օգտվելու հմտությունները։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տիրապետելու բանավոր խոսքի գործնական ոճի առանձնահատկություններին,
2. ցուցաբերելու ոլորտի անհրաժեշտ բառապաշարի հստակ իմացություն,
3. ազատ թարգմանելու մասնագիտական տեքստը, տերմինները,
4. մեկնաբանելու մասնագիտական տերմինները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կազմելու երկխոսություններ մասնագիտական թեմայով,
2. կրճատելու/ընդլայնելու տեքստը,
3. զբաղվելու մասնագիտական գործունեությամբ օտարալեզու միջավայրում,
4. վարելու մասնագիտական ուղղվածության զրույց, բանակցություն օտար լեզվով,
5. կազմակերպելու շնորհանդեսներ, ելույթներ մասնագիտական թեմայով,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տվյալ թեմայով տեղեկատվության որոնում,
2. տեղեկատվական աղբյուրների ընդլայնում,
3. թեմայի շուրջ մտքերի փոխանակում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
● ապահովել արդեն ձեռք բերված լեզվական գիտելիքների և հաղորդակցման հմտությունների կիրառումը մասնագիտական նպատակներով,
● ընդլայնել մասնագիտական բառապաշարը,
● ծանոթացնել մասնագիտական թարգմանության հիմունքներին և տեխնիկային,
● զարգացնել մասնագիտական թարգմանության տեխնիկան,
● զարգացնել բառարանից օգտվելու հմտությունները։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունքներ,
· ինքնուրույն աշխատանք,
· թիմային աշխատանք,
· բանավոր ներկայացում,
· հարց և պատասխան,
· ստուգողական աշխատանք,
· ուսուցողական ֆիլմի դիտում,
. բանավեճ։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005.
  • Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015.
  • Лексический минимум для студентов-иностранцев естественных и технических специальностей (Балыхина Т.М., Василишина Т.И., Леонова Э.Н., Пугачев И.А.). М.: РУДН, 2010.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականության հիմնական հարցեր։
· Խոսքի մշակույթի հիմնախնդիրներ։
· Շարահյուսական կառուցվածքներ։
· Գիտական ոճի ոճաբանական առանձնահատկություններ։
· Գիտական ոճի ձևաբանական առանձնահատկություններ։
· Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկություններ։
· Բանավոր թարգմանության առանձնահատկություններ։
. Բանավոր թարգմանության տեխնիկա։
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ /շաբ.
Գործ. - 4 ժամ /շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ03
1. Դասընթացի նպատակ
· խորացնել ուղղախոսական և ուղղագրական հմտությունները,
· խորացնել նախորդ կիսամյակում ձեռք բերված ձևաբանական և շարահյուսական գիտելիքները,
· ձևավորել բառային հմտություններ նոր թեմատիկային համապատասխան,
. ևավորել բանավոր հաղորդակցական կարողություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնել ֆրանսերենի քե­րա­կա­նական և ­բա­ռային գի­տե­լիք­նե­րը,
2. տիրապետել ֆրանսերեն տեքստի ընթերցանության և ուղղախոսության կանոններին,
3. վերհիշել և գործածել անցած բառապաշարը,
4. վերարտադրել պարզ տեքստեր,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվել բառարանից, գտնել անծանոթ բառերը,
2. հաս­կա­նալ ունկնդրման նյու­թի հիմ­նա­կան բո­վան­դա­կութ­յու­նը,
3. գործածել քերականական կանոնները բանավոր խոսքում,
4. հա­ղոր­դակց­վել ծրագրային թեմաների շուրջ,
5. ըն­թեր­ցել և թարգմանել գեղարվեստական պարզեցված տեքս­տեր,
6. կարողանալ գրել պարզ տեղեկություններ սեփական անձի վերաբերյալ, հակիրճ հաղորդագրություններ և բացիկներ,
7. կարողանալ վարել հակիրճ զրույցներ համապատասխան թեմաների շուրջ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. հաղորդակցվել գրավոր և բանավոր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· խորացնել ուղղախոսական և ուղղագրական հմտությունները,
· խորացնել նախորդ կիսամյակում ձեռք բերված ձևաբանական և շարահյուսական գիտելիքները,
· ձևավորել բառային հմտություններ նոր թեմատիկային համապատասխան,
. ևավորել բանավոր հաղորդակցական կարողություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
. ինտերակտիվ մեթոդներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ.
1-ին ընթացիկ գրավոր ստուգում,
2-րդ ընթացիկ բանավոր ստուգում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Exercices de grammaire A2. Hachette, Paris 2004.
  • Compréhension orale. Niveau 1. CLE international, Paris 2004.
  • Grammaire progressive du français, niveau débutant. M.Grégoire, CLE international, Paris, 2007.
  • Vite et bien 1, A1/A2 Claire Miquel, CLE international, Paris 2009.
  • Vocabulaire progressif du français, niveau débutant, Claire Miquel, CLE international, Paris 2007.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ֆրանսերենի հնչյունական համակարգ:
· Քերականություն:
. Բառապաշար:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ. – 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1602/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացատրելու անգլերենի քերականության հիմունքները և ճիշտ կիրառել քերականական կառույցները,
2. ներկայացնլու մասնագիտական բառային ֆոնդի հիմնական հասկացությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու գրավոր խոսքի հիմնական հմտությունները,
2. հաղորդակցվելու ընդհանուր և մասնագիտական թեմաներով՝ կիրառելով բանավորխոսքի հիմնական հմտությունները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտվելու մասնագիտությանն առնչվող տեղեկատվական աղբյուրներից։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդհանուր անգլերենի (General English) հիմնական լեզվական հմտությունների զարգացում,
· մասնագիտական անգլերենի (Professional English) հիմունքների ներմուծում,
· հիմնական մասնագիտական բառապաշարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ներմուծում և ուսուցում,
մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր և աջակցող մտքերի տարբերակում և թարգմանություն։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
· անհատական և խմբային աշխատանք,
· անհատական և խմբային հաղորդակցական առաջադրանք,
. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ:
· Գրավոր ստուգում (թեստ անցած լեզվական նյութի հիման վերաբերյալ):
. Բանավոր ստուգում (կարդալ, թարգմանել և վերարտադրել մասնագիտական տեքստը):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Apresyan M., Bagiryan D. “Masteeing English for Biologists’’.
  • Murray Broomberg “504 Absolutely Essential words”.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Անգլերենի քերականական կառույցները:
· Ընդհանուր բառապաշարի զարգացում:
· Մասնագիտական անգլերենի հիմնական բառապաշարը:
. Մասնագիտական անգլերեն լեզվով գրավոր և բանավոր տեքստերի տեսակների ներմուծում:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ. -4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1604/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. կազմելու մենախոսական և երկխոսական մասնագիտական և ընդհանուր հաղորդակցական տեքստեր ճիշտ հնչերանգով,
2. տարբերելու մայրենի և ուսումնասիրվող օտար լեզվի անհամապատասխանությունները, հասկանալու երկու լեզուներում դրանց փոխադրման միջոցները,
3. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի ժողովրդի մշակույթին բնորոշ հաղորդակցման, բարեկիրթ խոսքի կաղապարներն ու վարքի նորմերը,
4. ճիշտ օգտագործելու ուսումնասիրվող լեզվի բառակազմական հիմնական կաղապարների ու միջոցների գործածման ձևերը,
5. ընդլայնելու թեմատիկ բառապաշարը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ճիշտ կազմելու գերմաներենին բնորոշ ձևաբանական և քերականական կաղապարները, համապատասխան ձևով գործադրելու ձեռք բերած թեմատիկ բառապաշարը,
2. կազմելու երկխոսություններ, գրելու փոխադրություններ,
3. թարգմանելու մասնագիտական տեքստեր,
4. հանպատրաստից մասնակցելու երկխոսության՝ իրեն հետաքրքրող տեղեկություններ ստանալու նպատակով,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու գերմաներենի կառուցվածքային կաղապարներն ու հարացույցային ձևերը,
2. գործնականում կիրառելու թեմատիկ բառապաշարը,
3. արդյունավետ օգտվելու տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից (ներառյալ ինտերնետային) տեղեկատվություն քաղելու, քննադատաբար վերլուծելու և ներկայացնելու նպատակով,
4. գիտակցելու օտար լեզվի իմացության կարևորությունը ուսման, ինքնակրթության ու ինքնակատարելագործման մեջ, կիրառության արդյունավետությունը առօրյա կյանքում և միջանձնային ու միջմշակութային հաղորդակցման մեջ և ձգտելու հարստացնել իր իմացությունը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· տալ նախնական գիտելիքներ գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և բառագիտության բնագավառներում,
· ստեղծել անհրաժեշտ հիմք տվյալ լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:
· հարստացնել ուսանողների բառապաշարը,
· զարգացնել լեզվական բոլոր հմտությունները (կարդալ-հասկանալ-վերարտադրել, լսել-հասկանալ-վերարտադրել, խոսել, գրել),
· ձևավորել գերմաներենով հաղորդակցվելու կարողություններն և ունակությունները:
· ձևավորել մասնագիտական լեզվի բառապաշարի, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքները,
. ձևավորել մասնագիտական հարցերի շուրջ քննարկելու և բանավիճելու կարողությունը
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ,
· անհատական և խմբային աշխատանք,
· ինքնուրույն աշխատանք,
· բանավոր ներկայացում/ պրեզենտացիա (անհատական ինքնուրույն նախագծի իրականացում),
· գրավոր և բանավոր ստուգում/ հարցում,
. իրավիճակային խնդիրների քննարկում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով՝ բանավոր հարցման ձևով` անցած նյութի հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • DaF kompakt neu A1 - B1. Klett Verlag Stuttgart, 2016.
  • Смирнова Н.М., Зубовская Н.К. Немецкий язык для студентов-биологов. Deutsch für Biologiestudenten. Пособие для студентов биол. фак. Минск: БГУ, 2012. - 139 с.
  • Dreyer,R. Schmitt. Lehr - und Übungsbuch der deutschen Grammatik. München: Max Hueber Verlag für Deutsch, 2001. - 320 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քերականություն. հիմնական ձևաբանական և շարահյուսական կառույցներն ու տիպերը, նրանց առանձնահատկությունները խոսքում և մասնագիտական ոլորտում:
· Տվյալ ոլորտի մասնագիտական լեզվի բառապաշարային, քերականական և ոճաբանական յուրահատկությունները:
. Մասնագիտական տեքստերի վերլուծությունը և դրանց իրացումը գերմաներենով /գրավոր ու բանավոր/:
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Գործ. - 4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1608/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել ֆրանսերեն հնչյունները արտաբերելու և ընթերցելու հմտություններ,
· ձևավորել ծրագրով նախատեսված ձևաբանական, շարահյուսական և բառային հմտություններ,
ձևավորել յուրացված բառային և քերականական նյութի հիման վրա հաղորդա հա­ղոր­դակ­ցութ­յան հա­մար անհ­րա­ժեշտ բա­նա­վոր և գ­րա­վոր խոս­քի հմտություններ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. սահմանել ֆրանսերենի արտասանական կանոնները,
2. ներկայացնել ֆրանսերենի քերակականական կանոնները,
3. վերարտադրել պարզ տեքստեր,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. արտաբերել ֆրանսերեն հնչյունները, կարդալ պարզ տեքստեր,
2. կիրառել քերականական կանոնները բանավոր խոսքում,
3. ծրագրային լեզվական նյութի շրջանակներում ծավալել զրույց և արտահայտել կարծիք,
4. գրավոր և բանավոր թարգմանել պարզ տեքստեր,
5. գրել բացիկներ, կարճ նամակներ ու հաղորդագրություններ,
6. կարողանալ ըմբռնել, հասկանալ բառեր և պարզ նախադասություններ,
7. ձևակերպել պարզ հարցեր և արտահայտել պարզ մտքեր:գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել ֆրանսերեն հնչյունները արտաբերելու և ընթերցելու հմտություններ,
· ձևավորել ծրագրով նախատեսված ձևաբանական, շարահյուսական և բառային հմտություններ,
ձևավորել յուրացված բառային և քերականական նյութի հիման վրա հաղորդա հա­ղոր­դակ­ցութ­յան հա­մար անհ­րա­ժեշտ բա­նա­վոր և գ­րա­վոր խոս­քի հմտություններ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունք դասախոսի ղեկավարությամբ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Դասընթացը ավարտվում է ստուգարքով, որն իրականացվում է գրավոր աշխատանքով և բանավոր ստուգմամբ.
· 1-ին ընթացիկ գրավոր ստուգում,
. 2-րդ ընթացիկ բանավոր ստուգում:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Grammaire progressive du français, niveau débutant. M.Grégoire, CLE international, Paris, 2007
  • Manuel de français. И.Н Попова, Ж.А. Казакова, Г.М.Ковальчук, Москва, Высшая школа 2005
  • Vite et bien 1, A1/A2 Claire Miquel, CLE international, Paris 2009
  • Vocabulaire progressif du français, niveau débutant, Claire Miquel, CLE international, Paris 2007
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· ֆրանսերենի հնչյունական համակարգ:
· Քերականություն:
. Բառապաշար:
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Գործ.-4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
1705/Մ04
1. Դասընթացի նպատակ
· ընդլայնել գրավոր խոսքի բառապաշարը,
· զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները,
· ծանոթացնել խոսքի մշակույթի հիմնական դրույթներին,
· ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին,
· ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին,
· ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը,
. ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և թարգմանումը,
· զարգացնել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտությունները,
. ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին։
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տիրապետելու գործնական գրավոր խոսքի նորմերին,
2. ցուցաբերելու ահրաժեշտ մասնագիտական բառապաշարի հստակ իմացություն,
3. մեկնաբանելու մասնագիտական տերմինները,
4. տիրապետելու պահանջվող քերականական կանոններին,
5. օգտվելու ժամանակակից համակարգչային թարգմանչական ծրագրերից,
6. կրճատելու/ընդլայնելու թարգմանվող տեքստը։
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օտար լեզվով վարել գործնական նամակագրություն,
2. կատարելու պրոֆեսիոնալ բնույթի տեղեկատվության երկկողմանի գրավոր թարգմանություն,
3. աշխատելու զուգահեռ տեքստերի հետ։
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. տվյալ թեմայով տեղեկատվության որոնում,
2. տեղեկատվական աղբյուրների ընդլայնում,
3. թեմայի շուրջ մտքերի փոխանակում,
4. բառարանների և տեղեկատվական այլ աղբյուրների արհեստավարժ կիրառում։
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ընդլայնել գրավոր խոսքի բառապաշարը,
· զարգացնել գրավոր խոսքի հմտությունները,
· ծանոթացնել խոսքի մշակույթի հիմնական դրույթներին,
· ծանոթացնել հիմնական շարահյուսական կառուցվածքներին,
· ծանոթացնել գիտական ոճի առանձնահատկություններին,
· ապահովել մասնագիտական լեզվի հիմնական բառապաշարի և տերմինների ընկալումը,
. ապահովել մասնագիտական տեքստի ընկալումը և թարգմանումը,
· զարգացնել մասնագիտական տեքստերի գրավոր թարգմանության հմտությունները,
. ծանոթացնել ամփոփագրեր և ռեֆերատներ կազմելու հմտություններին։
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. գործնական պարապմունքներ,
. ինքնուրույն աշխատանք,
. թիմային աշխատանք,
. գրավոր ներկայացում,
. գրավոր թարգմանություն,
. ստուգողական աշխատանք։
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. Դասընթացն ավարտվում է ստուգարքով։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Алексеенко Т.Н. Научный стиль речи. Учебное пособие для иностранных студентов. Харьков: ХНУ, 2005.
  • Балаян П.Б., Тер-Саркисян Л.А., Ходжумян Б.С. Учебник по русскому языку. Грамматика. Коммуникация. Речь. Ереван: ЕГУ, 2015.
  • Кесаян М.Д., Овакимян Н.В. и др. Учебное пособие по русскому языку (для студентов факультета географии и геологии по специальности «Туризм и сервис»). Ер.: ЕГУ, 2016.
  • Лексический минимум для студентов-иностранцев естественных и технических специальностей (Балыхина Т.М., Василишина Т.И., Леонова Э.Н., Пугачев И.А.). М.: РУДН, 2010.
  • Осипова О.Я. Транспортное обслуживание туристов. М.: Академия, 2004.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
● Քերականության հիմնական հարցեր։
● Խոսքի մշակույթի հիմնախնդիրներ։
● Շարահյուսական կառուցվածքներ։
● Գիտական ոճի ոճաբանական առանձնահատկություններ։
● Գիտական ոճի ձևաբանական առանձնահատկություններ։
● Մասնագիտական տերմինաբանության առանձնահատկություններ։
● Թարգմանչական տեխնիկա։

Մասնագիտական կառուցամաս

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ., գործ. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0704/Մ07, 0706/Մ06
1. Դասընթացի նպատակ
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության խնդիրները և կենսաբժշկագիտության նշանակությունը ժամանակակից գիտության համար,
2. ըմբռնելու որոշ հիվանդությունների ժամանակ մարդու օրգանիզմում ընթացող հիմնական պրոցեսների փոփոխության և դրանց ներքին և արտաքին ազդակների հետ փոխազդեցության դրդապատճառները,
3. պարզաբանելու բժշկագիտության համար հիմք հանդիսացող օրգանիզմի ընդհանուր և մասնավոր ախտաբանական գործընթացները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու կենսաբանական հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները բժշկագիտության բնագավառում,
2. օգտագործելու ստացած մակաբուծաբանական գիտելիքները մակաբուծային հիվադությունների ախտորոշման և կանխարգելման համար,
3. կատարելու արյունաստեղծ, արյան և արյու­նա­մակարդման համակարգերի հետազո­տու­թյուններ` այդ համակարգերում առկա ախտաբանական գործընթացները բացա­հայ­տելու նպատակով,
4. տարբերակելու հյուսվածքներում և օրգաններում տարբեր ախտաբանական պրոցեսների ընթացքում առաջացող ձևաբանական փոփոխությունները,
5. կիրառելու գործնականում ստացված գիտելիքները.
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու և կանխատեսելու կենսաբանական ժամանակակից հետազոտությունների արդյունքների հնարավոր կիրառումը բժշկագիտության բնագավառում,
2. տիրապետելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության հիմնարար մեթոդաբանությանը,
3. օգտագործելու գիտելիքները որոշակի կենսաբանական խնդիրների լուծման ժամանակ,
4. պատրաստելու և ներկայացնելու գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր,
պատրաստել և ներկայացնել գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· գործնական պարապմունքներ,
· սեմինարներ,
ինքնուրույն աշխատանք՝ գրականության ընթերցում, զեկույցների պատրաստում և ցուցադրում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն ` առավելագույնը 4 միավոր:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր:
· Ինքուրույն աշխատանք՝ բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի՝ 4 միավոր:
. Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր հարցում 8 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Rose, Nikolas (2007) The Politics of Life Itself: Biomedicine. Power, and Subjectivity in the Twenty-First Centuty, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.p. 372. ISBN 0-691-12191-5
  • "Health Careers". http: //wihealthcareers. Org/Career_occ_view.cfm?o_id=62. Retrieved on 2007-03-11.
  • Pail D Ellner (2006). Biomedical Scientist as Expert Witness. ASM Press. ISBN 1 -55581-345
  • Генис. Д. Е. Медицинская паразитология. 1991 г., 240 с.
  • Ջիվանյան Կ.Ա. «Իմունոլոգիա». ՈՒսումնական ձեռնարկ։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2015, 308 էջ։
  • Змушко Е.И., Белозеров Е.С., Митин Ю. А. Клиническая иммунология. Изд. Питер, СПб, 2001, 576 с.
  • Данилов Р.К., Боровая Т.Г. Обшая и медицинская эмбриология. СпецЛит. СПб. 2003, 231с.
  • Бурместер Г.-Р., Пецутто А. Наглядная иммунология. Москва, 320с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենսաբժշկագիտությունը որպես գիտություն։
· Մարդու տարբեր բնույթի գործունեության բժշկակենսաբանական հիմնադրությները։
· Կենսաբժշկագիտության մեջ օգտագործվող հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդներ՝ իմունահիստոքիմիական, մոլեկուլային, կենսաքիմիական, իմունաբլոթինգ և այլն։
· Հակաուռուցքային իմունիտետ։ Իմունաթերապիա։
· Ռեպրոդուկտիվ գործընթացներում իմունային համակարգի դերը։
· Իմունիտետ և անպտղություն։
· Պտղի իմունիտետ։
· Մարդու սաղմնային զարգացման կրիտիկական շրջաններ։
· Հակավիրուսային իմունիտետ, Covid-19։
· Միկոտոքսիններ և նրանց ազդեցությունը տարբեր օրգանների վրա։
· Թունավոր կենդանիներ, կենդանիների թույների օգտագործումը բժշկության մեջ։
· Համաճարակաբանություն։
· Բժշկական միջատաբանություն։
· Բժշկական արախնոլոգիա։
. Բժշկական հելմինթոլոգիա։ Բժշկական պրոտիստոլոգիա։
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ., գործ. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0704/Մ07, 0706/Մ06
1. Դասընթացի նպատակ
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության խնդիրները և կենսաբժշկագիտության նշանակությունը ժամանակակից գիտության համար,
2. ըմբռնելու որոշ հիվանդությունների ժամանակ մարդու օրգանիզմում ընթացող հիմնական պրոցեսների փոփոխության և դրանց ներքին և արտաքին ազդակների հետ փոխազդեցության դրդապատճառները,
3. պարզաբանելու բժշկագիտության համար հիմք հանդիսացող օրգանիզմի ընդհանուր և մասնավոր ախտաբանական գործընթացները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու կենսաբանական հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները բժշկագիտության բնագավառում,
2. օգտագործելու ստացած մակաբուծաբանական գիտելիքները մակաբուծային հիվադությունների ախտորոշման և կանխարգելման համար,
3. կատարելու արյունաստեղծ, արյան և արյու­նա­մակարդման համակարգերի հետազո­տու­թյուններ` այդ համակարգերում առկա ախտաբանական գործընթացները բացա­հայ­տելու նպատակով,
4. տարբերակելու հյուսվածքներում և օրգաններում տարբեր ախտաբանական պրոցեսների ընթացքում առաջացող ձևաբանական փոփոխությունները,
5. կիրառելու գործնականում ստացված գիտելիքները.
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու և կանխատեսելու կենսաբանական ժամանակակից հետազոտությունների արդյունքների հնարավոր կիրառումը բժշկագիտության բնագավառում,
2. տիրապետելու ժամանակակից կենսաբժշկագիտության հիմնարար մեթոդաբանությանը,
3. օգտագործելու գիտելիքները որոշակի կենսաբանական խնդիրների լուծման ժամանակ,
4. պատրաստելու և ներկայացնելու գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր,
պատրաստել և ներկայացնել գիտական զեկուցումներ, հաշվետվություններ, վարել գիտական բանավեճեր:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· համադրել կենդանաբանական և ֆիզիոլոգիական գիտելիքները՝ կենսաբժշկության ընտրովի և արդիական խնդիրների գիտակցման և վերլուծման նպատակով։
. ուսանողներին հիմնարար գիտելիքներ տալ օրգանիզմի, օրգան համակարգերի ֆիզիոլոգիական գործառույթների ախտաբանական դրսևորման վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· գործնական պարապմունքներ,
· սեմինարներ,
ինքնուրույն աշխատանք՝ գրականության ընթերցում, զեկույցների պատրաստում և ցուցադրում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն ` առավելագույնը 4 միավոր:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` առավելագույնը 4 միավոր:
· Ինքուրույն աշխատանք՝ բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի՝ 4 միավոր:
. Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր հարցում 8 միավոր:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Rose, Nikolas (2007) The Politics of Life Itself: Biomedicine. Power, and Subjectivity in the Twenty-First Centuty, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.p. 372. ISBN 0-691-12191-5
  • "Health Careers". http: //wihealthcareers. Org/Career_occ_view.cfm?o_id=62. Retrieved on 2007-03-11.
  • Pail D Ellner (2006). Biomedical Scientist as Expert Witness. ASM Press. ISBN 1 -55581-345
  • Генис. Д. Е. Медицинская паразитология. 1991 г., 240 с.
  • Ջիվանյան Կ.Ա. «Իմունոլոգիա». ՈՒսումնական ձեռնարկ։ Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2015, 308 էջ։
  • Змушко Е.И., Белозеров Е.С., Митин Ю. А. Клиническая иммунология. Изд. Питер, СПб, 2001, 576 с.
  • Данилов Р.К., Боровая Т.Г. Обшая и медицинская эмбриология. СпецЛит. СПб. 2003, 231с.
  • Бурместер Г.-Р., Пецутто А. Наглядная иммунология. Москва, 320с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենսաբժշկագիտությունը որպես գիտություն։
· Մարդու տարբեր բնույթի գործունեության բժշկակենսաբանական հիմնադրությները։
· Կենսաբժշկագիտության մեջ օգտագործվող հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդներ՝ իմունահիստոքիմիական, մոլեկուլային, կենսաքիմիական, իմունաբլոթինգ և այլն։
· Հակաուռուցքային իմունիտետ։ Իմունաթերապիա։
· Ռեպրոդուկտիվ գործընթացներում իմունային համակարգի դերը։
· Իմունիտետ և անպտղություն։
· Պտղի իմունիտետ։
· Մարդու սաղմնային զարգացման կրիտիկական շրջաններ։
· Հակավիրուսային իմունիտետ, Covid-19։
· Միկոտոքսիններ և նրանց ազդեցությունը տարբեր օրգանների վրա։
· Թունավոր կենդանիներ, կենդանիների թույների օգտագործումը բժշկության մեջ։
· Համաճարակաբանություն։
· Բժշկական միջատաբանություն։
· Բժշկական արախնոլոգիա։
. Բժշկական հելմինթոլոգիա։ Բժշկական պրոտիստոլոգիա։
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708,0703/Մ08
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
· ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
2. լուսաբանելու և արժևորելու ՀՀ կենսաբազամազնությունը և դրա պահպանության հիմնախնդիրները,
3. իրականացնելու ՀՀ բնապհապանական տեղական և միջազգային ծրագրեր,
4. նկարագրելու Հայաստանում հայտնաբերված բույսերի, սնկերի և կենդանիների հարուստ կենսաբազմազանությունը,
5. վերլուծելու դեղաբույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակների առանձնահատկությունները և իրականացնելու դրանց պահպանումը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելու ՀՀ կլիմայի փոփոխության մասին, կենսաբազմազանության մասին, անապատացման դեմ պայքարի ազգային զեկույցներից,
2. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ հողային և ջրային ռեսուրսների պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
3. վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ կենսաբազմազանության պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
4. նույնականացնելու որոշ առավել տարածված բույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակները,
5. կիրառելու դաշտային աշխատանքների մեթոդները,
6. օգտագործելու կենսաբազմազանության ուսումնասիրություններում օգտագործվող հիմնական սարքավորումները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
2. աշխատելու թիմում,
3. գիտական հիմունքներով կազմակերպելու իր աշխատանքը,
4. ցուցաբերելու բանավոր և գրավոր հաղորդակցման կարողություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
· ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ և քննարկումներ առանձին թեմաների վերաբերյալ,
· առաջադրանքների և հանձնարարությունների ստուգում,
· ինքնուրույն աշխատանք,
. ՀՀ ազգային զեկույցների հիման վրա թիմային նախագծերի պատրաստում և ներկայացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 4 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի):
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 4 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի):
· Եզրափակիչ քննություն. առավելագույնը 9 միավոր (բանավոր հարցում՝ 4 հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր):
. Մասնակցություն. առավելագույնը 3 միավոր (91-100 %` 3 միավոր, 81-90 %` 2 միավոր, 71-80 %` 1 միավոր, ≤70%՝ 0 միավոր):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ., «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Ղազարյան Կ.Ա., Խաչատրյան Է.Հ., Գրիգորյան Կ.Վ. Հողի էկոլոգիա (ուսումնամեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ-ի հրատ., 2016 թ., 114էջ։
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ. ՛՛Լուսաբաց՛՛ հրատարակչություն, 190 էջ:
  • Republic օf Armenia The Fifth National Report, The Convention օn Biological Diversity, 2014, Yerevan, 108 p.
  • ՀՀ բույսերի և կենդանիների Կարմիր գիրք. հաստատվել է ՀՀ կառավարության 29.01.10 թ.-ի թիվ 71-72 որոշմամբ.
  • Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S. Biodiversity of fungi. Inventory and monitoring methods. London: Elsevier Academic press. - 2004. - 777 p.
  • UN report highlights links between ‘unprecedented biodiversity loss’ and spread of disease https://news.un.org/en/story/2020/09/1072292
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն՝ կենսաբազմազանության ուսումնասիրումը և պահպանությունը առարկան:
· Կենսաբազմազանության ուսումնասիրության կարևորությունը ՀՀ-ում:
· “Կենսաբազմազանության մասին” կոնվենցիա: Կենսաբազազանության ուսումնասիրությունների ժամանակակից մեթոդները:
· Հայաստանի կենսաբազմազանությունը, անտառային ռեսուրսները:
· Պահպանությանն ուղղված հիմնական միջոցառումները և դրանց արդյունավետության նկարագությունը:
· Հայաստանի անոթավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· Հայաստանի սպորավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքների բույսերի և սնկերի կենսաբազմազանությունը: Հայաստանի լանդշաֆտների բույսերը և սնկերը:
· ՀՀ Կենսաբազմազանության պահպանության վիճակը:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված վտանգված բուսատեսակներ:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված սնկեր:
· Հայաստանի տարածքի կենսաբազմազանությանր սպառնացող բնական վտանգներ:
· Ընդհանուր ակնարկ ՀՀ էկոլոգիական հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
· ՀՀ կլիման և աշխարհագրական առանձնահատկությունները:
· Լանդշաֆտը և բնակլիմյական գոտիները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսներին առնչվող հիմնական էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· Անապատացման հիմնախնդիրները:
· Անապատացման գործընթացի մեղմման միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսները։
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների աղտոտում, էվտրոֆացում:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսներին առնչվող էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոտման հիմնական աղբյուրներ։
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոման կանխարգելմանը ուղղված միջոցառումները։
· Հայաստանում կլիմայի փոփոխության պայմաններում ադապտացիոն միջոցառումների նկարագրությունը:
. ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքներ։
1-ին կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 4 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708,0703/Մ08
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
· ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու Հայաստանում օդային, հողային և ջրային ռեսուրսների հիմնական էկոլոգիական խնդիրները,
2. լուսաբանելու և արժևորելու ՀՀ կենսաբազամազնությունը և դրա պահպանության հիմնախնդիրները,
3. իրականացնելու ՀՀ բնապհապանական տեղական և միջազգային ծրագրեր,
4. նկարագրելու Հայաստանում հայտնաբերված բույսերի, սնկերի և կենդանիների հարուստ կենսաբազմազանությունը,
5. վերլուծելու դեղաբույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակների առանձնահատկությունները և իրականացնելու դրանց պահպանումը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտվելու ՀՀ կլիմայի փոփոխության մասին, կենսաբազմազանության մասին, անապատացման դեմ պայքարի ազգային զեկույցներից,
2. մասնագիտական առանձնահատկություններից ելնելով վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ հողային և ջրային ռեսուրսների պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
3. վերլուծելու և առաջարկելու ՀՀ կենսաբազմազանության պահպանության և օգտագործման արդյունավետության բարձրացման եղանակները,
4. նույնականացնելու որոշ առավել տարածված բույսերի, սնկերի և կենդանիների կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակները,
5. կիրառելու դաշտային աշխատանքների մեթոդները,
6. օգտագործելու կենսաբազմազանության ուսումնասիրություններում օգտագործվող հիմնական սարքավորումները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ,
2. աշխատելու թիմում,
3. գիտական հիմունքներով կազմակերպելու իր աշխատանքը,
4. ցուցաբերելու բանավոր և գրավոր հաղորդակցման կարողություններ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել Հայաստանի էկոլոգիական և բնապահպանական խնդիրների, այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ տարվող միջոցառումների և դրանց արդյունավետության մասին,
· ծանոթացնել արդի կենսաբանության տարբեր ոլորտների նվաճումներին և բնապահպանության ոլորտներում դրանց կիրառման հնարավորություններին, ինչպես նաև ծանոթացնել ուսանողներին Հայաստանի բույսերի, սնկերի և գենետիկական ռեսուրսների բազմազանությանը,
. ձևավորել հիմնարար գիտելիքներ կենսաբազմազանության ուսումնասիրման և պահպանման հետ կապված խնդիրների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ և քննարկումներ առանձին թեմաների վերաբերյալ,
· առաջադրանքների և հանձնարարությունների ստուգում,
· ինքնուրույն աշխատանք,
. ՀՀ ազգային զեկույցների հիման վրա թիմային նախագծերի պատրաստում և ներկայացում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 4 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի):
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. առավելագույնը 4 միավոր (բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի):
· Եզրափակիչ քննություն. առավելագույնը 9 միավոր (բանավոր հարցում՝ 4 հարց, յուրաքանչյուրը 2 միավոր):
. Մասնակցություն. առավելագույնը 3 միավոր (91-100 %` 3 միավոր, 81-90 %` 2 միավոր, 71-80 %` 1 միավոր, ≤70%՝ 0 միավոր):
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գրիգորյան Կ.Վ., Եսայան Ա.Հ., Ժամհարյան Հ.Գ., Խոյեցյան Ա.Վ., Մովսեսյան Հ.Ս., Փիրումյան Գ.Պ., «Էկոլոգիայի և բնության պահպանության հիմունքներ»: Ուսումնական ձեռնարկ, Զանգակ-97, Երևան, 2010, 224 Էջ:
  • Մելքումյան Լ.Ս., Գալստյան Մ.Հ., «Բնապահպանության հիմունքներ», Երևան, 2010թ., 311 էջ:
  • Ղազարյան Կ.Ա., Խաչատրյան Է.Հ., Գրիգորյան Կ.Վ. Հողի էկոլոգիա (ուսումնամեթոդական ձեռնարկ): Եր.: ԵՊՀ-ի հրատ., 2016 թ., 114էջ։
  • Կլիմայի փոփոխության երրորդ ազգային հաղորդագրություն: Երևան, 2015թ. ՛՛Լուսաբաց՛՛ հրատարակչություն, 190 էջ:
  • Republic օf Armenia The Fifth National Report, The Convention օn Biological Diversity, 2014, Yerevan, 108 p.
  • ՀՀ բույսերի և կենդանիների Կարմիր գիրք. հաստատվել է ՀՀ կառավարության 29.01.10 թ.-ի թիվ 71-72 որոշմամբ.
  • Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S. Biodiversity of fungi. Inventory and monitoring methods. London: Elsevier Academic press. - 2004. - 777 p.
  • UN report highlights links between ‘unprecedented biodiversity loss’ and spread of disease https://news.un.org/en/story/2020/09/1072292
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն՝ կենսաբազմազանության ուսումնասիրումը և պահպանությունը առարկան:
· Կենսաբազմազանության ուսումնասիրության կարևորությունը ՀՀ-ում:
· “Կենսաբազմազանության մասին” կոնվենցիա: Կենսաբազազանության ուսումնասիրությունների ժամանակակից մեթոդները:
· Հայաստանի կենսաբազմազանությունը, անտառային ռեսուրսները:
· Պահպանությանն ուղղված հիմնական միջոցառումները և դրանց արդյունավետության նկարագությունը:
· Հայաստանի անոթավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· Հայաստանի սպորավոր բույսերի կենսաբազմազանությունը:
· ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքների բույսերի և սնկերի կենսաբազմազանությունը: Հայաստանի լանդշաֆտների բույսերը և սնկերը:
· ՀՀ Կենսաբազմազանության պահպանության վիճակը:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված վտանգված բուսատեսակներ:
· ՀՀ Կարմիր գրքում ընդգրկված սնկեր:
· Հայաստանի տարածքի կենսաբազմազանությանր սպառնացող բնական վտանգներ:
· Ընդհանուր ակնարկ ՀՀ էկոլոգիական հիմնախնդիրների վերաբերյալ:
· ՀՀ կլիման և աշխարհագրական առանձնահատկությունները:
· Լանդշաֆտը և բնակլիմյական գոտիները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսներին առնչվող հիմնական էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ հողային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· Անապատացման հիմնախնդիրները:
· Անապատացման գործընթացի մեղմման միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսները։
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված միջոցառումները:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսների աղտոտում, էվտրոֆացում:
· ՀՀ ջրային ռեսուրսներին առնչվող էկոլոգիական խնդիրները:
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոտման հիմնական աղբյուրներ։
· ՀՀ մթնոլորտի աղտոման կանխարգելմանը ուղղված միջոցառումները։
· Հայաստանում կլիմայի փոփոխության պայմաններում ադապտացիոն միջոցառումների նկարագրությունը:
. ՀՀ հատուկ պահպանվող տարածքներ։
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0707/Մ05
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծելու պատկերացում կենսաբանական գիտությունների նոր ուղղությունների զարգացման, կենսաբանական տեխնոլոգիաների կատարելագործման և հասարակական գիտութունների հետ նոր սիմբիոտիկ սոցիո-կենսաբանական ուղղութունների մասին,
. հաղորդելու գիտելիքներ բժշկակենսաբանության, մասնավորապես նանոբժշկության, ռադիոկենսաբանության, աստղակենեսաբանության և սինթետիկ կենսաբանության հիմնական հեռանկարների և խնդիրների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. լուսաբանելու մոլեկուլային և բջջային կենսաբանության, բժշկակենսաբանության, ռադիոկենսաբանության և աստղակենսաբանության խնդիրները և հեռանկարները,
2. ներկայացնելու կենսաբանական նոր տեխնոլոգիաների ձևերը և կենսաբանական տեղեկատվական բազաները,
3. ձևակերպելու գենոմիկայի, տրանսկրիպտոմիկայի, պրոտեոմիկայի, մետաբոլոմիկայի, մետագենոմիկայի, համեմատական գենոմիկայի և մոլեկուլա-բջջային իմունաբանության հիմնական հասկացությունները,
4. բացատրելու մոլեկուլային նանոտեխնոլոգիաների բժշկական կիրառության անհրաժեշտությունը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելու կենսաբանական տեխնոլոգիաները բնագիտական տարբեր ասպարեզներում հետազոտություններ իրականացնելու համար,
2. վերլուծելու գենոմների, տրանսկրիպտոմների, պրոտեոմների, մետաբոլոմների և մետագենոմների վերաբերյալ տվյալները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. կիրառելու ձեռք բերված տեսական գիտելիքները գործնականում,
2. վերլուծելու առկա խնդիրները և առաջարկելու դրանց լուծման եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծելու պատկերացում կենսաբանական գիտությունների նոր ուղղությունների զարգացման, կենսաբանական տեխնոլոգիաների կատարելագործման և հասարակական գիտութունների հետ նոր սիմբիոտիկ սոցիո-կենսաբանական ուղղութունների մասին,
. հաղորդելու գիտելիքներ բժշկակենսաբանության, մասնավորապես նանոբժշկության, ռադիոկենսաբանության, աստղակենեսաբանության և սինթետիկ կենսաբանության հիմնական հեռանկարների և խնդիրների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· գործնական աշխատանքներ,
· սեմինարներ,
· իրավիճակային խնդիրների քննարկում,
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
. ստուգարքային: Ստուգարքը անցկացվում է նախօրոք տրված հարցաշարով՝ բանավոր ներկայացման հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Grabuschnig S, Bronkhorst AJ, Holdenrieder S, Rosales Rodriguez I, Schliep KP, Schwendenwein D, Ungerer V, Sensen CW. Putative Origins of Cell-Free DNA in Humans: A Review of Active and Passive Nucleic Acid Release Mechanisms. Int J Mol Sci. 2020 Oct 29;21(21):8062.
  • Katsanis SH, Katsanis N. Molecular genetic testing and the future of clinical genomics. Nat Rev Genet. 2013; 14(6): 415-426.
  • Краснов Я.М., Гусева Н.П., Шарапова Н.А., Черкасов А.В. Современные методы секвенирования ДНК (ОБЗОР). Проблемы особо опасных инфекций. 2014; вып. 2: 73-79.
  • Рогаев Е.И., Кунижева С. С. Генетические факторы старения. Программа курса лекций. - Москва, 2013. - 12с. http://vigg.ru/fileadmin/user_upload/Programma_kursa_lekcii____Genetika…
  • Чернов А.Н., Глотов О.С., Донников М.Ю., Коваленко Л.В., Белоцерковцева Л.Д., Глотов А.С. Пренатальная генетическая диагностика: Принципы, методы, применение и перспективы. Вестник СурГУ. Медицина. 2020; 2(44): 54-65.
  • Чевкина Е.М., Щербаков А.М., Журавская А.Ю., Семина С.Е., Комельков А.В., Красильников М.А. Экзосомы и передача (эпи)генетической информации опухолевыми клетками. Успехи молекулярной онкологии. 2015; 2(3): 8-20. https://umo.abvpress.ru/jour/article/view/41/43
  • Геномные технологии в спасении исчезающих видов 2020 https://biomolecula.ru/articles/genomnye-tekhnologii-v-spasenii-ischeza…
  • Крейг Вентер vs. Янив Эрлих http://www.pcr.ru/state/kreyg-venter-vs-yaniv-erlikh/#01
  • Lippert C, Sabatini R, Maher MC, Kang EY, Lee S, Arikan O, Harley A, Bernal A, Garst P, Lavrenko V, Yocum K, Wong T, Zhu M, Yang WY, Chang C, Lu T, Lee CWH, Hicks B, Ramakrishnan S, Tang H, Xie C, Piper J, Brewerton S, Turpaz Y, Telenti A, Roby RK, Och FJ, Venter JC. Identification of individuals by trait prediction using whole-genome sequencing data. Proc Natl Acad Sci U S A. 2017 Sep 19;114(38):10166-10171.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Կենսաբանական գիտությունների նոր ուղղությունների զարգացում:
· Մոլեկուլային և բջջային կենսաբանություն:
· Մոլեկուլա-բջջային իմունաբանություն:
· Էպիգենետիկա, միկրո-ՌՆԹ-ներ:
· Հետգենոմային տեխնոլոգիաներ` գենոմիկա, համեմատական գենոմիկա, մետագենոմիկա, տրանսկրիպտոմիկա, պրոտեոմիկա, մետաբոլոմիկա:
· Տեղեկատվական բազաների ստեղծում, կենսաինֆորմատիկա:
· Բջջային կուլտուրաների տեխնոլոգիաներ, կենսանանոտեխնոլոգիաներ, կենսապրոցեսինգ:
· Սինթետիկ կենսաբանության զարգացում:
· Մոլեկուլային նանոտեխնոլոգիաների բժշկական կիրառությունը:
· Նանո-ռոբոտներ և նանոմեքենաներ:
· Ռադիոկենսաբանության և աստղակենսաբանության խնդիրները և հեռանկարները:
· Ժամանակակից մոլեկուլային կենսաբանության խոշորագույն հայտնագործությունները՝ նշանավորված Նոբելյան մրցանակներով:
. Հասարակական գիտութունների հետ նոր սիմբիոտիկ սոցիոկենսաբանական գիտական ուղղութունների ստեղծում:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. -2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ09
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել ուսանողների մոտ գիտելիքների ամբողջական համալիր բույսերի հիվանդության հարուցիչների տեսակային կազմի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ներկայացնել վարակիչ հիվանդությունների զարգացման փուլերը, պարզաբանել այն գործոնները, որոնք նպաստում են բույսերի հիվանդությունների զարգացմանը և տարածմանը,
ծանոթացնելով բույսերի հիմնական հիվանդությունների հետ, նշել համապատասխան պայքարի միջոցառումները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու բույսի պաթոլոգիական պրոցեսի առանձնահատկությունները, նշելով հիվանդության ախտանիշները,
2. տարբերակելու և հիմնավորելու գյուղատնտեսական կուլտուրաների տարբեր հիվանդությունների ախտորոշման սկզբունքները,
3. կազմելու պայքարի համալիր միջոցառումներ, հաշվի առնելով պաթոգենի զարգացման ցիկլը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետելու պաթոգենի նույնականացման ժամանակակից մեթոդներին և կիրառել հարուցիչների նոյնականացման ժամանակ,
2. մշակելու և վերլուծելու փոր­ձարա­րական և դաշտային հետազոտու­թյուն­ների արդյունքները,
3. արդյունքները ներկայացնելու գիտաժողովների ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու հայտնաբերված ֆիտոպաթոգեն սնկերի տվյալների էլեկտրոնային բազա,
2. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները ֆիտոպաթոլոգիական տարբեր հարցերի լուծման ժամանակ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել ուսանողների մոտ գիտելիքների ամբողջական համալիր բույսերի հիվանդության հարուցիչների տեսակային կազմի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ներկայացնել վարակիչ հիվանդությունների զարգացման փուլերը, պարզաբանել այն գործոնները, որոնք նպաստում են բույսերի հիվանդությունների զարգացմանը և տարածմանը,
ծանոթացնելով բույսերի հիմնական հիվանդությունների հետ, նշել համապատասխան պայքարի միջոցառումները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· թեստավորում,
· բանավոր հարցում,
. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Նանագյուլյան Ս.Գ., Մարգարյան Գ.Գ. Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ժանգասնկերը, Ստեփանակերտ.- 2015.- 138 էջ:
  • Благовещенская Е.Ю. Фитопатогенные микромицеты. Учебный определитель. - М.: ЛЕНАНД.- 2015. - 240 с.
  • Общая фитопатология : учеб. пособие для СПО / Ю. Т. Дьяков, С. Н. Еланский. -М.: Издательство Юрайт, 2016. - 230 с.
  • Попкова К.В. Общая фитопатология. - М.: Дрофа, 2005.- 445с.
  • Mahy B. W J Desk Encyclopedia of plant and fungal virology / B. W J Mahy, M. H. V. van Regenmortel. Oxford: Elsevier Academic Press, 2010. - 613с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· Ֆիտոպաթոլոգիա գիտության զարգացումը:
· Հիվանդության էությունը և դրսևորումը:
· Հիվանդության ծագումը և զարգացումը:
· Հիվանդության դրսևորումը և հետագա զարգացումը:
· Բույսերի ռեակցիան պաթոգենի հիվանդաբեր ներգործությանը:
· Հիվանդ բույսերում տեղի ունեցող պաթոլոգիական փոփոխություններ
· Հիվանդ բույսերում տեղի ունեցող ֆիզիոլոգակենսաքիմիական փոփոխություններ:
· Հիվանդ բույսերում տեղի ունեցող անատոմամորֆոլոգիական փոփոխություններ:
· Աբիոտիկ գործոնները որպես բույսերի ոչ ինֆեկցիոն հիվանդությունների հարուցիչներ:
· Ուտելի բույսերի սնկային հիվանդություններ:
· Պտղային և հատապտղային կուլտուրաների հիվանդություններ:
. Բույսերի պաշտպանության մեթոդները և պայքարի միջոցները:
2-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ11
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին ծանոթացնել սնկային և բուսական բջիջների, մասնա­վորապես նրանց գենոմի կառուցվածքային առանձնահատկություններին, սնկերի և բույսերի կենսացիկլի տիպերին և փուլերի առանձնահատկություններին,
· ստեղծել պատկերացում սնկերի՝ որպես պարզ էուկարիոտների մոտ սեռի, սեռական պրոցեսի և սեռական տարբերակման մասին,
. ներկայացնել սնկերի բազմացման եղանակները, խաչասերման գործոն­ներով պայմանավորված սեռական պրոցեսի առանձնահատկությունները, ինչպես նաև բույսերի բազմացման եղանակները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. յուրացնելու սնկային և բուսական օրգանիզմների բջջագենետիկական հիմնարար հետազոտու­թյունների մեթոդները,
2. տեղեկանալու սնկային և բուսական բջիջների, մասնավորապես գենոմի կառուցվածքային առանձնահատկություններին,
3. ներկայացնելու սնկերի և բույսերի անսեռ, վեգետատիվ և սեռական բազմացման ուղիները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. համեմատելու և վերլուծելու կարգաբանական տարբեր խմբերին պատկնող սնկային և բուսական օրգանիզմների մանրադիտակային պատրաստուկները,
2. իրականացնելու գիտական լաբորատոր աշխատանքներ սնկերի և բույսերի գենետիկայի ու բջջաբանության ոլորտներում,
3. տիրապետելու գենբանկի տվյալների բազայից օգտվելու մոլեկուլային կարգաբանության ժամանակակից մեթոդներին,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. պատկերացնելու սնկերի և բույսերի գենետիկայի զարգացման հիմնարար դերն ու նշանակությունը կյանքի զարգացման և էվոլյուցիայի ընթացքի ուսւոմնասիրման բնագավառներում,
2. օգտագործելու ստացված գիտելիքները իրադրական տարբեր հարցեր լուծելու նպատակով,
3. իրականցնելու գիտահետազոտական աշխատանքներ հիմնարար/կիրառական ոլորտներում,
4. վերլուծելու փաստերն ու տվյալները գիտա-կիրառական եզրակացություններ կատարելու:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին ծանոթացնել սնկային և բուսական բջիջների, մասնա­վորապես նրանց գենոմի կառուցվածքային առանձնահատկություններին, սնկերի և բույսերի կենսացիկլի տիպերին և փուլերի առանձնահատկություններին,
· ստեղծել պատկերացում սնկերի՝ որպես պարզ էուկարիոտների մոտ սեռի, սեռական պրոցեսի և սեռական տարբերակման մասին,
. ներկայացնել սնկերի բազմացման եղանակները, խաչասերման գործոն­ներով պայմանավորված սեռական պրոցեսի առանձնահատկությունները, ինչպես նաև բույսերի բազմացման եղանակները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ և քննարկումներ առանձին թեմաների վերաբերյալ,
. առաջադրանքների և հանձնարարությունների ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Նախատեսված է գնահատման հետևյալ բաղադրիչները՝ 2 ընթացիկ քննություն, ընթացիկ ստուգումներ և մասնակցություն:
Ստուգման ձևերն ու հատկացվող առավելագույն միավորներն են՝
· 1-ին ընթացիկ քննություն. գրավոր ստուգում, հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, առավելագույն միավորը՝ 5, միավորների քայլը՝ 0,5:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն. բանավոր ստուգում, առավելագույն միավորը՝ 4, միավորների քայլը՝ 0,5:
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ բանավոր ստուգում, առավելագույն միավորը՝ 8, միավորների քայլը՝ 1:
. Մասնակցություն՝ առավելագույն միավորը՝ 3, միավորների քայլը՝ 1 (91-100%՝ 3, 81-90%՝ 2, 71-80%՝ 1, ≤70%՝ 0)։
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բադալյան Ս.Մ. Սնկերի բջջաբանության և գենետիկայի ներածություն, Երևան: ԵՊՀ հրատ., 2005:
  • Բադալյան Ս.Մ., Ղարիբյան Ն.Գ. Տարբեր սնկային կուլտուրաների միցելիումի կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2017, 176էջ:
  • Kües U, S.M. Badalyan, A. Gießler, B. Dörnte. 2016. Asexual sporulation in Agaricomycetes, The Mycota. Growth, Differentiation and Sexuality, Vol. I, 3rd Ed., Jürgen Wendland (Ed.). Springer-Verlag, pp. 269-328.
  • The Mycota. Ed. Esser K., Lemke P.A. Genetics and Biotechnology. Vol. II, 1995.
  • Kavanagh K. (Ed.) Fungi: Biology and Applications, 2nd Edition, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Սնկերի և բույսերի բջջաբանության և գենետիկայի ուսումնասիրման առարկան, զարգացման պատմությունը, հիմնական նպատակները:
· Սնկերը և բույսերը, որպես գենետիկական հիմնարար հետազոտությունների մոդելային օրգանիզմներ, նրանց դերը Ռ-ԴՆԹ տեխնոլոգիաներում, ուսումնասիրման դասական և ժամանակակից՝ մոլեկուլային մեթոդները:
· Սնկերի և բույսերի հիմնական խմբերի ընդհանուր բնութագիրը, նրանց բջջի կառուցվածքային առանձնահատկությունները, բազմացման եղանակները, կենսացիկլի հիմնական տիպերը, փուլերը և առանձնահատկությունները:
. Սնկային և բուսական գենոմի առանձնահատկությունները: Կորիզային, ցիտոպլազմային՝ միտոքոնդրիումային գենոմ, պլազմիդներ, տրասպոզոններ:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 3 ժամ/շաբ., լաբ. - 1 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ13
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծել պատկերացում սնկերի կենսատեխնոլոգիայի ժամանակակից վիճակի, խնդիրների, զարգացման և հեռանկարների մասին,
. ծանոթանալ սնկերի կենսաբանական առանձնահատկությունների հետ, որպես կենսատեխնոլոգիական ուսումնասիրությունների օբյեկտ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու սնկերի ֆիզիոլոգիապես ակտիվ նյութերը և հակաբիոտիկները,
2. ներկայացնելու մակրոսկոպիկ և միկրոսկոպիկ սնկերի արհեստական աճեցման պատմությությունը և զարգացումը աշխարհում,
3. վերլուծելու սնկաբուծության կիրառական նշանակությունը,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տարբերակելու աճեցվող սնկերի տեսակները,
2. վերլուծելու սնկերի տրոֆիկական խմբերը,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելու մասնագիտական գիտելիքները գործունեության տարբեր բնագավառներում,
2. իրականացնելու հետազոտական աշխատանքներ սնկերի արտադրության մեջ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծել պատկերացում սնկերի կենսատեխնոլոգիայի ժամանակակից վիճակի, խնդիրների, զարգացման և հեռանկարների մասին,
. ծանոթանալ սնկերի կենսաբանական առանձնահատկությունների հետ, որպես կենսատեխնոլոգիական ուսումնասիրությունների օբյեկտ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· լաբորատոր աշխատանքներ,
· բանավոր հարցում,
. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննությունը գրավոր՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննությունը հետազոտական բաղադրիչն է՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրա­քան­չյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Бухало А.С. Высшие съедобные базидиомицеты в чистой культуре. - Киев: Наук. думка, 1988. - 144 с.
  • Заикина Н.А., Коваленко А.Е., Галынкин В.А., Дьяков Ю.Т., Тишенков А.Д. Основы биотехнологии высших грибов. - СПб.: Проспект науки. - 2007. 336 с.
  • Промышленное культивирование съедобных грибов / И.А. Дудка, С.П. Вассер, А.С. Бухало и др. -Киев: Наук. думка, 1978. - 262 с.
  • Промышленная микология. Галынкин А. П., Заикина Н. А., Миндукшев И. В., Юрлова Н. А. Санкт-Петербург: Изд-во СПХФА, 2003. - 220 с.
  • Stamets P. Growing gourmet and medicinal mushrooms. Berkeley, CA, 1993. - 554p.
  • Valverde M. E., Hernandez-Perez T., Paredes-Lopez O. Edible mushrooms: Improving human health and promoting quality life // International Journal of Microbiology. - 2015. - 1-14.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· Սնկերի կենսաբանական առանձնահատկությունները:
· Սնկերի ֆիզիոլո­գիապես ակտիվ նյութերը:
· Սնկերի հակաբիոտիկները: Միկրոմիցետների կիրառումը տարբեր բնագավառներում, մասնավորապես պանրագործության մեջ:
· Սնկերի աճեցման համար սննդարար միջավայրերը:
· Մակրո- և միկրոսկոպիկ սնկերի արհեստական աճեցման պատմությունը:
· Աճեցվող սնկերի ուտելի տեսակներ:
· Մակրոմիցետների տրոֆիկական խմբերը:
· Ուտելի սնկերի ցանքսային միցելիումի արտադրությունը և պահպանումը:
· Ստերիլ սպորային միցելիումի ստացման փուլերը:
· Շամպինիոն երկսպորավոր:
· Ականջասունկ սովորական:
· Ձմեռային, ամառային, աշնանային կոճղասնկերի և էկզոտիկ սնկատեսակների աճեցում:
· Ուտելի սնկերի միցելիումի աճեցումը հեղուկ միջավայրի վրա:
. Հայաստանում արհեստականորեն աճեցվող տեսակները:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 3 ժամ/շաբ., լաբ. - 1 ժամ /շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ12
1. Դասընթացի նպատակ
. ծանոթացնել մարդկանց և կենդանիների սնկային հիվանդությունների հարուցիչների տեսակային կազմի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
ծանոթացնել դրանց ախտահարող հատկությունների, զարգացմանը և տարածմանը նպաստող պայմանների հետ, տալ տեղեկություններ հիվանդությունների դեմ համապատասխան պայքարի միջոցների վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. տիրապետելու մարդկանց և կենդանիների սնկային հիվանդությունների ախտորոշման մեթոդներին,
2. հասկանալու մարդկանց և կենդանիների սնկային հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցների անհրաժեշտությունը և բուժման միջոցառումները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. նույնականացնելու մարդկանց և կենդանիների սնկային հիվանդություններ առաջացնող հարուցիչները,
2. առաջարկելու հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցներ, հաշվի առնելով պաթոգենի զարգացման ցիկլը,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. համակարգելու պաթոգեն սնկերի տվյալների էլեկտրոնային բազաներ,
2. օգտագործելու ստացված գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
. ծանոթացնել մարդկանց և կենդանիների սնկային հիվանդությունների հարուցիչների տեսակային կազմի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
ծանոթացնել դրանց ախտահարող հատկությունների, զարգացմանը և տարածմանը նպաստող պայմանների հետ, տալ տեղեկություններ հիվանդությունների դեմ համապատասխան պայքարի միջոցների վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· լաբորատոր պարապմունքներ,
· դիդակտիկ նյութեր,
. էլեկտրոնային որոշիչներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննությունը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննությունը ՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Атлас грибковых заболеваний. Редакторы Кауфман Кэрол А., Манделла Дженеральд Л. - Москва:издательство ГЭОТАР-Медиа. - 2010. - 240 с.
  • Билай В. И., Пидопличко Н. М. Токсинообразующие грибы и вызываемые ими заболевания человека и животных. - Киев. - 1970.
  • Ильина В.Я. Эпидемиология микозов на современном этапе // Проблемы медицинской микологии. - СПб. - 2002. - Т. 4. - N 2. - С. 65 - 66.
  • Коваль Э.З., Руденко А.В., Волощук Н.М. Пенициллии. Руководство по идентификации. - Киев: ННИРЦУ. - 2016. - 407 с.
  • Сергеев А.Ю., Сергеев Ю.В. Грибковые инфекции. - М.: Бином. - 2008. - 480 с.
  • Medical Mycology: Current Trends and Future Prospects. - Edited by Mehdi Razzaghi-Abyaneh, Masoomeh Shams-Ghahfarokhi, Mahendra Ra. - CRC Press. - 2015. - 442 p.
  • Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S. Biodiversity of fungi. - London: Elsevier Academic press. - 2004. - 777 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· Բժշկական սնկաբանության առարկան և խնդիրները:
· Սնկերի ընդհանուր բնութագիրը:
· Միկոզների հարուցիչներ:
· Միկոզների և միկոտոքսիկոզների կլինիկական դասակարգումը:
· Միկոզների հարուցիչների կուլտուրալ բնութագրումը:
· Միկոզների առաջացման ընդհանուր պաթոգեն գործոնները:
· Օտոմիկոզներ:
· Դերմատոմիկոզներ:
· Կերատոմիկոզներ:
· Կանդիդամիկոզներ:
· Ենթամաշկային միկոզներ:
· Օպորտունիստական խորը միկոզները:
. Էնդեմիկ խորը միկոզներ:
2-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 3 ժամ/շաբ., լաբ. - 1 ժամ /շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ10
1. Դասընթացի նպատակ
· դասընթացի նպատակն է գիտականորեն հիմնավորել հանրապետության տարբեր շրջաններում օգտագործման ենթակա օգտակար բույսերի բազմազանությունը` ելնելով ժամանակակից տվյալներից և բնական ռեսուրսների կայուն օգտագործման սկզբունքներից,
· ներկայացնել օգտակար բույսերի դասակարգումների ժամանակակից մոտեցումները,
· պարզաբանել ՀՀ ֆլորայի կենսաբազմա­զա­նու­թյունը, անթրոպոգեն ազդեցությունը օգտակար բույսերի տարածման վրա, բնապահպանական նշանակությունը,
. ծանոթացնել օգտակար բույսերի հիմնական ընտանիքների և դրանց մորֆոլոգիական առանձնահատկություննների հետ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացահայտելու օգտակար բույսերի սիստեմատիկական դիրքը, մորֆոկենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու օգտակար բույսերի կենսաբազմազանության օգտագործման և պահպանման մեխանիզմները,
3. կազմելու միջոցառումների պլան, հաշվի առնելով օգտակար բույսերի օգտագործման և պահպանման ժամանակակից մոտեցումները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետելու բույսերի նույնականացման և օգտակար բույսերի դասակարգման ժամանակակից մեթոդներին և կիրառելու տեսակների նույնականացման ժամանակ,
2. մշակելու և վերլուծելու փոր­ձարա­րական և դաշտային հետազոտու­թյուն­ների արդյունքները,
3. տիրապետելու օգտակար բույսերի պահպանման, հավաքի և տեղեկատվության վերլուծության համար օգտագործվող ժամանակակից տեխնոլոգիաներին,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու ՀՀ-ում տարածված օգտակար բույսերի ըստ ֆլորիստիկ շրջանների բաշխվածության տվյալների էլեկտրոնային բազա:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· դասընթացի նպատակն է գիտականորեն հիմնավորել հանրապետության տարբեր շրջաններում օգտագործման ենթակա օգտակար բույսերի բազմազանությունը` ելնելով ժամանակակից տվյալներից և բնական ռեսուրսների կայուն օգտագործման սկզբունքներից,
· ներկայացնել օգտակար բույսերի դասակարգումների ժամանակակից մոտեցումները,
· պարզաբանել ՀՀ ֆլորայի կենսաբազմա­զա­նու­թյունը, անթրոպոգեն ազդեցությունը օգտակար բույսերի տարածման վրա, բնապահպանական նշանակությունը,
. ծանոթացնել օգտակար բույսերի հիմնական ընտանիքների և դրանց մորֆոլոգիական առանձնահատկություննների հետ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություն,
· լաբորատոր աշխատանք,
· բանավոր հարցում,
. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն՝ 3 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն, հետազոտական բաղադրիչ՝ 5 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կենսաբազմազանության մասին կոնվենցիա: Հինգերորդ Ազգային Զեկույց: Երևան, 2014, 126 էջ:
  • Ղանդիլյան Պ.Ա., Բարսեղյան Ա.Մ. Հայաստանի վայրի ուտելի և համեմունքային բանջարաբույսերի գենոֆոնդը: Լատ.-հայ.-ռուս.-անգլ. բառարան: Երևան «Ամաթաս», 1999, 48 էջ:
  • Վարդանյան Ժ.Հ. Ծառաբույսերի աճեցման և գեղազարդ տնկարկների ստեղծման առանձնահատկությունները Հայաստանում: Երևան, 2020, 208 էջ:
  • Վարդանյան Ժ.Հ.,Գատրչյան Գ.Մ., Գրիգորյան Մ.Մ., Փայտյան Յու.Ե. Գեղազարդ ծառեր և թփեր կանաչապատման համար: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Բուսաբանության ինստիտուտ, 2015, 362 էջ:
  • Կանաչ Հայաստան: Հեղ. Խումբ, Երևան, 2016, 352 էջ:
  • Демьянова Е.И. Ботаническое ресурсоведение. //Учебное пособие по спецкурсу. Пермь. Перм. гос. ун-т, 2007. 172 с.
  • Назаренко Л. Т., Бугаенко Л. А. Эфиромасличные, пряноароматические и лекарственные растения - Симферополь; Таврия, 2003. 202 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· Արդյունագործական բույսեր:
· Վայրի աճող ուտելի և համեմունքային բույսեր:
· Մշակովի ուտելի բույսեր:
· Եթերայուղատու բույսեր:
· Բնապահպանական և գեղազարդիչ բույսեր:
· Գիտական և մշակույթային արժեք ունեցող բույսեր:
. Ծանոթացում օգտակար բույսերի հիմնական ընտանիքների հետ և կիրառական նշանակություն ունեցող տեսակների նույնականացում մորֆոլոգիական առանձնահատկություննների հիման վրա:
1-ին կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Գործ.-2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0708/Մ06
1. Դասընթացի նպատակ
· Ծանոթացնել կենսաբանության մեջ առկա մեծաքանակ տվյալների հենքերի տեսակների, տարատեսակ ֆորմատների և համացանցում առկա առցանց բազաների հետ
· Կազմել պատկերացում սպիտակուցային/գենոմային հաջորդականությունների, նրանց կառուցվածքային և գեների արտահայտման տվյալների մասին
· Ծանոթացնել սպիտակուց/գենային համեմատական վերլուծության տարբեր մոտեցումներին (կետային, լոկալ, գլոբալ), ինչպես նաև տալ տեղեկատվություն առկա առցանց հաշվողական ռեսուրսների մասին
· Ծանոթացնել կենսաինֆորմատիկայում լայնորեն տարածված R և TCL ծրագրավորման լեզուներին, ինչպես նաև դրանցում առկա տարատեսակ գրադարաններին և ֆունկցիաներին
· Կազմել պատկերացում էվոլուցիոն մոդելների, կառուցվածքային և մասնագիտական տվյալների հենքերի վերաբերյալ
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու տարատեսակ հենքերը և ֆորմատները,
2. ներկայացնելու համեմատական վերլուծության ալգորիթմները
3. օգտվել համացանցային տարատեսակ հաշվողական ռեսուրսներից
4. ներկայացնել մասնագիտական ծրագրեր՝ օգտվելով R և TCL ծրագրավորման լեզուներից
5. կիրառելու ձեռք բերված գիտելիքները մասնագիտական ոլորտում տվյալների հենք ստեղծելու:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. R և TCL լեզուներով նախագծել կոդեր
2. Օգտվել առցանց հաշվողական ռեսուրսներից
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. վերլուծելու առկա խնդիրները
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ծանոթացնել կենսաբանության մեջ առկա մեծաքանակ տվյալների հենքերի տեսակների, տարատեսակ ֆորմատների և համացանցում առկա առցանց բազաների հետ
· Կազմել պատկերացում սպիտակուցային/գենոմային հաջորդականությունների, նրանց կառուցվածքային և գեների արտահայտման տվյալների մասին
· Ծանոթացնել սպիտակուց/գենային համեմատական վերլուծության տարբեր մոտեցումներին (կետային, լոկալ, գլոբալ), ինչպես նաև տալ տեղեկատվություն առկա առցանց հաշվողական ռեսուրսների մասին
· Ծանոթացնել կենսաինֆորմատիկայում լայնորեն տարածված R և TCL ծրագրավորման լեզուներին, ինչպես նաև դրանցում առկա տարատեսակ գրադարաններին և ֆունկցիաներին
· Կազմել պատկերացում էվոլուցիոն մոդելների, կառուցվածքային և մասնագիտական տվյալների հենքերի վերաբերյալ
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· նախագծային մեթոդ
. համագործակցային ուսուցում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգումներ՝ բանավոր հարցումների ձևով՝ դասախոսությունների ընթացքում։ Առավելագույնը 6 միավոր։
· Ինքուրույն աշխատանք՝ բանավոր զեկույց ըստ հանձնարարված թեմայի՝ 3 միավոր:
· Մասնակցությունը դասընթացին՝ 3 միավոր
. Եզրափակիչ քննություն 8 միավոր
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Дурбин Р, Эдди Ш, Крог А, Митчисон Г. «Анализ биологических последовательностей»., 2006. 480 с.
  • Бородовский М., Екишева С. «Задачи и решения по анализу биологических последовательностей». 2008. - 420 с.
  • David W. Mount -Bioinformatics Sequence and Genome Analysis, 2004, 692pp.
  • Richard Durbin, Sean R. Eddy, Anders Krogh, Graeme Mitchison, Biological Sequence Analysis, Probabilistic Models of Proteins and Nucleic Acids, Cambridge University Press, 1998
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Սպիտակուցային/գենային հաջորդականություններ
· Համեմատական վերլուծություն և առցանց ռեսուրսներ
· Էվոլուցիոն մոդելներ
· Կառուցվածքային մոդելներ
. Մասնագիտացված տվյալների հենքեր
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ14
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծել մասնագիտական պատկերացում Հայաստանի դեղաբույսերի, դրանց տարածման, նշանակության և ճիշտ օգտագործման մասին,
. ստեղծել պատկերացում դեղաբույսերի կիրառման մասին օֆիցինալ և ավանդական բժշկության մեջ և որպես կենսաբանորեն ակտիվ հավելում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու Հայաստանում տարածված դեղաբույսերը,
2. ներկայացնելու դեղաբույսերի դերը և նշանակություն մարդու կյանքում,
3. թվարկելու դեղաբույսերի օգտագործման եղանակները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. բացահայտելու Հայաստանի դեղագրքային դեղաբույսերը,
2. տարբերակելու դեղատու տեսակները խարնուրդներից,
3. ռացիոնալ օգտագործելու դեղատու տեսակների պաշարները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. առաջարկելու դեղաբույսերիկիրառման մոտեցումներ և եղանակներ,
2. օգտագործելու ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում,
3. իրականացնելու հետազոտական աշխատանքներ կլինիկական ոլորտում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծել մասնագիտական պատկերացում Հայաստանի դեղաբույսերի, դրանց տարածման, նշանակության և ճիշտ օգտագործման մասին,
. ստեղծել պատկերացում դեղաբույսերի կիրառման մասին օֆիցինալ և ավանդական բժշկության մեջ և որպես կենսաբանորեն ակտիվ հավելում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ,
· իրավիճակային խնդիրների քննարկում,
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննությունը բանավոր է`4 միավոր առավելագույն արժեքով, յուրա­քան­չյուրը գնահատվում է 0,2 միավոր:
· 2-րդ ընթացիկ քննությունը` ներկայացված հետազոտական աշխատանքի գնահատում, 5 միավոր առավելագույն արժեքով, միավորների քայլը 0,5:
· Ընթա­ցիկ ստու­գումներ` ուսումնական կիսամյակի ընթացքում կանցկացվեն ընթացիկ տուգումներ, գումարային 3 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Ինքնուրույն աշխատանք` 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բուսական դեղերի ազգային մատյան. - Զաքարյան Ա., Հայրապետյան Ռ. - Երևան. - 2001. - 128 էջ:
  • Флора Армении. Под ред. Тахтаджяна А. Л. - тт. 1-11. - 1954-2010.
  • Grigoryan N., Nanagulyan S. Wild flowers and fungi in Republic of Armenia. A photographic guide to Armenian wild flowers and fungi. - Yerevan. - 2016. - 134 p.
  • Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases. - 27.03.20016. - www.arn.gov/duke/.
  • European Pharmacopoeia. Strasbourg, Council of Europe. - 2005. - 547 p.
  • WHO monographs on medicinal plants commonly used in the Newly Independent States. - WHO. - 2010. - 450 p.
  • Zielinski Eric D.C. The Healing Power of Essential Oils: Soothe Inflammation, Boost Mood, Prevent Autoimmunity, and Feel Great in Every Way. - Harmony Books. - 2018. - 320p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Հասկացություն դեղաբույսերի մասին:
· Դեղաբույսերի օգտագործման պատմական ակնարկ:
· Դեղաբույսերի պահպանության և ռացիոնալ օգտագործման խնդիրները և մեթոդները:
· Դեղաբույսերի կենսաբանորեն ակտիվ նյութեր: Դեղաբույսերի դասակարգման մոտեցումները:
· Ջրային դեղաձևերի պատրաստման տեխնոլոգիաներ:
· Օֆիցինալ բժշկության մեջ դեղաբույսերի օգտագործման համառոտ նկարագրություն ըստ իրենց դեղագործական ազդեցության և նոզոլոգիաների:
. Դեղահումքի որոշում; դեղաբույսերի կողմնակի ազդեցությունները:
Ամբիոնի կոդը Կամընտրական դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. 2 ժամ/շաբ., լաբ. - 2 ժամ /շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
· Ստեղծել պատկերացում բարձրակարգ բույսերի էկոլոգիական անատոմիա վերաբերյալ,
. ստեղծել պատկերացում բարձրակարգ բույսերի նույնականացման հիմունքների մասին
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. Ներկայացնելու բարձրակարգ բույսերի էկոլոգիական բազմազանությունը,
2. ճանաչելու տեսակների անատոմիական առանձնահատկությունները,
3. բացատրելու բուսատեսակի անատոմիական կառուցվածքի և էկոլոգիական պայմանների փոխկախվածությունը;
4. նույնականացնելու բարձրակարգ բույսերի տեսակները:
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. Կիրառելու ստացված գիտելիքները բուսաբանական և էկոլոգիական հետազոտություններում,
2. որոշելու բարձրակարգ բույսերի տեսակների կարգաբանական պատկանելիությունը:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. Օգտագործելու ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում,
բացահայտելու Հայաստանի ֆլորան:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· Ստեղծել պատկերացում բարձրակարգ բույսերի էկոլոգիական անատոմիա վերաբերյալ,
. ստեղծել պատկերացում բարձրակարգ բույսերի նույնականացման հիմունքների մասին
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
. Դասախոսություններ
. Լաբորատոր պարապմունքներ
. Իրավիճակային խնդիրների քննարկում
. առաջադրանքների կատարման ստուգում
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննությունը 4 միավոր առավելագույն արժեքով թեստ, յուրա­քան­չյուրը` 0,1 միավոր:
· 2-րդ ընթացիկ քննությունը՝ հետազոտական բաղադրիչ, 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք` ռեֆերատ առնչվող թեմայով, 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննություն 8 միավոր առավելագույն արժեքով:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Афанасьева Н. Б., Березина Н. А. Ботаника. Экология растений в 2 ч. Часть 1: учебникдля бакалавриата и магистратуры. - 2-е изд., испр. и доп. - М.: Издательство Юрайт, 2018. - 411 с. - URL: https://biblio-online.ru/viewer/5CD16185-5CC4- 4EA2-B73D-DA1B7DE40B49#page/1
  • Афанасьева Н. Б., Березина Н. А. Ботаника. Экология растений в 2 ч. Часть 2: учебник для бакалавриата и магистратуры.- 2-е изд., испр. и доп. - М.: Издательство Юрайт, 2018. - 395 с. - URL: https://biblio-online.ru/viewer/B7001D14-6D6D-486B-BF72-4A8C8AD5B924#pa…
  • Барыкина Р.П. Большой практикум по ботанике. Экологическая анатомия растений /Р. П. Барыкина, Н. В. Чубатова. - М.: Т-во науч. изданий КМК, 2005. - 77 с.
  • Усманов И. Ю. Экологическая физиология растений /И. Ю. Усманов, З. Ф. Рахманкулова, А. Ю. Кулагин. - М.: Логос, 2001. - 223 с.
  • Флора Армении. Под ред. Тахтаджяна А. Л. - T. 1 - 11. - 1954-2010.
  • Раскатов П.Б. Экологическая анатомия вегетативных органов деревьев и кустарников. - Воронеж : изд-во Воронежского ун-та , 1979 . - 179 c.
  • Marselle M.R., Stadler J., Korn H., Irvine K.N., Bonn A. Biodiversity and Health in the Face of Climate Change. - Springer Open. - 2019. - 481 p.https://books.20space%20creation&f=false
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Բույսերի էկոլոգիական խմբերը, որպես էկոլոգիական անատոմիայի ուսումնասիրության հիմնական օբյեկտ:
· Շրջակա միջավայրի պայմանների ազդեցությունը, բույսերի աճի և զարգացման և ներքին կառուցվածքի վրա։
· Բուսական օրգանիզմի վրա շրջակա միջավայրի գործոնների ազդեցության օրինաչափությունները:
· Բույսերի տարբեր էկոլոգիական խմբերին բնորոշ անատոմիական առանձնահատկություններ:
· Ծառերի և թփերի վեգետատիվ օրգանների էկոլոգիական անատոմիա:
· Բույսերի քանակաանատոմիական կառուցվածքի ուսումնասիրության մեթոդներ:
· Ժամանակակից մեթոդների կիրառումը կարգաբանության մեջ:
· Բարձրակարգ բույսերի բաժինների որոշման առանձնահատկությունները:
· Մամռանմանների որոշման առանձնահատկությունները՝ ըստ գամետոֆիտի և սպորոֆիտի:
· Սպորավոր բույսերի որոշման առանձնահատկությունները:
. Սերմնավոր բույսերի որոշման առանձնահատկությունները:Ծաղկավոր բույսերի որոշման առանձնահատկությունները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ., լաբ. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծել մասնագիտական պատկերացում Հայաստանի թունավոր բույսերի և սնկերի նշանա­կության, տարածման և ճիշտ օգտագործման մասին,
. ստեղծել պատկերացում թունավոր բույսերի և սնկերի կիրառման մասին օֆիցինալ և ավանդական բժշկության մեջ, ինչպես նաև որպես կենսաբանորեն ակտիվ հավելում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ճանաչելու Հայաստանում տարածված թունավոր բույսերը և սնկերը,
2. ներկայացնելու թունավոր բույսերի և սնկերի դերը և նշանակությունը մարդու կյանքում,
3. թվարկելու թունավոր բույսերի և սնկերի օգտագործման եղանակները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. բացահայտելու Հայաստանի թունավոր բույսերը և սնկերը,
2. տարբերակելու տեսակները ուտելի տեսակներից,
ռացիոնալ օգտագործելու թունավոր տեսակների պաշարները
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. առաջարկելու թունավոր բույսերի և սնկերի կիրառման մոտեցումներ և եղանակներ,
2. օգտագործելու ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում,
3. իրականացնելու հետազոտական աշխատանքներ կլինիկական ոլորտում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծել մասնագիտական պատկերացում Հայաստանի թունավոր բույսերի և սնկերի նշանա­կության, տարածման և ճիշտ օգտագործման մասին,
. ստեղծել պատկերացում թունավոր բույսերի և սնկերի կիրառման մասին օֆիցինալ և ավանդական բժշկության մեջ, ինչպես նաև որպես կենսաբանորեն ակտիվ հավելում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· գործնական աշխատանքներ,
· սեմինարներ,
· իրավիճակային խնդիրների քննարկում,
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն՝ բանավոր, 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն` հետազոտական աշխատանք, 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ընթա­ցիկ ստու­գումներ՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց՝ յուրա­քան­չյուրը` 2 միավոր, միավորների քայլը 0,5:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Գալստյան Ս.Գ., Գրիգորյան Մ.Ռ., Նանագյուլյան Ս.Գ., Վասիլյան Ա.Վ. Սնկերով թունավորումներ. - Երևան. - Հեղինակային հրատ. - 2011. - 108 էջ:
  • Альтманн Х. Ядовитые растения. Ядовитые животные. - М.: БММ АО. - 2004. - 160 с.
  • Вишневский М. Ядовитые грибы России. - М.: Проспект. - 2019. - 448 с.
  • Колок А. Современные яды: Краткий обзор актуальной токсикологии. - М.: Альпина, 2017. - 215 с. https://books.=%D1%8F%D0%B4%D1%8B&f=false
  • Оксенгендлер Г.И. Яды и противоядия. - 11.11.2016. http://www.telenir._protivojadija/
  • Токсикология ядовитых растений. - 07.02.2021. - https://www.twirpx.com/file/913703/
  • Nelson L.S., Balick M.J. Handbook of Poisonous and Injurious Plants Springer. - 2020. - 340 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Հասկացություն թունավոր բույսերի և սնկերի մասին: Թունավոր բույսերի և սնկերի օգտագործման պատմական ակնարկ:
· Թունավոր բույսերի և սնկերի տնտեսական նշանակությունը:
· Ընդհանուր տեղեկություններ թունավոր սնկերի մասին: Թունավոր բույսերի և սնկերի ազդող նյութերը:
· Արտաքին պայմանների ազդեցությունը թունավոր բույսերում և սնկերում ազդող նյութերի ձևավորման վրա:
· Թունավոր բույսերի դասակարգման մոտեցումները: Թունավոր բույսեր, որոնք առաջացնում են ԿՆՀ-ի խանգարումներ: Թունավոր բույսեր, որոնք առաջացնում են այլ համակարգերի խանգարումներ:
· Սնկերով թունավորումների դասակարգումը:
· Թույների կիրառման հիմնական մոտեցումները: Հակաթույներ:
· Թունավոր բույսերի և սնկերի հայտնաբերում: Թունավոր բույսերի ազդող նյութերի որակական ռեակցիաներ:
· Թունավորման պրոֆիլակտիկ միջոցներ: Թունավորման ախտանշաններ: Առաջին օգնությունը թունավորման ժամանակ:
· Սնկերից անհատական անտանելիություն:
· Թույները համաշխարհային գրականության և միֆերի մեջ:
· Ըստ թույնի ազդեցության զարգացող համախտանիշները:
. Միկոտոքսիններ պարունակող սնկերով թունավորումները:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ., լաբ - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ արդյունաբերական հումքի, արտադրանքի կենսավնասում հարուցող մակրո- և միկրո օրանիզմների տեսակային կազմի, վերաբերյալ,
· տարբերակել միկրոմիցետներ-դեստրուկտորների միկոլոգակուլտուրալ և ֆիղիոլոգակուլտուրալ բնութագիրը,
· պարզաբանել դրանց կողմից հասցրած վնասների աստիճանը,
համապատասխան պայքարի միջոցների կիրառումը սնկեր-դեստրուկտորների դեմ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալու կենսավնասմանը ենթարկված արդյունաբերական հումքից, արտադրանքից միկոդեստրուկտորների անջատման և աճեց­ման մեթոդներիը,
2. տիրապետելու կենսավնասում հարուցող սնկերի մորֆոլոգակուլտուրալ առանձնահատկություններին և դրանց որոշման սկզբունքներին,
3. կազմելու պայքարի համալիր միջոցառումներ, հաշվի առնելով պաթոգեն սնկերի ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետելու միկոդեստրուկտորների նույնականացման ժամանակակից մեթոդներին,
2. տարբերակելու պաթոգեն սնկերն ըստ մորֆոլոգակուլտուրալ առանձնատկությունների,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու հայտնաբերված պաթոգեն սնկերի տվյալների էլեկտրոնային բազա:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ արդյունաբերական հումքի, արտադրանքի կենսավնասում հարուցող մակրո- և միկրո օրանիզմների տեսակային կազմի, վերաբերյալ,
· տարբերակել միկրոմիցետներ-դեստրուկտորների միկոլոգակուլտուրալ և ֆիղիոլոգակուլտուրալ բնութագիրը,
· պարզաբանել դրանց կողմից հասցրած վնասների աստիճանը,
համապատասխան պայքարի միջոցների կիրառումը սնկեր-դեստրուկտորների դեմ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· թեստավորում,
· բանավորհարցում,
. ինքնուրույնաշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն՝ ռեֆերատ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն՝ հետազոտական աշխատանք 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք, առավելագույնը 4 միավոր:
. Եզրափակիչ քննություն՝ բանավոր, 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Коваль Э.З., Руденко А.В., Волощук Н.М. Пенициллии. Руководство по идентификации. - Киев: ННИРЦУ. - 2016. - 407 с.
  • Медведева Н.Г., Никитина И.П., Апанаскевич Н.В. Методы и средства борьбы с биоповерждениями книжных фондов (из опыта Библиотеки РАН) / // Проблемы медицинской микологии. 2002. Т4. No2. С.70.
  • Fisher G., Dott W. Relevance of air born fungi and their secondary metabolites for environmental, occupational and indoor hygiene // Archive Microbiology. 2003. V.179. P.75-82.
  • Gots R.E., Layton N.J., Pirages S.W. Indoor health: Background levels of fungi // AIHA Journal. 2003. V.64. P.427-438. (цитата по Tovey, Green, 2005).
  • Lee T., Grinshpun S. A., Martuzevicius D., Adhikari A., Crowford C. M., Reponen T. Culturability and concentration of indoor and outdoor airborne fungi in six single-family homes // Atmospheric Environ. 2006. Vol. 40. P. 2902-2910.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն: Կենսավնասումը որպես էկոլոգատեխնոլոգիական պրոբլեմ:
· Կենսավնասում և կենսաքայքայում հասկացողությունները:
· Մակրո- և միկրոկենսաքայքայում:
· Արդյունաբերական ապրանքների սնկային կոռոզիայի հարուցիչներ:
· Մուգ գունավորում ունեցող սնկերի տեսակային կազմի մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները:
· Բաց գունավորում ունեցող սնկերի տեսակային կազմի մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները:
· Արդյունաբերական նյութերը և սարքավորումները որպես կենսավնասման օբյեկտներ:
· Միկոդեստրուկտորներով ախտահարված հումքը, ապրանքները որպես մարդու սնկային հիվանդության վարակի օջախ:
· Արդյունաբերական ապրանքների սնկադիմացկանության փորձարկման կիրառվող մեթոդները:
. Կենսաբանական վնասվածքներ առաջ բերող օրգանիզմների դեմ պայքարի և կանխարգելման միջոցառումներ:
3-րդ կիսամյակ
4 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ., լաբ. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ16
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ արդյունաբերական հումքի, արտադրանքի կենսավնասում հարուցող մակրո- և միկրո օրանիզմների տեսակային կազմի վերաբերյալ,
· տարբերակել միկրոմիցետներ-դեստրուկտորների միկոլոգակուլտուրալ և ֆիզիոլոգակուլտուրալ բնութագիրը,
· պարզաբանել դրանց կողմից հասցրած վնասների աստիճանը,
համապատասխան պայքարի միջոցների կիրառումը սնկեր-դեստրուկտորների դեմ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալու կենսավնասմանը ենթարկված արդյունաբերական հումքից, արտադրանքից միկոդեստրուկտորների անջատման և աճեց­ման մեթոդներին,
2. տիրապետելու կենսավնասում հարուցող սնկերի մորֆոլոգակուլտուրալ առանձնահատկություններին և դրանց որոշման սկզբունքներին,
3. կազմելու պայքարի համալիր միջոցառումներ, հաշվի առնելով պաթոգեն սնկերի ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետելու միկոդեստրուկտորների նույնականացման ժամանակակից մեթոդներին,
2. տարբերակելու պաթոգեն սնկերը ըստ մորֆոլոգակուլտուրալ առանձնատկությունների,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու հայտնաբերված պաթոգեն սնկերի տվյալների էլեկտրոնային բազա:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողներին տալ գիտելիքներ արդյունաբերական հումքի, արտադրանքի կենսավնասում հարուցող մակրո- և միկրո օրանիզմների տեսակային կազմի վերաբերյալ,
· տարբերակել միկրոմիցետներ-դեստրուկտորների միկոլոգակուլտուրալ և ֆիզիոլոգակուլտուրալ բնութագիրը,
· պարզաբանել դրանց կողմից հասցրած վնասների աստիճանը,
համապատասխան պայքարի միջոցների կիրառումը սնկեր-դեստրուկտորների դեմ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· թեստավորում,
· բանավորհարցում,
. ինքնուրույնաշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· 1-ին ընթացիկ քննություն՝ ռեֆերատ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· 2-րդ ընթացիկ քննություն՝ հետազոտական աշխատանք 4 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք, առավելագույնը 4 միավոր
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Коваль Э.З., Руденко А.В., Волощук Н.М. Пенициллии. Руководство по идентификации. - Киев: ННИРЦУ. - 2016. - 407 с.
  • Медведева Н.Г., Никитина И.П., Апанаскевич Н.В. Методы и средства борьбы с биоповерждениями книжных фондов (из опыта Библиотеки РАН) // Проблемы медицинской микологии. 2002. Т4. No2. - С. 70.
  • Anaissie E.J., Stratton S.L., Dignani M.C., Lee C., Summerbell R.C., Rex J.H., Monson T.P., Walsh T.J. Pathogenic molds (including Aspergillus species) in hospital water distribution systems: a 3-year prospective study and clinical implications for patients with hematologic malignancies // Blood. 2003. V.101 N.7. P.2542-2546.
  • Fisher G., Dott W. Relevance of air born fungi and their secondary metabolites for environmental, occupational and indoor hygiene // Archive Microbiology. 2003. V.179. P.75-82.
  • Gots R.E., Layton N.J., Pirages S.W. Indoor health: Background levels of fungi // AIHA Journal. 2003. V.64. P.427-438. (цитата по Tovey, Green, 2005).
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· Ծանոթացում պայուսակավոր սնկերի մորֆոլոգակուլտուրալ առանձնահատկություններին,
· Ծանոթացում բազիդիալ սնկերի մորֆոլոգակուլտուրալ առանձնահատկություններին:
· Ծանոթացում պայուսակավոր և բազիդիալ սնկերի հավաքման և որոշ­ման մեթոդներին:
· Մակրո- և միկրոմիցետների պահպանման /հերբարիզացիայի/ մեթոդները:
· Մա­կա­բույծ օօմիցետների /սնկանման օրգանիզմներ/ ծանոթացում ու որոշում:
· Սապրոտրոֆ օօմիցետների /սնկանման օրգանիզմներ/ ծանոթացում ու որոշում:
· Անկատար սնկերի դասին պատկանող տեսակների ծանոթացում ու որոշում:
· Մակրոմիցետների մաքուր կուլտուրաների ստացման մեթոդները:
· Միկրոմիցետների մաքուր կուլտուրաների ստացման մեթոդները:
· Հողերից անջատված սնկերի ջրասպորային կախույթի ստացման մեթոդները:
· Օդից անջատված սնկերի որոշում և նույնականացում:
. Սնկերով ախտահարված տարբեր իրերի և նյութերի սնկաբանական հետազոտություն:
4-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
· ձևավորել ուսանողների մոտ ռոկարիումներ կառուցելու ունակություն և զարգացնել գեղեցիկի հանդեպ ճաշակ,
· ներկայացնել ռոկարիումների տեսակները և դրանց ճիշտ կառուցումը տվյալ հողամասի վրա,
· ռոկարիումներ կառուցելուցելիս ճիշտ ընտրություն կատարել օգտագործելով բույսերի և քարերի համադրությունը,
. ծանոթացնել ուսանողներին այգիների տարբեր ձևերի հետ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ինքնուրյուն կառուցելու ռոկարիումներ,
2. ճիշտ ընտրելու տվյալ ռոկարիումների համար բույսերը և քարերը, օգտագոծելով նաև ջուրը որպես կոմպոնենտ,
3. ճիշտ համադրելու գունային գամման ծաղիկների ընտրության ընթացքում` հաշվի առնելով դրանց սեզոնայնությունը,
4. տարբերակելու այգիների տեսակները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. օգտագործելով լանդշաֆտային ձևավորման հիմունքները կառուցելու ռոկարիումներ,
2. տարբերակելու բույսերի տեսակներն ըստ էկոլոգիական խմբերի,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու հնարավորություն ռոկարիումներ կառուցելու համար:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ձևավորել ուսանողների մոտ ռոկարիումներ կառուցելու ունակություն և զարգացնել գեղեցիկի հանդեպ ճաշակ,
· ներկայացնել ռոկարիումների տեսակները և դրանց ճիշտ կառուցումը տվյալ հողամասի վրա,
· ռոկարիումներ կառուցելուցելիս ճիշտ ընտրություն կատարել օգտագործելով բույսերի և քարերի համադրությունը,
. ծանոթացնել ուսանողներին այգիների տարբեր ձևերի հետ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· թեստավորում,
· բանավոր հարցում,
. ինքնուրույն աշխատանք:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Էլոյան Ի. Մ., Պողոսյան Ա. Վ., Հովհաննիսյան Ե. Խ. Ռոկարիումների ձեվավորման հիմունքները, 2016:
  • Վարդանյան Ժ.Հ. Ծառաբույսերի աճեցման և գեղազարդ տնկարկների ստեղծման առանձնահատկությունները Հայաստանում: Երևան, 2020, 208 էջ:
  • Дикая И.В., Глухов В.С., Дикой А.А. Ландшафтный дизайн: организация и выполнение квалификационных работ. Методическое пособие. Армавир, 2011, 108 с.
  • Карписонова Р.А. Стильный цветник. Изд. АСТ, 2018, 194 с.
  • Кочарян К.С. “Чудо-сад”, Москва, 2005г.
  • Марковский Ю.Б. Каменистый сад. Изд. Фитон, 2012, 65 с.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· Ծանոթացում լանդշաֆտային ձևավորման հիմունքների հետ:
· Ալպինարիում և ռոկարիում հասկացությունները և դրանց առանձնահատկությունները:
· Ռոկարիումերի տեսակները:
· Քարքարոտ բլրակների, արահետների, արհեստական ժայռերի, տեռասների, քարքարոտ հենապատերի, ռոկարիումները հարթության վրա, փլվացքների, բարձևացող ծաղկաթումբերի, կոնտեյներ ռոկարիումների նկարագրումը և ուսումնասիրումը:
· Լանդշաýýֆտային ձևավորման մեթոդները և նրանց կիրառման նշանակությունը:
· Բույսերի ճիշտ ընտրությունը ըստ տարածքների, Ռոկարիումների համար նախատեսված քարեր, դրանց տեսակները և օգտագործումը լանդշաֆտային ձևավորման մեջ:
. Այգիների ձևերը` տնամերձ այգիներ, այգիներ տանիքների վրա, ձմեռային այգիներ:
4-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ17
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ ՀՀ հազվագյուտ և անհետացեղ բույսերի կատեգորիաների և մորֆոէկոլոգիական առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ներկայացնել բույսերի հազվագյուտության պատճառները, ուսումնասիրության մեթոդները, պարզաբանել անթրոպոգեն ազդեցությունը հազվագյուտ և անհետացող բույսերի տարածման վրա, պահպանումը ՀՀ բուսաբանական այգիներում, արգելոցներում և արգելավայրերում,
. ծանոթացնել հազվագյուտ և անհետացող բույսերի հիմնական ընտանիքների և դրանց մորֆոլոգիական առանձնահատկությունների հետ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. բացահայտելու հազվագյուտ և անհետացող բույսերի սիստեմատիկական դիրքը, մորֆոկենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկությունները,
2. տարբերակելու բուսաբանական այգիների, արգելոցների, արգելավայրերի և կարմիր գրքերի դերը հազվագյուտ և անհետացող բույսերի պահպանման գործում,
3. կազմելու միջոցառումների պլան, հաշվի առնելով կենսաբազմազանության պահպանման ժամանակակից մոտեցումները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. տիրապետելու հազվագյուտ և անհետացող բույսերի նույնականացման ժամանակակից մեթոդներին և կիրառելու տեսակների նույնականացման ժամանակ,
2. մշակելու և վերլուծելու փոր­ձարա­րական և դաշտային հետազոտու­թյուն­ների արդյունքները,
3. տիրապետելու հազվագյուտ և անհետացող բույսերի պահպանման, հավաքի և տեղեկատվության վերլուծության համար օգտագործվող ժամանակակից տեխնոլոգիաներին,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1.ստեղծելու ՀՀ-ում տարածված հազվագյուտ և անհետացող բույսերի ըստ ֆլորիստիկ շրջանների բաշխվածության տվյալների էլեկտրոնային բազա:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ ՀՀ հազվագյուտ և անհետացեղ բույսերի կատեգորիաների և մորֆոէկոլոգիական առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ներկայացնել բույսերի հազվագյուտության պատճառները, ուսումնասիրության մեթոդները, պարզաբանել անթրոպոգեն ազդեցությունը հազվագյուտ և անհետացող բույսերի տարածման վրա, պահպանումը ՀՀ բուսաբանական այգիներում, արգելոցներում և արգելավայրերում,
. ծանոթացնել հազվագյուտ և անհետացող բույսերի հիմնական ընտանիքների և դրանց մորֆոլոգիական առանձնահատկությունների հետ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· ինքնուրույն աշխատանք
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Խանջյան Ն. Հայաստանի բնության հատուկ պահպանվող տարածքները. Երևան, 2004, 64 էջ:
  • Կենսաբազմազանության մասին կոնվենցիա: Հինգերորդ Ազգային Զեկույց: Երևան, 2014, 126 էջ:
  • ՀՀ բույսերի Կարմիր գիրք (բարձրակարգ բույսեր և սնկեր): 2-րդ հրատ. /Թամանյան Կ., Արևշատյան Ի., Գաբրիելյան Է. և ուր. Խմբ. Թամանյան Կ. և ուրիշներ/, Երևան, 2010, 592 էջ:
  • Флора Армении тт. 1-11.
  • Fayvush G., Arakelyan M., Aghababyan K., Aleksanyan A., Aslanyan A., Ghazaryan A., Hovhannisyan M., Kalashyan M., Nahapetyan S. The “Emerald” Network in the Republic of Armenia. Yerevan, 2016, 144 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Ներածություն:
· ՀՀ-ում հազվագյուտ և անհետացող բույսերի տարածվածությունն ու պահպանումը:
· Արգելանոցների, արգելավայրերի, ազգային պարկերի, բուսաբանական այգիների դերը բուսատեսակների պահպանման գործում:
· ՀՀ բույսերի Կարմիր գիրք. IUCN Տարբերակ 3.1:
· Բույսերի անհետացման պատճառները:
· Կենսաբանական օբյեկտների դիտման, նկարագրման, նույնականացման, դասակարգման մեթոդները:
. Հազվագյուտ և անհետացող բույսերի ընտանիքները, դրանց մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել ջրիմուռները որպես ջրային միջավայրում բնակվող ստորակարգ ֆոտոավտոտրոֆ օրգանիզմների էկոլոգիական խումբ,
· ծանոթացնել դրանց կառուցվածքային առանձնահատկությունների, դասակարգման սկզբունքների, կենսական ցիկլերի հետ,
. ուսումնասիրել ջրիմուռների էկոլոգիան և տարածվածությունը, դերը և նշանակությունը բնության մեջ և մարդու կյանքում:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. օգտագործելու ջրիմուռաբանական գիտելիքները գիտամանկավարժական և բնապահպանական գործունեության մեջ,
2. տարբերակելու ջրիմուռների նույնականացման սկզբունքները,
3. գնահատելու ջրիմուռների դերը և նշանակությունը բնության մեջ և մարդու կյանքում,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու ջրիմուռների նույնականացման ժամանակակից մեթոդները,
2. մշակելու և վերլուծելու փոր­ձարա­րական հետազոտու­թյուն­ների արդյունքները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու ջրիմուռների տվյալների էլեկտրոնային բազա,
2. հետազոտությունների տվյալները լուսաբանելու հոդվածներում կամ գիտաժողովներում:

3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել ջրիմուռները որպես ջրային միջավայրում բնակվող ստորակարգ ֆոտոավտոտրոֆ օրգանիզմների էկոլոգիական խումբ,
· ծանոթացնել դրանց կառուցվածքային առանձնահատկությունների, դասակարգման սկզբունքների, կենսական ցիկլերի հետ,
. ուսումնասիրել ջրիմուռների էկոլոգիան և տարածվածությունը, դերը և նշանակությունը բնության մեջ և մարդու կյանքում:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· թեստավորում,
· բանավոր հարցում,
· ինքնուրույն աշխատանք,
· դիդակտիկ նյութեր,
. էլեկտրոնային որոշիչներ:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Համբարյան Լ.Ռ., Շահազիզյան Ի.Վ. Քաղցրահամ ջրերի ջրիմուռների ցեղերի համառոտ որոշիչ. Ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, Երևան, ԵՊՀ հրատ. - 2014:
  • Նանագյուլյան Ս.Գ., Շահազիզյան Ի.Վ., Էլոյան Ի.Մ., Պողոսյան Ա.Վ., Զաքարյան Ն.Հ., Ադամյան Ռ.Գ. Սնկաբանություն և բուսաբանություն. Ուսումնական ձեռնարկ. - Եր.: ԵՊՀ հրատ. - 2018:
  • Белякова Г.А., Дьяков Ю.Т., Тарасов К.Л. Водоросли и грибы: учебник для студ. высш. учеб. заведений / Ботаника: в 4 т. М. Издательский центр «Академия». 2006. Т. 1.- 320 с. Т. 2. -320 с.
  • Вассер С. П. Водоросли. Справочник/С. П. Вассер и др., Киев: Наукова думка, 1989.- 608 с.
  • Дьяков Ю.Т. (ред.). Ботаника: Курс альгологии и микологии. М. Изд-во МГУ. 2007. -557 c.
  • Wasser S.P., Nevo E. Biodiversity of Cyanoprocaryotes, Algae and Fungi of Israel. Lichen-Forming, Lichenicolous, and Allied Fungi of Israel. International Center for Cryptogamic Plants and Fungi, Institute of Evolution, University of Haifa, Israel, 2005.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Algae-Ջրիմուռները որպես ստորակարգ ֆոտոավտոտրոֆ օրգանիզմների
· Ջրիմուռների էկոլոգիական խմբերը:
· Ջրիմուռների դասակարգման սկզբունքները:
· Procaryota` նախակորիզայինների վերնաթագավորություն, պրոկարիոտ ջրիմուռներ:
· էուկարիոտ ջրիմուռներ:
· Ջրիմուռների կենսական ցիկլեր:
· Ջրիմուռների էկոլոգիան և տարածվածությունը:
· Ջրիմուռների դերը բնության մեջ:
· Ջրիմուռների դերը բնապահպանական հարցերում:
· Ջրիմուռների հավաքման, աճեցման, ուսումնասիրման և պահպանման մեթոդներ:
· Ջրիմուռների կիրառումը ջրի կենսաբանական անալիզի ժամանակ:
· Ջրիմուռների բացասական դերը բնության մեջ:
. Ջրիմուռների դերը էկոհամակարգերում:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել սնկերի/բույսերի կարգաբանության զարգացման պատմությունը,
· ծանոթացնել սնկերի/բույսերի ժամանակակից մոլեկուլային/կլադային կարգաբանության և ֆիլոգենիայի հիմնախնդիրներին,
. ստեղծել ժամանակակից պատկերացում տեսակի կառուցվածքի և տեսակառաջացման մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. իմանալու սնկերի/բույսերի կարգաբանության և ֆիլոգենիայում կիրառվող մոլեկուլային, գենետիկական և կենսաինֆորմատիկայի մեթոդները,
2. ձեռքբերելու սնկերի/բույսերի կարգաբանության և ֆիլոգենիայի ժամանակակից հիմնախնդիրների և նվաճումների վերաբերյալ գիտելիքներ,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու ժամանակակից կարգաբանության, կիբեռկարգաբանության ոլորտում գիտական աշխատանքներ,
2. կարողանալու օգտվել գենոմի միջազգային համակարգչային տվյալների կենտրոններից և գենբանկից,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. պատկերացնելու սնկերի/բույսերի էվոլյուցիոն ընթացքի հիմնական ուղիները,
2. կիրառելու ստացած գիտելիքները տարբեր մասնագիտական հարցերի լուծման ժամանակ,
3. իրականացնելու գիտահետազոտական աշխատանքներ ժամանակակից կարգաբանության ոլորտում:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել սնկերի/բույսերի կարգաբանության զարգացման պատմությունը,
· ծանոթացնել սնկերի/բույսերի ժամանակակից մոլեկուլային/կլադային կարգաբանության և ֆիլոգենիայի հիմնախնդիրներին,
. ստեղծել ժամանակակից պատկերացում տեսակի կառուցվածքի և տեսակառաջացման մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ,
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Гарибова Л.В. Обзор и анализ современных систем грибов. Петрозаводск. 1999.
  • Bass D., Richards A.T. Three reasons to re-evaluate fungal diversity ‘on Earth and in the ocean’ Fungal Biol Reviews 25, 2011, pp. 159-164.
  • The Mycota. Evolution of Fungi and Fungal-Like Organisms. Edited by K. Esser /2021/ https://books.google.am/books/about/Evolution_of_Fungi_and_Fungal_Like_…
  • The Mycota. Evolution of Fungi and Fungal-Like Organisms. Pöggeler S., Wöstemeyer J. (Eds.), Springer, 2011.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Բույսերի/սնկերի կարգաբանության զարգացման պատմությունը:
· Տաքսոնոմիա, նոմենկլատուրա:
· Դասական կարգաբանության վերակառուցումը ֆիլոգենետիկական՝ կլադային կարգաբանության: Կարգաբանական մակարդակներ. տաքսոն և կլադ:
· Բույսերի և սնկերի ժամանակակից կար­գաբանության մեջ և ֆիլոգենիայում կիրառվող դասական և մոլեկուլային մեթոդները: Ֆիլոգենետիկական ծառեր, կառուցման սկզբունքները և մեթոդները: Կիբեռկարգանություն: Կարգաբանական հատկանիշներ և չափանիշներ, “մորֆոլոգիական” և “մոլեկուլային” չափանիշներ:
· Մոլեկուլային կարգաբանության մեջ կիրառվող գեներ: Ռ-ԴՆԹ, կառուցվածքը և ֆիլոգենետիկական նշանակությունը: Սնկերի/բույսերի մոլեկուլային կարգաբանության և ֆիլոգենիայի ժամանակակից նվաճումները:Սնկերի էվոլյուցիայի հիմնական ուղղությունները:
. Տեսակի և պոպուլյացիաների կառուցվածքային առանձնահատկությունները սնկերի մոտ: Տեսակառաջացում: Կարգաբանական, կենսաբանական, ֆիլոգենետիկական, գենետիկական տեսակ:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ներկայացնել սննդամթերքի անվտանգության համընդգրկուն խնդիրը և դրա ապահովման մեխանիզմներն աշխարհում: Մեկնաբանել սննդամթերքի անվտանգության ապահովումը արտադրության, պահման, փոխադրման, իրացման, օգտահանման փուլերում: Ռիսկերի հայտնաբերումը և կառավարումը HACCP մոդելով,
· բնութագրել անվտանգության ցուցանիշների հիմնական խմբերը, այդ թվում՝ թունավոր տարրեր, հակաբիոտիկներ, ռադիոնուկլիդներ, պեստիցիդներ, մանրէներ, մանրադիտակային սնկեր, միկոտոքսիններ,
· ուսուցանել անվտանգության ցուցանիշների որոշման ընթացակարգերը՝ նմուշառումից, նմուշապատրաստումից մինչև փորձարկումներ և դրանց արդյունքների գնահատում,
. մեկնաբանել սննդամթերքի փորձարկման լաբորատորիաներին ներկայացվող միջազգային պահանջները:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. օգտագործելու սննդամթերքի անվտանգության մասին գիտելիքները՝ գիտահետազոտական, ուսումնագործնական աշխատանքներում, սպառողների տարբեր խմբերին իրազեկման ժամանակ,
2. տիրապետելու սննդամթերքի անվտանգությանը վերաբերող փաստաթղթերի (նորմատիվ, մեթոդական, տեխնիկական) փորձաքննության պահանջներին (վերլուծություն և գնահատում),
3. տիրապետելու սննդամթերքի նմուշառման, փորձարկումների նախապատրաստման և կատարման, արդյունքների (գրառումների) և արձանագրությունների ձևակերպման պահանջներին և ընթացակարգերին,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կատարելու անվտանգության ցուցանիշների որոշման նպատակով նմուշապատրաստում և փորձարկումներ՝ համապատասխան սարքավորումների և չափման միջոցների գործարկմամբ, կատարելով չափումներ, փորձարկումների արդյունքների ճշտության հաշվարկներ, չափման անորոշության գնահատումներ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. ստեղծելու փորձարկումների արդյունքում ստացված տվյալների էլեկտրոնային շտեմարան,
2. փորձարկումների ընթացքում ստացված արդյունքները գնահատելու միջոցով առանձնացնելու կիրառական արժեք ներկայացնող տվյալները, նորույթները և ձևակերպել հրապարակման ենթակա նյութեր (հոդվածներ, հաղորդումներ, թեզիսներ և այլ):
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ներկայացնել սննդամթերքի անվտանգության համընդգրկուն խնդիրը և դրա ապահովման մեխանիզմներն աշխարհում: Մեկնաբանել սննդամթերքի անվտանգության ապահովումը արտադրության, պահման, փոխադրման, իրացման, օգտահանման փուլերում: Ռիսկերի հայտնաբերումը և կառավարումը HACCP մոդելով,
· բնութագրել անվտանգության ցուցանիշների հիմնական խմբերը, այդ թվում՝ թունավոր տարրեր, հակաբիոտիկներ, ռադիոնուկլիդներ, պեստիցիդներ, մանրէներ, մանրադիտակային սնկեր, միկոտոքսիններ,
· ուսուցանել անվտանգության ցուցանիշների որոշման ընթացակարգերը՝ նմուշառումից, նմուշապատրաստումից մինչև փորձարկումներ և դրանց արդյունքների գնահատում,
. մեկնաբանել սննդամթերքի փորձարկման լաբորատորիաներին ներկայացվող միջազգային պահանջները:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· գործնական առաջադրանքներ, խաղեր,
· իրավիճակների վերլուծություններ,
· խմբային և ինքնուրույն աշխատանքներ,
. թեսթավորում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Բատիկյան Հ.Գ. Որակ և անվտանգություն. Պարենային հումք և սննդամթերք. Ուսումնական ձեռնարկ - Եր. 2001, 108 էջ
  • Բատիկյան Հ.Գ. Պտուղբանջարեղենի պահածոներում ջերմակայուն բորբոսասնկերի հայտնաբերման և որոշման մեթոդ. Մեթոդական ցուցումներ, ՀՀ ԿԳՆ, ՀՊՃՀ -Եր.- 2004թ.,18 էջ
  • Բատիկյան Հ.Գ. «Պարենային հումքում և սննդամթերքում թունավոր տարրերի որոշումը ատոմաաբսորբցիոն մեթոդով». Մեթոդական ցուցումներ, ՀՀ ԿԳՆ, ՀՊԱՀ -Եր. -2008թ., 12 էջ
  • Բատիկյան Հ.Գ. «Պարենային հումքում, սննդամթերքում, արտաքին միջավայրի օբյեկտներում մանրէների հայտնաբերումը և հաշվարկն արագացված մեթոդներով». Մեթոդական ցուցումներ, ՀՀ ԿԳՆ, ՀՊԱՀ -Եր. -2010, 18 էջ
  • Բատիկյան Հ.Գ., Աղաբաբյան Ա.Ա. Սննդամթերքի անվտանգության կառավարման HACCP համակարգ. Ուսումնական ձեռնարկ, ՀՀ ԿԳՆ, ՀԱԱՀ -Եր. -2016, 112 էջ:
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Սննդամթերքի անվտանգության ընդհանուր պահանջները և ապահովման մեխանիզմները: Էկոլոգիապես անվտանգ սննդամթերք: Սննդամթերքի գենետիկական անվտանգություն:
· Սննդամթերքի անվտանգության ապահովումը արտադրության, պահման, փոխադրման, իրացման, օգտահանման փուլերում: Ռիսկերի վերլուծության և հսկման կրիտիկական կետերի HACCP համակարգի սկզբունքները:
· Սննդամթերքի անվտանգության ցուցանիշների հիմնական խմբերը՝ հակաբիոտիկներ, ռադիոնուկլիդներ, պեստիցիդներ, մանրէներ, մանրադիտակային սնկեր, միկոտոքսիններ, դրանցով սննդամթերքի աղտոտման ուղիները և միջոցները:
· Սննդամթերքի նմուշառման առաձնահատկությունները՝ ըստ որոշվող ցուցանիշի:
· Անվտանգության ցուցանիշների որոշման ընթացակարգերը՝ նմուշառումից, նմուշապատրաստումից մինչև փորձարկումներ: Ավանդական և էքսպրես փորձարկման մեթոդները և դրանց վերարտադրելիությունը: Փորձարկումների արդյունքների փաստաթղթավորումը, գնահատումը, համաձայն սահմանված նորմերի և չափանիշների: Փորձարկումների ճշտության հաշվարկներ, չափումների անորոշությունների գնահատումներ:
. Սննդամթերքի փորձարկման լաբորատորիային ներկայացվող միջազգային պահանջները՝ համաձայն ISO/IEC 17025 ստանդարտի:
3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ԿԱՄԸՆՏՐԱԿԱՆ
0703/Մ15
1. Դասընթացի նպատակ
· ստեղծել պատկերացում Հայաստանի կանաչ տնկարկների ծառերի, թփերի ու ծաղկաբույսերի տեսակային բազմազանության վերաբերյալ,
. ստեղծել պատկերացում կանաչապատման համար բույսերի ընտրության հիմունքների մասին:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. ներկայացնելու կանաչ տնկարկների տեսակային բազմազանության անհրաժեշտությունը,
2. ճանաչելու գեղազարդ ծառերի, թփերի ու ծաղկաբույսերի տեսակները,
3. բացատրելու հասարակական և հատուկ նշանակության տնկարկների ստեղծման առանձնահատկությունները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. կիրառելու ստացված գիտելիքները տարածքների կանաչապատման գործում,
2. վերականգնելու խախտված կանաչ տարածքները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. օգտագործելու ստացած գիտելիքները մասնագիտական գործունեության ընթացքում,
առաջարկելու կանաչ տարածքները ստեղծման և վերականգնման մոտեցումներ և եղանակներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ստեղծել պատկերացում Հայաստանի կանաչ տնկարկների ծառերի, թփերի ու ծաղկաբույսերի տեսակային բազմազանության վերաբերյալ,
. ստեղծել պատկերացում կանաչապատման համար բույսերի ընտրության հիմունքների մասին:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· սեմինարներ,
· իրավիճակային խնդիրների քննարկում,
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· Ընթացիկ ստուգում(ներ) 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
· Ինքնուրույն աշխատանք 6 միավոր առավելագույն արժեքով:
. Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Կանաչ Հայաստան/ Հեղ. խումբ. - Երևան: Լիմուշ, 2016. - 352 էջ:
  • Горанова О.А., Атрощенко Л.А., Быкова М.В. Комплексное благоустройство городских территорий Москвы. Озеленение объектов благоустройства: учебное пособие. - Москва: МГУУ Правительства Москвы, 2017. - 224 с.
  • Флора Армении. Под ред. Тахтаджяна А. Л. - T. 1 - 11. - 1954-2010.
  • Хессайон Д.Г. Всё о декоративных деревьях и кустарниках. - М.: Кладезь. - 2012. - 128 с.
  • Albro S.L. Vacant to Vibrant: Creating Successful Green Infrastructure Networks. - Washington, D.C.: Island Press, 2019. - 191 p. https://books.ks?id=tcyJDwAAQBAJ&printsec=false
  • Building the National Parks: Historic Landscape Design and Construction. - 11.11.2020. - https://books.google.am/
  • Reynolds M. The Garden Awakening: Designs to nurture our land and ourselves. - Cambridge: UIT Cambridge Ltd. - 2016. - 272 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
· Քաղաքների կանաչապատումը որպես քաղաքաշինության բաղկացուցիչ տարր:
· Դենդրոլոգիական շրջանացում և նախագծում: Բուսաբանական այգիներ և դենդրոպարկեր:
· Կանաչ տնկարկների տեսակային բազմազանություն: Կանաչապատման համար բույսերի ընտրության հիմունքները:
· Դժվար բնական վերաճ ունեցող տեսակների in vitro աճեցում
· Հասարակական և հատուկ նշանակության կանաչ տնկարկներ: Տնկարկներում բուսատեսակների խմբավորման առանձնահատկություններ: Բույսերի վեգետատիվ փուլերի առանձնահատկությունները քաղաքի պայմաններում:
. Երևան քաղաքի տնկարկներում տարածված տերևաթափ ծառերի և թփերի տեսակների ուսումնասիրում: Տնկարկներում տարածված մշտադալար տեսակների ուսումնասիրում: Ծանոթացում Երևան քաղաքի տնկարկներում տարածված ծաղկող խատաբույսերի հետ:

Կրթական այլ մոդուլներ

Ամբիոնի կոդը Պարտադիր դասընթացի անվանումը Կրեդիտներ
1-ին կիսամյակ, 3-րդ կիսամյակ
2 ժամ/շաբ.
Դաս. - 2 ժամ/շաբ.
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ18, Մ20
1. Դասընթացի նպատակ
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդանյութերի առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ուսանողներին ներկայացնել սննդանյութերի աղտոտման աղբյուրները` հող, ջուր, օդ, հումք, արտադրական սարքավորումներ, փաթեթավորող նյութեր, անթրոպոգեն գործոն և ձևավորել հիմնարար և համակարգված մասնագիտական պատկերացում տվյալ գործոնների վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել սննդանյութերի հիմնական աղտոտիչների` բիոտիկ ծագման աղտոտիչների (միկրոօրգանիզմներ, միջատներ, կրծողներ, տոքսիկ մետաբոլիտներ և այլն) և աբիոտիկ ծագման աղտոտիչների (պարարտանյութեր, պեստիցիդներ, ծանր մետաղներ, թունաքիմիկատներ և այլն) մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ սննդանյութերը աղտոտող սնկերի կարգաբանության վերաբերյալ,
ձևավորել մասնագիտական պատկերացում բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդանյութերի պաթոգեն միկոբիոտայի վերաբերյալ:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդանյութերի պաթոգեն միկոբիոտան,
2. իմանալու սննդանյութերի աղտոտման աղբյուրները` հող, ջուր, օդ, հումք, արտադրական սարքավորումներ, փաթեթավորող նյութեր, անթրոպոգեն գործոն և ձևավորելու հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում տվյալ գործոնների վերաբերյալ,
3. իմանալու սննդամթերքների անվտանգության ապահովման եղանակները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. իրականացնելու սննդանյութերը աղտոտող սնկերի որոշում և կարգաբանական վերլուծություն,
2. կիրառելու բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդամթերքների էկոլոգիական ռիսկերի գնահատման ժամանակակից մեթոդները,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. իրականացնելու արդյունքների և տեսական նյութի վերլուծություն,
2. կատարելու հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում և վարելու գիտական բանավեճեր,
3. վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ, գնահատելու առողջության պահպանման նպատակով կենսաբանորեն ակտիվ հավելումների կիրառումը:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդանյութերի առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
· ուսանողներին ներկայացնել սննդանյութերի աղտոտման աղբյուրները` հող, ջուր, օդ, հումք, արտադրական սարքավորումներ, փաթեթավորող նյութեր, անթրոպոգեն գործոն և ձևավորել հիմնարար և համակարգված մասնագիտական պատկերացում տվյալ գործոնների վերաբերյալ,
· ուսանողների մոտ պատկերացում կազմել սննդանյութերի հիմնական աղտոտիչների` բիոտիկ ծագման աղտոտիչների (միկրոօրգանիզմներ, միջատներ, կրծողներ, տոքսիկ մետաբոլիտներ և այլն) և աբիոտիկ ծագման աղտոտիչների (պարարտանյութեր, պեստիցիդներ, ծանր մետաղներ, թունաքիմիկատներ և այլն) մասին,
· ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ սննդանյութերը աղտոտող սնկերի կարգաբանության վերաբերյալ,
ձևավորել մասնագիտական պատկերացում բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդանյութերի պաթոգեն միկոբիոտայի վերաբերյալ:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· դասախոսություններ,
· գործնական աշխատանքներ,
· սեմինարներ,
· իրավիճակային խնդիրների քննարկում,
. առաջադրանքների կատարման ստուգում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
· բաց քննարկումներ,
· բանավոր հարցումներ,
. ռեֆերատներ:
6. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
3-րդ կիսամյակ
30 ժամ/շաբ.
Գործ. - 30 ժամ/շաբ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ22
1. Դասընթացի նպատակ
· զարգացնելու և ամրապնդելու ինքնուրույն գիտահետազոտական աշխատանքներ կատարելու հմտություններ,
· ծանոթանացնելու գիտական գրականության հետ աշխատելու նրբություններին,
. զարգացնելու հետազոտության արդյունքները հանրային քննարկման ներկայացնելու հմտություն:
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
ա. մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
1. նկարագրելու բուսական և կենդանական ծագում ունեցող սննդանյութերի պաթոգեն միկոբիոտան,
2. իմանալու սննդանյութերի աղտոտման աղբյուրները` հող, ջուր, օդ, հումք, արտադրական սարքավորումներ, փաթեթավորող նյութեր,
3. նթրոպոգեն գործոն և ձևավորելու հիմնարար և համակարգված մասնա­գիտական պատկերացում տվյալ գործոնների վերաբերյալ,
4. իմանալու սննդամթերքների անվտանգության ապահովման եղանակները,
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
1. ինքնուրույն աշխատելու գրական աղբյուրների հետ,
2. հավաքելու փորձարարական տվյալներ, վերլուծելու արդյունքները, տրամաբանորեն ձևակերպելու եզրակացություններ,
3. ներկայացնելու կատարված աշխատանքի արդյունքները, մասնակցելու և սեփական, և ուրիշների արդյունքների քննարկմանը,
4. իրականացնելու մասնագիտական ​​հաղորդակցություն՝ մասնագիտական ​​գործունեության խնդիրները լուծելու համար:
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
1. թիմում աշխատելու ունակություն,
2. դրսևորելու հետազոտական և վերլուծական հմտություններ,
3. ներկայացնելու շնորհանդեսներ և հրապարակային ելույթներ:
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
· զարգացնելու և ամրապնդելու ինքնուրույն գիտահետազոտական աշխատանքներ կատարելու հմտություններ,
· ծանոթանացնելու գիտական գրականության հետ աշխատելու նրբություններին,
. զարգացնելու հետազոտության արդյունքները հանրային քննարկման ներկայացնելու հմտություն:
4. Դասավանդման և ուսումնառության ձևերն ու մեթոդները
· փորձարարական աշխատանք լաբորատորիայում,
· գիտական ​​գրականության քննարկում,
. սեփական արդյունքների, ինչպես նաև այլ հեղինակների արդյունքների քննարկում և ամփոփում:
5. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Ստուգարքը անցկացվում է բանավոր՝ առաջադրանքների կատարման և կատարված աշխատանքների վերաբերյալ շաբաթական հաշվետվությունների հիման վրա:
6. Հիմնական գրականության ցանկ.
  • Ծատուրյան Թ.Գ. Գևորգյան Մ.Լ. Հայաստանի ուտելի վայրի բույսերը: Երևան, 2007, 299 էջ:
  • Կենսաբազմազանության մասին կոնվենցիա: Հինգերորդ Ազգային Զեկույց: Երևան, 2014, 126 էջ:
  • Билай В. И., Пидопличко Н. М. Токсинообразующие грибы и вызываемые ими заболевания человека и животных. - Киев. - 1970.
  • Коваль Э.З., Руденко А.В., Волощук Н.М. Пенициллии. Руководство по идентификации. - Киев: ННИРЦУ. - 2016. - 407 с.
  • Озерская С.М., Иванушкина Н.Е., Кочкина Г.А. Патогенные грибы: категоризация биологического риска и разнообразие. В кн.: Микология сегодня. Т. 1. Под ред. Дьякова Ю.Т., Сергеева Ю.В. М.: Национальная академия микологии, 2007. С. 268-282.
  • Саттон Д., Фотергилл А., Ринальди М. Определитель патогенных и условно патогенных грибов. М.: Мир. - 2001. - 486 с.
  • Frontiers in Mycology. Ed. D.L.Hawksworth. - UK: CAB International. - 1990. - 290 p.
  • Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S. Biodiversity of fungi. Inventory and monitoring methods. 2004. Elsevier press. 777 p.
7. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Կազմակերպչական փուլ՝
· Հետազոտության թեմայի ընտրություն:
· Ընտրված հետազոտական ​​թեմայի վերաբերյալ գրականության ակնարկի պատրաստում:
· Նյութերի և հետազոտության մեթոդների ընտրություն:
Հետազոտության փուլ՝
· Փորձի պլանավորում:
· Փորձարարական ​​նյութերի հավաքագրում:
Ստացված արդյունքների մշակում և վերլուծություն՝
· Հետազոտական ​​արդյունքների վերլուծություն:
· Հետազոտության հիմնական եզրակացությունների ձևակերպում։
· Հետազոտության արդյունքների քննարկում հատկապես ժամանակակից գիտական ​​գաղափարների տեսանկյունից:
Պրակտիկայի հաշվետվության պատրաստում՝
· Ստացված տվյալների վիճակագրական մշակում:
Կատարված գիտական ​​հետազոտության արդյունքների հիման վրա վերջնական գիտական ​​զեկույցի պատրաստում և ներկայացում:
4-րդ
Ինքնուրույն աշխատանքի ժամաքանակը՝ ? ժամ
ՊԱՐՏԱԴԻՐ
0703/Մ23
1. Դասընթացի նպատակ
Մագիստրոսական թեզի նպատակն է ուսանողներին հնարավորություն ընձեռել ցուցադրելու իրենց գիտելիքներն ու հմտությունները իրենց ուսումնառության ոլորտում, նպաստել առկա գիտելիքների համախմբմանը և նախապատրաստել նրանց հետագա ակադեմիական կամ մասնագիտական ​​հետապնդումների համար: Մագիստրոսական թեզի ավարտին մագիստրոսը կարող է զարգացնել այնպիսի կարևոր հմտություններ, ինչպիսիք են քննադատական մտածողությունը, խնդիրների լուծումը և հաղորդակցությունը: Այս հմտությունները բարձր են գնահատվում գործատուների կողմից և կարող են օգնել ուսանողներին առանձնանալ աշխատանքի շուկայում: Նախապատրաստելով մագիստրոսական թեզը՝ ուսանողները փորձ են ձեռք բերում հետազոտություններ անցկացնելու, տվյալները վերլուծելու և իրենց բացահայտումները ներկայացնելու համար, ինչը կարող է նրանց նախապատրաստել հետագա ուսումը շարունակել վ
2. Կրթական վերջնարդյունքներ
բ. գործնական մասնագիտական կարողություններ
· կիրառելու գիտական հետազոտություններում բուսաբանական և սնկաբանական ժամանակակից մեթոդները,
· օգտագործելու փորձարարական տվյալների վերլուծության մեթոդները բույսերի և սնկերի բազմազանության ուսումնասիրման, գնահատման և պահպանման ժամանակ,
· կիրառելու տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հնարավորությունները տարբեր բնույթի աշխատանքների ժամանակ,
գ. ընդհանրական/փոխանցելի կարողություններ
· մշակելու փորձարարական արդյունքների և տեսական նյութի վերլուծություն,
· կիրառելու հետազոտությունների արդյունքների ներկայացմամբ զեկուցումների պատրաստում,
· վերլուծելու փաստեր և կատարելու հետևություններ
3. Դասընթացի ընդհանուր նկարագիր
Մագիստրոսական թեզի նպատակն է ուսանողներին հնարավորություն ընձեռել ցուցադրելու իրենց գիտելիքներն ու հմտությունները իրենց ուսումնառության ոլորտում, նպաստել առկա գիտելիքների համախմբմանը և նախապատրաստել նրանց հետագա ակադեմիական կամ մասնագիտական ​​հետապնդումների համար: Մագիստրոսական թեզի ավարտին մագիստրոսը կարող է զարգացնել այնպիսի կարևոր հմտություններ, ինչպիսիք են քննադատական մտածողությունը, խնդիրների լուծումը և հաղորդակցությունը: Այս հմտությունները բարձր են գնահատվում գործատուների կողմից և կարող են օգնել ուսանողներին առանձնանալ աշխատանքի շուկայում: Նախապատրաստելով մագիստրոսական թեզը՝ ուսանողները փորձ են ձեռք բերում հետազոտություններ անցկացնելու, տվյալները վերլուծելու և իրենց բացահայտումները ներկայացնելու համար, ինչը կարող է նրանց նախապատրաստել հետագա ուսումը շարունակել վ
4. Գնահատման մեթոդները ու չափանիշները
Մագիստրոսական թեզը ներկայացվում է բանավոր և գրավոր ձևաչափով ամփոփիչ ատեստավորման հանձնաժողովին: Մագիստրոսական թեզը գնահատվում է 20-միավորանոց համակարգով՝ համաձայն սահմանված չափանիշների և դրանց համապատասխան չափորոշիչների:
5. Դասընթացի հիմնական բաժիններ
Տիտղոսաթերթ
Ստորագրությունների էջ
Համառոտագիր
Բովանդակություն
Ներածություն
Հիմնական մաս
Եզրակացություններ (և առաջարկություններ)
Օգտագործված գրականության ցանկ
Հավելվածներ
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am